ÖĞRETİM TEKNİKLERİ II. Adnan ALTUN - AİBÜ

Transkript

1 ÖĞRETİM TEKNİKLERİ II Adnan ALTUN - AİBÜ

2

3 AKTİF ÖĞRENME TEKNİKLERİ

4 1. Rulman Rulman konuşma halkası gibi öğrenciler çember şeklinde dizilirler. Ortaya ise farklı öğrenciler tarafından başka bir çember şeklinde dizilim olur ve ortadaki öğrencilerin yüzü dış tarafta yani dıştaki öğrencilere dönük olur. Bir konu hakkındaki tartışmaya sırayla katılırlar. Konuşma halkasıyla tek farkı içteki öğrenciler ile dıştaki öğrenciler sadece kendisine yüzü dönen öğrenci ile fikir alış verişi yaparlar.

5 2. Köşeleme Genellikle net bir yanıtı olmayan sorular ve problemler üzerinde çalışırken kullanılır. Örneğin; Problem seçilip açıklanır. Olası çözümler kartonlara yazılıp sınıfın köşelerine asılır. O fikri savunan öğrenciler o köşede toplanır. Kabul ettikleri çözümü gerekçeleriyle açıklarlar. Son olarak sınıfça ortaya çıkan görüşler tartışılır. İşbirliğine dayalı öğrenmedeki takım çalışmalarını çağrıştırmaktadır. Tarih öğretiminde hangi konularda Rulman ve Köşeleme tekniklerine başvurabilirsiniz?

6 3. Kartopu / Piramit Konu önce bireysel olarak, sonra iki, daha sonra dört ve sekiz kişilik gruplarda tartışılır.ulaşılan sonuçlar sınıfta tartışılır. Kişi sayısı büyüdükçe fikirde büyür.

7 4. Tereyağ Ekmek Öğretmen tarafından verilen bir problem, soru ya da konu öğrencilere verildikten sonra öğrencilerden önce tek başlarına düşünmeleri, daha sonra arkadaşları ile bir araya gelerek düşüncelerini tartışmaları istenir. ÖNCE BİREYSEL DÜŞÜNME SONRA GRUPLA TARTIŞMA Birinci aşamanın üzerine tekrar konuşma fırsatı verdiği için bu tekniğe tereyağı ekmek denmiştir.

8 5. Sandviç Öğrencilerin bireysel çalışması Sonra arkadaşlarıyla paylaşması Birlikte somut bir ürün ortaya koymaları Zihin haritası Afiş Kısa film Ortaya konulan ürünün sunulması Tereyağ ekmek tekniğinden farkı daha fazla aşamadan oluşmasıdır.

9 6. Şiir Yazma Bu uygulamada öğrenciler küçük gruplar halinde otururlar ve her bir öğrencide kağıt bulunur. Verilen konu ile ilgili bir dize yazmaları söylenir. Öğrenciler bir dize yazdıktan sonra kağıtlar değiştirilir. Yeni kağıda ikinci dize yazılır. Belirlenen süre tamamlanana kadar uygulama devam eder. Grupların elinde üye sayısı kadar şiir yazılmış olur. Uygulamanın sonunda oluşturulan şiirler sınıfa sunulur.

10 7. Dedikodu Öğrencilerin konuyu kavramaya çalışmasını, o konuda düşünmesini ve konu hakkındaki çeşitli düşüncelerini öğrenip onları değerlendirmesini sağlar. Öğrenciler ikişerli gruplara ayrılır, verilen konuyu ya da sorıuyla ilgili düşüncelerini birbirlerine söylerler. Ve eşler sürekli birbirinden ayrılıp yeni ikililer oluştururlar. Diğer grup arkadaşlarının fikrini yeni grup arkadaşlarına söylerler. Bu, eş değiştirip fikirlerin yaygınlaştırılması, durumun tekrarlanması teknik için önemlidir. Sürecin sonunda fikirler sınıf içinde tartışılır.

