KİMYA VE MATEMATİK ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMEN OLMA NEDENLERİ



Benzer belgeler
YÜKSEKÖĞRETİM KURULU YARDIMCI DOÇENT

İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1. İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları

OKUMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİ TERCİH SEBEPLERİ

Examining of The Opinionsof Karatekin University Pedagogic Formation Students Reasonsfor Choosing Teaching Profession According to Gender

ÖĞRETMEN ADAYLARININ MESLEK BİLGİSİ DERSLERİ ÜZERİNE BAKIŞ AÇILARI

Factors affecting pre-service teachers choice of teaching as a profession

Sınıf Öğretmenliği Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğini Tercih Sebepleri*

Arş. Gör. Dr. Mücahit KÖSE

Available online at

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. Y. Lisans Matematik Eğitimi University of Warwick 2010 Y. Lisans Matematik Eğitimi University of Cambridge 2012

Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program/Alan Üniversite Bitirme Yılı Lisans Fizik / Fen Edebiyat / Fizik Dicle Üniversitesi 2004

Anket Çalışmasına Katılanların Yarısı Sınava İlk Kez Girmişlerdir

OKUL DENEYİMİ I, II ve ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSLERİNİN UYGULAMA ÖĞRETMENLERİ ve ÖĞRETMEN ADAYLARI TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİNİN İNCELENMESİ

THE IMPACT OF AUTONOMOUS LEARNING ON GRADUATE STUDENTS PROFICIENCY LEVEL IN FOREIGN LANGUAGE LEARNING ABSTRACT

GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ/BİYOLOJİ EĞİTİMİ (DR)

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

- TERCİHLERDE ROL OYNAYAN BİRİNCİ FAKTÖR: İSTİHDAM İMKANLARI

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARILARI ÜZERİNE ETKİ EDEN BAZI FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI (MUĞLA ÜNİVERSİTESİ İ.İ.B.F ÖRNEĞİ) ÖZET ABSTRACT

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN BİYOLOJİ KONUSUNDA HAZIR BULUNUŞLUKLARI VE ÖĞRENİMLERİ SÜRESİNCE KAZANIMLARI

İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Meslek Olarak Öğretmenliği

ZİHİN ENGELLİLER ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BÖLÜMÜ TERCİH MOTİVASYONLARI *

ÖZGEÇMĐŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans

Akademik ve Mesleki Özgeçmiş

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELMEDE AİLENİN VE BRANŞ SEÇİMİNDE CİNSİYETİN ROLÜ

Yrd.Doç.Dr. Nihal TUNCA

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ - 1. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği

KİMYA ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRENME VE ÖĞRETME ANLAYIŞLARI İLE ÖĞRENME STİLLERİNİN YAPILANDIRMACILIK FELSEFESİ İLE OLAN UYUMU

DETERMINING THE CURRENT AND FUTURE OPINIONS OF THE STUDENTS IN SECONDARY EDUCATION ON NANOBIOTECHNOLOGY *

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Dershane Algısı Araştırması Mayıs 2012

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

Ortaöğretime Öğretmen Yetiştirme Programları (7-12. sınıflar) Program Geliştirme ve Öğretim Bölümü (Divising of Curriculum & Instruction)

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

EVALUATION OF COMPUTER EDUCATION AND INSTRUCTIONAL TECHNOLOGIES STUDENTS SELECTION CAUSES OF THEIR DEPARTMENT: THE CASE OF TRAKYA UNIVERSITY

TÜRKİYE DE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ TEZLERİ

Doç. Dr. Mustafa SÖZBİLİR

KAMU PERSONELÝ SEÇME SINAVI PUANLARI ÝLE LÝSANS DÝPLOMA NOTU ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝLERÝN ÇEÞÝTLÝ DEÐÝÞKENLERE GÖRE ÝNCELENMESÝ *

R E H B E R L Đ K B Ü L T E N Đ - 3

MARMARA COĞRAFYA DERGİSİ SAYI: 19, OCAK , S İSTANBUL ISSN: Copyright

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ BİLGİ ANKETİ SORULARINA VERİLEN YANITLARIN DAĞILIMI Eğitim-Öğretim Yılı

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN BRANŞLARINA KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ

FEN VE ANADOLU LİSESELERİ Öğretmen sınavı analiz sonuçları (ortak soru sayısı/branş soru sayısı)

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER: 1. Adı Soyadı : Şentaç Arı 2. DoğumTarihi : 12 Nisan Doğum Yeri : Limasol EĞİTİM DURUMU :

ANKET SONUÇLARI. Anket -1 Lise Öğrencileri anketi.

