IĞDIR IN KUŞLARI THE BIRDS OF IĞDIR

Transkript

1 IĞDIR IN KUŞLARI THE BIRDS OF IĞDIR Ankara

2 IĞDIR IN KUŞLARI THE BIRDS OF IĞDIR Mete TÜRKOĞLU Çağan H. ŞEKERCİOĞLU T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ REPUBLIC OF TURKEY MINISTRY OF FORESTRY AND WATER AFFAIRS GENERAL DIRECTORATE OF NATURE PROTECTION AND NATIONAL PARKS 2. Baskı (Second Edition) ISBN : İletişim : mturkoglu@ormansu.gov.tr c.s@utah.edu Grafik Tasarım : Yusuf MEŞE (EVOS) Baskı-Cilt : EVOS BASIM YAYIN SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. İnönü Mah. İstanbul Yolu 7. km. Necdet Evliyagil Caddesi. Nu: 24 Bat kent-ankara Tel: Faks: evos@evos.com.tr II Bu kitabın bütün hakları T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığına aittir. Kaynak ve yazar ismi kullanılarak alıntı yapılabilir.

3 IĞDIR IN KUŞLARI THE BIRDS OF IĞDIR Mete TÜRKOĞLU Çağan H. ŞEKERCİOĞLU Eşim Barbara TÜRKOĞLU nun anısına... (In Memory of my wife Barbara TÜRKOĞLU) III

4 İÇİNDEKİLER Sayfalar Sayfa No Genel Müdür / Önsöz...IX Iğdır Valisi / Önsöz...XI Mete TÜRKOĞLU / Özgeçmiş...XII Mete TÜRKOĞLU / Teşekkür...XIII Mete TÜRKOĞLU / Önsöz...XV Doç. Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu...XVI Mete TÜRKOĞLU/Iğdır ın Biyoçeşitliliği...XX INTRODUCTION...XXII The Location of Iğdır...XXII The Land Distribution of Iğdır...XXIII Forests...XXIII Wetlands...XXIII Flora and Endemic Plants...XXIII Fauna and Endemic Animals...XXIV 1. GİRİŞ...XXV 1.1. Iğdır ın Konumu...XXV Iğdır ın Arazi Dağılımı...XXVI Ormanlar...XXVI Sulak Alanlar...XXVI 1.2. Flora ve Endemik Bitkiler...XXVI 1.3.Fauna ve Endemik Hayvanlar... XXVII 2. Tuzluca İlçesinin Konumu... XXVII 2.1.Sosyoekonomik Durum... XXVIII 3. Ekolojik Denge ve Kuşların Ekosistemdeki Yeri... XXVIII 4. Kuşların Göçü... XXVIII 5. Kuş Halkalama...XXIX 6. Aras Nehri Kuş Halkalama ve Eğitim İstasyonu...XXIX Harita / Map...XXXI Geri Bildirim / Recoveries of ringed birds... XXXII Fotoğrafçılar/ Photographers... XXXIII Latince Sayfa No. Tachybaptus ruficollis...1 Botaurus stellaris...2 Ixobrychus minutus...3 Nycticorax nycticorax...4 Ardeola ralloides...5 Egretta garzetta...6 Ardea cinerea...7 Ardea purpurea...8 Tadorna ferruginea...9 Anas crecca...10 Anas querquedula...11 Pernis apivorus... Milvus migrans...13 Neophron percnopterus...14 Circus aeruginosus...15 Circus cyaneus...16 Circus macrourus...17 Circus pygargus...18 Accipiter nisus...19 IV

5 Latince Sayfa No Accipiter brevipes...20 Accipiter badius...21 Buteo buteo...22 Hieraaetus pennatus...23 Falco tinnunculus...24 Falco columbarius...25 Falco subbuteo...26 Coturnix coturnix...27 Rallus aquaticus...28 Porzana porzana...29 Zapornia parva...30 Crex crex...31 Gallinula chloropus...32 Fulica atra...33 Haematopus ostralegus...34 Burhinus oedicnemus...35 Charadrius dubius...36 Calidris pugnax...37 Lymnocryptes minimus...38 Gallinago gallinago...39 Gallinago media...40 Scolopax rusticola...41 Tringa totanus...42 Tringa ochropus...43 Tringa glareola...44 Actitis hypoleucos...45 Phalaropus lobatus...46 Sterna hirundo...47 Sternula albifrons...48 Chlidonias leucopterus...49 Columba livia...50 Columba oenas...51 Columba palumbus...52 Streptopelia decaocto...53 Streptopelia turtur...54 Cuculus canorus...55 Otus scops...56 Asio otus...57 Caprimulgus europaeus...58 Alcedo atthis...59 Merops persicus...60 Merops apiaster...61 Coracias garrulus...62 Upupa epops...63 Jynx torquilla...64 Dendrocopos syriacus...65 Calandrella brachydactyla...66 Calandrella rufescens...67 Galerida cristata...68 Alauda arvensis...69 Riparia riparia...70 Hirundo rupestris...71 Hirundo rustica...72 Hirundo daurica...73 Delichon urbicum...74 Anthus campestris...75 Anthus trivialis...76 Anthus pratensis...77 Anthus cervinus...78 V

6 Latince Sayfa No Anthus spinoletta...79 Motacilla flava...80 Motacilla citreola...81 Motacilla cinerea...82 Motacilla alba...83 Cinclus cinclus...84 Troglodytes troglodytes...85 Prunella modularis...86 Cercotichas galactotes...87 Erithacus rubecula...88 Luscinia luscinia...89 Luscinia megarhynchos...90 Luscinia svecica...91 Irania gutturalis...92 Phoenicurus ochruros...93 Phoenicurus phoenicurus...94 Saxicola rubetra...95 Saxicola torquata...96 Saxicola maurus...97 Oenanthe isabellina...98 Oenanthe oenanthe...99 Oenanthe pleschanka Oenanthe hispanica Oenanthe finschii Monticola saxatilis Turdus merula Turdus pilaris Turdus philomelos Turdus iliacus Turdus viscivorus Cettia cetti Locustella naevia Locustella fluviatilis Locustella lusciniodies...1 Acrocephalus melanopogon Acrocephalus schoenobaenus Acrocephalus agricola Acrocephalus dumetorum Acrocephalus palustris Acrocephalus scirpaceus Acrocephalus arundinaceus Iduna pallida...0 Iduna caligata...1 Hippolais languida...2 Hippolais icterina...3 Sylvia mystacea...4 Sylvia melanocephala...5 Sylvia crassirostris...6 Sylvia nisoria...7 Sylvia curruca...8 Sylvia communis...9 Sylvia borin Sylvia atricapilla Phylloscopus throchiloides(nitidus) Phylloscopus inornatus Phylloscopus orientalis Phylloscopus sibilatrix Phylloscopus fuscatus Phylloscopus lorenzii Phylloscopus collybita VI

7 Latince Phylloscopus trochilus Regulus regulus Muscicapa striata Ficedula parva Ficedula semitorquata Ficedula albicollis Ficedula hypoleuca Panurus biarmicus Poecile lugubris Periparus ater Cyanistes caeruleus Parus major Sitta neumayer Remiz pendulinus Oriolus oriolus Lanius collurio Lanius minor Lanius excubitor Lanius senator Lanius nubicus Pica pica Garrulus glandarius Corvus monedula Sturnus vulgaris Pastor roseus Passer domesticus Passer hispaniolensis Passer montanus Petronia petronia Fringilla coelebs Fringilla montifringilla Chloris chloris Carduelis carduelis Carduelis spinus Spinus spinus Carpodacus erythrinus Coccothraustes coccothraustes Emberiza leucocephalos Emberiza citrinella Emberiza cia Emberiza hortulana Emberiza pusilla Emberiza schoeniclus Emberiza melanocephala Emberiza calandra Sayfalar Sayfa No Sayfa No Aras Nehri Kuş Cenneti ve Iğdır İli Tür Listesi Türkiye nin Kuş Listesi Türkçe Dizin English İndex Kaynaklar VII

8 VIII

9 ÖNSÖZ Serhad şehrimiz Iğdır; yeşil ve mavinin kucaklaştığı, Aras nehrinin kahramanlık türküleri söylediği, başı dumanlı dağlarıyla, efsaneleriyle binlerce yıldır birçok uygarlığın boy attığı, eskinin kervan yolları üzerinde önemli bir duraktır. Iğdır sahip olduğu eşsiz ekosistemiyle biyoçeşitliliğimiz bakımından önemli bir kentimizdir. Bilindiği üzere Iğdır ve Aras Vadisi kuşların göç yolu üzerindedir. Doğu Anadolu da görülen şiddetli kara ikliminin aksine, Iğdırımızın ovalık olması ve etrafının dağlarla çevrili olması bu bölgenin mikroklimatik bir iklime sahip olmasını sağlamıştır. Bu nedenle bu yöredeki tabii yaşam, gerek sıcaklık bakımından, gerekse besin zincirinin oluşması bakımından elverişli bir sürekliliğe sahiptir. Tabiat, insan ve tarihin el ele verip yoğurduğu olağanüstü güzellikleri barındıran Iğdır yöresinin sahip olduğu yaban hayatı çeşitliliğinin ve çevresinin tanıtılması ve korunması büyük önem arz ediyor. Bu maksatla hazırlanan ve Iğdır yöresinde yaşayan kuş türlerimizin yer aldığı bu eserde emeği geçen bütün çalışma arkadaşlarıma teşekkür eder, başarılarının devamını dilerim. Nurettin TAŞ Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü IX

10 X

11 ÖNSÖZ İlimiz, Doğu Anadolu bölgesinde Sürmeli Çukuru adı verilen Ağrı Dağı eteklerinde yer almaktadır. Önemli bir kültür ve yol kavşağında bulunan İl, Ermenistan, Nahcivan Özerk Cumhuriyeti (Azerbaycan) ve İran ile sınır komşusu olup Türkiye nin üç ülkeyle sınırı olan tek ilidir. Türkiye nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı nın yüz ölçümünün %65 i İl sınırları içinde kalmaktadır. İklim açısından Mikroklima iklim özelliğine sahip olması İlimizi Biyolojik Çeşitlilik bakımından zengin kılmaktadır. Türkiye de görülen toplam 483 kuş türünün, 321 tür kuşun görülebileceği, beş parmaklı Arap tavşanı, Yeşil Arıkuşu, Su Maymunu (Koypu) ve de ülkemizde bulunan dört akbaba türünün (Kara Akbaba, Kızıl Akbaba, Sakallı Akbaba, Küçük Akbaba) tek bir noktada görülebildiği ender yerlerden birisidir. Zengin bitki örtüsüne sahip olan Iğdır da yaklaşık tür bitki bulunduğunu tahmin edilmektedir. Şimdiye kadar tespit edilen 500 bitki türü içerisinde yaklaşık 60 ın üzerinde Endemik bitki tespit edilmiştir. Söz konusu alanlarda; Kuş Gözlemciliği, Yürüyüş ve Sırt Çantalı Gezileri (Doğa Gezileri), Bisiklet Gezileri, Atlı Geziler, Yaban Hayatı Gözlemciliği (Fauna Gezileri), Bakir Orman Gezileri, Foto Safariler, Botanik Gezileri, Ekosistem Tabanlı Doğa Eğitimi Programları, Bilimsel Turizm, Aile/Yerli Turistler, Köy Ürünleri Satın Alma, Dünyada öne çıkan alternatif turizm dallarından kuş gözlem turizminin gelişmesine olanak sağlayacaktır. Hazırlanan envanter niteliğindeki Iğdır ın kuşları kitabının araştırmacılara ve doğaseverlere yararlı bir rehber olacağı ümidiyle Enver ÜNLÜ Iğdır Valisi XI

12 Mete TÜRKOĞLU 1967 yılında Iğdır da doğdu. İlk orta ve liseyi Iğdır da bitirdi yılında Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden Ziraat Mühendisi olarak mezun oldu yılında Milli Eğitim Bakanlığına Öğretmen olarak atandı yılları arasında Iğdır da Öğretmen, Okul Müdürü, yılları arasında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım Reformu Edirne Bölge Müdürlüğünde Mühendis ve İdari Mali İşler Şube Müdür V tarihleri arasında Iğdır Tarım Reformu Bölge Müdürlüğünde Arazi İşleri Şube Müdür V yılında Iğdır İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde AGM-DKMP - ORKÖY Şube Müdür V yılında Kafkas Üniversitesi ve Kuzey Doğa Derneği ile Aras Kuş Halkalama ve izleme çalışmaları yapmıştır yılında TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Iğdır İl Temsilciliği tarafından, Iğdır İline yönelik Doğal Hayatın Korunması, Çevre Bilincinin Gelişmesi, Ağaç ve Doğa Sevgisinin Kazandırılması çalışmaları, okullarda eğitim çalışmaları, orman alanlarında, Ağaçlandırma sahalarında Damlama Sulama projelerine hazırlık çalışmaları yapması, Sulak Alanların ve Doğal yaşamı geliştirme çalışmaları ile Ülkemizde ender bulunan Su samuru (Lutra lutra), Coypu (Su Maymunu) ile ilgili araştırmaları Kırıkkale Üniversitesi ile birlikte yürütüp çeşitli bilimsel dergilerde yazı ve fotoğraflarının yayımlanması, Iğdır da bilirkişi eğitimine katkıda bulunması, hazırlayıcı eğitim vermesi ve Iğdır ın tanıtımı açısından yaptığı çalışmalar nedeniyle Yılın Başarılı Mühendisi Hizmet ve Teşvik Ödülüne layık görüldü. 20 yılında Iğdır Eko Turizm Doğa Master Planını hazırladı, SERKA (Serhat Kalkınma Ajansı) ile Iğdır Turizm Keşif Rehberi ve Yürüyüş Rotaları adlı tanıtım kitapçığını yayınladı. Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi akademisyenleri ile birlikte Ağrı Dağı Flora ve Mera durumlarının izlenmesi, Envanteri TÜBİTAK Projesi çalışmalarında görev aldı yılında Küçük Akbabaların Göç Yollarının İzlenmesi ve Yaşam Alanları projesinde yer aldı. Yaban hayatının Foto Kapanla izlenmesi ve fotoğraflandırılması, İran, Suriye gibi Rüzgar Erozyonuna maruz ülkelerde üretimine önem verilen, erozyonu önlemede büyük katkı sağlayan ve Türkiye de Konya Karapınar dan sonra ikinci Rüzgar Erozyon Bölgesi olan Aralık İlçesinde Ephedra distachya (Ebucehil Çalısı) üretimi, bölge ekonomisine kazandırılması noktasında önemli çalışmalarda bulundu yılında Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim üyesi Doç.Dr. Yusif ZEYNALOV la Ağrı Dağı nın Florası adlı kitabı, 2017 yılında, Doç.Dr. Çağan H. ŞEKERCİOĞLU ile birlikte Iğdır ın Kuşları (The Birds Of Iğdır), yine aynı yıl içinde Iğdır ın Biyoçeşitliliği ve Doğadaki Besin Zinciri ( Biodiversity and Food Chain of Iğdır) adlı kitapları yayınladı. Halen Orman Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Iğdır İl Şube Müdürü olarak görev yapmakta orta derecede İngilizce bilmektedir. XII

13 TEŞEKKÜR Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU na, Yardımlarını ve desteklerini esirgemeyen Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü Sayın Nurettin TAŞ a, Iğdır Valisi Sayın Enver Ünlü ye, Vali Yardımcısı Sayın Bilgehan KARANFİL e, XIII. Bölge Müdürü Sayın Mehmet Fehmi YÜKSEL e, Iğdır Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Mehmet Hakkı ALMA ya, Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim üyesi Sayın Doç.Dr Erdoğan UZLU ya, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Eğitim tanıtım Şube Müdürü Sayın Bülent BOZ a, Iğdır İl Özel İdaresi Genel Sekreter Yardımcısı Sayın Mehmet Nuri TURAN a, Iğdır İl Özel İdaresi Genel Sekreter Yardımcısı Sayın Mehmet Ali BULUT a, İngilizceye tercümeleri için Iğdır Hazar Koleji İngilizce Öğretmeni Sayın Adem ÖZSULAR a, Çalışmalarıma katkı sağlayan Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti nden Verdiyeva Vəfa Qaçay qızı na, Uzman Biyolog Lale AKTAY, Uzman Biyolog Emrah ÇOBAN, Veteriner Hekim Ayşegül ÇOBAN, Berkan DEMİR, Mustafa AKÇA, Uzman Biyolog Sedat İNAK ve Çalımalarımın her aşamasında yardımını gördüğüm Uzman Biyolog Yakup ŞAŞMAZ a Alanda Çalışan gönüllülerimize, Kuş Fotoğraf Çekimlerinde ve Arşivlerindeki güzel fotoğrafları paylaşan Denizli Kuş Gözlem Ekibi TRAKOR a ve arkadaşlarıma, Çalışmalarımızı her yönüyle destekleyen Orman ve Su İşleri Bakanlığı XIII. Bölge Müdürlüğü Iğdır İl Şube Müdürlüğü personellerine, Her zaman desteğini gördüğüm Aileme, eşim Barbara TÜRKOĞLU na Kitaba emek veren ve burada ismi geçmeyen herkese sonsuz teşekkürler Mete TÜRKOĞLU Ziraat Mühendisi (Agricultural Engineer) XIII

14 XIV

15 Önsöz Türkiye nin Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan Iğdır ili Sürmeli Çukuru adı verilen Ağrı Dağı eteklerinde yer alır. Iğdır il sınırları, Aras Havzası içerisinde yer almaktadır. Bölge, Iran-Turan bitki kuşağının Avrupa-Sibirya kuşağına yaklaştığı bir noktada bulunmaktadır. Ayrıca Kafkas lardan Anadolu ya geçiş bölgesinde yer alması, coğrafik konumu ile etrafının dağlarla çevrili olması, zengin jeolojik, coğrafik yapısı, toprak ve iklim özellikleri sebebiyle mikroklimaya sahiptir. Doğu Anadolu daki iki kuş araştırma istasyonundan birisi olan Aras Nehri Kuş Araştırma ve Halkalama İstasyonu Iğdır ili Tuzluca ilçesi Yukarı Çıyrıklı Köyü nde, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Iğdır İl Şube Müdürlüğü, Kafkas Üniversitesi ve Utah Üniversitesi işbirliği ile Kuş halkalama projesi 2006 sonbahar sezonunda başlamıştır. Halkalama çalışması proje başlangıcından bu güne kadar on bir yıl aralıksız (ilkbahar ve sonbahar) sürdürülmüştür. Aras Havzasında ve Ağrı Dağı eteklerinde yapılan kuş gözlemlerinde; Türkiye de bulunan 483 kuş türünden, 321 türün Iğdır İlinde yaşadığı ve göç güzergâhı olarak bölgeyi kullandığı tespit edilmiştir. Tespit edilen bu türlerden 276 sı, Aras kuş halkalama istasyonunda kaydedilmiş, 183 u ise halkalanarak kayıt altına alınmıştır. Aras Nehri Kuş Araştırma ve Halkalama İstasyonunda halkalanan kuşların; Rusya, Litvanya, Estonya, Ukrayna, Finlandiya, Polonya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Belarus gibi ülkelerden, gruplar halinde yavrularıyla birlikte konaklamak için bölgeye geldikleri ve buradan da kışlamak için Afrika ya gittikleri geri bildirim ile tespit edilmiştir. İstasyonda halkalanan bu türlerden; Kafkas Çıvgını (Phylloscopus lorenzii), Yeşil Arıkuşu (Merops persicus) ve Saz Horozu (Porphyrio porphyrio) Türkiye de ender görülen türlerden olup; Porphyrio porphyrio (Saz Horozu) Iğdır Tuzluca Yukarı Çıyrıklı Köyünün birinci göl mevkiinin üreme bölgesi olduğu tespit edilmiştir. Alanda ender olarak görülen kuş türlerinden olan Şikra Atmacası, Sarıkaşlı Çıvgın, Küçük Çinte ve dünyadaki nüfusu hızla düşen Kızıl Akbaba, Sakallı Akbaba, Kara Akbaba ve Küçük Akbaba da gözlenmiştir. Kitapta türlerin adı bilimsel (taksonomik) sıralamayla verilmiştir. Envanter çalışması niteliğinde olan bu kitap doğaseverlere, kuş fotoğrafçılarına, kuş bilimcilere ve tabiat turizmine fayda sağlaması temennisiyle. Mete TÜRKOĞLU Ziraat Mühendisi (Agricultural Engineer) XV

16 Önsöz XVI Birçok ekosistemi ve dünya çapında önemli biyoçeşitliliği barındıran Iğdır ilimizin eşsiz Aras Nehri Kuş Cenneti nde Doğu Anadolu nun ilk halkalama istasyonunu kurmak, bir ekip olarak 11. yılına getirmek ve 276 kuş türü tespit etmek, 23 yıllık kuş halkalama ve ornitoloji kariyerimin en anlamlı araştırması oldu. Çalışmalarının büyük bir kısmını kuşlar üzerine gerçekleştiren bir ekolog, doğa korumacı ve kuşbilimci olarak Neden kuşlar? ve Kuşlar neden halkalanır? bana en çok sorulan sorulardır. En iyi bilinen canlılardan olan kuşlar, çevre sağlığının da en önemli göstergelerindendir. Kuşların sayılarındaki azalmalar, genellikle ciddi çevresel sorunların habercisidir. Her ne kadar sistematik kuş sayımları faydalı olsa da, kuşları halkalamadan, sayılarındaki değişiklikleri kesin artış ve azalışlara bağlamamız çok zordur. Halkalama, her kuşa bir kimlik numarası vererek, kuşlar için bir nevi nüfus sayımı yapmamızı sağlar. Halkalanan kuşların verileri matematiksel modellerle incelenerek, kuşların sayılarındaki artış ve azalışlar kesin olarak tespit edilebilir. Ama bunun için, halkalamanın düzenli ve bilimsel olarak, değişmeyen noktalarda yıllarca yapılması gerekmektedir da bir Danimarkalı öğretmen olan Mortensen in sığırcık (Sturnus vulgaris) yavrularına taktığı ev yapımı halkalarla başlayan modern halkalama süreci, şimdi yüzden fazla ülkede binlerce halkacıyı kapsamaktadır. Avrupa da 100 yıldan fazla faaliyette olan istasyonlar vardır. Halkalama istasyonlarının verileri binlerce bilimsel makaleyle sonuçlanmış, küresel ısınmanın etkilerinin de ilk habercilerinden olmuştur. Halkalanan göçmen kuşlar, başka noktalarda yakalanarak, kuşların göç yollarının tespitini de mümkün kılar. Doğal tarih biliminin altın çağı olan 19. yüzyıla kadar, kuşların göç ettiği tam olarak anlaşılmamıştı. Ortaçağda Avrupalılar, kırlangıçların sonbaharda deniz altına dalıp, ilkbaharda tekrar çıktıklarını, bazı kuşların ise kış geldiğinde fareye dönüştüğünü sanıyorlardı. Kuşların göç ettiklerine dair ilk bilimsel deliller, Afrikalıların yemek gibi bilimsel olmayan niyetlerle markaladıkları ak leyleklerden (Ciconia ciconia) geldi. Avlamak için leyleklere atılan oklar bazen leyleklere saplanıyor ama öldürmüyordu. Bu halde Avrupa ya göç eden leyleklerdeki oklar, Afrika kültürlerini giderek daha iyi tanıyan kâşifler tarafından tanımlanmaya başladı ve leyleklerin Afrika dan geldiği anlaşıldı. Öyleki Almanca da oklu leylek anlamını taşıyan Pfeilstorch kelimesi sözlüğe girdi. Kayıtlara geçmiş ilk