11 8. Konuşma Bİletleri Bir tartışma tekniği olan konuşma biletlerinde öğrencilerin eşit konuşma sürelerine sahip olmasına önem verilir. Bunu sağlayabilmek için her bir öğrenciye üç bilet verilir. Her bir biletin belirli konuşma süresi (yolculuk süresi) vardır. Öğrenciler biletleri bitene kadar konuşabilirler. Bileti biten öğrencilerin konuşma hakkı sona erer.

12 9. Beyin Eseri / Ürünü Öğrencilerin bireysel ve grup olarak görüş geliştirebilmelerini teşvik etmek için kullanılan; beyin fırtınasına benzer bir tekniktir. Bir konu ya da problem belirlendikten sonra sınıftaki öğrenciler 6 7 kişilik gruplara ayrılır ve her öğrenciye bir konunun, farklı yönleriyle ilgili 3 kart verilir. Öğrenciler bu kartlara konuyla ilgili düşüncelerini yazar ve kartlarını masalarının üzerine koyarlar. Ardından her öğrenci sırayla kart çeker ve o kartı sesli bir şekilde okur. Daha sonra kartını herkesin göreceği biçimde masasına koyar. Benzer fikirler gruplanır. Tüm gruplar görüşleri okuduktan sonra, görüşler sınıfla paylaşılır ve tahtaya yazılır. Tekniğin etkili olarak kullanılabilmesi için; Öğrencilerin bu tekniği kullanmadan önce konu ile ilgili ön bilgilere sahip olması gerekir. Tekniğin amacı belirtilmeli ve teknik başka örnekler üzerinde öğretilmelidir. Öğrencilerin görüşlerini sıkılmadan belirte bilmeleri için rahat bir sınıf ortamı oluşturulmalıdır. Görüşler asla eleştirilmemelidir.

13 10. Fikir Taraması Tartışma teknikleri arasında yer alan fikir taramasında, belli bir konuda dört dokuz kişilik gruplar oluşturularak grup üyeleri arasında bir fikir taraması yapılır. Fikir taraması, öğrencilerin herhangi bir konuyla ilgili görüşlerini özgürce söylemesiyle gerçekleşir. Bu konunun beyin fırtınasında olduğu gibi sorunsal bir konu olmasına gerek yoktur.

14 11. Güç Alanı Analizi Güç alanı analizi, mühendislik alanı ile ilgili bir kavram olarak literatürde karşılaşılır. Zıt kutuplar arasındaki farkın belirlenmesi esasına dayanır. Uygulama sırasında öğrencilerin bir probleme ilişkin engelleyici ve destekleyici gördükleri noktaları bulması gerekir. Problemin çözümünü destekleyen veya engelleyen faktörlerin belirlenmesi için kullanılır. Amaç, kişiyi istenen değişiklik için her şeyi bir arada düşünmeye zorlar. Öğrenci bir konu hakkında önce güçlü yanlarını sonra güçsüz yanlarını belirler.güçsüz yanlarını iyileştirici, güçlü yanlarını dahada geliştirici çalışmalar planlayıp gelecek için önlem alırlar. Güç alanı analizi, istenen değişiklik için öğrencileri tüm faktörleri bir arada düşünmeye zorlar. Yaratıcı çözümlerin üretilmesi desteklenir.

15 12. Nesi Var? Oyun sınıftaki öğrencilerden birinin dışarı çıkarılması ile başlar. Sınıftaki öğrenciler aralarında olay ya da kavramı belirlerler. Hangi ipuçlarını vereceklerini kararlaştırırlar. Dışarıdaki öğrenci sınıfa çağrılır. Dışarıdan gelen öğrenci değişik öğrencilere Nesi var? sorusunu yöneltir. Öğrenciler ipuçlarını verirler. İpuçları sayısı ve tahminde bulunma hakkını öğrenciler belirler. Bu oyun öğrencilere bildiklerini eğlenceli bir şekilde gözden geçirme fırsatı verir.

16 15. Mektup/Telgraf Bu uygulamada sınıf 6 veya 8 kişilik gruplara ayrılır ve bu gruplar da kendi aralarında ikiye ayrılır. Gruplardan biri tartışmalı olan konunun seçmiş olduğu bir yönünü diğer gruba telgraf veya mektup olarak yazar, belirlenen süre içerisinde grubun cevabı okuması beklenir ve okunan açıklama grup tarafından tartışılarak tartışma özetlenir.

