Alt Yapı. Oyuncularında nda Yetenek Seçimi. Prof. Dr Caner Açıkada Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi YüksekokuluY

Alt Yapı Oyuncularında nda Yetenek Seçimi Prof. Dr Caner Açıkada Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi YüksekokuluY

Sporda Yetenek Modeli Farklı Antrenman Evreleri ve Gelişim İlişkisi Gelişim ve Spor Dalı Özelleşme Modelleri Yetenek ve Yetenek Modeline Yaklaşım Uzun Süreli Sporcu Gelişim Modeli ve Yetenek

Farklı Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Spor Spora Başlama Yaşı Özel Antrenmana Başlama Yaşı Yüksek Performansa Ulaşma Yaşı Okçuluk 12-14 16-18 23-30 Atletizm Sprint 10-12 14-16 22-26 Orta Mesafe Koşular 13-14 16-17 22-26 Uzun Mesafe Koşular 14-16 17-19 25-28 Yüksek Atlama 12-14 16-18 22-25 Sırık Atlama 12-14 16-18 22-25 Üç Adım Atlama 12-14 17-19 23-26 Uzun Atlama 12-14 17-19 23-26 Badminton 10-12 14-16 20-25 Beyzbol 10-12 15-16 22-28 Basketbol 10-12 14-16 22-28 Biatlon 10-13 16-17 23-26 Bobsled 12-14 17-18 22-26 Boks 13-15 16-17 22-26 Kano 12-14 15-17 22-26 Hentbol 10-12 14-16 22-26 Bisiklet 12-15 16-18 22-28 Atlama Bayan 6-8 9-11 14-18 Atlama Erkek 8-10 11-13 18-22 Binicilik Dresaj 10-12 14-16 22-28 Eskrim 10-12 14-16 20-25 Çim Hokeyi 11-13 14-16 20-25

Farklı Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Spor Spora Başlama Yaşı Özel Antrenmana Başlama Yaşı Yüksek Performansa Ulaşma Yaşı Masa Tenisi 8-9 13-14 22-25 Tenis Bayan 7-8 11-13 17-25 Tenis Erkek 7-8 12-14 22-27 Voleybol 10-12 15-16 22-26 Su Topu 10-12 16-17 23-26 Halter 14-15 17-18 23-27 Güreş 11-13 17-19 24-27

Farklı 1990 lı Yıllardan Sonra Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Erken Özelleşme 1 Eğilimi Spor Spora Başlama Yaşı Yarışmalara Katılım Yaşı yüzme 4 11 Dans 4 9-10 Bisiklet 4 14 Kayak Alp 5 12 Kuzey 5 16 Futbol 6 10 Binicilik Dresaj 6-8 14-16

Farklı 1990 Yıllardan Sonra Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Erken Özelleşme 2 Eğilimi Spor Spora Başlama Yaşı Yarışmalara Katılım Yaşı Okçuluk 8 16 Atletizm 7-8 11-12 Tenis 7-8 10 Hentbol 9 14 Voleybol 6-7 10-11 Basketbol 7-8 10 Savunma sporları 7-10 11-14

Farklı 1990 Yıllardan Sonra Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Erken Özelleşme 3 Eğilimi Spor Spora Başlama Yaşı Yarışmalara Katılım Yaşı Güreş 11 16 Boks 12 17 Halter 14 17 Havacılık Sporları 15 17

Farklı 1990 Yıllardan Sonra Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Erken Özelleşme Nedeni Eğilimi Spor dallarının yetenek modelleri: Empirik gözlem Alt yapı oluşturma ve potansiyelli çocuk çekme Erken spora yönelim Bir kısım sporlarda erken seçim

1976 ve 1996 Olimpiyat Oyunları Madalya Alan Sporcu Yaşlar ları Kıyaslaması 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 09 08 07 06 05 04 03 02 01 1976 1996 Fr Yaş 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

2004 Atina ve 2008 Pekin Olimpiyat Oyunları ve Sporcu Yaşları KADIN 2004 2008 35 30 25,78 24,89 25,00 27,37 26,83 28,58 24,75 25,50 25 20 15 10 Yaş (Yıl) 5 0 Tüm Takımlar Altın Gümüş Bronz ERKEK 2004 2008 35 27,71 26,10 29,00 30,25 29,67 28,04 27,25 27,32 30 25 20 15 Yaş (Yıl) 10 5 0 Tüm Takımlar Altın Gümüş Bronz Dağılımı

Farklı 1990 Yıllardan Sonra Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Eğilimi Spor Spora Başlama Yaşı Yarışmalara Katılım Yaşı Daha Erken Yaşlarda Spora Başalama alama Eğilimi Daha Geç Yaşlarda Sporda Başar arı Yaşı Başar arı için in Daha Uzun Antrenman Yılı (Açıkada 2007)

Antrenman Gelişim im Evreleri Başlama Dönemi Hazılık Dönemi Özel Hazırl rlık Dönemi Verim Dönemi Empirik Çalışmalar (Anket yöntemiyle sorgulama) Var olan; -spor kültk ltürü -spor alış ışkanlığı Deneysel Kontrollü çalışma???!!! (Açıkada 2007)

Gelişim evreleri ve önemli fizyolojik değişimler (2) (3) (1) Gen Dayanıklılık (5) Kuvvet Gelişimi Motor Gelişim Kassal Dayanıklılık (6) Bayan Sürat/Güç Bebeklik Çocukluk Evresi Hızlı Büyüme Buluğ Çağı Adolesan Evresi Yetişkinlik Evresi 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Bebeklik Çocukluk Evresi Hızlı Büyüme Buluğ Çağı Adolesan Evresi Yetişkin Evre Erkek (1) Sürat/Güç Motor Gelişim Kassal Dayanıklılık Kuvvet Gelişimi (5) (6) Gen Dayanıklılık (4) (1) Hareketliliğin azalması (4) Androjen düzeyinin hızla artması (2) Relatif VO2 maks ın azalmaya başlaması (5) Aerobik ve anaerobik güç: Büyümenin durmasına bağlı gelişme (3) Oestrogen düzeyinin hızla artması (6) İskeletin olgunlaşması (Açıkada, 1991)

Uzun süreli s periyodlama Antrenmanın Periyodizasyonu Genel Antrenman 6-14 yaş Özel Antrenman 15 + yaş Başlama 6-10 yaş Spor formasyonu 11-14 Özelleşme 15-18 yaş Yüksek performans 19 + yaş Buluğ çağı öncesi Buluğ çağı Buluğ çağı ve adolesan evreler Olgunluk (Bompa, 1999)

Biyolojik Yaş ve Biyolojik Fonksiyonların Gelişim İlişkisi Çocukluk Pre-Puberte Puberte Adolesan Yetişkin Biyolojik uyum yetisi 7-11 14-18 8-12 15-19 Sinir sistemi Kemik gelişimi Kardiyovasküler sistem Psikolojik gelişim Kas gelişim

Biyolojik Yaş ve Biyolojik Fonksiyonların Gelişim İlişkisi Biyolojik uyum yetisi Çocukluk Pre-Puberte Puberte Adolesan Yetişkin 7-11 8-12 15-19 14-18 Sinir sistemi Kardiyovasküler sistem Kas gelişim Kemik gelişimi Psikolojik gelişim

Biyolojik Yaş ve Biyolojik Fonksiyonların Gelişim İlişkisi Biyolojik uyum yetisi Çocukluk Pre-Puberte Puberte Adolesan Yetişkin 7-11 8-12 15-19 14-18 Sinir sistemi Kardiyovasküler sistem Kas gelişim Kemik gelişimi Psikolojik gelişim