17 oklu leylek, 1822 de Almanya nın Klütz köyü yakınlarında, boynunda bir okla uçarken görüldü. Doldurulmuş halini Rostock Üniversitesi Müzesi nde görebilirsiniz: Neyse ki göç yollarını araştırmak için artık kuşlara ok saplamaya gerek kalmadı. Kuşların neredeyse hissetmeyeceği kadar hafif (en ufakları 0,1 gram altında) ve numaralı alüminyum (su kuşları için paslanmaz çelik) halkalar sayesinde, kuşların inanılmaz yolcululuklarını takip edebiliyor, kaç yıl yaşadıklarını tespit ediyor, sayılarındaki değişimleri kesin olarak ölçebiliyoruz. Örneğin İngiltere de 1952 yılında halkalanan bir Kuzey Yelkovanı (Puffinus puffinus), üreme kolonisinde 2002 de tekrar gözlendi. 420 gramlık bu kuşun en az 50 yıl yaşaması başlı başına bir mucizeyken, her yıl Brezilya ya gidip geldiğinden, hayatı boyunca en az 1,5 milyon km kat etmesi, halkalamanın açığa çıkardığı başka bir mucizedir. Normalde gözlenmesi zor olan türlerin gerçek sayılarının anlaşılmasında, önemli doğa alanlarının kuş çeşitliliğinin belirlenmesinde ve bu alanların uluslararası göç yollarındaki konumlarının tespitinde kritik role sahip olan halkalama çalışmaları, korunmayan alanların korunması için gereken bilimsel veriler ve altyapının oluşması için de çok önemlidir. Bunun yanında, halkalama istasyonlarında yakalanan kuşlar, moleküler genetik araştırmalarından, jeolojik izotoplarla besin analizine, uydu takibi ve GIS (CBS) yoluyla davranış ve ekolojik araştırmalardan, dış ve iç parazitlerin incelendiği kuş sağlığı araştırmalarına kadar, düzinelerce farklı disiplini içeren bilimsel çalışmaları mümkün kılmaktadır. Tüm bunların yanında, üniversite ve yüksek lisans öğrencilerinin ekolojik araştırma eğitiminden, ilkokul öğrencilerinin kuşlar ve doğayla ilk tanışmasını sağlamaya, başka illerden ve ülkelerden ziyaretçilerin bir bölgenin doğasını öğrenmesinden bölge halkının göz ardı ettikleri doğal zenginliklerini tanıyıp sahiplenmesine, bir alanın ekolojik öneminin yöneticiler tarafından fark edilmesinden basın ziyaretleri yoluyla dünyaya tanıtılmasına kadar, çevre eğitimi, kapasite geliştirme, doğa turizmi, tanıtım, farkındalık yaratma ve yerel tabanlı doğa korumada halkalama istasyonları kritik öneme sahiplerdir. Yani kuşları halkalama, sırf ornitolojik araştırmalardan çok daha geniş bir kapsama ve öneme sahiptir ve doğa korumanın en gerekli araçlarından biridir. Türkiye, 3 biyoçeşitlilik sıcak noktası tarafından neredeyse tamamı kaplı olan dünyadaki tek ülkedir. Bunlardan Kuzeydoğu Anadolu yu da içine alan Kafkaslar biyoçeşitlilik sıcak noktası ve endemik kuş alanı, kuşlar için dünyadaki en önemli bölgelerden biridir ve ülkemizdeki kuş türlerinin %74 ü burada kaydedilmiştir yılından bu yana 276 kuş türü tespit ettiğimiz ve XVII

18 dünya çapında sulak alan Ramsar kriterlerinden dördünü karşılayan Aras Nehri Kuş Cenneti nde 11 yılda 183 türden den fazla kuşa göçlerini takip için Türkiye halkası taktık. Türkiye de ilk kez kuşların genetik barkodlaması, Türkiye de ilk kez bir kuş türünün coğrafi takip cihazı (geolocator) ile takibi, Türkiye de ilk kez bir ötücü kuş türünün göç rotasının belirlenmesi gibi önemli bilimsel ilkleri gerçekleştirdik. Bu çalışmalar yerel, ulusal ve uluslararası gazete, radyo, televizyon ve internet haberlerinde yüzlerce kere yer alarak Aras Nehri Kuş Cenneti nin, Yukarı Çıyrıklı nın, Tuzluca nın, Iğdır ın ve ülkemizin kuş zenginliğini ve onlar üzerine yapılan kuş bilim çalışmalarını dünyaya tanıtıyor. Etrafı kurak bozkırla çevrili bir vaha olan ve Kars-Iğdır sınırında yer alan Aras Nehri Kuş Cenneti, Avrupa ve Sibirya dan Ortadoğu ve Afrika nın zorlu coğrafyalarına gidip gelen milyonlarca kuş için bu göç koridoru üzerindeki en hayatı konaklama, beslenme, üreme ve kışlama alanlarındandır. Doğu Anadolu da en çok kuş türü tespit edilen nokta olan Aras Nehri Kuş Cenneti: - Barındırdığı en az 276 kuş türü ile Türkiye deki kuş türlerinin %58 inin yaşadığı, - Sadece 10 km 2 bir alan içinde farklı 9 ayrı habitat yani yaşam alanının bulunduğu, - Ülkemizde Samsun-Adana hattının doğusunda en kuş türünün kaydedildiği, - Sadece 11 yılda Türkiye deki 818 omurgalı kara hayvanı türünün %52 sinin kaydedildiği, - Dünya çapında nesli tehlikede ve tehlikeye yakın en az 34 canlı türünün yaşadığı, - Halkalanan den fazla kuşun 3 kıtada düzinelerce ülkeden göç ettiği, - Kuşların konaklama, beslenme ve üremeleri için dünya çapında kritik öneme sahip olduğu, - Karşıladığı 4 Ramsar sulak alan kriteri ile dünyaca önemli bir sulak alandır. Kuşlara taktığımız uydu vericileri ve diğer takip cihazlarıyla 3 kıtada düzinelerce ülkeye göçlerini takip ettik. 29 ülkeden ve düzinelerce üniversiteden yüzlerce gönüllü öğrenciyi eğittik. Kuşlara zarar vermeden yapılan Türkiye nin ilk kuş genetik barkodlama çalışmasında, bilimsel literatürde olmayan yeni kuş genetik barkodları keşfettik. Bu da, Aras Nehri Kuş Cenneti nin sadece yüzlerce kuş türüyle değil, bu kuş türlerinin genetik çeşitliliği açısından da dünya çapında önemli bir sulak alan olduğunu gösterdi. Bu sebeplerden dolayı, Aras Nehri Kuş Arastırma ve Eğitim Merkezi nin gerek bilimsel, gerek çevre koruma, gerekse eğitim açısından stratejik XVIII

19 konumu kritik önem taşımaktadır. Verdiğimiz dilekçeler üzerine, 2013 yılında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Aras Nehri ve Iğdır Ovası Önemli Doğa Alanlarının birleştiği yerde yer alan bu eşsiz sulak alan için en uygun statünün Tabiatı Koruma Alanı olduğunu belirtti. Buranın Doğu Anadolu nun ilk Tabiatı Koruma Alanı ilan edilmesi, Kars, Iğdır ve Doğu Anadolu da ekoturizm için büyük fayda ve marka değeri sağlayarak, Türkiye nin ekoturizm ve doğa zenginliğinin uluslararası tanınırlığını da arttıracaktır. Dünyanın düzinelerce ülkesinden gelen yüzlerce gönüllünün desteklediği kuş araştırma, bilimsel turizm ve gönüllü turizm çalışmaları, Aras Nehri Kuş Cenneti ni Iğdır ın en önemli ekoturizm bölgesi haline getirmiştir. Aras Nehri Kuş Cenneti korunarak, kuş gözlem kulesi, konukevi ve ziyaretçi merkezi gibi yatırımlarla Iğdır ın ekoturizm merkezi ve dünya çapında bir marka noktası haline gelmelidir. Ulusal ve uluslararası basında yüzlerce yazıya, televizyonda düzinelerce habere ve birçok belgesele konu olan Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti, aynı zamanda Iğdır ın ve Doğu Anadolu nun dünya çapında tanıtımı ve turizm kalkınması için de çok önemli bir noktadır. Aras Nehri Kuş Cenneti Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi nin bu günlere gelmesinde rol oynamış olan tüm yetkililere, öğrencilerime, meslektaşlarıma ve Doğu Anadolu daki halkalama istasyonlarımızı başarıyla yürüten KuzeyDoğa Derneği ekibim ve gönüllülerimize çok teşekkür ediyorum. Umarım Aras Nehri Kuş Cenneti hakettiği şekilde Doğu Anadolu nun ilk Tabiatı Koruma Alanı olarak korunur ve Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi ndeki bilimsel, eğitim ve doğa koruma çalışmaları Avrupa daki benzerleri gibi bir 100 yıl daha devam eder. Doç. Dr. Çağan Hakkı Şekercioğlu Utah Üniversitesi, Koç Üniversitesi ve Kuzey Doğa Derneği XIX

20 Mete TÜRKOĞLU/ Iğdır ın Biyoçeşitliliği Ülkemizin dünyanın önemli kuş göç yolları üzerinde olması ve Avrupa kıtasındaki 530 kuş türünün, 483 türünü ( % 91) barındırması kuşların beslenme ve üreme alanı olarak önemini artırmaktadır. 0 memeli, 130 kadar sürüngen, 400 e varan balık türüyle, biyolojik çeşitlilikte tür çeşitliliği açısından çok zengindir. Türkiye nin bitki (flora) türleri bakımından sahip olduğu zenginliği anlamak için Avrupa kıtası ile karşılaştırmak yeterli olacaktır. Tüm Avrupa kıtasında.500 açık ve kapalı tohumlu bitki türü varken, Ülkemizde şimdiye kadar tanımlanmış tane (13 tane kibritotu, 73 tane eğrelti, 42 tane açık tohumlu, tane kapalı tohumlu) bitki türü var. Bunlardan 3649 tanesi endemiktir. Yani bu türler ülkemiz dışında dünyanın başka hiçbir yerinde bulunmaz (Güner 20). Türkiye komşu ülkelerinden İran 8000 kadar bitkiye sahiptir ve endemik bitkilerinin sayısı Türkiye nin yarısı kadardır. Yunanistan 5000 kadar bitki türüne sahiptir ve bunların % 14,9 u endemiktir. Avrupa da Fransa nın sahip olduğu 4650 bitkiden sadece % 2,9 kadarı endemiktir. İspanyada tür sayısı 5050, endemizm oranı % 18,6 dır. Polonya ise sadece 2450 bitki türüne ve % 0,1 lik emdemizm oranına sahiptir (Avcı M, 2005). Ülkemizde bulunan bitki türleri dünyadaki bitki türlerinin yaklaşık % 3,6 sını teşkil etmektedir. Türkiye nin yüzölçümü ise dünya kara yüzölçümünün ancak % 0,6 kadardır. Bu oranlar da tür zenginliğimizin başka bir göstergesidir. Iğdır genelinde, Türkiye de bulunan 483 kuş türünden, 321 türün Iğdır İlinde yaşadığı ve göç güzergâhı olarak bölgeyi kullandığı tespit edilmiştir. 183 türden yaklaşık kuş halkalanmış ve kayıt altına alınmıştır. Iğdır ilinde şimdiye kadar kaydedilmiş 321 kuş türü ile Ülkemizin kuş varlığının % 66 sini, Avrupa nın % 60 türünü alanda barındırmaktadır. Zengin bitki örtüsüne sahip olan Iğdır da yaklaşık ( Türkiye Flora varlığının %10 u) tür bitki bulunduğu tahmin edilmektedir. Şimdiye kadar Ağrı Dağı nda 55 familya, 204 cins ve 386 takson Çalışılan taksonlardan % 40 ı Iğdır ili için ilk defa bu çalışmada tespit edilmiş bitkilerdir. Ayrıca 52 endemik takson yer almaktadır ve bunlardan da 20 tanesi Iğdır İli için endemik tir (Zeynalov ve Türkoğlu 2016). Iğdır ve Ağrı Dağı nın bulunduğu coğrafyada ülkemizin flora varlığının % 10 u, Avrupa nın % 9 u tespit edilmiştir. Tüm bu veriler ışığında İlimizin ve Ülkemizin Biyoçeşitilik bakımından ne kadar zengin olduğu açıkça görülmektedir. Doğadaki tüm canlı ve cansız varlıklar doğrudan ya da dolaylı olarak ekolojik dengenin korunmasında önemli rol oynarlar. Ormanlardaki ağaçlara zarar veren bazı böcekleri kuşlar yiyerek sayılarının artmasına engel olur. Tohum ve meyvelerle beslenen kuşlar, yedikleri bitki tohumlarını uzak yerlerde, dışkılarıyla birlikte atarak bitkilerin çoğalmalarına ve yayılmalarına neden olurlar. Ekolojik dengenin korunması, canlıların beslenme alışkanlığını oluşturan besin zincirine bağlıdır. XX

21 Biodiversity of Iğdır Being on the important bird migratory route and harbouring 483 species of total 530 bird species (%91) that Europe has, our country s importance as being a significant area of nourishment and breeding for birds is enhanced. With up to 0 mammal, 130 reptilian and 400 fish species, our country is very rich with regard to species diversity in biological diversity. In order to understand the floral richness of Turkey, it would be enough to compare it to European mainland.although there are only.500 gymnosperm and angiosperm plant species in Continent Europe, in Turkey there are (13 lycopodium clavatum, 73 fern,42 gymnosperms and angiosperms) plant species.3649 of them are endemic.in other words, you can not find them anywhere apart from Turkey. (Güner 20). Turkey s neighbour Iran has 8000 plant species and number of endemic plant species is only the half of our country s.greece has 5000 plant species and %14,9 of them are endemic.in Europe, only %2,9 of 4650 plant species that France has are endemic.in Spain number of species is 5050 and percentage of endemism is 18,6. The case in Poland is that it has only 2450 plant species and %0,1 endemism percentage. (Avcı M, 2005). Plant species found in our country comprises nearly %3,6 of plant species of the world although surface land area of Turkey is %0,6 of world s total land area.these ratios are another pointers of our species richness. It is confirmed that 321 of 483 bird species found in Turkey live in Iğdır and use this region as a migration path.nearly 183 species of 85,000 birds have been recorded. With 321 bird species recorded in its region, Iğdır harbours %66 of Turkey s bird entity and %60 of Europe in its area. It is estimated that in Iğdır which has a rich vegetation, there are nearly plant species(%10 of Turkey s flora entity).so far, in Ağrı Mountain area, 55 subgroups,204 kinds and 386 taxons have been examined and %40 of these examined taxons are the plants that have been identified for the first time in this study.also there are 52 endemic taxons and 20 of them are endemic for Iğdır. (Zeynalov ve Türkoğlu 2016). In the geographical area that Iğdır and Ağrı Mountain are located, % 10 of Turkey s and %9 of Europ s floral entity have been found.with these facts, richness of our region s and our country s bio-diversity can be seen clearly. All of the living and non-living things in nature play important roles directly or indirectly in conserving ecologic balance. Birds prevent the increase of the population of some insects that damages trees in the forests by eating them.birds,feeding on seeds and fruits of plants, take these seeds and fruits away and leave them in remote areas by defaceting so, they cause reproduction and spread of these plants. Conservation of the ecologic balance depends on the food chain which forms the dietary habits of living creatures. XXI

22 INTRODUCTION Iğdır is located on the outskirts of Ağrı Mountain which is called Sürmeli Pit in Erzurum-Kars part of Eastern Anatolia. Aras Basin which is a migration route for the migratory birds is in the borders of the city. Being located in the region of transition from Caucasus to Anatolia, having microclimate areas, existance of an altitude like in a confined space, Passing of one of the migration ways of the migratory birds from Iğdır and being in a place Irano-Turanian vegetatin zone getting closed to the Europa-Siberia zone makes the city rich in the biological way. The province exists of the center town (1.431 km 2 ) together with Aralık (709 km 2 ), Karakoyunlu (194 km 2 ) and Tuzluca (1.254 km 2 ) districts. It is possible to analyze in two main groups plains and mountainous terrains. From these morphological units Iğdır Plain which is located in the Sürmeli Pit forms the plains which are in the borders of the province. Iğdır Plain which forms the base of debris field has an average altitude value changing between m. The Location of Iğdır Iğdır (3.588 km 2 ) is located in the Erzurum-Kars part of Eastern Anatolia Region in Turkey. ( Türkoğlu and Duran 2006 ). The province which is in an important culture and road junction, is surrounded by Armenia on the North and Northeast, Republic of Autonomous Nahçıvan ( Azerbaijani ) and the lands of the province that are neighbour with Iran States on the East, Ağrı from the South, Kars from West and Northwest. It is the only province that has common borders with three countries. ( Chart 1 ). % 65 of the surface of the Ağrı Mountain, the highest mountain of Turkey, is in the borders of the province. Aras River, after getting together with the Arpaçay streams through the borders of Iğdır. It forms the border of Turkey and Armenia. It leaves our country in the cross point of Turkey-Azerbaijani-Iran border on the east of Dil Plain. The total lenght of Aras river is nearly 930 km. 441 km of this is in the borders of our country, nearly 150 km of the river stays in the borders of Iğdır province. The amount of the rain per year which is less than it s surrounding, shows the features of the microclimate because of the dry summer and the mild winter conditions. The mountains forming the other shapes of the land, generally on the south of the plain roughly lying east-west direction which is the extension of Orta Toros on the east and starting with the Munzur mountains, continueing with the Karasu-Aras mountains form the parts of the mountainous area on east. These mountains, appearing between Erzurum- Kars and up Murat-Van Parts, in order from west to east are Kızılcaziyaret (3231 m), Durak (2811 m), Zor (3196 m), Big Ağrı Mountain(5137 m) and Small Ağrı Mountain (3896 m). While the Big Ağrı Mountain (5137 m) forms the highest point of Turkey the Small Ağrı Mountain forms a natural border between Iran and Turkey ( Şimşek ve Alim 2009 ). XXII

23 The climate of Iğdır is the East Anatolian type terrestrial climate. It is not affected by the severe terrestrial climate appering in the other parts of the Eastern Anatolia Region as it is like a pot surrounded by the mountains. Forming a microclimate with its snuggly location, in Iğdır settlement area whic is in the Iğdır Plain the annual average temperature is 11.6 C. Winters are mild and Summers are longer and hotter. The highest temperature rate is seen in August 41,8 C, the lowest temperature rate is seen in December 30,3 C. Total annual rain is nearly mm, heat waves without rain couses absolute summer drought ( IMM 2006 ). The Land Distribution of Iğdır Most of the Iğdır Province lands are used as meadow-grassland (% 41). Cultivated areas % 33, areas that are not used have a rate of % 26. The forests covers an area less than % 1 (ITIM 2002). Forests There are small copses consisting of birch trees on the Northern outskirts of small and big Ağrı Mountains. The semi-arid climate causes steppe, typical vegetal cover of the East Anatolia, to cover vast areas. It is one of the poorest regions of Turkey in terms of forest. That is why generally halophyt m is seen in the region. (Türkoğlu and Duran 2006) Juniper, hornbeam,birch,quaking aspen, oak and willow form the main types of the trees ( Türkoğlu and Duran 2006 ). Wetland Wetlands are one of the important components of the nature in terms of the balance of the ecological system and the biological diversity. Aras and Karasu Floods Wetland (9089 hectare), is a tectonic based collepse plain which appears through the Aras river. It involves some parts of Iğdır Plain and Dil Plain starting from north to south the steppes of Tuzluca district, covering the Aras river floods moving to west ( towards Aralık district ). It has the features to be a haunt place for the migratory birds and presents another habitat in terms of natural view and the beauty it forms. The surrounding of the wetland has reeds. A lot of water birds make a nest and reproduce in the lake. It is one of the important haunts fort he migratory birds. Aras River Bird Paradise, centered around Yukari Ciyrikli village of Tuzluca, is the richest wetland for birds in the eastern half of Turkey. With 276 bird species recorded so far, Aras River Bird Paradise has more bird species recorded then even Turkey s biggest Lake Van, which 300 times greater in area. Flora and Endemic Plants It is guessed that there are nearly types of plant in Iğdır which has got a very rich flora. Up to now 55 families, 204 types and 386 taxons have been investigated at Ağrı Mountain and has been come out under the XXIII

24 name of Ağrı Mountain s Flora. Also 52 endemic taxons take place and 20 of these are endemic for Iğdır. ( Zeynalov and Türkoğlu 2016 ). The diversity of the flora in the Center, Aralık, Karakoyunlu and Tuzluca districts, as it is a lot because of the usage of people in terms of food and medical reasons, is very rich. As nearly the %35 surface of Tuzluca s altitude is high, mountainous and grassland areas are much shows the richness of it in terms of flora. There is not a global flora investigation done in Tuzluca district. But it is guesed that there are nearly types of plants. Fauna and Endemic Animals We can put the examples of Fauna seen in Iğdır province borders in order like this ; Steppe hawk, honey buzzard, red legged partridge, grey hen, eagle owl, owl, wild boar, golden eagle, fox, wolf, sparrow hawk, red crested pochard, wild goose, cormorant, crested lark, rabit, wild cat, bear, vulture, jerboa, goshawk and eurasian kestrel. As a result of the study of encircling run by the Branch Office of Forest and Hydraulic Works, University of Kafkas and North Nature Association 321 species of birds 276 types of birds have been monitored and nearly more than 85,000 birds of 183 species have been ringed and documented. Iğdır and Aras Valley stays on the migration way of the birds. Birds with their babies as groups from countries like Russia, Lithuania, Estonia, Ukraina, Finland, Poland, Austria, Czech Republic, Belarus, stop over this valley and from here go to Africa. Caucasian chiffchaff, blue-cheeked beeeater and purple gallinule being rare types in Turkey It has been detected that Porphyrio porphyrio which is reproduced just in Kızılırmak Delta, Göksu Delta and Çukurova in Turkey reproduce in the first lake rank in Iğdır Tuzluca Yukarı Çıyrıklı Village and it has been turned up that it is the fourth reproducing area in Turkey. ( Branch Office of Forest and Environment 2006 ). Two types of big mammals also live in the lake in Bulakbaşı village wetland area. Lutra from carnivores which is under the danger of extinction and Myocastor has been shown up in Thrace the far west of Turkey before has been shown fort he second time in Karasu region in the far east of Turkey, Iğdır. (Türkoğlu vd 2008 ). Translated by Adem ÖZSULAR Iğdır Hazar College XXIV

25 GİRİŞ Iğdır İli, Doğu Anadolu bölgesinin Erzurum-Kars Bölümünde Sürmeli Çukuru adı verilen Ağrı Dağı eteklerinde yer almaktadır. Göçmen kuşlar için bir geçiş güzergâhı olan Aras Havzası ilin sınırları içerisindedir. Kafkaslardan Anadolu ya geçiş bölgesinde yer alması, mikroklima alanlarına sahip olması, dar bir alan içerisinde m rakımın bulunması, göçmen kuşların göç yollarından birinin Iğdır dan geçmesi ve Iran-Turan bitki kuşağının Avrupa-Sibirya kuşağına yaklaştığı bir noktada bulunması, ili biyolojik yönden zengin kılmaktadır. İl, Merkez İlçe (1.431 km 2 ) ile birlikte Aralık (709 km 2 ), Karakoyunlu (194 km 2 ) ve Tuzluca (1.254 km 2 ) İlçelerinden oluşmaktadır. Ovalar ve dağlık alanlar olarak iki ana grupta incelemek mümkündür. Bu morfolojik ünitelerden il sınırları içerisindeki ovaları genel olarak Sürmeli Çukuru içerisinde yer alan Iğdır ovası oluşturmaktadır. Çöküntü alanının tabanını oluşturan Iğdır ovası ortalama olarak m ler arasında değişen yükselti değerine sahiptir Iğdır ın Konumu Iğdır (3.588 km 2 ), Türkiye nin Doğu Anadolu Bölgesi nin Erzurum-Kars Bölümü nde yer almaktadır. (Türkoğlu ve Duran 2006). Önemli bir kültür ve yol kavşağında bulunan İl, Kuzey ve kuzeydoğusunda Ermenistan, doğusunda Nahcivan Özerk Cumhuriyeti (Azerbaycan), ve İran devletleriyle komşu olan ilin toprakları; güneyden Ağrı, batı ve kuzeybatıdan ise Kars illeri ile çevrelenmiştir. Ülkemizde üç ülke ile ortak sınırı olan tek ildir (Şekil 1). Türkiye nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı nın yüz ölçümünün % 65 i İl sınırları içindedir. Aras Nehri, Arpaçay ile birleştikten sonra Iğdır sınırları boyunca akar, Türkiye-Ermenistan sınırını oluşturur. Dil ovasının doğusunda Türkiye-İran- Azerbaycan sınırının kesişme noktasında ise ülkemizi terk eder. Aras ırmağının toplam uzunluğu yaklaşık olarak 930 km kadardır, bunun 441 km si ülkemiz sınırları içerisinde bulunmakta, ırmağın yaklaşık olarak 150 km kadarı Iğdır il sınırları içerisinde kalmaktadır. Çevresine göre daha düşük olan yıllık yağış miktarı, kurak yaz ve ılıman kış şartları nedeniyle Doğu Anadolu dan farklı bir mikroklima özelliği gösterir. İl sınırları içerisindeki diğer yeryüzü şekillerini oluşturan dağlar, genelde ovanın güneyinde kabaca doğu-batı doğrultusunda uzanan Orta Torosların doğudaki uzantısı olan ve Munzur dağlarıyla başlayıp Karasu-Aras dağlarıyla devam eden dağlık kütlenin doğudaki bölümlerini oluşturmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesinde, Erzurum-Kars Bölümü ile Yukarı Murat-Van Bölümleri arasında yer alan bu dağlar sırasıyla, batıdan doğuya doğru, Kızılcaziyaret (3231 m.), Durak (2811 m.), Zor (3196 m.), Büyük Ağrı (5137 m.) ve Küçük Ağrı (3896 m.) dağlarıdır. Büyük Ağrı dağı (5137 m) Türkiye nin en yüksek noktasını oluştururken, Küçük Ağrı dağı Türkiye ile İran arasında doğal sınır oluşturmaktadır (Şimşek ve Alim 2009). Iğdır ın iklimi Doğu Anadolu tipi karasal iklimdir. Şehrin ovalık kesimleri, Doğu Anadolu Bölgesi nin öteki kesimlerinde görülen şiddetli kara ikliminden dağlar tarafından çevrelenmiş bir çanak şeklinde olduğundan fazlaca etkilenmez. XXV

