FİKRÎ HUKUKTA TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ

I Yard.Doç.Dr. B. Bahadır Erdem İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Devletler Özel Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi FİKRÎ HUKUKTA TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI YETKİSİ

II Yay n No : 1351 Hukuk Dizisi : 573 1. Bas - May s 2003 - STANBUL ISBN 975-295 - 232-1 5846 say l ve 2936 say l Fikir ve Sanat Eserleri Yasalar ve Türk Ticaret Yasas gere ince; fotokopi, tarama, yazma vs. herhangi bir yöntemle bir kitab ço altarak sat n alan, satan veya bir kitaptan yazar n yaz l izni olmadan al nt yapan kifli ve kurumlar; Her bir kopya için 2 y ldan 6 y la kadar hapis cezas (para cezas na çevrilmeksizin), 10 milyar TL den 150 milyar TL ye kadar mahkemenin karar verece i para cezas, meslekten men ve kopyalama ve bas m cihazlar na el konulmas, cezalar ile cezaland r l rlar. Copyright Bu kitab n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Yasaya göre kapakta orijinal parlak hologram bulunmas zorunludur, bulunmayan kitaplar sahtedir. Dizgi Bask - Cilt Kapak Tasar m : Beta Bas m A.fi. : Beta Bas m A.fi. V ize/kirklarel : Gülgonca Çarp k Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 513 87 05-511 36 50 e-mail: betakitap@betakitap.com www.betakitap.com

III.Ü. Hukuk Fakültesini kazand m gün beni karfl s na alarak, Dünyan n her yerinde geçerli olan mesleklerin en ulvisini kazand n. Ama yetmez. Fakülteyi bitirdikten sonra hoca olmal s n. Ne olursan ol, bütün makamlar gelip geçicidir. Bu ülke neler gördü. Baflbakan bile olsan, ünvan n, flan n, flöhretini bir günde elinden al verirler. Fakat, sadece bilimin gücüne kimse eriflemez. Gün gelip de, profesör oldu un zaman, hoca oldu un zaman art k, bu ünvan elinden almaya kimsenin gücü yetmez. Hoca da olacaksan, tam bir hoca olacaks n ve sadece bilimle u raflacaks n diyerek, akademik kariyere girmeme vesile olan ve o lu olmakla gurur duydu um Sevgili Babama.

V ÖNSÖZ nsan n zihninin, düflüncesinin ve de ruhunun ürünleri olarak toplumun geliflmesinde ve insanl n ilerlemesinde sa lad klar katk ile bütün di er haklardan ayr - lan ve belki de hukuk taraf ndan korunmaya en fazla lây k olan haklardan birisi olan fikrî haklar, Türk hukukunda 1995 y l ndan beri Avrupa Birli i hukuku ile uyum içinde ve günümüzün bu alanda geliflmifl olan devletlerinin hukuklar ile eflit seviyede koruma hakk n, fikrî hak sahiplerine tan maktad r. Her zaman söyledi imiz üzere bir ülkedeki hukuk düzeninin geliflmifllik seviyesinin aynas olan ve bu nedenle de, di er hukuk dallar na göre adeta bir crème de la crème haklar olarak nitelendirdi imiz fikrî haklar n korunmas n n, ülkemizde ulaflt aflaman n bir devrim niteli inde oldu unu söylemek pek de yanl fl olmaz. Hiç flüphesiz ki fikrî hukuk korumas n n bu seviyede ilerlemesinin Türkiye bak m ndan en faydal ve önemli sonucu, zaman içinde yabanc sermayenin Türkiye ye giriflinde art fl olarak da kendisini gösterecektir. Marka hakk örne inde oldu u gibi, sahip olduklar fikrî haklar n ça n gereklerine uygun olarak korunmad bir ülkeye yabanc sermayenin de rahatl kla gelece i söylenemez. Fikrî hukuk alan ndaki bütün bu olumlu geliflmelerin bafll ca nedeni ise, Türkiye nin 1995 tarihinde Avrupa Toplulu u ile aras nda imzalad Gümrük Birli i Karar ve Karara ba l fikrî haklar n korunmas ile ilgili Ek 8 de yüklendi i yükümlülüklerdir. Fikrî hukuk korumas n Avrupa Birli i hukuku seviyesine getirmek için Türkiye, patent, marka, endüstriyel tasar m ve co rafi iflaretleri koruyan Kanun Hükmünde Kararnameleri kabul etmifl ve ayr ca Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu nda da, 4110 ve 4630 say l Kanunlarla çeflitli de ifliklikler yapm flt r. Fikrî hukukun, ülkemizde son y llarda ulaflt aflamaya kadar Türkiye de Avrupa hukuku ve ça dafl hukuk anlam nda bir fikrî hak korumas olmamas ve konunun uygulamas n n da âdeta hiç önemsenmemesi sonucunda bu alan, üzerinde en az çal fl lan konulardan birisi olmufltur. Hâlbuki, özellikle tafl d ekonomik önemden dolay fikrî haklar, hem maddî hukuk hem de uluslararas özel hukuk bak m ndan üzerinde en fazla çal fl lmas gereken alanlardan birisidir. Nitekim, uluslararas özel hukuk alan nda son y llarda bu konuda yap lan çal flmalar yeterli olmasa da sevindiricidir. Patent haklar baflta olmak üzere yabanc l k unsuru tafl yan bütün fikrî haklar n korunmas na uygulanacak hukuku ve özellikle patent lisans sözleflmesi baflta olmak üzere patent hakk n n devrine uygulanacak hukuku inceledi imiz, Patent Hakk n n Korunmas na ve Patent Hakk na liflkin Sözleflmelere Uygulanacak Hukuk isimli çal flmam zda, fikrî haklar sadece kanunlar ihtilâf bak m ndan incelenmifltik. Bu çal flmam zda ise, en az kanunlar ihtilâf kadar önem tafl d na inand m z milletleraras usul hukuku bak m ndan fikrî haklar incelemifl bulunuyoruz. Fikrî haklara iliflkin davalarda Türk mahkemelerinin milletleraras yetkisini inceledi imiz bu çal flmam z n, uygulamaya da faydas olaca inanc n tafl yoruz.