Biyolojik Yaş ve Biyolojik Fonksiyonların Gelişim İlişkisi Çocukluk Pre-Puberte Puberte Adolesan Yetişkin Biyolojik uyum yetisi 7-11 14-18 8-12 15-19 Sinir sistemi Kemik gelişimi Kardiyovasküler sistem Psikolojik gelişim Kas gelişim

Üyelerin farklı Yoğun hormonal büyüme HızlarH zları değişim im Fonksiyonel özelliklerde farklıla laşma Büyümeye bağlı farklı antrenman everleri Boy ve üye uzunluğu u değişimleri imleri beceri ve koordinasyonu etkilemektedir: Beceri, koordinasyon, kuvvet ve sürat s antrenmanlarına na özel vurgu gerektirmektedir Boy, Kilo ve anatomik yapı antrenmanlarına na yaklaşı şım değişimi: imi: Relatif VO 2 maks değişimi imi ve dayanıkl klılık

Hızlı boy büyümeyle farklı kuvvet ve motor test göstergeleri 8-6 - 4 - I I I I I I -3-2 -1 +1 +2 +3 PHV 5-4 - 3-2- 1- Dikey sıçrama cm/yıl I I I I I I -3-2 -1 +1 +2 +3 PHV 4-2 - 0- Kol çekme 12- kg/yıl 10- -2- -4 - Bükülü kol asılma s/yıl I I I I I I -3-2 -1 +1 +2 +3 PHV 2 - Otur-eriş cm/yıl 0.8-0.6 - Mekik koşusu s/yıl 8-6 - El çabukluğu sayı/yıl 1-0.4-4 - 0.2-2 - 0 - I I I I I I -3-2 -1 +1 +2 +3 PHV 0 - I I I I I I -3-2 -1 +1 +2 +3 PHV 0 - I I I I I I -3-2 -1 +1 +2 +3 PHV (Beunen ve ark., 1988)

Biyolojik Yaş ve Biyolojik Fonksiyonların Gelişim İlişkisi Çocukluk Pre-Puberte Puberte Adolesan Yetişkin Biyolojik uyum yetisi 7-11 14-18 8-12 15-19 Sinir sistemi Kemik gelişimi Kardiyovasküler sistem Psikolojik gelişim Kas gelişim

Olgunlaşma etkisi... 100 Buluğ Çağı Öncesi Buluğ Çağı Çocukluk evresinde farklı sistemlerin büyüme eğrileri Buluğ Çağı sonrası Postnatal büyüme miktarı (%) 80 60 40 20 0 Nöral Genel Genital (Scammon, 1930 dan uyarlama) 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Yaş (yıl)

Kız z ve erkek çocuklarda yaşa a bağlı testesteron ve oestrogen gelişimi imi Oestrogen Mg/24 h 4 20 Androgen b Androgen e 3 15 Oestrogen 2 10 b 1 5 e 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Yaş / yıly

Biyolojik Yaş ve Biyolojik Fonksiyonların Gelişim İlişkisi Çocukluk Pre-Puberte Puberte Adolesan Yetişkin Biyolojik uyum yetisi 7-11 14-18 8-12 15-19 Sinir sistemi Kemik gelişimi Kardiyovasküler sistem Psikolojik gelişim Kas gelişim

Çocuk ve antrenman Yaşlar ve Kas Gelişimi imi 4-66 yaşlar yaklaşı şık k vücut v ağıa ğırlığının n % 20 si 7-10 yaşlar yaklaşı şık k vücut v ağıa ğırlığının n % 23 si 10-12/13 12/13 yaşlar yaklaşı şık k vücut v ağıa ğırlığının n % 25-28 28 i 12/13-14/15 14/15 yaşlar yaklaşı şık k vücut v ağıa ğırlığının n % 30-35 35 i 16/19 yaşlar yaklaşı şık k vücut v ağıa ğırlığının n % 33-45 45 i

Çocuklarda iskelet kasının metabolik özellikleri Değişken Buluğ Çağı Öncesi Düzey Yetişkin DüzeyleD Karşı şılaştırılması ATP konsantrasyonu (mmol.kg kas) 3-5 eşit CP konsantrasyonu (mmol kg kas) Kas glikojeni (nmol.. Kg) 12-22 22 50-60 Eşit Yaşla birlikte artar, 16 yaşı şında eşitlene PFK aktivitesi (μmol.kg) 8-10 düşük SDH aktivitesi (μmol.kg) 5-6 eşit veya yetişkinden daha yükseky (Gaul, 1996)

Sürat antrenmanları Kas Lifi Yapısı ve Antrenmana Uyum Özellikleri FTG FTO ST Kas içi i i koordinasyon Çabuk kuvvet antren Reaktif kuvvet antren Sürat antrenmanı Vücut Geliştirme Dayanıkl klılık k Antrenmanı

Olgunlaşma etkisi... % 100 Yetişkin potansiyeli Olgunlaşma evresinde kas kuvvetinin gelişimi Yağsız vücut kitlesi Teorik fiber tipi farklılaşması Testosteron Nöral miyelin gelişimi Doğum Puberte Yetişkin Nöral gelişime Bağlı kuvvet Artışı Kuvvet Etkenlerinin gelişimi Optimal kuvvet potansiyeli Kraemer, 1989

Biyolojik Yaş ve Biyolojik Fonksiyonların Gelişim İlişkisi Çocukluk Pre-Puberte Puberte Adolesan Yetişkin Biyolojik uyum yetisi 7-11 14-18 8-12 15-19 Sinir sistemi Kemik gelişimi Kardiyovasküler sistem Psikolojik gelişim Kas gelişim

Olgunlaşma etkisi... Yıllık gelişim (%) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Yaş (yıl) Genç sporcularda farklı performans kapasitelerinin yıllık gelişimi Maks anaerobick güç (Margaria) Exc CO2 VO2maks B[La] anaerobik egzersiz sonrası AnT Voitenko, 1985

Antrenman Periyodları -Duyarlı periyodlar. Patlayıcı kuvvet 10-12(b) 12-14(e) Maks kuvvet 12-14(b) 14-16(e) Kuvvette devamlılık 12-14(b) 14-16(e) Aerobik dayanıklılık 8-10 (b/e) Anaerobik dayanıklılık 12-14(b) 14-16(e) Reaksiyon sürati 8-10 (b/e) Maksimal sürat 10-12(b) 12-14(e) Koordinasyon 5-8 (b/e)

Uzun süreli s periyodlama Antrenmanın Periyodizasyonu Genel Antrenman 6-14 yaş Özel Antrenman 15 + yaş Başlama 6-10 yaş Spor formasyonu 11-14 Özelleşme 15-18 yaş Yüksek performans 19 + yaş Buluğ çağı öncesi Buluğ çağı Buluğ çağı ve adolesan evreler Olgunluk (Bompa, 1999)

Özelleşme Modelleri Erken Geç Özelleşme -atlama -buz pateni -ritmik cimnastik -artistik cimnastik -masa tenisi -vb, Özelleşme Modeli Modeli -atletizm -mücadele sporları -bisiklet -raket sporları -kürek -oyun sporları

Geç Özelleşme Modeli 1. Temel Eğitim Evresi 2. Antrenmanı Öğrenme Evresi 3. Antrenman İçin Antrenman Evresi 4. Yarışma için Antrenman Evresi 5. Kazanma için Antrenman Evresi 6. Emeklilik -atletizm -mücadele sporları -bisiklet -raket sporları -kürek -oyun sporları

