ISL 203 Envanter ve Bilanço

7. HAFTA ISL 203 Envanter ve Bilanço 18 Gelecek Aylara Ait Gideler ve Gelir Tahakkukları Yrd. Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 18 Gelecek Aylara Ait Gideler ve Gelir Tahakkukları 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Bu grupta, içinde bulunan dönemde ortaya çıkan ancak gelecek dönemlere ait giderler ile faaliyet dönemine ait olan tahakkuk edenancaktahsilolgunluğunaulaşmamışgelirlerizlenir. 180 Gelecek Aylara Ait Giderler ve 181 Gelir Tahakkukları hesapları dönemsellik kavramı gereğince dönem ayırıcı hesaplar olarakkullanılır. Bugruptaaşağıdakihesaplar yeralır: 180GelecekAylaraAitGiderlerHs. 181GelirTahakkuklarıHs. Bu hesapta peşin ödenen ancak izleyen dönemde sonuç hesaplarına kaydedilecek giderler izlenir. Hesap aktif karakterli olup işlemin doğmasıyla birlikte borçlandırılırken ilgili düzeltme ve devir kayıtlarının yapılması sonucu alacaklı çalışır. 3 4 180 Gelecek Aylara Ait Giderler 180 Gelecek Aylara Ait Giderler İşletme 01.06.2012 de bir yıllığına kiraladığı iş yerinin bir yıllık kirası olan 36.000 TL üzerinden % 20 gelir vergisi kesintisi yaptıktan sonra kalanını gayri menkul sahibine ödenmiştir. İşletmeaylıkmalitablodüzenlemektedir. 36.000TL/ 12ay=3.000TLaylıkkiratutarı 36.000x0,20=7.800TL 36.000 7.800TL= 28.800TLNetÖdenen. 01.06.2012 01.07.2012-31.12.2012 31.05.2012 1 Ay 6 Ay 5 Ay İşletme 01.06.2012 de bir yıllığına kiraladığı iş yerinin bir yıllık kirası olan 36.000 TL üzerinden % 20 gelir vergisi kesintisi yaptıktan sonra kalanını gayri menkul sahibine ödenmiştir. İşletmeaylıkmalitablodüzenlemektedir. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 01/06/2012 Borç Alacak 100 Kasa Hs. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs. 3.000 18.000 15.000 28.800 7.200 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 5 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 6 1

180 Gelecek Aylara Ait Giderler Temmuzayındayapılacakkayıt; 01/07/2012 Borç Alacak 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 3.000 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 3.000 Aralıkayındayapılacakkayıt; 31/12/2012 Borç Alacak 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 15.000 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 15.000 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Aşağıdakiikisoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız. İşletme 01.10.2006 de iki yıllığına kiraladığı depo için 1.200 TL peşin ödemede bulunmuştur. (İşletme finansal tablolarını aylık olarakdüzenlemektedir.) Buna göre Ekim 2006 ya ilişkin kira bedeli hangi hesapta, ne şekildeve hangitutardamuhasebeleştirilir? Uzaktan Eğitim Uygulama ve 7 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 8 180 Gelecek Aylara Ait Giderler 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Aşağıdaki ikisoruyuverilenbilgileregörecevaplayınız. İşletme 01.10.2006 de iki yıllığına kiraladığı depo için 1.200 TL peşin ödemede bulunmuştur. (İşletme finansal tablolarını aylık olarak düzenlemektedir.) Buna göre Ekim 2006 ya ilişkin kira bedeli hangi hesapta, ne şekilde ve hangitutardamuhasebeleştirilir? 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 01/10/2006 Borç Alacak 50 100 1.050 100 Kasa Hs. 1.200 Aşağıdakiikisoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız. İşletme 01.10.2006 de iki yıllığına kiraladığı depo için 1.200 TL peşin ödemede bulunmuştur. (İşletme finansal tablolarını aylık olarakdüzenlemektedir.) Buna göre Ekim 2006 ya ilişkin kira bedeli hangi hesapta, ne şekildeve hangitutardamuhasebeleştirilir? a) 280GelecekYıllaraAitGiderlerhesabınınBorcuna600TL b) 180GelecekAylaraAitGiderlerhesabınınBorcuna600TL c) 770GenelYönetimGiderleri HesabınınBorcuna150TL d) 770GenelYönetimGiderleri HesabınınBorcuna50TL e) 770GenelYönetimGiderleri HesabınınAlacağına150TL Uzaktan Eğitim Uygulama ve 9 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 10 180 Gelecek Aylara Ait Giderler 181 Gelir Tahakkukları Hs. Aşağıdakiikisoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız. İşletme 01.10.2006 de iki yıllığına kiraladığı depo için 1.200 TL peşin ödemede bulunmuştur. (İşletme finansal tablolarını aylık olarakdüzenlemektedir.) Bu bilgilere göre işletmenin 31.12.2006 da yapması gereken yevmiye kaydı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? İşletme lehine tahakkuk etmiş ancak tahsil edilme olgunluğuna ulaşmamış olan içinde bulunulan döneme ait olan gelirler tahsil edilinceye kadar bu hesapta takip edilir. Hesap gelirin tahakkuk etmesi durumunda borçlandırılırken, izleyendönemlerdedealacaklandırılarakkapatılır. 31/12/2012 Borç Alacak 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 600 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 600 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 11 12 2