İÇERİK YURTDIŞI DANIŞMANLIK OFİSİ ÇALIŞMA ESASLARI YURTDIŞINDA BİR ÜNİVERSİTEYE BAŞVURMAK İÇİN GEREKENLER 9, 10, 11 VE 12

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM ANABİLİM DALI

Kimya Öğretmen de Hizmet İçi Eğitim Türkiye'de İhtiyaçları

Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora

Doç.Dr. HİLAL AKTAMIŞ

ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BAŞARI DÜZEYİNE ETKİLERİ Renan ŞEKER 1 Derya ÇINAR 2 Abdulkadir ÖZKAYA 1

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

UÇAK,HAVACILIK,UZAY MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN DURUM DEĞERLENDİRMESİ

ÖZGEÇMİŞ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anadolu Üniversitesi 2003

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ SINIF ÖĞRETMENLİĞİNİ TERCİH NEDENLERİ VE ALDIKLARI EĞİTİMLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Degree Field University Year Educational Ankara University MA Educational. Cukurova University Institute of Social Sciences.

Arş. Gör. Mustafa BAKIR

Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü ÇİN HALK CUMHURİYETİ. HAZIRLAYAN: Dr. Recep ALTIN

ACT (American College Testing ) Sınavı Hakkında

2. En başarılı olduğunuzu düşündüğünüz dersler hangileri? 3. En başarısız olduğunuzu düşündüğünüz dersler hangileri?...

Matematik Eğitimi ABD. Mesleki Deneyim: Indiana University, School of Education, Curriculum and

EĞİTİM DURUMU. Derece Üniversite Mezuniyet Yılı

KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİEĞİTİM FAKÜLTESİ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI LİSANS PROGRAMI ÖĞRETİM PLANI.

İLKÖĞRETİM OKULLARI ÖĞRETMEN ADAYLARININ KPSS DEKİ BAŞARI DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ (KASTAMONU İLİ ÖRNEĞİ)

The Journal of International Social Research Volume: 11 Issue: Year: Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 11 Sayı: Yıl: 2018

KÖKLÜ SAYILARIN BÜYÜKLÜĞÜNE KARAR VEREMEME VE SAYI DOĞRUSUNA YERLEŞTİREMEME

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE İLİŞKİN TUTUMLARI PRESERVICE TEACHERS ATTITUDES TOWARDS TEACHING PROFESSION

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ALANI THE INFORMATION TECHNOLOGIES DEPARTMENT

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl. OrtaöğretimMatematikEğitimi BoğaziciÜniversitesi 2007

FEN, MATEMATİK ALANLARINDAN MEZUN VE 2013 KPSS'YE KATILAN ADAYLARIN BAŞARI DURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

ÖZGEÇMİŞ. Araştırma Görevlisi Okul Öncesi Öğretmenliği Gazi Üniversitesi

BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ TANIM. Çalıştığı eğitim kurumunda, öğrencilere biyoloji ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER

ISSN : fatihaydin@karabuk.edu.tr Karabuk-Turkey

İÇİNDEKİLER / CONTENTS

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YAZ OKULU HAKKINDAKİ TUTUM VE GÖRÜŞLERİ

ÖZGEÇMİŞ: Yard. Doç. Dr. Şirin İlkörücü

Artırılmış Gerçeklik Teknolojilerinin Sınıfta Kullanımlarıyla İlgili Bir İnceleme

Yrd. Doç. Dr. Ali Rıza ŞEKERCİ

Tarih Öğretmeninin Meslekî Bilgi ve Becerilerini Şekillendiren Unsurlar

ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT ORTAOKULU MART 2016

ÖZGEÇMİŞ 0(222) / 1657

İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

EVALUATION OF COMPUTER EDUCATION AND INSTRUCTIONAL TECHNOLOGIES (CEIT) STUDENTS SELECTION CAUSES OF THEIR DEPARTMENT: THE CASE OF TRAKYA UNIVERSITY

Fizik Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi 1

EĞİTİM Doktora Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara Eğitim Fakültesi, Bilgisayar Öğretimi ve Teknolojileri Bölümü

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Fakülteyi Seçmelerinde Etkili Faktörler

