Öğretmen Adaylarının İnternet Kullanımı

920 Öğretmen Adaylarının İnternet Kullanımı Nazan Doğruer, Eastern Mediterranean University, Famagusta, North Cyprus, nazan.dogruer@emu.edu.tr İpek Meneviş, Eastern Mediterranean University, Famagusta, North Cyprus, ipek.menevis@emu.edu.tr Ramadan Eyyam, Eastern Mediterranean University, Famagusta, North Cyprus, ramadan.eyyam@emu.edu.tr Özet Günümüzde eğitim ortamında olumlu olarak kullanılan öğretim teknolojileri öğretimin verimli olabilmesi için temel taşlardan biridir (Alkan, 2005). En önemli eğitim teknolojilerinden sayılan internetin doğru ve etkili kullanımı çok önemlidir. Diğer yandan internetin yararları olduğu kadar zararları da olabileceğiyle ilgili olarak öğrencilerin bilinçlendirilmesi kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle Altun (2002)un da bahsettiği gibi, internetin eğitim sistemi içerisinde hakettiği yeri alması gerekmektedir ve bununla ilgili olarak atılması gereken adımların ilki internet kullanımına yönelik tutumların belirlenmesi ve bunun etkili ve doğru bir şekle dönüştürülmesidir. Bu görüşten hareketle, bu çalışmada geleceğin öğretmenleri olacak olan Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi nin değişik bölümlerinde eğitim gören öğrencilerin internet kullanımına yönelik tutumlarını belirlemek; ve bunların, öğrencilerin demografik bilgileri ile bir ilişkisinin olup olmadığını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: internet kullanımı, tutum ölçeği, demografik bilgi, Türkçe öğretmenliği, öğretmen adayları GİRİŞ Günümüzde eğitim ortamında olumlu olarak kullanılan öğretim teknolojileri öğretimin verimli olabilmesi için temel taşlardan biridir (Alkan, 2005). İnkâr edilemez bir gerçek vardır ki bilgi çağı olarak bilinen günümüzde, bilgiye ulaşmak için kullanılabilecek en önemli teknoloji internettir ve bu sınırsız kaynak öğrenciler tarafından doğru ve etkili bir şekilde kullanıldığında, zaman ve enerji kullanımı konusunda büyük bir avantaj elde etmek mümkündür. Günümüzde bilginin yayılmasında ve paylaşılmasında önemli araçlardan biri İnternettir ve bilginin sunum çeşitliliği, hızı, kapasitesi ve daha birçok olanaklar göz önüne alındığında eğitimde internetin sahip olduğu önem tartışılamaz bir duruma gelmiştir (Ekiz, Bayam ve Ünal, 2003). Eğitimde sınırsız bir bilgi kaynağı olarak kullanılan ve bilginin paylaşımında yeni öğretim yöntemleri sunan İnternet (Akkoyunlu, 2002), bilgi ve iletişim teknolojileri içerisinde eğitim kurumları açısından ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Eğitimde kullanımı bu özellikleri sayesinde oldukça çeşitlidir ve öğrencilerin ihtiyacını dikkate alarak sayısız öğrenme fırsatı yaratma potansiyeline sahiptir. İnternet düz metinler, videolar, resimler, animasyonlar, simülasyonlar vb. öğretim materyallerinin tümünü sınıf ortamına taşımak için ideal bir kaynaktır. Bununla birlikte bu teknolojilerin başarılı bir şekilde uygulanması ve okuldaki uygulamalarda kullanımı konusunda dikkatli davranmak önemli ve gereklidir (Bauder,1993). Eğitimde İnternet kullanımına kuşkuyla yaklaşılması İnternet in eğitime sağlamış olduğu katkıyı sorgulayan bir niteliktedir. Engin bir deniz olarak kabul edilebilen İnternet, iyi ve güzel olanı barındırdığı gibi kötü olanı da barındırmaktadır ve bunlarla ilgili olarak esas kullanıcılar olan öğrencilerin İnternet kullanımı ile ilgili algılama düzeylerini sorgulamak ve araştırmalar yapmak bu konu hakkında daha çok bilgi öğrenmemize yardımcı olacaktır. Bu nedenledir ki bu çalışmada geleceğin öğretmenleri olacak olan Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi nin değişik bölümlerinde eğitim gören öğrencilerin internet

921 kullanımına yönelik tutumlarını belirlemek; ve bunların, öğrencilerin demografik bilgileri ile bir ilişkisinin olup olmadığını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. METOD Örneklem Çalışmaya Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi nin farklı bölümlerinde eğitim gören 95 kız, 74 erkek olmak üzere toplam 169 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin bölümlerinin dağılımı 15 öğrenci Bilgisayar Öğretimi Teknolojileri Öğretmenliği nden, 2 öğrenci Fen Bilimleri Öğretmenliği nden, 3 öğrenci Müzik Öğretmenliği nden, 9 öğrenci Matematik Öğretmenliği nden, 74 öğrenci Psikolojik Danışmalık ve Rehberlik ten, 29 öğrenci İngilizce Öğretmenliği nden ve 37 öğrenci Türkçe Öğretmenliği nden şeklindedir. Öğretmen adaylarının 102 si Türkçe eğitim veren liselerden mezun olurken, çalışmaya katılan öğrencilerin 67 si İngilizce eğitim veren ortaöğretim kurumlarından mezun olmuştur. Öğrencilerin bölgelere göre dağılımına baktığımızda 19 öğrenci Marmara Bölgesi nden, 14 öğrenci Ege Bölgesi nden, 75 öğrenci Akdeniz Bölgesi nden, 18 öğrenci İç Anadolu Bölgesi nden, 6 öğrenci Doğu Anadolu Bölgesi nden, 19 öğrenci Güney Doğu Anadolu Bölgesinden ve 15 öğrenci Karadeniz Bölgesi nden olduğunu görmekteyiz. Ölçek Çalışmada Ertürk (2007) tarafından hazırlanan Internet Kullanımı ve Internet e Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin birinci kısmında öğretmen adaylarından kişisel bilgiler toplamayı amaçlayan 14 ifade, ikinci kısmında ise katılımcıların İnternet e karşı tutumlarını ölçmeyi amaçlayan 34 ifade yer almıştır. Katılımcıların ifadeleri Genellikle, Bazen, Nadiren ve Hiç seçeneklerini kullanarak değerlendirmeleri istenmiştir. Değerlendirme Katılımcılara ölçek, araştırmacılar ve çalışmaya gönüllü katılan öğretim görevlileri tarafından ders saatlerinde verilmiştir. Katılımcıların cevapları bilgisayara girildikten sonra PASW Statistics 18 programı kullanılarak değerlendirilmiştir. SONUÇLAR Çalışmada, ölçeğin güvenilirlik bakımından yeterlilik çalışması yapıldıktan sonra katılımcıları mezun oldukları ortaöğretim kurumlarının türü ile internet tutumları arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Daha sonra katılımcıların geldikleri bölge ile internet tutumları arasında bir ilişki olup olmadığına bakılmıştır. Daha sonra katılımcıların cinsiyetleri ile internete karşı tutumları arasında herhangi bir ilişki olup olmadığına bakılmıştır. Son olarak katılımcıların ölçeğin ilk kısmında bulunan kişisel sorulara verdikleri cevaplar ile internete karşı tutumları arasında herhangi bir ilişki olup olmadığına bakılmıştır. Ölçeğin Güvenirlilik Bakımından Yeterlilik Çalışması Öncelikle çalışmada kullanılan ölçeğin güvenirlilik bakımından yeterlilik çalışması yapılmış ve Tablo 1 de de görüleceği gibi ölçekte bulunan 34 ifadenin Cronbach Alpha değeri,89 olarak tespit edilmiştir. Bu sonuçtan da anlaşılacağı gibi çalışmada kullanılan ölçeğin bu örneklem grubu için %89 düzeyinde bir güvenirliliği vardır.

922 Tablo 1 Güvenirlilik Çalışması Güvenirlilik Cronbach's Alpha İfade Sayısı.892 34 Okul Türü ile İnternet Kullanımın Karşı Tutum İlişkisi Tablo 2 incelendiğinde, öğretmen adaylarının okul türleri ile internet kullanımına karşı tutumları arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir, r=0.193, p<.05. Buna göre öğrencinin ortaöğretimde devam ettiği okulu Türkçe veya İngilizce müfredatlı olması ile internet kullanımları arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Tablo 2 Okul Türü ile İlişkisi Okul Türü Okul Türü Pearson Correlation 1.193 * Sig. (2-tailed).012 169 *. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed). Gelinen Bölge ile İnternet Kullanımına Karşı Tutum İlişkisi Tablo 3 incelendiğinde, öğretmen adaylarının geldikleri bölge ile internet kullanımına karşı tutumları arasında herhangi bir manidar ilişki bulunamamıştır. Bu çalışmaya katılan katılımcıların geldikleri bölgelerden dolayı internete karşı tutumlarını belirleyici herhangi bir etki görülmemiştir. Tablo 3 Gelinen Bölge ile İnternet Kullanımına Karşı Tutum İlişkisi Geldiği Bölge Gelinen Bölge Pearson Correlation 1 -.069 Sig. (2-tailed).377 N 166 166 Cinsiyet ile İnternet Kullanımına Karşı Tutum İlişkisi Tablo 4 te de görüldüğü gibi, çalışmaya katılan katılımcıların cinsiyetleri ile internet tutumları arasında herhangi bir manidar ilişki kurulamamıştır. Çalışmaya katılan öğretmen adaylarının internete karşı tutumları ile cinsiyetlerinin ilişkilendirilmesi mümkün olmamıştır. Tablo 4 Cinsiyet ile İnternet Kullanımına Karşı Tutum İlişkisi Pearson Correlation -.084 Cinsiyet Sig. (2-tailed).279

