Metabolik Sendrom Tanı Tedavi Dr. Abdullah Okyay

Metabolik Sendrom Tanı Tedavi Dr. Abdullah Okyay

Metabolik Sendrom İnsülin direnci (İR) zemininde ortaya çıkan Abdominal obesite Bozulmuş glukoz toleransı (BGT) veya DM HT Dislipidemi Enflamasyon, endotel disfonksiyonu, hiperkoagülobilite KAH gibi bir dizi sistemik hastalıkların birbirine g eklendiği bir endokrinopatidir.

Metabolik Sendrom MetS 5 ayrı biçimde tanımlanmıştır. WHO,EGIR,NCEP NCEP-ATP III,AACE,IDF IDF WHO:Dünya Sağlık Teşkilatı EGIR:İnsülin Direnci Avrupa Çalışma Grubu NCEP-ATP III:Ulusal Kolesterol Eğitim Programı-Erişkin Tedavi Expert Panel III AACE:Amerikan Klinik Endokrinologlar Cemiyeti IDF:Uluslararası Diabet Federasyonu

NCEP-ATP III e göre Metabolik Sendrom: Aşağıdaki ğ dki5 risk ikblil belirleyicisinden iiid en az üçünün üüü olması: Bel çevresinin erkeklerde >102 cm, kadınlarda >88 cm olması, HDL-K erkekte <40 mg/dl, kadında <50 mg/dl olması, 8 saat açlıktan sonra TRİGLİSERİD 150 mg/dl olması, Arteriel KB 130/85 mmhg olması, AKŞ Ş 110 mg/dl (ADA 100) veya DM mevcut olması Türk Kardiyoloji Derneği de bu sınıflamayı kabul etmiştir

Metabolik sendromun tanı kriterleri WHO:Dünya Sağlık Teşkilatı EGIR:İnsülin Direnci Avrupa Çalışma ş Grubu NCEP-ATP III:Ulusal Kolesterol Eğitim Programı-Erişkin Tedavi Expert Panel III ATP III 2001 WHO 1999 Aşağıdakilerden ş ğ en az Aşağıdaki 5 risk biri: belirleyicisinden en 1-İR az üçünün olması: 2-IGT Bel çevresinin erkeklerde >102 cm, kadınlarda >88 cm olması, HDL-K erkekte kt <40 mg/dl, kadında <50 mg/dl olması, 8 saat açlıktan sonra TRİGLİSERİD İ İ İ 150 mg/dl olması, Arteryel KB 130/85 mmhg olması, AKŞ 110 mg/dl (ADA 100) veya DM mevcut olması. 3-DM Ek olarak aşağıdakilerden en az ikisi: 1-TA >140/90 mmhg veya antihipertansif tedavi altında olmak, 2-Dislipidemi id i TG 150 mg/dl,hdl E:<35 mg/dl K:<39 mg/dl 3-Abdominal obesite (VKİ>30 kg/m2 veya bel/kalça E>0,9 ve K>0,85) 4-MAÜ (>20 mcg/dk veya >30 mg/gün). EGIR 1999 IR veya insülin (nondiabetik) + aşağıdakilerden ş ğ ikisi: APG 110 mg/dl Dislipidemi: TG 175 mg/dl ve/veya HDL<40 mg/dl ve/veya dislipdemi tedavisi TA>140/90 mmhg ve/veya tedavi, altında Santral obesite Bel çevresi E>94cm K>80cm

Uluslararası Diabet Federasyonunun MS Tanı Kriterleri 2005 Santral obesite olmak koşulu ile; E: 94 cm K: 80 cm IDF ayrıca başka ölçütlerin de araştırılmasının gerekli olduğunu vurgulamıştır. Ek olarak 2 koşul olmalı veya 1-Anormal yağ dağılımı spesifik olarak tedavi ediliyor (DEXA,CT,MR,leptin,adiponektin, olmalı; KC yağ içeriği ölçümleri, 2-Aterojenik dislipidemi (apob veya 1-TG>150 mg nonhdl-k,küçük LDL), 2-HDL düşüklüğü 3-Disglisemi, K:<50 mg/dl E:<40 mg/dl 4-İD tanısı (insülin/proinsülin,homa- IR,SYA ölçümü), 3-TA 130/85 mmhg 5-Vasküler bozukluklar klar (endotel 4-Açlık plazma glukozu 100 disfonksiyonu,maü), mg/dl veya önceden DM tanısı 6-Proenflamatuar durum olması (hscrp,tnfα,il-6,adiponektin azalması, 7-Protrombotik durum (PAI- 1,fibrinojen) 8-Hormonal durum (hipofiz-adrenal ekseni)

Türkiye Endokrinoloji Metabolizma Derneği, Metabolik Sendrom Çalışma Grubunun Önerdiği, Metabolik Sendrom Tanı Kriterleri Aşağıdakilerden ğ d en az biri: i İnsülin direnci Bozulmuş glukoz toleransı Aşikar diabetes mellitus ve Aşağıdakilerden en az ikisi: HT ( Kan basıncı >130/85mmHg veya antihipertansif kullanıyor olmak) Dislipidemi id i ( TG > 150mg/dl veya HDL düzeyi erkekte <40mg/dl kadında <50 mg/dl ) Abdominal obezite (VKİ>30kg/m2 veya bel çevresi: erkeklerde >102 cm kadında>88 cm) Mikroalbuminüri ( İdrar albumin atılımı >20 mcg/dk veya albumin/kreatinin oranı > 30 mg/gün )

Metabolik Sendrom Metabolik sendromlu hastalarda KAH riski iki3kt kat artmıştır. t KV mortalite MS da %12 iken, MS olmayanlarda bu oran %2,2 dir. Metabolik sendrom DM riskini 5 kat arttırır.

