Turizmin Etkileri
Turizmin etkileri Ekonomik Etkiler Sosyo-kültürel Etkiler Çevresel Etkiler
Ekonomik Etkiler
Niçin turizm?
Niçin Turizm? Küresel GSYİH nın %10 u (Doğrudan, dolaylı ve uyarılmış) Dünya genelindeki istihdamın 1/11 i (Doğrudan, dolaylı ve uyarılmış) Dünya ihracatının %7 si Dünya ihracatının %1.5 trilyon$ 2015 yılında 1.186 milyon uluslararası turist 2015 yılında turistler tarafından yaratılan 1.260 milyar $ 2015 yılında yaklaşık 6 milyar iç turist 2030 yılında 1.8 milyar uluslararası turist Kaynak: World Tourism Organization (2016)
Turizmin Küresel Ekonomiye Katkısı (2000-2010) Turizmin katkısı Gelişme Turizmin GSYİH ya doğrudan katkısı 9.7 Turizmin GSYİH ya toplam katkısı 16.6 Turizmin istihdama doğrudan katkısı 8.3 Turizmin istihdama toplam katkısı 3.0 Sermaye yatırımları 41.8 İhracat gelirleri 20.1 Kaynak:WTTC/Oxford Economics
Gelecek on yıl içinde Turizm endüstrisinin yılda ortalama %4 oranında gelişmesi beklenmektedir; Küresel GSYİH nın %10 unu oluşturması beklenmektedir; Ekonomik büyüklüğünün 10 trilyon ABD doları olması beklenmektedir. 328 milyon iş (istihdam) yaratması beklenmektedir. Bu dünyadaki her 10 işten birinin turizm sektöründe olması anlamına gelmektedir (%9.8).
1950 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1200 Uluslararası Turist Varışları (milyon) 1000 800 600 400 200 0
Turizm Geliri (000.000) $ Uluslararası Turizm Gelirleri (1950-2009) 900000 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 1950 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2009 Yıl Kaynak: WTO
1200 Uluslararası Turizm Geliri (milyar $) 1000 800 600 400 200 0
Dünyada İç Turizm ve Boyutları
Uluslararası turizm ------------------------------------------ İç turizm
Dünyada İç Turizm ve Boyutları Dünya Turizm Örgütü (WTO) verilerine göre dünyada iç turizm hareketine katılan turist sayısında son yıllarda 5 milyar kişiden 6 milyar kişiye doğru bir sayısal artış olduğu tahmin edilmektedir.
İç turizmin dünyadaki boyutları ABD: Her yıl 990 milyon iç turizm seyahati Çin: Her yıl 644 milyon iç turizm seyahati Hindistan: Her yıl 320 milyon iç turizm seyahati İngiltere de 2007 yılında uluslar arası turizmden elde edilen gelir 16 milyar iken günübirlik gezileri de içeren iç turizm harcamaları 67 milyar olarak hesaplanmıştır. Bütün bunlar (iç turizm harcamaları) da eklendiği taktirde World Travel and Tourism Council in hesaplamalarına göre yaklaşık 7 trilyon$ dır.
Dünyada uluslararası ve iç turist sayısı (2015) 1,186 5 6,138
Turizmin ekonomik etkileri Ekonomik etkiler Pozitif etkiler Negatif etkiler Ödemeler dengesine katkı/döviz geliri Gelir yaratma Sızıntılar/ithalat eğilimi Turizme aşırı bağımlılık İstihdam yaratma İş aktiviteleri/çoğalt an etki Enflasyon Enclave turizm Altyapı yatırımları Fırsat maliyetleri Mevsimsellik
Turizmin pozitif ekonomik etkileri Ödemeler dengesine katkı/döviz geliri Gelir yaratma İstihdam yaratma İş aktiviteleri/çoğaltan etki Altyapı yatırımları
Ekonomik Etkiler Turizm olayının en önemli yönlerinden biri ekonomik boyutudur. Turizmin ekonomik etkileri; gelir dağılımının düşük ve adil olmadığı, işsizliğin yüksek olduğu gelişmekte olan ülkeler açısından daha da önem kazanmaktadır. Bu nedenle pek çok ülkede ya da bölgede turizmin öncelikle ekonomik yönü üzerinde durulmuştur. Ekonomik etkileri açısından ele alındığında, turizmin sürdürülebilirliği, gerçekleştiği çevrede olumlu ekonomik etkilerini artırması, olumsuz ekonomik etkilerini ise en aza indirerek uzun vadeli bir gelişmeyi sağlaması bakımından gereklidir.