VI Fikrî hukuk konusuna yak n bir hukukçu olarak itiraf etmeliyim ki maddî hukuk bak m ndan bu alanda Türk doktrininde yaz lm fl olan eserlerin yetersizli i ve tarih olarak eskili i beni dahi flafl rtt. Fikrî Mülkiyet Hukuku isimli eseriyle tek bafl na bu bofllu u dolduran Hocam Say n Prof.Dr. Ünal Tekinalp e, flahs m ad na teflekkür ederken, fikrî hak sahipleri ile fikrî hak sahiplerini korumak görevini tafl yan hukukçular n da çok fley borçlu oldu unu düflünüyorum. Patent Hakk n n Korunmas na ve Patent Hakk na liflkin Sözleflmelere Uygulanacak Hukuk ad n tafl yan kitab m n önsözünü yazarken aileme, yapt m doktora çal flmas n n haz rlanmas esnas nda çekti im ve y llar süren s k nt lar paylaflt klar için teflekkür etmifltim. Bu çal flmam n önsözünü yazarken de, bu anlamda de iflen yeni bir fley yok. Bu çal flma için de en fazla teflekkürü yine sevgili ailem hak ediyor. De iflen tek fley ise, k zlar m n adedindeki art fl. Doktora çal flmamda sadece en büyük k z m n ad n anm flt m. Bugün ise teflekkür ederken üç sevgili k z ma, P nara a, Mina ya ve Melis e hep birlikte teflekkür etmem gerekti i için çok mutluyum. K zlar mdan önce ise, bir akademisyenin efli olmakla en zor görevlerden birine sahip olan ve ben bu çal flmalar yaparken hayat m z kuran sevgili eflime ve o ullar n n akademik kariyerindeki her yeni çal flmas n büyük bir hevesle bekleyen sevgili anneme ve babama, bu yeni çal flma ile yürekten sevgi ve teflekkürlerimi sunuyorum. Okuyucuya faydal olaca ve kolayl k sa layaca düflüncesi ile kitaba, ilgili uluslararas mevzuat k sm eklenmifltir. Ulusal mevzuat oluflturan Kanun Hükmünde Kararnameler ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ise, bas lan bir çok mevzuat kitab nda bulunmalar nedeniyle ve özellikle kapsam olarak bir kitab aflaca düflüncesiyle, kitaba eklenmemifltir. Çal flman n kitap olarak bas lma aflamas nda uluslararas mevzuat k sm n n kitaba eklenmesini gerçeklefltiren ve tashihlerini yapan.ü. Hukuk Fakültesi Devletler Özel Hukuku Araflt rma Görevlisi Faruk Kerem Giray baflta olmak üzere kitab n tashihlerinin yap lmas ndaki güleryüzlü ve özverili yard mlar ndan dolay araflt rma görevlileri Emre Esen e, Mine Tan a ve Levent Yünlü ye teflekkür ederim. Bu kitab - m n da bas m n gerçeklefltirerek yay nlar na dâhil eden Beta Yay nevine ve kitab n dizgisini titizlikle yerine getiren Gülgonca Çarp k a da teflekkürlerimi sunuyorum. May s 2003, stanbul Dr. B. Bahad r ERDEM