Geç Özelleşme Modeli Spor Farklı Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Spora Başlama Yaşı 1 Özel Antrenmana Başlama Yaşı Yüksek Performansa Ulaşma Yaşı Atletizm Beyzbol 10-12 15-16 22-28 Basketbol 10-12 14-16 22-28 Hentbol 10-12 14-16 22-26 Voleybol 10-12 15-16 22-26 Su Topu 10-12 16-17 23-26 Modern Pentatlon 11-13 14-16 21-25 Kürek 11-14 16-18 22-25 Yelken 10-12 14-16 22-30 Kayak Sprint 10-12 14-16 22-26 Kuzey (30 K altı) 12-14 16-18 23-28 Kuzey (30 K üstü) 10-12 17-19 24-28 Sürat Pateni 10-12 15-16 22-26 Skuaş 10-12 15-17 23-27 Badminton 10-12 14-16 20-25 Binicilik Dresaj 10-12 14-16 22-28 Eskrim 10-12 14-16 20-25 Çim Hokeyi 11-13 14-16 20-25 Biatlon 10-13 16-17 23-26

Erken Özelleşme Modeli 1. Antrenman için Antrenman Evresi 2. Yarışma için Antrenman Evresi 3. Kazanmak için Antrenman Evresi 4. Emeklilik -atlama -artistik buz pateni -ritmik cimnastik -artistik cimnastik -masa tenisi -vb,

Erken Özelleşme Modeli 1 Farklı Antrenman Evrelerine Başlama Yaşları Spor Spora Başlama Yaşı Özel Antrenmana Başlama Yaşı Yüksek Performansa Ulaşma Yaşı Atlama Bayan 6-8 9-11 14-18 Buz Hokeyi 6-8 13-14 22-28 Artistik Buz Pateni 7-9 11-13 18-25 Bayan Cimnastik 6-8 9-10 14-18 Yüzme Bayan 7-9 11-13 18-22 Yüzme Erkek 7-8 13-15 20-24 Alp Disiplini 7-8 12-14 18-25 Kayak Atlama - 14-15 22-26 Tenis Bayan 7-8 11-13 17-25 Tenis Erkek 7-8 12-14 22-27 Judo 8-10 15-16 22-26

Geç Özelleşme Modeli Sporlar Biyolojik sistemin zorlanması Erken özel ve yoğun antrenman Kısa spor yaşam amı Daha düşük d k performans Sağlık k sorunu?! (Açıkada 2007)

Geç Özelleşme Modeli Sporlar Biyolojik sistemin zorlanması Erken özel ve yoğun antrenman Kısa spor yaşam amı Daha düşük d k performans Performans sorunu?! (Açıkada 2007)

Geç Özelleşme Modeli Sporlar Biyolojik sistemin zorlanması Erken özel ve yoğun antrenman Kısa spor yaşam amı Daha düşük d k performans Performans sorunu?! (Açıkada 2007)

Erken Özelleşme Modeli Sporlar Erken özelleşme Performans!! Tek spora erken özelleşme: Yüksek anatomik, fizyolojik psikolojik stress kaynağı Sağlık k sorunu?! Overuse sendromu: Tendinit, stress kırıkları,... Patolojik beslenme alışkanlıkları: Dengeli beslenme, Demir, kalsiyum,... Seksüel olgunlaşma: Menarş gecikmesi... Yetersiz beslenme, antrenman stresi, düşük VY %... Psişik Gelişim: Fiziksel ve duygusal stress Eğitim ve sosyal sınırlama... (burnout), (Açıkada 2007)

Erken Özelleşme Modeli Sporlar Erken özelleşme Performans!! Sağlık k sorunu?! Tüm m sporlar aynı etkiyi göstermiyorg Daha çok kontrollu çalışma... (Açıkada 2007)

Erken Özelleşme Modeli Sporlar MSS ve öğrenme sorunu Geç özelleşme Artan kitle ve hareket öğreniminde sorun Artan kitle ve mekanik dezavantaj Performans sorunu!! (Açıkada 2007)

Erken özelleşme Performans!! Yetenek Modeli Yetenek Seçimi Yetenek Yönlendirme Yetenek Gelişimi Uzun süreli s spor yaşam amı ve Performans??!! Sağlık k sorunu?! (Açıkada 2007)

Farklı (Schönborn,, 1989) antrenman yaklaşı şımı ve performans gelişimi imi performans Bireysel kapasite limiti 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 Yaş (yıl) Gelişim im Antrenmanı 1 + 2 Geçiş antrenmanı Üst düzey d performans antrenmanı yaygın n olmakla birlikte, yanlış Temel Antrenman Gelişim im Antrenmanı 1 Gelişim im Antrenmanı 2 Üst düzey d performans antrenmanı az uygulanmakla olmakla birlikte, yanlış

Performansı etkileyen öğeler Sporcunun yeteneği Performans Kaliteli Antrenman antrenman Genetik potansiyel Antrenmana uyum yeteneği Kas lifi yapısı Kalp büyüklb klüğü ve maks atım Nörolojik yapı Laktat cevabı... ANTRENMAN İLKELERİ 1) Özel olma 1.Kişiye iye özel 2.Spora özel 2) AşıA şırı yüklenme 1.şiddet 2.sıkl klık 3.hacım m (kapsam) 4.süre 3)Geriye DönüşD 4)Giderek artan yüklenmey 5)Alternatif yüklenmey 6)Bireysellik 7)Çeşitlilik Antrenörün bilgi ve kişili iliği Yarış ışmalar/ Takvim Tesisi ve malzeme Kalıtım Sporcunu yeteneği Destek bilimlerin katkısı Motivasyon Kondisyonel uyum Performans kapasitesi (Açıkada 2004)

YETENEK Geliştirilmeye uygun,belirli özelliklere sahip kişi (Açıkada 1990)

yeteneklerini bulup çıkaramayan ülkeler; uluslararası başarıdan her zaman yoksun olacaklardır. (Hirata, 1968)

YETENEK Yetenekli kişide; nörofizyolojik, anatomik yapı, özel motor, psikolojik, özellikler doğuştan bulunmaktadır ve belli bir spor dalı için geliştirilmeye uygundur. (Açıkada 1990)

YETENEK Farklı Yetenek Özellikleri; Sporda başarılı olmak için yüksek düzeyde güdüye (motivasyona) sahip olmak. Psişik Yeti; İlgili spor dalında başarıyı belirleyen psişik özellikleri sergilemek. (Açıkada 1990)

YETENEK Farklı Yetenek Özellikleri; Atletik Yeti; Sportif hareketlerde yüksek performans düzeyi göstere bilmek ve bunun için büyük bir motivasyona sahip olmak. Fizik Yeti; Vücut yapısında, spor dalına özgü gerekli antropometrik ve fizik özellikleri taşıyor olmak. (Açıkada 1990)

YETENEK Farklı Yetenek Özellikleri; Genel Motor Yeti; Yüksek düzeyde öğrenme yetisi; kolay ve hızlı bir şekilde hareketleri algılamak, yerleştirmek ve değişik alanlara uygulayabilir olmak. (Açıkada 1990)

Sporda Başar arı ETKİLİ VE YETERLİ (Kaliteli Antrenman) ÇALIŞMA Organizasyon Güncel ve Yeterli Tesis malzeme Bilimsel Destek programı Yetenekli sporcu Kişilikli Eğitimli Bilgili Antrenör İyi ve Detaylı planlama Eğitim Teknik Teknolojik Ekonomik Farklı kurumlar işbirliği Yetenek Seçme Yönlendirme Geliştirme Modeli Siyasal / Politik (Açıkada 1991)