ISSN : ceke@akdeniz.edu.tr Antalya-Turkey VELİLERİN BAKIŞIYLA OKUL ORTAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ

EĞİTİM FAKÜLTESİ Ortaöğretim Fen ve Ortaöğretim Fen ve ENSTİTÜSÜ

Yrd.Doç.Dr. SEZAİ KOÇYİĞİT

Yrd. Doç. Dr. Senar ALKIN-ŞAHİN

MATEMATİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MATEMATİK OKURYAZARLIĞI ÖZYETERLİK DÜZEYLERİ

LÜTFEN KAYNAK GÖSTEREREK KULLANINIZ 2013

A Comparative Analysis of Elementary Mathematics Teachers Examination Questions And SBS Mathematics Questions According To Bloom s Taxonomy

BİLİŞİM SEKTÖRÜ, HİÇ TARTIŞMASIZ, KENDİNİ EN HIZLI VE EN ÇOK YENİLEYEN SEKTÖRLER ARASINDA YER ALIYOR

YİSB KIZ ANADOLU LİSESİ DERS-ALAN SEÇİMİ BİLGİLENDİRME SUNUMU

Yrd. Doç.Dr. Menekşe BOZ

Transkript:

Mart 2008 Cilt:16 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi 17-144 KİMYA VE MATEMATİK ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMEN OLMA NEDENLERİ Yezdan BOZ ODTÜ, Eğitim Fakültesi, OFMAE Bölümü, Ankara. Nihat BOZ Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, OFMAE Bölümü, Ankara. Özet Bu çalışmanın amacı, Ankara da iki farklı üniversitenin orta öğretim kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih etme nedenlerini incelemektir. Çalışmaya 8 öğretmen adayı katılmıştır. Katılımcıların öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerini anlayabilmek için onlardan iki açık uçlu soruya cevap vermeleri istenmiştir. Bu cevaplar incelendikten sonra kategoriler oluşturulmuştur. Verilerin analizi, katılımcıların daha çok içsel ve dış etkenlerden dolayı öğretmen olmayı istediklerini ortaya çıkarmıştır. Öğretmen adaylarının, öğretmeyi sevmesi, öğrencilik yıllarında kendi matematik ya da kimya öğretmenlerinden olumlu şekilde etkilenmeleri ve kimya ya da matematik alan bilgisine karşı duyulan sevgi, öğretmenliği tercih etme nedenlerinin başında gelmektedir. Anahtar Kelimeler: Öğretmen adayları, öğretmenlik mesleği, öğretmen eğitimi PROSPECTIVE CHEMISTRY AND MATHEMATICS TEACHERS REASONS FOR CHOOSING TEACHING AS A PROFESSION Abstract The purpose of this study is to examine the reasons of prospective mathematics and chemistry teachers, who were enrolled in the secondary education programme in two different universities in Ankara, for preferring to be a teacher. 8 prospective teachers participated in this study. In order to understand participants` reasons for being a teacher, they were wanted to answer two open-ended questions. Categories were formed according to the written responses. The analysis of data indicated that both intrinsic and extrinsic reasons were the main factors affecting prospective chemistry and mathematics teachers` preference to be a teacher. Inspiration by chemistry and mathematics teachers during their school period, love for teaching and chemistry or mathematics content knowledge were among the prior preferences. Keywords: Prospective teachers, teaching profession, teacher education 1. Giriş Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerini araştıran birçok araştırma yapılmıştır (1,2,,4,,6,7,8,9). Bu araştırmalar sonunda, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerinin genellikle üç ana kategoride toplandığı gözlenmiştir: Özveriden (altruistic) kaynaklanan nedenler Bu nedenler arasında, öğretmenlik mesleğinin toplum için önemli ve gerekli bir meslek olarak görülmesi ve topluma faydalı olma arzusu gibi etkenler yer almaktadır. İçsel (intrinsic) nedenler March 2008 Vol:16 No:1 Kastamonu Education Journal