Ekonomik Etkiler Bununla birlikte ekonomik fayda ve maliyetlerin, herhangi bir alanda turizmin meydana getirebileceği net maliyet ve faydaları bir bütün olarak değerlendirmek için çevresel ve sosyo-kültürel fayda ve maliyetlerle ilişkilendirilmesi gerekir. Yapılan araştırmalara göre; turizmden yarar sağlayan insanların, yarar sağlamayanlara göre turizmin ekonomik etkilerini daha çok hissettiklerini, sosyal ve çevresel etkilerini ise daha az hissettiklerini ortaya koymuştur. Yine Hawaii de yapılan bir çalışma, yöre halkının çevrenin korunmasının çok önemli olduğunun bilincinde olmalarına karşın, çevrenin iyileştirilmesi için kendi yaşam standartlarındaki bir azalmaya razı olmadıklarını göstermiştir.
Ekonomik Etkiler Turizmin bir ülke ya da bölge ekonomisi üzerinde çok yönlü etkileri bulunmaktadır. Turizmin parasal özellikteki ekonomik etkileri: Ödemeler bilançosuna olan etkiler Ulusal paraya değer kazandırması Turizmin çoğaltan etkileri Turistik talep artışına paralel olarak yatırımların hızlanması Ulusal gelire etkisi Katma değer etkisi Kamu gelirleri ve iç fiyatlar üzerindeki etkisi Fiziksel ve kurumsal altyapı üzerindeki etkileri.
Turizm ve Ekonomi Turizmin önemli bir ekonomik etkisi de dış ödemeler bilançosu üzerindeki etkilerdir. Turizmin dış ödemeler bilançosuna katkısını somut bir şekilde göstermesi bakımından Türkiye de yapılan bir araştırmada, 1000$ bir dış talebi karşılamak için sadece 70$ lık bir ara malı ithalatı gerekmekte, sonuçta sektörel olarak 930$ lık cari işlemler fazlası gerçekleşmektedir. Böylece turizm sektörü kendi başına önemli bir dış ticaret fazlası vermektedir. Turizmin belirtilen etkileri turistik faaliyetlerin bir ülke ya da yerel ekonomi üzerinde fayda ve maliyetler yarattığı görülmektedir. Turizmdeki gelişmenin ülke/yerel ekonomiler üzerindeki muhtemel olumlu etkileri şunlardır:
Turizmdeki gelişmenin ülke/yerel ekonomiler üzerindeki muhtemel olumlu etkileri : Yerel ekonomiye yayılan bir bağ kurması, İş olanağı yaratması, Dış borçlar ve ödemeler dengesi üzerindeki olumlu etkileri, Uygun teknoloji transferini teşvik etmesi, Yerel yöneticiler için olduğu kadar, teknisyenler, yüksek derecede eğitimli personel gibi nitelikli elemanlar için iş olanağı yaratması, Tatmin edici ücretler ve çalışma koşulları sağlaması, Gelişmeden kaynaklanan fayda ve maliyetlerin dağılmasında bölgesel, sektörel ve sosyal eşitliğin sağlanması, Çeşitli yatırım ve olanakların yerel toplumun yaşam kalitesini arttırmasıdır.