26 Kuytu konumuyla mikroklima oluşturan Iğdır Ovası nda yer alan Iğdır yerleşim alanında yıllık ortalama sıcaklık 11,6 C dir. Kışlar yumuşak, yazlar ise daha uzun ve sıcak geçer. En yüksek sıcaklık değerlerine Ağustos 41,8 C, en düşük sıcaklık değerlerine de Aralık ayında -30,3 C rastlanmaktadır. Yıllık yağış toplamı 257,6 mm. civarındadır, yağışsız sıcak hava dalgaları mutlak yaz kuraklığına neden olmaktadır (IMM 2006) Iğdır ın Arazi Dağılımı Iğdır ili arazilerinin büyük bir kısmı çayır-mera arazisi olarak değerlendirilmektedir (% 41). Tarım alanları % 33, kullanılmayan alanlar % 26 lık bir paya sahiptir. Ormanlar ise % 1 den daha az bir alanı kaplamaktadır (ITİM 2002). XXVI Ormanlar Büyük Ağrı ve Küçük Ağrı dağlarının kuzey yamaçlarında huş ağaçlarından oluşan küçük koruluklar bulunmaktadır. Yarı kurak iklim Doğu Anadolu nun tipik bitkisel örtüsü olan bozkırın Iğdır da geniş alanlar kaplamasına sebep olmuştur. Orman açısından ülkenin en fakir bölgelerinden biridir. Bu yüzden ovada genellikle tuzcul bitkiler görülür (Türkoğlu ve Duran 2006). Ardıç, gürgen, huş, titrek kavak, meşe ve söğüt orman alanlarındaki belli başlı ağaç türlerini oluşturmaktadır (Türkoğlu ve Duran 2006) Sulak Alanlar Sulak alanlar biyolojik çeşitlilik ve ekosistem dengesi açısından tabiatın önemli unsurlarındandır. Aras ve Karasu Taşkınları Sulak Alanı (9089 hektar), Aras Nehri boyunca yer alan tektonik kökenli bir çöküntü ovasıdır. Kuzeyden güneye Tuzluca İlçesi bozkırlarından başlayıp Aras Nehri taşkınlarını kapsayacak şekilde batıya (Aralık İlçesine doğru) ilerleyerek Iğdır Ovası nın bir kısmını ve Dil Ovası nı içine almaktadır. Oluşturduğu doğal görünüm ve güzellik açısından ayrı yaşam alanı sunmakta ve göç eden kuşların uğrak yeri olma özelliği göstermektedir. sulak alan, çevresi bol sazlık ve kamışlıktır. Gölde birçok su kuşu yuvalanmakta ve üremektedir. Göçmen kuşların önemli uğrak yerlerindendir. 1.2 Flora ve Endemik Bitkiler Zengin bitki örtüsüne sahip olan Iğdır da yaklaşık tür bitki bulunduğu tahmin edilmektedir. Şimdiye kadar Ağrı Dağı nda 55 familya, 204 cins ve 386 takson incelenmiş ve Ağrı Dağı nın Florası adı altında yayınlanmıştır.. Bu kitapta yer alan taksonlardan % 40 ı Iğdır ili için ilk defa bu çalışmada tespit edilmiş bitkilerdir. Ayrıca 52 endemik takson yer almaktadır ve bunlardan da 20 tanesi Iğdır İli için Endemiktir (Zeynalov ve Türkoğlu 2016). Merkez, Aralık, Karakoyunlu ve Tuzluca ilçelerinde flora zenginliği halkın gıda ve tıbbi amaçla kullanımı bakımından fazla olması nedeniyle oldukça zengindir. Tuzluca ilçesi yüz ölçümü bakımından ilin yaklaşık % 35 ini olusturur ve ve rakımının

27 daha yüksek olması, Dağlık ve mera alanlarının fazla olması flora açısından zenginliğini ortaya çıkarmaktadır. Tuzluca ilçesinde yapılan geniş çaplı bir flora araştırması mevcut değildir. Ancak bu dağlık ve meralık alanda yaklaşık olarak bitki türü tahmin edilmektedir. 1.3 Fauna ve Endemik Hayvanlar Iğdır il sınırları içerisinde rastlanan fauna örneklerini ise Bozkır Şahini, Arı Şahini, Kınalı Keklik, Çil Keklik, Puhu Kuşu, Baykuş, Yaban Domuzu, Kaya Kartalı, Tilki, Kurt, Atmaca, Macar Ördeği, Sakarmeke, Karabatak, Bahri Ördeği, Tepeli Toygar, Tavşan, Vaşak, Ayı, Akbaba, Arap Tavşanı, Delice ve Küçük Kerkenez olarak sıralayabiliriz. Orman ve Su İşleri İl Şube Müdürlüğü, Kafkas Üniversitesi ve KuzeyDoğa derneği tarafından yürütülen halkalama çalışmaları neticesinde, 276 tür kuş gözlenmiş olup 183 türden yaklaşık kuş halkalanmış ve kayıt altına alınmıştır (Şekercioğlu, 2016). Iğdır ve Aras Vadisi kuşların göç yolu üzerinde bulunmakta kuşlar Rusya, Litvanya, Estonya, Ukrayna, Finlandiya, Polonya, Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Belarus gibi ülkelerden gruplar halinde yavrularıyla gelip bu vadide konaklamakta buradan Afrika ya gitmektedir. Kafkas Çıvgını, Yeşil Arıkuşu ve Saz Horozu Türkiye de ender görülen türlerdendir. Türkiye de sadece Kızılırmak Deltası, Göksu deltası ve Çukurova da üreyen Porphyrio porphyrio (Saz Horozu) Iğdır Tuzluca Yukarı Çıyrıklı Köyünün birinci göl mevkiinde ürediği tespit edilmiş ve Türkiye de dördüncü üreme bölgesi olduğu ortaya çıkarılmıştır (Çevre ve Orman İl Müdürlüğü 2006). Ayrıca iki büyük memeli türü de Bulakbaşı köyü sulak alanındaki gölde yaşamaktadır. Karnivorlardan nesli tehlike altında olan Susamuru (Lutra lutra) ve rodentlerden Su maymunu (Myocastor coypus). Türkiye nin en batısı olan Trakya bölgesinde daha önce tespit edilmiş olan Su Maymunu ikinci olarak Türkiye nin en doğusu olan Iğdır ilimiz Karasu bölgesinde olduğu görülmüştür (Türkoğlu vd 2008). 2.Tuzluca İlçesinin Konumu Tuzluca İlçesi, 43,07 Doğu boylamı ile 38,35 Kuzeyde olup, Iğdır a 39 Km uzaklıkta Iğdır-Kars karayolu üzerinde, 975 m. rakıma sahip,54 km 2 lik yüz ölçümü ile Iğdır ın en büyük ilçesidir (Anonim, 2004). Kuzeyde Ermenistan (18 Km) sınırımızı teşkil eden Aras nehri dışında Arpaçay nehri ile Tuzluca sınırında birleşmektedir. İlçede birçok göl, gölet ve akarsu bulunmaktadır. En büyüğü Acı Dere ile Gaziler Çayıdır. Aras vadisinde dar bir ova şeridine sahip olan şehir arazisinin büyük bir kısmı dağlık ve yaylalıktır. Dağlık kesimde arazi engebeli bir yapıya sahiptir. İlçede sert bir kara iklimi hâkimdir. Buna karşılık düzlük ve ovalık kısımda iklim daha yumuşaktır (Anonim, 2004). Karasal bitki örtüsü görülmektedir (-19 Cº, + 37 Cº ) (Anonim, 2006). Kafkaslardan Anadolu ya geçiş bölgesinde yer alması, dar bir alan içerisinde m rakımın bulunması, göçmen kuşların göç yollarından birinin Iğdır- Tuzluca dan geçmesi ve İran-Turan bitki kuşağında bir noktada bulunması biyolojik yönden zengin kılmaktadır (Anonim, 2004). XXVII

28 Türkiye nin doğu sınırında yer alan Iğdır Aras Nehri boyunca yer alan tektonik bir çöküntü ovasıdır. Çevresine göre daha düşük olan yıllık yağış miktarı (257,6 mm), kurak yaz ve ılıman kış şartları nedeniyle Doğu Anadolu dan farklı bir mikroklima özelliği gösterir. Aras-Karasu Sulak Alanı Iğdır İli Tuzluca İlçesi Kars sınırında bulunan bölge Aras nehrinin geçiş yolundadır (Şimşek ve Alim 2009). 2.1 Sosyal ve Ekonomik Durum Tuzluca ilçesinin ekonomisi, tarım, madencilik ve yaylacılığa dayanmaktadır. Tuzluca da Iğdır ın meşhur kayısısı ile beraber değişik meyve ve sebzelerin tarımı yapılır. Tuzluca nın güneyinde Ağrı ili ile arasında sınır oluşturan dağlık kuşak üzerinde Aslanlı, Kırahtin, Hıdık, Güllük, Yassıbulak, Kızılziyaret, Guh (Çıngıl), Davul, Mirgemir, Barbaro, Sinek yaylası gibi birçok yayla bulunmaktadır. Bütün bu yaylalar yaz mevsimi boyunca yeşil çayırlıkların bulunduğu geniş otlaklardan oluşmaktadır (Şimşek ve Alim 2009). 3. Ekolojik Denge ve Kuşların Ekosistemdeki Yeri Ekolojik denge, dünya üzerinde canlıların yaşamı için gereklidir. Bu denge korunduğu müddetçe, canlıların yaşam seviyesi de artarak devam eder. Doğadaki tüm canlı ve cansız varlıklar doğrudan ya da dolaylı olarak ekolojik dengenin korunmasında önemli rol oynarlar. Ormanlardaki ağaçlara zarar veren bazı böcekleri kuşlar yiyerek sayılarının artmasına engel olur. Tohum ve meyvelerle beslenen kuşlar, yedikleri bitki tohumlarını uzak yerlerde, dışkılarıyla birlikte atarak bitkilerin çoğalmalarına ve yayılmalarına neden olurlar. Ekolojik dengenin korunması, canlıların beslenme alışkanlığını oluşturan besin zincirine bağlıdır. Dünyada kuş türü bulunmaktadır (Gill & Donsker, 2016). Her bir türün ekolojisi ve dağılımı farklılık göstermekle birlikte kuşlar çöllerden dağlara farklı habitatlarda bulunmaktadır. Bu türlerden bazıları çok karakteristik belirli habitatlara özelleşmiş olup sınırlı alanlarda yayılış göstermektedir. Kuşların dağılımları göz önüne alınarak biyolojik çeşitliliğin dünya genelinde nasıl dağıldığı ve kuşların da küresel çevre değişikliklerinde gösterge rolü üstlendikleri görülebilir (BirdLife International, 2008a). Kuşlar, besin döngüsü, biyolojik ayrışma, haşere kontrolü, bitkilerde döllenme ve tohum ayrımı gibi birçok önemli ekosistem hizmetleri sunmaktadır (Şekercioğlu, 2006). 4. Kuşların Göçü Göçmen kuşlar farklı mevsimleri farklı coğrafyalarda peryodik ve düzenli bir şekilde geçiren kuş türlerinden oluşan bir gruptur. Her sene dünyaca 50 milyar kuşun göç ettiği tahmin edilir. Bunlardan yaklaşık 5 milyarı Avrupa ile Afrika arasında göç eder. (Anonim, 2016) XXVIII

29 Milyarlarca kuş her yıl üreme ve kışlama bölgeleri Kuzey ve Güney yarımküre arasında (İlkbaharda üremek için kuzeye, sonbaharda ise ülkemizin güneyindeki kışlama alanlarına) uzun yolculuklar yaparlar. Kış aylarında havaların soğumasıyla, kuşların besin bulması zorlaşır ve bu konuda aralarında rekabet artar. Bu sebeple Kuzey Yarımküre de üreyen göçmen kuşlar, her sonbaharda Güney Yarımküre ye doğru göç hareketine girişir. Güney daha sıcak ve besin bakımından daha zengin olduğundan iyi bir kışlama alanı teşkil eder. İlkbaharın başlamasıyla da güneyden kuzeye dönüş göçüne başlarlar. İlkbaharda kuzey bölgeleri kuş akınlarına uğrar. Göçmen kuşların mesafeler kat ederek yaptığı yolculuk Ekolojik denge ve İnsanlar için hayati değer taşır. Baharda milyonlarca böcek, bitkiler üzerine yumurta bırakır. Bunlardan çıkan tırtıllar, kuşlar tarafından yenilerek kontrol altında tutulur. Çeşitli kurt, böcek ve çekirge yumurtalarını yiyerek mutlak bir kıtlığın önüne geçerler. 5. Kuş Halkalama Kuş türlerinin hareketlerini, göçlerini izlemek ve yayılışlarını saptamak, popülâsyonlarını izlemek gibi amaçlarla kuşun çok ince ağlarla yakalanmasından sonra, tür, yaş ve cinsiyet gibi bilgilerin kayıt edilerek kimlik niteliği taşıyan, hafif, paslanmaz, alüminyum halkaları kuşların bacağına takılması işlemidir. Bu adres sayesinde kuş ölü bulunduysa halkası, canlı olarak tekrar yakalandıysa kuşla ilgili bilgiler halkalandığı merkeze ulaştırılır ve kuşun nerede, ne zaman halkalandığı öğrenilir. Halkalama çalışmaları, kuşların yaşamları ile ilgili birçok bilinmeyeni ortaya çıkarmak üzere tüm dünyada yüzyılı aşkın bir süredir uygulanan yaygın bir yöntemdir. Bu yöntemle, temelde kuşların göçleri (kuş türlerinin göç stratejileri, konaklama, kışlama ve üreme alanları, göç takvimleri, fizyolojileri) ve popülasyon dinamikleri (kaç yıl yaşadıkları, üreme başarıları, hayatta kalma başarıları, ilk üreme yaşları, kaç yaşına kadar üremeye devam ettikleri, genç bireylerin dağılma oranları) araştırılmaktadır. Ayrıca, tüm dünyada standart yöntemlerle yapılan ve her yıl tekrarlanan halkalama çalışmaları ile kuş popülasyonlarındaki değişimler takip edilebilmekte ve türlerin korunmasına yönelik kararlar alınabilmektedir. Özellikle göçmen kuşlarla ilgili koruma çalışmaları açısından, türlerin ya da popülasyonların üreme, konaklama, kışlama alanlarıyla ilgili bilgiler ve popülasyonların hayatta kalma başarıları ile ilgili veriler büyük önem taşmaktadır. 6. Aras Nehri Kuş Araştıma ve Eğitim İstasyonu 40º07 16 K 43º35 00 D koordinatlarında bulunan Aras Nehri Kuş Araştırma ve Halkalama İstasyonu 2006 yılının sonbahar göç döneminden itibaren ilkbahar ve sonbahar aylarında düzenli halkalama yapmaktadır. KuzeyDoğa Derneği nin yürüttüğü projeye, Kafkas Üniversitesi Biyoloji Bölümü, Utah Üniversitesi ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar XIII. Bölge Müdürlüğü Iğdır İl Şube Müdürlüğü destek vermektedir. İstasyon, 1059 m. yüksekliğinde XXIX

30 Aras Nehri nin kuzey kıyısında, Iğdır ın Tuzluca ilçesine bağlı Yukarı Çıyrıklı köyünün 300 metre uzağında, nehir ile köyün meyve bahçeleri ve merasının arasındaki sulak alanda kurulmuştur. Aras Nehri nden bir setle ayrılan alanda, küçük göletler, söğüt ve ılgın ağaçları mevcuttur. Zeminin çamurlu olmayan kısmı kireçli topraktır. İstasyonun içinde olduğu vadi çoğunlukla çorak ve bitki örtüsünden mahrum olduğu için, istasyon göçmen ve üreyen kuşlar için küresel çapta çok önemli bir konaklama, beslenme, dinlenme ve üreme noktasıdır. SEEN (South-east Bird Migration Network- Güneydoğu Kuş Göç Ağı) standartlarına göre gerçekleştirilmiştir. SEEN standartları gereğince Aras Nehri Kuş Araştırma ve Halkalama İstasyonu nda standart olarak uygulanan halkalama aşağıda belirtilen aşamalardan oluşmaktadır: 1- Ağların kurulması 2- Ağlardan kuş çıkartılması ve istasyona getirilmesi 3- Halkalama 3.1. Tür teşhisi 3.2. Halkanın takılması 3.3. Yaş tayini 3.4. Cinsiyet tayini 3.5. Yağ skoru tayini 3.6. Kanat formülü ölçümü 3.7. Kanat uzunluğu ölçümü 3.8. Kuyruk uzunluğu ölçümü 3.9. Ekstra ölçümler (tarsus, notch, tırnak, gaga vb.) Ağırlık ölçümü XXX

31 XXXI Şekil: 1 / Chart 1

32 Halkalandığı tarih Halkalandığı ülke Ring date of the bird Country ring Türkiye /Aras, Iğdır Turkey/ Aras, Iğdır Türkiye /Aras, Iğdır Turkey/ Aras, Iğdır Türkiye /Aras, Iğdır Turkey/ Aras, Iğdır Türkiye /Aras, Iğdır Turkey/ Aras, Iğdır Türkiye /Aras, Iğdır Turkey/ Aras, Iğdır Polonya/ Opolskie Poland/ Opolskie GERİ BİLDİRİM (FEEDBACK) Bulunduğu ülke Bulunduğu tarih Kuşun türü Destination Date Name of the bird Ukrayna/ Kharkiv Mavigerdan (Luscinia svecica) Ukrania/ Kharkiv Irak /Kerkük Sığırcık (Sturnus vulgaris) Iraq/Kerkük Moldova /Moldavskaya Kındıra kamışçını (Acrocephalus schoenobaenus) Moldova /Moldavskaya Abhazya /Gudautskiy Ak kuyruksallayan ((Motacilla alba) Abhazia/ Gudautskiy Kuveyt /Abdali Karabaşlı ötleğen (Sylvia atricapilla) Kuwait/ Abdali Türkiye /Aras, Iğdır Leylek (Ciconia ciconia) Turkey/ Aras, Iğdır XXXII

33 FOTOĞRAFÇILAR Ayşegül ÇOBAN Barbara TÜRKOĞLU Berkan DEMİR Bülent BOZ Cemal ÖZSEMİR Cenk POLAT Çağan H. ŞEKERCİOĞLU Emrah ÇOBAN Ercüment Nadir BASKIN Gökhan İ. ÇÜNGÜR Hakan BALIKÇI İlhan ÇELİKOBA İskender ŞENGÖR Kamil Horomádka Kenan Süleyman ÇÜNGÜR Lale AKTAY Mehmet Ali ÖKTEM Mehmet KUTLUK Mete TÜRKOĞLU Murat SALTIK Mustafa AKÇA Oğuz ELDEKLİOĞLU Orhun H.ÇÜNGÜR Peter WENCEL Timur ÇAĞLAR Yakup ŞAŞMAZ XXXIII

34 Aşağıda Görülen 183 Kuş Türü, Şimdiye Kadar Iğdır Aras Nehri Kuş Cennetinde Halkalanmış tüm kuş türleridir. Bu Kuşlar Iğdır ilinde şimdiye kadar kaydedilmiş 321 kuş türünün % 57 sini oluşturmaktadır. XXXIV

35 70 Tachybaptus ruficollis Küçük Batağan Little Grebe Cenk POLAT Zengin bitki örtüsüne sahip göller, göletler ve mevsimsel su altında kalan alanlar. Podicipediformes (Yumurtapiçleri) Su böcekleri ve larvaları, kurbağalar, yumuşakçalar. Podicipedidae (Batağangiller) Tachybaptus 1

36 950 Botaurus stellaris Balaban Eurasian Bittern Mustafa AKÇA Pelecaniformes (Pelikansılar) Sulak alanlarda, yoğun bitki ve sazlık ortamlarda yaşar. Balıklar, böcekler, sülükler, solucanlar, örümcekler, kertenkeleler ve küçük kuşlar. Ardeidae (Balıkçılgiller) Botaurus 2

37 970 Ixobrychus minutus Küçük Balaban Little Bittern Emrah ÇOBAN Sazlık ve çalılıklarda, Yoğun bitki örtüsü bulunan bataklıklarda ve tatlı su kenarlarında. Pelecaniformes (Pelikansılar) Balık, böcek, kurbağa, kurbağa yavruları ve solucanlar. Ardeidae (Balıkçılgiller) Ixobrychus 3

38 1040 Nycticorax nycticorax Gece Balıkçılı Black-crowned Night Heron Çağan H. Şekercioğlu Pelecaniformes (Pelikansılar) Göller, nehirler ve yeşilliğin yoğun olduğu bataklıklardır. Balık, kurbağa, küçük kuşlar, memeliler, yumuşakçalar, bitkiler, yılan, kertenkele, kerevit. Ardeidae (Balıkçılgiller) Nycticorax 4

39 1080 Ardeola ralloides Alaca Balıkçıl Squacco Heron Çağan H. Şekercioğlu Pelecaniformes (Pelikansılar) Bataklık, göl ve nehir kıyılarındaki sazlık alanlarda yaşarlar. Balık ve su böcekleri ile beslenir. Ardeidae (Balıkçılgiller) Ardeola 5

40 1190 Egretta garzetta Küçük Akbalıkçıl Little Egret Çağan H. Şekercioğlu Pelecaniformes (Pelikansılar) Bataklık, sulak alanlar, denizle kara arasında sıkışan gölcüklerde yaşarlar. Kıyı şeridinde ya da sulak alanlarda çevik ve aktif biçimde beslenir. Balık, amfibiler, kabuklular ve böcekler gibi küçük hayvanlar ana besin maddeleridir. Ardeidae (Balıkçılgiller) Egretta 6

41 20 Ardea cinerea Gri Balıkçıl Grey Heron Mete TÜRKOĞLU Pelecaniformes (Pelikansılar) Ağaçlık alanlarda ve su kenarlarında yaşarlar. Balık, küçük memeliler ve böceklerle beslenirler. Ardeidae (Balıkçılgiller) Ardea 7

42 40 Ardea purpurea Erguvani Balıkçıl Purple Heron Mustafa AKÇA Pelecaniformes (Pelikansılar) Sulak alanlarda ve sazlık, kamışlık alanlarda görülür. Balıklar, kurbağalar, böcekler, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar, yılanlar ve kertenkeleler beslenirler. Ardeidae (Balıkçılgiller) Ardea 8

43 1710 Tadorna ferruginea Angıt Ruddy Shelduck Mete TÜRKOĞLU Anseriformes (Kazsılar) Yavaş akan nehir ve göller ve sulak alanlar. Tohumlar ve sudaki böcekler, sürüngenler, balıklar, sucul bitkiler. Anatidae (Ördekgiller) Tadorna 9

44 1840 Anas crecca Çamurcun Eurasian Teal Peter Wencel Anseriformes (Kazsılar) Sazlıklar, bitkilerle örtülü ağaçlık alanların olduğu derin olmayan akarsuları tercih ederler. Besin tercihi mevsimseldir. İlkbahar ve yaz aylarında solucanlar, kabuklular ve böcekler, kışın ise su bitkilerinin tohumlarıdır. Anatidae (Ördekgiller) Anas 10

45 1910 Anas querquedula Çıkrıkçın Garganey Nedim YAVUZ Anseriformes (Kazsılar) Sulak alanlar, göletler ve sazlıklar. Yeşil ot, tahıl ve üreme zamanında omurgasız yumuşakçalar ve böceklerle beslenirler. Anatidae (Ördekgiller) Anas 11