18 Yezdan BOZ, Nihat BOZ Bu kategori daha çok öğretmenlik işinin içerdiği aktiviteleri ve öğretmenliğin doğasıyla ilgili durumları kapsamaktadır. Öğretmekten alınan haz ve ya çocuklarla çalışma arzusu bu gruba örnek verilebilir. Dış (extrinsic) nedenler Bu sebepler arasında da, dış etkenlerden bahsedilmektedir. Örnek olarak, öğretmenlerin uzun yaz tatillerine sahip olmaları, maaşları, toplumdaki statüleri, iş bulma imkanı gibi dış etkenler bu grup içinde yer almaktadır. Öğretmenlik mesleğinin toplumdaki genel imajının sosyal, ekonomik ve kültürel nedenlerden dolayı ülkeden ülkeye farklılık göstermesi, değişik ülkelerdeki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerinin de birbirinden farklına yol açar (). Örneğin, Papanastasiou ve Papanastasiou nun (6) Kıbrısta yaptığı araştırmada, birçok öğretmen adayının ilkokul öğretmenliğini, mezuniyetten sonra iş bulabilme imkanının olmasından dolayı tercih ettikleri, Amerikada ikamet eden öğretmen adaylarının ise öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri arasında daha çok içsel nedenlerin etkin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Amerika Birleşik Devletlerinde mezun olduktan sonra iş garantisi bulunmamaktadır. Aynı şekilde, İngilterede okuyan öğretmen adaylarının öğretmen olmayı tercih etmelerinin nedenleri arasında daha çok içsel ve özveriden kaynaklanan faktörlerin etkili olduğu gözlenmiştir (7). Yong (9), Bruneideki öğretmen adaylarının yaklaşık % 1 inin öğretmenlik mesleğini mecburiyetten, öğretmen olmaktan başka seçeneklerinin kalmamasından dolayı seçtiklerini göstermiştir. Türkiye de Gürbüz ve Sülün (10) ün yaptığı araştırmada, biyoloji öğretmen adaylarının %0 unun biyolojiyi sevdikleri için biyoloji öğretmenliğini tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Bu çalışmadaki öğretmen adaylarının %1 i ise iş garantisini biyoloji öğretmeni olma nedeni olarak dile getirmişlerdir. Şaban (11) çalışmasında ise ilköğretim aday öğretmenleri, öğretmenliğin kutsal bir meslek olması ve öğretmenlerin topluma katkıda bulunmasının bu mesleği seçmede etkili olduğunu vurgulamışlardır. Bu özveri kaynaklı nedenler dışında verilen, diğer popüler cevaplar ise, mezun olduktan sonraki iş garantisi ve her ay belirli bir gelire sahip olunmasıdır. Bu çalışmanın amacı, Orta Öğretim Fen ve Matematik Eğitimi Bölümü nde okuyan kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olmayı isteme nedenlerini saptamaktır. Bu çalışmanın araştırma sorusu Öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih etme nedenleri nelerdir? şeklinde ifade edildi. 2. Metot 2.1 Örneklem Bu çalışmaya Ankara da iki farklı üniversitede okuyan 8 öğretmen adayı katılmıştır. Öğretmen adaylarının, 12si Orta Öğretim Kimya Eğitimi, 26 sı ise Orta Öğretim Matematik Eğitimi Bölümlerinde okumaktadırlar. Verinin toplandığı sürede, Kimya Eğitimi öğrencileri 4. sınıfın, Matematik Eğitimi öğrencileri ise. sınıfın ilk dönemindedirler. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının 20 si kız, 18 i ise erkek öğrencilerden oluşmuştur. Aşağıdaki tablo, çalışmaya katılan öğretmen adaylarının özelliklerini göstermektedir. Mart 2008 Cilt:16 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi

Kimya ve Matematik Öğretmen Adaylarının Öğretmen Olma Nedenleri 19 Tablo 1. Çalışmaya Katılan Öğretmen Adaylarının Bölüm, Yıl ve Üniversiteye Göre Dağılımı Üniversite Yıl Bölüm Ankete katılanların sayısı 1 4 Orta Öğretim Kimya Eğitimi 12 2 Orta Öğretim Matematik Eğitimi 26 2.2 Veri Toplama Araçları Veri, açık uçlu sorudan oluşan yazılı anketler yardımıyla toplanmıştır. Ankette sorulan soru: Niçin öğretmenliği tercih ettiniz? Sizi öğretmen olmaya iten nedenler nelerdir? Açıklayınız. Öğretmen adaylarından, bu soruların cevaplarını etraflıca yazmaları istenmiştir. Bu sorulara verdikleri cevapların gizli tutulacağı, hiçbir şekilde yazdıklarının notlandırılmayacağı açık olarak belirtilmiştir. Araştırmanın amacının, öğretmen adaylarının sadece kendi düşüncelerini saptamak olduğu belirtilmiştir. Bu yüzden öğretmen adaylarının yazılarında samimi olmaları istenmiştir.. Analiz Bu çalışmada elde edilen verinin analizi için nitel yöntemler kullanılmıştır. Öğretmen adayların yukarıdaki açık uçlu sorulara verdikleri cevaplar, detaylı bir şekilde incelenmiş ve bu cevaplardan uygun kategoriler oluşturulmuştur. Bazı öğretmen adayları açıklamalarında, öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde birden fazla nedenin etkili olduğunu belirtmişlerdir. Bu durumda, bu öğretmen adaylarının cevaplarından birden fazla kategori oluşturulmuştur. Aşağıdaki tablo, öğretmen adaylarının yazılı cevaplarına göre oluşturulmuş kategorileri göstermektedir. 4. Bulgular Tablo 2. Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etme Nedenleri Öğretmenliği Seçme Nedenleri CF* CY (%)** Kimyayı/Matematiği Sevme 8 21 Öğretmenlerin Toplumda Saygı Görmesi 1 Çok para kazanmaları 1 Genç insanlarla çalışmayı sevmek 8 Öğretmeyi sevmek 12 2 Öğretmenlik mesleğinin stresli olmaması 2 Meslek tatminliği 4 11 Kimya/Matematik öğretmenini sevme 1 4 Topluma katkıda bulunma 1 Tatilin uzun olması 1 Boş zamanının çok olması 2 Mecburiyetten/Sınav sistemi 6 16 Babamın öğretmen olması 2 Öğretmen lisesindeki eğitim dersleri 1 *CF=Cevapların Frekansı **CY= Cevapların Yüzdesi March 2008 Vol:16 No:1 Kastamonu Education Journal

140 Yezdan BOZ, Nihat BOZ Aşağıdaki şekil, öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih etme nedenlerini yüzdeleriyle birlikte açıklamaktadır. Şekil 1. Kimya ve Matematik Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğini Seçme Nedenleri Yukarıdaki tablodan ve şekilden görüldüğü gibi, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri arasında ilk sırada kendi öğretmenlerinden etkilenmeleri yer almaktadır. Bu cevabı veren öğretmen adaylarının nerdeyse tamamı, okul yıllarında kimya/matematik öğretmenlerini çok sevdiğini, öğretmenlerini örnek almak istediklerini ve bu düşüncelerinin kimya/matematik öğretmeni olmayı istemede etkili olduğunu belirtmişlerdir: Matematik öğretmenliğini bölümünü okumamda lise öğretmenimin payı çok büyüktür. Lisede babam kadar sevdiğim bir matematik öğretmenim vardı. Derslerde sürekli aktifti ve öğrencilerle çok ilgilenirdi. Ders dışında da bizimle ve sorunlarımızla ilgilenirdi. Bu yüzden hocamı çok severdim, ben de onun gibi sevilen bir öğretmen olmayı hedefledim her zaman. Fakat, öğretmen adaylarından birisi, matematik öğretmeninin kendisine göstermiş olduğu yanlış davranıştan etkilenerek, öğretmenlik mesleğini tercih ettiğini belirtmiştir: Matematik öğretmenliğini en başta seçmemin nedeni ilkokula dayanmaktadır. İlkokulda hoca beni tahtaya kaldırmıştı ve bir küp sorusunu çözmemi istemişti. Ben bu soruyu maalesef çözemedim ve hoca tarafından tokatlandım. Bunun üzerine ben bu işi yapacağım, ben bunu başaracağım diye hırs yaptım Şu anda buradayım. Okula ek olarak dershanede çalışmaktayım ve ben de çocuklara matematik öğretmekteyim ama dayaksız ve tokatsız. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşıldığı gibi, öğretmen adaylarının çoğu, öğretmenlerini kendilerine örnek olarak almışlar ve onlar gibi öğretmen olmayı amaçlamışlardır. İki öğretmen adayının babasının öğretmen oluşu onların öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etken olmuştur: Mart 2008 Cilt:16 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi

Kimya ve Matematik Öğretmen Adaylarının Öğretmen Olma Nedenleri 141 Matematik öğretmenliğini seçmemdeki en büyük etken sanırım babamın matematik öğretmeni oluşuydu. Babamın herkes tarafından sayıldığını gördüm ve ben de onun gibi matematik öğretmeni olmaya karar verdim. Babası tarafından etkilenen bir diğer öğretmen adayı ise aşağıdaki açıklamalarda bulunmuştur: Babamdan dolayı matematik öğretmenliğini seçtim. Ailemde de babam matematik öğretmeni, ablam da matematik öğretmeni. Ben de geleneği bozmayayım düşüncesiyle matematik öğretmenliğini tercih ettim. Öğretmen adaylarının öğretmeyi, bilgi aktarmayı sevmeleri de öğretmen olmaya karar vermelerinde etkili olan nedenlerden biri olarak birçok öğretmen adayı tarafından belirtilmiştir. Küçüklükten beri insanlara bir şeyler anlatmayı çok severdim. Hatta hayali öğrencilerim vardı ve ben de onlara bir şeyler öğretmeye çalışırdım. Bu isteğim, daha sonra ortaokul ve lise yıllarında, arkadaşlarıma ders anlatmamla devam etti. Bendeki bu öğretme isteği nedeniyle, öğretmen olmaya karar verdim. Öğretmen adaylarının kimya ya da matematiği sevmeleri de kimya ya da matematik öğretmeni olma istemelerine neden olmuştur. Bu görüşe sahip olan bir öğretmen adayı aşağıdaki açıklamaları yapmıştır: Derslerim arasında en sevdiğim ders matematikti. Matematiğin ezbercilikten uzak olması ve her konunun içinde matematiğin olması benim matematiğe karşı olan ilgimi arttırdı. Matematikte mantık vardır ve hiçbir şeyi ezberlemenize gerek yoktur. Mutlaka ileride matematikle ilgili bir işte çalışmalıydım. Ben de bu kadar sevdiğim matematiği de öğrencilerime öğretme kararı aldım ve meslek olarak matematik öğretmenliğini seçtim. Altı öğretmen adayı, öğretmenliği mecburiyetten, lisede okuduğu okullardan ve başka tercih yapma şanslarının çok az olmasından dolayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Ben teknik lise kimya bölümünden mezun oldum ve başka bir tercih yapamadığım için, ek puan ve katsayı çarpanının çok düşmesinden dolayı kimya öğretmenliğini seçmek zorunda kaldım. Beş öğretmen adayı, öğretmenlerin topluma sağladığı katkılardan bahsetmişlerdir: Bu mesleği seçmemde etkili olan neden, öğretmenlerin topluma katkısıdır. Öğretmenler sayesinde başarılı insanlar kazandırılıyor topluma. Öğretmenin verdiği eğitimle toplumun ulaşabileceği seviye belli olur. Her şeyin başı eğitim diyoruz ya, işte bugün gelişmiş ülkelere bakıldığında okul eğitimini almış insan sayısı ile ekonomik ve sosyal yönden bu toplumda yaşayan insanların rahat bir hayat sürmesinin orantılı olduğu görülür. Ayrıca, bazı öğretmen adayları öğretmenlik mesleğinin tatmin edici bir meslek olmasından dolayı öğretmen olmayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Bir öğretmen adayı tarafından aşağıda verilen açıklamalar bu kategoriye örnektir: Öğretmenlik mesleği meslek olarak çok tatmin edici. Size bir hamur veriliyor, o hamuru şekillendirmek tamamen sizin elinizde. Öğretmen, biçimlenmiş hamuru görmesi belki de onları dünyanın en mutlu insanı yapar. March 2008 Vol:16 No:1 Kastamonu Education Journal

