GASTRİK BANT UYGULAMASI SONRASI HASTALARA DİYET TAVSİYELERİ Op.Dr.Murat Üstün www.medicorium.com www.obezitecerrahisi.com.tr drmuratustun@gmail.com Koordinatör: Ebru Özbaş GSM: +90-552-413 11 43 ebruozbas@obezitecerrahisi.com.tr
Merhaba, Ayarlanılabilir gastrik bant uygulandıktan sonra hayatınızda önemli etkiler olacaktır. Bu kitapçık size muhtemel oluşabilecek komplikasyonların önlenmesi ve istenilen kilo kaybının sağlanmasında yardımcı olabilecek önerileri sunmaktadır. Bununla birlikte tedavinin başarılı olması için sizin uyumunuz çok önemlidir. Ayarlanılabilir İsveç Gastrik bandı (SAGB) işlemi etkisini midenin üst kısmına bir bant yerleştirerek sağlamaktadır. Bant mideyi kum saati şeklinde iki parçaya ayırır ve küçültür. Gastrik bantlama erken doyma hissi oluşturur. Gastrik bant operasyonundan sonra az miktarda gıda aldığınızda bile midenin üzerinde yeni oluşturulan küçük mide cebinin (poş) dolması ile tokluk hissi oluşur. Bu tokluk hissi tekrar birşeyler yeme ihtiyacı duymanıza kadar saatlerce sürer. SAGB sizin aşırı yemenizi ve günlük gıda (kalori) alımınızı sınırlar. SAGB nin fonksiyon özelliğinden dolayı daha az yersiniz, daha az açlık hissi duyarsınız ve zaman içinde fazla kilolarınızı verirsiniz. Bu obesiteye bağlı sekonder hastalıkların azalmasıyla daha düşük riskli sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturur. Bununla birlikte siz yeme alışkanlıklarınızı da değiştirmelisiniz. SAGB size belirgin kilo kaybını sağlasada tek başına çalışan bir zayıflama cıhazı değildir. Sizin ameliyat sonrasındaki diet ve davranışlarınızdaki uyumunuz başarılı kilo kaybınızda ve komplikasyonların önlenmesinde kritik önem taşımaktadır. Ameliyattan sonraki ilk dört hafta çok önemli bir dönemdir ve tavsiye edilen diete çok dikkat etmeniz gerekmektedir. Gastrik bant mide duvarına ilk yerleştirildiğinde midenizin etrafında gevşek vaziyettedir. Eğer sözgelimi bu dönemde bir dilim ekmek yerseniz gastrik bandının üzerinde takılır, midenin üst kısmını oluşturan bu poşu gerer ve alt kısımdanından mideyi kendine doğru çeker. Bu olay kayma olarak adlandırılır ve tekrar operasyon gereksinimi oluşturabilir. Bu nedenle kesinlikle bundan kaçınmak gerekir. Lütfen ilerdeki birkaç sayfadaki açıklanan dieti iyice anlıyarak okuyunuz. İlk hafta sadece sıvı gıda ve ikinci hafta püre haline getirlmiş gıdaların alınması çok önemlidir. Ameliyatı takip eden ilk 4-8 haftada az kilo vereceksiniz çünkü gastrik banda alışma adım adım olmaktadır. Bu dönemi kilo vermenizin ilk dönemi olarak kabul etmeniz ve kilo kaybını daha uzun döneme yayarak (yaklaşık 2 yıl) olacağını kabullenmelisiniz. Lütfen acil durumlarda, problemlerde ve herhangi bir sorunuz olduğunda ameliyatınızı yapan doktorunuzu ve bu işlemin gerçekleştiği hastaneyi aramaktan çekinmeyin. Yeni hayatınızda size sağlık ve başarılar diliyoruz.