46 2310 Pernis apivorus Arı Şahini European Honey-buzzard Mete TÜRKOĞLU Yapraklarını döken ormanlıklar ve Milli Park alanlarında yaşar. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Yaban arıları ile beslenirler. Accipitridae (Atmacagiller) Pernis

47 2380 Milvus migrans Kara Çaylak Black Kite Çağan H. Şekercioğlu Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Açık arazideki akan ve durgun suların çevresinde yaşar. Leş yiyicidirler. Sürüngenler, memeliler, kuşlarla beslenirler. Accipitridae (Atmacagiller) Milvus 13

48 11390 Neophron percnopterus Küçük Akbaba Egyptian Vulture Mustafa AKÇA Sıcak iklimlerde, dağlık alanlarda, vadilerde. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Leşçil türlerdendir ve çürümüş etlerle beslenir, fakat aynı zamanda küçük memelileri de avlar ve yumurtaları da yerler. Uzun gagası sayesinde kalan, kalın gagalı akbabaların ulaşamadığı kemik iliğine de rahatlıkla ulaşmasını sağlar. Accipitridae (Atmacagiller) Neophron 14

49 2600 Circus aeruginosus Saz Delicesi Eurasian Marsh-Harrier Çağan H. Şekercioğlu Sulak alanlarda, sazlıkların yoğun olduğu yerlerde yaşarlar. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Küçük memeliler, su yakınlarında yaşam alanı olan kuşlar, kurbağalar, böcekler, balık, semender besin zinciri içindedir. Bunun yanı sıra leş de yerler. Accipitridae (Atmacagiller) Circus 15

50 2610 Circus cyaneus Gökçe Delice Hen (Northern) Harrier Mustafa AKÇA Otlak alanların bulunduğu kuru ya da nemli toprak barındıran geniş düzlükler, bozkırlar, sulak alanların başladığı ağaçlık alanlar. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Bataklık ve çayırlık alanlar üzerinde alçaktan uçarak fare, yılan, küçük kuşlar ve böcekler dir. Accipitridae (Atmacagiller) Circus 16

51 2620 Circus macrourus Bozkır Delicesi Pallid Harrier İlhan ÇELİKOBA Seyrek otlu veya kuru bozkırlar, bozkır vejetasyonlu vadiler ve yarı çöllerde yaşar. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Küçük memeliler ve kuşlarla; kışın büyük böceklerle beslenirler. Daha seyrek olarak sürüngenler ve kurbağaları da avlarlar. Accipitridae (Atmacagiller) Circus 17

52 2630 Circus pygargus Çayır Delicesi Montagu's Harrier Çağan H. Şekercioğlu Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Tarlalar, otlar, çayırlık alanlar ve bataklıkların çevresinde yaşar. Bataklık ve çayırlık alanlar üzerinde alçaktan uçarak fareler, yılanlar, küçük kuşlar, küçük kemirgenler, amfibiler ve böcekler ile beslenirler. Accipitridae (Atmacagiller) Circus 18

53 2690 Accipiter nisus Atmaca Eurasian Sparrowhawk Çağan H. Şekercioğlu Bodur ağaçlıklı ormanlarda barınır. Çit ve yol kenarlarında gündüz avlanır. Ağaçlar üzerinde yuva kurar. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Kuşlar ve Kemirgenlerle (Küçük memeliler) beslenir. Accipitridae (Atmacagiller) Accipiter 19

54 2730 Accipiter brevipes Yoz atmaca, Yaz Atmacası Levant Sparrowhawk Lale AKTAY Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Ağaçlı bozkırlarda, Ormanlık alanlarda yaşarlar. Yetenekli bir avcıdır, daha çok kuşları avlar. Accipitridae (Atmacagiller) Accipiter 20

55 2720 Accipiter badius Şikra Shikra Kamil Horomádka Ormanlık, tarım arazileri ve kentsel alanlarda olmak üzere daha çok Türkistan, Afganistan ve Doğu İran da rastlanır. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Sincap, küçük kuşlar, Böcekler, küçük sürüngenler (kertenkele, küçük yılan ), yarasa ve farelerle beslenirler. Accipitridae (Atmacagiller) Accipiter Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 21

56 2870 Buteo buteo Şahin Common Buzzard Mete TÜRKOĞLU Yaşam alanı olarak açık alanlara, tarım alanlarına, meralara ve bataklıklara yakın ormanlık alanlarda yaşarlar. Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Etobur (carnivore) bir canlıdır. Tarla faresi, kuşlar, tavşanlar, sürüngenler, amfibiler, böcekler, kurbağalar ve toprak solucanları gibi canlılardan oluşan geniş bir besin tercihi vardır. Accipitridae (Atmacagiller) Buteo 22

57 2980 Hieraaetus pennatus Küçük Kartal Booted Eagle Cenk POLAT Accipitriformes (Gündüz yırtıcıları) Ormanlık ve Ağaçların olduğu dağlık araziler. Küçük memeliler, sürüngenler ve kuşları avlarlar. Accipitridae (Atmacagiller) Hieraaetus 23

58 3040 Falco tinnunculus Kerkenez Eurasian Kestrel Çağan H. Şekercioğlu Falconiformes (Gündüz yırtıcı kuşları) Dağlık alanlar ve tarım alanlarında görülürler. Tarla faresi ve köstebekler gibi küçük memeliler, kuşlar, çekirge ve iri böcekler. Falconidae (Doğangiller) Falco 24

59 3090 Falco columbarius Boz Doğan Merlin Berkan DEMİR Orman, Sulak alan kenarlarındaki açık alanları, bataklık kenarlarını, tarım alanlarını yaşam alanı olarak tercih eder. Falconiformes (Gündüz yırtıcı kuşları) Besininin büyük kısmını küçük ötücü kuşlar, küçük memeliler ve uçan böcekler oluşturur. Falconidae (Doğangiller) Falco 25

60 3100 Falco subbuteo Delice Doğan Eurasian Hobby Mete TÜRKOĞLU Falconiformes (Gündüz yırtıcı kuşları) Ilıman bölgeleri ve böceklerin bol olduğu alanlar. Havada uçan böcekleri, Üreme döneminde yavrularını besleyebilmek için kırlangıç ve küçük kuşları avlar. Falconidae (Doğangiller) Falco 26

61 3700 Coturnix coturnix Bıldırcın Common Quail İskender ŞENGÖR Galliformes (Tavuksular) Tarım alanları, çayırlar, bozkırlar yaşam alanlarıdır. Buğday, Arpa, Yulaf, Ayçiçeği vb. tarımsal ürünler ile beslenirler. Phasianidae (Sülüngiller) Coturnix 27

62 4070 Rallus aquaticus Su Kılavuzu Water Rail Çağan H. Şekercioğlu Gruiformes (Turnamsılar) Bataklık, Çamurlu, Uzun kamışlı alanlar ve Sulak alanlarda yaşarlar. Böcekler, larvalar, küçük salyangozlar, solucanlar, amfibiler (Hem suyun içinde hem karada yaşayabilen canlılar), balıklar, küçük kuşlar ve memeliler ile beslenir. Rallidae (Yelvegiller) Rallus 28

63 4080 Porzana porzana Benekli Sutavuğu Spotted Crake Çağan H. Şekercioğlu Gruiformes (Turnamsılar) Sulak alanların çevresinde yaşarlar. Böcek, larva, kurtçuklar ve örümcekler. Rallidae (Yelvegiller) Porzana 29

64 4100 Zapornia parva Bataklık Suyelvesi Little Crake Çağan H. Şekercioğlu Gruiformes (Turnamsılar) Sulak alanların çevresinde yaşarlar. Böcek, larva, kurtçuklar ve örümcekler. Rallidae (Yelvegiller) Porzana 30

65 4210 Crex crex Bıldırcınkılavuzu Corn Crake Ercüment Nadir BASKIN Gruiformes (Turnamsılar) Açık çayırlık, az ağaçlı alanları tercih eder. Böcek ve larvaları, solucan, küçük kurbağa, bitki yaprakları ve tohumla beslenir. Rallidae (Yelvegiller) Crex 31

66 4240 Gallinula chloropus Saz tavuğu Eurasian Moorhen Çağan H. Şekercioğlu Kıyısı sık sazlıkla örtülü,tatlı su içeren tüm göller,göletler,su dolu çukurlar. Gruiformes (Turnamsılar) Ot, saz uçları, çeşitli su bitkileri, su ve bataklık bitkilerinin tohum ve meyveleri, böcekler. Rallidae (Yelvegiller) Gallinula 32

67 4290 Fulica atra Sakarmeke Eurasian Coot Mustafa AKÇA Gruiformes (Turnamsılar) Bitkisi bol sazlı, kamışlı sulak alanlarda göl, göletlerde, kıyı ve derelerde yaşayan su kuşlarıdır. Bitki, tohum ve tane, böcek, larva, solucan ve midye yer. Rallidae (Yelvegiller) Fulica 33

68 4500 Haematopus ostralegus Poyrazkuşu Eurasian Oystercatcher Nedim YAVUZ Charadriiformes (Yağmur kuşları) Haematopodidae (Poyraz kuşugiller) Haematopus Sulak alanların kenarlarında ve ılıman yerlerde bulunurlar. Midye salyangoz ve böceklerle beslenirler. 34

69 11620 Burhinus oedicnemus Kocagöz Eurasian Thick-knee Kenan Süleyman ÇÜNGÜR Sulak alanların çevresindeki bozkır tarla, taşlık ve kısa bitkilerin bulunduğu yerler. Charadriiformes (Yağmur kuşları) Burhinidae (Kocagözgiller) Burhinus Yumuşakçalar, böcekler, kurtçuklar, yengeçler, Solucanlar,sümüklü böcekler, kurbağalar ve fareler. 35

70 4690 Charadrius dubius Halkalı Küçük Cılıbıt Little Ringed Plover Çağan H. Şekercioğlu Charadriiformes (Yağmur kuşları) Kumlu ve çakıllı göl kıyıları ile akarsularda görülür. Böcekler, tırtıl, ve solucanlar, küçük sürüngenler. Charadriidae (Yağmurcungiller) Charadrius 36

71 5170 Calidris pugnax Döğüşkenkuş Ruff Mustafa AKÇA Sığ su kıyıları ve hafif engebeli bataklıkları tercih ederler. Charadriiformes (Yağmur kuşları) Dövüşken kuş, sürekli yürüyerek, hareket halinde ve gagasıyla bataklık kıyılarını karıştırarak, su böcekleri ve larvaları ile beslenirler. Her ne kadar böcekçi bir tür olduğu bilinse bazen bitkiler ve su mercimeklerini de tercih ederler. Scolopacidae (Çullukgiller) Philomachus 37

72 5180 Lymnocryptes minimus Küçük Suçulluğu Jack Snipe Hakan BALIKÇI Bataklık, nehir ve dereler, tarıma elverişli alanlar, nemli otlaklar ve çayırlardır. Charadriiformes (Yağmur kuşları) Yumuşak çamurda yiyeceklerini ararlar. Çoğunlukla, böcekler ve yer solucanlarını yerler. Scolopacidae (Çullukgiller) Lymnocryptes 38

73 5190 Gallinago gallinago Suçulluğu Common Snipe Çağan H. Şekercioğlu Charadriiformes (Yağmur kuşları) Bataklıklar, sulak alanlar ve ıslak çimenli alanlar. Böcekler, salyangoz, larva, solucan, küçük kabuklular ve bitkisel beslenirler. Scolopacidae (Çullukgiller) Gallinago 39

74 5200 Gallinago media Büyük Suçulluğu Great Snipe Çağan H. Şekercioğlu Geniş nehir vadileri, Sulak alanlar, ıslak arazi ve nemli ağaçlık ve bataklık bölgeler. Charadriiformes (Yağmur kuşları) Genelde böcek, solucan,küçük kurtçuklar ve bitkisel beslenirler. Scolopacidae (Çullukgiller) Gallinago 40

75 5290 Scolopax rusticola Çulluk Eurasian Woodcock Yakup ŞAŞMAZ Ormanlarda ağaç altlarındaki çalılıklarda ve kuru yaprak aralarında bulunur. Charadriiformes (Yağmur kuşları) Böcek, kurt, solucan ve kabuksuz salyangozlarla beslenir. Scolopacidae (Çullukgiller) Scolopax 41

76 5460 Tringa totanus Kızılbacak Common Redshank Mustafa AKÇA Charadriiformes (Yağmur kuşları) Tatlı su kenarındaki otlaklar, sulak çayırlar ve meralar. Kurtçuk, küçük yumuşakçalar, sinekler, böcekler ve küçük omurgasızlar. Scolopacidae (Çullukgiller) Tringa 42

77 5530 Tringa ochropus Yeşil Düdükçün Green Sandpiper Mustafa AKÇA Tatlı su kenarında bulunur, dereler ve göletler gibi daha küçük su kütlelerinde yaşar. Charadriiformes (Yağmur kuşları) Sucul ve karasal böceklerin larvaları, karıncalar, su böcekleri, güve larvaları. Scolopacidae (Çullukgiller) Tringa 43

78 5540 Tringa glareola Orman Düdükçünü Wood Sandpiper Mustafa AKÇA Zengin bitki örtüsüne sahip göller, göletler ve mevsimsel su altında kalan alanlar. Charadriiformes (Yağmur kuşları) Su böcekleri ve larvaları, kurbağalar, yumuşakçalar. Scolopacidae (Çullukgiller) Tringa 44

79 5560 Actitis hypoleucos Dere Düdükçünü Common Sandpiper Çağan H. Şekercioğlu Charadriiformes (Yağmur kuşları) Su birikintileri, Ağaçlık alanlar da yaşarlar. Derin olmayan sular da böcekler, kabuklular ve diğer omurgasız hayvanlar. Scolopacidae (Çullukgiller) Actitis 45

80 5640 Phalaropus lobatus Deniz Düdükçünü Red-necked Phalarope Cenk POLAT Charadriiformes (Yağmur kuşları) Scolopacidae (Çullukgiller) Phalaropus Bataklık Kıyıları ve Göller. Böcekler, kabuklular ve yumuşakçalar. Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 46

81 6150 Sterna hirundo Sumru Common Tern Emrah ÇOBAN Charadriiformes (Yağmur kuşları) Kumsal, kayalık ve sulak alanlar. Balık, yumuşakça ve omurgasızlar. Sternidae (Sumrugiller) Sterna 47

82 6240 Sternula albifrons Küçük Sumru Little Tern Cenk POLAT Charadriiformes (Yağmur kuşları) Nehir ağızlarında, göller,körfezler ve limanlarda yaşarlar. Küçük balıklar ve böceklerle beslenirler. Sternidae (Sumrugiller) Sterna 48

83 6280 Chlidonias leucopterus Ak Kanatlı Sumru White-winged tern Çağan H. Şekercioğlu Charadriiformes (Yağmur kuşları) Zengin bitki örtüsü bulunan sığ tatlı su gölleri ve sazlıklar. Suda yaşayan omurgalılar, balıklar ve amfibilerle beslenir. Sternidae (Sumrugiller) Chlidonias 49

84 6650 Columba livia Kaya Güvercini Rock Pigeon Gökhan İ.ÇÜNGÜR Park bahçe,kırlarda, tarlalarda, kayalıklarda yaşar. yerleşim yerlerinde çatı, Kaya kovuklarında yuvalanır. Columbiformes (Güvercinler) Her türlü tane ve tohumlarla, böcekler, larvalar ve küçük salyangozlarla beslenirler. Columbidae (Güvercingiller) Columba 50

85 6680 Columba oenas Gökçe Güvercin Stock Dove Mustafa AKÇA Columbiformes (Güvercinler) Ormanlık, Ağaçlık alanlarda, Tarlalarda bulunurlar. Her türlü tane ve tohumla beslenir. Columbidae (Güvercingiller) Columba 51

86 6700 Columba palumbus Tahtalı Common Wood-Pigeon Berkan DEMİR Dağlık alanlarda, kayın, meşe ormanlarında, otlaklarda, anızlı tarlalarda, sık çalılıklarda yaşarlar. Columbiformes (Güvercinler) Çam, zeytin, her türlü taneli tohum ve böcek yerler. Columbidae (Güvercingiller) Columba 52

87 6840 Streptopelia decaocto Kumru Eurasian Collared-Dove Süleyman Kenan ÇÜNGÜR Columbiformes (Güvercinler) İstilacı bir kuştur. Yerleşim yerlerine yakın yaşar. Park ve Bahçelerde görülür. Bitkisel meyve, tahıl, tohum ve otlarla beslenir. Columbidae (Güvercingiller) Streptopelia 53

88 6870 Streptopelia turtur Üveyik European Turtle-Dove Mustafa AKÇA Orman kenarları, ağaçlıklı açık arazi, tarım alanları, verimli ovalar en sevdiği alanlardır. Columbiformes (Güvercinler) Tohumla beslenir. Columbidae (Güvercingiller) Streptopelia 54

89 7240 Cuculus canorus Guguk Common Cuckoo Emrah ÇOBAN Cuculiformes (Guguksular) Bozkırlar, ormanlar, park ve bahçeler. Böcek, kertenkele, yılan, kuş, küçük kemiricilerl ve tırtıllarla beslenirler. Cuculidae (Gugukgiller) Cuculus 55

90 7390 Otus scops İshakkuşu Eurasian Scops-Owl Çağan H. Şekercioğlu Seyrek ağaçlı alanlar, seyrek ormanlar, tarım arazileri, meyve bahçeleri, parklar, bahçeler, küçük yerleşimler ve harabelerde yaşar. Strigiformes (Baykuşlar) Yarasalar, fareler, böcekler, küçük kuşlar, sürüngenler, amphibianlar ve küçük memelilerle de beslenirler. Strigidae (Baykuşgiller) Otus 56

91 7670 Asio otus Kulaklı Orman Baykuşu Long-eared Owl Mete TÜRKOĞLU Yerleşim yerlerine yakın açık ormanlık alanlar da, orman sınırlarında, nehir kenarlarında, çalılıklarda, korularda yaşarlar. Strigiformes (Gece yırtıcı kuşları) Memelilerle beslenirler, tarla faresi, sincap,yarasa, kır faresi, köstebek, tavşan, kurbağa ve yılan. Strigidae (Baykuşgiller) Asio 57

92 7780 Caprimulgus europaeus Çobanaldatan European Nightjar Çağan H. Şekercioğlu Caprimulgiformes (Çobanaldatanlar) Çalılıklarda,bozkırlarda görülür. Böcek avcısıdır. Caprimulgidae (Çobanaldatangiller) Caprimulgus 58

93 8310 Alcedo atthis Yalıçapkını Common Kingfisher Çağan H. Şekercioğlu Sulak alanlarda, lagün ve deniz kıyısında yaşarlar. Kum duvarlarında açtıkları derin oyuklarda yuva yaparlar. Coraciiformes (Gökkuzgunları) Hızla suya dalarak yakaladığı balıklarla beslenir. Alcedinidae (Yalıçapkınıgiller) Alcedo 59

94 8390 Merops persicus Yeşil Arıkuşu Blue-cheeked Bee-eater Berkan DEMİR Tropikal bölgeler, ormanlar, savanalar, çayır alanları, sulak alanlar. Coraciiformes (Gökkuzgunları) Böcekle beslenir. Uçan böcekleri havada yakalar. En çok arılarla beslenirler. Meropidae (Arı kuşugiller) Merops 60

95 8400 Merops apiaster Arıkuşu European Bee-eater Ayşegül ÇOBAN Coraciiformes (Gökkuzgunları) Sıcak iklimleri seven Arıkuşları sulak alanların yakınlarında, kum ve killi toprak duvarların bulunduğu alanlarda yaşarlar. Arı, Eşekarısı, Yabanarısı gibi zarkanatlılardır, ağustos böcekleri ve diğer uçan böcekler de besin menüsünde yer alır. Meropidae (Arı kuşugiller) Merops 61

96 8410 Coracias garrulus Gökkuzgun European Roller Emrah ÇOBAN Coraciiformes (Gökkuzgunları) Açık araziler ve orman kenarlarında yaşar. Kurbağalar, kertenkeleler ve böceklerle beslenirler. Coraciidae (Gökkuzgungiller) Coracias 62

97 8460 Upupa epops İbibik Eurasian Hoopoe Mete TÜRKOĞLU Meyve bahçelerinde ve bağlarda, Açık arazilerde, şehir parklarında. Coraciiformes (Gökkuzgunlar) Uzun gagaları ile toprağı eşerek çıkardığı Haşere, böcek, larvaları, salyangoz ve solucanlarla beslenirler. Upupidae (İbibikgiller) Upupa 63

98 8480 Jynx torguilla Boyunçeviren Eurasian Wryneck Mete TÜRKOĞLU Piciformes (Ağaçkakanlar) Ağaçlı dağlık, açık arazilerde bulunur. Başlıca avları karıncalar ve diğer böceklerdir. Picidae (Ağaçkakangiller) Jynx 64

99 8780 Dendrocopos syriacus Alaca Ağaçkakan Syrian Woodpecker Çağan H. Şekercioğlu Piciformes (Ağaçkakanlar) Tarım alanlarında, seyrek ağaçlıklı alanlar ve bahçeler. Ağaçların gövdesine dikey olarak tutunup yukarı doğru tırmanır veya zıplar. Gagası ile ağaç, meyve kabuğunu delerek avına ulaşır. Picidae (Ağaçkakangiller) Dendrocopos 65

100 9680 Calandrella brachydactyla Bozkır Toygarı Greater Short-toed lark Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bozkır, tarla ve Ağaçsız alanlarda yaşar. Tohum ve böceklerle beslenir. Alaudidae (Toygargiller) Calandrella 66

101 9700 Alaudala rufescens Çorak Toygarı Lesser short-toed lark Oğuz ELDEKLİOĞLU Taşlık, çıplak, kuru, açık araziler, tercihen kurak topraklar, tuzlu alanlarda yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Genellikle tohum ve böceklerle beslenir, ancak üreme döneminde ağırlıklı olarak böceklerle beslenmektedir. Alaudidae (Toygargiller) Calandrella 67

102 9720 Galerida cristata Tepeli Toygar Crested Lark Mustafa AKÇA Daha çok açık, ağaçsız kuru bölgelerde, tarlalarda görülmektedir. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler ve tohumlarla beslenir. Alaudidae (Toygargiller) Galerida 68

103 9760 Alauda arvensis Tarlakuşu Eurasian Skylark Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Açık alanları, ekili alanları seven bir kuştur. Tohum ve böceklerle beslenir. Alaudidae (Toygargiller) Alauda 69

104 9810 Riparia riparia Kum Kırlangıcı Sand Martin Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tatlı su çevresindeki açık arazilerde bulunur. Sinek ve böceklerle beslenir. Hirundinidae (Kırlangıçgiller) Riparia 70

105 9910 Ptyonoprogne rupestris Kaya Kırlangıcı Eurasian Crag-Martin Orhun H.ÇÜNGÜR Dağlık arazideki yamaçlar ve bazen deniz kıyısında ve yerleşimlerde. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Uçuşu sırasında geniş gagası ile sinek ve böcekler ile beslenir. Hirundinidae (Kırlangıçgiller) Ptyonoprogne 71

106 9920 Hirundo rustica Kır Kırlangıcı Barn Swallow Çağan H. Şekercioğlu Kırsal alanlarda, küçük kentlerde, ekili alanların civarında sazlık alanda konaklar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Uçuşu sırasında geniş gagası ile sinek ve böceklerle beslenir. Hirundinidae (Kırlangıçgiller) Hirundo 72

107 9950 Cecropis daurica Kızıl Kırlangıç Red-rumped Swallow Berkan DEMİR Kaya duvarları, köprüler, binalar, mağaralar ve kaya oyuklarında yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Uçuşu sırasında geniş gagası ile sinek ve böceklerle beslenir. Hirundinidae (Kırlangıçgiller) Cecropis 73

108 10010 Delichon urbicum Ev Kırlangıcı Common House-Martin Çağan H. Şekercioğlu Şehirlerde, köylerde ve açık alanlarda koloniler kurar. İnsana yakın yerlerde; çiftlikler, köyler, küçük yerleşimler ve bunun dışında kaya duvarları, mağaralar ve taş ocaklarında yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Uçuşu sırasında sinek ve böcekler ile beslenir. Hirundinidae (Kırlangıçgiller) Delichon 74

109 10050 Anthus campestris Kır İncirkuşu Tawny Pipit İskender ŞENGÖR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Taşlık, kurak ve boş arazilerde bulunurlar. Açık arazilerde böceklerle beslenirler. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Anthus 75