142 Yezdan BOZ, Nihat BOZ Başka bir öğretmen adayı da öğretmenlik mesleğinin tatmin edici bir meslek olmasının nedenini aşağıda açıklamıştır: Öğretmenlik mesleğinde emeğinizin karşılığını alabiliyorsunuz bu da benim için öğretmenliği seçmemde çok büyük bir etken olmuştur. Diğer meslek gruplarında da bir ürün elde etmek mümkün yani emeğiniz karşılıksız kalmıyor yine ancak bir fark var onlarda emeğiniz karşısında para kazanıyorsunuz ya da bir makine üretiyorsunuz ya da buna benzer şeyler fakat öğretmenler emeklerinin karşısında bir insan kazanıyorlar daha doğrusu o insanı topluma kazandırıyorlar. Bence hiçbir şey bir insandan ve bir çocuğun gelişimine katkıda bulunmaktan daha değerli olamaz. İnsanı bundan daha fazla mutlu edebilecek bir şeyin olduğuna inanmadığım için bu mesleği seçtim. Birkaç öğretmen adayı öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenleri arasında, öğretmenlerin toplumda saygı görmesi, stresli bir iş olmaması, öğretmenlerin çok boş zamana ve tatile sahip olmalarını göstermişlerdir. Ayrıca, üç öğretmen adayı, genç insanlarla çalışmayı sevmelerinin öğretmenliği seçmelerinde etken olduğunu belirtmişlerdir. Bir öğretmen adayı, öğretmen lisesindeki eğitim dersleri sayesinde öğretmenliğe ilgi duyduğunu belirtmiştir. Aşağıdaki tabloda olduğu gibi, öğretmen adaylarının öğretmenliği seçme nedenlerini, özveriden kaynaklı nedenler, içsel ve dış nedenler olarak da gruplandırabiliriz. Tablo. Öğretmen Adaylarını Öğretmen Olmaya İten Özveriden kaynaklanan, İçsel ve Dış Etkenler Öğretmenliği Seçme Nedenleri CF* CY (%)** Özveri Kaynaklı Nedenler Topluma Katkıda Bulunma İçsel Nedenler Öğretmeyi Sevmek Kimyayı/Matematiği Sevme Genç insanlarla çalışmayı sevmek Meslek tatminliği Dış Etkenler Kimya/Matematik öğretmenini sevme Babamın öğretmen olması Öğretmenlerin Toplumda Saygı Görmesi Çok para kazanmaları Stresli olmaması Tatilin uzun olması Boş zamanının çok olması Öğretmen lisesindeki eğitim dersleri Mecburiyetten/Sınav sistemi *CF=Cevapların Frekansı **CY= Cevapların Yüzdesi 27 12 8 4 29 1 2 1 1 2 1 2 1 6 1 1 72 2 21 8 11 77 4 16 Mart 2008 Cilt:16 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi

Kimya ve Matematik Öğretmen Adaylarının Öğretmen Olma Nedenleri 14. Sonuç ve Öneriler Bu örneklemdeki kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmeyi sevmesi, öğrencilik yıllarında kendi matematik ya da kimya öğretmenlerinden daha çok olumlu şekilde etkilenmeleri ve kimya ya da matematik alan bilgisine karşı duyulan sevgi, öğretmenliği tercih etme sebeplerinin başında gelmektedir. Bu üç nedenin dışında da, öğretmen adaylarının bir bölümü, öğretmen olmayı isteme sebepleri arasında, meslek tatminliği, öğretmenlerin topluma katkısı ve sınav sisteminden doğan mecburiyeti belirtmişlerdir. Bu çalışma, öğretmen adaylarının, Tablo 2 den de görüldüğü üzere, özveriden kaynaklanan nedenlerden çok içsel ve dış etkenlerden dolayı öğretmen olmayı istediklerini ortaya çıkarmıştır. Öğretmen adaylarının sadece %1 ü özveriyle ilgili bir etken olan öğretmenlerin topluma bulunduğu katkıdan dolayı bu mesleği tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Buna karşılık, öğretmen adaylarının % 72 si içsel nedenlerden dolayı öğretmenlik mesleğini tercih ettiklerini belirtmişlerdir. İçsel nedenler olarak, öğretme isteği, öğretmenliğin verdiği tatmin duygusu, genç öğrencilerle çalışma isteği ve kimyayı veya matematiği sevme gibi etkenleri düşünebiliriz. Öğretmen adaylarının içsel nedenler arasında düşünülen öğretmeyi sevmeleri, öğretmen olmalarını etkileyen en önemli içsel nedenlerden biridir. Benzer şekilde, öğretmen adaylarının % 77 si dış nedenlerden dolayı öğretmen olmayı istediklerini belirtmişlerdir. Moran ve diğerleri () çalışmalarında, öğretmen adaylarının kendi öğretmenlerinden ya da ebeveynlerinden esinlenip öğretmenliği tercih etmelerini dış sebeplerden biri olarak nitelendirmişlerdir. Bu çalışmada da, öğretmen adaylarının kendi öğretmenlerinden ya da ebeveynlerinden esinlenip öğretmenlik mesleğini tercih etmeleri dış nedenler olarak gösterilmiştir. Dıştan kaynaklanan diğer nedenlerin içerisinde de, öğretmenlik mesleğinin stresli olmaması, boş zamana sahip olmaları, babasından etkilenmeleri, lisedeki eğitim dersleri sayılabilir. Öğretmenlerin çok boş zamana ve uzun tatile sahip olmaları ve stressiz bir iş olduğunun düşünülmesi öğretmen adayları tarafından fazlaca gündeme getirilmemiştir. Dış etkenler arasında sayılabilen öğretmen adaylarının, öğrenim hayatlarında matematik veya kimya öğretmenlerinden etkilenmeleri, öğretmenliği seçmelerindeki en önemli etken olarak saptanmıştır. Öğretmen adaylarının %16 sının öğretmenliği mecburiyetten, üniversite sınavında başka tercih yapma imkanlarının olmamasından dolayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Özveriyle ilgili ve içsel nedenlerle öğretmenliği tercih eden öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinde daha istekli, hevesli oldukları ve bu mesleğe uzun süre devam ettikleri gözlenmiştir. Bunun yanında dış motivasyonlar sonucu, öğretmenliği seçen öğretmen adaylarının ise bir süre sonra bu mesleği sürdürmeyi bıraktıkları saptanmıştır (12,). Bu da gösteriyor ki, öğretmen adaylarının, özveri kaynaklı ve içsel sebepler dolayısıyla öğretmenliği tercih etmeleri pozitif bir yaklaşımdır. Bu çalışmadaki, öğretmen adaylarının büyük bir bölümünün içsel nedenler dolayısıyla öğretmenliği tercih etmesinin olumlu olmasına karşın yaklaşık aynı sayıdaki öğretmen adaylarını öğretmenliğe iten dış nedenler de mevcut olması düşündürücüdür. Öğretmen yetiştirme programlarında, öğretmenliğin toplum için ne kadar önemli bir meslek olduğu vurgulanmalı, öğretmen adaylarına, öğretmenin güzelliğini aşılayacak tecrübeler kazandırılmalıdır. Bu sayede, öğretmen adaylarının özveriden kaynaklı ve içsel motivasyonlarını arttırabiliriz. March 2008 Vol:16 No:1 Kastamonu Education Journal