923 İnternet ile ilgili kişisel bilgileri ile İnternet Kullanımına Karşı Tutum İlişkisi Tablo 5 te bulunan ifadeler katılımcılara verilen ölçeğin ilk kısmında yer alan ifadelerdendir. Tabloda internet kullanımınaa karşı tutum ile anlamlı bir ilişkisi bulunan maddeler konmuştur. Tablo 5 incelendiğinde katılımcıların evlerinde bilgisayar olması ile internet kullanımına karşı tutumu arasında düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (r=0,159, p<.05). Katılımcıların evlerinde internet bağlantısı olması ile de düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (r=0,220, p<.01). Katılımcıların interneti ne kadar zamandır kullandığı ile internet tutumu arasında orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir (r=,367, p<.01). Öğretmen adaylarının interneti kullanma sıklığı ile internete karşı tutumu arasında orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=,468, p<.01). Son olarak katılımcıların yabancı dil bilmesi ile internete karşı tutumu arasında düşük düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=,254, p<.01). Tablo 5 İnternet ile ilgili kişisel bilgileri ile İnternet Kullanımına Karşı Tutum İlişkisi İnternet Tutum Evinizde bilgisayar var mı? Evinizde İnternet bağlantısı var mı? İnternet i ne zamandan beri kullanıyorsunuz? İnternet i kullanma sıklığınız? Yabancı dil biliyor musunuz? Pearson Correlation.159 * Sig. (2-tailed).039 Pearson Correlation.220 ** Sig. (2-tailed).004 Pearson Correlation.367 ** Sig. (2-tailed).000 N 162 Pearson Correlation.468 ** Sig. (2-tailed).000 N 164 Pearson Correlation.254 ** Sig. (2-tailed).001 *. Correlation is significant at the 0.05 level (2-tailed). **. Correlation is significant at the 0.01 level (2-tailed). SONUÇ VE ÖNERİLER Bu çalışmanın sonuçları ortaya koymuştur ki internet ve bilgisayar ile daha çok bağlantısı olan kişilerin internet kullanımına karşı tutumları olumlu yönde etkilenmektedir. Kişinin geldiği bölge veya cinsiyeti bu sonuçları etkilememektedir. Ayrıca kişinin yabancı dil bilmesi onun internete karşı tutumunu etkilemektedir; bu noktada da okuduğunu anlayabilmenin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. İlerde yapılacak çalışmada kişilerin internet kullanırken yaşadıkları problemler ortaya çıkarılmalıdır. Kişinin interneti daha rahat ve bilinçli kullanabilmesi için gerekli eğitim çalışmaları yapılmalı ve bunun sonucunda uygulanacak bir tutum ölçeği ile kişinin tutumundaki değişikliklere bakılmalıdır. Ayrıca öğrencilerin interneti ne tür amaçlar için kullandıklarına bakılmalı ve internetin ne kadar sıklıkta kullanılmasının yanı sıra ne kadar etkili kullanıldığına bakılmalıdır. Öğrencinin sürekli ziyaret ettiği sayfalar arasında mesleki gelişimleri ile ilgili sayfalar olup olmadığını ortaya çıkaran ölçekler hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Yapılacak farklı çalışmalar ve hazırlanacak farklı programlarla öğrenci interneti mesleki gelişimi ve eğitimdeki başarısı için kullanmaya teşvik edilmelidir.

924 KAYNAKÇA Alkan, Cevat. (2005). Eğitim Teknolojisi. Anı Yayıncılık. Ankara. Altun, Sadegül Akbaba. (2002). Okul Yöneticilerinin Teknolojiye Karşı Tutumlarının İncelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi. Sayı: 286. Ekiz, H., Bayam, Y. ve Ünal, H. (2003). Mantık Devreleri Dersine Yönelik İnternet Destekli Uzaktan Eğitim Uygulaması. Third International Education Technologies Symposium (28-30 May 2003), Turkish Republic of Northern Cyprus: vol:11. 665-672 Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmenlerin İnternet kullanımı ve bu konudaki öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22:1-8. Bauder, D. (1993). Computer integration in K-12 schools: conditions related to adoption and implementation. Unpublished doctoral dissertation. Syracuse University. Syracuse, NY.