Midenin bant takıldıktan Gıdalar yemek borusundan Gıdalar dar kanaldan sonraki görünümü geçerek üst mide poşunu geçiyor. dolduruyor ALIŞTIRMA DİET PLANI Ameliyat Sonrası 1. gün ÇAY& SU Küçük yudumlarla yavaş içiniz Yudumlar arasında 1-2 dakika bekleyiniz Bir defasında 100 ml den fazla içmeyiniz Sadece şekerli, şekersiz çay gazsız soda Yudumlar arasında en az 10 dakika bekleyiniz 24 saatlik sıvı alımınız 2.0-2.5 litreden az olmamalıdır Ameliyat sonrası 2-6. gün SIVI BESLENME Küçük yudumlarla yavaş içiniz Yudumlar arasında 1-2 dakika bekleyiniz Bir defasında 200 ml den fazla içmeyiniz Bu dönemde çeşitli meyve suları ve sebze suları (portakal, domates, havuç), protein içecekleri, yağsız süt ve posasız corbalar (kremalı çorbalar önce ince bir süzgeçten geçirilmelidir) alabilirsiniz. Ameliyat sonrası 7-13. gün PÜRE GIDALAR
İçeceklerinizi küçük yudumlarla yavaş içiniz Yudumlar arasında 1-2 dakika bekleyiniz Bir defasında 200 ml den fazla içmeyiniz Yavaş ve çok iyi çiğneyerek küçük kaşıklarla yiyin Yemek yerken yemeğe konsantre olun ve başka birşey yapmayın Şimdi püre halinde sebze, et, patates (hepsi blenderda hazırlanmalıdır) yemeğe başlıyabilirsiniz Şişkinlik yapan lifli ve fibröz meyve ve sebzelerden kaçının Dana eti ve kümes hayanlarının etleri daha az liflidir.sığır etine göre daha kolay blendırda ezilir. İçeceklerinizi yemek yemeden 5-15 dakika önce içiniz ve tekrar içmek için yemek yedikten 1 saat geçmesini bekleyin. Eğer yemeklerinizi kuru yerseniz daha çok tokluk hissedersiniz. 14-27. Günler YUMUŞAK, DÜŞÜK LİFLİ GIDALAR İçeceklerinizi küçük yudumlarla yavaş içiniz Yudumlar arasında 1-2 dakika bekleyiniz Bir defasında 200 ml den fazla içmeyiniz Yavaş ve çok iyi çiğneyerek yiyin Yemek yerken yemeğe konsantre olun ve başka birşey yapmayın Kıyma haricindeki tüm etleri püre olarak yemeğe devam edin Blendıra koymadan balık yemeği deneyebilirsiz ancak istakoz, kalamar gibi deniz ürünlerini dikkatli tüketilmelidir Aynı şekilde kümes hayvanlarınıda deneyebilirsiniz Yan yemekler yumuşak olmalıdır (patetes kızartması, çips gibi şeyler olmamalı) Sebze ve meyveler az lifli ve kaynatılarak yumuşatılmış olmalıdır Aralarda küçük 1-2 öğün atıştırmalar yapmanız, dikkatli ve çok çiğnemeniz aşırı acıkmanızı önler. İçeceklerinizi genel olarak yemekle birlikte değil yemek aralarında için böylece midenin aşırı dolup kusma hissinin oluşması önlenir. Günde en az 2 litre şekerlendirmemiş sıvı alın. ALIŞTIRMA SONRASI DİET PLANI ( Ameliyattan 4 hafta geçtikten sonra) Özel alıştırma dietini takiben zaman içinde normal gıdalara dönülür ancak ameliyat öncesi miktarlarda gıda alınmaz. Son dört haftada almaya alıştığınız gıda miktarının üstüne çıkmamaya dikkat etmeniz çok önemlidir. Bunun yanında yavaş yemeniz ve iyi çiğnemeyi sürdürmeniz gerekmektedir Şimdi bir parça etle başlıyabilirsiniz. Küçük parçalara kestikten sonra çok iyi çiğneyiniz. Dana eti tavukla başlayınız çünki bunları çiğnemek daha kolaydır