144 Yezdan BOZ, Nihat BOZ Kaynaklar 1. Chuene K, Lubben F ve Newson G (1999) The views of pre-service and novice teachers on mathematics teaching in South Africa related to their educational experience. Educational Research, 41(1), 2-4. 2. Kyriacou, C. ve Coulthard, M. (2000) Undergraduates views of teaching as a career choice. Journal of Education for Teaching, 26, 117 126.. Kyriacou, C. Haltgreen, A. ve Stephens, P. (1999) Student teachers motivation to become a secondary school teacher in England and Norway, Teacher Development, (), 7 81. 4. Kyriacou, C. ve Newson, G. (1998) Undergraduates views of teaching mathematics in a secondary school as a career. Curriculum 19, 61 64.. Moran, A., Kilpatrick, R., Abbott, L., Dallat, J., ve McClune, B. (2001) Training to teach: Motivating factors and implications for recruitment. Evaluation and Research in Education 1, 17 2 6. Papanastasiou, C. ve Papanastasiou, E. (1997). Factors that influence students to become teachers. Educational Research and Evaluation (4), 0-16. 7. Reid I ve Caudwell J (1997) Why did secondary PGCE students choose teaching as a career? Research in Education, 8(1), 46-8. 8. Spear M, Gould K ve Lee B (2000) Who would be a teacher? A review of factors motivating and demotivating prospective and practising teachers. Slough: National Foundation for Educational Research. 9. Yong, B.C.S. (199) Teacher Trainees Motives for Entering into a Teaching Career in Brunei Darussalam, Teaching and Teacher Education, 11, 27 280. 10. Gürbüz, H. ve Sülün, A. (2004). Türkiye' de Biyoloji Öğretmenleri ve Biyoloji Öğretmen Adaylarının Nitelikleri. Milli Eğitim Dergisi, 161, 11. Şaban, A. (200). A Turkish profile of prospective elementary school teachers and their views of teaching. Teaching and Teacher Education, 19(8), 829-846. 12. Wang, H. H. ve Fwu, B.J.( 2001). Why teach? The motivation and commitment of graduate students of a teacher education program in a research university. Practical National Science Council, ROC (C), 11 (4), 90-400. Mart 2008 Cilt:16 No:1 Kastamonu Eğitim Dergisi