Yetenek Modeli Milli Takımlar (Yıldız, Genç Büyük) Ligler Elit spor Kulüpler 19+ K/E Yetenek Yönlendirme: Kulüp Alt Yapı 16-18 K/E Yetenek Seçimi: İl Karmaları 12-16 y K E İlk/Orta Öğretim: Mini Voleybol, 7-11 yaş K/E Alt yapı Yetenek Seçme Yönlendirme Geliştirme Modeli

Sporda Başar arı ETKİLİ VE YETERLİ (Kaliteli Antrenman) ÇALIŞMA Organizasyon Güncel ve Yeterli Tesis malzeme Bilimsel Destek programı Yetenekli sporcu Kişilikli Eğitimli Bilgili Antrenör İyi ve Detaylı planlama Eğitim Teknik Teknolojik Ekonomik Farklı kurumlar işbirliği Yetenek Seçme Yönlendirme Geliştirme Modeli Etkili Antrenör Eğitimi Siyasal / Politik (Açıkada 1991)

ANTRENÖR EĞİTİMİ Antrenör Eğitim Modeli GSGM 3289 sayılı yasa Antrenör r Eğitim E YönetmeliY netmeliği GSGM Eğitim Dairesi Başkanlığı İlgili Spor Federasyonu Üniversiteler, Spor Okulları Federasyonlar Federrasyon Talimatları Spor Bilimleri ve Antrenörlük Böl Rekrasyon Böl Bed Eğt ve Spor Böl (Açıkada 1991)

Sporda Başar arı ETKİLİ VE YETERLİ (Kaliteli Antrenman) ÇALIŞMA Organizasyon SPOR Güncel ve Yeterli Tesis malzeme Bilimsel Destek programı Yetenekli sporcu Kişilikli Eğitimli Bilgili Antrenör İyi ve Detaylı planlama Eğitim Teknik Teknolojik Ekonomik Farklı kurumlar işbirliği MODELİ Uzman Ekip Voleybol için Uzman ekip Yetenek Seçme Yönlendirme Geliştirme Modeli Etkili Antrenör Eğitimi Uzman Elemanlar işbirliği Siyasal / Politik Merkezi Organizasyon?? Özerk Organizasyon?? (Açıkada 2008)

Felsefe?? Yetenek Modeli Spor dalı ve özelliklerinin tanımlanması İstatistik bilgi Modelleme Alt yapı Uygulama Başarı Yeni bilgilerin değerlendirilmesi (Açıkada 1991)

YETENEĞİN BELİRLENMESİNDE ETKİLİ OLAN MEKANİZMALAR POLİTİK ORGANİZASYON MEDYA (Yazılı/Görsel, Değer Yargısı, Felsefe, vb.) YÖNETİMSEL ORGANİZASYON ÜNİVERSİTELER VE DÜŞÜNÜRLER (Değer Yargısı, vb.) SOSYOPSİKOLOJİK VE FELSEFİK ORG. (Değer Yargısı, Felsefe, vb.) EĞİTİM SİSTEMİ ORGANİZASYONU (Okul, Üniversite, Spor Okulları, vb.) AİLE VE YÖNLENDİRİCİ GRUPLAR. (Değer Yargıları, Yönlendirme, vb.) SPOR BİLİMLERİ (Araştırma, Bilgilenme, vb.) YETENEK TANIMI VE YÖNLENDİRME TVF (Organize Olma, Ödüllendirme, vb.) PERFORMANS VE BAŞARI YENİDEN BİLGİLENME YENİDEN YAPILANMA (Açıkada 1991)

Felsefe?? Yetenek Modeli Spor dalı ve özelliklerinin tanımlanması İstatistik bilgi Modelleme Alt yapı Uygulama Başarı Yeni bilgilerin değerlendirilmesi (Açıkada 1991)

Değişkenler Pesentil Boy 192 cm Vücut kitlesi 98 kg Vücut kompozisyonu Vücut yoğunluğu 1.093 g/ml Vücut yağı % 5 Triseps deri kalınlığı 7 mm Subskapular deri kalınlığı 7 mm Suprailiyak deri kalınlığı 4 mm Abdominal deri kalınlığı 7 mm Proporsiyon Brachial Endis 76 Crural Endis 102 Relatif oturma yüksekliği % 53 Esneklik Kol fleksiyon/ekstensiyon 10 20 30 40 50 60 70 80 90 216 der Uluslararası düzeyde bir Önkol fleksiyon/ekstens 136 der kürekçi profili Ayak dorso-plantar fleks 69 der Yaş: 22 Bacak fleksiyonu 131 der Düzey: milli takım Kuvvet Pençe 63 kg Kol fleksiyon 92 kg Kol ekstensiyon 83 kg Bacak ekstensiyon tork Sürat -3 382 ft.lbs. Sürat -7 360 ft.lbs. Güç/sürat Sıçrama uzanma 48 cm 36.6 m sprint 5.4 s Çabukluk koşusu 17.5 s Somatotip değerleri: Endomorfi 1.5, mezomorfi 6.0, ectomorfi 2.5 (Bloomfield ve ark., 1995)

Bayan Cimnastikci Düzey: Ulusal Vücut Ağırlığı: 45 kg Yaş: 15 Boy: 157 cm Somatotip: 2.5 3.0 3.5 Yağ %: 12.5 Vücut Yoğunluğu: 1.065 Pesentil 10 20 30 40 50 60 70 80 90 VO2 maks Somatotip Yağsız Kitle Kuvvet Güç Sürat 20 ay arayla yapılan testler: Test 1: Test 2: Çabukluk Denge Postür Proporsiyon Esneklik Beceri (Bloomfield ve ark., 1995)

Erkek Basketbolcu Düzey: Ulusal Vücut Ağırlığı:104 kg Yaş: 20 Boy: 202 cm Somatotip: 3.0 4.5 4.0 Yağ %: 12.9 Vücut Yoğunluğu: 1.066 Pesentil 10 20 30 40 50 60 70 80 90 VO2 maks Somatotip Yağsız Kitle Kuvvet Güç Sürat Çabukluk 18 ayda tekrarlayan 3 test: Test 1: Test 2: Test 3: Denge Postür Proporsiyon Esneklik Beceri (Bloomfield ve ark., 1995)

Olimpiyat ve Dünya Şampiyonalarında Yarışan Bayan Kürekcilerin Biyomotor özellikleri Test 1 250 Test 2 Test 8 200 90 230 190 80 180 Test 7 70 60 170 150 130 210 170 40 50 60 70 Test 3 (Radut, 1973) Test 6 60 50 40 46 48 50 52 54 Test 5 115 120 125 Test 4 Olimpiyat ve Dünya Şamp. Sıralaması: I. : II. - III. : IV.- VI.. : VII.- XII. :