181 Gelir Tahakkukları Hs. Aşağıdakiüçsoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız. İşletme 01.09.2007 de Z bankasında 6 ay vadeli 30.000 TL tutarında bir mevduat hesabı açmıştır. Yıllık faiz oranı% 18 olup anaparavade sonundafaizi ile birlikte işletmeninaynı bankadaki vadesi mevduat hesabına aktarılmıştır. (Finansal tablolar yıllık olarakdüzenlenecekolupvergioranı%15 tir.biryıl360gündür.) Buna göre işletmenin 31.12.2007 de yapması gereken kayıt aşağıdakilerdenhangisidir? 31/12/2007 Borç Alacak 181 Gelir Tahakkukları Hs. 18.000 642 Faiz Gelirleri Hs. 18.000 181 Gelir Tahakkukları Hs. İşletme01.09.2007 dez bankasında 6 ayvadeli30.000 TLtutarında bir mevduat hesabıaçmıştır.yıllıkfaizoranı% 18olupanaparavadesonundafaiziilebirlikte işletmenin aynı bankadaki vadesi mevduat hesabına aktarılmıştır. (Finansal tablolaryıllık olarakdüzenlenecekolupvergioranı%15 tir.biryıl360gündür.) Bubilgilere görevade sonunda, eldeedilenfaizeilişkinyapılmasıgereken kayıt aşağıdakilerden hangisidir.? 102 Bankalar Hs. 102.02 Vadeli Mevduat 181 Gelir Tahakkukları Hs. 642 Faiz Gelirleri Hs. 01/03/2007 Borç Alacak 27.000 18.000 9.000 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 13 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 14 181 Gelir Tahakkukları Hs. İşletme01.09.2007 dez bankasında 6 ayvadeli30.000 TLtutarında bir mevduat hesabıaçmıştır.yıllıkfaizoranı% 18olupanaparavadesonundafaiziilebirlikte işletmenin aynı bankadaki vadesi mevduat hesabına aktarılmıştır. (Finansal tablolaryıllık olarakdüzenlenecekolupvergioranı%15 tir.biryıl360gündür.) Bu bilgilere göre vade sonunda, banka hesapları arasında aktarma işlemine ilişkin kayıt aşağıdakilerden hangisidir.? 102 Bankalar Hs. 102.01 Vadesiz Mevduat 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hs. 102 Bankalar Hs. 102.01 Vadeli Mevduat 01/03/2007 Borç Alacak 322.950 4.050 327.000 19 Diğer Dönen Varlıklar Uzaktan Eğitim Uygulama ve 15 16 19 Diğer Dönen Varlıklar 190 Devreden KDV Hs. Dönen varlıklar grubunda yer alan ancak diğer dönen varlık hesaplarının hiçbirinin kapsamına girmeyen hesapların yer aldığı gruptur. Aşağıda sıralanan hesaplar bilançoda bu grupta yer alır: 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hs. 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hs. 192 Diğer Katma Değer Vergisi Hs. 193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Hs. 195 İş Avansları Hs. 196 Personel Avansları Hs. 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hs. 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hs. 199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı Hs. Bir dönemde indirim konusu yapılmayan ve izleyen döneme devreden katma değer vergisinin izlendiği hesaptır. Bir ay içinde yapılan işlemler sonucu gerçekleşen 191 İndirilecek KDV hesabındaki tutarın 391 Hesaplanan KDV hesabındaki tutardan büyük olması durumunda aradaki fark bu hesabın borcuna aktarılır. 17 18 3

190 Devreden KDV Hs. Haziran ayı sonunda nın kalanı 27.000 TL, 391 Hesaplanan KDV Hs. nın kalanı 22.000 TL dir. Katma değervergisinintahakkukunuyapınız. / /201. 391. Hesaplan KDV Hs. 190 Devreden KDV Hs. Borç Alacak 22.000 5.000 27.000 Satın alınan her türlü mal ve hizmetler için satıcılara ödenen katma değer vergisinin izlendiği hesaptır. Her ay sonunda borç kalanı «391 Hesaplanan KDV» hesabı ile karşılaştırılır. ındaki tutarın 391 Hesaplanan KDV Hs. ındaki tutarı aşması halinde aradaki fark 190 Devreden KDV hesabının borcuna aktarılır. 391 Hesaplanan KDV si 191 İndirilecek KDV si ni aşması halinde aradaki fark 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs. na kaydedilecektir. Uzaktan Eğitim Uygulama ve 19 20 Bir işletmede ay sonu itibariyle Bor bakiyesi 32.000 TL dir. 391 Hesaplanan KDV Hs. nın kalanı 36.000TLve190DevredenKDVhesabınınkalanı6.000TL dir. Buna göre ay sonunda yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisininkullanımıdoğrudur? / /201. 391. Hesaplan KDV Hs. 36.000 190 Devreden KDV Hs. Borç Alacak 4.000 32.000 2 Duran Varlıklar Grubu Uzaktan Eğitim Uygulama ve 21 22 Duran Varlıkların Tanımı ve Sınıflandırılması Duran Varlık: Bir yıldan fazla sürelerle işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve bir yıl içinde paraya çevrilmesi düşülmeyen varlıklardır. Duran varlıklar Bilançonun Aktifinde: 22 Ticari Alacaklar, 23 Diğer Alacaklar, 24 Mali Duran Varlıklar, 25 Maddi Duran Varlıklar, 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, 27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 29 Diğer Duran Varlıklar Duran Varlıkların Tanımı ve Sınıflandırılması Duran varlıklar grubunda yer alan varlıklardan bazıları uzun vadeli olma özelliğini kaybettiğinde Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri çerçevesinde Dönen Varlıklar grubunda ilgili hesaplara alınır. Örneğin dönen varlıklar yer alan kısa vadeli bir alacağın vadesinin uzatılması ve geçici yatırım amacıyla alınan hisse senetlerini elde tutulması kararının alınması durumunda ilgili hesaplar Duran Varlıklar grubuna aktarılır. 23 24 4