Ayrıca daha lifli sebzeleride denemeye başlıyabilirsiniz ancak yinede kuşkonmaz, ıspanak, karnıbahar, saplı brokoli, taze fasulye, pırasa ve lahana yerken dikkatli olmanız tavsiye edilir Çok tatlı, çok açı, çok asitli, çok yağlı, çok sıcak ve çok soğuk gıdalardan kaçının. Kendinizi tok hissettiğinizde derhal yemeği bırakın tabağınızda çok az gıda kalmış olsa bile bitirmeyiniz. Yeme alışkanlıklarınıza dikkat edin ve yemeğinize konsantre olun ve zevk alın. Küçük parçalara bölünmüş meyveleri deneyebilirsiniz Ameliyat öncesine göre yemeklerinizi çok iyi ve uzun çiğneyiniz Abur cuburdan uzak durun.düzenli yemek saatlerine bağlı olmak daha doğrudur Kesin olarak yeterli sıvı aldığınızdan emin olun (2-3 litre düşük kalorili kalorisiz içecekler) Midenizdeki bandın oluşturduğu dar delikten sıvılar hızlı bir şekilde kolaylıkla geçerler Bu nedenle istenilenden fazla kalori alınabilir Yüksek kalorili içecekler (şeker katılmış, alkol...) ve dondurma kilo vermenizi önler hatta kilo alabilirsiniz, bu tip gıdalardan uzak durun. Bayılma hissi ve halsizlik duyarsanız genellikle bunun nedeni yeterli sıvı almamanızdandır. Bayılma hissi duyduğunuzda biraz sıvı alınız (posasız tuzlu corba gibi, tuz vucudunuzda su tutulmasına yardım eder) Yaklaşık dört hafta sonra, gastrik bant yerine tam olarak yerleşmiş olur ve ilk doluma hazırdır. Az yeme ve içmeye alıştıktan sonra, bant ayarlanmasından önce takiplere devam edin. Yutma problemi olmadan içtiğinizden emin olun Bandın şişirilmesi sonrasında ilk dönemde kendinizin bazı yeme problemleri ile karşı karşıya bulabilirsiniz Bu nedenle çok yavaş yemeniz özellikle önemlidir, çok iyi çiğneyin ve yeterli sıvı alın Eğer zorluk yaşarsanız ilk alıştırma dönemindeki diete dönebilirsiniz. Uzun dönemde mümkün olduğu kadar normale yakın yemelisiniz (ailenizdeki kişilerle ve arkadaşlarınızla) ancak tabii ki az miktarlarda olmak şartı ile Problem yaşamamak için doktorunuzun verdiği ilaçları tarif edildiği gibi kullanınız. Yukarda yapılan açıklamalara dikkat ederek genellikle ameliyat sonrası 2. günden sonra ilaçlar kullanılabilir. Recetenizdeki ilaçları doktorunuzun önerdiği şekilde kullanın. Büyük olabileceği için kapsül tipi ilaçlardan kaçının (gerekirse bundan doktorunuza bahsedin) Tohum, taneli ve kitle oluşturan laksatifleri almaktan kaçının. Laksatife ihtiyacınız olursa gastrik band operasyonundan sonra ne kullanabileceğinizi doktorunuza sorunuz Eğer aldığınız ilaç takılırsa size faydalı bir ipucu: İki kaşık kabartma tozunu suda eritin ve için. Kabartma tozu ilacın daha kolay erimesini sağlar Yeme sonrası kusma, hazımsızlık ve bulantı durumunda kendinize şu soruları sorunuz ve gastrik band kurallarını çiğneyip çiğnemediğinizi bulmaya çalışınız: Çok hızlı mı yedim? Yediğimi iyi çiğnedim mi? Çok yedim mi? Kaşıklar ısırıklar çok mu büyüktü?