17 14. Tombala Tombala uygulamasında şu aşamalar izlenir: 1. Konunun temel kavram veya düşünceleri maddeler halinde çıkarılır. 2. Bu maddeler tombala kartlarına dağınık olarak yazılır veya bazı kutular boş bırakılır. 3. Hazırlanan kartlar öğrencilere dağıtılır. 4. Öğretmen konuyu anlatırken bu maddelerden biri geçerse tombala kartında o maddenin üzerinin kapatılması istenir. 5. Yatay, dikey ya da çapraz çizgilerde yan yana üç kutu kapatan öğrenciler tombala yapmış olurlar. Aynı orijinal tombala oyununda olduğu gibi ilk sırayı dolduranlar birinci çinko, ikinci sırayı dolduranlar ikinci çinko ve üçüncü sırayı dolduranlar da tombala yapmış olurlar.

18 15. Pazaryeri Aktif öğrenme tekniği olan pazar yeri, aynı sınıftaki öğrencilerin birbirini tanıması, birbirleriyle görüşlerini paylaşması ve soruna ilişkin çözümlerini karşılaştırmaları amacıyla kullanılır. Öğrencilerden, onlara dağıtılan küçük kağıt parçalarına bir soruna ilişkin kendi çözümü, ilgili konuya ilişkin bir değeri, kendi deneyimlerini, kafasına takılan bir soruyu, görüşü veya bildikleri olguları yazmaları istenir. Daha sonra her bir öğrencinin bu yazdıklarını yakalarına takmaları ve sınıfta dolaşmaları istenir. Öğrenciler birbirlerinin yakalarındakini okuyarak sınıfta dolaşırken arkadaşının kağıdı ile ilgili soruları o arkadaşa sormaları, beğendikleri kağıtları karşılıklı değişmeleri sağlanır. Daha sonra kağıtları değiştirilenlerin neden değiştirdiklerini sınıfa açıklamalarıyla bu aktif öğrenme tekniği tamamlanmış olur.

19 16. Kese Kâğıdı Öğrencilere birer kese kağıdı dağıtılarak başlanan bu teknikte,işlenecek olan konunun önemli bilgi ve kavramları çıkarılır ve öğrenciler için bunlar tahtaya listelenir. Öğrenciler bu kavram ve bilgilerle ilgili bildiklerini elerindeki kese kağıdının üzerine yazarlar. Bildikleri ya da hatırladıkları bir nokta yoksa kese kağıdına yazı yazmazlar. Daha sonra ikişerli, üçerli ya da dörderli grup oluştururlar ve aynı gruba düşen öğrenciler yazdıklarını birbirleriyle paylaşırlar. Daha sonra öğretmen öğrencilere küçük kartlar ya da kağıtlar dağıtır, öğrenciler bu kartlara (ya da kağıtlara) grup çalışması sonrası öğrendikleri yeni bilgi ve kavramları yazıp kendi kese kağıdının içine atar. Daha sonra küçük gruplar kese kağıdının içine yazılanları tartışır. Böylelikle grup çalışmasından önceki bilgilerle yani kese kağıdının üzerine yazılanlarla grup çalışması sonrası bilgiler yani kese kağıdının içindeki bilgiler ilişkilendirilmiş olur.

20 17. Mahkeme 1. Dava (tartışma) konusu belirlenir. 2. İki tarafın avukatları, araştırmacıları, tanıkları, hakim ve katip belirlenir ve geriye kalanların jüri üyesi olması önerilir. 3. Bütün öğrencilere konu ile ilgili araştırma yapma ve malzeme toplama, grupların avukat, tanık, jüri üyesi, araştırmacı rolündeki üyelerinin bir araya gelerek bulduklarını tartışmaları ve hazırlık yapmaları sağlanır. 4. Mahkeme başlatılır. 5. Avukatlar savunma yaparlar. 6. Tanıklar kanıtlarını mahkemeye sunarlar. Avukatlara sorular sorulur ve yapılan açıklamaların kendi savlarını destekleyen yönlerini ortaya çıkarmaları istenir. 7. Hakim olarak belirlenen öğrenci ya da öğretmen, yanlışları ve eksiklikleri belirler. 8. Geriye kalanlardan oluşan jüri üyeleri kimin haklı olduğuna karar verir.