22 Ticari Alacaklar Grubu İşletmenin ticari ilişkileri sonucu doğan, bir yıldan uzun süreli senetlivesenetsizalacaklarınınizlendiğihesapgrubudur. Bu grubun içinde yer alan hesaplardan vadesi bir yılın altına inenlerdönenvarlıklargrubundakiilgilihesaplaraaktarılır. Bugruptaaşağıdakihesaplaryeralır: 220AlıcılarHs. 221AlacakSenetleriHs. 222AlacakSenetleriReeskontuHs.(-) 224KazanılmamışFinansalKiralamaFaizGelirleri Hs.(-) 226VerilenDepozitoveTeminatlarHs. 229ŞüpheliAlacaklarKarşılığı Hs.(-) 23 Diğer Alacaklar Grubu Herhangi bir ticari nedene dayanmaksızın ortaya çıkan, bir yıldan dahauzunsüredetahsiledilecekalacaklarınizlendiğigruptur. Bu grubun içinde yer alan hesaplardan vadesi bir yılın altına inenlerdönenvarlıklargrubundakiilgilihesaplaraaktarılır. Bugruptaaşağıdakihesaplaryeralır: 231OrtaklardanAlacaklarHs. 232 İştiraklerdenAlacaklarHs. 233 BağlıOrtaklıklardanAlacaklarHs. 236DiğerÇeşitliAlacaklarHs. 237DiğerAlacakSenetleriReeskontuHs.(-) 239Şüpheli DiğerAlacaklarKarşılığı Hs.(-) 25 26 24 Mali Duran Varlıklar 24 Mali Duran Varlıklar Uzun vadeli amaçlarla edinilen menkul kıymetler ile başka bir işletmeye ortak olmak amacıyla edinilen sermaye paylarının yer aldığıgruptur. MaliDuranVarlıklarGrubunda Uzunvadeliamaçlarlasatınalınanveeldebulundurulanmenkulkıymetler, Yasalzorunluluklarnedeniyle edinilenmenkulkıymetler, Şirkethakkında tasfiye ve iflas kararının alınmasısonucukısa süredeparaya dönüşmeözelliğini kaybetmişmenkulkıymetler, İştirak veya bağlı ortaklık düzeyinde ortaklık amacıyla satın alınan hisse senetleri behissesenediçıkarmayanbirşirketinsermayesine ortaklıkpayları gibiiktisadideğerler izlenir. Bugruptaaşağıdakihesaplar yeralır: 240BağlıMenkulKıymetlerHesabı 241BağlıMenkulKıymetlerDeğerDüşüklüğüKarşılığı Hesabı(-) 242İştiraklerHesabı 243İştiraklereSermayeTaahhütleriHesabı(-) 244İştiraklereSermayePaylarıDeğerDüşüklüğüKarşılığı Hesabı(-) 245BağlıOrtaklıklarHesabı 246BağlıOrtaklıklaraSermayeTaahhütleriHesabı(-) 247BağlıOrtaklıklarSermayePaylarıDeğerDüşüklüğüKarşılığı Hesabı(-) 248DiğerMaliDuranVarlıklarHesabı 249DiğerMaliDuranVarlıklarKarşılığı Hesabı(-) 27 28 Maddi Duran Varlıklar ve İlgili Hesaplar İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklara maddi duranvarlıklar denir. Maddi duran varlıkların genel özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir: İşletmenin mal ve hizmet üretiminde veya yönetim faaliyetlerinde kullanılmakamacıylasatınalınırlar, Buvarlıklardanyararlanmasüresi1yıldandahauzundur, İşletmedefizikenvarolanvarlıklardır, Arazivearsalarındışındaki maddiduranvarlıklarınömrüsınırlıdır, İşletmede kullanıldıkları süre içinde amortisman yoluyla gidere dönüştürülürler. Maddi Duran Varlıklar ve İlgili Hesaplar Tekdüzen hesap planında maddi duran varlıklar şu hesaplardan oluşur: 250AraziveArsalarHs. 251YeraltıveYerüstüDüzenleriHs. 252BinalarHs. 253Tesis,MakineveCihazlarHs. 254TaşıtlarHs. 255DemirbaşlarHs. 256DiğerMaddiDuranVarlıklarHs. 257BirikmişAmortismanlarHs.(-) 258YapılmaktaOlanYatırımlarHs. Birikmiş amortismanlar hesabı aktifi düzenleyici bir hesaptır. Diğerleri aktif hesaptır. 29 30 5

Maddi Duran Varlıklar Maddi Duran Varlıkların Envanteri Vergi Usul Kanunu na göre maddi duran varlıklar maliyet bedeli ile muhasebeleştirilir. Maliyet Bedeli = Alış Bedeli + Taşıma Giderleri + Sigorta Giderleri + Komisyon Giderleri + Ambalaj Giderleri + Muhafaza Giderleri + Gümrük Vergisi + Kredi Faizleri Dönem sonlarında duran varlıkların durumlarının tespit etmek içinenvanterlisteleridüzenlenir. Daha sonra bu listeler amortisman defterleri ve demirbaş defterleriilekarşılaştırılır. Listede duran varlığın cinsi, satın alma tarihi, değeri, maliyet değeri, mevcut durumu, amortisman yüzdesi ve tutarı gibi bilgileryeralır. Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim vergilerini maliyet bedeline eklemekte veya genel giderler arasında göstermekte serbesttirler. 31 32 Maddi Duran Varlıkların Envanteri Maddi Duran Varlıkların Envanteri Dönem sonunda yapılan sayım sonucunda 800 TL lik şirkete ait bir cep telefonunun mevcut olmadığı görülmüş ve yeni yılda araştırılmaküzerehesabaalınmıştır. Cep telefonunun bir personel tarafından kaybedildiği anlaşılmış vetutarpersoneleyansıtılmıştır. 31/12/201. Borç Alacak 197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hs. 197.06 Demirbaş Noksanları Hs. 800 255 DemirbaşlarHs. 800 01/10/201. Borç Alacak 135 Personelden Alacaklar Hs. 800 197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hs. 197.06 Demirbaş Noksanları Hs. 800 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 33 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 34 Maddi Duran Varlıkların Envanteri Maddi Duran Varlıkların Envanteri Sayım sırasında, kayıtlarda görülmeyen bir ipad tablet pc nin varlığı saptanıyor. Tablet Pc 950 TLemsal bedelden Demirbaşlar Hs. naalınıyor. ipad tablet pc nin işletmeye promosyon olarak gönderildiği belirlenmiştir. 31.12.201. Borç Alacak 255 DemirbaşlarHs. 950 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs. 397.04 Demirbaş Fazlalıkları Hs. 950 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs. 397.04 Demirbaş Fazlalıkları Hs. 31.12.201. Borç Alacak 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar Hs. 950 950 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 35 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 36 6

