OBEZİTE VE DEPRESYON Prof. Dr. Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD.
Obezite nedir?
Obezite BKİ>30 kg/m² Çoğul etyolojili Kronik Tekrarlayıcı Yaşam kalitesini bozan Çeşitli hastalıklara sebep olan Tanınması en kolay Tedavisi en zor tıbbi durum
Obezite BKİ=kg/m² - 25-29.9 aşırı kilo, - 30-39.9 obezite, - 40- aşırı obezite
fiziksel aktivite genetik metabolik beslenme OBEZİTE hormonal sosyo-ekonomik psikolojik hipotalamik
278 bireyin SF-36 sonuçları Hafif obez Orta obez Ağır obez Fiziksel işlevsellik 85.6 79.4 51.9 Fiziksel rol 85 77.8 46.3 Vücut ağrısı 66.4 54.5 43.2 Genel sağlık 72 65.7 54.3 Yaşama gücü 49.5 48.1 38 Sosyal işlevsellik 84.9 79.3 67.9 Duygusal rol 85.4 75.3 69.3 Ruh sağlığı 74.3 68.6 65.6 Fontein ve ark. 1996
BKİ ile hastalıkların ilişkisi Tıbbi durum 20-25 kg/m² 25-30 kg/m² 30-35 kg/m² >35 kg/m² Diyabet 3,7 7,4 7,4 12,2 Hipertansiyon 17,7 29,4 29,4 36,7 Hiperkolesterolemi 12,6 18,6 18,6 19,5 Koroner arter hastalığı 9,9 14,8 14,8 16,8 Depresyon 12,8 13,5 13,5 16,4 Kas-iskelet ağrısı 21,2 24,1 24,1 28,3 Quesenberry ve ark. 1998
Tedaviye uyumda güçlük derecesi
Dünya sağlık örgütü (WHO) 2000-400 milyon obez - 1,6 milyar hafif şişman 2015-700 milyon obez - 2,3 milyar hafif şişman
WHO Obezite sıklığının en düşük olduğu ülkeler - Çin (%3,8) - Singapur (%6,7) - Pakistan (%7-8) En yüksek olduğu ülkeler - Naru (erkeklerde %85, kadınlarda %93) - Samoa (%75)
Türkiye verileri 1974 - erkeklerde %7,6, kadınlarda %25 iken 1984 - erkeklerde %12,9, kadınlarda %33.3 2000 - %22,3 - erkeklerde %13, kadınlarda %30
Anne-baba faktörü Anne ve babası aşırı kilolu %80 Anne ya da babası aşırı kilolu%40 Anne ve babası normal kilolu %10
Depresyon nedir?
Depresyon Kalıtımsal, çevresel ya da hormonal bozukluklar sonrasında gelişen çökkünlük halidir.
Obezite depresyon ilişkisi
Sebep-sonuç???? Adölesanlarda depresyon, erişkin hayatta obezite ilişkili Pine ve ark. 2001, Goodman ve ark. 2002 Bazal obezite ileri dönemdeki depresyon için prediktör Roberts ve ark. 2000
Obezite Depresyon
Psikanalitik yönelimli klinisyenler Obezlerde oral saplanma ve regresyon sonucunda; - Hafif ve orta derecede depresyon ve kişilik bozuklukları sık - Psikoz ve şiddetli nöroz gibi ağır psikopatolojiler nadir Castelnuovo-Tedesco ve Schievel 1975
Obez hastalarda - duygudurum bozuklukları, - anksiyete bozuklukları, - somatoform bozukluklar - yeme bozuklukları sağlıklı kontrollerden daha yüksek Musante ve ark. 1998, Black ve ark. 1992 Britz ve ark. 2000
Obez hastalarda depresyon görülme sıklığı yüksek Wing ve ark. 1991, Istvan ve ark. 1992, Sullivan ve ark. 1993, Brown 2001 Obezite, kadınlarda depresyon semptomları ile ilişkili Siegel ve ark. 2000
Beden ağırlığı ile aşırı uğraşma ve bozulmuş beden imajı obez hastaların önemli özelliklerindendir Castelnuovo-Tedesco ve Schievel 1975, Stunkard ve ark. 1986
Obezite, aleksitimi, düşük eğitim düzeyi ve depresyon arasında anlamlı bir ilişki olduğunu saptamışlardır. De Chouly De Lenclave ve ark 2001 Obezite ile benlik değerinin azalması arasında doğrusal bir ilişki olduğuna dair araştırmalar vardır. Telch ve ark 1994, Bryan ve ark. 2001
Çocuklarda anksiyete ve depresyon obezite nedeninden çok sonucu Sadock ve ark.2000
Obez çocuklarda depresyon düzeyi yüksek, özgüven düzeyi düşük Dallar ve ark. 2006
Obezlerin çoğunlukla tembel, hatta aptal ve kötü oldukları düşünülmekte, obezler toplumda alay konusu edilmekte Staffieri 1967, Maddox ve ark. 1998, Sadock ve ark. 2000
Obezler - sosyal ön yargılara maruzlar - iş, eş ya da arkadaş bulma sorunları var - daha az eğitim alırlar - daha az gelir getiren işlere sahipler Canning ve ark. 1966, Gortmaker ve ark. 1993, Sobal 1991, Wardle Volzc ve ark. 1995
Toplum dışına itilme davranışı depresyon, anksiyete ve diğer bozuklukların gelişmesine katkıda bulunabilir.