Yemek yerken birşeyler içtim mi? Yedikten sonra çok kısa sürede mi uzandım? Eğer yemek takılırsa ne yapılması gerekir: Yemeği durdurun az az içmeye çalışın. Eğer birkaç saat içinde sıvılarında gitmediğini hissediyorsanız, doktorunuza, gastrik bandı takan cerraha ameliyatın yapıldığı sağlık kuruluşuna müracaat edin. Hangi durumlarda doktorunuza, gastrik bandı takan cerraha ameliyatın yapıldığı sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi gerekir? Şu durumlarda: Yemek sonrası tekrarlayan ve sık görülen kusmalarda Port bulunan kısımda ateş gibi bulguların eşlik ettiği ağrılarda Port etrafında kızarıklık Tekrarlayan siyah, gevşek ve kokulu gaita Kusma ile başlayan ani karın ağrıları Çok miktarda yiyebileceğiniz hissi ile tokluk hissetmeme ve kısıtlama hissi olmaması durumunda Gastrik band takılmış diğer hastalarlada muhtemelen tanışacaksınızdır. Diğer hastaların sizden daha fazla kilo kaybediyorsa üzülmeyin ve umutsuzluğa kapılmayın. Kilo kaybı başlangıç kilosu, cinsiyet, kas kitlesine bağlı metabolik hız gibi çok çeşitli faktörlere bağlıdır. Vucudunuza bakın çünkü kilo kaybı cildinizin kurumasına neden olabilir. Cildinizi haftada en az 2-3 kere iyi bir vucut keremi ile yeterli şekilde nemlendirin. Sizi yönlendiren doktoru, operasyonu uygulayan cerrahı operasyonu yaptırdığınız hastaneyi herhangi bir sorunuz olduğunda, problemlerinizde acil durumlarda aramaktan kaçınmayınız. Hasta bilgilendirme broşüründe diğer bazı sorularınızın cevabını bulabilirsiniz. Bazı tip gıdalar problemlere neden olabilir: Yoğun lifli gıdalar (yoğun lifli etler özellikle sığır, meyve kabukları, sebzelerin zarları) lahana turşusu, greyfurt, portakal, yaprak salatalar, çok öğütülmemiş tam tahıl gevrekleri (kesinlikle kaçınılmalıdır çünki çok iyi çiğnenseler bile parçacıklar şişerler ve takılabilirler). Küçük şekillerde gelen mantar, makarna, kiraz, fıstık ve fındık gibi gıdalarda olduğu gibi yutulduğunda tıkanıklığa sebep olabilirler. Bu tip gıdaları yiyeceğiniz zaman ağzınıza çok miktarda bu gıdaları almayınız. Az miktarda alın ve iyice çiğneyin. Çok fazla yüksek enerjili gıdaları almanız tavsiye edilmez. Örneğin;
Dondurma, Coca-Cola, Fanta, Sprite, şekerle tatlandırılmış meyve suları. Şunu unutmayın ki şeker katılmamış bile olsa taze meyve suları fazla miktarda kalori içerir Kekler ve tatlılar Çikolata ve kakoa ile tatlandırılmış puddingler Fazla miktarda şeker ve krema ihtiva eden yiyecekler Ağır soslar Bisküviler, gevrekler, krakerler, nugat, çikolatalar... Hangi tipi olursa olsun fazla miktarda alkol, bira ve özellikle sert içkiler İyi vitamin ve mineral almak için yukarıdaki sayılanlardan daha düşük kalorili diete dönün. Dışarda yemek Aperatif almayın aperatifleri ana yemek yapın. Bu miktar idealdir. Birçok lokantada ana yemeklerden daha düşük bir porsiyon sipariş edebilirsiniz. Belki size eşlik eden kişinin ısmarladığı ana yemekten az miktarda tadabilirsiniz. Bu size sadece bir çeşit ısmarlasanız bile biraz çeşitlilik sağlar. Yemekten önce içeceklerinizi alın ve yemek sırasında çok az miktarda sıvı alın. Daha huzurlu olmak için restorana girdiğinizde tuvaletin yerine bakınız. Eğer çok acele gitmeniz gerekirse o zaman arama zorunda kalmazsınız. Yemek Tavsiyeleri Aşağıdaki tabloda bazı sebzelerin, meyvelerin, etlerin ve diğer gıdaların özel olarak hazırlanışında, çiğnenmesinde ve yenmesinde bazı faydalı ipuçları bulabilirsiniz. SEBZELER Kuşkonmaz Fasülye Brokoli Lahana Çok zor çiğnenir, kesmek daha doğru olur Tek parça olarak yutmak kolaydır, uzun lifleri vardır; iyi çiğnemeyi ihmal etmeyin, tıkanmaya neden olabilir Sapları zor çiğnenir, kesmek daha doğru olur İyi çiğneyin, ipsidir, ufak lokmalar şeklinde alın
Karnıbahar Yeşil salata Ispanak yaprağı Pırasa Mantar Sapları zor çiğnenir, kesmek daha doğru olur Dikkatli çiğneyin, ufak lokmalar alın Uzun lifleri bulunur, iyi çiğnemeyi unutmayın, ufak lokmalar alın Çok zor çiğnenir, özellikle dikkatli olun Tek parça olarak yutmak kolaydır, sapları zor çiğnenir, tek tek çiğneyin MEYVELER Muz Kiraz Çerez Büyük parçalar halinde yutulabilir, küçük parçlar halinde iyi çiğneyin İçinde çekirdek olabilir, çekirdeklerini yutmamaya çok dikkat edin Tek parça yutmamaya dikkat ediniz, dikkatli çiğneyiniz ETLER & DENİZ MAHSÜLLERİ Balık İstakoz Et İstiridye Çiğ Jambon Karides Kalamar İyi pişmiş (izgara tava) balık eti genellikle yumuşaktır ve kolay çiğnenir. Etleri çok iyi çiğnemeden yutmayınız Çok iyi çiğneyin, sert eti vardır Ete özellikle dikkat edin, zor çiğnenir ve kolaylıkla tüm olarak yutulabilir. Sığır eti çok iyi çiğnenmelidir. Kolaylıkla tüm olarak yutulabilir bu nedenle çok dikkatli olmalı ve midedeki deliği tıkıyabilir, eti çok iyi çiğnenmelidir. Çiğnenmesi zor olabilir ve büyük parçalar halinde yutulma eğilimi vardı bu nedenle çok iyi çiğnenerek bu önlenebilir. Eti sert olabilir o nedenle çok iyi çiğnenmelidir. Çok dikkatli ve iyi çiğneyin. EKMEK Buğday ekmeği Beyaz ekmek Kabuğa dikkat ederek iyi çiğnenmelidir. Genellikle yumuşaktır ama yinede iyi çiğnenmelidir
2-6. günler için öneriler MENÜ Kahvaltı: 200 ml meyve suyu 200 ml şekersiz çay kahve 200 ml yağsız yarım yağlı süt 200 ml protein içeceği Ara Öğün: 200 ml şekersiz çay kahve 200 ml yağsız yarım yağlı süt Öğle yemeği: 200 ml posasız corba 200 ml kremalı tanesiz çorba 200 ml sebze meyve suyu 200 ml protein içeceği Ara Öğün: 200 ml meyve suyu 200 ml yağsız yarım yağlı süt Akşam yemeği: 200 ml sebze meyve suyu 400 ml çorba (posasız içinde tane bulunmayan krema çorbası) 200 ml protein içeceği az yağlı yoğurt (içinde tane bulunmayan) 100 ml yağsız süt 200 ml protein içeceği Ara Öğün: 100 ml yağsız yarım yağlı süt 200 ml şekersiz şekerli çay kahve 7-13. günler için öneriler
