ONKOLOJİDE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ ORGAN YETMEZLİKLERİNDE ETKİLEŞİM

Transkript

1 ONKOLOJİDE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ ORGAN YETMEZLİKLERİNDE ETKİLEŞİM

2 İlaç etkileşiminde rolü olan organlar Böbrek Karaciğer Akciğer GİS Kalp

3 Organ fonksiyonlarının değerlendirilmesi Böbrek (üre, kreatinin, GFR) Karaciğer (bilirubinler, ALT, AST, PT) Akciğer (SFT, CO difüzyon kapasitesi, O2 sat) GİS (dışkıda yağ, dışkı hacmi) Kalp (EKO, MUGA)

4 Kronik Böbrek Yetmezliğinde Genel Sağkalım Chandna SM BMJ 1999;318:

5 Akciğer Yetmezliğinde Genel Sağkalım (Cor Pulmonale)

6 Kalp Yetmezliğinde Genel Sağkalım

7 ONKOLOJİDE TEDAVİ PRENSİPLERİ Şifa sağlanacak kanserlerin tedavisi (testis, lenfoma) tedavileri vazgeçilemez Palyatif tedaviler alternatif tedavi seçenekleri (doz azaltma, sitotoksik olmayan tedavi) Adjuvan tedavi yarar zarar dengesi tartılıp tedavi verilecek durumlar

8 UNUTULMAMALI! Randomize çalışmalara hasta katılımı ECOG PS 0-1 böbrek fonsiyonları normal KC fonksiyonları normal Klinik kalp yetmezliği olmayan, son 6 ayda Mİ geçirmemiş Sağkalımmı etkileyecek kronik hastalığı bulunmayan (KOAH, cor pulmonale) Hematolojik yeterli rezervleri bulunan hastalar

9 UNUTULMAMALI Tüm hastaların göreceği yarar veya zarar bu randomize çalışmaların sonuçlarına göre değerlendirilmektedir

10 Testis SOLİD TÜMÖRLERDE ŞİFA AMAÇLI KEMOTERAPİ Hodgkin dışı lenfoma metastatik hastalık hali dahil Hodgkin hastalığı Koryokarsinom Erken evre over Baş & boyun kanserleri lokal ileri hastalık Serviks Osteosarkom

11 PALYATİF TEDAVİLER (Günümüz KT endikasyonlarında) Akciğer Metastatik meme Metastatik kolon Malign melanom Özefagus Mide Pankreas Yumuşak doku sarkomları SSS tümörleri

12 Adjuvan Tedaviler (Seçilmiş Hastalarda 5-yıllık Genel Sağkalıma KT Katkısı) Meme premenopoze % 7-11 postmenopoze % 3-5 Kolon % 7-15 Rektum % 5 Osteosarkom % Akciğer % 5 Baş boyun % 4-8 Malign melanom % 5 YDS % 4

13 Seçilmiş Hastalarda Kemoterapi Mortalitesi CAF % 1-4 CMF % 1-3 TAC % 2-5 BEP % 1 ABVD < % 1 CHOP % 1 CDDP, paklitaksel % 1 CDDP, dosetaksel % 1 CDDP, gemsitabin % 1 FUFA % 3 FOLFOX 4 % 3 Kapesitabin % 3 IF alfa yüksek doz (MM) % 1-6 Adria - İFO % 4-7 konkomitan KT / RT % 4-8

14 Organ Yetmezliği Olan Kanserli Hastalarda Kemoterapiden Vazgeçilebilir mi? Küratif amaçlı KT HAYIR Palyatif KT Çoğu kez EVET Adjuvan tedavi EVET - HAYIR (yarar- zarar dengesi, alternatif tedavi seçenekleri)

15 İlaç Etkileşim Mekanizmaları Absorbsiyon değişikliği mide ph değişikliği Gİ motilite bozukluğu Absorbe edilmeyen ilaca bağlanma İntestinal metabolizma değişikliği Membran transport proteinlerinde değişen aktivite Dağılım değişikliği taşıyıcı proteinlere bağlanmada farklılıklar ekstrasellüler ph değişimleri Membran transport proteinlerinde değişen aktivite Atılım değişimleri GFR azalması Renal tubuler reabsorbsiyon veya sekresyon değişimleri Safra yollarından atılım

16 Nefrotoksisitesi Olan Ajanlar CDDP Karboplatin Nitrozüreler Antitümör antibiyotikler (mitramisin, Mit C) İfosfamid MTX Siklofosfamid Vinkristin Bleomisin IL-2 İnterferon

17 Böbrek Yetmezliğinde Doz Ayarlaması İlaç > < 10 ml/dak Paklitaksel Dosetaksel ?? Etoposid Gemsitabin 100 Sisplatin 100? Doksorubisin Siklofosfamid ? İfosfamid 100 Karboplatin AUC

18 Karaciğerde Metabolize Olan Ajanlar Alkilleyici ajanlar siklofosfamid 5 FU HD MTX (düşük dozlarda değişmeden idrarla atılır) Mit C VCR Etoposid taksanlar

19 Hepatotoksisitesi Olan Ajanlar Parenkim hücre hasarı alkilleyiciler (CTX, HD melfelan, nitrozüre, Ara-C, 5-FU, MTX, flutamid, megesterol asetat, tamoksifen Duktal hasar (melfelan, nitrozüre, 5-FU, MTX Veno oklüzif hastalık DTIC, azotiopurin, 6 thioguanin, HD MTX, busulfan, BCNU, Ara C, CCNU, mit C

20 KC fonksiyon bozukluğunda doz ayarlaması bilirubin SGOT Doxo Dauno VCR, VBL, CTX, MTX 5FU pacl VP-16 < 1.5 < > >