Maddi Duran Varlıkların Değerlemesi Maddi duran varlıklar TTK ve VUK na göre maliyet bedeli ile değerlenirler. Varlığın maliyetine girmesi zorunlu ve isteğe bağlı harcamalar VUKmd. 271 debelirtilmiştir. Yasaya göre, satın alma bedeli, makine ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri, mevcut binanın satın alınarak yıktırılmasından ve arsanın düzeltilmesinden doğan giderlermaliyetbedelinekatılmasıgerekenharcamalardır. Noter, tapu, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Taşıt Alım vergileri ise maliyete katılması yada dönem giderine kaydedilmesi isteğe bağlı harcamalardır. 37 Maddi Duran Varlıkların Değerlemesi Maddi duran varlıkların edinilmesinden sonra yapılan bakım onarım giderleri varlığınmaliyetine eklenmez. Ancak kapasitesini artıran yada verimini artıran harcamalar ile üretilen mal ve hizmetin kalitesini artıran harcamalar varlığın maliyetine eklenerekamortismanyoluylagideredönüştürülür. Maddi duran varlıkların değerlemesinde üç temel unsur önemlidir. Varlığınyararlıömrü, Varlığınyararlıömrüsonundahurdadeğerinintahmini Amortismanyöntemininseçimivetutarınhesaplanması 38 Maddi Duran Varlıklarda Amortisman İşlemleri Amortisman: Duran varlıkların kullanılmasına ve zamanın geçmesine bağlı olarak değerlerinde meydana gelen azalışların hesaplanıp, kaydedilmesineamortismandenir. Fiziksel yıpranma ve eskime, teknolojik eskime ve modası geçme gibi nedenlerden dolayı duran varlıkların ömürleri işletmeye yararlıolabileceklerisüreylesınırlıdır. Amortismanın amacı, duran varlığın aktifleştirilmiş değerini(yatırım tutarını) sistemli ve anlamlı bir şekilde kullanıldıklarısüreyegiderolarakdağıtmaktır. Maddi Duran Varlıklarda Amortisman İşlemleri Amortismana tabi olma şartları: İşletmede bir yıldan daha uzun dönemlerde kullanılma, Kullanma sonucu yıpranma, aşınma, kıymetten düşme yada demode olma(boş arazi ve arsalar için amortisman ayrılmaz), İşletme varlıkları içinde bulunma, 2014yılındatutarolarak 800TLaşanbirdeğeresahip olma(bu değeri aşmayan demirbaş alımları dönem gideri olarak kaydedilebilir). 39 40 Maddi Duran Varlıklarda Amortisman İşlemleri Faydalı ömür: bir duran varlığın işletme tarafından kullanılabilmesi beklenen süreyi ifade eder. Bu süre zarfında maddiduranvarlığındeğeriiçinamortismanayrılır. Amortisman Payı: Duran varlıkların değerlerinden hesap dönemlerinegiderolarakyüklenenkısmadenir. Maddi duran varlıkların faydalı ömürleri içerisinde yok edilmesinde 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-) aktifi düzenleyici bir hesap kullanılır. Boş arsa ve araziler aşınma ve yıpranmaya maruz kalmadıkları içinamortismanatabi tutulmazlar Amortisman Ayırma Yöntemleri TTK da işletmeler amortisman politikalarını belirlemede ve uygulamada tamamen serbest bırakılmışlardır. VUK ta dört çeşit amortismanyöntemivardır. Normalamortisman AzalankalanlarÜzerindenAmortisman MadenlerdeAmortisman FevkaladeAmortisman 41 42 7

Normal Amortisman Yöntemi Bu yöntemde, duran varlığın ekonomik ömrü boyunca her yıl aynı oranda değer kaybettiği varsayılmakta ve her yıl eşit tutarda amortismanayrılmaktadır. Her yıl hesaplanacak amortisman oranı şu şekilde bulunmaktadır; AmortismanTutarı:(MDVM HurdaDeğeri)/EkonomikÖmür AmortismanOranı: 1/ DuranVarlığınEkonomikÖmrü Normal Amortisman Yöntemi Örnek: Faydalı ömür 5 yıl ise amortisman oranı = 1/5=0,20 Faydalı ömür 10 yıl ise amortisman oranı = 1/10=0,10 Amortisman payı= Maddi Duran Varlığın Maliyet Değeri x Amortisman Oranı Bu yöntemle her yıl eşit amortisman payı ayrılır. 43 44 Normal Amortisman Yöntemi: Örnek Örnek: 2009 yılında maliyet bedeli 10.000 TL olan makine alınmış. Faydalı ömrü 5 yıldır. Yıllara göre amortisman paylarını bulunuz. Amortisman Oranı =1/5yıl =0,20=%20 Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı 1. 10.000 0,20 2.000 2. 10.000 0,20 2.000 3. 10.000 0,20 2.000 4. 10.000 0,20 2.000 5 10.000 0,20 2.000 Amortisman Tutarı Toplamı 10.000 Ekonomik ömrü 5 yıl, maliyeti 500.000 TL olan bir demirbaş için normal amortisman yöntemine göre ikinci yıl sonunda ayrılması gerekenamortismantutarıkaçtl dir. a) 60.000TL b) 80.000TL c) 100.000TL d) 120.000TL e) 200.000TL 5. yılın sonunda toplam ayrılan amortisman payı varlığın maliyet bedeline eşit olmalıdır. 45 46 Örnek İşletme elinde bulunan demirbaşa, eşit tutarlı amortisman yöntemiyle amortisman hesaplamaktadır. Ekonomik ömrü 5 yıl olan demirbaş, dördüncü yıl için 80.000 LTL karla senet karşılığındasatmıştır. Buna göre birikmiş amortismanları 60.000 TL olan demirbaşın satışıkarşılığındaalınansenettutarıkaçtl dir(kdvoranı% 15). a) 92.000TL b) 120.000TL c) 138.000TL d) 140.000TL e) 161.000TL Azalan Kalanlar(Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: Bu yöntemde; maddi duran varlığa ilk yıllarda daha fazla, son yıllaragittikçedahaazamortismanayrılmaktadır. Yönteminözelliklerişunlardır; Amortisman oranı, %50 yi geçmemek normal amortisman oranının 2 katı olarakalınır. Amortisman ayrılırken, bir önceki yıl hesaplanan amortisman tutarı, amortismanayrılacaktutardandüşülür. Amortisman ayrılacak son yıl, kalan değerin tamamı o yılın amortismanı olarak kabul edilir. Başka bir anlatımla, son yıl amortismanoranı uygulanmaz. 47 48 8