110 10090 Anthus trivialis Ağaç İncirkuşu Tree Pipit Berkan DEMİR Açık ve yarı-kapalı alanlarda, genellikle seyrek ağaçlı ve çalılıklı bölgelerde bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) İlkbahar ve yaz aylarında böceklerle, sonbahar ve kış aylarında bitkilerle beslenir. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Anthus 76

111 10110 Anthus pratensis Çayır İncirkuşu Meadow Pipit Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Açık ve boş arazileri tercih ederler. İlkbahar ve yaz aylarında örümcek, tırtıl, sinek ve böceklerle, Sonbahar ve kış bitki tohumları ile beslenirler. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Anthus 77

112 100 Anthus cervinus Kızılgerdanlı İncirkuşu Red-throated Pipit Cenk POLAT Passeriformes (Ötücü kuşlar) Çalılık, Ağaçlık ve bataklık bölgeler. Böcek ve Tohum. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Anthus 78

113 10140 Anthus spinoletta Dağ İncirkuşu Water Pipit Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Kayalık alanlarda, Açık arazilerde, sulak alanlar da yaşarlar. Böcek, larvalar ve bitki tohumları ile beslenirler. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Anthus 79

114 10170 Motacilla flava Sarı Kuyruksallayan Western Yellow Wagtail Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Sulak alanlar, nemli mera ve çayırlar. Sinekler, küçük böcekler ve omurgasızlar başlıca besinleridir. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Motacilla 80

115 10180 Motacilla citreola Sarıbaşlı Kuyruksallayan Citrine Wagtail Yakup ŞAŞMAZ Yüksek çayırları, yaylalar ve sulak alanlar yakınında yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Su kenarların da duran böcek solucan gibi canlılardır. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Motacilla 81

116 10190 Motacilla cinerea Dağ Kuyruksallayanı Grey Wagtail Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Yüksek alanlarda, Kışın su kenarları ve şehirlerde yaşarlar. Sinekler, eklembacaklı kabuklular, yumuşakçalar. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Motacilla 82

117 10200 Motacilla alba Ak Kuyruksallayan White Wagtail Mete TÜRKOĞLU Passeriformes (Ötücü kuşlar) Suya yakın açık arazileri tercih eder. Omurgasızlar, örümcekler, böcekler ve tohumlar. Motacillidae (Kuyruksallayangiller) Motacilla 83

118 10500 Cinclus cinclus Derekuşu White-throated Dipper Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar Dere kenarlarında,sulak alanlarda yaşar. Böcekler, larva ve omurgasızlar ile beslenir. Cinclidae (Sukaratavuğugiller) Cinclus 84

119 10660 Troglodytes troglodytes Çıtkuşu, Çitkuşu Eurasian Wren Barbara TÜRKOĞLU Parklar, bahçeler ve ormanlar dahil olmak üzere çok geniş bir yaşama alanına sahiptirler. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Yerde veya ağaçlarda buldukları çeşitli böcek, örümcek ve larvalarla beslenirler. Troglodytidae (Çit kuşugiller) Troglodytes 85

120 10840 Prunella modularis Dağbülbülü Dunnock Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Dağlık arazilerde yaşarlar. Böcek, böcek larvaları, Karınca, solucan, örümcek ve sinekler. Prunellidae (Dağ bülbülügiller) Prunella 86

121 10950 Cercotrichas galactotes Çalı Bülbülü Rufous-tailed Scrub-Robin Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ormanlık alanlarda ve bahçelerde yaşarlar. Böcek ve tohumla beslenirler. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Cercotrichas 87

122 10990 Erithacus rubecula Kızılgerdan European Robin Lale AKTAY Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ormanlarda, ağaçlıklarda ve bahçelerde yaşarlar. Böcekler, kurtlar ve diğer omurgasızlarla beslenir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Erithacus 88

123 11030 Luscinia luscinia Benekli Bübül Thrush Nightingale Yakup ŞAŞMAZ Tatlı su kenarlarındaki nemli yoğun çalılıkların bulunduğu derin vadiler ya da yoğun bitki örtüsüyle karışık çalılık topluluklarında görülürler. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler, böcek larvaları, meyveler ve tohumlarla beslenir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Luscinia 89

124 11040 Luscinia megarhynchos Bülbül Common Nightingale Yakup ŞAŞMAZ Ormanlık alanlarda, dere boyları, fundalıklar vs. gibi bahçelerde yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcek, tırtıl ve yumuşak taneli meyvelerle beslenir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Luscinia 90

125 11060 Luscinia svecica Mavigerdan Bluethroat Çağan H. Şekercioğlu İlkbaharda kıyılarda, sonbaharda çalılık ve çimlerle kaplı alanlarda görülür. Buğdaycıl veya Gökgerdan olarak da adlandırılırlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tırtıl ve böceklerle beslenir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Luscinia 91

126 11170 Irania gutturalis Taş Bülbülü White-throated Robin Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Çalılık ve Ağaçlık olan alanlar. Örümcekler, böcekler ve meyve. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Irania 92

127 110 Phoenicurus ochruros Kara Kızılkuyruk Black Redstart Mustafa AKÇA Kayalık yamaçlar, yayla köyleri ve şehirlerde, Çoğunlukla yüksek rakımlarda bulunurlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler, örümcekler, solucanlar ve tohumlar. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Phoenicurus 93

128 120 Phoenicurus phoenicurus Kızılkuyruk Common Redstart Çağan H. Şekercioğlu Ormanlarda, ağaçlıklarda, bahçelerde ve ağaç kovuklarında yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcek, larva, sinek ve örümcekler, sonbahar ve kış mevsiminde çeşitli bitki taneleriyle beslenirler. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Phoenicurus 94

129 11370 Saxicola rubetra Çayır Taşkuşu Whinchat Yakup ŞAŞMAZ Sulak ve kuru çayırlar, kırlar, fundalıklar, alçak çalılıklar ve tarlalar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Küçük omurgasızlar,böcek ve meyveler. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Saxicola 95

130 11390 Saxicola torquata Taşkuşu European Stonechat Çağan H. Şekercioğlu Taşlık tepeler, çayırlar ve fundalıklar. Böcek ve meyvelerle beslenir. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Muscicapidae (Sinekkapangiller) Saxicola 96

131 11394 Saxicola maurus Sibirya taşkuşu Siberian Stonechat Yakup ŞAŞMAZ Sulak ve kuru çayırlar, kırlar, fundalıklar, alçak çalılıklar ve tarlalar da bulunurlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçildir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Saxicola 97

132 11440 Oenanthe isabellina Boz Kuyrukkakan Isabelline Wheatear Mustafa AKÇA Bakir fundalıkları, büyük kayalık alanları, killi balçık ve kumlu arazileri tercih ederler. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçildirler. Kanatlı böcekler, omurgasızlar ve özellikle karıncalarla beslenirler. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Oenanthe 98

133 11460 Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan Northern Wheatear Çağan H. Şekercioğlu Bakir fundalıkları, büyük kayalık alanları, killi balçık ve kumlu arazileri tercih ederler. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçildirler. Kanatlı böcekler, omurgasızlar ve özellikle karıncalarla beslenirler. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Oenanthe 99

134 11470 Oenanthe pleschanka Alaca Kuyrukkakan Pied Wheatear Oğuz ELDEKLİOĞLU Passeriformes (Ötücü kuşlar) Taşlık, açık ve seyrek bitki örtüsü olan alanlarda yaşar. Kelebek, tırtıl, örümcek gibi küçük omurgasızlar temel besin kaynaklarıdır. Yemişlerle de beslenir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Oenanthe 100

135 11480 Oenanthe hispanica Karakulaklı Kuyrukkakan Black-eared Wheatear Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bozkır, açık arazilerdeki makilik, kayalık ve çalılık yamaçlar. Böcekçildir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Oenanthe 101

136 11500 Oenanthe finschii Aksırtlı Kuyrukkakan Finsch's Wheatear Berkan DEMİR Bitki örtüsü bakımından fakir arazilerde, taşlı kurak tepelerdeki tarlalarda, kayalık yamaçlarda yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler tercih ettikleri besin türüdür. Tohum ve diğer bitki türleri ile de beslenirler. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Oenanthe 102

137 11620 Monticola saxatilis Taşkızılı Rufous-tailed Rock-Thrush Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Açık arazilerde Kayalık yerlerde ve harabelerde yaşar. Böcek, Meyve ve tohumlarla beslenirler. Turdidae (Karatavukgiller) Monticola 103

138 11870 Turdus merula Karatavuk Eurasian Blackbird Mustafa AKÇA Parklar, bahçeler, korular da dahil olmak üzere şehir merkezlerinden dağlık bölgelere kadar her bölgede bulunurlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Meyveler, solucanlar çeşitli böceklerle beslenirler. Turdidae (Karatavukgiller) Turdus 104

139 11980 Turdus pilaris Tarla Ardıcı Fieldfare Mehmet Ali ÖKTEM Tarlalar, açık alanlar çalılıklardır, ormanlar ve parklarda yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Sümüklüböcekler, böcekler ve toprak solucanları gibi yiyeceklerle beslenirler. Turdidae (Karatavukgiller) Turdus 105

140 000 Turdus philomelos Öter Ardıç Song Thrush Yakup ŞAŞMAZ Yaprak döken çeşitli ağaçların bulunduğu ormanlar, parklar ve yoğun bitki örtüsü olan bahçeler,makiliklerin bulunduğu alanlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Omurgasız hayvanlar, kurtlar, solucanlar, salyangozlarla, Sonbahar ve kış aylarında meyve ve tohumlar. Turdidae (Karatavukgiller) Turdus 106

141 010 Turdus iliacus Kızıl Ardıç Redwing Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Orman ve fundalık alanlarda, Kışın tarla ve bahçelerde. Böcek, solucan, kurt, tohum ve meyve. Turdidae (Karatavukgiller) Turdus 107

142 020 Turdus viscivorus Ökse Ardıcı Mistle Thrush Yakup ŞAŞMAZ Yüksek ormanlıklarda, ekili alanların kenarındaki ağaçlıklar, fundalıklar, parklar ve bahçelerde görülür. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tohumlar, salyangoz, kurtlar, böcekler ve sümüklü böcekler. Turdidae (Karatavukgiller) Turdus 108

143 200 Cettia cetti Kamış Bülbülü Cetti's Warbler Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Sulak alanların kenarlarında sazlık alanlarda yaşarlar. Böcekçildir. Sylviidae (Ötleğengiller) Cettia 109

144 360 Locustella naevia Çekirge Kamışçını Common Grasshopper-Warbler Berkan DEMİR Çalılıklar, turbalıklar, yüksek otlu tarlalarda, dere kenarları ve bataklık civarlarında bulunurlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ağırlıklı olarak örümcek, kelebek gibi böceklerle ve larvalarıyla beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Locustella 110

145 370 Locustella fluviatilis Ağaç Kamışçını Eurasian River Warbler Çağan H. Şekercioğlu Sulak alanların yakınındaki yoğun yeşillikler ve çalılıklarda bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Suda yaşayan canlılar, Böcekler, Sinekler, kelebekler ve örümcekler ile beslenir. Sylviidae (Ötleğengiller) Locustella 111

146 380 Locustella lusciniodies Bataklık Kamışçını Savi's Warbler Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Geniş bataklık ve sazlıklarda, dere yataklarında, sulak bölgeler civarındaki sık bitki örtüsü içinde bulunur. Genellikle alçak ve yoğun yeşillikler içinde yerden, bazende su yüzeyinden sucul canlıları avlar. Sümüklü böcekler, tırtıllar, böcekler ve omurgasızlar başlıca besin kaynaklarıdır. Sylviidae (Ötleğengiller) Locustella 1

147 410 Acrocephalus melanopogon Bıyıklı Kamışçın Moustached Warbler Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bataklık, saz yatakları, göl ve nehir kıyılarında görülür. Böcekler, kınkanatlılar, örümcekler ve tohumlardır. Sylviidae (Ötleğengiller) Acrocephalus 113

148 430 Acrocephalus schoenobaenus Kındıra Kamışçını Sedge Warbler Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bataklık, sazlık, kamışlık ve sulak alanlarda bulunur. Böcek ve tarım alanlarında tohumlarla beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Acrocephalus 114

149 470 Acrocephalus agricola Doğu Kamışçını Paddyfield Warbler Yakup ŞAŞMAZ Passeriformes (Ötücü kuşlar) Sazlık, fundalık, su basmış alanlarda, bodur ağaçlık ortamlarda. Çoğunlukla yeni yeşeren filizlerin ve bitkilerin yüzeyindeki böceklerle beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Acrocephalus 115

150 480 Acrocephalus dumetorum Kuzey Kamışçını Blyth's Reed Warbler Yakup ŞAŞMAZ Çalılık ve açıklıklarda bulunan bir türdür,yaygın olarak park ve bahçelerde bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçildirler, ama küçük yumuşak meyvelerle de beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Acrocephalus 116

151 500 Acrocephalus palustris Çalı Kamışçını Marsh Warbler Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Çalılıklar, sazlıklar, göller ve bataklıklar etrafında bulunurlar. Çeşitli böcekler, larvalar, böğürtlenler ve küçük meyvelerle beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Acrocephalus 117

152 510 Acrocephalus scirpaceus Saz Kamışçını Eurasian Reed-Warbler Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Göl ve bataklık kenarlarında sazlık alanlarda yaşarlar. Böcek ve tohumlarla beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Acrocephalus 118

153 530 Acrocephalus arundinaceus Büyük Kamışçın Great Reed-Warbler Çağan H. Şekercioğlu Yaşama ortamı geniş ve bölünmemiş sulak alanlar, göller ve akarsuların etrafındaki yoğun sazlık ve kamışlıklardır. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Çoğunlukla yeni yeşeren filizlerin ve bitkilerin yüzeyindeki böceklerle beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Acrocephalus 119

154 550 Iduna pallida Ak Mukallit Eastern Olivaceous Warbler Cemal Özsemİr Kapalı ormanların dışında her türlü çalılık ve ağaçlı arazide bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçildir. Tırtıllar, kurtçuklar, diğer küçük böceklerle ve meyvelerle beslenir. Sylviidae (Ötleğengiller) Iduna 0

155 560 Iduna caligata Küçük Mukallit Booted Warbler Murat SALTIK Islak çayırlar, çalılıklar, bahçeler, meyve bahçeleri, Bozkırlar ve ormanlık alanlar, Nehri yakınlarında bulunurlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler, Tırtıllar. Sylviidae (Ötleğengiller) Iduna Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 1

156 570 Hippolais languida Dağ Mukallidi Upcher's Warbler Peter WENCEL Seyrek ve bodur ağaçlı kurak yamaçlar, kayalıklar ve bahçelerde bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcek ve meyve tohumları. Sylviidae (Ötleğengiller) Hippolais 2

157 590 Hippolais icterina Sarı Mukallit Icterine Warbler Çağan H. Şekercioğlu Ormanlık alanlarda, park ve bahçelerde çoğunlukla suya yakın bulunan bölgeler. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcek, tohum ve meyve. Sylviidae (Ötleğengiller) Hippolais 3

158 660 Sylvia mystacea Pembegöğüslü Ötleğen Menetries`s Warbler Mete TÜRKOĞLU Kurak, yarı kurak bölgelerde, açık ve ağaçsız yoğun çalılık alanlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler, böceklerin larvaları ve yumurtaları, arılar, yaban arıları, çekirgeler, kelebekler ve tohumlar. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia 4

159 670 Sylvia melanocephala Maskeli Ötleğen Sardinian Warbler Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Alçak çalılıklar, meyve bahçelerinde ve bağlarda görülür. Örümcekler, böcekler ve larvaları ile beslenir. Sonbahar, kış aylarında besinler azaldığında meyvelere ağırlık verirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 5

160 722 Sylvia crassirostris Akgözlü ötleğen Eastern Orphean Warbler Yakup ŞAŞMAZ Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bodur ormanlar, ağaçlıklar ve bahçelerde bulunurlar. Böcekçil bir tür olmakla beraber meyve yemişleri ilede beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 6

161 730 Sylvia nisoria Çizgili Ötleğen Barred Warbler Çağan H. Şekercioğlu Orman kenarlarında, düzlüklerde bulunan gür ağaçlıklar, akarsu kenarlarında bulunan çalılıklar, park ve bahçe gibi farklı yerlerde bulunurlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcek ve meyveler. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia 7

162 740 Sylvia curruca Küçük Ak Gerdanlı Ötleğen Lesser Whitethroat Çağan H. Şekercioğlu Açık ve ekili alanlarda yuva yapmağa elverişli çalılıkların ve ağaçların olduğu bölgelerde yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcek ve yumuşak meyvelerle de beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia 8

163 750 Sylvia communis Akgerdanlı Ötleğen Common Whitethroat Çağan H. Şekercioğlu Çalılık alanlarda, çiftliklerde ve ormanlık alanların kenarlarında yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçildir, yemiş ve yumuşak meyvelerle de beslenir. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia 9

164 760 Sylvia borin Boz Ötleğen Garden Warbler Çağan H. Şekercioğlu Karışık ormanların ve orman kenarlarının altındaki sık bitki örtüsü içlerinde yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler, larvalar, örümcekler, sinekler, kurtlar, meyve ve küçük yemişlerle beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia 130

165 770 Sylvia atricapilla Karabaşlı Ötleğen Eurasian Blackcap Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ormanlarda, park ve bahçelerde, ağaçlıklarda yaşar. Böcek ve taneli meyveler. Sylviidae (Ötleğengiller) Sylvia 131

166 910 Phylloscopus nitidus Yeşil Çıvgın Green Warbler Çağan H. Şekercioğlu Düz arazilerde, yapraklarını döken karışık ormanlarda, çalılıkları olan park ve bahçelerde. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçil bir türdür. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus 132

167 13000 Phylloscopus inornatus Sarıkaşlı Çıvgın Yellow-browed Warbler Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ova ve ormanlık alanda görülürler. Böcekler ve diğer omurgasız canlılarla beslenirler. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 133

168 13072 Phylloscopus orientalis Boz Çıvgın Eastern Bonelli`s Warbler Yakup ŞAŞMAZ Dağlık bölgelerdeki seyrek ışık alan karışık ormanlarda ve ağaçlık bölgelerde bulunurlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekçildir. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus 134

169 13080 Phylloscopus sibilatrix Orman Çıvgını Wood Warbler Yakup ŞAŞMAZ Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tamamen kapalı olmayan orman örtüsünü tercih eder. Böcek, örümcek ve omurgasızlar. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus 135

170 13030 Phylloscopus fuscatus Esmer çıvgın Dusky Warbler Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ormanlık alanlar, nehir, dere yatakları ve ağaçlık alanlar. Böcekler ve tohumlar. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 136

171 13100 Phylloscopus lorenzii Kafkas Çıvgını Caucasian Chiffchaff Mete TÜRKOĞLU Dağlık bölgelerde yaşarlar. Yoğunlukla yaşadığı bölge Kafkaslardır. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcek, sinek ve tohumlarla beslenir. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus 137

172 13110 Phylloscopus collybita Çıvgın Common Chiffchaff Mete TÜRKOĞLU Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ormanlar, seyrek ağaçlı araziler ve bahçelerde bulunur. Küçük böceklerle beslenir. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus 138

173 130 Phylloscopus trochilus Söğütbülbülü Willow Warbler Çağan H. Şekercioğlu Ağaçlıklar, orman kıyılarında, çalılık, park ve bahçelerde görülür. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler ve larvaları, yaprak bitleri, sinekler, örümcekler ve meyve. Sylviidae (Ötleğengiller) Phylloscopus 139

174 13140 Regulus regulus Çalıkuşu Goldcrest Yakup ŞAŞMAZ Kozalaklı Ağaçlar, Bodur Çalılar Sık ve ibreli büyük ormanlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Böcekler, küçük tırtıllar ve örümceklerle beslenirler. Regulidae (Çalı kuşugiller) Regulus 140

175 13350 Muscicapa striata Benekli Sinekkapan Spotted Flycatcher Çağan H. Şekercioğlu Orman kenarlarında, parklarda, bahçeler de. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Uçan böcekler ve sineklerle beslenir. Üreme döneminde ağaçların meyvelerini de yer. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Muscicapa 141

176 13430 Ficedula parva Küçük Sinekkapan Red-breasted Flycatcher Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ağaçlık ormanlık alanlar, parklar ve bahçelerde görülür. Uçan böcekler, örümcek vb. canlılarla beslenir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Ficedula 142

177 13470 Ficedula semitorquata Alaca Sinekkapan Semi-collared Flycatcher Yakup ŞAŞMAZ Orman ve koruluklarda, açık alanlarda, dağlık alanlarda yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Sinek, karınca ve böcek, tırtıl ve örümcek. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Ficedula 143

178 13480 Ficedula albicollis Halkalı Sinekkapan Collared Flycatcher Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ormanlar, parklar, meyve bahçeleri. Eklembacaklılar, tırtıllar. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Ficedula 144

179 13490 Ficedula hypoleuca Kara Sinekkapan European Pied Flycatcher Yakup ŞAŞMAZ Passeriformes (Ötücü kuşlar) Genelde yaprak döken ağaçların yoğun olduğu bölgeler. Ana besin kaynağı böceklerdir. Muscicapidae (Sinekkapangiller) Ficedula 145

180 13640 Panurus biarmicus Bıyıklı Baştankara Bearded Reedling Emrah ÇOBAN Passeriformes (Ötücü kuşlar) Sulak alanlardaki büyük sazlıklarda yaşar. Böcekler ve saz tohumlarıyla beslenir. Panuridae (Bıyıklı baştankaragiller) Panurus 146

181 14410 Poecile lugubris Akyanaklı Baştankara Sombre Tit Mehmet KUTLUK Tüm dağlık ya da kayalık bölgelerdeki yaprak döken ve karışık ormanlarda bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tırtıllar, böcekler, örümcekler ve çeşitli tohumlarla beslenir. Paridae (Baştankaragiller) Parus Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 147

182 14610 Periparus ater Çam Baştankarası Coal Tit Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Yaprak döken ormanlar, parklar ve bahçeler. Böcekler, tohumlar. Paridae (Baştankaragiller) Parus 148

183 14620 Cyanistes caeruleus Mavi Baştankara Eurasian Blue Tit Ayşegül ÇOBAN Passeriformes (Ötücü kuşlar) Meyve bahçeleri, parklar ve bahçelerde bulunur. Küçük böcek, örümcek, meyve ve tohumlarla beslenir. Paridae (Baştankaragiller) Parus 149

184 14640 Parus major Büyük Baştankara Great Tit Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Her türlü ağaçlık alanlar, ormanlar, parklar, bahçeler, fundalıklar ve makilikler. Böcekler, Bitki tohumları. Ayçiçeği tohumlarını ayakları ile dal arasına sıkıştırıp gagaları ile deler ve içini yerler. Paridae (Baştankaragiller) Parus 150

185 14810 Sitta neumayer Kaya Sıvacısı Rock Nuthatch Berkan DEMİR Kaya zeminli bölgelerde kayalık vadiler yaşam alanlarını oluşturur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Yazın böcek, örümcek, çekirge, karasinek. Kışın ise tohum ve küçük salyangozlarla beslenirler. Sittidae (Sıvacı kuşugiller) Sitta 151

186 14900 Remiz pendulinus Çulha Kuşu Eurasian Penduline-Tit Çağan H. Şekercioğlu Tatlı su ve bataklık kenarlarındaki söğütlük ve çalılıklarda yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Kamışların çiçek kısmında ve söğüt gibi ağaçların gövde ve yapraklarındaki böcek larvaları ve örümceklerle beslenirler. Remizidae (Çulha kuşugiller) Remiz 152

187 15080 Oriolus oriolus Sarıasma Eurasian Golden Oriole Mete TÜRKOĞLU Ormanlarda, bahçe ve parklarda yapraklarını döken yaşlı ağaç tepelerinde yaygın olarak bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tırtıl ve meyve (Kiraz, üzüm ve incir vs.) ile beslenir. Oriolidae (Sarıasmagiller) Oriolus 153

188 15150 Lanius collurio Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu Red-backed Shrike Yakup ŞAŞMAZ Passeriformes (Ötücü kuşlar) Çalılık, açık araziler. Böcekçildir. Laniidae (Örümcekkuşugiller) Lanius 154

189 15190 Lanius minor Kara Alınlı Örümcek kuşu Lesser Grey Shrike Mete TÜRKOĞLU Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tarımsal arazi ve alçak fundalıklar. Besin kaynağı böcekler den oluşur nadiren kiraz, incir, dut gibi meyvelerden yerler. Laniidae (Örümcek kuşugiller) Lanius 155