VII Ç NDEK LER ÖNSÖZ... V Ç NDEK LER...VII KISALTMALAR... XI KAYNAKÇA... XIII I G R fi... 1 II GENEL OLARAK M LLETLARARASI YETK KAVRAMI... 5 III TÜRK MAHKEMELER N N M LLETLERARASI YETK S STEM... 6 A Genel Yetki Kural... 8 B Özel Yetki Kurallar... 11 C Kesin Yetki Kural... 18 IV F KRÎ HUKUKTA MAHKEMELER N M LLETLERARASI YETK S... 19 A Genel Olarak Fikrî Mülkiyet Haklar... 19 1 - Fikrî Mülkiyet Kavram... 20 2 - Fikrî Haklar n Özellikleri... 22 a) Fikrî Haklar n nsan Zihninin Ürünü Olmas... 22 b) Fikrî Haklar n Gayrimaddî Mallar Üzerinde Kurulabilmesi... 23 c) Fikrî Hakk n Konusu Olan Gayrimaddî Mallar n S n rs z Olarak Her Yerde Bulunmas (Ubiquity Özelli i)... 24 d) Fikrî Haklar Özel Hukuka liflkin Haklard r... 25 e) Fikrî Haklar Mutlak Haklard r... 26 f) Fikrî Haklar Maddî ve Mânevî Menfaatler Sa lar... 28 3 - Fikrî Mülkiyetin Alan na Giren Konular... 28 a) Bulufllar... 29 b) Endüstriyel Tasar mlar... 32 c) Co rafi flaretler... 34 d) Markalar... 35 e) Telif Haklar... 38 f) Çipler (Yar letken Ürün Topografyalar )... 44 4 - Fikrî Hukukta Ülkesellik Prensibi... 46 B Fikrî Hukukta Mahkemelerin Milletleraras Yetkisi... 53

VIII C Brüksel Antlaflmas ndaki Fikrî Haklara liflkin Milletleraras Yetki Kurallar... 54 1 - Fikrî Hakk n hlâline liflkin Davalarda Mahkemelerin Milletleraras Yetkisi... 61 2 Fikrî Hakk n Tesciline veya Geçerlili ine liflkin Davalarda Mahkemelerin Milletleraras Yetkisi... 63 3 Derdestlik ve Ba lant l Davalar... 68 4 Yetki Sözleflmesi... 69 5 htiyatî Tedbir Kararlar... 71 D Lugano Antlaflmas ndaki Fikrî Haklara liflkin Yetki Kurallar... 72 E Medenî ve Ticarî Hukuk Davalar nda Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizine liflkin Avrupa Konseyi Tüzü ü ndeki Fikrî Haklara liflkin Yetki Kurallar... 77 F Avrupa Patent Antlaflmas ndaki Fikrî Haklara liflkin Yarg lama Kurallar... 88 1 Avrupa Patentinin Verilmesi Hakk le lgili Kararlar n Yarg Yetkisi ve Tan nmas Hakk nda Protokol... 96 G sviçre Hukuku nda Fikrî Haklara liflkin Milletleraras Yetki Kural... 100 1 Fikrî Hakk n hlâline liflkin Davalarda sviçre Mahkemelerinin Milletleraras Yetkisi... 102 2 Fikrî Hakk n Tesciline veya Geçerlili ine liflkin Davalarda sviçre Mahkemelerinin Milletleraras Yetkisi... 107 V F KRÎ HAKLARA L fik N DAVALARDA TÜRK MAHKEMELER N N M LLETLERARASI YETK S... 114 A Genel Olarak... 114 B Fikrî Haklara liflkin Davalarda Görevli Mahkeme... 117 C 551 Say l Patent Haklar n n Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname deki Yetki Kurallar... 119 1 Patent Hakk n n hlâli Halinde Üçüncü Kiflilere Karfl Aç labilecek Davalar... 121 2 Patent Hakk n n Hükümsüzlü üne liflkin Davalar... 131 3 Patent Hakk na Tecavüzün Mevcut Olmad na liflkin Dava... 133 D 556 Say l Markalar n Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname deki Yetki Kurallar... 135 1- Marka Hakk n n hlâli Halinde Üçüncü Kiflilere Karfl Aç labilecek Davalar... 137 2 - Marka Hakk n n Hükümsüzlü üne liflkin Davalar... 145 3 Marka Hakk na Tecavüzün Mevcut Olmad na liflkin Dava... 150 4 Türk Patent Enstitüsü nün Kararlar na Karfl Dava... 151