KUVVETLİ / KUVVETSİZ BACAK ORANI DOMİNANT / NONDOMİNANT ORANI İzokinetik Kuvvet İzokinetik Kuvvet Oynadığı Mevki (60 d/s, %) (180 d/s, %) SPORCU Quadriceps Hamstring Quadriceps Hamstring Andaç Kapan Smaçör 6 7 3 15 İsmail Özdemir Smaçör 1 14 4 19 Burak Güngör Smaçör 18 13 13 21 Ufuk Minici Smaçör 14 4 11 7 Ahmet Can Karamete Smaçör 2 2 13 15 Anıl Paltaoğlu Smaçör 4 8 8 3 Caner İsmet Söylemez Smaçör 14 21 1 14 Server Barış Sancak Smaçör 3 24 1 19 Gökalp Yoldaş Smaçör 3 3 6 8 Murat Yenipazar Pasör 16 1 9 2 Görkem Yazgan Pasör 1 5 4 0 Berkan Bozan Pasör 11 9 6 14 Muhammet Ertuğrul Orta 19 2 2 23 Mustafa Koç Orta 3 12 4 10 Hayri Dalgıç Orta 11 0 1 7 Mehmet Kamberoğlu Orta 1 4 9 7 Uğur Güneş Orta 9 14 1 8 Fatih Cihan Orta 1 7 4 1 Salih Bircan Orta 22 26 5 0 Tayga Baltacıoğlu Libero 9 11 11 1 Metin Durmuş Libero 13 5 6 10 (Açıkada ve ark., 2009)

VÜCUT AĞIRLIĞINA ORANLANMIŞ (W.kg -1 ) RELATİF ANAEROBİK GÜÇ KAPASİTE VE YORGUNLUK İNDEKSİ DEĞERLERİ Sporcu Oynadığı Mevki Anaerobik Güç (W/kg) Anaerobik Kapasite (W/kg) Yorgunluk İndeksi (%) Andaç Kapan Smaçör 9.69 8.33 31.47 Ahmet Can Karamete Smaçör 9.24 7.94 31.47 Server Barış Sancak Smaçör 9.99 8.51 32.68 Burak Güngör Smaçör 9.14 7.68 34.54 Ufuk Minici Smaçör 11.32 9.45 38.98 Caner İsmet Söylemez Smaçör 10.32 8.14 46.04 İsmail Özdemir Smaçör 10.18 8.01 46.43 ortalama 9.98 8.30 37.37 standart sapma 0.74 0.58 6.58 Görkem Yazgan Pasör 8.70 7.02 39.44 Murat Yenipazar Pasör 9.72 7.97 41.82 Muhammet Ertuğrul Orta 10.37 7.39 55.12 ortalama 9.59 7.46 45.46 standart sapma 0.84 0.47 8.45 Mustafa Koç Orta 9.02 7.65 36.56 Hayri Dalgıç Orta 9.77 8.13 37.06 Uğur Güneş Orta 9.25 7.70 38.60 Mehmet Kamberoğlu Orta 9.59 8.03 38.91 Fatih Cihan Orta 10.77 7.86 48.87 ortalama 9.68 7.87 40.00 standart sapma 0.68 0.21 5.05 Metin Durmuş Libero 9.03 7.44 35.67 Tayga Baltacıoğlu Libero 8.53 6.65 52.06 ortalama 8.78 7.04 43.87 standart sapma 0.36 0.55 11.59 (Açıkada ve ark., 2009)

SÜRAT PERFORMANSI SPORCU Oynadığı Mevki 5 m (sn) 10 m (sn) 20 m (sn) Caner İsmet Söylemez Smaçör 0.86 1.61 2.75 Gökalp Yoldaş Smaçör 0.92 1.62 2.80 Ufuk Minici Smaçör 0.87 1.63 2.83 Server Barış Sancak Smaçör 0.99 1.66 2.85 Andaç Kapan Smaçör 0.97 1.67 2.87 İsmail Özdemir Smaçör 0.93 1.65 2.87 Ahmet Can Karamete Smaçör 1.00 1.72 2.98 Anıl Paltaoğlu Smaçör 1.01 1.75 3.05 Burak Güngör Smaçör 1.04 1.77 3.05 ortalama 0.95 1.68 2.89 standart sapma 0.06 0.06 0.11 Görkem Yazgan Pasör 1.01 1.78 2.95 Murat Yenipazar Pasör 0.96 1.71 2.96 Berkan Bozan Pasör 0.98 1.71 2.99 ortalama 0.98 1.73 2.97 standart sapma 0.03 0.04 0.02 Mehmet Kamberoğlu Orta 0.87 1.64 2.83 Hayri Dalgıç Orta 0.93 1.64 2.87 Fatih Cihan Orta 1.00 1.70 2.92 Salih Bircan Orta 1.00 1.72 2.96 Muhammet Ertuğrul Orta 1.01 1.75 3.00 Mustafa Koç Orta 0.99 1.83 3.13 Uğur Güneş Orta 1.09 1.89 3.18 ortalama 0.98 1.74 2.98 standart sapma 0.07 0.09 0.13 Metin Durmuş Libero 1.00 1.76 2.97 Tayga Baltacıoğlu Libero 1.01 1.76 3.11 ortalama 1.01 1.76 3.04 standart sapma 0.01 0.00 0.10 (Açıkada ve ark., 2009)

YÖNDEĞİŞTİRMELİ SÜRAT PERFORMANSI SPORCU Oynadığı Mevki T Testi [sn] Gökalp Yoldaş Smaçör 8.94 Ufuk Minici Smaçör 8.98 Caner İsmet Söylemez Smaçör 9.01 İsmail Özdemir Smaçör 9.10 Ahmet Can Karamete Smaçör 9.17 Server Barış Sancak Smaçör 9.27 Burak Güngör Smaçör 9.29 Andaç Kapan Smaçör 9.39 Anıl Paltaoğlu Smaçör 9.50 ortalama 9.18 standart sapma 0.19 Murat Yenipazar Pasör 9.27 Berkan Bozan Pasör 9.44 Görkem Yazgan Pasör 9.71 ortalama 9.47 standart sapma 0.22 Salih Bircan Orta 9.15 Fatih Cihan Orta 9.31 Mustafa Koç Orta 9.60 Mehmet Kamberoğlu Orta 9.60 Muhammet Ertuğrul Orta 9.66 Hayri Dalgıç Orta 10.05 Uğur Güneş Orta 10.38 ortalama 9.68 standart sapma 0.42 Metin Durmuş Libero 8.88 Tayga Baltacıoğlu Libero 10.08 ortalama 9.48 standart sapma 0.85 (Açıkada ve ark., 2009)

Felsefe?? Yetenek Modeli Spor dalı ve özelliklerinin tanımlanması İstatistik bilgi Modelleme Alt yapı Uygulama Başarı Yeni bilgilerin değerlendirilmesi (Açıkada 1991)

Yetenek Seçimi Modelleri 1. Doğal Seçim 2. Bilimsel Seçim (Açıkada 1991)

Yetenek Seçimi Modelleri 1. Devlet tarafından sistematik yaklaşım 2. Devlet tarafından olmayan, sistematik yaklaşım 3. Sistematik olmayan yaklaşım (Matsudo, 1996)

Sovyetler Birliği i Yetenek Modeli Uygun değil Temel Seçim 8-10 yaş Uygun % 33 yetenek Uygun değil Ön seçim 10-12 yaş Tekrar seçme Uygun değil Final seçim 13-14 yaş % 77 yetenek Uygun Uygun Branşa özel antrenman 10000: 1 yetenek

TEORİK MODEL: Kalite ve Kalite Yönetimi Modeli Kalite Gelişimi KALİTE YÖNETİMİ Kalite Planlaması Kalite Kontrolü Kalite Güvencesi YAPI SÜREÇ ÇIKTI ETKİ AMAÇ KAYNAKLAR SORUMLULUKLAR ZORUNLULUKLAR Özelleşme Nitelikler İşbirliği Uyum??? YETENEK BELİRLEME YETENEK SEÇİMİ YETENEK GELİŞİMİ Planlama Organizasyon Kontrol Değerlendirme BELİRLENMİŞ YETENEK SEÇİLMİŞ YETENEKLER GELİŞTİRİLMİŞ YETENEK ULUSLARARSI BAŞARI (Rütten and Ziemainz, 2004)