Source: http://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284405497
Türkiye turizmine ait temel ekonomik göstergeler (2012) Yabancı ziyaretçi Turizm geliri $ (000) Turizm Gelirlerinin GSYH İçindeki Payı (%) Turizm Gelirlerinin Ihracata oranı (%) Turizm gelirlerinin dış ticaret açıklarını kapama payı (%) 31 782 832 29 351 446 3.7 19.2 43,75
Turizmin negatif ekonomik etkileri Sızıntılar/ithalat eğilimi Turizme aşırı bağımlılık Enflasyon Enclave turizm Fırsat maliyetleri Mevsimsellik
Ekonomik Etkiler Yabancı ziyaretçiler ulaşım, konaklama, yiyecek-içecek ve turizm sektörüyle bağlantılı diğer hizmetlerden yararlanmak amacıyla harcamalarda bulunmaktadırlar. Turistlerin bu harcamalarının bir kısmı ithalat ve tasarruf olarak gelirin yeniden dağıtımı sırasında sızacak, ancak geri kalan kısmı üretim faktörlerine geri harcanacaktır. Sızıntı faktörü sınırlı ekonomilere sahip daha küçük ülke ve bölgelerde veya ekonomisi büyük ölçüde entegre olmayan büyük ülkelerde dahi daha yüksek olmaya eğilimlidir. Aynı şekilde turizmde kullanılan yapı malzemesi ve benzerlerinin ithal edilmesinin sözkonusu olduğu yeni gelişen turistik alanlarda da bu sızıntı daha yüksek olmaktadır.
A study of tourism 'leakage' in Thailand estimated that 70% of all money spent by tourists ended up leaving Thailand (via foreign-owned tour operators, airlines, hotels, imported drinks and food, etc.). Estimates for other Third World countries range from 80% in the Caribbean to 40% in India. Source: Sustainable Living
Turizmdeki gelişmenin ülke/yerel ekonomiler üzerindeki muhtemel olumsuz etkileri : Ekonomik açıdan gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir olmayan bir turizm gelişimi, yerel ekonomi ile bağlantılarında aşağıdaki olumsuz sonuçları ortaya çıkarabilir: Yeterli seviyede yerel istihdam ve gelir yaratmadaki başarısızlık, Ödemeler dengesi açıkları ve dış borçların artışı, Uygun olmayan sermaye yoğun teknoloji transferi, Yerel nüfus için nitelikli işler sağlamadaki başarısızlık ve nitelikli personel kaybı, Çalışanların sömürülmesi, Turizmin fayda ve maliyetlerinin eşit olarak dağıtılmaması.
Turizm Arzında Yönetimlerin Rolü ve Davranış Biçimi
Turizmle Hükümetlerin İlişkisinin Nedenleri Ekonomik nedenler Sosyal ve kültürel nedenler Çevresel nedenler Politik nedenler
Turizmin Etkileri Ekonomik Etkiler Toplumsal- Kültürel Etkiler Çevresel Etkiler
Turizmle Hükümetlerin İlişkisinin Nedenleri
Turizmle Hükümetlerin İlişkisinin Nedenleri Ekonomik Nedenler Ülkede ödemeler dengesini geliştirmek Döviz çekmek Bölgesel veya yerel ekonomik kalkınmaya yardım Ekonomiyi çeşitlendirmek Gelir seviyesini artırmak Vergi gelirlerini artırmak Yeni iş olanakları yaratmak
Turizmle Hükümetlerin İlişkisinin Nedenleri Sosyal ve Kültürel Nedenler Aileler ve bireylerin sağlığı ve sosyal refahını artırmak için sosyal turizm le ilgili konuları başarmak Gelenekleri, görenekleri, kaynakları ve mirası korumak Bir alandaki ve orada yaşayan insanlarda daha fazla kültürel farkındalık yaratmak Uluslar arası anlayışı yükseltmek
Turizmle Hükümetlerin İlişkisinin Nedenleri Çevresel Nedenler Çevre ve turizm kaynaklarını tahrip etmeden, sürdürülebilir bir turizm gerçekleştirmek için yöneticilik görevini üstlenmek Turizmin hizmetine sunmak doğal kaynakları yaratmak/düzenlemek
Turizmde Hükümetlerin İlişkisinin Nedenleri Politik Nedenler Ziyaretçiler vasıtasıyla politik kabulleri geliştirmek, yaymak Turizm ile kalkınma süreçlerini kontrol etmek
Turizmle Hükümetlerin İlişkisinin Nedenleri Ekonomik nedenler Sosyal ve kültürel nedenler Çevresel nedenler Politik nedenler
Toplumsal ve Kültürel Etkiler
Toplumsal ve Kültürel Etkiler Turizmin toplumsal ve kültürel etkileri turizm tartışmalarında turizmin çevresel etkilerinden daha az ilgiye sahiptir. Belki de bu durum turizmin sosyo-kültürel etkilerinin uzun zamanda, gözalıcı olmayan tarzda ve genellikle yavaş bir şekilde meydana gelmesinden kaynaklanmaktadır. Turizmin sosyo-kültürel etkileri büyük ölçüde gözle görülemez ve soyuttur. Ancak turizmin sosyal etkileri çoğunlukla kalıcıdır ya da değişiklikleri tekrar eski yerine geri çevirme olanağı bulunmamaktadır. Sürdürülebilir turizmin sosyal etkileri dikkate alındığında normal olarak ev sahibi toplum a odaklanılmaktadır. Bu ev sahibi toplumu turizmin negatif etkilerinden koruma konusundaki istekten kaynaklanan bir durumdur.