21 18. Otobüs Özellikle matematik ve hayat bilgisi gibi derslerde kullanımı uygundur. Bilgilerin paylaşılmasını, pekiştirilmesini ve değerlendirilmesini sağlar. Örnek bir otobüs oyununun aşamaları şunlardır: 1. Sınıf, ideali 10 kişi olmak üzere iki gruba bölünür. 2. Her gruba rol dağılımı yapmaları için süre verilir. 3. Durakları hesaplamaları, indi bindilere dikkat etmeleri istenir. 4. Uygulama sırasında otobüste uyulması gereken kurallar işlenir. Bunun yanında indi bindilerle öğrencilerin zihninden hızlı toplama ve çıkarma yapmaları sağlanır. Bu uygulama ile birlikte disiplinler arası bir etkinlik sağlanarak bütüncül bir öğrenme öğretme süreci sağlanabilir. Etkinliğin oyun yönüyle beden eğitimi dersi, matematiksel işlemler olan bölüm sayesinde matematik dersi ve sosyal yönü ile hayat bilgisi derslerine yönelik kazanımlar elde edilebilir.

22 19. At Nalı At nalı uygulaması normal veya grupla işlenen dersler için alternatif ve rahat bir sınıf düzenleme yoludur. Öğrenciler, öğretmen karşısında sıralanmış seriler halinde oturmaktansa şekildeki gibi sıra düzeninin at nalı formatında olduğu, yüz yüze ve açık bir ortamda otururlar. At nalı oturma formatı, ders başında problem durumlarının verildiği, ardından öğretmenin gruplar arasında dolaştığı, dinlediği, soru sorduğu veya cevapladığı bir düzeni ifade eder.

23 20. Arkası Yarın Arkası yarın tekniğinde öğretmen bir hikâye okurken, okuturken veya bir film izletirken daha önceden belirlediği bir noktada hikâyeyi durdurur. Daha sonra öğrencilerden hikâyenin veya filmin devamında neler olabileceğine dair tahminlerini alır. Öğrenci görüşleri veya tahminleri tahtaya yazılabilir. Görüşler alındıktan sonra hikâye veya film devam ettirilir ve öğrenci tahminleri ile karşılaştırılır. Böylece öğrencilerin yaratıcılığı geliştirilmeye çalışılır.

24 21. Öykü Oluşturmaca Bu teknik herhangi bir konu çerçevesinde gruplar halindeki öğrencilerin bir araya gelip; giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini oluşturarak yazılı çalışmalar yapmasıyla gerçekleşen bir tekniktir. ÖRNEK: 1. Öğrenciler 3 5 kişilik gruplara ayrılır. 2. Öğrencilere öykünün bir kısmı okunarak yarım bırakılır ve öğrencilerden yarım bırakılan öykünün kalan kısmının verilen süre (15 20 dk) içerisinde tamamlanması istenir. 3. Oluşturulan öyküler her gruptan birer kişi tarafından okunur ve diğer öğrencilerden öyküler üzerine değerlendirmeleri alınır. Son olarak da oluşturulan öyküler, konunun daha iyi anlaşılması için doğaçlama (drama) ile tekniklerinden faydalanılarak öğrenciler tarafından görselleştirilebilir.

25 22. Sendika 4 6 kişilik öğrenci gruplarının bilgiyi araması ve bulduğu bilgiyi organize etmesiyle, grupla çalışma, karar verme ve sunum becerilerini geliştirir. Yaşam boyu öğrenmeyi sağlamak isteyen bir tekniktir.gruplarla uygulanır.amerika daki sendika yöntemi işbirlikli öğretime dayalıdır.birbiriyle bağlantılı konular aynı anda işlenir.öğretmen öğrencilere rehberlik eder.öğretmen sınıfta dolaşarak öğrencilerine yardımcı olur ve uygulama sonunda değerlendirme yapar. **Öğrencilere takımla çalışma alışkanlığı kazandırır. **Öğrencilerin anlatım becerisini geliştirir. **Öğrencilerde karar verme becerisi gelişir. **Öğrencilerin araştırma yapmasını sağlar.