Eski Alman Federal Devleti YÖNTEM Cimnastik Voleybol Yüzme Atletizm (Koşu) Yeni Alman Federal Devleti Çok Milletli Ülkeler (ABD, Avustralya) Eski Sosyalist Ülkeler (GDR) Sosyalist Ülkeler (Çin) Farklı sistemlerin karşılaştırılması (Rütten and Ziemainz, 2004)

İlk Sonuçlar Avustralya n=90 Almanya n=180 AMAÇ Olumlu sonucun öngörülmesinde kuvvetli parametreler Kaynaklar (Finans, yetişmiş eleman, altyapı) Sorumluluklar (Ekonomik veya bilimsel destek) KAYNAKLAR SORUMLULUKLAR *** * SÜREÇ *** SONUÇ ZORUNLULUKLAR R 2 =0.50*** (Rütten and Ziemainz, 2004)

Felsefe?? Yetenek Modeli Spor dalı ve özelliklerinin tanımlanması İstatistik bilgi Modelleme Alt yapı Uygulama Başarı/Başarısızlık Yeni bilgilerin değerlendirilmesi (Açıkada 1991)

Özelleşme Modelleri Erken Özelleşme Modeli Geç -atlama -artistik buz pateni -ritmik cimnastik -artistik cimnastik -masa tenisi -vb, Özelleşme Modeli -atletizm -mücadele sporları -bisiklet -raket sporları -kürek -oyun sporları -vb,

Antrenmana Uyum ve Optimal Antrene Edilebilirlik DİYAGNOZ kuvvetli ve zayıf yönlerin belirlenmesi OPTİMAL ANTRENE EDİLEBİLİRLİK Temel biyomotor Temel biyomotor özelliklerin diyagnozu özelliklerin diyagnozu (kuvvet, sürat, dayanıklılık, (kuvvet, sürat, dayanıklılık, esneklik, koordinasyon) esneklik, koordinasyon) Kronolojik kararı yaş Zirve Boy Hızı (PHV) ve bağımlı Antrene edilebilirlik Kuvvet Performans ve test sonuçlarına göre periyodizasyon SÜRAT 1 Çabukluk ve çeviklik (Koordinasyon) 5 saniyeden kısa SÜRAT 2 Alaktik-Güç (ATP-CP) 20 saniyeye kadar Kızlar Kronolojik yaş altı 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 + Erkekler Motor Sürat 1 Beceriler Fiziksel Yetiler abc+kaa+kkyv+ytv Fiziksel Yetiler abc+kaa+kkyv+ytv Aerobik Kapasite Sürat 2 Hızlı Büyüme Sürat 2 Motor Aerobik Sürat 1 Beceriler Kapasite Hızlı Büyüme PHV Kuvvet

Antrenmana Uyum ve Optimal Antrene Edilebilirlik Kronolojik yaş altı 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 + Antrenman Yaşı Genel antr yaşı ± 1 2 3 4 5 Biyolojik yaş ± koruma -2-1 0 +1 +2 Özel antr yaşı ± 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 BİREYSEL TEMPO yetenek ve olgunluk düzeyi bağımlı Fiziksel Gelişim Zihinsel-Bilişsel Gelişim Duyusal Gelişim Spor bilimleri ve normatif verilerden hareketle Temel Eğitim Antrenman için Kazanmak için Antrenman Antrenman Antrenmanı Yarışmak için Öğrenme Antrenman Test ve gözlem DİYAGNOZ kuvvetli ve zayıf yönlerin belirlenmesi OPTİMAL ANTRENE EDİLEBİLİRLİK Temel biyomotor Temel biyomotor özelliklerin diyagnozu özelliklerin diyagnozu (kuvvet, sürat, dayanıklılık, (kuvvet, sürat, dayanıklılık, esneklik, koordinasyon) esneklik, koordinasyon) Kronolojik kararı yaş Zirve Boy Hızı ve bağımlı Antrene edilebilirlik Performans ve test sonuçlarına göre periyodizasyon

Voleybol Gelişim Süreci Kazanmak için Antrenman Yarışmakiçin Antrenman Antrenman için Antrenman Antrenmanı Öğrenme Aktif başlama (Oyun) Temel Eğitim (Oyun-Eğlence)

1. Evre Aktif Başlama (Oyun) Evresi Kronolojik Yaş: Erkekler: 0 6 Bayanlar: 0-6 Amaçlar: Oyun ve fiziksel aktiviteyi tüm Yaşam boyu günlük hayatın bir Parçası olarak; eğlenceli ve heyecanlı kılmak

1. Evre Aktif Başlama (Oyun) Evresi Kronolojik Yaş: Erkekler: 0 6 Bayanlar: 0-6 Amaçlar: Oyun ve fiziksel aktiviteyi tüm Yaşam boyu günlük hayatın bir Parçası olarak; eğlenceli ve heyecanlı kılmak Günde 30-60 dakika planlanmış oyun formunda aktivite: Aktivite İçeriği: atma-tutma, itme-çekme, atlama- hoplama, kayma-düşme, tırmanma, yüzme,tepme-vurma, yön değiştirme, el-göz koordinasyonu, vb hareket içerikli temel becerilerin öğretilmesi Günde 1-2 saatten az olmayan planlanmamış oyun formunda aktivite: Her gün aktivite yapma alışkanlığı kazandırılması. Aktivite sıklığı: Çocukların 60 dakikadan uzun hareketsiz kalmalarının engellenmesi. (Volleyball Canada, 2006)

2. Evre Temel (Oyun-Eğlence) Kronolojik Yaş: Erkekler: 6 9 Bayanlar: 6-8 Branşlar: Salon ve plaj ayrı Cinsiyet ayırımı yok Oyun odaklı Eğitim Evresi Amaçlar: Çabukluk, denge, koordinason ve süratin (abc ler) öğretilmesi Günlük oyun ve fiziksel aktivite alışkanlığının geliştirilmesine sağlanması Periodizasyon: Herhangi bir periodizasyon yok, ancak iyi planlanmış ve yapılandırılmış oyun programı Antrenman Yarışma Oranı: Oranlama önerilmiyor (Volleyball Canada, 2006)

2. Evre Temel (Oyun-Eğlence) Eğitim Evresi Teknik-Taktik Antrenman Genel Hazırlık Yarışma/Özel Antrenman Makrosiklüs (hft) 12-24 (Toplam 168-480 saat/voleybol:84-240 saat) Mikrosiklüs (Saat/hft) 2-3 4-6 1 Ant Sıklığı (Ant/hft) 2 4-6 1 maç Antrenman Süresi 60-90 dak 60 dak 2 set Antrenman İçeriği Bireysel düzeyde ve farklı Spor dalları kullanarak takım çalışması, sürat, doğruluk, tekrar yeteneği, Vb öğelerle sportif taktiğin geliştirilmesi ABC nin geliştirilmesi (Çabukluk, denge, Koordinasyon, sürat ve Esneklik) Bireysel teknik-taktik Becerilerin yarışma Ortamına aktarılması. Periyodizasyon: Antrenman-Yarışma oranı önerilmemekte Duyarlı Period: Sürat gelişiminde I. Duyarlı Erkekler:7-9 yaşlar) period (Kızlar: 6-8 (Volleyball Canada, 2006)