Azalan Kalanlar(Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: Örnek: İşletme, 2009 tarihinde satın aldığı ve 10.000 TL ye mal olan demirbaşa azalan kalanlar üzerinden amortisman yöntemi uygulayacaktır. Normal amortisman oranı% 20 dir. AmortismanOranı=%20x2=40 Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Net Değer 2009 10.000 0,40 4.000 6.000 2010 6.000 0,40 2.400 3.600 2011 3.600 0,40 1.440 2.160 2012 2.160 0,40 864 1.296 2013 1.296-1.296 0 Amortisman Tutarı Toplamı 10.000 Azalan Kalanlar (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi: V.U.K.'na göre; işletme bir duran varlığa, normal amortisman yöntemine göre amortisman ayırırken, azalan bakiyeler yöntemine geçemez. Bir duran varlığa normal amortisman yöntemine göre amortisman ayrılmaya başlandıktan sonra, o duran varlığın ekonomik ömrü bitene kadar hep bu yöntemle amortisman ayrılmasına devam edilir. Fakat, azalan bakiyeler yönteminden, istenildiği zaman normal amortisman yöntemine geçmek serbesttir. 49 50 Fevkalade Amortisman Yöntemi Kıst Amortisman Yöntemi Amortismana tabi iktisadi kıymette; yangın, deprem, su basması gibi afet neticesinde değer kaybı oluşması, yeni icatlar nedeniyle teknik verim ve kıymetinin düşerek tamamen veya kısmen kullanılamaz hale gelmesi, cebri çalışma nedeniyle normalden fazla yıpranmaya tabi olması gibi hallerde iktisadi kıymetler, fevkalade amortisman oranları üzerinden amortismana tabi tutulabilir. Fevkalade amortisman hesaplandığı durumlarda ayrıca normal amortismanhesaplanmaz. Fevkalade amortisman oranı, her olaya özgü olmak kaydıyla mükellefin müracaatı üzerine Maliye Bakanlığınca tespit edilmektedir. Kıst amortisman sadece binek olarak kullanılan otomobillerin aktife girdiği ilk hesap döneminde ay kesirleri tam sayılmak suretiyle hesap döneminin sonuna kadar geçen süre için kıst amortismanayrılır. İkinciyıldanitibarendiğerduranvarlıklargibiamortismanayrılır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden kalan değer, amortisman süresinin sonunda ayrılan amortismana eklenmek suretiyletamamıyokedilir. 51 52 Kıst Amortisman Yöntemi Kıst Amortisman Yöntemi Serdemir işletmesi 06.10.2011 tarihinde idari işlerde kullanılmak üzere silindir hacmi 1390 cm 3 olan 2015 Model Gacia Mogan marka otomobili yetkili acentesinden peşin olarak satın almış ve özel tüketim vergisi ile katma vergisi anılan otomobilin maliyetine eklenmemiştir yetkili acentenin düzenlenip Serdemirİşletmesi'neverdiğifaturanınbilgileriaşağıdadır. (Özel Tüketim Vergisini istenirse maliyet bedeline eklenir, ancak KDVkesinliklemaliyetbedelineeklenmez). Otomobilbedeli: ÖzelTüketimVergisi(%37): AraToplam: KatmaDeğerVergisi(%18): Toplam: 20.000TL 7.400TL 27.400TL 4.932TL 32.332TL 53 54 9

Normal Amortismanda Kıst Amortisman Yıllara göre amortisman paylarını bulunuz. AmortismanOranı=1/5yıl =0,20=%20 06.10.2011yılıntamamlanmasıiçin(içindebulunulanaytamsayılır) 3aymevcut Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Net Defter Değeri 1. 20.000 0,20 1.000 19.000 2. 20.000 0,20 4.000 15.000 3. 20.000 0,20 4.000 11.000 4. 20.000 0,20 4.000 7.000 5 20.000 0,20 4.000 + 3.000 Amortisman Tutarı Toplamı 20.000 - Azalan Bakiyeler Yönteminde Kıst Amortisman Yıllara göre amortisman paylarını bulunuz. AmortismanOranı=1/5yıl =0,20=%20x2=%40 06.10.2011yılıntamamlanmasıiçin(içindebulunulanaytamsayılır) 3aymevcut Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Net Defter Değeri 1. 20.000 0,40 2.000 18.000 2. 12.000 0,40 4.800 7.200 3. 7.200 0,40 2.880 4.320 4. 4.320 0,40 1.728 2.592 5 2.592-2.592 + 6.000 Amortisman Tutarı Toplamı 20.000 0 55 56 Amortisman Kayıt Yöntemi Amortisman Paylarının Kaydı: Amortisman Paylarının Kaydı: Amortisman giderlerinin muhasebeleştirilmesinde endirekt kayıt yöntemi uygulanır. Duran varlık hangi departmanın hizmetinde kullanılıyor ise o gider hesabı kullanılır. Üretim İşleri => 730 Genel Üretim Giderleri Hs. İdari İşler= > 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. Pazarlama, Satış İşleri => 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Borç 2.000 Alacak 257 Birikmiş Amortisman Hs. (-) 2.000 Demirbaşlara amortisman hesaplanması Amortisman payı ayrıldıktan sonra varlığın değeri azalır. B 255 Demirbaşlar Hs. A xxx 5.000 B 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) A xxx 1.000 A Bilanço P 25 MADDİ DURANVARLIKLAR 4.000 255 Demirbaşlar 5.000 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 1.000 4.000 Net Aktif Değer Uzaktan Eğitim Uygulama ve 57 58 Örnek Örnek Aşağıdakiüçsoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız. 2008 yılında % 15 KDV dahil 9.200 TL ye satın alınan bir demirbaşın ekonomik ömrü 5 yıl olup amortismanı azalan bakiyeleryönteminegörehesaplanmaktadır. 1. Hesaplanan amortismanların endirekt yöntemle kaydedilmesi durumunda 31.12.2009 tarihli bilançoda ilgili demirbaş için BirikmişAmortismantutarıkaçTLolur? a) 1.840TL b) 2.880TL c) 3.200TL d) 5.120TL e) 6.400TL 59 Aşağıdakiüçsoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız. 2008 yılında % 15 KDV dahil 9.200 TL ye satın alınan bir demirbaşın ekonomik ömrü 5 yıl olup amortismanı azalan bakiyeleryönteminegörehesaplanmaktadır. 2. Hesaplanan amortismanların direkt yöntemle kaydedilmesi durumunda 31.12.2010 tarihli bilançoda ilgili demirbaş için BirikmişAmortismantutarıkaçTLolur? a) 1.728TL b) 5.120TL c) 6.272 TL d) 8.000TL e) 9.200TL 60 10