IX E 554 Say l Endüstriyel Tasar mlar n Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname deki Yetki Kurallar... 162 1 Endüstriyel Tasar m Hakk n n hlâli Halinde Üçüncü Kiflilere Karfl Aç labilecek Davalar... 164 2 Endüstriyel Tasar m Hakk n n Hükümsüzlü üne liflkin Davalar... 168 3 Endüstriyel Tasar m Hakk na Tecavüzün Mevcut Olmad na liflkin Dava... 170 F 555 Say l Co rafi flaretlerin Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname deki Yetki Kurallar... 171 1 Co rafi flaret Hakk n n hlâli Halinde Üçüncü Kiflilere Karfl Aç labilecek Davalar... 172 2 Co rafi flaret Hakk n n Hükümsüzlü üne liflkin Davalar... 175 G Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ndaki Yetki Kurallar... 177 1 Tecavüzün Ref i Davas... 178 2 Tecavüzün Men i Davas... 184 3 Tazminat Davalar... 186 4 Eser Sahibinin Tespiti Davas... 189 VI F KRÎ HAKLARA L fik N DAVALARDA MAHKEMELER N YETK S N N N TEL... 191 VII F KRÎ HAKLARDA YETK SÖZLEfiMES... 200 VIII F KRÎ HAKLARDA HT YATÎ TEDB R KARARLARI... 204 IX SONUÇ... 211 LG L ULUSLARARASI MEVZUAT Brussels Convention on Jurisdiction and The Enforcement of Judgements in Civil and Commercial Matters... 219 Protocols Annexed to The Brussels Convention on Jurisdiction and The Enforcement of Judgements in Civil and Commercial Matters... 253 Lugano Convention Convention on Jurisdiction and The Enforcement of Judgements in Civil and Commercial Matters... 261 Protocol (No 1) On Certain Questions of Jurisdiction, Procedure and Enforcement... 293 Protocol (No 2) On The Uniform Interpretation of The Convention... 296 Protocol (No 3) On The Application of Article 57... 298 Council Regulation (EC) No 44/2001 of 22 December 2000 on Jurisdiction and The Recognition and Enforcement of Judgments in Civil and Commercial Matters... 299

X Avrupa Patentlerinin Verilmesi le lgili Avrupa Patent Antlaflmas... 331 Avrupa Patentlerinin Verilmesi le lgili Antlaflman n Uygulama fieklini Gösterir Yönetmelik... 403 5 Ekim 1973 tarihli APS-Avrupa Patent Sisteminin Merkezilefltirilmesi ve Sunulmas Hakk nda Protokol (Merkezilefltirme Protokolü)... 471 5 Ekim 1973 tarihli APS-Bir Avrupa Patentinin Verilmesi Hakk le lgili Kararlar n Yarg Yetkisi ve Tan nmas Hakk nda Protokol (Tan ma Protokolü)... 477 5 Ekim 1973 tarihli APS-Avrupa Patent Organizasyonunun Ayr cal klar ve Dokunulmazl klar Hakk ndaki Protokol (Ayr cal k ve Dokunulmazl k Protokolü)... 481 20 Ekim 1977 tarihli APS-Ücretlere liflkin Maddeler... 489 ULUSLARARASI SÖZLEfiMELERE TARAF OLAN DEVLETLER N L STES Hukukî ve Ticarî Konularda Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizi Hakk nda 1968 tarihli Brüksel Antlaflmas na Taraf Olan Devletler... 509 Hukukî ve Ticarî Konularda Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizi Hakk nda 16 Eylül 1988 tarihli Lugano Antlaflmas na Taraf Olan Devletler... 510 Avrupa Patent Antlaflmas na Taraf Devletler... 511

XI KISALTMALAR AET Ant APS AS AT ATAD ATF ATRG AY BK bkz. E EfiHK C CD CMLR Co. fl.khk EFTA EIPR End.Tas.KHK EURATOM HD HUMK dn ECR FSEK IHFM IPR IPRG K K KHK LTO : Avrupa Ekonomik Toplulu u : Antlaflma : Avrupa Patent Antlaflmas : Amtliche Sammlung der Bundesgesetze und verordnungen Bern : Avrupa Toplulu u : Avrupa Toplulu u Adalet Divan : Arréts du Tribunal Federal Recueil Officiel : Avrupa Toplulu u Resmi Gazetesi : Anayasa : Borçlar Kanunu : bak n z : Esas : Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Münkasem fiirketler ile Ecnebi Sigorta fiirketleri Hakk nda Kanunu Muvakkat : Cilt : Compact Disc : Common Market Law Review : 555 say l Co rafi flaretlerin Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname : Avrupa Serbest Ticaret Birli i : European Intellectual Property Review : 554 say l Endüstriyel Tasar mlar n Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname : Avrupa Atom Enerjisi Toplulu u : Hukuk Dairesi : Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu : dipnot : European Court Reports : Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu : stanbul Hukuk Fakültesi Mecmuas : Internationales Privatrecht : Internationales Privatrecht Gesetz : cra ve flas Kanunu : Karar : Kanun hükmünde Kararname : Loi fédérale sur la protection des topograhies de produits semiconducteurs du 9 octobre 1992

XII m Mar.KHK MHB MK MÖHUK Ltd.fiti. OJ Pat.KHK RG RS S s t TK TPE TRIPS WIPO Y Yar Yar.HGK YKD YÖN yy vd. : Madde : 556 say l Markalar n Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname : Milletleraras Hukuk ve Milletleraras Özel Hukuk Bülteni : Medenî Kanun : Milletleraras Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakk nda Kanun : Limited fiirketi : Official Journal : 551 say l Patent Haklar n n Korunmas Hakk nda Kanun Hükmünde Kararname : Resmi Gazete : Recueil systematique du droit federal : Say : sayfa : Tarih : Ticaret Kanunu : Türk Patent Enstitüsü : The Agreement on Trade-related Aspects of Intellectual Property Rights, Including Trade in Counterfeit Goods : World Intellectual Property Organization : Y l : Yarg tay : Yarg tay Hukuk Genel Kurulu : Yarg tay Kararlar Dergisi : Yönetmelik : Yüzy l : ve devam