3. Evre Antrenman Yapmayı Öğrenme (Oyun-Eğlence) Evresi Kronolojik Yaş: Erkekler: 9 12 Bayanlar: 8-11 Amaçlar: Çabukluk, denge, koordinason ve süratin (abc ler) farklı spor becerileri içerisinde geliştirilmesinin devamı İyi planlanmış bir proramda fiziksel,mental, Duyusal, ve bilişsel bileşenlerin dahil edilmesi Çok amaçlı spor becerileri yanısıra voleybol seçilmiş temel becerilerinin öğretilmesi Branşlar: Salon ve plaj programları Cinsiyet ayırımı yok ayrı Periodizasyon: Tek yarışma sezonlu antrenman yılı Antrenman / Yarışma Oranı: % 50 / % 50 (Volleyball Canada, 2006)

3. Evre Antrenman Yapmayı Öğrenme (Oyun-Eğlence) Evresi Teknik-Taktik Genel Hazırlık Zihinsel Hazırlık Yarışma/Özel Hazırlık Makrosiklüs (hft) 16-28 (Toplam:320-530 saat/voleybol:170-295 saat) Mikrosiklüs Ant Sıklığı (Saat/hft) 2 4 1 3 (Ant/hft) 2 4 1 3 maç Antrenman Süresi 60-90 dak 60 dak 30 dak 2-3 set Antrenman İçeriği Temel beceri ve taktikler ABC ler (Çabukluk, denge ve Koordinasyon) Gevşeme teknikleri, Kendi kendine telkin, Takım ruhu Bireysel teknik- Taktik öğelerin maç Ortamına aktarılabilmesi Ağırlık oranı (%) 85 10 5 N/A Diğer sporlar: 3 Yarışma düzeyi: Bölgesel Periyodizasyon: Antrenman-Yarışma oranı %50 /% 50 önerilmekte Duyarlı Period: Beceri öğreniminde artış: Kızlar: 8-11 yaş / Erkekler:9-12 yaşlar) Esneklik ve ROM: Kız ve Erkek ler 8-10 yaşlar Dayanıklılık: PHV nin başlamasıyla(volleyball Canada, 2006)

4. Evre Antrenman Yapmak İçin Antrenman Evresi Kronolojik Yaş: Erkekler: 12-16 Bayanlar: 11-15 (Yaş büyüme bağımlı) Amaçlar: Dayanıklılık, kuvvet ve süratin geliştirilmesi Spor özellikli beceri ve kondisyon gelişimi Voleybol becerilerinin geliştirilmesi PHV ile ilişkili olarak; dayanıklılık ve kuvvet gelişimi Kuvvet gelişimi: Serbest ağırlıkların tanıtımı Değerlendirme-Test: PHV ile ilişkili sık fonksiyonel değerlendirmeler yapılması Branşlar: Salon ve plaj voleybolu maçları Bayan erkek ayrılarak Periodizasyon: Tek ve çift yarışma sezonlu antrenman yılı Antrenman / Yarışma Oranı: % 70 / % 30 (Volleyball Canada, 2006)

4. Evre Antrenman Yapmak İçin Antrenman Evresi Teknik-Taktik Genel Hazırlık Zihinsel Hazırlık Yarışma/Özel Hazırlık Makrosiklüs (hft) 26-34 (Toplam:520-1050 saat/voleybol:340-715 saat) Mikrosiklüs Ant Sıklığı (Saat/hft) 6-10 2-5 1 4-5 (Ant/hft) 4-5 2-3 2 1 turnuva (4-5 maç) Antrenman Süresi 90-120 dak 60-90 dak 30 dak 2-3 set Antrenman İçeriği Temel beceri Takım taktikleri ABC ler Aerobik dayanıklılık Esneklik Kuvvet (Bayan) Konsantrasyon Stres yönetimi Kaygıyla başetme Bireysel teknik- Taktik öğelerin maç Ortamına aktarılabilmesi Ağırlık oranı (%) 80 15 5 N/A Diğer sporlar: 2 Yarışma düzeyi: yıl 1-2 bölgeler/3-4 bölgeler arası Periyodizasyon: Antrenman-Yarışma oranı %70 /% 30 önerilmekte Duyarlı Period: Aerobik gelişim: PHV nin başlamasıyla Sürat gelişimi Kuvvet gelişimi: Menarşınbaşlamasıyla (Volleyball Canada, 2006)

5. Evre Yarışmayı Öğrenme Evresi Kronolojik Yaş: Salon Voleybolu Erkekler: 17-19 Bayanlar: 16-18 Plaj Voleybolu Erkekler: 16-20 Bayanlar: 15-19 Amaçlar: Branşa özel kondisyon gelişimi Branşa özel yaklaşımlarla güçlü ve zayıf yanların belirlenmesi Branşa özel yoğunlaşma Pozisyona özel teknik-taktik beceri, kondisyonel hazırlık ve gelişim Oyun beceri ve yeterliliklerinin maç ortamında gelişimi ve yerleştirilmesi Fiziksel, zihinsel, bilişsel ve duyusal gelişimlerin ileri düzey entegrasyonu Fonksiyonel özelliklerin geliştirilmesi Branşlar: Salon ve plaj voleybolu maçları Maçlar minimum düzeyde Özelleşme Periodizasyon: Tek ve çift yarışma sezonlu antrenman yılı Antrenman / Yarışma Oranı: % 60 / % 40 (Volleyball Canada, 2006)

5. Evre Yarışmayı Öğrenme Evresi Teknik-Taktik Genel Hazırlık Zihinsel Hazırlık Yarışma/Özel Hazırlık Makrosiklüs (hft) 30-40 (Toplam:520-1150 saat/voleybol:390-920 saat) Mikrosiklüs Ant Sıklığı (Saat/hft) 8-12 3-6 1 1-4 (Ant/hft) 4-5 3-4 2 1-2 maç Antrenman Süresi 120-150 dak 60-90 dak 30 dak 3-5 set Antrenman İçeriği Temel beceriyi koruma İleri düzey teknik-taktik beceriler Kuvvet Aerbik güç (VO2maks) Zaman yönetimi Hayal etme Bireysel teknik- Taktik öğelerin maç Ortamına aktarılabilmesi Ağırlık oranı (%) 80 15 5 N/A Diğer sporlar: 1 Yarışma düzeyi: Ulusal düzey Periyodizasyon: Antrenman-Yarışma oranı %60 /% 40 önerilmekte Duyarlı Period: Aerobik gücünbüyüme hızının yavaşlanasıyla başlatılması Hızlı Kuvvet gelişimi: Erkek çocuklar ve geçgelişen bayan voleybolcular (Volleyball Canada, 2006)

6. Evre Yarışma İçin Antrenman Evresi Kronolojik Yaş: Salon Voleybolu Erkekler: 20-21 Bayanlar: 19-20 Plaj Voleybolu Erkekler: 18-24 Bayanlar: 17-23 Amaçlar: Branşa özel kondisyon gelişiminin yarışmaya yönlendirilmesi Branşa özel yaklaşımları özelleştirme Fiziksel, zihinsel, bilişsel ve duyusal gelişimlerin entegrasyonuna devam etme Branşa özel test ve ölçümlerle antrenmanın özelleştirilmesi ve takibi Pozisyona özel teknik-taktik beceri, kondisyonel hazırlık ve gelişim Oyun beceri ve yeterliliklerinin maç ortamında gelişimi ve yerleştirilmesi Fiziksel, zihinsel, bilişsel ve duyusal gelişimlerin ileri düzey entegrasyonu Fonksiyonel özelliklerin geliştirilmesi Branşlar: Salon ve plaj voleybolu maçları birbirini olumsuz etkileyebilir İnce beceri ve özelleşme Periodizasyon: Çift veya üçlü yarışma sezonlu antrenman yılı Antrenman / Yarışma Oranı: % 70 / % 30 (Volleyball Canada, 2006)