190 15200 Lanius excubitor Büyük Örümcekkuşu Northern Shrike Cenk POLAT Passeriformes (Ötücü kuşlar) Açık arazilerde, kayalık yerlerde ve harabelerde yaşar. Böcek, Meyve ve tohumlarla beslenirler Laniidae (Örümcekkuşugiller) Lanius Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 156

191 15230 Lanius senator Kızılbaşlı Örümcekkuşu Woodchat Shrike Berkan DEMİR Kurak ve ağaçlık bölgelerde, geniş seyrek ağaçlık ve makilik gibi, dikenli bitki örtüsü içeren alanlarda, yetişkin meyve ve bitki örtüsü olan yerlerde görülebilir. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Büyük böcekler, küçük kuşlar, tarla fareleri ve kertenkeleler ile beslenirler. Laniidae (Örümcekkuşugiller) Lanius 157

192 15240 Lanius nubicus Maskeli Örümcekkuşu Masked Shrike Çağan H. Şekercioğlu Çalılık, fundalık, makilik alanlarda, ormanların içindeki açık alanlarda görülür. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Küçük kuşlar, böcekler, çekirgeler, küçük kertenkeleler besinleri arasındadır. Avını dikenlere veya keskin dallara geçirir ve parçalayarak yer. Laniidae (Örümcekkuşugiller) Lanius 158

193 15490 Pica pica Saksağan Eurasian Magpie Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tarım alanları, çalılıklar, ormanlar, bozkırlar, parklar ve bahçelerdir Başlıca besinleri böcekler, diğer kuşların yumurtaları, kuş yavruları, tohumlar, meyveler ve çöplüklerdeki yiyecek atıkları. Corvidae (Kargagiller) Pica 159

194 15390 Garrulus glandarius Alakarga Eurasian Jay Mustafa AKÇA Ormanlar, meyve ve büyük parklar, bahçeler ve bazen de şehir parklarında yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Hayvansal ve Bitkisel besinler. Corvidae (Kargagiller) Garrulus 160

195 15600 Corvus monedula Küçük Karga Eurasian Jackdaw Yakup ŞAŞMAZ Yerleşme yerleri civarında ve içinde, park ve bahçelerde, tarlalarda, kayalıklarda, harabelerde yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Hayvansal ve bitkisel her çeşit yiyecekle beslenir. Corvidae (Kargagiller) Corvus 161

196 15820 Sturnus vulgaris Sığırcık European Starling Çağan H. Şekercioğlu Seyrek ormanlar, seyrek ağaçlı açık araziler, tarım arazileri, parklar, meyve bahçeleri, çiftlikler ve şehir merkezlerinde görülürler. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Solucan, tırtıl, kurtlar, böcekler ve meyveler. Sturnidae (Sığırcıkgiller) Sturnus 162

197 15840 Pastor roseus Ala Sığırcık Rosy Starling Çağan H. Şekercioğlu Kurak bozkır, kayalık alçak tepeler ve tarlalarda koloni halinde yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Karasal omurgasızlar asıl besinlerini oluştururken bazen, özellikle de sonbaharda meyve ile. Sturnidae (Sığırcıkgiller) Pastor 163

198 15910 Passer domesticus Serçe House Sparrow Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) İnsanlara yakın çevrelerde ve tarlalarda bulunur. Meyve ve böceklerle beslenirler. Passeridae (Serçegiller) Passer 164

199 15920 Passer hispaniolensis Söğüt Serçesi Spanish Sparrow Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Sulak tarım arazileri, Park, bahçelerde, ve küçük yerleşimlerde bulunur. Tohum ve böceklerle beslenir. Havada yavaş uçan böcekleri avlar, ağaçlar ve yaprakların arasındaki küçük omurgasız hayvanları yer. Passeridae (Serçegiller) Passer 165

200 15980 Passer montanus Ağaç Serçesi Eurasian Tree Sparrow Orhun H. ÇÜNGÜR Açık tarım arazilerine yakın ağaçlık, Büyük bahçelerde, parklar, kentsel alanlara ve çalılıklarda yaşarlar Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bitkilerin filizleri, tomurcukları, tohumları ve böcekler ana besin kaynaklarıdır. Passeridae (Serçegiller) Passer 166

201 16040 Petronia petronia Kaya Serçesi Rock Petronia Mehmet Ali ÖKTEM Kayalıklarda, taşlı ve kumlu alanlarda, açık ve bitki örtüsü cılız alanlarda. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Çim ve kısa otların tohumları, solucan ve yumuşak meyveler. Passeridae (Serçegiller) Petronia 167

202 16360 Fringilla coelebs İspinoz Common Chaffinch Mete TÜRKOĞLU Passeriformes (Ötücü kuşlar) Biyolojik çeşitliliğin olduğu alanlar. Yağlı tohumlar, tırtıl ve böcek. Fringillidae (İspinozgiller) Fringilla 168

203 16380 Fringilla montifringilla Dağ İspinozu Brambling Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Açık alanları ve ormanları tercih eder. Yaz aylarında böceklerle, kışın ise kayın ve benzeri ağaçların meyvelerini tüketir. Fringillidae (İspinozgiller) Fringilla 169

204 16490 Chloris chloris Florya European Greenfinch Timur ÇAĞLAR Ormanlık alanlar, yüksek ağaçların bulunduğu bahçeler ve parklarda yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tohum ve böcek ile beslenir. Fringillidae (İspinozgiller) Carduelis 170

205 16530 Carduelis carduelis Saka European Goldfinch Çağan H. Şekercioğlu Ağaçlık alanlar, orman açıklıkları, akarsu başları, bahçeler ve köylerde yaşar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bitki tohumları, meyveler ve küçük böcek larvaları. Fringillidae (İspinozgiller) Carduelis 171

206 16540 Spinus spinus Karabaşlı İskete Eurasian Siskin Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) İğne yapraklı ve karışık ormanlarda yaşarlar. Tohum ve böcek. Fringillidae (İspinozgiller) Carduelis 172

207 16600 Linaria cannabina Ketenkuşu Eurasian Linnet Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bitki örtüsünün bulunduğu yerlerde yaşarlar, Besinleri bitki tohumları ve böceklerdir. Fringillidae (İspinozgiller) Carduelis 173

208 16790 Carpodacus erythrinus Çütre Common Rosefinch Ayşegül ÇOBAN Yerleşim yerlerin uzaklarında dağ eteklerinde, meşe ormanlarının ve akarsuların kenarında yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bitkisel beslenirler. Kuluçka ve yavrulama zamanı da böcek ve tırtılları toplar. Fringillidae (İspinozgiller) Carpodacus 174

209 17170 Coccothraustes coccothraustes Kocabaş Hawfinch Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ormanlık ve Ağaçlık alanlarda yaşarlar. Meyva çekirdekleri, tohum ve böceklerle beslanirler. Fringillidae (İspinozgiller) Coccothraustes 175

210 18560 Emberiza leucocephalos Akbaşlı Kirazkuşu Pine Bunting Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tarım arazileri, meralar ve ormanlık alanlar. Bitki tohumları ve yavruları beslerken böcek tercihi vardır. Emberizidae (Kiraz kuşugiller) Emberiza Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 176

211 18570 Emberiza citrinella Sarı Kirazkuşu Yellowhammer Berkan DEMİR Passeriformes (Ötücü kuşlar) Çalılık ve ağaçlık alanlar. Tohum ve böcekler. Emberizidae (Kiraz kuşugiller) Emberiza 177

212 18600 Emberiza cia Kaya Kirazkuşu Rock Bunting Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Taşlık yamaçlarda, harabelerde yaşarlar. Meyve, tohum, böcek. Emberizidae (Kiraz kuşugiller) Emberiza 178

213 18660 Emberiza hortulana Kirazkuşu Ortolan Bunting Çağan H. Şekercioğlu Passeriformes (Ötücü kuşlar) Seyrek ağaçlı, tarımsal arazi ve kayalıklar. Tohum ve üreme döneminde yavrularını beslemek için böcekleri tercih ederler. Emberizidae (Kiraz kuşugiller) Emberiza 179

214 18740 Emberiza pusilla Küçük Kirazkuşu Little Bunting Berkan DEMİR Yüksek ormanlıklarda, ekili alanların kenarındaki ağaçlıklar, fundalıklar, parklar ve bahçelerde görülür. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Tohumlar, salyangoz, kurtlar, böcekler ve sümüklü böcekler. Emberizidae (Kiraz kuşugiller Emberiza Ender görülen rastlantısal konuklar için alanda görüldüğü aylar verilmemiştir 180

215 18770 Emberiza schoeniclus Bataklık Kirazkuşu Reed Bunting Mustafa AKÇA Passeriformes (Ötücü kuşlar) Bataklık, Su ve bitki tohumu bulabilecekleri yerlerdir. Tohum, böcek ve parazitler menüsünde yer alır. Emberizidae (Kiraz kuşugiller) Emberiza 181

216 18810 Emberiza melanocephala Karabaşlı Kirazkuşu (Çinte) Black-headed Bunting Bülent BOZ Çalılıkların, ağaçsız bitki topluluklarının olduğu açık alanlarda, ağaçlık bozkırlarda, tarlalarda, meyve bahçelerinde ve tarım alanlarında bulunur. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Ot tohumları ve tahıl taneleridir. Üreme sezonunda kınkanatlılar, yaban arıları, çekirgeler ve böcek larvalarıyla da beslenirler. Emberizidae (Kiraz kuşugiller) Emberiza 182

217 18820 Emberiza calandra Tarla Kirazkuşu Corn Bunting Mustafa AKÇA Sıcak iklimleri seven sulak alanların yakınlarında, kum ve killi toprak duvarların bulunduğu alanlarda yaşarlar. Passeriformes (Ötücü kuşlar) Beslenmesinde birçok yabanı otların, tahılların ve çimlerin tohumları önemli yer tutar. Yaz aylarında ve yavruların beslenmesinde ise omurgasızlar, örümcekler, böcekler ve cırcır böcekleri ön plana çıkar. Emberizidae (Kiraz kuşugiller) Emberiza 183

218 Aras Nehri Kuş Cenneti ve Iğdır İli Tür Listesi Hazırlayan: Doç. Dr. Çağan H. ŞEKERCİOĞLU Bu liste, Aras Nehri Kuş Cenneti nde yılı arasında 11 yıl boyunca gerçekleştirilen ve yaklaşık 53 ayın 1600 günü boyunca her gün gerçekleşen 21 sezon (10 ilkbahar, 11 sonbahar) kuş halkalama araştırmaları ve 2004 yılından beri gerçekleştirilen gözlemlerin sonucudur. Liste, alanda ve ilde kaydedilmiş bilinen tüm kuş türlerini kapsar. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Iğdır İl Şube Müdürlüğü ne, Kafkas Üniversitesi ne, KuzeyDoğa Derneği çalışmalarına destek veren gönüllülerimize, diğer destekçilerimize ve tüm kuş gözlemcilerine teşekkür ederiz. Iğdır ilinde kaydedilmiş kuş türlerinin %86'si Yukarı Çıyrıklı Aras Nehri Kuş Cenneti'nde kaydedilmiştir. M:Aras'ta kaydı yok ama görülmesi Mümkün olan Kuş Türü G: Aras'ta ve Iğdır İlinde görülen Kuş Türleri H: Aras'ta Halkalanan Kuş Türleri S.NO Species Türkçe Ingilizce Aras Iğdır 1 Tachybaptus ruficollis Küçük Batağan Little Grebe H G 2 Botaurus stellaris Balaban Bittern H G 3 Ixobrychus minutus Küçük Balaban Little Bittern H G 4 Nycticorax nycticorax Gece Balıkçılı Night Heron H G 5 Ardeola ralloides Alaca Balıkçıl Squacco Heron H G 6 Egretta garzetta Küçük Akbalıkçıl Little Egret H G 7 Ardea cinerea Gri Balıkçıl Grey Heron H G 8 Ardea purpurea Erguvani Balıkçıl Purple Heron H G 9 Tadorna ferruginea Angıt Ruddy Shelduck H G 10 Anas crecca Çamurcun Teal H G 11 Anas querquedula Çıkrıkçın Garganey H G Pernis apivorus Arı Şahini Honey Buzzard H G 13 Milvus migrans Kara Çaylak Black Kite H G 14 Neophron percnopterus Küçük Akbaba Egyptian Vulture H G 15 Circus aeruginosus Saz Delicesi Marsh Harrier H G 16 Circus cyaneus Gökçe Delice Hen Harrier H G 17 Circus macrourus Bozkır Delicesi Pallid Harrier H G 18 Circus pygargus Çayır Delicesi Montagu's Harrier H G 19 Accipiter nisus Atmaca Sparrowhawk H G 20 Accipiter brevipes Yoz Atmaca Levant Sparrowhawk H G 21 Accipiter badius Sikra Shikra H G 22 Buteo buteo Şahin Buzzard H G 23 Hieraaetus pennatus Küçük Kartal Booted Eagle H G 24 Falco tinnunculus Kerkenez Kestrel H G 25 Falco columbarius Boz Doğan Merlin H G 26 Falco subbuteo Delice Doğan Hobby H G 27 Coturnix coturnix Bıldırcın Quail H G 28 Rallus aquaticus Su Kılavuzu Water Rail H G 29 Porzana porzana Benekli Sutavuğu Spotted Crake H G 30 Porzana parva Bataklık Sutavuğu Little Crake H G 31 Crex crex Bıldırcın Kılavuzu Corncrake H G 32 Gallinula chloropus Saztavuğu Moorhen H G 33 Fulica atra Sakarmeke Coot H G 34 Haematopus ostralegus Poyrazkuşu Oystercatcher H G 35 Burhinus oedicnemus Kocagöz Stone Curlew H G 36 Charadrius dubius Küçük Halkalı Cılıbıt Little Ringed Plover H G 37 Philomachus pugnax Döğüşkenkuş Ruff H G 38 Lymnocryptes minimus Küçük Su Çulluğu Jack Snipe H G 39 Gallinago gallinago Su Çulluğu Snipe H G 40 Gallinago media Büyük Su Çulluğu Great Snipe H G 41 Scolopax rusticola Çulluk Woodcock H G 42 Tringa totanus Kızılbacak Redshank H G 184

219 43 Tringa ochropus Yeşil Düdükçün Green Sandpiper H G 44 Tringa glareola Orman Düdükçünü Wood Sandpiper H G 45 Actitis hypoleucos Dere Düdükçünü Common Sandpiper H G 46 Phalaropus lobatus Deniz Düdükçünü Red-necked Phalarope H G 47 Sterna hirundo Sumru Common Tern H G 48 Sterna albifrons Küçük Sumru Little Tern H G 49 Chlidonias leucopterus Akkanatlı Sumru White-winged Black Tern H G 50 Columba livia Kaya Güvercini Rock Dove H G 51 Columba oenas Gökçe Güvercin Stock Dove H G 52 Columba palumbus Tahtalı Woodpigeon H G 53 Streptopelia decaocto Kumru Collared Dove H G 54 Streptopelia turtur Üveyik Turtle Dove H G 55 Cuculus canorus Guguk Cuckoo H G 56 Otus scops İshakkuşu Scops Owl H G 57 Asio otus Kulaklı Orman Baykuşu Long-eared Owl H G 58 Caprimulgus europaeus Çobanaldatan Nightjar H G 59 Alcedo atthis Yalıçapkını Kingfisher H G 60 Merops persicus Yeşil Arıkuşu Blue-cheeked Bee-eater H G 61 Merops apiaster Arıkuşu Bee-eater H G 62 Coracias garrulus Gökkuzgun Roller H G 63 Upupa epops İbibik Hoopoe H G 64 Jynx torquilla Boyunçeviren Wryneck H G 65 Dendrocopos syriacus Alaca Ağaçkakan Syrian Woodpecker H G 66 Calandrella brachydactyla Bozkır Toygarı Short-toed Lark H G 67 Calandrella rufescens Çorak Toygarı Lesser Short-toed Lark H G 68 Galerida cristata Tepeli Toygar Crested Lark H G 69 Alauda arvensis Tarlakuşu Skylark H G 70 Riparia riparia Kum Kırlangıcı Sand Martin H G 71 Hirundo rupestris Kaya Kırlangıcı Crag Martin H G 72 Hirundo rustica Kır Kırlangıcı Swallow H G 73 Hirundo daurica Kızıl Kırlangıç Red-rumped Swallow H G 74 Delichon urbica Ev Kırlangıcı House Martin H G 75 Anthus campestris Kır İncirkuşu Tawny Pipit H G 76 Anthus trivialis Ağaç İncirkuşu Tree Pipit H G 77 Anthus pratensis Çayır İncirkuşu Meadow Pipit H G 78 Anthus cervinus Kızılgerdanlı İncirkuşu Red-throated Pipit H G 79 Anthus spinoletta Dağ İncirkuşu Water Pipit H G 80 Motacilla flava Sarı Kuyruksallayan Yellow Wagtail H G 81 Motacilla citreola Sarı Başlı Kuyruksallayan Citrine Wagtail H G 82 Motacilla cinerea Dağ Kuyruksallayanı Grey Wagtail H G 83 Motacilla alba Ak Kuyruksallayan Pied Wagtail H G 84 Cinclus cinclus Derekuşu Dipper H G 85 Troglodytes troglodytes Çitkuşu Wren H G 86 Prunella modularis Dağbülbülü Dunnock H G 87 Cercotichas galactotes Çalı Bülbülü Rufous Bush Robin H G 88 Erithacus rubecula Kızılgerdan Robin H G 89 Luscinia luscinia Benekli Bübül Thrush Nightingale H G 90 Luscinia megarhynchos Bülbül Nightingale H G 91 Luscinia svecica Buğdaycıl Bluethroat H G 92 Irania gutturalis Taş Bülbülü White-throated Robin H G 93 Phoenicurus ochruros Kara Kızılkuyruk Black Redstart H G 94 Phoenicurus phoenicurus Kızılkuyruk Redstart H G 95 Saxicola rubetra Çayır Taşkuşu Whinchat H G 96 Saxicola torquatus Taşkuşu Stonechat H G 97 Saxicola maura Sibirya Taşkuşu Siberian Stonechat H G 98 Oenanthe isabellina Boz Kuyrukkakan Isabelline Wheatear H G 99 Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan Northern Wheatear H G 100 Oenanthe pleschanka Alaca Kuyrukkakan Pied Wheatear H G 101 Oenanthe hispanica Kara Kulaklı Kuyrukkakan Black-eared Wheatear H G 185

220 102 Oenanthe finschii Ak Sırtlı Kuyrukkakan Finsch's Wheatear H G 103 Monticola saxatilis Taşkızılı Rock Thrush H G 104 Turdus merula Karatavuk Blackbird H G 105 Turdus pilaris Tarla Ardıcı Fieldfare H G 106 Turdus philomelos Öter Ardıç Song Thrush H G 107 Turdus iliacus Kızıl Ardıç Redwing H G 108 Turdus viscivorus Ökse Ardıcı Mistle Thrush H G 109 Cettia cetti Kamışbülbülü Cetti's Warbler H G 110 Locustella naevia Çekirge Kamışçını Grasshopper Warbler H G 111 Locustella fluviatilis Ağaç Kamışçını River Warbler H G 1 Locustella lusciniodies Bataklık Kamışçını Savi's Warbler H G 113 Acrocephalus melanopogon Bıyıklı Kamışçın Moustached Warbler H G 114 Acrocephalus schoenobaenus Kındıra Kamışçını Sedge Warbler H G 115 Acrocephalus agricola Doğu Kamışçını Paddyfield Warbler H G 116 Acrocephalus dumetorum Kuzey Kamışçını Blyth's Reed Warbler H G 117 Acrocephalus palustris Çalı Kamışçını Marsh Warbler H G 118 Acrocephalus scirpaceus Saz Bülbülü Reed Warbler H G 119 Acrocephalus arundinaceus Büyük Kamışçın Great Reed Warbler H G 0 Hippolais pallida Ak Mukallit Olivaceous Warbler H G 1 Hippolais caligata Küçük Mukallit Booted Warbler H G 2 Hippolais languida Dağ Mukallidi Upcher's Warbler H G 3 Hippolais icterina Sarı Mukallit Icterine Warbler H G 4 Sylvia mystacea Pembe Göğüslü Ötleğen Menetries Warbler H G 5 Sylvia melanocephala Maskeli Ötleğen Sardinian Warbler H G 6 Sylvia crassirostris Akgözlü Ötleğen Eastern Orphean Warbler H G 7 Sylvia nisoria Çizgili Ötleğen Barred Warbler H G 8 Sylvia curruca Küçük Ak Gerdanlı Ötleğen Lesser Whitethroat H G 9 Sylvia communis Ak Gerdanlı Ötleğen Whitethroat H G 130 Sylvia borin Boz Ötleğen Garden Warbler H G 131 Sylvia atricapilla Karabaşlı Ötleğen Blackcap H G 132 Phylloscopus throchiloides(nitidusyeşil Söğütbülbülü Green Warbler H G 133 Phylloscopus inornatus Küçük Söğütbülbülü Yellow-browed Warbler H G 134 Phylloscopus bonelli Boz Söğütbülbülü Bonelli's Warbler H G 135 Phylloscopus sibilatrix Orman Söğütbülbülü Wood Warbler H G 136 Phylloscopus fuscatus Esmer Çıvgın Dusky Warbler H G 137 Phylloscopus sindianus Kafkas Çıvgını Mountain Chiffchaff H G 138 Phylloscopus collybita Çıvgın Chiffchaff H G 139 Phylloscopus trochilus Söğütbülbülü Willow Warbler H G 140 Regulus regulus Çalıkuşu Goldcrest H G 141 Muscicapa striata Benekli Sinekkapan Spotted Flycatcher H G 142 Ficedula parva Küçük Sinekkapan Red-breasted Flycatcher H G 143 Ficedula semitorquata Alaca Sinekkapan Semi-collared Flycatcher H G 144 Ficedula albicollis Halkalı Sinekkapan Collared Flycatcher H G 145 Ficedula hypoleuca Kara Sinekkapan Pied Flycatcher H G 146 Panurus biarmicus Bıyıklı Baştankara Bearded Tit H G 147 Parus lugubris Akyanaklı Baştankara Sombre Tit H G 148 Parus ater Çam Baştankarası Coal Tit H G 149 Parus caeruleus Mavi Baştankara Blue Tit H G 150 Parus major Büyük Baştankara Great Tit H G 151 Sitta neumayer Kaya Sıvacısı Rock Nuthatch H G 152 Remiz pendulinus Çulhakuşu Penduline Tit H G 153 Oriolus oriolus Sarıasma Golden Oriole H G 154 Lanius collurio Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu Red-backed Shrike H G 155 Lanius minor Karaalınlı Örümekkuşu Lesser Grey Shrike H G 156 Lanius excubitor Büyük Örümcekkuşu Great Grey Shrike H G 157 Lanius senator Kızılbaşlı Örümcekkuşu Woodchat Shrike H G 158 Garrulus glandarius Alakarga Jay H G 159 Pica pica Saksağan Magpie H G 160 Lanius nubicus Maskeli Örümcekkuşu Masked Shrike H G 186

