İNŞAAT PROJELERİNİN YÖNETİMİNDE FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI İnşaat projelerinin yönetimi ve kurallar Parkinson Kuralı İşler veya eylemler olası olan zaman ve mekanının tamamını kullanacaktır. Peter İlkesi Bireyler yetersizlikleri oranında hiyerarşik olarak yükselirler Murphy Kuralı Yanlış gidebilecek her sey yanlış gider. İnşaat projelerinde programlama süreci ALGILAMA TANIMLAMA UYGULAMA İHTİYAÇ KONTROL NEDEN? NE? NE ZAMAN? NEREDE? KİM? NASIL? 1
Problem çözmek Analitik süreç; Sonuçlardan ve karmaşık verilerden ilkelere giden metoda analitik metot adı verilir. Çözüm arama süreci Tasarlamak Sentetik süreç; Bilinen ilkelerden bunlara bağlı hale getirilen bir takım sonuçlara gidilmesidir. İstenenleri sağlama süreci ANALİZ SENTEZ DEĞERLENDİRME İnşaat projelerinin yönetimi tasarım süreci 2
Problem çözümü ve tasarlama için sistem analizi Sistem analizi firmaların eylemlerinin araştırılması için geliştirilmiş sistematik metotlar ve bu sistematik metotların çeşitli olaylara uygulanmış şekline verilen genel bir addır. Sistem analizi bir problemin çözümü veya tasarımı için 5 faktörün incelenmesi önerir; Sistemin hedefleri ve amaçları Sistemin çevresi Sistemin kaynakları Sistemin bileşenleri Sistemin yönetimi Problemin araştırılması ve belirlenmesi Problemin tanımının ifade edilmesi Hedef ve amaçlarının belirlenmesi Tasarım ve değerlendirme için kriterlerin belirlenmesi Eylemin tasarlanması Probleme ilişkin verilerin toplanması Tasarlanan eylemlerin test edilmesi Hedefler, amaçlar ve kabuller bağlamında tasarlanan eylemin etkinliğini değerlendirmesi Uygun Çözüm? Hayır Evet Tasarlanan eylemin önerilmesi Sistem analizi için akış şeması 3
İnşaat projelerinin yönetiminde model ve modelleme MODEL ve MODELLEME Model gerçeğin temsilidir. Balıkesir ilini gösteren bir harita; şehrin temel arterlerini, hastanelerini, önemli turistik yapılarıni ölçekli olarak ifadesidir. Tanımsal modelleme Bir inşaat projesi için sağlaması istenen teknik şartnameler İkonik, grafiksel ve şekilsel modelleme Maketler, fotograflar, resimler Analog modelleme Hız göstergesi Matematiksel ve sembollik modelleme Denklemler Kararsal modelleme Kritik yörünge diyagramları, PERT Tanımsal Çıktı Niteliksel Çıktı Nicel Çıktı Açıklamalar İnşaat projelerinin yönetiminde modelleme süreçi 4
Grup ve proje takımlarında problem çözümü Beyin fırtınası yöntemi Delphi yöntemi 5
Fizibilite çalışması Fizibilite kelime anlamı olarak; yapılabilirlik; olurluk demektir. Fizibilite çalışması; bir taraftan istemcinin bazı problemlerini ve imkanlarını ortaya koyarken diğer taraftan, kaynaklar hakkında ya da proje iptalinde bilgiye dayanan karar vermede (planlamada) gerekli olan bilgileri ortaya çıkartır. Ayrıca iyi bir fizibilite çalışması, inşaat projesine başlamadan önce yapılacak projenin vereceği sonuçlardan daha fazla bilgi edinmemizi sağlar. Proje amaçlarını tanımlamak, projenin devam edip etmeyeceğine karar vermek ve nasıl devam edileceği hakkında kapsamlı bilgiler verir. Bu nedenle fizibilite çalışması bir başlangıç hazırlığı içerir, yüksek seviyeli bir proje planı daha büyük bir proje genişliği sağlar, aşamaları tanımlar ve kaynak ihtiyacını hesap eder Fizibilite çalışmalarını 6 ana başlık altında toplayabiliriz. 1. Ekonomik fizibilite çalışmaları Ekonomik fizibilite inşaat projelerinin her aşamasında belirlenebilir. Mali fizibilite çalışması ile uygulanacak projenin müşteri, tasarımcı veya yapımcı firma açısından toplamda kar-zarar analizi yapılabileceği gibi proje içinde; (1) Her adım için maliyet hesabı, (2) kaynak yaratma & hesaplanan maliyetler, (3) kaynak araştırma & olası para kaynakları, (4) inşaat ekipman ve makinaları kiralama, araştırmaları da yapılabilir. Tüm bu aşamalardan sonra aşağıdaki sorular cevap bulur: Devam edilmeli mi? Karlı mı değil mi? 2. Teknolojik fizibilite çalışmaları Teknolojik fizibilite çalışması ile mevcut olan inşaat teknolojilerinin proje için yeterli olup olmadıkları değerlendirilir. Teknolojik fizibilite çalışması içerisinde; (1) Proje için en uygun olan inşaat teknolojilerinin araştırılması, (2) Teknolojideki hızlı gelişmeden dolayı bunların ne zaman alınacağına karar verilmesi. 3. Sosyal fizibilite çalışmaları İnşaat projesinin gerçekleştirileceği sosyal çevrenin değerlendirilmesi sürecini içerir. Proje çevresindeki sosyolojik fakörlerin proje sürecine olabilecek etkileri detaylı olarak incelenir. 4. Kültürel fizibilite çalışmaları İnşaat projesinin gerçekleştirileceği kültürel çevresenin değerlendirilmesi sürecini içerir. Proje çevresini saran kültürel değerlerin, normların ve kuralların proje sürecine olabilecek etkileri detaylı olarak incelenir. 5. Yasal fizibilite çalışmaları Projenin gerçekleştirileceği fiziksel çevrede geçerli olan yasaların, yürütme kararları ve yönetmeliklerin incelenmesi sürecini kapsar. 6. Organizasyonel fizibilite İnşaat firmasına ait fizibilite, organizasyonun insan kaynakları ve yönetimsel becerileri, yönetim politikaları, bütçe oluşturma ve planlama yöntemleri dikkate alınarak değerlendirilebilir. İnşaat projesinin gerçekleştirilmesi için kaynaklar yeterli değil ise izlenecek strateji belirlenir. 6
Başarılı bir fizibilite uygulaması için yapılması gerekenler Bir çözüme geçmeden önce problemi iyi anlamalı Elimizde bulunan imkanlar dikkatlice değerlendirilmeli Gereksinimler açık bir şekilde tanımlanmalı Politik konular çözümlenmeli Fizibilite Raporu Projenin tümü yaklaşık olarak ne kadar sürer? Bu projeyi yapabilir miyiz? Bu projede nasıl ilerleyebiliriz, nasıl bir yol takip etmeliyiz? Farklı küçük bölümlere ayırabilir miyiz? Projenin sürekliliğini nasıl sağlamalıyız? Kullanıcılar bu sistemi nasıl kullanıyor? Pazarlama & Satış stratejileri nasıl olacak? Sistem tamamlandığında,tahmin edilen uygulama için uygun olacak mı? Tahminler gerçekleşir mi? Son kullanıcılar sistemden memnunlar mı? Soruları ve benzer sorular fizibilite raporunda yer almalıdır. 7