Türkiye de Kanser Kontrolü 2014 Doç. Dr. Murat Gültekin Kanser Daire Başkanı 0 532 256 09 51 mrtgultekin@yahoo.com
Dünyada Kanser DÜNYADA ÖLÜM NEDENLERİ Kanser İskemik Kalp Hastalığı İnme Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları 3,2 KOAH 2,97 İshal 1,89 HIV/AİDS 1,59 DiABET 1,39 Trafik Kazası 1,26 Doğum Komplikasyonları 1,17 6,25 7,02 7,87 1
Türkiye de Kanser TÜRKİYE -DÜNYA KARŞILAŞTIRMASI (Globocan 2012) ABD 297,4 347,0 AB(28 Ülke) 243,2 314,9 Türkiye** 157,5 245,7 IARC'A Üye 24 Ülke Dünya 192,5 236,4 165,3 205,4 Kadın* Erkek* *Yaşa göre standardize edilmiş hız 100.000 de **Türkiye birleşik veri tabanı 2009 2
Türkiye de Kanser 300 250 200 150 100 50 2004-20092009 Yaşa Standardize Kanser Hızları 236,3 246,5 256,4 142,9 149,7 158,1 279,0 280,5 165,1 172,0 269,7 173,3 Erkek Kadın 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 3
Türkiye de Kanser TÜRKİYE DE ERKEK VE KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN İLK 10 KANSER ERKEK KADIN 4
Çocukluk Çağı Kanserleri TÜRKİYE ÇOCUK KANSERLERİ YIL DAĞILIMI (ERKEK) TÜRKİYE ÇOCUK KANSERLERİ YIL DAĞILIMI (KADIN) 70,0 60,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Lösemi Lenfomalar MSS Tümörleri Nöroblastoma Yumuşak Doku Sarkomları 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Lösemi Lenfomalar MSS Tümörleri Nöroblastoma Yumuşak Doku Sarkomları 5
0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+ Türkiye de Kanser Yaş Dağılımı TÜM KANSERLER İÇİN YAŞ GRUP DAĞILIMI (2009-ASR) 60,0 50,0 40,0 30,0 Erkek Kadın 20,0 10,0 0,0 6
Türkiye de Tütünle İlişkili Kanserler 250 200 150 100 50 Tütünle İlişkili Tüm Kanserler-Erkek Akciğer Kanseri Erkek Tütünle İlişkili Tüm Kanserler-Kadın Akciğer Kanseri Kadın Toplam 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 7
Menenjiom, Gliom, Akustik Nörinom 250 200 189,6 Kanser İnsidansları (YSH-100.000 ) 226,25 219,25 207,25 198,1 150 100 65,1 65,9 68,9 73 69,2 Türkiye Akciğer Meme Menenjiyom Gliyom Akustik nörom 50 34,7 35 37,6 35,9 40,7 0 2004 2005 2006 2007 2008
Bazı Kanser Türlerinin Ortalama Sağkalım Sürelerinin Dağılımı* (Ay) Topografi Sağkalım süre ** %95 GA (alt sınır-üst sınır) Akciğer (C33-34) 16,9 (16,4-17,4) Meme (C50) 53,6 (53,1-54,1) Mide (C16) 21,5 (20,6-22,5) Uterus Serviks (C53) 42,5 (40,4-44,6) Uterus Korpusu (C54) 51,5 (50,3-52,6) Kolorektal (C18, 19, 20) 38,3 (37,5-39,2) Pankreas (C25) 11,2 (10,0-12,4) Larinks (C32) 42,8 (41,1-44,4) Over (C56) 37,4 (35,6-39,2) Mesane (C67) 44,4 (43,5-45,4) Beyin, santral Sinir sistemi (C71) 28,5 (26,9-30,1) Tiroid (C73) 58,2 (57,8-58,6) NHL (C85) 40,3 (38,9-41,8) *Kaplan-Meier Analizi ** Bu veriler genel ortalamayı yansıtmaktadır. Hasta özelinde bu süreler hastanın yaşı, evresi, ek hastalık yükleri, tümörün biyolojisine göre değişkenlik gösterebilir. 9
Avrupa da Tıbbi Onkoloji Eğitimi 10
Türkiye de Kanser Ulusal Kanser Kontrol Programı 2007-2012 Faz I, 2013-2017 Faz II Kayıt Önleme Tarama Tedavi Kayıt Önleme Tarama Tedavi Toplum Bazlı Aktif Kayıt Merkezleri Epidemiyolojik Çalışmalar Tütün Kontrolu Obesite Kontrolü Çevresel Etkiler Sağlığın Teşviki Meme Rahim Ağzı Kalınbağırsak Tedavi Palya-Türk 11
Türkiye de Kanser Kayıtçılığı 12
Türkiye de Kanser Kayıtçılığı AKTİF KANSER KAYITÇILIĞI KAPSAMA ORANI DÜNYADA %8 TÜRKİYE DE %70, 15 İL 24 İL 2012 %50 2014 %70 13
Kanser Önleme 14