221 161 Corvus monedula Küçük Karga Jackdaw H G 162 Sturnus vulgaris Sığırcık Starling H G 163 Passer domesticus Serçe House Sparrow H G 164 Sturnus roseus Alasığırcık Rose-coloured Starling H G 165 Passer hispaniolensis Söğüt Serçesi Spanish Sparrow H G 166 Passer montanus Ağaç Serçesi Tree Sparrow H G 167 Petronia petronia Kaya Serçesi Rock Sparrow H G 168 Fringilla coelebs İspinoz Chaffinch H G 169 Fringilla montifringilla Dağ İspinozu Brambling H G 170 Carduelis chloris Florya Greenfinch H G 171 Carduelis carduelis Saka Goldfinch H G 172 Carduelis spinus Karabaşlı İskete Siskin H G 173 Carduelis cannabina Ketenkuşu Linnet H G 174 Carpodacus erythrinus Çütre Common Rosefinch H G 175 Coccothraustes coccothraustes Kocabaş Hawfinch H G 176 Emberiza leucocephalos Akbaşlı Çinte Pine Bunting H G 177 Emberiza citrinella Sarı Çinte Yellowhammer H G 178 Emberiza cia Kaya Çinte Rock Bunting H G 179 Emberiza hortulana Kirazkuşu Ortolan H G 180 Emberiza pusilla Küçük Çinte Little Bunting H G 181 Emberiza schoeniclus Bataklık Çinte Reed Bunting H G 182 Emberiza melanocephala Kara Başlı Çinte Black-headed Bunting H G 183 Miliaria calandra Tarla Çintesi Corn Bunting H G 184 Podiceps cristatus Bahri Great Crested Grebe G G 185 Phalacrocorax carbo Karabatak Cormorant G G 186 Phalacrocorax pygmeus Küçük Karabatak Pygmy Cormorant G G 187 Pelecanus onocrotalus Ak Pelikan White Pelican G G 188 Pelecanus crispus Tepeli Pelikan Dalmatian Pelican G G 189 Bubulcus ibis Sığır Balıkçılı Cattle Egret G G 190 Egretta alba Büyük Akbalıkçıl Great White Egret G G 191 Ciconia nigra Kara Leylek Black Stork G G 192 Ciconia ciconia Leylek White Stork G G 193 Plegadis falcinellus Çeltikçi Glossy İbis G G 194 Platalea leucorodia Kaşıkçı Spoonbill G G 195 Phoenicopterus ruber Flamingo Greater Flamingo G G 196 Cygnus olor Kuğu Mute Swan G G 197 Cygnus cygnus Ötücü Kuğu Whooper Swan G G 198 Anser albifrons Sakarca White-fronted Goose G G 199 Anser anser Boz Kaz Greylag Goose G G 200 Tadorna tadorna Suna Shelduck G G 201 Anas penelope Fiyu Wigeon G G 202 Anas strepera Boz Ördek Gadwall G G 203 Anas platyrhynchos Yeşilbaş Mallard G G 204 Anas acuta Kılkuyruk Pintail G G 205 Anas clypeata Kaşıkgaga Shoveler G G 206 Aythya ferina Elmabaş Patka Pochard G G 207 Aythya nyroca Pasbaş Patka Ferruginous Duck G G 208 Aythya fuligula Tepeli Patka Tufted Duck G G 209 Elanus caeruleus Ak Çaylak Black-shouldered Kite G G 210 Milvus milvus Kızıl Çaylak Red Kite G G 211 Haliaeetus albicilla Akkuyruklu Kartal White-tailed Eagle G G 2 Gypaetus barbatus Sakallı Akbaba Lammergeier G G 213 Gyps fulvus Kızıl Akbaba Griffon Vulture G G 214 Aegypius monachus Kara Akbaba Black Vulture G G 215 Circaetus gallicus Yılan Kartalı Short-toed Eagle G G 216 Accipiter gentilis Çakırkuşu Goshawk G G 217 Buteo rufinus Kızıl Şahin Long-legged Buzzard G G 218 Buteo lagopus Rough-legged Buzzard G G 219 Aquila pomarina Lesser Spotted Eagle G G 187

222 220 Aquila clanga Büyük Orman Kartalı Greater Spotted Eagle G G 221 Aquila nipalensis Bozkır Kartalı Steppe Eagle G G 222 Aquila heliaca Şah Kartal Imperial Eagle G G 223 Aquila chrysaetos Kaya Kartalı Golden Eagle G G 224 Pandion haliaetus Balık Kartalı Osprey G G 225 Falco naumanni Küçük Kerkenez Lesser Kestrel G G 226 Falco vespertinus Ala Doğan Red-footed Falcon G G 227 Falco biarmicus Bıyıklı Doğan Lanner Falcon G G 228 Falco cherrug Ulu Doğan Saker Falcon G G 229 Falco peregrinus Gök Doğan Peregrine G G 230 Alectoris chukar Kınalı Keklik Chukar G G 231 Porphyrio porphyrio Sazhorozu Purple Gallinule G G 232 Grus grus Turna Crane G G 233 Anthropoides virgo Telli Turna Demoiselle Crane G G 234 Himantopus himantopus Uzunbacak Black-winged Stilt G G 235 Glareola pratincola Bataklıkkırlangıcı Collared Pratincole G G 236 Glareola nordmanni Karakanatlı BataklıkkırlangıcBlack-winged Pratincole G G 237 Charadrius hiaticula Halkalı Cılıbıt Ringed Plover G G 238 Charadrius alexandrinus Akça Cılıbıt Kentish Plover G G 239 Vanellus vanellus Kızkuşu Lapwing G G 240 Tringa stagnatilis Bataklık Düdükçünü Marsh Sandpiper G G 241 Tringa nebularia Yeşilbacak Greenshank G G 242 Stercorarius parasiticus Korsanmartı Parasitic Skua G G 243 Larus ichthyaetus Büyük Karabaş Martı Great Black-headed Gull G G 244 Larus melanocephalus Akdeniz Martısı Mediterranean Gull G G 245 Larus ridibundus Karabaş Martı Black-headed Gull G G 246 Larus genei İnce Gagalı Martı Slender-billed Gull G G 247 Larus armenicus Van Gölü Martısı Armenian Gull G G 248 Larus cachinnans Gümüş Martı Yellow-legged Gull G G 249 Gelochelidon nilotica Gülen Sumru Gull-billed Tern G G 250 Chlidonias niger Kara Sumru Black Tern G G 251 Pterocles orientalis Bağırtlak Black-bellied Sandgrouse G G 252 Streptopelia senegalensis Küçük Kumru Laughing Dove G G 253 Clamator glandarius Tepeli Guguk Great Spotted Cuckoo G G 254 Tyto alba Peçeli Baykuş Barn Owl G G 255 Bubo bubo Puhu Eagle Owl G G 256 Athena noctua Kukumav Little Owl G G 257 Strix aluco Alaca Baykuş Tawny Owl G G 258 Asio flammeus Kır Baykuşu Short-eared Owl G G 259 Apus apus Ebabil Swift G G 260 Apus melba Ak Karınlı Ebabil Alpine Swift G G 261 Melanocorypha calandra Boğmaklı Toygar Calandra Lark G G 262 Melanocorypha bimaculata Küçük Boğmaklı Toygar Bimaculated Lark G G 263 Lullula arborea Orman Toygarı Woodlark G G 264 Monticola solitarius Gökardıç Blue Rock Thrush G G 265 Aegithalos caudatus Uzunkuyruklu Baştankara Long-tailed Tit G G 266 Pyrrhocorax pyrrhocorax Kırmızı Gagalı Dağ Kargası Chough G G 267 Corvus frugilegus Ekin Kargası Rook G G 268 Corvus corone Leş Kargası Hooded Crow G G 269 Corvus corax Kuzgun Raven G G 270 Petronia brachydactyla Çöl Serçesi Pale Rock Sparrow G G 271 Serinus pusillus Kara İskete Red-fronted Serin G G 272 Serinus serinus Küçük İskete European Serin G G 273 Carduelis flavirostris Sarıgagalı Ketenkuşu Twite G G 274 Rhodopechys sanguineus Alamecek Crimson-winged Finch G G 275 Bucanetes mongolicus Doğu Alameceği Mongolian Trumpeter Finch G G 276 Pyrrhula pyrrhula Şakrakkuşu Bullfinch G G 277 Emberiza buchanani Doğu Çinte Grey-necked Bunting M G 278 Podiceps grisegena Kızılboyunlu Batağan Red-necked Grebe M G 188

223 279 Podiceps nigricollis Karaboyunlu Batağan Black-necked Grebe M G 280 Cygnus columbianus Küçük Kuğu Bewick's Swan M G 281 Netta rufina Macar Ördeği Red-crested Pochard M G 282 Melanitta fusca Kadife Ördek Velvet Scoter M G 283 Recurvirostra avosetta Kılıçgaga Avocet M G 284 Charadrius leschenaultii Büyük Cılıbıt Greater Sand Plover M G 285 Pluvialis squatarola Gümüş Yağmurcun Grey Plover M G 286 Hoplopterus spinosus Mahmuzlu Kızkuşu Spur-winged Plover M G 287 Chettusia gregaria Sürmeli Kızkuşu Sociable Plover M G 288 Chettusia leucura Akkuyruklu Kızkuşu White-tailed Plover M G 289 Calidris alba Ak Kumkuşu Sanderling M G 290 Calidris minuta Küçük Kumkuşu Little Stint M G 291 Calidris temminckii Sarıbacaklı Kumkuşu Temminck's Stint M G 292 Calidris ferruginea Kızıl Kumkuşu Curlew Sandpiper M G 293 Calidris alpina Karakarınlı Kumkuşu Dunlin M G 294 Limicola falcinellus Sürmeli Kumkuşu Broad-billed Sandpiper M G 295 Limosa limosa Çamurçullğu Black-tailed Godwit M G 296 Numenius phaeopus Sürmeli Kervançulluğu Whimbrel M G 297 Numenius arquata Kervançulluğu Curlew M G 298 Tringa erythropus Kara Kızılbacak Spotted Redshank M G 299 Xenus cinereus Sarıbacaklı Düdükçün Terek Sandpiper M G 300 Arenaria interpres Taşçeviren Turnstone M G 301 Larus minutus Küçük Martı Little Gull M G 302 Larus fuscus Karasırtlı Martı Lesser Black-backed Gull M G 303 Chlidonias hybridus Bıyıklı Sumru Whiskered Tern M G 304 Eremophila alpestris Kulaklı Toygar Shore Lark M G 305 Montifringilla nivalis Kar Serçesi Snow Finch M G 306 Falco eleonorae Ada Doğanı Eleonorae's Falcon G 307 Tetraogallus caspius Urkeklik Caspian Snowcock G 308 Porzana pusilla Küçük Sutavuğu Baillon's Crake M G 309 Sterna caspia Hazar Sumrusu Caspian Tern M G 310 Sterna sandvicensis Karagagalı Sumru Sandwich Tern M G 311 Hypocolius ampelinus Tırtılyiyen Grey Hypocolius G 3 Prunella ocularis Sürmeli Dağbülbülü Radde's Accentor G 313 Prunella collaris Büyük Dağbülbülü Alpine Accentor M G 314 Oenanthe xanthoprymna Kızılca Kuyrukkakan Red-tailed Wheatear M G 315 Turdus torquatus Boğmaklı Ardıç Ring Ouzel M G 316 Sylvia nana Çöl Ötleğeni Desert Warbler G 317 Sitta tephronota Büyük Kaya Sıvacısı Eastern Rock Nuthatch G 318 Tichodroma muraria Duvar Tırmaşıkkuşu Wallcreeper M G 319 Pyrrhocorax graculus Sarı Gagalı Dağ Kargası Alpine Chough G 320 Loxia curvirostra Çaprazgaga Crossbill G 321 Bucanetes githagineus Küçük Alamecek Trumpeter Finch M G 322 Anser brachyrhynchus Küçük Tarla Kazı Pink-footed Goose M 323 Branta ruficollis Sibirya Kazı Red-breasted Goose M 324 Aythya marila Karabaş Patka Scaup M 325 Bucephala clangula Altıngöz Goldeneye M 326 Oxyura leucocephala Dikkuyruk White-headed Duck M 327 Otis tarda Toy Great Bustard M 328 Pluvialis apricaria Altın Yağmurcun Golden Plover M 329 Larus canus Küçük Gümüş Martı Common Gull M 330 Oenanthe deserti Çöl Kuyrukkakanı Desert Wheatear M 189

224 190

225 191

226 TÜRKİYE NİN KUŞLARI SIRA KOD NO. EURING LATİNCE TÜRKÇE ENGLISH Acanthis flammea Huş isketesi Common Redpoll Accipiter badius Şikra Shikra Accipiter brevipes Yaz atmacası Levant Sparrowhawk Accipiter gentilis Çakırkuşu Northern Goshawk Accipiter nisus Atmaca Eurasian Sparrowhawk Acridotheres tristis Çiğdeci Common Myna Acrocephalus agricola Doğu kamışçını Paddyfield Warbler Acrocephalus arundinaceus Büyük kamışçın Great Reed Warbler Acrocephalus dumetorum Kuzey kamışçını Blyth`s Reed Warbler Acrocephalus melanopogon Bıyıklı kamışçın Moustached Warbler Acrocephalus paludicola Sarı kamışçın Aquatic Warbler 500 Acrocephalus palustris Çalı kamışçını Marsh Warbler Acrocephalus schoenobaenus Kındıra kamışçını Sedge Warbler Acrocephalus scirpaceus Saz kamışçını Eurasian Reed Warbler Actitis hypoleucos Dere düdükçünü Common Sandpiper Actitis macularia Benekli düdükçün Spotted Sandpiper Aegithalos caudatus Uzunkuyruklu baştankara Long-tailed Tit Aegolius funereus Paçalı baykuş Boreal Owl Aegypius monachus Kara akbaba Cinereous Vulture Alaemon alaudipes İbibik toygarı Greater Hoopoe-Lark Alauda arvensis Tarlakuşu Eurasian Skylark Alaudala leucoptera Akkanatlı toygar White-winged Lark Alaudala rufescens Çorak toygarı Lesser Short-toed Lark Alcedo atthis Yalıçapkını Common Kingfisher Alectoris chukar Kınalı keklik Chukar Partridge Alopochen aegyptiaca Nil kazı Egyptian Goose Ammomanes cinctura Küçük çöl toygarı Bar-tailed Lark Ammomanes deserti Çöl toygarı Desert Lark Ammoperdix griseogularis Kum kekliği See-see Partridge Anas acuta Kılkuyruk Northern Pintail Anas clypeata Kaşıkgaga Northern Shoveler Anas crecca Çamurcun Eurasian Teal Anas penelope Fiyu Eurasian Wigeon Anas platyrhynchos Yeşilbaş Mallard Anas querquedula Çıkrıkçın Garganey Anas strepera Boz ördek Gadwall Anhinga rufa Yılanboyun African Darter Anser albifrons Sakarca Greater White-fronted Goose Anser anser Boz kaz Greylag Goose Anser brachyrhynchus Küçük tarla kazı Pink-footed Goose Anser erythropus Küçük sakarca Lesser White-fronted Goose Anser fabalis Tarla kazı Taiga Bean Goose Anthus campestris Kır incirkuşu Tawny Pipit Anthus cervinus Kızılgerdanlı incirkuşu Red-throated Pipit Anthus godlewskii Moğol incirkuşu Blyth`s Pipit Anthus hodgsoni Yeşilsırtlı incirkuşu Olive-backed Pipit Anthus pratensis Çayır incirkuşu Meadow Pipit Anthus richardi Mahmuzlu incirkuşu Richard`s Pipit 192

227 Anthus rubescens Pasifik incirkuşu Buff-bellied Pipit Anthus spinoletta Dağ incirkuşu Water Pipit Anthus trivialis Ağaç incirkuşu Tree Pipit Apus affinis Küçük ebabil Little Swift Apus apus Ebabil Common Swift Apus pallidus Boz ebabil Pallid Swift Aquila chrysaetos Kaya kartalı Golden Eagle Aquila fasciata Tavşancıl Bonelli`s Eagle Aquila heliaca Şah kartal Eastern Imperial Eagle Aquila nipalensis Bozkır kartalı Steppe Eagle Ardea alba Büyük ak balıkçıl Great Egret Ardea cinerea Gri balıkçıl Grey Heron Ardea purpurea Erguvani balıkçıl Purple Heron Ardeola ralloides Alaca balıkçıl Squacco Heron Arenaria interpres Taşçeviren Ruddy Turnstone Asio flammeus Kır baykuşu Short-eared Owl Asio otus Kulaklı orman baykuşu Long-eared Owl Athene noctua Kukumav Little Owl Aythya ferina Elmabaş patka Common Pochard Aythya fuligula Tepeli patka Tufted Duck Aythya marila Karabaş patka Greater Scaup Aythya nyroca Pasbaş patka Ferruginous Duck Bombycilla garrulus İpekkuyruk Bohemian Waxwing Botaurus stellaris Balaban Eurasian Bittern Branta bernicla Yosun kazı Brant Goose Branta leucopsis Akyanaklı kaz Barnacle Goose Branta ruficollis Sibirya kazı Red-breasted Goose Bubo bubo Puhu Eurasian Eagle-Owl Bubulcus ibis Sığır balıkçılı Western Cattle Egret Bucanetes githagineus Küçük alamecek Trumpeter Finch Bucanetes mongolicus Doğu alameceği Mongolian Finch Bucephala clangula Altıngöz Common Goldeneye Burhinus oedicnemus Kocagöz Eurasian Stone-curlew Buteo buteo Şahin Common Buzzard Buteo lagopus Paçalı şahin Rough-legged Buzzard Buteo rufinus Kızıl şahin Long-legged Buzzard Calandrella brachydactyla Bozkır toygarı Greater Short-toed Lark Calcarius lapponicus Mahmuzlu çinte Lapland Longspur Calidris alba Ak kumkuşu Sanderling Calidris alpina Karakarınlı kumkuşu Dunlin Calidris canutus Büyük kumkuşu Red Knot Calidris ferruginea Kızıl kumkuşu Curlew Sandpiper Calidris fuscicollis Aksokumlu kumkuşu White-rumped Sandpiper Calidris melanotos Çizgili kumkuşu Pectoral Sandpiper Calidris minuta Küçük kumkuşu Little Stint Calidris temminckii Sarıbacaklı kumkuşu Temminck`s Stint Calonectris diomedea Boz yelkovan Scopoli`s Shearwater Caprimulgus europaeus Çobanaldatan European Nightjar Carduelis carduelis Saka European Goldfinch Carpodacus erythrinus Çütre Common Rosefinch 193

228 Carpospiza brachydactyla Boz serçe Pale Rockfinch Cecropis daurica Kızıl kırlangıç Red-rumped Swallow Cercotrichas galactotes Çalıbülbülü Rufous-tailed Scrub Robin Certhia brachydactyla Bahçe tırmaşıkkuşu Short-toed Treecreeper Certhia familiaris Orman tırmaşıkkuşu Eurasian Treecreeper Ceryle rudis Alaca yalıçapkını Pied Kingfisher Cettia cetti Kamışbülbülü Cetti`s Warbler Charadrius alexandrinus Akça cılıbıt Kentish Plover Charadrius asiaticus Doğu cılıbıtı Caspian Plover Charadrius dubius Halkalı küçük cılıbıt Little Ringed Plover Charadrius hiaticula Halkalı cılıbıt Common Ringed Plover Charadrius leschenaultii Büyük cılıbıt Greater Sand Plover Charadrius morinellus Dağ cılıbıtı Eurasian Dotterel Chlamydotis macqueenii Yakalı toy Macqueen`s Bustard Chlidonias hybrida Bıyıklı sumru Whiskered Tern Chlidonias leucopterus Akkanatlı sumru White-winged Tern Chlidonias niger Kara sumru Black Tern Chloris chloris Florya European Greenfinch Chroicocephalus genei İncegagalı martı Slender-billed Gull Chroicocephalus ridibundus Karabaş martı Black-headed Gull Ciconia ciconia Leylek White Stork Ciconia nigra Kara leylek Black Stork Cinclus cinclus Derekuşu White-throated Dipper Circaetus gallicus Yılan kartalı Short-toed Snake Eagle Circus aeruginosus Saz delicesi Western Marsh Harrier Circus cyaneus Gökçe delice Hen Harrier Circus macrourus Bozkır delicesi Pallid Harrier Circus pygargus Çayır delicesi Montagu`s Harrier Cisticola juncidis Yelpazekuyruk Zitting Cisticola Clamator glandarius Tepeli guguk Great Spotted Cuckoo Clanga clanga Büyük orman kartalı Greater Spotted Eagle Clanga pomarina Küçük orman kartalı Lesser Spotted Eagle Clangula hyemalis Telkuyruk Long-tailed Duck Coccothraustes coccothraustes Kocabaş Hawfinch Coloeus monedula Küçük karga Western Jackdaw Columba livia Kaya güvercini Rock Dove Columba oenas Gökçe güvercin Stock Dove Columba palumbus Tahtalı Common Wood Pigeon Coracias benghalensis Hint gökkuzgunu Indian Roller Coracias garrulus Gökkuzgun European Roller Corvus corax Kuzgun Northern Raven Corvus cornix Leş kargası Hooded Crow Corvus frugilegus Ekin kargası Rook Corvus rhipidurus Kısakuyruklu kuzgun Fan-tailed Raven Corvus ruficollis Çöl kuzgunu Brown-necked Raven Coturnix coturnix Bıldırcın Common Quail Crex crex Bıldırcınkılavuzu Corn Crake Cuculus canorus Guguk Common Cuckoo Cursorius cursor Çölkoşarı Cream-colored Courser Cyanistes caeruleus Mavi baştankara Eurasian Blue Tit 194

229 Cygnus columbianus Küçük kuğu Tundra Swan Cygnus cygnus Ötücü kuğu Whooper Swan Cygnus olor Kuğu Mute Swan Delichon urbicum Ev kırlangıcı Common House Martin Dendrocopos leucotos Aksırtlı ağaçkakan White-backed Woodpecker Dendrocopos major Orman alaca ağaçkakanı Great Spotted Woodpecker Dendrocopos medius Ortanca ağaçkakan Middle Spotted Woodpecker Dendrocopos minor Küçük ağaçkakan Lesser Spotted Woodpecker Dendrocopos syriacus Alaca ağaçkakan Syrian Woodpecker Dromas ardeola Yengeç yağmurcunu Crab-plover Dryocopus martius Kara ağaçkakan Black Woodpecker Egretta garzetta Küçük ak balıkçıl Little Egret Elanus caeruleus Ak çaylak Black-winged Kite Emberiza bruniceps Kızılbaşlı çinte Red-headed Bunting Emberiza buchanani Doğu kirazkuşu Grey-necked Bunting Emberiza caesia Kızıl kirazkuşu Cretzschmar`s Bunting Emberiza calandra Tarla çintesi Corn Bunting Emberiza cia Kaya çintesi Rock Bunting Emberiza cineracea Boz çinte Cinereous Bunting Emberiza cirlus Bahçe çintesi Cirl Bunting Emberiza citrinella Sarı çinte Yellowhammer Emberiza hortulana Kirazkuşu Ortolan Bunting Emberiza leucocephalos Akbaşlı çinte Pine Bunting Emberiza melanocephala Karabaşlı çinte Black-headed Bunting Emberiza pusilla Küçük çinte Little Bunting Emberiza rustica Akkaşlı çinte Rustic Bunting Emberiza schoeniclus Bataklık çintesi Common Reed Bunting Eremophila alpestris Kulaklı toygar Horned Lark Erithacus rubecula Kızılgerdan European Robin Falco biarmicus Bıyıklı doğan Lanner Falcon Falco cherrug Ulu doğan Saker Falcon Falco columbarius Boz doğan Merlin Falco concolor Gri doğan Sooty Falcon Falco eleonorae Ada doğanı Eleonora`s Falcon Falco naumanni Küçük kerkenez Lesser Kestrel Falco pelegrinoides Kızılenseli doğan Barbary Falcon Falco peregrinus Gök doğan Peregrine Falcon Falco subbuteo Delice doğan Eurasian Hobby Falco tinnunculus Kerkenez Common Kestrel Falco vespertinus Ala doğan Red-footed Falcon Ficedula albicollis Halkalı sinekkapan Collared Flycatcher Ficedula hypoleuca Kara sinekkapan European Pied Flycatcher Ficedula parva Küçük sinekkapan Red-breasted Flycatcher Ficedula semitorquata Alaca sinekkapan Semicollared Flycatcher Francolinus francolinus Turaç Black Francolin Fringilla coelebs İspinoz Common Chaffinch Fringilla montifringilla Dağ ispinozu Brambling Fulica atra Sakarmeke Eurasian Coot Galerida cristata Tepeli toygar Crested Lark Gallinago gallinago Suçulluğu Common Snipe 195