Depresyon Obezite
Ruhsal durumla - yemek seçimi, - yeme miktarı, - yeme sıklığı arasında fizyolojik ihtiyaçlardan bağımsız bir ilişki var
Emosyonel yeme Emosyonel durumla bağlantılı olan yemek yeme davranışı Beden ağırlığı ile ilişkili Ganley 1989
Emosyonel yeme Öfke, depresyon, sıkıntı, anksiyete, yalnızlık, yorgunluk Korku, gerilim, ağrı Ganley 1989, Canetti ve ark. 2002
Depresyon ağırlık değişikliğinde önemli Semptomlardaki değişiklikler ağırlık değişikliğinde etkili DiPietro ve ark. 1992
Antidepresanlar kilo artışına neden olabilir Fazla kilo artışı yapanlar; - Amitriptilin - İmipramin - Klomipramin - Maprotilin - Mirtazapin Kilo artışı yapmayanlar/az yapanlar - SSRI'lar (Fluoksetin, sertralin...) - Bupropion
Antidepresan tedavi alan tüm hastalar dışlandığında yine obez hastalarda MDB obez olmayanlardan daha yüksek Ohayon 2007
Ortak bozukluklar
HPA ekseni disregülasyonu, Glukokortikoid reseptörlerinin fonksiyon bozukluğu, Merkezi serotonin, noradrenalin ve dopamin sistemlerinin bozuklukları
Kortizol Vücutta santral bölgelerde yağ depolanmasına neden olur Kortizol salınımı hipotalamopituiter adrenal eksen tarafından düzenlenir
Kortizol Anksiyete ve depresif bozukluklarda kortizol salınımında bozukluklar olmaktadır Grunhaus ve ark. 1987 Depresyon ile santral yağ miktarı arasında ilişki bulunmuştur Bjorntorp ve Rosmond 2000, Larsson ve ark. 1989
Glukoz intoleransı Hem obezite hem de depresyonda glukoz intoleransı ve insulin direnci görülmektedir. Obezite ve depresyon tedavisi ile insulin duyarlılığı düzelmektedir Faith ve ark. 2002, Okamura ve ark. 2000
Serotonin Serotonin - duygudurum, - iştah, - ağrı duyusu, - bağımlılık ile ilişkilidir.
Serotonin Serotonin salınımı - karbonhidrat alımıyla - protein alımı ile Wurtman ve Wurtman 1995
Uzunlamasına çalışmalar iki yönlü nedensel etkileşimin olabileceğini desteklemektedir. Depresyon Obezite
obezite+depresyon MDB olan BKİ yüksek hastalar antidepresan tedavi ile daha az iyileşme göstermektedir. Kloiber ve ark. 2007 Obezite fluoksetin tedavisine direnç için bir risk etkeni Papakostas ve ark. 2005
depresyon+obezite Depresyon obezite tedavisi olumsuz etkilenir Psikiyatrik bozukluğun tedavisi, - hastanın uyumunu arttıracak, - komplikasyonları azaltacak, - tedavi ekibinin yaklaşımlarını modifiye etmelerine olanak tanıyacaktır.
Obez hastaya psikiyatrik yardım ve desteğin obezitenin tedavisine ve yaşam kalitesine olumlu katkıları olacağı akılda tutulmalıdır.