Toplumsal ve Kültürel Etkiler Turizm, farklı sosyal ve kültürel değerlere sahip insanları buluşturan ve aralarında etkileşim sağlayan bir olaydır. Karşılıklı etkileşim, ev sahibi topum ve ziyaretçilerin davranışlarında ve yaşam tarzlarında çeşitli değişikliklere yol açabilir. Turizmin sosyal açıdan sürdürülebilirliği, ülkesel ya da yerel düzeyde toplumun uzun veya kısa süreli gelen ziyaretçilerle sosyal bir uyumsuzluk yaratmayacak şekilde faaliyetlerini ve ilişkilerini sürdürebilme yeteneği olarak ifade edilebilir. Bu yaklaşım, yerel toplum ve turistler arasında ortaya çıkabilecek olumsuzlukları giderebilmek için karşılıklı ilişkilerde bir uyumun sağlanmasını gerekli kılar.
Toplumsal ve Kültürel Etkiler Toplumlar, turistler tarafından getirilen bazı değişiklikler ve yeniliklerin etkilerine rağmen normal yaşantılarını sosyal uyum içinde sürdürebilirler. Ancak toplum içindeki ilişkiler; karşılıklı etkileşim, yaşam tarzları, gelenek ve görenekler turistlerin farklı alışkanlıkları, tarzları, gelenekleri nedeniyle değişir. Toplum varlığını sürdürse bile kültüründe kalıcı değişiklikler görülebilir. Yerel toplum ve ziyaretçiler arasındaki kültürel farklılıklar; temel değerler, mantık sistemi, dini inançlar, gelenek, görenek, yaşam tarzları, davranış yapıları, giyim kuralları, yabancılara karşı tutumlar gibi pek çok faktörle ilgili olabilir.
Toplumsal ve Kültürel Etkiler: Yerel toplum ve ziyaretçiler arasındaki sosyal-kültürel farklılıklar Turistler ve yerel toplum arasındaki dil farklılıkları; Belirli ülkelerin ya da toplumların kendi içinde bile özellikle kent ve kırsal alanlar ve bölgeler arasında dikkat çeken bazı sosyo-ekonomik ve kültürel farklılıklar; Yerel toplum ve turistler arasındaki ilişkilerle birlikte turistler arasında farklı kültürlere, sosyo-ekonomik koşullara sahip insanların varlığı ve bunların birbirleriyle ve yerel halkla teması; Bir turistik destinasyonda yaşayanlar çeşitli etnik grupların varlığı. Giyim kuşam Davranış biçimi Karşılıklı ilişkiler Turistin talepleri
TURİZMİN TOPLUMSAL-KÜLTÜREL BOYUTLARININ KAPSAMI TURİSTLER YABANCI TUR OPERATÖRLERİ DESTİNASYON YÖNETİMİ YEREL TURİZM ENDÜSTRİSİ EV SAHİBİ TOPLUM
Toplumsal ve Kültürel Etkiler Turizmin sosyokültürel etkileri Olumlu etkiler Olumsuz etkiler
Turizmin sosyo-kültürel bakımdan olumlu etkileri
Olumlu etkiler Turizm, turistler ve yerel toplum arasında birbirlerinin kültürlerini öğrenme bakımından kültürel alışverişin gerçekleşmesini sağlar. Turizm; müzeler, tiyatrolar, yerel sanatlar, folklorik değerler ve diğer kültürel olanaklar ve etkinlikleri destekleyerek kültürel mirasın korunmasına yardımcı olur. Turistler yerel toplumun kültürüne ilgi duyar, onu inceler ve öğrenmek isterler. Bu durum yerel toplumun kültürüyle gurur duymasını ve onu canlı tutmasını sağlar. Yerel kimliğe ve geleneklere sahip çıkılmasını ve bunlara odaklanılarak sürekliliğinin sağlanmasına yardımcı olur. Rekreasyon aktiviteleri, restoranlar, yerel taşımacılık gibi sağladıkları olanaklarla genel olarak yerel halkın yaşam kalitesinin geliştirilmesini destekler.
Olumsuz etkiler Turizm gelenekleri bozar, öte yandan buna turiste benzeme arzusu da eklenince toplumda bir kültürel kirlenme ortaya çıkabilir. Bu durum giyim tarzlarından, yemek yeme biçimlerine ve eğlence şekillerine kadar bir dizi davranışta gözlenmektedir. Turizmin olumsuz sosyal etkilerinden biri de yerel toplumun nüfus yapısında yol açtığı değişiklerdir.
Olumsuz etkiler Turizm endüstrisinin gelişmesiyle ortaya çıkan önemli sorunlardan biri de; insan ilişkilerindeki materyalleşme ve ticari düşünce ile birlikte toplumsal değer yargılarında gözlenen dejenerasyondur. Turistler ve yerel halk arasında dil farklılıkları, gelenekler, inançlar ve davranış biçimlerinden dolayı yanlış anlaşılmalar ve kargaşalar yaşanabilir. Yerel halk sahip olduğu rekreasyonel ve diğer olanaklardan turizm nedeniyle mahrum kalır ya da yeterince yararlanamazsa buna tepki gösterir. Bu durum ziyaretçilerle yerel toplum arasında gerginlik ve düşmanlık yaratabilir. Turizm yerel sanatları ve toplumun kültürel değerlerini olumsuz etkiler. Kötü uygulamalar nedeniyle çevresel tahribat yaratacak olumsuz mesajlar verir.
Olumsuz etkiler Yerel halk özellikle de gençler, genellikle turizmle bağdaştırılan gösterişli bir tüketim ve çekici bir yaşam tarzından etkilenirler. Bu durum gençler üzerinde uygun olmayan yerel ekonomik ve sosyal şartlar oluşturabilir, büyükleri ve aileleriyle aralarında huzursuzluklar yaşanabilir. Turizm özellikle kendi yaşamlarını etkileyen gelişmelerle ilgili olarak söz sahibi olmayan kırsal ve kıyı kesimlerindeki toplumlarda sosyal bir kargaşaya neden olan kentleşme sürecini de destekler. Turizmdeki hızlı gelişme, yöreye dışarıdan gelen ve yerel toplum tarafından bilinmeyen, anlaşılamayan ya da kontrol edilemeyen değişikliklerle karşılaşılmasına neden olur. Bu durum yerel ve bölgesel sosyal yapının çeşitliliğini yok eder.
Turizmin Üç Boyutu Çevresel Boyut Ekonomik Boyut Sosyal Boyut
Turizmin Üç Boyutu Turizm çevresel, ekonomik ve sosyal etkilere sahiptir. Sürdürülebilir turizm, bu etkilerin olumlu olanları en üst düzeye çıkarmayı, olumsuz olanları ise en alt düzeye indirmeyi hedefler.
EKONOMİK VERİMLİLİK Turizmin ekonomik sürdürülebilirliği Sürdürülebilir turist gelişimi SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Sürdürülebilir kalkınmanın parçası olarak turizm Ekolojik olarak sürdürülebilir turizm SOSYAL EŞİTLİK ÇEVRENİN KORUNMASI