Türkiye de Kanser Önleme ULUSAL KANSER KONTROL PROJELERİ Tütün ve Alkol Kontrol Programı Obezite, Fiziksel Aktivite, Diabet ve Tuz Kontrol Programı Kronik Hastalıklar Kontrol Programı Elektromanyetik Alan Sağlık Etkileri İzleme Projesi Yeni Projeler Asbest Stratejik Eylem Planı Radon Haritalandırması ve Kontrol Programı HPV Haritalandırması ve Önleme Programı Solaryum, Cep Telefonu Yönetmeliği Kanserojen Maddeler Raporları BÖLGESEL PROGRAMLAR Ergene, Dilovası, Tuzköy, Doğu Karadeniz vb. KANSER RAPORLARI 15
Kanser Raporları 12 ayda >40 adet araştırma ve rapor Kayısı Çekirdeği, Sarımsak, Tütsü, Dövme, Esmer Şeker, Arı Sütü, Köpekbalığı Kıkırdağı, Zencefil, Brokoli BPA, GDO, Fitalat, Formaldehit, Kozmik Radyasyon, Naftalin, Kapsaisin, Aseton, Brezilya Fönü, Yapay ve Doğal Tatlandırıcılar, Monosodyum Glutamat, Şampuanlar, Deterjanlar, Saç Boyaları, Epikloridine, Elektronik Sigara, Cep Telefonları, Baz İstasyonları, Kablosuz İnternet, Tablet Bilgisayarlar, Yüksek Gerilim Hatları, Hidroelektrik Santraller, Aronia Melanacorpa >50 epidemiyolojik araştırma www.kanser.gov.tr 16
Kanser Taramaları 17
Türkiye de Kanser Taramaları ULUSAL TARAMA STANDARTLARI Kadının kendini muayenesi 20 Yaş üzeri, ayda bir Doktorun meme muayenesi 20 Yaş üzeri, 2 yılda bir 40 Yaş üzeri, yılda bir Mamografi Meme 40-69 yaş arası, 2 yılda bir Rahim Ağzı Smear Testi 30-65 Yaş arası, 5 yılda bir HPV Testi 30-65 Yaş arası, 5-10 Yıl Kalınbağırsak Dışkıda Gizli Kan Testi 50-70 Yaş arası, 2 yılda bir Kolonoskopi 51 ve 61 Yaş, 10 yılda bir ULUSAL MAMOGRAFİ OKUMA MERKEZİ ULUSAL HPV LABORATUARI
Türkiye de Kanser Taramaları-KETEM KETEM (Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi) 11 134 264 2002 2012 2014 Yeni Mobil KETEM ler Aile Hekimleri TSM 19
Türkiye de Kanser Taramaları KETEM Taramaları Meme Kanseri %63 artış ile iki yüz kırk bin, Serviks Kanseri %40 artış ile üç yüz bine yükselmiştir. Yurt Genelinde Meme Kanseri %9 artış göstererek bir milyon yediyüzbine, Serviks Kanseri %23 oranında artarak yaklaşık iki buçuk milyona ulaşmıştır. Uzak metastaz %20 Bir yılda hayatı kurtulan 12.000 kişi 20
Türkiye de Kanser Taramaları-KETEM 350.000 KETEM 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 2009 2010 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013 MAMOGRAFİ SERVİKS KOLOREKTAL 21
Tedavi ve Palyatif Bakım 22
Türkiye de Kanser Tedavisinde Hedefler Uluslararası standartlarda her türlü tedavi ulaşılabilir ve ücretsiz Ulusal İlaç Politikaları YERLİ ilaç Yüksek teknolojiye sahip tedavi merkezleri için maliyet-etkinlik ve stratejik analiz ve planlamaların yapılması Radyoterapi, Nükleer Tıp, Robotik merkezler, Kemoterapi Proton RTX Her İlde Kemoterapi ve Palyatif Bakım Merkezi Yerli Robotik Merkezi Kemoterapi Hazırlama Üniteleri Kemik İliği Nakil Merkezleri Gereksiz ve yetersiz tedavileri önlemek için ulusal rehberlerin hazırlanması, Ulusal Referans Merkezleri Sağlık Turizminin geliştirilmesi Fertilite Koruyucu Merkezler 23
24
Uluslararası İlişkiler IARC NIH-NCI UICC MECC ANCCA WHO EMF Scientific Board APOCP IPRI ESGO ENPIGO Black Sea Coalition for Breast and Cervical Cancer Prevention 25
2013 Kanser Hizmet Ödülleri KANSER KAYIT ÖDÜLLERİ: Dr. Saniye ÖZALAN KANSER KAYIT MERKEZİ ÖDÜLÜ: Trabzon KANSER TARAMA ÖDÜLLERİ: Mersin, Kahramanmaraş, Adana, Ankara KETEM PERSONEL ÖDÜLÜ: Dr. İskender KÖG KANSER TARAMALARINDA EN BAŞARILI AİLE HEKİMİ ÖDÜLÜ: Dr. Mustafa Akar, Aydın Çine 3 No lu ASM, 26
Teşekkürler 27