6. Evre Yarışma İçin Antrenman Evresi Teknik-Taktik Genel Hazırlık Zihinsel Hazırlık Yarışma/Özel Hazırlık Makrosiklüs (hft) 35-45 (Toplam:700-1450 saat/voleybol:700-1450 saat) Mikrosiklüs Ant Sıklığı (Saat/hft) 10-20 4-6 1.5 2-4 (Ant/hft) 4-7 4 2 1-2 maç Antrenman Süresi 120-180 dak 60-90 dak 45 dak 3-5 set Antrenman İçeriği Temel beceriyi koruma İleri düzey teknik-taktik becerilerin korunması Kuvvet Aerbik güç (VO2maks) İlgi düzeyi kontrolü Gevşeme Hayal etme Bireysel teknik- Taktik öğelerin maç Ortamına aktarılabilmesi Ağırlık oranı (%) 75 20 5 N/A Diğer sporlar: 0 Yarışma düzeyi: Ulusal ve uluslar arası düzey Periyodizasyon: Antrenman-Yarışma oranı %70 /% 30 önerilmekte (Volleyball Canada, 2006) Duyarlı Period: Aerobik gücünbüyüme hızının yavaşlanasıyla başlatılması Hızlı Kuvvet gelişimi: geç gelişen erkek çocuklar

7. Evre Kazanmayı Öğrenmek İçin Antrenman Evresi Kronolojik Yaş: Salon Voleybolu Erkekler: 22-25 Bayanlar: 21-24 Plaj Voleybolu Erkekler: 22-28 Bayanlar: 21-27 Amaçlar: Kazanmaya dönük özel hazırlığın yoğunlaşması Teknik-taktik beceri ve yeteneklerin daha detay geliştirilmesi Branşa özel yaklaşımları özelleştirme Fiziksel, zihinsel, bilişsel ve duyusal gelişimlerin entegrasyonuna devam etme Branşa özel test ve ölçümlerle antrenmanın özelleştirilmesi ve takibi Fonksiyonel özelliklerin geliştirilmesi Branşlar: Salon ve plaj voleybolu maçları Maçlar minimum düzeyde Plaj ve salon voleybolu ayrı özelleşme branşlarıdır Periodizasyon: Çift ve üçlü yarışma sezonlu antrenman yılı Antrenman / Yarışma Oranı: % 70 / % 30 (Volleyball Canada, 2006)

7. Evre Kazanmayı Öğrenmek İçin Antrenman Evresi Teknik-Taktik Genel Hazırlık Zihinsel Hazırlık Yarışma/Özel Hazırlık Makrosiklüs (hft) 40-48 (Toplam:780-2160 saat/voleybol:780-2160 saat) Mikrosiklüs Ant Sıklığı (Saat/hft) 12-30 4-7.5 1.5 2-5 (Ant/hft) 6-10 4-5 2 1-2 maç Antrenman Süresi 120-180 dak 60-90 dak 45 dak 3-5 set Antrenman İçeriği Bireysel teknik-taktik:% 35 Yarışmaya özel Antrenman:65 Kor Kuvvet/Denge Aerbik güç (VO2maks) Bireysel zayıflıklar Optimum performans durumu Gevşeme Hayal etme Mümkün olan en üst performans Ağırlık oranı (%) 75 20 5 N/A Diğer sporlar: 0 Yarışma düzeyi: uluslar arası düzey Periyodizasyon: Antrenman-Yarışma oranı %70 /% 30 önerilmekte Duyarlı N / A Period: (Volleyball Canada, 2006)

8. Evre Kazanmak İçin Antrenman (Gerektiği zaman Kazanma) Kronolojik Yaş: Salon Voleybolu Erkekler: 26-34+ Bayanlar: 25-32+ Plaj Voleybolu Erkekler: 26-34+ Bayanlar: 25-32+ Amaçlar: Kazanmaya dönük özel hazırlığın dünya şampiyonası ve olimpiyat oyunlarına yoğunlaşması Profesyonel yaklaşımla antrenman, yarışma ve Yenilenmenin sağlanması Yarışma yeteneği kazanmak ve istenilen Hedefte başarılı olmak Profesyonel bir destek ekibiyle çalışmak Fonksiyonel özelliklerin geliştirilmesi Branşlar: Salon ve plaj voleybolu maçları Maçlar minimum düzeyde Plaj ve salon voleybolu ayrı özelleşme branşlarıdır Periodizasyon: Çift, üçlü veya çoklu yarışma sezonlu antrenman yılı Antrenman / Yarışma Oranı: % 70 / % 30 (Volleyball Canada, 2006)

8. Evre Kazanmak İçin Antrenman (Gerektiği zaman Kazanma) Teknik-Taktik Genel Hazırlık Zihinsel Hazırlık Yarışma/Özel Hazırlık Makrosiklüs (hft) 40-48 (Toplam:780-2160 saat/voleybol:780-2160 saat) Mikrosiklüs Ant Sıklığı (Saat/hft) 12-24 4-6 2.25 4-6 (Ant/hft) 6-8 4 3 2 maç Antrenman Süresi 120-180 dak 60-90 dak 45 dak 3-5 set Antrenman İçeriği Bireysel teknik-taktik:% 35 Yarışmaya özel Antrenman:65 Kor Kuvvet/Denge Aerbik güç (VO2maks) Bireysel zayıflıklar Optimum performans durumu Gevşeme Hayal etme Mümkün olan en üst performans Ağırlık oranı (%) 75 20 5 N/A Diğer sporlar: 0 Yarışma düzeyi: uluslar arası düzey Periyodizasyon: Antrenman-Yarışma oranı %70 /% 30 önerilmekte Duyarlı N / A Period: (Volleyball Canada, 2006)

Voleybolda Uzun Süreli Sporcu Eğitimi Modeli Kazanmak için antrenman Salon Kazanmak için antrenman Plaj Yalnız Salon Yarışmak için antrenman Salon ve Plaj birlikte Engelleyici olabilir Yalnız Plaj Diğer Sporlardan gelenler Yalnız Salon Yarışmayı Öğrenmek İçin Antrenman Salon ve plaj birlikte Minimum düzeyde Yalnız Plaj Diğer Sporlardan gelenler Diğer Sporlardan gelenler Yalnız Salon Antrenman için Antarenman Salon ve Plaj birbirini engellememeli Yalnız Plaj Diğer Sporlardan gelenler Diğer Sporlardan gelenler Antrenmanı Salon ve Plaj ayrı Öğrenme olmamalı Diğer Sporlardan gelenler Diğer Sporlardan gelenler Temel Eğitim Antrenmanları Salon ve Plaj ayrı olmamalı Diğer Sporlardan gelenler (Volleyball Canada, 2006)

Sonuç Yetenek Modeli Altyapı??? Yetenek Modeli ve işleyiş??? Yetenek Modeli ve Normatifler???

Çocuk ve Antrenman Sonuç Cevap aranan sorular... Özel Antrenman: Çocukların n belli bir spor dalına Yönelik düzenli d antrenmana başlama Yaşı ne olmalıdır r? Düzenli antrenmana başlama yaşı Cinsiyetler arası farklı mıdır r? Düzenli antrenmana başlama yaşı Spor dalları arası farklı mıdır r? Çocuk gelişimi imi için i in en uygun Spor hangisi / hangileridir?

Alt Yapı Oyuncularında nda Yetenek Seçimi Prof. Dr Caner Açıkada Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi YüksekokuluY