ARTVİN VALİLİĞİ İL İDARE KURULU MÜDÜRLÜĞÜ 13.01.2007 tarih ve 470 sayılı yazısı ile görevlendirilen komisyonca hazırlanan, YUSUFELİ BARAJI ve HES PROJESİNDEN ETKİLENEN KÖYLER VE KÖY ALTI YERLEŞİMLER İLE İLGİLİ TESPİT ÇALIŞMASI RAPORU Mart 2007, Artvin
KATKIDA BULUNAN ve HAZIRLAYAN KOMİSYON ÜYELERİ Komisyon Başkanı Üye Üye Abdurrahman ÇOBANOĞLU Recep COŞKUN Orhan BIYIKLI DSİ 26. Bölge Müdürlüğü İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği Orman Bölge Müdürlüğü Emlak ve Kamulaştırma Şube Müdürü İmar, Yol ve Ulaşım Şube Müdürü Kadastro ve Mülkiyet Şube Müdürü Üye Üye Üye Veysel AVCI Bayram OKUMUŞ İsmail SALT Harita Mühendisi Jeoloji yüksek Mühendisi Kadastro Teknikeri DSİ 26. Bölge Müdürlüğü Bayındırlık ve İskân Müdürlüğü Artvin Kadastro Müdürlüğü
İÇİNDEKİLER TABLOSU İçindekiler Tablosu I BÖLÜMLER Sayfa 1. GİRİŞ 1 1.1. Çalışmanın Amacı 2 1.2. Çalışmanın Süreci ve Ana Hatları 2 1.3. Çalışma Süresince Elde Edilen Bilgiler 3 2. YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİNDEN TAMAMEN ETKİLENECEK KÖY VE 4 KÖY ALTI YERLEŞİMLER İLE İLGİLİ TESPİTLER 2.1. Yeniköy Köyü ile İlgili Tespitler 4 2.2. Irmakyanı Köyü ile İlgili Tespitler 7 2.3. Kınalıçam Köyü ile İlgili Tespitler 10 2.4. Çeltikdüzü Köyü ile İlgili Tespitler 13 2.5. Tekkale Köyü ile İlgili Tespitler 15 3. YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİNDEN KISMEN ETKİLENECEK KÖY VE KÖY ALTI YERLEŞİMLER İLE İLGİLİ TESPİTLER 13 3.1. Alanbaşı Köyü ile İlgili Tespitler 18 3.2. Arpacık Köyü ile İlgili Tespitler 20 3.3. Bahçeli Köyü ile Ilgili Tespitler 22 3.4. Bostancı Köyü ile İlgili Tespitler 24 3.5. Çevreli Köyü ile İlgili Tespitler 26 3.6. Çıralı (Mutlugün) Köyü ile İlgili Tespitler 29 3.7. Darıca Köyü ile İlgili Tespitler 31 3.8. Dereiçi Köyü ile İlgili Tespitler 33 3.9. İşhan Köyü ile İlgili Tespitler 35 3.10. Kılıçkaya Köyü ile İlgili Tespitler 37 3.11. Küplüce Köyü ile İlgili Tespitler 39 3.12. Morkaya Köyü ile İlgili Tespitler 41 3.13. Pamukçular Köyü ile İlgili Tespitler 43 4. SONUÇ ve ÖNERİLER 45 EKLER Sayfa EK A. YUSUFELİ BARAJI VE HES PROJESİ İÇİN KAMULAŞTIRMA İHTİYACI 1 EK B. YENİDEN YERLEŞİM BİLGİ NOTU 2 EK C. YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANI NEDİR? 6 EK D. YENİDEN YERLEŞİM İLE İLGİLİ KURUMLAR VE UYGULAMA PROGRAMI 7 EK E. YUSUFELİ İLÇE MERKEZİ YENİDEN YERLEŞİM BİLGİ NOTU 16 I
RESİM ve TABLOLAR LİSTESİ TABLO 1. Önerilen Kırsal Yeniden Yerleşim Kapasitesi Özeti (Ekim temelli tarımsal aktivitelerden gelir iyileştirme potansiyelinin değerlendirmesine dayanarak) 46 TABLO 2. Önerilen Yeniden Yerleşim Uygulama Birimi Genel Yapısı 47 RESİM 1. Yeniköy Camisi 4 RESİM 2. Yeniköy ilköğretim Okulu 5 RESİM 3. Yeniköy Köyü Uydu Görüntüsü 6 RESİM 4. Irmakyanı Köyü Camisi 7 RESİM 5. Irmakyanı Köyüne ulaşımı sağlayan Asma Köprü 8 RESİM 6. Irmakyanı Köyü Uydu Görüntüsü 9 RESİM 7. Kınalıçam Köyü İlköğretim Okulu ve Lojmanları 10 RESİM 8. Kınalıçam Köyü- Görgülü Mahallesindeki Mezarlık 11 RESİM 9. Kınalıçam Köyü Uydu Görüntüsü 12 RESİM 10. Çeltikdüzü nden Genel Bir Görünüm 13 RESİM 11. Çeltikdüzü Köyü Uydu Görüntüsü 14 RESİM 12. Tekkale Kalesi 16 RESİM 13. Tekkale Köyü Uydu Görüntüsü 17 RESİM 14. Alanbaşı Köyü Uydu Görüntüsü 19 RESİM 15. Arpacık Köyünde Etkilenen Bağlar 20 RESİM 16. Arpacık Köyü Uydu Görüntüsü 21 RESİM 17. Bahçeli Köyü Uydu Görüntüsü 23 RESİM 18. Bostancı Köyü Uydu Görüntüsü 25 RESİM 19. Çevreli-Meydan Mahallesindeki İlköğretim Okulu ve Sağlık Ocağı 26 RESİM 20. Çevreli Köyü Uydu Görüntüsü 28 RESİM 21. Çıralı Köyü Uydu Görüntüsü 30 RESİM 22. Darıca Köyü Uydu Görüntüsü 32 RESİM 23. Dereiçi Köyü Uydu Görüntüsü 34 RESİM 24. İşhan Köyü Uydu Görüntüsü 36 RESİM 25. Kılıçkaya Köyü Uydu Görüntüsü 38 RESİM 26. Küplüce Köyü Uydu Görüntüsü 40 RESİM 27. Morkaya Köyü Uydu Görüntüsü 42 RESİM 28. Pamukçular Köyü Uydu Görüntüsü 44 RESİM 29. Önerilen 18 Kırsal Yeniden Yerleşim Yeri 48 II
YUSUFELİ BARAJI ve HES PROJESİNDEN ETKİLENEN KÖYLER VE KÖYALTI YERLEŞİMLER İLE İLGİLİ TESPİT ÇALIŞMASI 1. GİRİŞ Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi (Yusufeli Projesi), 1982 yılında hazırlanan Çoruh Nehri Hidroelektrik Gelişme Planı kapsamında tasarlanmıştır. Bu Planda, Çoruh Nehri üzerinde Yusufeli Projesi de dahil olmak üzere toplam 10 barajın yapılması öngörülmüştür. Bu barajlar kot sırasına göre yukarıdan aşağı: Laleli, İspir, Güllübağ, Aksu, Arkun, Yusufeli, Artvin, Deriner, Borçka, Muratlı Barajları ve Hidroelektrik Santralleridir. Yusufeli Projesi nin tek başına Türkiye nin enerji üretimine 2012 yılı itibariyle 540 MW lık kurulu güç ile katkıda bulunması beklenmektedir. Yüksek gücü ve yıllık 1,705 GWh elektrik üretimi ile Yusufeli Hidroelektrik Santrali, Türkiye nin yıllık ihtiyacının %0.5 ini karşılayacaktır. Havzanın orta kısmında yer alan Yusufeli Projesi, Çoruh Nehri gelişme planında önemli bir konuma sahiptir. Geniş göl alanıyla (rezervuarıyla) Yusufeli Projesi, nehir akışını kontrol ederek daha aşağı kısımlarda inşa edilecek barajların yüksek verimle çalışmalarına olanak sağlayacaktır. Dolayısıyla Yusufeli Projesi nin yapımı Çoruh Havzası ndaki tüm hidroelektrik projelerinin etkinliği açısından önem taşımaktadır. Yusufeli ve aşağısındaki dört projenin tamamlanmasıyla 2,000 MW lık kurulu güç ve ortalama yıllık 6,332 GWh lik üretim kapasitesi elde edilecek ve ülkenin enerji talebinin karşılanmasında önemli bir katkıda bulunulacaktır. Yusufeli Barajı ve HES projesinden dolayı etkilenen alanlarda su altında kalan tüm taşınmazlar kamulaştırılacaktır (Yusufeli Barajı ve HES projesi için Kamulaştırma ihtiyacı için bkz. Ek A). Bunun yanında etkilenen alanlardaki kişiler uygun yeniden yerleşim alanlarına iskan edileceklerdir (Yeniden Yerleşim Bilgi Notları için bkz. Ek B). Projeden etkilen kişilerin karşılaşabilecekleri ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerin planlı, bütüncül ve katılımcı bir programlama sağlanarak ortadan kaldırılabilmesi için, tüm kurum ve kuruluşlar arasında sağlıklı eşgüdüm ve işbirliği ile, uluslararası standartlarda yöreye özgü yeniden yerleşim eylem planının hazırlanması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu sebeple DSİ Genel Müdürlüğü tarafından 2000 yılında Sahara Mühendislik Ltd. Şti. ne Yusufeli Yeniden Yerleşim Eylem Planı (bkz. Ek C) hazırlattırılmıştır. Daha sonra bu eylem planı yeterli görülmeyip daha kapsamlı olacak şekilde 2004 yılında ENCON Çevre Danışmanlık Ltd. Şti. ne Yusufeli Yeniden Yerleşim Eylem Planı yaptırılmıştır. Yeniden yerleşim eylem planı raporu DSİ Genel Müdürlüğü nün gözetim ve denetimi altında, gerekli sosyal ve ekonomik vb. yönlerden tüm araştırmaları içeren ve üniversite öğretim üyeleri ile birlikte, bu iş ile ilgili tüm uzman kişilerin katkılarıyla doğrudan veya dolaylı olarak etkilenecek yerel halkın, kurum ve kuruluşların ve sivil toplum kuruluşlarının görüş ve önerileri göz önüne alınmak suretiyle geliştirilmiştir. Yusufeli Barajı ve HES projesi kapsamında ortaya çıkabilecek etkilerin önlenmesinde ve kamulaştırma ile yeniden yerleşim sürecinde görev alacak kurumlar Ek D de sunulmuştur. 1
1.1. Çalışmanın Amacı Bölge üzerinde Yusufeli Barajı ve HES Projesi sebebiyle oluşabilecek etkilerin önceden öngörülebilmesi amacı ile yeniden yerleşim eylem planı süresince ve akabinde bir çok defa bölgede incelemeler ve saha çalışmaları devam etmiş ve tespitler elde edilmiştir. Yapılan çalışmalar boyunca üzerinde durulan en önemli hususlardan biri de, kırsal bölgelerde yaşayan ve projeden etkilenen kişilerin yeniden yerleştirilmesi ve yeniden yerleştirilen kişilerin sosyo-ekonomik durumlarının kötüleşmemesi için gerekli tedbirleri tesis etmektir. Bunun yanında etki boyutunun kurumlarca etkilenen alanlarda tespiti de, söz konusu kurumlarca yapılacak planlamanın sağlığı açısından önem arz etmektedir. Bu doğrultuda, Artvin Valiliği, İl İdare Kurulu Müdürlüğünün 13.02.2007 tarih ve 470 sayılı yazısı ile Yusufeli Barajı ve HES nedeni ile Yusufeli İlçe Merkezi dışındaki, su altında kalacak köyler ve köy altı yerleşim yerlerinde su altında kalacak köy ortak malları, kamu kurumlarına ait tesisler (okul, sağlık evi vs.) cami, mezarlık gibi köyün ortak kullanım alanları, özel ya da hazine mülkiyetinde olan arazi durumu, ulaşım, elektrik, su hakkında genel durum tespitini; ayrıca barajda su tutulup bu varlıklar su altında kaldığında, su altında kalacak köy ve köy altı yerleşimlerinde yaşayan halkın yerleşmek istedikleri yer konusunda elde edilecek genel eğilimlerin tespiti amacı ile bir komisyon kurmuş ve Yusufeli Barajı ve HES projesinden etkilenen köyler ve köy altı yerleşimler ile ilgili tespit çalışmasını başlatmıştır. Bu çalışmanın amacına uygun yapılabilmesi için Yusufeli Projesi Yeniden Yerleşim Eylem Planından, daha önce yeniden yerleşim yeri tespiti ile ilgili 15.06.2006 gün ve 2071 sayılı inceleme komisyonun elde ettiği sonuçlar doğrultusunda yapılan teknik incelemelerden ve kırsal iskan yer seçimi fizibilite raporundan da yaralanılmıştır. Alınan bu bilgiler ışığında etkilenen köylerde arazi çalışması komisyonca gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, etkilenen orta malları tespit edilmiş ve alternatif kırsal yeniden yerleşimlerin uyguluğu köy muhtarları, azalar ve köy halkı ile görüşülmüş ve konu ile ilgili fikirleri alınmıştır. Etki sonuçları dahilinde, belki de en kritik öneme sahip olan yeniden yerleşimin sağlıklı gerçekleştirilebilmesi amacı ile konusunda uzman kişilerin çalışma ve araştırmalarının yanı sıra, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının da tetkikleri etkilenen halk ve sivil toplum kuruluşlarının da katılımları ile devam etmektedir. Özellikle yeniden yerleşim eylem planı çalışmalarının başlangıcından bu yana, saha ve anket çalışmalarına ek olarak, bilgilendirme, katılım ve danışmanlık faaliyetleri, yeniden yerleşim yerleri ile ilgili köy bazında bilgi alınması ve bu bilgilerin teknik yönlerden incelenmesi gibi çalışmalar yapıla gelmiştir. Bu çalışmalar ortaya çıkabilecek olumsuz etkilerin zamanında, en hızlı ve etkin biçimde giderilebilmesi için anahtar rol oynamaktadır. Bu çerçevede, kamu kurum ve kuruluşlarının bu yöndeki yüksek uzmanlık gerektiren hizmetleri ve etkilenen halkın sorunlarının tespitine ve çözümüne en yüksek düzeyde katkıda bulunmaları tespit çalışmalarının temelini oluşturmaktadır. 1.2. Çalışmanın Süreci ve Ana Hatları Kırsal yeniden yerleşim yerleri için alternatif belirleme çalışmaları ilk olarak YYEP ile birlikte başlamıştır. Daha sonra, 15.06.2006 tarihinde 2071 sayılı yazı ile Artvin Valiliğince oluşturulan inceleme komisyonunca Yusufeli ilçesine bağlı etkilenen köylerde yeni yerleşim yeri tespiti amacı ile 27.06.2006 tarihinde ilgili köy muhtar, aza ve sakinleri ile görüşmeler yapılmış ve etkilenen köylerin yeniden yerleşim tercihleri sonuçları 03.07.2006 tarihinde raporlandırılarak ilgili makamlara sunulmuştur. Bu çalışmaların akabinde etkilenen köylerden alınan kırsal yeni yerleşim alanları geri bildirimlerinin teknik olarak değerlendirilmesi için Kasım 2006-Aralık 2006 tarihleri arasında DSİ ve Artvin Valiliğince oluşturulan ortak komisyonca saha çalışması yapılmış, her saha için kırsal yeniden yerleşim alanı seçimi fizibilite çalışması arazi formu doldurulmuş ve DSİ Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir. Söz 2
konusu çalışmada, etkilenen köylerin seçtikleri kırsal yeniden yerleşim alanlarında tarım yapılabilirliği, jeolojik-morfolojik, güneşlenme, yapılaşmaya uygunluk hususlarında incelemeler yapılmıştır. Bu çalışmanın verileri ışığında Şubat 2007 yılında 1.Safha Kırsal Yeniden Yerleşim Seçimi Fizibilite çalışması yapılarak, tespit edilen bu alanlar uygunluk açısından bir kez daha değerlendirilmiştir. Bütün bu sürecin üzerine, 13.02.2007 tarih ve 470 sayılı Artvin Valiliği yazısı ile bir komisyon kurularak, daha önceki tüm çalışmaların ışığında, Yusufeli İlçe Merkezi (Yusufeli Yeniden Yerleşim Yeri Bilgi Notu için bkz. Ek E) dışında, rezervuar altında kalacak köyler ve köy altı yerleşimlerinde su altında kalacak köylerde kamu taşınmazları, ortak kullanım mülkleri, arazi mülkiyet tespiti, ulaşım ve elektrik hususunda genel durum tespiti ile köy muhtar, aza ve sakinlerinin yukarıda bahsedilen silsile dahilinde yapılan çalışmalar sonucunda tespit edilen kırsal yeniden yerleşim yerleri konusundaki görüşleri alınmıştır. Görevlendirilen komisyon DSİ 26. Bölge Müdürlüğü Emlak ve Kamulaştırma Şube Müdürü Abdurrahman ÇOBANOĞLU başkanlığında, İl Özel İdaresi İmar,Yol ve Ulaşım Müdürü Recep COŞKUN, Orman Bölge Müdürlüğü Kamulaştırma ve Mülkiyet Şube Müdürü Orhan BIYIKLI, DSİ 26. Bölge Müdürlüğü Harita Mühendisi Veysel AVCI, Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü Jeoloji Yüksek Mühendisi Bayram OKUMUŞ ve Kadastro Müdürlüğü Kadastro Teknikeri İsmail SALT ile inceleme ve tespitleri yürütmüştür. Çalışma süresince, elde edilen taşınmaz bilgileri envanter formlarına kaydedilmiş ve kırsal yeniden yerleşim yeri ile ilgili görüşler kayıt altına alınmıştır. Bu çalışma sonucunda, kırsal yeniden yerleşim süresince görev alacak kurumların işlevlerini tam olarak zamanında ve etkin bir biçimde gerçekleştirebilmeleri için etkinin hangi sınırlar içerisinde, hangi taşınmazlar üzerinde var olduğu tespit edilmiştir. Böylelikle sorumlu kurumların (bkz Ek D) görev alanları net bir biçimde ortaya konulabilmiştir. Bunun yanında etkilenen köylerdeki halkın karar mekanizması içerisindeki katılımcı olabilmesi göz önünde bulundurulmuş ve etkilenen halkı doğrudan ilgilendiren kararlar alınmadan önce, etkilenen köy halklarından görüş alınmıştır. 1.3. Çalışma Süresince Elde Edilen Bilgiler Yusufeli Barajı ve HES Projesinden etkilenen köyler ve köy altı yerleşimler ile ilgili tespit çalışması süresince tamamen ya da kısmen olarak etkilenen her köyün ortak kullanılan mülklerinin genel olarak etki durumu, sayısı ve mevkii tespit edilmiştir. Bunun yanında ulaşım konusu altında mahalle yolları, köy yolları, köprü ve geçiş yollarının durumu incelenmiştir. Sulama suyuna ait tesisler tesbit edildikten sonra, bu tesislerin durumları ve özellikleri kayıt altına alınmıştır. Aynı şekilde etkilenen köylerin kullandıkları içme suyu ve buna ait tesisler de tespit edilmiş ve durumları kayıt altına alınmıştır. Bunlara ek olarak, köyün kullandığı kanalizasyon, telefon ve elektrik alt yapısı da etkileri ile birlikte incelenmiştir. Ayrıca meralar hakkında bilgiler muhtarlardan alınmış ve köyün sahip olduğu özel araziler ve hazine ile orman sahipliğindeki araziler de çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Bu çalışmaların yanında etkilenen köy halkının genel iskan eğilimleri ve kırsal yeniden yerleşim yeri konusundaki düşünceleri sorulmuş, alınan cevaplar her köye ait envanter verilerine işlenmiştir. Zaman ve iklim kısıtları sonucu gidilemeyen köylerde (Pamukçular, Darıca, Morkaya, Küplüce, Bostancı, Bahçeli, Sebzeciler) ilgili incelemeler komisyon tarafından muhtarlar ile telefon aracılığıyla yapılmıştır. Elde edilen bilgiler tamamen etkilenen köyler ve kısmen etkilenen köyler başlığı altında, yerleşim bazında incelenmiştir. 3
2. Yusufeli Barajı ve HES Projesinden Tamamen Etkilenecek Köy ve Köy Altı Yerleşimler ile İlgili Tespitler 2.1. Yeniköy Köyü ile İlgili Tespitler Yeniköy Köyünün yerleşim sahasının tamamı Yusufeli Barajı rezervuar sahasından ve kaya ocağından tamamen etkilenmektedir. Köyde eğitim veren ilköğretim okulu ve okula ait lojman mevcuttur. Orta öğrenim için İlçe Merkezinde taşımalı eğitim görmektedir. Köy sınırları içinde su altında ve kaya ocak sahasında kalacak kısımlarda; köy tüzel kişiliğine ait Merkez mahallesinde 1 adet cami ve imam evi, içinde 150 200 arası mezar bulunan mezarlık, sulama suyuna ait tesisler (sulama havuzu ve 450 500 m.lik beton su kanalı), 3 adet motopomp, içme suyuna ait su deposu ve şebekesi, 100 150 dönüm arası özel mülkiyet ile 1500 2000 dönüm arası hazine arazisi bulunmaktadır. Ayrıca köy sınırları içerisinde faal olarak çalışan ve su altında kalacak olan Akaryakıt istasyonu mevcuttur. Köy sınırlarında DSİ Genel Müdürlüğünce kamulaştırılıp geçici şantiye sahası olarak kullanılan Orman Tomruk Depo sahasına ait lojmanlar ile nizamiye binası bulunmaktadır. Etkilenen taşınmazların resimleri ve köyün uydu görüntüsü aşağıda verilmektedir. Resim 1. Yeniköy Camisi 4
Resim 2. Yeniköy ilköğretim Okulu Köydeki hane sayısı 40 olarak tespit edilmiştir. 21 hane kırsal iskânı tercih etmektedir veya karasızdır. 19 hane de kentsel iskânı tercih edeceklerini beyan etmişlerdir. Yeniköy kırsal iskânı için toplam 3 alan üzerinde çalışma yapılmıştır. Yeniköy köyünün yeni yerleşim sahası için YYEP Raporunda Satartaş Tepesi Mevki ile Kızılensır Tepesi mevkii, Artvin Valilik Komisyonunca Kurubayır mevkii, Köy halkı tarafından da Saltaşı Sırtı Mevkii, Patgev mevkii ve Karameşe Mevkileri önerilmiştir. Yapılan incelemelerde, fiilen yerleşim sahası olmayan, temel tarım için 8 hane, ileri tarım imkânlarıyla 32 hanelik yerleşim kapasitesine sahip, Kurubayır Mevkisi uygun yerleşim alanı olarak tanımlanmıştır. Seçilen yeni yerleşim yeri ile ilgili halkın yaklaşımı genel olarak olumludur. Ancak yol, su, elektrik, telefon v.b. hizmetler ile alt yapının tamamı yeniden yapılması gerekmektedir. 5
Resim 3. Yeniköy Köyü Uydu Görüntüsü 6
2.2. Irmakyanı Köyü ile İlgili Tespitler Köyün merkezinin tamamı Yusufeli Barajı Rezervuar sahasında kalmaktadır. Köyün merkez mahallelerindeki toplam 36 konutun tamamı rezervuar sahasında kalacaktır. Köyde 1 5 arası sınıflara eğitim veren ilköğretim okulu ve okula ait lojman mevcuttur. 6,7 ve 8. sınıflar İlçe Merkezinde taşımalı eğitim görmektedir. Köy sınırları içinde su altında kalacak kısımlarda; köy tüzel kişiliğine ait Taşbaşı mahallesinde 1 adet cami ve imam evi, Yusufeli Belediye sınırları içerisindeki Serindere Mahallesinde bulunan ve su altında kalacak olan mezarlık, sulama suyuna ait tesisler (sulama havuzu ve 2 km.lik beton su kanalı), içme suyuna ait su deposu ve şebekesi, kanalizasyon şebekesi, 135,5 dönüm özel mülkiyet ile 2256 dönüm hazine arazisi bulunmaktadır. Köye merkezine ulaşımı sağlayan asma köprü ve yol su altında kalacaktır. Etkilenen taşınmazların resimleri ve köyün uydu görüntüsü aşağıda verilmektedir. Resim 4. Irmakyanı Köyü Camisi 7
Resim 5. Irmakyanı Köyüne ulaşımı sağlayan Asma Köprü Yapılan anketlere göre yaklaşık 20 hane kırsal yerleşimi tercih etmiş veya kararsızdır. Irmakyanı Köyü kırsal iskânı için toplam 7 alan üzerinde çalışma yapılmıştır. Irmakyanı Köyünün yeni yerleşim sahası için YYEP Raporunda Muzrat Yaylası ve Karadağ Mevkii, Köy Halkı tarafından da Muzrat Mezrası, Gerivurçak Tepesi, Satibet Tepesi, Cavret Mahallesi ve Esentepe Mahallesi önerilmiştir. Bu önerilen yerler DSİ Genel Müdürlüğü, Artvin Valiliği ve DSİ 26. Bölge Müdürlüğü teknik elemanlarımdan oluşturulan komisyonca; jeolojik yapısı, toprak yapısı, eğimi, ulaşım durumu, yapılaşamaya uygunluğu, tarım yapılabilirliği gibi yönleri ile incelenmiş, inceleme sonuçları rapor halinde DSİ Genel Müdürlüğüne iletilmiştir. Yapılan incelemelerde fiilen yerleşim ve tarım sahası olarak kullanılan temel tarım için 29 hanelik ileri tarım imkânları ile 53 hanelik yerleşim kapasitesine sahip Muzrat Mezrası ile temel tarım için 24, ileri tarım imkânları ile 33 hanelik yerleşim kapasitesine sahip Cavret Mahallesi uygun yeniden yerleşim alanları olarak tanımlanmıştır. Seçilen yeni yerleşim yeri ile ilgili halkın yaklaşımı genel olarak olumludur. Ancak yol, su, elektrik, telefon v.b. hizmetler ile alt yapının mevcut olanların iyileştirilmesi, olmayanların yeniden yapılması gerekmektedir. 8
Resim 6. Irmakyanı Köyü Uydu Görüntüsü 9
2.3. Kınalıçam Köyü ile İlgili Tespitler Kınalıçam Köyü Yusufeli Barajı Rezervuar Sahası, Şantiye Tesisleri, Malzeme Ocakları ile Artvin-Erzurum Karayolu etki sahasında kalmaktadır. Köyün bağlık mahalleleri olan Yarbaşı, Görgülü ve Bağlar Mahalleleri tamamen etkilenmektedir. Köyde İşhan, Arpacık ve Morkaya köylerinden taşımalı gelen öğrencilere eğitim veren 8 yıllık İlköğretim Okulu ve Lojmanları bulunmaktadır. Rezervuar sahası ve malzeme ocak sahalarında kalacak olan Karmiser, Görgülü, Bağlar mahallelerinde olmak üzere 3 adet cami mevcuttur. Görgülü mahallesinde köy tüzel kişiliğine ait köy konağı ve mezarlık bulunmaktadır. Sulama amacı ile inşa edilen su deposu rezervuar sahası dışında kalmaktadır ancak sulama tesisleri su altında kalacaktır. Erzurum il sınırındaki Karavak mevkiinden, kaynağı yetersiz de olsa, içme suyu bulunmaktadır. İçme suyuna ait şebeke su altında kalacaktır. Görgülü Mahallesinde daha önceleri Afet İşleri genel Müdürlüğünce yapılan Afet Konutları da su altında kalacaktır. Rezervuar sahasında ve malzeme ocak sahalarında 110 ha. Özel mülkiyete konu arazi, 20 ha. Mera ve 230 ha hazine arazisi bulunmaktadır. Etkilenen taşınmazların resimleri ve köyün uydu görüntüsü aşağıda verilmektedir. Resim 7. Kınalıçam Köyü İlköğretim Okulu ve Lojmanları 10
Resim 8. Kınalıçam Köyü- Görgülü Mahallesindeki Mezarlık Bu mahallelerde Toplam etkilenen hane sayısı 194 olup bunların 94 ü kentsel iskân talep etmiş 100 hane halkının da kırsal yerleşimi tercih etmiş veya kararsızdır. Kınalıçam Köyünün kırsal iskânı için iki farklı alan önerilmiştir. Bu önerilen yerler DSİ Genel Müdürlüğü, Artvin Valiliği ve DSİ 26. Bölge Müdürlüğü teknik elemanlarımdan oluşturulan komisyonca; jeolojik yapısı, toprak yapısı, eğimi, ulaşım durumu, yapılaşamaya uygunluğu, tarım yapılabilirliği gibi yönleri ile incelenmiş, inceleme sonuçları rapor halinde DSİ Genel Müdürlüğüne iletilmiştir. Yapılan incelemelerde her iki saha da yeniden yerleşim için uygun görülmemiştir. Temel tarım için burada 49 hanelik kapasite tahmin edilmiş, ileri tarım imkânları ile 198 hane yerleşim kapasitesine sahip olabilecek olan ve bir kısmı Morkaya Köyü sınırlarında kalan Kızıl Gedik Mevkisi yeni yerleşim sahası olarak önerilmiştir. Köy halkının bu yer hakkında ortak bir görüşü yoktur. Yol, su, elektrik, telefon v.b. hizmetler ile alt yapının tamamının yeniden yapılması gerekmektedir. 11
Resim 9. Kınalıçam Köyü Uydu Görüntüsü 12
2.4. Çeltikdüzü Köyü ile İlgili Tespitler Köyün merkezi Yusufeli Barajı rezervuar sahasında kalacaktır. Ancak arazileri kısmen etkilenecektir. Köyde 2 adet ilköğretim okulu var. 1-5 arası sınıflar köyde 6-8 arası sınıflar Çevreli Köyünde taşımalı eğitim görmektedir. Rezervuar sahası içinde Köy Tüzel Kişiliğine ait, Meşecik ve Köy Merkezinde olmak üzere 2 adet cami, Meşecik mahallesinde 1 ve köy merkezinde 2 olmak üzere 3 adet mezarlık, Köy merkezinde Sağlık Ocağı, 3 km.lik beton sulama kanalı, içme suyu deposu ve şebekesi, Kanalizasyon şebekesi bulunmaktadır. Köyün su altında kalacak olan merkez ve Meşecik Mahallelerinde 75 ha özel mülkiyete konu arazi ve 200 ha Hazine arazisi bulunmaktadır. Aşağıda köyden bir görünüm ve uydu haritası yer almaktadır. Resim 10. Çeltikdüzünden Genel Bir Görünüm 13
Resim 11. Çeltikdüzü Köyü Uydu Görüntüsü 14
Çeltikdüzünde projeden etkilenecek hane sayısı 119 olarak belirlenmiş olup 130 hane projeden dolayı yeniden iskân edilmek zorunda olacaklarını beyan etmişlerdir. 80 hane halkı kırsal yerleşimi tercih etmektedir veya kararsızdır. 50 hane de kentsel iskânı tercih edeceklerini beyan etmişlerdir. Çeltikdüzü köyü kırsal iskânı için 6 alan üzerinde çalışma yapılmıştır. Çeltikdüzü köyünün yeni yerleşim sahası için YYEP Raporunda Halamet Sırtı mevkii ve Palaklı mevkii, Artvin Valilik Komisyonunca Mahik Mezrası ve Çecet Mezrası, Köy halkı tarafından da Hazuket mahallesi ve Cinagora mevkileri önerilmiştir. Bu önerilen yerler DSİ Genel Müdürlüğü, Artvin Valiliği ve DSİ 26. Bölge Müdürlüğü teknik elemanlarımdan oluşturulan komisyonca; jeolojik yapısı, toprak yapısı, eğimi, ulaşım durumu, yapılaşamaya uygunluğu, tarım yapılabilirliği gibi yönleri ile incelenmiş, inceleme sonuçları rapor halinde DSİ Genel Müdürlüğüne iletilmiştir. Yapılan incelemelerde Köy halkı tarafından önerilen Cinagora Mevkii, Artvin Valilik Komisyonunca önerilen Mahik Mezrası ile Yine Köylüler ve Artvin Valilik Komisyonunca önerilen Çecet Mezrası olmak üzere toplam 3 adet yer uygun yeni yerleşim alanı olarak tanımlanmıştır. Bunlardan Cinagora mevkii temel tarım imkânları ile da 41 hanelik kapasiteye ileri tarım teknik imkânları ile 100 hanelik kapasiteye sahiptir. Mahik Mezrası temel tarım imkânları ile 30 hanelik, ileri tarım imkânları ile 100 hanelik kapasiteye sahiptir Çecet Mezrası da temel tarım imkânları ile 23, ileri tarım imkânları ile 129 hanelik kapasiteye sahiptir. Seçilen yeni yerleşim yeri ile ilgili köy halkı, yeni yerlerin mevcut ve yeni yapılacak olan ilçeye uzaklığı, ana yollara uzaklığı ve yüksekliğinden dolayı, bu yerlere olumlu bakmadıklarını beyan etmişlerdir. Mevcut yolların iyileştirilmesi ve yeni kamu yatırımlarının yapılması gerekmektedir. 2.5. Tekkale Köyü ile İlgili Tespitler Tekkale Köyü Yusufeli Barajı rezervuar sahası ile Artvin-Bayburt Relokasyon Yolundan etkilenmektedir. Tekkale Köyünün Yusufeli Barajı rezervuar sahası ile Artvin-Bayburt Relokasyon Yolundan etkilenecek olan saha içerisinde; Köy Tüzel Kişiliğine ait Mollaömer, Derekapı ve Taşbaşı mahallelerinde bulunan 3 adet cami, Derekapı mahallesindeki Mezarlık, Bölükbaşı mahallesindeki okul ve sağlık ocağı ile müştemilatı, Bölükbaşı mahallesindeki su deposu ile su şebekesi, yaklaşık 2 km.lik beton sulama kanalı, Tekkale Köyü Kalesi bulunmaktadır. 9 adet ticari bina ile köy sınırlarındaki askeri alan da projeden etkilenmektedir. Köyün projeden etkilenecek olan sahalarında yaklaşık 75 ha özel mülkiyete konu olabilecek arazi ile yaklaşık 150 ha hazine arazisi bulunmaktadır. Etkilenen taşınmazların görüntüsü ve köyün uydu resmi aşağıda verilmiştir. Tekkale köyünde 160 hane kamulaştırmaya ve iskâna hak sahibidir. Bunlardan 146 hane iskân talebinde bulunmuştur. Bunlardan 72 hane kentsel iskânı talep etmiş, 50 hane kırsal iskânı talep etmiş, 24 hane de kentsel veya kırsal iskân konusunda kararsız kalmıştır. Buna göre 74 hane kırsal yerleşimi tercih etmektedir veya kararsızdır. Tekkale Köyü kırsal iskân için 6 alan üzerinde çalışma yapılmıştır. Yusufeli Barajı YYEP Raporunda Abet Mevkii, Karşıbayır Tepesi Mevkii ile Sorbiyet Tepesi Mevkii olmak üzere 3 yer, Köy Halkı tarafından da Avunket, Karaardıç mevkii ve Bölükbaşı mezrası olmak üzere 3 yer önerilmiştir. 15
Resim 12. Tekkale Kalesi Bu önerilen yerler DSİ Genel Müdürlüğü, Artvin Valiliği ve DSİ 26. Bölge Müdürlüğü teknik elemanlarımdan oluşturulan komisyonca; jeolojik yapısı, toprak yapısı, eğimi, ulaşım durumu, yapılaşamaya uygunluğu, tarım yapılabilirliği gibi yönleri ile incelenmiş, inceleme sonuçları rapor halinde DSİ Genel Müdürlüğüne iletilmiştir. Yapılan incelemelerde Köy halkı tarafından önerilen Karaardıç mevkisi yeni yerleşim alanı olarak tanımlanmıştır. Bu alanda temel tarım imkânları ile 47, ileri tarım imkânları ile 102 hanelik kapasitesinin olduğu belirlenmiştir. Seçilen yeni yerleşim yeri ile ilgili köy halkı, belirlenen yere özellikle yeni yapılacak olan Yusufeli İlçe Merkezine ve Artvin-Bayburt Relokasyon yoluna yakınlığı nedeni ile olumlu bakmaktadır. Ancak bu sahanın su altında kalacak olan tüm sahaları iskân etmeye yetmeyeceğini beyan etmişlerdir. Kamulaştırma parasını alıp göç etmeyi düşünen insanların köy ile bağlantıyı koparmamak için yeni yerleşim yerinde sürekli ikamet etmese bile mutlaka bina yapmak istediklerini bu durumda da sahanın yetersiz kalabileceğini belirtmişlerdir. 16
Resim 13. Tekkale Köyü Uydu Görüntüsü 17
3. Yusufeli Barajı ve HES Projesinden Kısmen Etkilenecek Köy ve Köy Altı Yerleşimler ile İlgili Tespitler 3.1. Alanbaşı Köyü ile İlgili Tespitler Alanbaşı Köyünün ana etki kaynağı Baraj Gölüdür. Projeden etkilenmeyecek olan sahada kalan 2 adet İlköğretim Okulu bulunmaktadır. Köy Merkezindeki okul kapalı, Hav bağlarındaki 8 yıllık İlköğretim Okulu faal olup Köprügören, Yokuşlu ve Dokumacılar Köylerinden bazı öğrenciler burada eğitim öğretim görmektedir. Proje sahası dışında köy merkezinde ve Hav bağlarında cami bulunmakta olup ikisi de aldır. Hav bağlarındaki caminin lojmanı da mevcuttur. Köy merkezinde 1 adet köy konağı bulunmaktadır. Köyde tarihi kilise, kümbet ve kale bulunmakta olup projeden etkilenmemektedir. Köyün arazilerinden ziraat yapılan 4,5 ha. lık kısım ile yaklaşık 2,8 ha lık devlet arazileri proje sahasında kalmaktadır. Alanbaşı Köyünde bulunan Büyükbent Tepesi bazı köyler için alternatif kırsal iskân alanı olarak belirlenmiştir. Köylülerle yapılan görüşmelerde kendi köy sınırlarında başka köyden hanelerin getirilip iskan edilmesine olumsuz baktıklarını beyan etmişlerdir. Yapılan anketlerde 15 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacağını beyan etmişlerdir. Bunlardan 11 hane kırsal iskânı tercih etmiş veya kararsızdır. Kentsel iskânı tercih eden hane sayısı 4 olarak belirlenmiştir. Alanbaşı Köyü kırsal iskânı için Aynı köy sınırlarındaki Alanbaşı Bağları Mevkisi ile Büyükbent Tepesi Mevkisi önerilmiştir. Temel tarım teknikleri ile burada 16 hanelik kapasite tahmin edilmiştir. Gerçek Potansiyel gelişme ve ileri tarım teknikleri ile 107 hanelik yerleşme kapasitesi olabilecektir. Alanbaşı köylüleri önerilen yeniden yerleşim yeri konusunda olumlu görüş bildirmişlerdir. Köyün ve alanın uydu görüntüsü aşağıda verilmiştir. 18
Resim 14. Alanbaşı Köyü Uydu Görüntüsü 19
3.2. Arpacık Köyü ile İlgili Tespitler Arpacık köyü Yusufeli Barajı rezervuar sahası, malzeme ocakları ve Artvin-Erzurum Relokasyon yolundan etkilenmektedir. Arpacık köyünde projeden dolayı kaybolacak bina sayısı 21 dir. Köyde mevcut olan okul, cami ve mezarlık su altında kalmamaktadır. Projeden yaklaşık 60 ha tarım arazisi, 20,5 ha mera ve 155 ha hazine arazisi etkilenmektedir. Köyde İlköğretim Okulu var ama faal değil. 1 adet cami ve köy konağı var. Sudan etkilenmiyor. Sağlı Ocağı yok. Su altında kalacak kısım nehirden ve açılan kuyulardan sulanıyor. İçme suyu da su altında kalacak kısımda kuyulardan temin edilmektedir. Tarım arazilerinin büyük bir kısmı su altında kalacak olan Arpacık köylülerinin bir kısmı (13 14 hane ) dışarıya göç etmeyi düşünüyor. Özellikle geçimi direkt tarıma bağlı olmayan emekliler köyde kalmayı düşünmektedir. Geriye kalan projeden etkilenen hanelerin bir kısmı Yeni Yusufeli İlçesine bir kısmı da köyün üst kotlarına yerleşmek istemektedir. Etkilenen taşınmazların görüntüsü ve köyün uydu resmi aşağıda verilmiştir. 20 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacağını beyan etmiştir. Bunlardan 9 hane kırsal iskânı tercih etmekte veya kararsızdır. 11 hane ise kentsel iskânı tercih etmektedir. Bunun en önemli sebebi işlenebilir verimli tarım toprakların büyük kısmının projeden etkilenmesidir. Buna rağmen köy halkı kırsal iskân için herhangi bir saha için tercih bildirmemiştir. Bunun başlıca sebebi, köy merkezinin projeden etkilenmemesi, dolayısı ile toplu olarak yeniden yerleşmek zorunda olmamalarıdır. Dolayısı ile Arpacık Köyü sınırlarında yeni bir köy kurulmasına gerek kalmayacaktır. Kırsal iskânı talep edenler için en uygun alternatif yer İşhan köyü sınırlarında bulunan ve komisyonca incelenen Kovaplar Deresi mevkii uygun tercih olabilecektir. Bu sahada temel tarım teknikleri ile 44, ileri tarım teknikleri ile 124 hanelik yerleşim kapasitesi olabilecektir. Resim 15. Arpacık Köyünde Etkilenen Bağlar 20
Resim 16. Arpacık Köyü Uydu Görüntüsü 21
3.3. Bahçeli Köyü ile Ilgili Tespitler Bahçeli Köyü arazi kullanımı haritalandırma çalışmalarına göre baraj rezervuar sahası, malzeme ocakları ve Relokasyon yollarından etkilenmektedir. Toplam 15 hane su altında kalacaktır. Projeden etkilenenlerin beyanlarına göre 1.5 ha arazi ve 1 ha mera ve arsa projeden etkilenmektedir. Bahçeli köyü için Tamp Sırtı Mevkisi, Nabızlar Deresi ve Demirçubuk mevkisi YYEP Raporunda kırsal iskân için önerilmiştir. Ancak projeden etkilenecek hanelerin sayısı 22 olarak belirlenmiştir (Bahçeli köyü sınırlarında iken Yusufeli Belediyesi Mücavir alan sınırlarına alınan mahallelerde ki haneler ve arazileri olanlar). 13 hane halkı projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacağını beyan etmiştir. Bunlardan 6 hane kırsal iskânı tercih etmiş veya kararsızdır. 7 hane de kentsel iskânı talep etmiştir. Buna rağmen kısmen etkilenen bu köyde Projeden etkilenen halk kırsal yerleşim alanlarından herhangi biri için tercih bildirmemiştir. Bunun başlıca sebebi köy merkezinin projeden etkilenmememsi ve köyün topluca iskân edilecek olmamasıdır. Aşağıda köyün uydu görüntüleri sunulmuştur. 22
Resim 17. Bahçeli Köyü Uydu Görüntüsü 23
3.4. Bostancı Köyü ile İlgili Tespitler Bostancı Köyü için ana etki kaynağı baraj gölü ve Artvin-Bayburt Relokasyon Yoludur. Köyde sadece 8 bina su altında kalacaktır. Ayrıca yaklaşık 6,5 ha tarım arazisi proje sahasında kalmaktadır. Köy merkezinde okul ve cami bulunmakta olup su altında kalmamaktadır. Bostancı köyünde sadece evini kaybeden hane sayısı 1, Ev ve arazilerinin tümünü kaybeden hane sayısı 2 ve sadece arazilerini kaybeden hane sayısı 77 olmak üzere Kamulaştırma ve iskâna hak sahibi olan hane sayısı 80 olarak belirlenmiştir. 10 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacağını beyan etmiştir. Bunlardan 6 hane kırsal iskânı tercih etmiş veya kararsızdır, 4 hane de kentsel iskânı tercih etmiştir. Kısmen etkilenen bu köyde etkilenen halk kırsal iskân için herhangi bir yer tercihinde bulunmamışlardır. Bunun başlıca sebebinin köyün merkezinin projeden etkilenmemesi ve toplu olarak iskân edilmek zorunda olmamalarıdır. Projeden etkilenen ve kırsal iskânı talep eden haneler kendi köy hudutlarında daha üst kotlara yerleşmek istemişlerdir. Kentsel iskânı talep eden halk ise Yeni Yusufeli İlçe Merkezine taşınmayı düşünmektedirler. Aşağıda köyün uydu görüntüleri sunulmuştur. 24
Resim 18. Bostancı Köyü Uydu Görüntüsü 25
3.5. Çevreli Köyü ile İlgili Tespitler Çevreli Köyünün ana etki kaynağı Baraj gölü ve Artvin-Bayburt Relokasyon yoludur. Köyün 112 ha tarım arazisi ve yerleşim sahası, 23 ha merası ve 121 ha hazine arazisi proje sahasında kalmaktadır. Ada Mahallesindeki faal olmayan İlköğretim Okulu ile meydan Mahallesinde bulunan ve Çeltikdüzü ile Çevreli köylerinden gelen öğrencilere eğitim öğretim verilen 8 yıllık İlköğretim Okulu su altında kalmaktadır. Su altında kalmayacak olan Camikapı Mahallesindeki birleştirilmiş sınıflardan oluşan kapalı okul bulunmaktadır. Köyün tek sağlık ocağı da su altında kalmaktadır. Meydan Mahallesindeki ve Maraş Mahallesindeki Camiler su altında kalacaktır. Köyde iki adet köy konağı bulunmakta olup biri su altında kalacaktır. Meydan, Maraş, Ada ve Kurunget Mahallelerindeki mezarlıklar da projeden etkilenmektedir. Su altında kalacak olan hanelerde İçme suyuna ait şebeke bulunmaktadır. Ayrıca Projeden 7 km.lik beton kanal ile 3 km.lik toprak kanal proje sahasından etkilenmektedir. Köyde Yeni yapılacak olan Artvin-Bayburt Relokasyon yolu ile Yusufeli Barajı Rezervuar sahası arasında tarihi kale bulunmaktadır. Aşağıda etkilenen taşınmazlar bir örnek resim ve köyün uydu resmi aşağıda verilmektedir. Resim 19. Çevreli-Meydan Mahallesindeki İlköğretim Okulu ve Sağlık Ocağı Köylülerle ve köy muhtarı ile yapılan görüşmede köyün yaklaşık 375 hane olduğu, projeden etkilenen hane sayısının 220 olduğu ve bunlardan yaklaşık 150 hanenin köyün üst kotlarında arazileri ve evlerinin bulunduğu öğrenilmiştir. Seçilen sahaya olumlu bakılmakla birlikte devlet eli ile iskâna (saha hazırlama yol, su, elektrik, arazi ve bina maliyetlerinin de vatandaşa yansıtılacak olmasından ve kamulaştırma paranın iskân fonuna aktarılacak olmasından dolayı) sıcak bakılmıyor. Köyün etkilenen sahaları için belirlenen kırsal iskân sahası ile ilgili görüşleri olumludur. Köylüler daha çok kredili iskâna sıcak bakmaktadır. 26
Çevreli köyünde etkilenen 227 hane hem yeniden yerleşime, hem de kamulaştırmaya hak sahibi iken 7 hane ne yeniden yerleşime ne de kamulaştırmaya hak sahibidir. Köyde 125 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacağını beyan etmiştir. Bunlardan 49 hane kırsal 61 hane kentsel iskânı tercih etmiş olup 15 hane iskân tercihi konusunda kararsızdır. Çevreli köyü kırsal iskânı için Meydan tepe Mevkii, Maraş Mahallesi ve Ada Mahalleleri önerilmiştir. Önerilen yerler, DSİ Genel Müdürlüğü, Artvin Valiliği ve DSİ 26. Bölge Müdürlüğü teknik elemanlarınca oluşturulan komisyon tarafından, jeolojik yapısı, toprak yapısı, eğimi, ulaşım durumu, yapılaşmaya ve tarıma uygunluğu vb yönleri ile incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda oluşturulan raporlar DSİ Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir. Maraş Mahallesi (Meydan Tepe Mevkisi) yeni yerleşim için uygun saha olarak görülmüştür. Yapılan anketlerde 64 hane kırsal iskânı tercih ettiği veya kararsız kaldığından en az 64 hane için yeni yerleşim sahası gerekmektedir. Temel tarım Teknikleri ile 24 hanelik kapasite tahmin edilen bu alanda ileri tarım imkânları ile 85 yerleşim kapasitesinin olacağı tahmin edilmiştir. 27
Resim 20. Çevreli Köyü Uydu Görüntüsü 28
3.6. Çıralı (Mutlugün) Köyü ile İlgili Tespitler Çıralı köyünün projeden etkilenen sahası Çıralı köyünden ayrılarak ayrı bir köy ismi alan Mutlugün Köyünde Kalmaktadır. Çıralı (Mutlugün) Köyünün ana etki kaynağı baraj gölü ve Artvin-Bayburt Relokasyon yoludur. Köyde yaklaşık 13,5 ha tarım arazisi ile 25 ha hazine arazisi projeden etkilenmektedir. Su altında kalacak olan Uysallar Mahallesinde faal olmayan bir adet İlköğretim Okulu vardır. Öğrenciler Yusufeli İlçesine taşımalı eğitim görmektedir. Su altında kalmayan köy merkezinde de okul var ancak faal değil. Sağlık Ocağı hiç yok. Var olan 1 adet köy konağı su altında kalmaktadır. Köy merkezi ve Uysallar mahallesinde olmak üzere 2 adet cami bulunmaktadır. Uysallardaki cami su altında kalacaktır. 2 mezarlık var köyde, Uysallar mahallesindeki projeden etkilenmektedir. Su altında kalmayacak olan Haset ve Taşgedik Mahallelerinde yol sorunu vardır. 300 m.lik beton sulama kanalı ile 2000 m.lik içme suyu ana hattı, su deposu ile evlere giden dağıtım şebekesi projeden etkilenmektedir. Çıralı Köyünde 66 hane hem yeniden yerleşime hem de kamulaştırmaya hak sahibidir.23 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda olacaklarını beyan etmişlerdir. Bunların içerisinden 7 hane kırsal, 10 hane de kentsel iskânı tercih etmiştir. 6 hane ise iskân tercihleri konusunda hala kararsızdır. Buna göre 13 hane kırsal iskânı tercih etmekte veya kararsızdır. Kısmen etkilenen bu köyde görüşmeler sırasında kırsal yerleşim alternatiflerinden herhangi biri için tercih belirtmemiş ve yeni bir saha önermemiştir. Bunun başlıca sebebi köyün merkezinin projeden etkilenmememi ve toplu olarak iskân edilmek zorunda olmamalarıdır. Köylüler kendi köy hudutlarında projeden etkilenmeyecek olan daha üst kotlara yerleşmek istemektedirler. Uysallardaki demirci dükkânı ile arı kışlatma yerleri de projeden etkilenmektedir. Projeden etkilenmeyen köy merkezi ve mahallelerinde içme suyu şebekesi yok, kaynak yetersiz. Hiçbir mahallede kanalizasyon şebekesi yok. Projeden etkilenen haneler köyün su altında kalmayan kısımlarında da arazi yetersiz olduğundan başka bir şehirde iskân edilmek istiyor. Çoğunluk göç etme eğilimindedir. 29
Resim 21. Çıralı Köyü Uydu Görüntüsü 30
3.7. Darıca Köyü ile İlgili Tespitler Darıca Köyünün ana etki kaynağı baraj rezervuar sahası ile Artvin-Erzurum Relokasyon yoludur. Darıca köyünde 2 okul, 1 cami, 1 mezarlık, 2 öğretmen evi, 1 sağlık ocağı ve 1 adet köy odası bulunmaktadır. Bu yapılardan herhangi biri projeden etkilenmemektedir. Köyün yaklaşık 15 ha tarım arazisi ile 1 ha merası ve 40 ha hazine arazisi projeden etkilenmektedir. Köyde fiziksel olarak projeden etkilenen hane sayısı 52, etkilenmeyen hane sayısı da 12 olarak belirlenmiştir. Etkilenen halk hem kamulaştırmaya hem de iskâna hak sahibidir. Köyden 21 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda olacaklarını beyan etmiştir. Bunlardan 1 hane kırsal, 8 hane kentsel iskânı talep etmiş, 12 hane iskân tercihleri konusunda kararsız kalmıştır. Kısmen etkilenen bu köyde yapılan görüşmeler sırasında Projeden etkilenen halk kırsal iskân alanlarından herhangi biri için tercih bildirmemişlerdir veya herhangi bir yeni alan önerisinde bulunmamışlardır. Bunun başlıca sebebi köyün toplu olarak yeniden yerleşmek zorunda olmamasından ve köy merkezinin projeden etkilenmiyor olmasındandır. Darıca köyünde kırsal iskân isteyecek olan Projeden etkilenen halk mevcut köy merkezinin hemen çevresinde yerleşmeyi istemişler ve köy merkezinden uzak bir yere taşınmak istememişlerdir. Taşınmak zorunda olanlar kırsal iskân için köyün projeden etkilenmeyecek daha üst kotlara yerleşmeyi, köyden taşınmak zorunda olanlar da yeni Yusufeli İlçesine yerleşmeyi istemektedirler. Kırsal İskân için Darıca köyünde herhangi bir yeni alan belirlenmemişse de bu köylüler İşhan köyündeki ilave yerleşim alanı olarak tanımlanan Kovaplar Deresi Mevkiine taşınmayı da isteyebilirler. Bu sahada temel tarım için 44, ileri tarım teknikleri ile 124 hanelik yerleşim kapasitesi olabilecek sahadır. 31
Resim 22. Darıca Köyü Uydu Görüntüsü 32
3.8. Dereiçi Köyü ile İlgili Tespitler Dereiçi köyünün ana etki kaynağı baraj gölü ve Artvin-Bayburt Relokasyon yoludur. Dereiçi köyünde Projeden etkilenmeyen sahada 8 yıllık eğitim veren ve ana sınıfı dahi bulunan İlköğretim Okulu bulunmaktadır. Okulda 90 öğrenci eğitim öğretim görmekte olup 12 öğretmen görev yapmaktadır. Etkilenmeyen sahada hemşiresi ve doktoru bulunmayan faal sağlık ocağı bulunmaktadır. Köyde 2 adet cami bulunmaktadır. Bunlardan biri altındaki lojmanla birlikte proje sahasından etkilenmektedir. Proje sahasından etkilenen kısımda ayrıca 1 adet telefon santralı da bulunmaktadır. Köyde 3 adet mezarlık bulunmakta olup bunlardan biri proje sahasından etkilenmektedir. Köye ulaşımı sağlayan köprü ve yolun yaklaşık 1300 m.lik kısmı su altında kalmaktadır. Köy merkezinde köy konağı bulunmaktadır. Su altında kalan arazileri sulamada kullanılan 4-5 km.lik beton sulama kanalı su altında kalıyor. Su altında kalan hanelere giden içme suyu şebekesi su altında kalıyor. Su altında kalacak kısımda kanalizasyon şebekesi yok ama projeden etkilenmeyen sahada kanalizasyon şebekesi bulunmaktadır. Köylülere ve muhtara başka bir köy sınırlarında kırsal iskânı kabul edip etmeyecekleri sorulduğunda köylülerin başka köy sınırlarında iskân etmeyeceklerini, projeden etkilenen halkın köyün üst kotlarına yerleşeceklerini, bir kısmının da yeni ilçe merkezine taşınabileceklerini beyan etmiştir. Ayrıca nadir de olsa birkaç hanenin de il dışına göç edebileceği öğrenilmiştir. Köyün 19 ha tarım arazisi, 27 ha hazine arazisi projeden etkilenmektedir. Dereiçi köyünde projeden fiziksel olarak etkilenen 78 hane kamulaştırmaya ve yeniden iskâna hak sahibidir. Köyde 53 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda olacaklarını beyan etmiştir. Bunlardan 14 hane kırsal, 30 hane de kentsel iskânı tercih etmiş olup 9 hane iskân tercihleri konusunda kararsızdır. Projeden kısmen etkilenen bu köyde görüşmeler sırasında Projeden Etkilenen Halk kırsal yerleşim alanlarından herhangi biri için tercih bildirmemiştir. Bunun başlıca sebebi bu köy merkezinin projeden etkilenmemesi ve köyün toplu olarak yeniden yerleşmek zorunda olmamasıdır. Kırsal iskânı isteyen haneler kendi köy sınırlarında daha üst kotlara yerleşmek istemişlerdir. 33
Resim 23. Dereiçi Köyü Uydu Görüntüsü 34
3.9. İşhan Köyü ile İlgili Tespitler İşhan Köyünün ana etki kaynağı, malzeme sahaları, baraj gölü ve Artvin-Erzurum Relokasyon yoludur. Köy merkezinde su kotu dışında kalan sahada 1 5 arası sınıflara eğitim verilen İlköğretim Okulu bulunmaktadır. Proje sahası dışındaki köy merkezinde faal durumdaki Sağlık ocağı ve lojmanı mevcuttur. Su altında kalan sahada ve kalmayan köy merkezinde olmak üzere iki adet cami bulunmaktadır. Ayrıca Köy merkezinde tarihi İşhan Kilisesi bulunmaktadır. Su altında kalmayacak olan 3 adet mezarlık ve 1 adet köy konağı vardır. Bağlıkları sulamada kullanılan sulama şebekesi su altında kalıyor. Köyün yaklaşık 93 ha tarım arazisi projeden etkilenmektedir. 20 ha mera ile 514 ha hazine arazisi projeden etkilenmektedir. İşhan Köyünden Yusufeli projesinden dolayı fiziksel olarak etkilenen hane sayısı 101 olarak belirlenmiş olup bu haneler hem kamulaştırmaya hem de iskâna hak sahibidirler. Projeden etkilenen hanelerden 46 sı projeden dolayı iskân edilmek zorunda olacaklarını beyan etmişlerdir. Bunlardan 14 hane kırsal, 20 hane kentsel iskânı tercih etmiş olup 12 hane de iskân tercihleri konusunda kararsız kalmıştır. İşhan köyü kırsal iskânı için 3 saha üzerinde çalışma yapılmıştır. Bunlar Kovaplar Deresi Mevkii, Harket Deresi Mevkii ile Seytap mevkileridir. Önerilen yerler, DSİ Genel Müdürlüğü, Artvin Valiliği ve DSİ 26. Bölge Müdürlüğü teknik elemanlarınca oluşturulan komisyon tarafından, jeolojik yapısı, toprak yapısı, eğimi, ulaşım durumu, yapılaşmaya ve tarıma uygunluğu vb yönleri ile incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda oluşturulan raporlar DSİ Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir. Çalışma yapılan sahalardan köylülerce önerilen ve geçmiş yıllarda ziraat yapılan sahalardan olan ve fiilen yerleşim sahası olarak kullanılmayan Seytap mevkii uygun yerleşim sahası olarak tanımlanmıştır. Temel tarım için burada 6 hanelik, ileri tarım teknikleri ile 34 hanelik kapasite tahmin edilmiştir. 35
Resim 24. İşhan Köyü Uydu Görüntüsü 36
3.10. Kılıçkaya Köyü ile İlgili Tespitler Kılıçkaya Beldesinin ana etki kaynağı baraj gölüdür. Kılıçkaya beldesi sınırlarındaki 64 ha tarım arazisi, 4 ha mera ve yaklaşık 44,5 ha hazine arazisi projeden etkilenmektedir. Kılıçkaya Beldesinde Bulunan Kamu Kuruluşları: Belediye, Tarım kredi Kooperatifi, Orman Bölge Şefliği, Meteoroloji Yağış İstasyonu, Sağlık Ocağı, Kütüphane, PTT, TEDAŞ, Jandarma Birliği, İlköğretim Okulu, Yatılı İlköğretim Bölge Okulu, Lise bulunmaktadır. Beldede 221 hane hem kamulaştırmaya hem de yeniden iskâna hak sahibidir. 7 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacaklarını beyan etmiştir. Bunlardan 2 hane kırsal 1 hane de kentsel iskânı tercih etmiştir. 4 hane de iskân tercihi konusunda hala kararsızdır. Kılıçkaya Beldesi kırsal iskânı için YYEP nda önerilen Eskal Sırtı Mevkii ve Lise Tepesi Mevkii olmak üzere 2 alan üzerinde çalışma yapılmıştır. Önerilen yerler, DSİ Genel Müdürlüğü, Artvin Valiliği ve DSİ 26. Bölge Müdürlüğü teknik elemanlarınca oluşturulan komisyon tarafından, jeolojik yapısı, toprak yapısı, eğimi, ulaşım durumu, yapılaşmaya ve tarıma uygunluğu vb yönleri ile incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda oluşturulan raporlar DSİ Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir. Anketlere göre takriben 6 hanenin kırsal iskân yerleşimi tercih etme olasılığı vardır veya kararsızdır. Buna rağmen kısmen etkilenen bu beldede Projeden Etkilenen Halk kırsal yerleşim alanlarından herhangi biri için tercih bildirmemişlerdir. Bunun başlıca sebebi beldenin toplu olarak yeniden yerleşmek zorunda olmamasından ve belde merkezinin projeden etkilenmiyor olmasıdır. Taşınmak zorunda olan ve kırsal iskânı tercih eden halk beldenin proje sahası dışında kalan daha üst kotlara yerleşmek istemişlerdir. Projeden etkilenen halkın bir kısmı da yeni Yusufeli İlçe Merkezine taşınmayı düşünmektedir. Buna rağmen Yeniden Yerleşim Eylem Planında önerilen her iki kırsal iskân sahasına da taşınma olasılıkları bulunmaktadır. Ancak seçilen yerlerden Eskal sırtı mevkii orman sayılan yerlerdendir. Lise Tepesi mevkiini tercih etme olasılıkları vardır. İlave yerleşim alanı olarak tanımlanan Lise Tepesi Mevkisinde temel tarım imkânları ile 96 hanelik, ileri tarım imkânları ile 282 hanelik kapasite bulunmaktadır. 37
Resim 25. Kılıçkaya Köyü Uydu Görüntüsü 38
3.11. Küplüce Köyü ile İlgili Tespitler Küplüce köyünün ana etki kaynağı baraj gölü ve Artvin-Bayburt Relokasyon Yoludur. Köyün projeden etkilenmeyen sahalarında Okul, Cami, Mezarlık, Kütüphane ve Spor Tesisleri bulunmaktadır. Projeden etkilenen sahada konutlar ve müştemilatı ile 1,5 ha tarım arazi ile mera ve 2,5 ha hazine arazisi bulunmaktadır. Köyde fiziksel olarak etkilenen hane sayısı 48 etkilenmeyen hane sayısı 64 olarak belirlenmiştir. Fiziksel olarak etkilenen ve hem kamulaştırmaya hem de iskâna hak sahibi 23 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacaklarını beyan etmişlerdir. Bunların içinden 3 hane kırsal, 10 hane de kentsel iskânı talep etmiş olup 10 hane de iskân tercihleri konusunda kararsızdır. Kısmen etkilenen bu köyde halk kırsal iskân için seçilen yerlerden herhangi biri için tercihte bulunmamışlardır ve yeni bir iskân sahası önermemişlerdir. Bunun başlıca sebebi köy merkezinin projeden etkilenmemesi ve köyün toplu olarak yeniden yerleşmek zorunda olmamasıdır. Kırsal yerleşimi tercih edenler kendi köy sınırlarında daha üst kotlara yerleşmek istemektedirler. Projeden dolayı iskân edilmek isteyen diğer haneler, Yeni Yusufeli İlçe Merkezine yerleşmeyi istemektedirler. 39
Resim 26. Küplüce Köyü Uydu Görüntüsü 40
3.12. Morkaya Köyü ile İlgili Tespitler Morkaya Köyünün ana etki kaynağı baraj gölüdür. Morkaya köylülerinin büyük bir kısmının Kınalıçam Köyünün bağlık mahalleleri olan Görgülü, Yardibi ve Bağlar mahallelerinde hem arazileri hem de konutları bulunmaktadır. Projeden fiziksel olarak etkilenen hane sayısı 49 olarak belirlenmiştir. Fiziksel olarak etkilenmeyen hane sayısı 26 dır. Etkilenen tüm haneler hem kamulaştırmaya hem de yeniden yerleşime hak sahibidir. Köyde projeden etkilenen 31 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda kalacaklarını beyan etmişlerdir. Bunlardan 7 hane kırsal, 18 hane kentsel iskânı talep etmiş, 6 hane ise iskân tercihi konusunda karasız kalmıştır. Buna göre 15 hane kırsal iskânı tercih etmiş veya kararsızdır. Morkaya köyü kırsal iskânı için YYEP nda önerilen Kızıl Gedik Mevkii ile köy halkı tarafından önerilen ve fiilen yerleşim sahaları olarak kullanılan Derebaşı Mahallesi, Orta Mahalle ve Kuzey mahalle olmak üzere 4 farklı alan üzerinde çalışma yapılmıştır. Köylüler tarafından önerilen 3 alternatif yerleşim alanı da uygun yeniden yerleşim alanı olarak belirlenmiştir. Uygun bulunan alanlardan orta Mahalle için temel tarım imkânları ile 8, ileri tarım teknikleri ile 28 hanelik yerleşim potansiyelinin olduğu hesaplanmıştır. Kuzey mahallede de temel tarım imkânları ile 25, ileri tarım teknikleri ile 29 hanelik yerleşim potansiyeli olduğu görülmüştür. Derebaşı Mahallesinde de temel tarım için 43, ileri tarım teknikleri ile 144 hanelik yerleşim kapasitesi olabilecektir. 41
Resim 27. Morkaya Köyü Uydu Görüntüsü 42
3.13. Pamukçular Köyü ile İlgili Tespitler Pamukçular Köyünün ana etki kaynakları malzeme alanları, baraj gölü ve Artvin- Erzurum Relokasyon yoludur. Pamukçular köyünde yaklaşık 7 ha tarım arazisi ile yaklaşık 22 ha hazine arazisi projeden etkilenmektedir. Projeden etkilenmeyen sahada okul ve cami bulunmaktadır. Projeden konutlar ile tarım arazileri etkilenmektedir. Pamukçular köyünde projeden fiziksel olarak etkilenen hane sayısı 111 etkilenmeyen hane sayısı da 24 olarak belirlenmiştir. Etkilenen tüm haneler hem yeniden yerleşime hem de kamulaştırmaya hak sahibidirler. Projeden etkilenen hanelerden 5 hane projeden dolayı iskân edilmek zorunda olacaklarını belirtmişlerdir. Bunların içerisinden 3 hane kırsal, 1 hane de kentsel iskânı tercih etmişlerdir. 1 hane de iskân tercihleri konusunda kararsız kalmıştır. Buna göre 4 hanenin kırsal iskânı tercih etme olasılığı vardır veya karasızdır. Projeden kısmen etkilenen bu köyde projeden etkilenen halk YYEP nda önerilen kırsal yeniden yerleşim sahaları ile ilgili herhangi biri için tercihte veya yeni yer önerisinde bulunulmamıştır. Bunun başlıca sebebi köy merkezinin projeden etkilenmemesi ve köyün toplu olarak iskân edilmek zorunda olmamasıdır. Projeden etkilenen ve kırsal iskân talep eden haneler kendi köylerinin proje sahasından etkilenmeyen üst kotlarına yerleşmek istemişlerdir. İskân edilmek zorunda kalacaklarını beyan eden diğer haneler de yeni Yusufeli İlçe Merkezine taşınmayı düşünmektedirler. Bununla birlikte Pamukçular köyünden kırsal iskânı tercih eden haneler alternatif yerlerden İşhan Köyü sınırlarındaki Kovaplar Deresi mevkiini köylerine yakın oluşundan dolayı tercih de edebilirler. Bunun yanında başka sahaları da tercih edebilirler. Kovaplar Deresi mevkiinde temel tarım teknikleri ile 44 ileri tarım teknikleri ile 124 hanelik yerleşim kapasitesi olabilecektir. 43