PÜRE GIDALAR Kahvaltı: 250 ml şekersiz şekerli çay kahve 150 ml yağsız yarım yağlı süt 200 ml sebze meyve suyu 1 dilim beyaz kahverengi ekmek sandviç ekmeği 10 gr yağ 20 gr margarin 1 porsiyon reçel, bal krem peynir Ara Öğün: 300 ml yağsız yarım yağlı süt Öğle yemeği: 2-3 çay kaşığı püre et 2-3 çay kaşığı ezilmiş patetes 2 yumurtadan omlet, çarpılmış sıcak suya kırılmış şekilde pişilmiş 2 çay kaşığı blendırdan geçirilmiş sebze Ara Öğün: 150 ml beyaz meyveli yoğurt 200 ml püre halinde meyve Akşam yemeği: 200 ml sebze meyve suyu 200 ml çorba (posasız içinde tane bulunmayan krema çorbası) 2 çay kaşığı püre et 2 çay kaşığı blendırdan geçirilmiş sebze kalvaltı menusü Ara Öğün: 300 ml yağsız yarım yağlı süt 14-27. günler için öneriler KAHVALTI & SABAH MENÜSÜ
İçecekler: 200 ml çay kahve 200 ml yarım yağlı süt 200 ml sebze meyve suyu Unlu Gıdalar: 1 dilim kahverengi (beyaz) ekmek 1 parça kahverengi (beyaz) sandviç ekmeği 10 gr yağ 10 gr margarin 1 porsiyon az yağlı krem peynir 20 gr bal 1 porsiyon reçel Ara öğünler & Tatlılar Ara öğünler: 150 ml light natürel yoğurt meyveli yoğurt 200 ml yarım yağlı süt 200 ml tatlandırılmamış meyve sebze suyu Tatlılar: 150 ml light natürel yoğurt meyveli yoğurt 1 porsiyon yumuşak püre haline getirilmiş meyve 150 ml milk shake 1 kaşık şerbet 14-21. günler için öneriler GÜN ÖĞLEN YEMEKLERİ AKŞAM YEMEKLERİ 14 200 ml çorba (etsuyu, krema,sade) 200 ml çorba (etsuyu, krema,sade) 1 parça kuzu eti püre 100 gr spagetti Bolonez soslu
1 soyulmuş ızgara domates 1 çay kaşığı permesan peynir 1 soyulmuş ızgara domates 15 200 ml krema domates çorbası 200 ml posasız çorba 50 gm tava balık 50 gm ızgara balık 2 çay kaşığı ezilmiş patates 1 haşlanmış patates 2 çay kaşığı kaynamış ezilmiz brokoli Soslu ufak marul salatası 16 200 ml posasız çorba 200 ml kremalı ıspanak çorbası 50 gm sosis 50 gr dilimlenmiş dana eti soslu 1 haşlanmış patates 2 çay kaşığı ezilmiş patates 2 çay kaşığı karışık salata 2 çay kaşığı çilek kreması 17 200 ml etsuyu çorba 200 ml posasız çorba 2 çay kaşığı püre dana eti 3 küçük dilim az yağlı peynir 3 çay kaşığı kremalı patates 1 dilim kahverengi ekmek Soslu marul salatası Soslu salata 18 200 ml kremalı ıspanak çorbası 200 ml posasız çorba 1 parca püre dana eti 2 parça füme salmon 1 haşlanmış patates 1 haşlanmış patates Soslu ufak marul salatası Soslu ufak marul salatası 19 200 ml posasız çorba 200 ml kremalı kuşkonmaz çorbası 2 çay kaşığı püre tavuk 50 gm peynir ve jambonlu makarna 2 çay kaşığı kaynatılmış prinç 2 çay kaşığı domates salatası Ufak karışık salata 20 200 ml posasız çorba 200 ml posasız çorba 2 çay kaşığı kremalı kıyılmış dana 2 çay kaşığı ton balığı salatası 2 çay kaşığı ezilmiş patates 1 dilim kahverengi ekmek 2 çay kaşığı ezilmiş havuç 1 yumurta 21 200 ml posasız çorba 200 ml kremalı dana çorba 50 gm haşlanmış balık 1 yumuşak meyve tartı 1 haşlanmış patates 200 ml çay kahve 2 çay kaşığı domates püresi 200 ml yağsız yarım yağlı süt Önerilmiş tatlılardan biri 150 ml natürel yoğurt