Örnek Aşağıdakiüçsoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız. 2008 yılında % 15 KDV dahil 9.200 TL ye satın alınan bir demirbaşın ekonomik ömrü 5 yıl olup amortismanı azalan bakiyeleryönteminegörehesaplanmaktadır. 3. Demirbaşın 2011 yılında%18 KDV dahil 2.360 TL ye yenileme amacıyla satılması halinde aşağıdaki hesaplardan hangisinin kullanımıdoğrudur? a) DiğerGelirler Hs.Alacakları520TL b) ÖzelFonlarHs.Borçlu632TL c) ÖzelFonlarHs.Alacaklı272TL d) DiğerGiderveZararlarHs.Borçlu360TL e) Faaliyetle İlgiliDiğerGelirveKarlarHs.Alacaklı880TL 61 Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Maddi duran varlıkla ilgili olarak karşılaşılabilecek durumlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir: Maddiduranvarlığınaktiftençıkarılması, Maddiduranvarlıklailgiliharcamayapılması, Maddiduranvarlığınsatılması, 62 Maddi Duran Varlığın Aktiften Çıkarılması Maddi duran varlığın aktiften çıkarılması, maddi duran varlık amortismansüresisonundaikişekildeaktiflerdençıkarılır: Tamamen aktiflerden çıkarılır. İz değeri bırakılır. MDV ekonomik ömrünü tamamladığında amortisman hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır. Maddi Duran Varlığın Aktiften Çıkarılması Örnek: 5 yıl boyunca amortisman ayrılan 5.000 TL değerindeki demirbaşlar amortisman süresi sonunda kayıtlardan çıkarılmıştır. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 5.000 255 Demirbaşlar Hs. 5.000 Ekonomik ömrünü tamamlayan demirbaşın kayıtlardan çıkarılması 63 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 64 Maddi Duran Varlığın Aktiften Çıkarılması Maddi duran varlığın iz değeriyle takip edilmesi İşletme duran varlıklarının amortisman süresi dolmasına rağmen ilgili duran varlığı kullanmaya devam ederse son yılın amortismanını 1 TL gibi sembolik bir rakam kadar eksik ayırır. Böylece duran varlık kayıtlardan çıkarılmamış olur ve amortismanı ile birlikte bilançoda gösterilir. Maddi Duran Varlığın Aktiften Çıkarılması Örnek: İşletme sahibi olduğu pazarlama faaliyetlerinde kullandığı taşıtı için ekonomik ömrü boyunca normal amortisman yöntemine göre amortisman ayırmıştır.taşıtınmaliyetdeğeri10.000tlveekonomikömrü10yıldır.işletme10 yıl amortisman ayırma zamanında taşıtın amortisman süresinin sona ermesine rağmentaşıtıkullanmayadevamedecektir. 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri Hs. 999 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 999 Ekonomik ömrünü tamamlayan demirbaşın iz değeri ile takip edilmesi 65 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 66 11

Maddi Duran Varlığın Aktiften Çıkarılması Amortisman payı ayrıldıktan sonra varlığın değeri azalır. B 254 Taşıtlar Hs. A xxx 10.000 B 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) A 999 9.999 Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Maddi Duran Varlıkla İlgili Harcamalar Maddi duran varlıklarla ilgili yapılan harcamaları iki kısımda inceleyebiliriz. İşletme harcamaları Geliştirme harcamaları 1 TL Net Aktif Değer A Bilanço P 25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 1TL 254 Taşıtlar Hs. 10.000 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 9.999 67 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 68 Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Maddi Duran Varlıkla İlgili Harcamalar İşletme harcamaları Duran varlığın hizmet verir durumda tutulabilmesi için bakım giderleri gibi yapılan harcamalar, kullanma veya başka fiziki nedenlere hizmet verir durumdan uzaklaştığında yeniden hizmet verir hale getirilmesi için yapılan onarım(tamir) giderleri gibi harcamalar işletme harcamaları olarak kabul edilir. Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Maddi Duran Varlıkla İlgili Harcamalar Geliştirme Harcamaları Bir duran varlığın veriminin veya ömrünün uzatılması için yapılan harcamalar Değer Artırıcı harcamalardır. Bir duran varlığın edinilmesinden sonra, onun yararlı olma boyutlarını genişleten(kapasitesini veya verimini artıran) ya da yararlı olma süresini uzatan nitelikteki iyileştirici ve geliştirici işlemler için yapılan harcamalar (değer artırıcı harcamalar) o duran varlığın maliyetine eklenir. Uzaktan Eğitim Uygulama ve 69 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 70 Örnek: Örnek: Personel taşıma işinde kullanılan minibüse bakım ve onarımı yapılmış ve klima düzeneği takılmıştır. Tutarı peşin ödenen faturanın dökümü şöyledir: Klima Bedeli: 2.000 Klima Montajı: 70 Onarım: Yedek Parça: 400 Onarım: İşçilik: 130 Ara Toplam: 2.600 KDV 468 Toplam 3.068 Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Örnek Personel taşıma işinde kullanılan minibüse bakım ve onarımıyapılmışve klimadüzeneğitakılmıştır. 254 Taşıtlar Hs. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 2.070 530 486 100 Kasa Hs. 3.068 Araç için bakım ve tadilat gideri yapılması 71 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 72 12

Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Maddi Duran Varlıkların Satılması Maddi duran varlıklar işletme tarafından satıldıklarında karlı satış yada zararlı satış gibi iki durumla karşı karşıya kalınır. Karlı yada Zararlı durumu tespit etmek için Net aktif değeri önemli bir araçtır. Net Aktif Değer = MDV Maliyet Değeri Birikmiş Amortisman Duran Varlığın Satış Karı = Satış Bedeli(KDV siz) > Net Değer Duran Varlığın Satış Zararı = Satış Bedeli(KDV siz) < Net Değer Duran Varlığın Satış Karı = Satış Bedeli(KDV siz) = Net Değer Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar Karlı Duran Varlığın Satışı Yenilemek amacı olmadan maddi duran varlık satışı yapıldığında maddi duran varlıktan elde edilen kar dönem geliri olarak kabul edilir. 73 74 Maddi Duran Varlığın Karlı Satışı Örnek: İşletme, aktifinde kayıtlı demirbaşını 25.07.201. tarihinde %18 KDV hariç 5.000 TL.ye peşin satmıştır. Demirbaşın aktifteki değeri 5.500 TL. olup, birikmiş amortismanları ise 1.000 TL dir. 100 Kasa Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 255 Demirbaşlar Hs. 391 Hesaplanan Kdv Hs. 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hs. Maddi Duran Varlığın Karlı Satılması 5.900 1.000 5.500 900 500 Maddi Duran Varlığın Karlı Satışı Yenilemek amacıyla maddi duran varlık satışı V.U.K.'na göre; bir maddi duran varlık satıldığında, satışta kar elde edilmişse ve satış üç yıl içerisinde yeni bir maddi duran varlık almak için yapılmışsa, satıştan dolayı elde edilen kar 549 Özel Fonlar Hesabınaalınabilmektedir. Satılanduranvarlığın yenilenmesigerçekleştiğindeyenialınanduran varlığın amortismanları bu fondan karşılanmakta, bu fondaki tutar bittiğindeayrılanamortismanlargideryazılmaktadır. Eğer satılan bir maddi duran varlık yerine, yeni bir maddi duran varlık üç yıl içinde alınamazsa, 549 Özel Fonlar Hesabında bekletilen tutar, 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Hesabına devredilerek kapatılmaktadır. Uzaktan Eğitim Uygulama ve 75 76 Karlı Maddi Duran Varlık Satışı (Yenilemek Amaçlı) Örnek: a) Yukarıdaki örnekte, işletme satış işlemini yeni bir demirbaş almak için yapmış olsaydı, satış kaydını muhasebeleştiriniz. 100 Kasa Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 255 Demirbaşlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. 549 Özel Fonlar Hs. Yenilemek amacıyla demirbaş satılması 5.900 1.000 5.500 900 500 Karlı Maddi Duran Varlık Satışı (Yenilemek Amaçlı) b) 01.08.2008 tarihinde, işletme%18 KDV hariç, 7 000 TL.ye yeni bir demirbaşı peşin almıştır. Demirbaşın alınışını ve dönem sonunda yapılması gereken amortismankaydınıgösteriniz.(işletmenormalamortismanyönteminegöre%20 oranındaamortismanayırmıştır.) Demirbaşınalışkaydı 255 Demirbaşlar Hs. 01.08.2008 Borç Alacak 7.000 1.260 100 Kasa Hs. 8.260 Demirbaş alımı Uzaktan Eğitim Uygulama ve 77 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 78 13

Karlı Maddi Duran Varlık Satışı (Yenilemek Amaçlı) Yenileme fonu olan demirbaş için yıl sonunda amortisman ayrılması(yenileme fonunun kullanımı) 549 Özel Fonlar Hs. 770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(- )7.000x%20=1.400 Demirbaşa amortisman ayrılması 500 900 1.400 Karlı Maddi Duran Varlık Satışı (Yenilemek Amaçlı) Örnek: İşletme yenilemek amacıyla 500 TL karlı olarak sattığı makineyi 3 yıl içerisinde yenilememiştir. Muhasebe kaydını yapınız. 31/12/201.. Borç Alacak 549 Özel Fonlar Hs. 500 671 Önceki Dönem Gelir ve Karları 500 Özel Fonların Dönem Karına Eklenmesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve 79 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 80 Zararına Duran Varlık Satışı Örnek: İşletme, aktifinde kayıtlı makinesini 05.05.2008 tarihinde %18KDV hariç 5.000 TL.ye peşin satmıştır. Demirbaşın aktifteki değeri 6.500 TL. olup, birikmiş amortismanları ise 1.000 TL dir. 100 Kasa Hs. 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs. 255 Demirbaşlar Hs. 391 Hesaplanan Kdv Hs. Maddi Duran Varlığın Zararlı Satılması 5.900 1.000 500 6.500 900 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Uzaktan Eğitim Uygulama ve 81 82 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan kullanılmaları sonucunda işletmenin hasılatında artış doğuran bir kısım haklarla işletmeye ticari bir fayda sağlayan imtiyazveüstünlüklerdir. Şuhesaplardanoluşur. 260HaklarHs. 261ŞerefiyeHs. 262KuruluşveÖrgütlenmeGiderleri Hs. 263AraştırmaveGeliştirme Giderleri Hs. 264ÖzelMaliyetlerHs. 267DiğerMaddiOlmayanDuranVarlıklarHs. 268BirikmişAmortismanlarHs.(-) 269VerilenAvanslarHs. Türkiye Muhasebe Standartları 38 de maddi olmayan duran varlıklarlailgilidüzenlemeleryapılmıştır.budüzenlemeler; Maddi olmayan duran varlıklar; fiziksel niteliği olmayan, tanımlanabilir, parasalolmayanvarlıktır. Bazı maddi olmayan duran varlıklar, maddi duran varlıklarla birlikte kullanılabilir. Araştırmavegeliştirme faaliyetleribilginingeliştirilmesine yöneliktir. Bir harcamanın maddi olmayan duran varlık sayılabilmesi için gelecekte ekonomikyararsağlayacaknitelikte olmasıgerekmektedir. Maddiolmayanduranvarlıklarkayıtlaramaliyetbedeliüzerindenalınır. Sınırlı bir yararlı ömre sahip olan maddi olmayan duran varlıklar; ilgili yapılan sözleşmede süre belirtilmiş ise bu süre boyunca, belirtilmemişse yararlıömürleriiçindeamortismanatabitutulur. 83 84 14

260 Haklar Hs. İşletmenini belli bir bedel ödeyerek edindiği; imtiyaz patent, lisans, ticari marka, unvan gibi bazı hukuki tasarruflar ile belli alanlarda sağlanan kullanma yararlanma gibi nedeniyle yapılan harcamalarınizlendiğihesaptır. Maliyet bedeli üzerinden kayıt altına alınan haklar yararlanma süresi belli ise bu süre içinde, belli değilse 5yıldaeşit yıldaeşit tutarlarlaitfaedilir. 260 Haklar Hs. İşletme%18KDV hariç 15.000TLdeğerinde birpatenthakkı satın almıştır. Bu patent hakkı için 7.000 TL peşin geri kalanı için iseçekkeşideedilmiştir. 260 Haklar Hs. 100 Kasa Hs. 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri 15.000 2.700 7.000 8.000 85 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 86 261 Şerefiye Hs. 261 Şerefiye Hs. Bir işletmenin devralınması durumunda katlanılan maliyet ile ilgi işletmenin rayiç bedelle hesaplanan net varlıkların değeri arasındakiolumlufarklarınizlendiğihesaptır. Türkiye Muhasebe Standartlarına göre şerefiye sınırsız yararlı ömre sahip bir varlık olarak kabul edilmiş ve amortisman uygulamasınasonverilmiştir. Şerefiye elde edilme maliyetiyle muhasebeleştirilir ve yıllık değerlendirilerek değer düşüklüğü olduğu dönemlerde karşılık ayrılır. A işletmesi B işletmesini mevcut müşteri potansiyeli ile banka hesabından2.000.000tlödeyereksatınalımıştır. Kasa 100.000TL Bankalar 400.000TL HisseSenetleri 250.000TL MenkulKıy.Değ.Düş.Karş. 30.000TL TicariMal 700.000TL GelirTahakkukları 20.000TL Binalar 300.000TL Demirbaşlar 50.000TL BirikmişAmortismanlar 60.000TL BankaKredileri 250.000TL 87 88 261 Şerefiye Hs. 261 Şerefiye Hs. Öncelikle B işletmesinin toplam varlıklarından borçları çıkarılarak net varlık hesaplanacaktır sonra B işletmesine ödenen bedel ile işletmeninnetvarlıklarıkarşılaştırılarakşerefiyehesaplanacaktır. Kasa 100.000TL Bankalar 400.000TL HisseSenetleri 250.000TL MenkulKıy.Değ.Düş.Karş.(-) (30.000TL) TicariMal 700.000TL GelirTahakkukları 20.000TL Binalar 300.000TL Demirbaşlar 50.000TL BirikmişAmortismanlar(-) (60.000TL) VarlıklarToplamı 1.730.000TL VarlıklarToplamı BorçlarToplamı=NetVarlıklar 1.730.000 250.000(BankaKredisi)=1.480.000TL Şerefiye=BişletmesineÖdenenTutarı NetVarlıklar Şerefiye=2.000.000 1.480.000=520.000TL B işletmesinin net varlıklarının değeri hesaplanırken varlık toplamlarından düzenleyici olan hesapların çıkarılması gerektiği unutulmamalıdır. 89 90 15