XIII KAYNAKÇA AKINCI Ziya, Karayolu le Milletleraras Eflya Tafl mac l ve CMR, Ankara, 1999 ALTU Y lmaz, Türk Milletleraras Usul Hukuku, stanbul, 1983 ANDREW Christie, Integrated Circuits and Their Contents: International Protection, Sweet&Maxwell, England, 1955 ANTON A.E./BEAUMONT, P.R., Private International Law, W. Green, Edinburg, 1990 ARKAN Sabih, Marka Hukuku, Cilt I, Ankara 1997; Cilt III, Ankara, 1998 ARIKAN Ayfle Saadet, Tasar mlar n 554 say l Tasar m Kararnamesi ve Fikir-Sanat Eserleri Kanunu Çerçevesinde Korunmas Avrupa Araflt rmalar Dergisi, Cilt. 4, Say. 1-2, 1995-1996 ARMITAGE Edward, The Paris Convention Background to the Diplomatic Conference, European Intellectual Property Review, March 1980 ARSLANLI Halil, Fikrî Hukuk Dersleri II, Fikir ve Sanat Eserleri, stanbul 1954 (Fikrî Hukuk) ARSLANLI Halil, Kara Ticaret Hukuku Dersleri, stanbul, 1959 ATAAY Aytekin, Medenî Hukukun Genel Teorisi, Temel Bilgiler-Genel Kavramlar, 3. Bas, stanbul, 1980 AY TER Nuflin, htira Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yay nlar No. 236, Ankara, 1968 AY TER Nuflin, Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri, Ankara, 1972 (Fikir ve Sanat Ürünleri) BAINBRIDGE I David, Intellectual Property Second Edition, Pitman Publishing, London, 1994 BÄR Rolf, Das Internationale Privatrecht (Kollisionsrecht) des Immaterialgüterrechts und des Wettbewerbsrechts, in Schweizeriches Immaterialgüter-und Wettbewerbsrecht, hrsg. von R. von BÜREN/L.DAVID, Bd. I: Einleitung 1 (I/1), Basel & Frankfurt am Main, 1995 BASEDOW Jürgen, The Communitarization of the Conflict of Laws under the Treaty of Amsterdam, CMLR, 2000/37 BREM Ernst, Das Immaterialgüterrecht im zukünftigen IPR Gesetz, Beiträge zum neuen IPR des Sachen-, Schuld- und Gesellschaftsrechts: Festschrift für Rudolf MOSER, Zürich, 1987 BRETT Hugh, The Paris Convention the patent system and the needs of developing countries European Intellectual Property Review, Nisan 1980

XIV BURKE Claire, International Property Conventions, European Intellectual Property Review, Ekim 1995 BUSSE York, Avrupa Patent Sistemi ve Avrupa Patent Ofisi, Patent Sistemleri ve Patent Ofis Organizasyonlar Uluslararas Sempozyumu, Ankara, 12-13. X.1992, Banka ve Ticaret Hukuku Araflt rma Enstitüsü, Ankara, 41 vd. CHESHIRE & NORTH, Private International Law, 13 th ed, Butterworths, London, Edinburg, Dublin, 1999 CLARKSON V M C / HILL Jonathan, Jaffey on the conflict of Laws, Second Edition, Butterworths, 2002 COHEN J. LAURENCE, Intellectual Property and the Brussels Convention, EIPR, 1997/7 COLLIER G. J., Conflict of Laws, Third Edition, Cambridge University Press, 2001 CORNISH W. R., Intellectual Property, Patents, Copyright, Trade Marks and Allied Rights, Second Edition, Sweet & Maxwell, London, 1989 ÇEL KEL Aysel, Milletleraras Özel Hukuk, Genel Kurallar, Milletleraras Özel Hukuk, Milletleraras Usul Hukuku, 6. Bas, Beta, stanbul, 2000 DARDA AN Esra, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklardan Do an Kanunlar htilaf, Betik Yay nc l k, Ankara, 2000 DER C O LU M. Kaan, Türkiye de ve Avrupa Toplulu u nda Markalar n Korunmas, Avrupa Araflt rmalar Dergisi, Cilt. 4, Say. 1-2, 1995-1996 DESSEMONTET François, Les contracts de licence, en droit International privé, Melanges Guy FLATTET, Lausanne, 1985, 435 vd. DICEY & MORRIS, The Conflict of Laws, 12 th Edition, Volume 1, Sweet & Maxwell, London, 1993, (Volume 1) DÖNMEZ rfan, En son çtihatlarla Aç klamal Markalar ve Haks z Rekabet Davalar, Ankara, 1987 EINSENCHITZ S. Tamara, Patents, Trade Marks and Designs in Information Work, Croom Helm, London, New York, Sydney, 1987 EKfi Nuray, Türk Mahkemelerinin Milletleraras Yetkisi, 2. Bas ; Beta, stanbul, 2000 ERDEM Bahad r B., Patent Hakk n n Korunmas na ve Patent Hakk na liflkin Sözleflmelere Uygulanacak Hukuk, Avrupa Patent Antlaflmas ve Ekleri le Geniflletilmifl ve Yenilenmifl 2. Bas, Beta, stanbul, Haziran 2002 ERDEM B. Bahad r, Hukukî ve Ticarî Konularda Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizi Hakk nda 1968 Tarihli Brüksel Antlaflmas n n Hükümlerinin Türk Mahkemelerinin Milletleraras Yetki kurallar le Karfl laflt r lmas, MHB, Y.17-18, S. 1-2, 1997-1998, Prof. Dr. Y lmaz Altu a Arma an (Brüksel Antlaflmas ) ERDEM B. Bahad r, Medenî ve Ticarî Hukuk Davalar nda Mahkemelerin Yetkisi ve Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizine liflkin Avrupa Konseyi Tüzü ü, Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal Tekinalp e Arma an, Cilt II, Beta, stanbul 2003, (Konsey Tüzü ü)

XV ERDEM B. Bahad r, Aile Hukukuna liflkin Davalarda Mahkemelerin Yetkisi le Tan ma ve Tenfiz Kurallar n Düzenleyen Avrupa Konseyi Tüzü ündeki Milletleraras Yetki Kurallar, MHB, Y.21, S.1-2, 2001 (Aile Hukuku Tüzü ü) ERDEM B.Bahad r, 22.11.2001 Tarihli ve 4721 Say l Türk Medenî Kanunu nda Düzenlenen Türk Mahkemelerinin Yetkisine liflkin Kurallar ve Bu Mahkemelerin Milletleraras Yetkisi, MHB, Prof.Dr.Ergin Nomer e Arma an, Y. 22, S. 2, 2002 (Medenî Kanun daki Yetki Kurallar ) EREL N. fiafak, Türk Fikir ve Sanat Hukuku, Yenilenmifl 2. Bas, Ankara, 1988 ESEN Emre, Türk Hukukunda Yabanc Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizinde Münhas r Yetki Kavram MHB, Prof.Dr.Ergin Nomer e Arma an, Y. 22, S. 2, 2002. FAWCETT J. James & TORREMANS Paul, Intellectual Property And Private International Law, Clarendon Press, Oxford,1988 FLETCHER If, Conflict of Laws and The European Community Law, Amsterdam, 1982 FORSYTH C. F., Private International Law, Second Edition, Juta & Co, Cape Town- Wetton-Johannesburg, 1990 FOSTER Nigel, Protocol on the Position of Denmark, Blackstone s EC Legislation, 2000-2001, 11 th Edition, London 2000 GROVES Peter, Intellectual Property with Competition Law and Practice, Guildhall University London, 1994 HOLYOAK Jon/TORREMANS Paul, Intellectual Property Law, Butterworths, London, Dublin and Edinburg, 1995 ILGAZ Deniz, Co rafi flaretlerin Korunmas : Dünyada ve Türkiye de Durum Avrupa Araflt rmalar Dergisi, Cilt. 4, Say. 1-2, 1995-1996 KABAAL O LU Ali, Avrupa Birli i ve K br s Sorunu, stanbul 1997 KAYA Arslan / VAROL Reyhan / OKUTAN Gül, Fikrî Mülkiyet Hukuku ve Radyo Televizyon Hukuku Mevzuat, Beta, stanbul, Haziran 1998, KEYDER Virginia Brown, Fikri Mülkiyet Haklar ve Gümrük Birli i-intellectual Property Rights and Customs Union, Intermedia, stanbul, Kas m 1996 KROPHOLLER Jan, Internationales Privatrecht, (auf der Grundlage des Werkes von Paul Heinrich NEUHAUS), Dre Grundbegriffe des Internationalen Privatrechts 2. neubearbeitete Auflage, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck) Tubingen, 1994 KURU Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Cilt I,II,III,IV,V,VI, 6. Bask, Demir&Demir, stanbul, 2001 KURU Baki, Sözleflme ile Yabanc Mahkemelerin Yetkili K l nmas, MHB, 1986/2 (Yetki) LLEWELY Margaret, Is There a Need for a European Utility Model? A View from The United Kingdom Annales de la Faculte de Droit d Istanbul, XXXI/No. 47, May s 1997

XVI MACLEAN M. Robert / TOVEY Gwyn, Conflict of Laws, Cracknell s Statutes, Old Bailey Press, 1996 MADL Ferene/VEKAS Lajos, The Law of Conflicts And Foreign Trade, Akadémiai Kiado, Budapest, 1987 MARANGHIDIS George Metaxas, Intellectual Property Laws of Europe, John Wiley & Sons, Cihchester-New York-Brisbane-Toronto-Singapore, 1995 MARETT Paul, Intellectual Property Law, Sweet & Maxwell, London 1996 MAYSS Abla, Principles of Conflict of Laws, Third Edition, Cavendish Publishing Limited, London-Sydney, 1998 NOMER Ergin / fianli Cemal, Devletler Hususî Hukuku, 12. Bask, Beta, stanbul, 2003 (NOMER/fiANLI) NOMER Ergin, Devletler Hususî Hukukunda Milletleraras Yetki Mefhumu, HFM, XL (1974), 1-4 (Milletleraras Yetki) NOMER Ergin / ESK YURT Özer, Avrupa Sözleflmeleri, stanbul, 1976 NOVIER Mercedes, La Propriété intellectuelle en droit international prive suisse, Librairie Droz, Genevé, 1996 O BRIEN John, Smith s Conflict of Laws, Second Edition, Cavendish Publishing Limited, London-Sydney, 1999 ODER Burak / SA B L Murat, Medenî ve Ticarî Hukuk Davalar nda Yarg Yetkisi ve Yarg Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizine Dair Antlaflma, MHB, 1991/1-2 O UZMAN Kemal/ ÖZ Turgut, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 3. Bas, stanbul 2000 OKUTAN Gül, Exhaustion of Intellectual Property Rights: A Non-Tariff Barrier to International Trade?, Annales de la Faculte de Droit d Istanbul, XXXI/No: 46, Mart 1996 ORTAN Ali Necip, Avrupa Patent Sistemi, Cilt I, Avrupa Patenti Antlaflmas (Münih Antlaflmas ), Ankara, 1991 ( Cilt I ) ORTAN Ali Necip, Avrupa Patent Sistemi, Cilt II, Lüksemburg Antlaflmas / Patent flbirli i Antlaflmas, Strasburg Antlaflmas, Ankara, 1992 ( Cilt II ) ORTAN Ali Necip, flçi Bulufllar Hukuku, zmir, 1987, ( flçi Bulufllar ) ÖZSUNAY Ergun, Medenî Hukuka Girifl, 5. Bas, stanbul 1986 ÖZTRAK lhan, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklar, Ankara, 1971 PHILIPS Jeremy, Intellectual Property Law Handbook, 2nd Edition, Butterworths, London, Dublin, Edinburg, 1994 PHILLIPS Jeremy & FIRTH Alison, Introduction To Intellectual Property Law, Third Edition, Butterworths, London, Dublin, Edinburg, 1995 POROY Reha, Fikrî Hukuk Ders Notlar, (Teksir), stanbul, 1967 POROY Reha, Ticarî flletme Hukuku, 4. Bas, stanbul, 1984 (Ticarî flletme) POROY Reha/Tekinalp Ünal, Marka Hukukuna liflkin Baz Sorunlar, Prof. Dr. Haluk Tando an a Arma an, Ankara, 1990

XVII POSTACIO LU E. lhan, Medenî Usul Hukuku Dersleri, 6. Bas, stanbul, 1975 REID C. BRIAN, A practical Guide to Patent Law, 2 nd Edition, Sweet & Maxwell, 1993 SAKMAR Ata, Yabanc lamlar n Türkiye deki Sonuçlar, stanbul, 1982 SAKMAR Ata / EKfi Nuray, Hukukî ve Ticarî Konularda Mahkemelerin Milletleraras Yetkisi ve Mahkeme Kararlar n n Tan nmas ve Tenfizi Hakk nda AB Konsey Tüzü ü, MHB, Y.22, S.2, 2002, Prof. Dr. Ergin NOMER e ARMA AN SAKMAR Ata / EKfi Nuray / YILMAZ Altu, Milletleraras Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakk nda Kanun, Mahkeme Kararlar, 2. Bas, 1999 SARGIN Fügen, Milletleraras Usul Hukukunda Yetki Anlaflmalar, Ankara 1996 STONE Peter, The Conflict of Laws, Longman, London & New York, 1995 fianli Cemal, Uluslararas Sivil Havac l k Davalar nda Mahkemelerin Yarg Yetkisi ve Uygulanacak Hukuk, Kazanc, stanbul, 1992 ( Sivil Havac l k ) fieh RAL Feyzan Hayal, Patent Hakk n n Korunmas, Ankara, 1998 TEK NALP/ÇAMO LU, Aç klamal, Notlu ve Karfl laflt rmal Türk Ticaret Kanunu Güncellefltirilmifl 8. Bas, Beta A.fi., stanbul, 1995 TEK NALP Gülören, Milletleraras Özel Hukuk (Ba lama Kurallar ), Gözden Geçirilmifl ve Geniflletilmifl 7. Bas, Beta, stanbul, 2002 TEK NALP Gülören, Avrupa Milletleraras Medenî Usul Hukuku ve Heidelberg Sempozyumu, MHB, Y.10, S.1-2, 1990 (Heidelberg Sempozyumu) TEK NALP Ünal, Fikrî Mülkiyet Hukuku, Güncellefltirilmifl 2. Bas, Beta, stanbul, Haziran 2002 TEK NALP Ünal, Gümrük Birli inin Türk Hukuku Üzerinde Etkileri, HFM, C.LV (Gümrük Birli i) TEK NALP Ünal, Yeni Marka Hukukunda Tescil lkesi ve Tescilsiz flaretlerin Hukuki Durumu, Prof. Dr. KENAN TUNÇOMA a ARMA AN, stanbul, 1997 (Yeni Marka Hukuku) TEK NALP Ünal, Bas lmakta olan Fikrî Hukuk Ders Notlar (Fikri Hukuk Ders Notlar ) TEK NALP Ünal, tibar Tazminat ve Baz Sorunlar, Prof. Dr. Selahattin Sulhi Tekinay n Hat ras na Arma an, stanbul 1999 ( tibar Tazminat ) TEK NALP Gülören / TEK NALP Ünal, Katk da Bulunanlar; ATAMER Yeflim, ODER Bertil Emrah, ODER Burak, OKUTAN Gül, Avrupa Birli i Hukuku, Güncellefltirilmifl 2. Bas, Beta, stanbul, 2000 (TEK NALP/TEK NALP) TEK NAY Selahattin Sulhi/ AKMAN Sermet/ BURCUO LU Haluk/ ALTOP Atilla, Tekinay Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 7. Bas, stanbul 1993 TEOMAN Ömer, Markan n Terkinini Sa lamak çin Aç lacak Bir Davada Husumetin Türk Patent Enstitüsü ne Yöneltilebilip Yöneltilemeyece i Sorunu, Prof. Dr. O uz mregün e Arma an, Beta, stanbul, 1998 TRITTON Guy, Intellectual Property In Europe, Sweet & Maxwell, London, 1996 TROLLER Aloïs, Das internationale Privat und Zivilprozessrecht im gewerblichen Rechtschutz und Urheberrecht, Basel, 1952