Metabolik Sendrom Metabolik Sendrom, insülin direnci (İR) zemininde ortaya çıkar. Visseral yağ ğ dokusu ile İR arasında sıkı bir ilişki vardır. İR, tip 2 DM seyrinde de anahtar patojenik parametredir.

Metabolik Sendrom İR her zaman hiperinsülinemi ile birliktedir. Fakat her zaman hiperglisemi ile birlikte seyretmez. Hiperglisemi İR ının ileri evresidir. Klinik pratikte İR HOMA (Homeostasis Assessment) formülü ile hesaplanır. Normalde HOMA değeri <2,7 7 dir. >2,7 değişik derecelerdeki İR yansıtır.

HOMA >2,7 İNSÜLİN Ü İ DİRENCİİ İ HOMA IR= Glukoz (mmol)xinsülin (mü/l) 22,5 VEYA Glukoz (mg/dl)xinsülin İ (μu/ml) 405

İnsülin direncinin oluşumunda ş santral obezite ön plandadır. İR na yol açan diğer faktörler: Genetik zemin, Fiziksel inaktivite, Sigara, Serbest yağ asitleri, Hiperglisemi (glukotoksisite), Beslenme şekli (aşırı yağ ile İR,fiber ile ), İlaçlar (nikotinik asit, glukokortikoidler ), Yaşlanma.

Metabolik Sendrom Prevelansı: TEKHARF çalışmasına göre 2000 yılı itibarıyle Türkiye genelinde Erkeklerin %31 Kadınların%43 ünde 30 yaş ve üzerindeki 9,2 milyon kişide metabolik sendrom vardır. KAH olan kişilerin ş %53 ü aynı zamanda metabolik sendrom hastasıdır.

Metabolik sendromda tedavi: Öncelikle kilonun normal sınırlara indirilmesi il ive fiziksel aktivitenin arttırılmasını hedefleyen hayat tarzı değişiklikleri uygulanmalı Enerji alımı kısıtlanmalı Doymuş ve trans yağ ğ asitleri il ive kolesterol l alımı azaltılmalı Glukozdan ziyade kompleks k KH lar tüketilmeli Hf Haftanın 5-6 günü üen az 30d dakika orta derece şiddette egzersiz

Metabolik sendromda tedavi: Dislipidemi tedavi edilmeli: Tedavinin birinci hedefi LDL kolesterolüdür ve tedavide statinler tercih edilir. Hedef LDL düzeyi hastanın sahip olduğu riske göre belirlenir. Yüksek riskli hastalar: hedef LDL < 100 mg/dl Orta riskli hastalar: hedef LDL < 130 mg/dl Düşük riskli hastalar: hedef LDL < 160 mg/dl

Dislipidemi Tedavisinde Hastanın Risk Düzeyinin Belirlenmesi 1. Yüksek riskli hastalar: KAH Aterosklerotik hastalığın diğer klinik şekilleri (PAH, abdominal aort anevrizması,semptomatik karotis arter hast.) DM >2 risk faktörü olup 10 yıllık KAH gelişme riski iki>%20 Bu hastalarda hedef LDL< 100mg/dl olmalıdır l NCEP ATP-III JAMA 2001;285: 285 2486

Dislipidemi Tedavisinde Hastanın Risk Düzeyinin Belirlenmesi 2. Orta riskli hastalar: >= 2 risk faktörü olan ve 10 yıllık KAH gelişme riski < %20 olan hastalar Bu hastalarda hedef LDL <130 mg/dl olmalıdır 3Düük 3. Düşük riskli hastalar: 1 veya 0 risk faktörü olan hastalar Bu hastalarda hedef LDL< 160 mg/dl olmalıdır.

Metabolik sendromda tedavi: Hedef TG düzeyi bütün gruplar için < 150mg/dl dir. TG 200 /dl l h l d TG>200 mg/dl olan hastalarda yaşam tarzı değişikliği yeterli olmazsa fibrat tedavisi eklenebilir.

Metabolik sendromda tedavi: Fibrat + statin kombine tedavisinde miyopati riskinin arttığı ğ unutulmamalıdır. Yaşlılarda ve çok sayıda ilaç kullananlarda kombine tedaviden kaçınılmalı Kombine tedavide statin dozu maksimum dozun %25 inin üzerine çıkarılmamalı

Metabolik sendromda tedavi: Kan basıncı kontrol altına alınmalı Metabolik sendromu ve özellikle tip 2 DM olan hastalarda ACE inhibitörleri veya ARB ler tercih edilmeli Özellikle yüksek dozlarda beta blokerler ve tiyazid diüretikleri insülin duyarlılığını azaltabilir