26 23. Siz Olsaydınız Ne Yapardınız? Öğrencilerin günlük hayatta karşılaşabilecekleri durumlar kartlara yazılarak hazırlanır. Bu kartlarda olayla ilgili soru veya sorular hazırlanır ve ifadelerin sonuna Siz olsaydınız ne yapardınız? soruları yazılır. Sonrasında kartların hepsine numara verilerek öğrencilerden bu kartlardan bir tanesini seçmeleri beklenir ve öğrenci seçmiş olduğu karttaki soruları cevaplandırır. En son olarak da öğrenci seçmiş olduğu karttaki soruyu cevapladıktan sonra diğer öğrencilerin de açıklanan duruma ilişkin görüşleri alınarak küçük bir tartışma yapılır.

27 24. Soru Turu Soru turu bir konunun netleşmesinde ve gözden geçirilmesinde kullanılabilir. Öğrenciler yazma, anahtar kavram ve soru çıkarma, açıklama yapma, değerlendirme gibi üst düzey işlere katılma fırsatı bulurlar. Bununla birlikte sınıfın öğrenme düzeyi hakkında da fikir verir. Soru turu uygulamasında sırasıyla şu aşamalar izlenir. Öğrenci seçtiği bir arkadaşına kendi hazırladığı bir soruyu sorar. Arkadaşı önce bu soruyu cevaplar, sonra kendi hazırladığı bir başka soruya istediği bir arkadaşına yöneltir.

28 25. Kavram Karikatürü Biri biçimsel açıdan doğru kabul edilen düşünce biçimini, diğerleri ise bilimsel olarak doğru olmayanları ifade eden konuşma balonlu karikatürlerin tartışmaya açılmasıyla görüşleri gerekçelendirmeyi öğretir ve yaratıcılığı geliştirir.

29 26. Kavram Kontrolü Sınıfta öğrenilen kavram, ilke, genelleme, kural ve kuramların öğrenilip öğrenilmediğini kontrol etmek için kullanılan bir kart oyunudur. Bu oyun sürecinde kartlardan bir grubuna tanımlar ve açıklamalar yazılarak numaralar verilir. Diğer kartlarda ise kavram, ilke, kural ve kuram vardır. Sonrasında öğrencilere kartlar dağıtılarak kartlar numara sırasına göre buna karşılık gelen kavram veya özellikler arasında uygun eşleştirmeler yapılarak bu işlem kartlar bitinceye kadar devam eder. Sonuç olarak derste öğrenilen tüm kavramlar tekrar edilmiş ve öğrencilerin konuya ilişkin olan eksiklikleri tamamlanmış olur.

30 27. Kum Saati Ön öğrenmelerin hatırlatılması amacıyla gerçekleştirilir. Tahtaya ya da kağıtlara boş kum saati çizilir. Kum saatinin ortasına konu (Ne öğretilecek?) yazılır. Öğrenme malzemesi ile ilgili ön öğrenmeler kum saatinin üst tarafına, öğrenme malzemelerinin ana temaları alt kısma yazılır. Daha sonra oluşturulan kum saatleri açıklanarak sınıfla paylaşılır.

31 28. Burada Herkes Öğretmen Tekrar ve değerlendirme amaçlıdır. Öğrencilere, öğretilenleri gözden geçirme, onlar hakkında soru hazırlama ve değerlendirme yapma fırsatı verilir. 1.Adım: Öğrencilere küçük kart ya da kâğıtların dağıtılması 2.Adım: Öğrencilerin konuyu gözden geçirerek o konuda sorulmasını istedikleri soruyu ya da tartışılmasını istedikleri noktayı karta yazmaları. 3.Adım: Kartların toplanması ve karıştırılarak yeniden dağıtılması 4.Adım: Öğrencilerin kendilerine gelen karttaki soruyu ya da tartışma konusunu araştırıp ne söyleyeceğini saptamaları. 5.Adım: Soruların ve yanıtların sınıfa sunumu ve tartışılması.