XVIII TROLLER Kamen, Manuel du droit suisse des biens immatériels t.i, Bâle et Franfort-sur le-main 1992, (TROLLER, Manuel) TROLLER Kamen, International Encyclopedia of Comparative Law, Volume III, Private International Law, Chapter 22, Industrial and Intellectual Property. ULMER Eugen, International Encyclopedia of Comparative Law Volume XIV, Copyright and Industrial Property, Chapter 1 General Questions-The International Conventions ULUOCAK Nihal, Milletleraras Özel Hukuk Dersleri, Uygulama Kurallar, Filiz Kitabevi, stanbul, 1989 ÜSTÜN Gürsel, Türkiye de Fikir ve Sanat Eserleri Yasas ndaki Son Geliflmeler, Avrupa Araflt rmalar Dergisi, C.4, S.1-2, 1995-1996 ÜSTÜN Gürsel, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu nda 4630 Say l Kanun ile Yap lan De ifliklikler ve Elefltirilerimiz, BD, C.75, S.1-2-3, 2001 (4630 s. Kanun) ÜSTÜNDA Saim, Medenî Yarg lama Hukuku, C. 1-2, Yerel Mahkemelerde Yarg - lama- Kanun Yollar ve Tahkim, 6. Bas, stanbul, 1997 VEL DEDEO LU H fz Veldet, Medeni Hukuk, stanbul, 1969 VINJE Thomas C, Harmonising Intellectual Property Laws in The European Union: Past, Present and Future, EIPR, Vol. 17, 8.8.1995 VISCHER Frank, Das IPR des Immaterialgüterrechts (unter besonderer Berücksichtigung des Patentrechts), in Kernprobleme des Patentrechts, Festschrift zum 100-jahringen Bestehen eines eidgenössischen Patentgesetzes, Schriften zum Medien-und Immaterialgüterrecht, Bd.25, Bern, 1988 VISCHER Frank, Das Internationale Privatrecht des Immaterialgüterrechts nach dem schweizerischen IPR- Gesetzentwurf, GRUR Int, 1987, (IPR) VOYAME Joseph, Propriete industrielle, cours donne à la Faculte de droit de I Universite de Lausanne 1989 YALÇINER U ur, Türk S naî Mülkiyet Sisteminin Geçmifli, Bugünü ve Yar n, Türkiye de ve Dünya da S naî Mülkiyet Korumas Uluslararas Konferans, Bildiriler, 24-25 Haziran 1997, stanbul, Türk Patent Enstitüsü YARSUVAT Duygun, Türk Hukukunda Eser Sahibi ve Haklar, stanbul 1984 YAVUZ Cevdet, Türk Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, kinci Cilt, 2. Bas, stanbul, 1993 YAVUZ Cevdet, Medenî Kanun, Borçlar Kanunu ve Di er Mevzuat, Beta, stanbul 1993 (Kanun) YILMAZ lhan, Avrupa Toplulu unda Fikrî ve S naî Haklar, Avrupa Araflt rmalar Dergisi, Cilt: 4, Say. 1-2, 1995-1996 YOSMAO LU Nevzat, Dünyada ve Türkiye de Patentler-Know-Howlar-Markalar, Aç klamal -Uygulamal, Ankara, 1978