100 Kasa Hs. 102 Bankalar Hs. 110 Hisse Senetleri Hs. 153 Ticari Mallar Hs. 181 Gelir Tahakkukları Hs. 252 Binalar Hs. 255 Demirbaşlar Hs. 261 Şerefiye Hs. 261 Şerefiye Hs. 102 Bankalar Hs. 119 M.K. Değ. Düş. Karş. Hs.(-) 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 300 Banka Kredileri Hs. 100.000 400.000 250.000 700.000 20.000 300.000 50.000 520.000 2.000.000 30.000 60.000 250.000 262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hs. İşletmelerin kurulması veya yeni bir şube açılması amacıyla katlanılan giderlerin izlendiği hesaptır. Aktifleştirilmiş kuruluş ve örgütlenme giderleri maliyet değeri ile değerlenir ve 5 yılda eşit tutarlarda itfa edilir. Uzaktan Eğitim Uygulama ve 91 92 262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hs. İşletme işlerinin genişletilmesi amacıyla yeni bir şube açılması ve işletmenin açılmasıyla açılışıyla ilgili 800 TL gidere katlanılmıştır.(kdvoranı% 18) 262Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hs. 800 144 100 Kasa Hs. 944 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. İşletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların geliştirilmesi, iyileştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan harcamaların izlendiği hesaptır. Maliyet bedeli ile kayıt altına alınan bu hesaptaki tutar 5 yılda eşit tutarlarda itfa edilir. Uzaktan Eğitim Uygulama ve 93 94 263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. 264 Özel Maliyetler Hs. İşletme A işletmesine ürün geliştirme çalışması yaptırmış ve hazırlanan raporkarşılığında% 18KDV hariç 30.000TL yi banka hesabındanödemiştir. 263 Araştırma ve GeliştirmeGiderleri Hs. 30.000 5.400 102 Bankalar Hs. 35.400 Özel Maliyetler: İşletmeninin kiraladıkları gayrimenkullere yaptıkları ekleme, genişletme gibi harcamaları özel maliyetler hesabında izlenir. Kira süresine eşit yüzdeler itfa olur. Kira süresi belli değilse değilse itfa süresi 5 yıldır. Kiralanan gayrimenkullerin kira süresinden önce boşaltılması durumunda 264 Özel Maliyetler hesabındaki tutarın amortismana tabi tutulmayan kısmı zarar yazılarak hesaptan düşülür. Uzaktan Eğitim Uygulama ve 95 96 16

264 Özel Maliyetler Hs. 264 Özel Maliyetler Hs. Örnek:İşletmekiraladığızeminefayansyaptırmış,işinbitimindeKDVdahil4.720 TL likfaturakarşılığında nakitödemeyapmıştır.(kdvoranı%18) Örnek: İşletme 4 yıllığına kiraladığı mağaza için 60.000 TL lik bir klima sistemi yaptırmış, sisteminfaturabedelinive%18kdv sinpeşinödemiştir. Özelmaliyet gideriniaktifleştirerek ilkyılki amortismankaydınıgerçekleştiriniz. 264 Özel Maliyetler Hs. 4.000 720 100 Kasa Hs. 4.720 Kiralanan mağaza için yapılan özel maliyet gideri 264 Özel Maliyetler Hs. 60.000 10.800 100 Kasa Hs. 70.800 Kiralanan mağaza için yapılan özel maliyet gideri Uzaktan Eğitim Uygulama ve 97 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 98 267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar grubunda yer alan hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen maddi olmayan duran varlıkların izlendiği hesaptır. Bilgisayar paket programları, sinema filmleri vb. varlıklar bu hesaptan takip edilir. 268 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) Maddi olmayan duran varlıklar için yapılan harcamaların kullanım süreleri içerisinde itfa edilmesini sağlamak amacıyla hesaplanan amortismanların izlendiği hesaptır. 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı, Maddi olmayan duran varlıklar grubunda indirim olarak bilançonun aktifinde yer alır. 99 100 Maddi Olmayan Duran Varlıklar 269 Verilen Avanslar Hs. Birinciyılsonundaayrılanamortismangideri. 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri Hs. Amortisman ve tükenme payları 268 Birikmiş Amortisman Hs. Özel maliyet amortismanı Birinci yıl sonunda ayrılan amortisman gideri 15.000 15.000 Maddi olamayan duran varlıkların edinilmesiyle ilgili yurt içi ve yurt dışı kişi ya da kuruluşlara ödenen avansların izlendiği hesaptır. Ödemenin yapılması halinde borçlandırılan hesap ilgili varlık edinildiğinde alacaklandırılarak kapatılır. Uzaktan Eğitim Uygulama ve 101 102 17

27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar 27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar İşletilmesi sonucu yararı tükenecek olan bir varlığın aranması bulunduğu yerden çıkarılması amacıyla yapılan harcamaların izlendiği hesap grubudur. Bu amaçla katlanılan maliyetler karşılığında herhangi bir varlık edinilmez. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır: 271 Arama Giderleri Hs. 272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri Hs. 277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hs. 278 Birikmiş Tükenme Payları Hs.(-) 279 Verilen Avanslar Hs. 103 104 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 29 Diğer Duran Varlıklar Grubu Faaliyet dönemi içinde ortaya ancak gelecek yıllara ait olan giderler ile içinde bulunulan döneme ait olup da tahsili sonraki yıllarda yapılacak gelirlerin izlendiği gruptur. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır: 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 281 Gelir Tahakkuklar Hs. Tekdüzen Hesap Planında Duran Varlıklar bölümünde yer alan önceki önceki grupların içerisinde sayılamayan diğer duran varlıkların izlendiği gruptur. Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır: 292Diğer KDVHs. 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Hs. 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hs. 295 Peşin Ödenen Vergi Ve Fonlar Hs. 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hs. 298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs.(-) 299 Birikmiş Amortismanlar(-) 105 106 Kaynakça Teşekkür Ederim Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002. Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003. 8 No lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, 1999. Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 107 108 18