Ders 9 İşlem tanımları. Ders Sorumlusu: Dr. Saadettin Erhan KESEN

Transkript

1 Ders 9 İşlem tanımları Ders Sorumlusu: Dr. Saadettin Erhan KESEN

2 GİRİŞ Önceki derslerde iki önemli sistem bileşeni olan veri akışları ve veri yapıları tanımlandı. Bu derste üçüncü sistem bileşeni olan süreçleri tanımlamada kullanılan metotlar üzerinde durulacaktır. 2

3 Yapısal sistem analizinin kullanılmasındaki temel sebeplerden birisi sistem tanımlarındaki belirsizlikleri ortadan kaldırmaktır. Bu belirsizlikler işlemlerin doğal dil tanımlarında sıklıkla ortaya çıkmaktadır. Örneğin, şu tanımı dikkate alalım: eğer seyahat süresi 2 günü aştıysa ya da seyahat uzunluğu 250 km den uzun ve şirket aracı kullanıldıysa masrafı seyahat bütçesine ekle. 3

4 Eğer 300 km uzunluğundaki bir seyahat 3 gün sürdüyse ve özel bir araç kullanıldıysa ne yapacağız? 250 km den uzun ifadesi ile ya iki günü aşmıştır (ki bu durumda cevap eklememektir) ya da şirket aracı kullanıldı (ki bu durumda cevap eklemektir) ifadelerini gruplandırıp gruplandırmamamıza bağlıdır. İşlem tanımında bu sebepten belirsizlik vardır. İşlem tanımlarının yapısal sistem analizi yandaşları tarafından çok fazla ilgi görmesi enteresan değildir. Bunun için burada önerilen teknikler: yapısal dil; numaralı dil; karar tabloları; ve karar ağaçlarıdır. 4

5 Yapısal dil ve numaralı dil mantıksal belirsizlikleri ortadan kaldıran mantık yapılarına sözel tanımlamalar eklemektedir. Bu iki önemli alanın en iyisini sağlamaktadır. Mantıksal yapı, mantıksal belirsizlikleri ortadan kaldırmakta ancak dilsel ifade hala eylemleri tanımlamak için kullanılabilir. Belirsizlikleri ortadan kaldırmak için kullanılan mantıksal yapılar yapısal programlamanın mantık yapılarıdır. 5

6 Sonraki iki metot olan (karar tabloları ve karar ağaçları) birçok eylem arasından birinin seçileceği durumlarda tercih edilmektedir. Seçilen eylem bir çok koşula bağlıdır. Yapısal ya da numaralı dil genellikle bu amaçla kullanılmaz çünkü mantık yapısı tekerrüre başlayacaktır. Dört metot arasındaki farklılıklar bir müşteriye kredi verilip verilmeyeceğini belirleyen bir işlem tanımının yer aldığı Şekil 1 de gösterilmektedir. 6

7 İşlem dört metodun her biri kullanılarak açıklanmıştır. İşlem üç muhtemel eylemden ( krediyi onayla, kredi başvurusunu reddet, yöneticiye ilet ) birini seçmektedir. Seçilen eylem müşterinin mevcut kredi limitini aşıp aşmadığına, satın alma miktarına ve müşterinin ödeme geçmişine bağlıdır. Kredi seviyesi aşılmadığında kredinin onaylandığına dikkat ediniz. eğer kredi limiti aşıldıysa müşterinin ödeme geçmişi ve kredi miktarı incelenmektedir. Kötü ödeme geçmişi olan müşteriler in kredi başvurusu reddedilmektedir. İyi kredi geçmişine sahip müşterilere yöneticini inisiyatifinde 200$ a kadar kredi onayı verilmektedir. 7

8 Kredi limiti aşılmış E E E E H H H H İyi bir ödeme geçmişine sahip E E H H E E H H Satın alma 200$ üzerinde E H E H E H E H Krediyi onayla X X X X Kredi başvurusunu reddet X X X Yöneticiye ilet X Şekil 1: Kayıtların düzenlenmesi 8

9 Yapısal dilde bu koşullar IF THEN ELSE yapısı üzerindeki mantıkla açıklandığı görülmektedir. Çok fazla girinti yapısal dil spesifikasyonlarında karmaşaya sebebiyet vermektedir ve bundan kaçınılmalıdır. İçiçe koyma (nesting) terimi girinti seviyelerini ifade etmektedir. Numaralı dil girinti işlemini basitleştirmek için bir numaralandırma şeması kullanmaktadır. Karar tablosu bir sütundaki her bir muhtemel koşullar kümesini göstermektedir. Karar ağacı ise koşulları soldan sağa doğru bir testler sırası olarak tanımlamaktadır. 9

10 YAPISAL DİL Yapısal dil, işlemlerde kullanılan verileri ve eylemleri tanımlanmasında bazı serbestlikler tanırken işlem spesifikasyon mantığını bir blok yapısal dil olarak yapılandırmak için anahtar kelimeler sunmaktadır. Blok yapısal dile benzer şekilde, işlem spesifikasyon mantığı karar ve tekrar yapılarına sahip bir ya da daha fazla emir cümleleri sırasının kombinasyonundan oluşmaktadır. 10