230 Gallinago media Büyük suçulluğu Great Snipe Gallinula chloropus Sutavuğu Common Moorhen Garrulus glandarius Alakarga Eurasian Jay Gavia arctica Karagerdanlı dalgıç Black-throated Loon Gavia immer Buz dalgıcı Great Northern Loon Gavia stellata Kızılgerdanlı dalgıç Red-throated Loon Gelochelidon nilotica Gülen sumru Gull-billed Tern Geronticus eremita Kelaynak Northern Bald Ibis Glareola nordmanni Karakanatlı bataklıkkırlangıcı Black-winged Pratincole Glareola pratincola Bataklıkkırlangıcı Collared Pratincole Grus grus Turna Common Crane Grus leucogeranus Ak turna Siberian Crane Grus virgo Telli turna Demoiselle Crane Gymnoris xanthocollis Sarıboğazlı serçe Yellow-throated Sparrow Gypaetus barbatus Sakallı akbaba Bearded Vulture Gyps fulvus Kızıl akbaba Griffon Vulture Haematopus ostralegus Poyrazkuşu Eurasian Oystercatcher Halcyon smyrnensis İzmir yalıçapkını White-throated Kingfisher Haliaeetus albicilla Akkuyruklu kartal White-tailed Eagle Hieraaetus pennatus Küçük kartal Booted Eagle Himantopus himantopus Uzunbacak Black-winged Stilt Hippolais icterina Sarı mukallit Icterine Warbler Hippolais languida Dağ mukallidi Upcher`s Warbler Hippolais olivetorum Zeytin mukallidi Olive-tree Warbler Hippolais polyglotta Şarkıcı mukallit Melodious Warbler Hirundo rustica Kır kırlangıcı Barn Swallow Hydrobates pelagicus Fırtınakırlangıcı European Storm Petrel Hydrocoloeus minutus Küçük martı Little Gull Hydroprogne caspia Hazar sumrusu Caspian Tern Hypocolius ampelinus Hurmayiyen Grey Hypocolius Ichthyaetus audouinii Ada martısı Audouin`s Gull Ichthyaetus ichthyaetus Büyük karabaş martı Pallas`s Gull Ichthyaetus leucophthalmus Kızıldeniz martısı White-eyed Gull Ichthyaetus melanocephalus Akdeniz martısı Mediterranean Gull Iduna caligata Küçük mukallit Booted Warbler Iduna opaca Batı ak mukalliti Western Olivaceous Warbler Iduna pallida Ak mukallit Eastern Olivaceous Warbler Iduna rama Sazak mukalliti Skyes Warbler Irania gutturalis Taşbülbülü White-throated Robin Ixobrychus minutus Küçük balaban Little Bittern Jynx torquilla Boyunçeviren Eurasian Wryneck Ketupa zeylonensis Balık baykuşu Brown Fish Owl Lanius collurio Kızılsırtlı örümcekkuşu Red-backed Shrike Lanius excubitor Büyük örümcekkuşu Great Grey Shrike Lanius isabellinus Kızılkuyruklu örümcekkuşu Isabelline Shrike Lanius minor Karaalınlı örümcekkuşu Lesser Grey Shrike Lanius nubicus Maskeli örümcekkuşu Masked Shrike Lanius pallidirostris Doğu büyük örümcekkuşu Steppe Grey Shrike Lanius phoenicuroides Türkistan örümcekkuşu Red-tailed Shrike Lanius schach Uzunkuyruklu örümcekkuşu Long-tailed Shrike 196

231 Lanius senator Kızılbaşlı örümcekkuşu Woodchat Shrike Larus argentatus Kuzey gümüş martı European Herring Gull Larus armenicus Van gölü martısı Armenian Gull Larus cachinnans Hazar martısı Caspian Gull Larus canus Küçük gümüş martı Mew Gull Larus fuscus Karasırtlı martı Lesser Black-backed Gull Larus hyperboreus Kutup martısı Glaucous Gull Larus marinus Büyük karasırtlı martı Great Black-backed Gull Larus michahellis Gümüş martı Yellow-legged Gull Limicola falcinellus Sürmeli kumkuşu Broad-billed Sandpiper Limosa lapponica Kıyı çamurçulluğu Bar-tailed Godwit Limosa limosa Çamurçulluğu Black-tailed Godwit Linaria cannabina Ketenkuşu Common Linnet Linaria flavirostris Sarıgagalı ketenkuşu Twite Locustella fluviatilis Ağaç kamışçını River Warbler Locustella lusciniodies Bataklık kamışçını Savi`s Warbler Locustella naevia Çekirge kamışçını Common Grasshopper Warbler Loxia curvirostra Çaprazgaga Red Crossbill Lullula arborea Orman toygarı Woodlark Luscinia luscinia Benekli bülbül Thrush Nightingale Luscinia megarhynchos Bülbül Common Nightingale Luscinia svecica Mavigerdan Bluethroat Lymnocryptes minimus Küçük suçulluğu Jack Snipe Lyrurus mlokosiewiczi Dağhorozu Caucasian Grouse Lyrurus tetrix Ormanhorozu Black Grouse Marmaronetta angustirostris Yaz ördeği Marbled Duck Melanitta fusca Kadife ördek Velvet Scoter Melanitta nigra Kara ördek Common Scoter Melanocorypha bimaculata Küçük boğmaklı toygar Bimaculated Lark Melanocorypha calandra Boğmaklı toygar Calandra Lark Melanocorypha yeltoniensis Kara toygar Black Lark Mergellus albellus Sütlabi Smew Mergus merganser Büyük tarakdiş Common Merganser Mergus serrator Tarakdiş Red-breasted Merganser Merops apiaster Arıkuşu European Bee-eater Merops persicus Yeşil arıkuşu Blue-cheeked Bee-eater Microcarbo pygmeus Küçük karabatak Pygmy Cormorant Milvus migrans Kara çaylak Black Kite Milvus milvus Kızıl çaylak Red Kite Monticola saxatilis Taşkızılı Common Rock Thrush Monticola solitarius Gökardıç Blue Rock Thrush Montifringilla nivalis Kar serçesi White-winged Snowfinch Morus bassanus Sümsükkuşu Northern Gannet Motacilla alba Akkuyruksallayan White Wagtail Motacilla cinerea Dağ kuyruksallayanı Grey Wagtail Motacilla citreola Sarıbaşlı kuyruksallayan Citrine Wagtail Motacilla flava Sarı kuyruksallayan Western Yellow Wagtail Muscicapa striata Benekli sinekkapan Spotted Flycatcher Mycteria ibis Sarıgagalı leylek Yellow-billed Stork Neophron percnopterus Küçük akbaba Egyptian Vulture 197

232 Netta rufina Macar ördeği Red-crested Pochard Nucifraga caryocatactes Göknar kargası Spotted Nutcracker Numenius arquata Kervançulluğu Eurasian Curlew Numenius phaeopus Sürmeli kervançulluğu Whimbrel Numenius tenuirostris İncegagalı kervançulluğu Slender-billed Curlew Nycticorax nycticorax Gece balıkçılı Black-crowned Night Heron Oena capensis Kap kumrusu Namaqua Dove Oenanthe cypriaca Kıbrıs kuyrukkakanı Cyprus Wheatear Oenanthe deserti Çöl kuyrukkakanı Desert Wheatear Oenanthe finschii Aksırtlı kuyrukkakan Finsch`s Wheatear Oenanthe hispanica Karakulaklı kuyrukkakan Black-eared Wheatear Oenanthe isabellina Boz kuyrukkakan Isabelline Wheatear Oenanthe leucopyga Aktepeli kuyrukkakan White-crowned Wheatear Oenanthe lugens Karasırtlı kuyrukkakan Mourning Wheatear Oenanthe melanura Karakuyruk Blackstart Oenanthe monacha Keşiş kuyrukkakanı Hooded Wheatear Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan Northern Wheatear Oenanthe pleschanka Alaca kuyrukkakan Pied Wheatear Oenanthe xanthoprymma Kızılca kuyrukkakan Red-tailed Wheatear Oriolus oriolus Sarıasma Eurasian Golden Oriole Otis tarda Toy Great Bustard Otus brucei Çizgili ishakkuşu Pallid Scops Owl Otus scops İshakkuşu Eurasian Scops Owl Oxyura leucocephala Dikkuyruk White-headed Duck Pandion haliaetus Balık kartalı Western Osprey Panurus biarmicus Bıyıklı baştankara Bearded Reedling Parus major Büyük baştankara Great Tit Passer domesticus Serçe House Sparrow Passer hispaniolensis Söğüt serçesi Spanish Sparrow Passer moabiticus Küçük serçe Dead Sea Sparrow Passer montanus Ağaç serçesi Eurasian Tree Sparrow Pastor roseus Alasığırcık Rosy Starling Pelecanus crispus Tepeli pelikan Dalmatian Pelican Pelecanus onocrotalus Ak pelikan Great White Pelican Pelecanus rufescens Küçük pelikan Pink-backed Pelican Perdix perdix Çilkeklik Grey Partridge Periparus ater Çam baştankarası Coal Tit Pernis apivorus Arı şahini European Honey Buzzard Pernis ptilorhyncus Tepeli arı şahini Crested Honey Buzzard Petronia petronia Kaya serçesi Rock Sparrow Phalacrocorax aristotelis Tepeli karabatak European Shag Phalacrocorax carbo Karabatak Great Cormorant Phalaropus fulicarius Kızıl denizdüdükçünü Red Phalarope Phalaropus lobatus Denizdüdükçünü Red-necked Phalarope Phalaropus tricolor Büyük denizdüdükçünü Wilson`s Phalarope Phasianus colchicus Sülün Common Pheasant Philomachus pugnax Döğüşkenkuş Ruff Phoeniconaias minor Küçük flamingo Lesser Flamingo Phoenicopterus roseus Flamingo Greater Flamingo Phoenicurus ochruros Kara kızılkuyruk Black Redstart 198

233 Phoenicurus phoenicurus Kızılkuyruk Common Redstart Phylloscopus borealis Kuzey çıvgını Arctic Warbler Phylloscopus collybita Çıvgın Common Chiffchaff Phylloscopus fuscatus Esmer çıvgın Dusky Warbler Phylloscopus humei Akkaşlı çıvgın Hume`s Leaf Warbler Phylloscopus inornatus Sarıkaşlı çıvgın Yellow-browed Warbler Phylloscopus neglectus Küçük çıvgın Plain Leaf Warbler Phylloscopus nitidus Yeşil çıvgın Green Warbler Phylloscopus orientalis Boz çıvgın Eastern Bonelli`s Warbler Phylloscopus proregulus Çalıkuşu çıvgını Pallas`s Leaf Warbler Phylloscopus sibilatrix Orman çıvgını Wood Warbler Phylloscopus lorenzii Kafkas çıvgını Caucasian Chiffchaff Phylloscopus throchiloides Yeşilimsi çıvgın Greenish Warbler Phylloscopus trochilus Söğütbülbülü Willow Warbler Pica pica Saksağan Eurasian Magpie Picus canus Küçük yeşil ağaçkakan Grey-headed Woodpecker Picus viridis Yeşil ağaçkakan European Green Woodpecker Platalea leucorodia Kaşıkçı Eurasian Spoonbill Plectrophenax nivalis Alaca çinte Snow Bunting Plegadis falcinellus Çeltikçi Glossy Ibis Pluvialis apricaria Altın yağmurcun European Golden Plover Pluvialis dominica Amerikan altın yağmurcunu American Golden Plover Pluvialis fulva Küçük altın yağmurcun Pacific Golden Plover Pluvialis squatarola Gümüş yağmurcun Grey Plover Podiceps auritus Kulaklı batağan Horned Grebe Podiceps cristatus Bahri Great Crested Grebe Podiceps grisegena Kızılboyunlu batağan Red-necked Grebe Podiceps nigricollis Karaboyunlu batağan Black-necked Grebe Poecile lugubris Akyanaklı baştankara Sombre Tit Poecile palustris Kayın baştankarası Marsh Tit Porphyrio alleni Küçük sazhorozu Allen`s Gallinule Porphyrio porphyrio Sazhorozu Purple Swamphen Porzana parva Bataklık suyelvesi Little Crake Porzana porzana Benekli suyelvesi Spotted Crake Porzana pusilla Küçük suyelvesi Baillon`s Crake Prinia gracilis Dikkuyruklu ötleğen Graceful Prinia Prunella atrogularis Karaboğazlı dağbülbülü Black-throated Accentor Prunella collaris Büyük dağbülbülü Alpine Accentor Prunella modularis Dağbülbülü Dunnock Prunella montanella Sibirya dağbülbülü Siberian Accentor Prunella ocularis Sürmeli dağbülbülü Radde`s Accentor Psittacula eupatria İskender papağanı Alexandrine Parakeet Psittacula krameri Yeşil papağan Rose-ringed Parakeet Pterocles alchata Kılkuyruk bağırtlak Pin-tailed Sandgrouse Pterocles orientalis Bağırtlak Black-bellied Sandgrouse Pterocles senegallus Benekli bağırtlak Spotted Sandgrouse Ptyonoprogne rupestris Kaya kırlangıcı Eurasian Crag Martin Puffinus yelkouan Yelkovan Yelkouan Shearwater Pycnonotus leucotis Akyanaklı arapbülbülü White-eared Bulbul Pycnonotus xanthopygos Arapbülbülü White-spectacled Bulbul 199

234 Pyrrhocorax graculus Sarıgagalı dağ kargası Alpine Chough Pyrrhocorax pyrrhocorax Kırmızıgagalı dağ kargası Red-billed Chough Pyrrhula pyrrhula Şakrak Eurasian Bullfinch Rallus aquaticus Sukılavuzu Water Rail Recurvirostra avosetta Kılıçgaga Pied Avocet Regulus ignicapilla Sürmeli çalıkuşu Common Firecrest Regulus regulus Çalıkuşu Goldcrest Remiz pendulinus Çulhakuşu Eurasian Penduline Tit Rhodopechys sanguineus Alamecek Eurasian Crimson-winged Finch Rhodospiza obsoleta Boz alamecek Desert Finch Riparia riparia Kum kırlangıcı Sand Martin Rissa tridactyla Karaayaklı martı Black-legged Kittiwake Saxicola maurus Sibirya taşkuşu Siberian Stonechat Saxicola rubetra Çayır taşkuşu Whinchat Saxicola rubicola Taşkuşu European Stonechat Scolopax rusticola Çulluk Eurasian Woodcock Serinus pusillus Kara iskete Red-fronted Serin Serinus serinus Küçük iskete European Serin Sitta europaea Sıvacı Eurasian Nuthatch Sitta krueperi Anadolu sıvacısı Krper`s Nuthatch Sitta neumayer Kaya sıvacısı Western Rock Nuthatch Sitta tephronota Büyük kaya sıvacısı Eastern Rock Nuthatch Somateria mollissima Pufla Common Eider Spilopelia senegalensis Küçük kumru Laughing Dove Spinus spinus Karabaşlı iskete Eurasian Siskin Stercorarius longicaudus Uzunkuyruklu korsanmartı Long-tailed Jaeger Stercorarius parasiticus Korsanmartı Parasitic Jaeger Stercorarius pomarinus Kütkuyruklu korsanmartı Pomarine Skua Stercorarius skua Büyük korsanmartı Great Skua Sterna hirundo Sumru Common Tern Sterna paradisaea Kutup sumrusu Arctic Tern Sternula albifrons Küçük sumru Little Tern Streptopelia decaocto Kumru Eurasian Collared Dove Streptopelia orientalis Büyük üveyik Oriental Turtle Dove Streptopelia turtur Üveyik European Turtle Dove Strix aluco Alaca baykuş Tawny Owl Sturnus vulgaris Sığırcık Common Starling Sylvia atricapilla Karabaşlı ötleğen Eurasian Blackcap Sylvia borin Boz ötleğen Garden Warbler Sylvia cantillans Bıyıklı ötleğen Subalpine Warbler Sylvia communis Akgerdanlı ötleğen Common Whitethroat Sylvia conspicillata Bozkır ötleğeni Spectacled Warbler Sylvia crassirostris Akgözlü ötleğen Eastern Orphean Warbler Sylvia curruca Küçük akgerdanlı ötleğen Lesser Whitethroat Sylvia melanocephala Maskeli ötleğen Sardinian Warbler Sylvia melanothorax Kıbrıs ötleğeni Cyprus Warbler Sylvia mystacea Pembegöğüslü ötleğen Menetries`s Warbler Sylvia nana Çöl ötleğeni Asian Desert Warbler Sylvia nisoria Çizgili ötleğen Barred Warbler Sylvia ruppeli Karaboğazlı ötleğen Rppell`s Warbler 200

235 Syrrhaptes paradoxus Paçalı bağırtlak Pallas`s Sandgrouse Tachybaptus ruficollis Küçük batağan Little Grebe Tachymarptis melba Akkarınlı ebabil Alpine Swift Tadorna ferruginea Angıt Ruddy Shelduck Tadorna tadorna Suna Common Shelduck Terathopius ecaudatius Cambaz kartal Bateleur Tetraogallus caspius Urkeklik Caspian Snowcock Tetrax tetrax Mezgeldek Little Bustard Thalasseus bengalensis Tepeli sumru Lesser Crested Tern Thalasseus sandvicensis Karagagalı sumru Sandwich Tern Tichodroma muraria Duvar tırmaşıkkuşu Wallcreeper Tringa erythropus Kara kızılbacak Spotted Redshank Tringa flavipes Küçük sarıbacak Lesser Yellowlegs Tringa glareola Orman düdükçünü Wood Sandpiper Tringa nebularia Yeşilbacak Common Greenshank Tringa ochropus Yeşil düdükçün Green Sandpiper Tringa stagnatilis Bataklık düdükçünü Marsh Sandpiper Tringa totanus Kızılbacak Common Redshank Troglodytes troglodytes Çitkuşu Eurasian Wren Turdoides altirostris Irak yedikardeşi Iraq Babbler Turdus atrogularis Karagerdanlı ardıç Black-throated Thrush Turdus iliacus Kızıl ardıç Redwing Turdus merula Karatavuk Common Blackbird Turdus philomelos Öter ardıç Song Thrush Turdus pilaris Tarla ardıcı Fieldfare Turdus torquatus Boğmaklı ardıç Ring Ouzel Turdus viscivorus Ökse ardıcı Mistle Thrush Tyto alba Peçeli baykuş Western Barn Owl Upupa epops İbibik Eurasian Hoopoe Vanellus gregarius Sürmeli kızkuşu Sociable Lapwing Vanellus indicus Büyük kızkuşu Red-wattled Lapwing Vanellus leucurus Akkuyruklu kızkuşu White-tailed Lapwing Vanellus spinosus Mahmuzlu kızkuşu Spur-winged Lapwing Vanellus vanellus Kızkuşu Northern Lapwing Xenus cinereus Terek düdükçünü Terek Sandpiper Kaynak: 201

236 Türkçe Dizin (Alfabetik)... Sayfa Ağaç İncirkuşu Ağaç Kamışçını Ağaç Serçesi Ak Gerdanlı Ötleğen... 9 Ak Kuyruksallayan Ak Mukallit... 0 Ak Sırtlı Kuyrukkakan Akbaşlı Kirazkuşu Akgözlü Ötleğen... 6 Akkanatlı Sumru Akyanaklı Baştankara Alaca Ağaçkakan Alaca Balıkçıl... 5 Alaca Kuyrukkakan Alaca Sinekkapan Alakarga Alasığırcık Angıt... 9 Arı Şahini... Arıkuşu Atmaca Balaban... 2 Bataklık Kamışçını... 1 Bataklık Kirazkuşu Bataklık Suyelvesi Benekli Bübül Benekli Sinekkapan Benekli Sutavuğu Bıldırcın Bıldırcın Kılavuzu Bıyıklı Baştankara Bıyıklı Kamışçın Boyunçeviren Boz Çıvgın Boz Doğan Boz Kuyrukkakan Boz Ötleğen Bozkır Delicesi Bozkır Toygarı Bülbül Büyük Baştankara Büyük Kamışçın Büyük Örümcekkuşu Büyük Su Çulluğu Çalı Bülbülü Çalı Kamışçını

237 Türkçe Dizin (Alfabetik)... Sayfa Çalıkuşu Çam Baştankarası Çamurcun Çayır Delicesi Çayır İncirkuşu Çayır Taşkuşu Çekirge Kamışçını Çıkrıkçın Çıvgın Çitkuşu Çizgili Ötleğen... 7 Çobanaldatan Çorak Toygarı Çulhakuşu Çulluk Çütre Dağ İncirkuşu Dağ İspinozu Dağ Kuyruksallayanı Dağ Mukallidi... 2 Dağbülbülü Delice Doğan Deniz Düdükçünü Dere Düdükçünü Derekuşu Doğu Kamışçını Döğüşkenkuş Erguvani Balıkçıl... 8 Esmer Çıvgın Ev Kırlangıcı Florya Gece Balıkçılı... 4 Gökçe Delice Gökçe Güvercin Gökkuzgun Gri Balıkçıl... 7 Guguk Halkalı Sinekkapan İbibik İshakkuşu İspinoz Kafkas Çıvgını Kamışbülbülü Kara Başlı Kirazkuşu (Çinte) Kara Çaylak Kara Kızılkuyruk

238 Türkçe Dizin (Alfabetik)... Sayfa Kara Kulaklı Kuyrukkakan Kara Sinekkapan Karaalınlı Örümekkuşu Karabaşlı İskete Karabaşlı Ötleğen Karatavuk Kaya Güvercini Kaya Kırlangıcı Kaya Kirazkuşu Kaya Serçesi Kaya Sıvacısı Kerkenez Ketenkuşu Kındıra Kamışçını Kır İncirkuşu Kır Kırlangıcı Kızıl Ardıç Kızıl Kırlangıç Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu Kızılbacak Kızılbaşlı Örümcekkuşu Kızılgerdan Kızılgerdanlı İncirkuşu Kızılkuyruk Kirazkuşu Kocabaş Kocagöz Kulaklı Orman Baykuşu Kum Kırlangıcı Kumru Kuyrukkakan Kuzey Kamışçını Küçük Ak Gerdanlı Ötleğen... 8 Küçük Akbaba Küçük Akbalıkçıl... 6 Küçük Balaban... 3 Küçük Batağan... 1 Küçük Halkalı Cılıbıt Küçük Karga Küçük Kartal Küçük Kirazkuşu Küçük Mukallit... 1 Küçük Sinekkapan Küçük Su Çulluğu Küçük Sumru Maskeli Örümcekkuşu

239 Türkçe Dizin (Alfabetik)... Sayfa Maskeli Ötleğen... 5 Mavi Baştankara Mavi gerdan Orman Çıvgını Orman Düdükçünü Ökse Ardıcı Öter Ardıç Pembe Göğüslü Ötleğen... 4 Poyrazkuşu Saka Sakarmeke Saksağan Sarı Başlı Kuyruksallayan Sarı kirazkuşu Sarı Kuyruksallayan Sarı Mukallit... 3 Sarıasma Sarıkaşlı çıvgın Saz Delicesi Saz Kamışçını Saztavuğu Serçe Sığırcık Sibirya Taşkuşu Söğüt Serçesi Söğütbülbülü Su Çulluğu Su Kılavuzu Sumru Şahin Şikra Tahtalı Tarla Ardıcı Tarla Kirazkuşu Tarlakuşu Taş Bülbülü Taşkızılı Taşkuşu Tepeli Toygar Üveyik Yalıçapkını Yeşil Arıkuşu Yeşil Çıvgın Yeşil Düdükçün Yoz Atmaca, Yaz Atmacası

240 English İndex (Alphabetical)...Page Barn Swallow Barred Warbler... 7 Bearded Reedling Bittern... 2 Black Kite Black Redstart Blackcap Black-crowned Night-Heron... 4 Black-eared Wheatear Black-headed Bunting Blue Tit Blue-cheeked Bee-eater Bluethroat Blyth s Reed Warbler Bonelli s Warbler Booted Eagle Booted Warbler... 1 Brambling Buzzard Caucasian Chiffchaff Cetti s Warbler Chaffinch Chiffchaff Citrine Wagtail Coal Tit Collared Flycatcher Common Grasshopper-Warbler Common House-Martin Common Rosefinch Common Sandpiper Common Tern Common Wood-Pigeon Coot Corn Bunting Corncrake Crested Lark Cuckoo Dunnock Dusky Warbler Eastern Olivaceous Warbler... 0 Eastern Orphean Warbler... 6 Egyptian Vulture Eurasian Blackbird Eurasian Collared-Dove Eurasian Crag-Martin Eurasian Golden Oriole

241 English İndex (Alphabetical)...Page Eurasian Jackdaw Eurasian Kestrel Eurasian Linnet Eurasian Magpie Eurasian Marsh-Harrier Eurasian Moorhen Eurasian Oystercatcher Eurasian Penduline-Tit Eurasian Reed-Warbler Eurasian River Warbler Eurasian Scops-Owl Eurasian Sparrowhawk Eurasian Thick-knee Eurasian Wren European Bee-eater European Honey-buzzard... European Pied Flycatcher European Starling European Stonechat European Turtle-Dove Fieldfare Finsch s Wheatear Garden Warbler Garganey Goldcrest Goldfinch Great Reed-Warbler Great Snipe Great Tit Greater Short-toed Lark Green Sandpiper Green Warbler Greenfinch Grey Heron... 7 Grey Wagtail Hawfinch Hen (Northern) Harrier Hobby Hoopoe House Sparrow Icterine Warbler... 3 Isabelline Wheatear Jack Snipe Jay Kingfisher Lesser Grey Shrike

242 English İndex (Alphabetical)...Page Lesser Short-toed Lark Lesser Whitethroat... 8 Levant Sparrowhawk Little Bittern... 3 Little Bunting Little Crake Little Egret... 6 Little Grebe... 1 Little Ringed Plover Little Tern Long-eared Owl Marsh Warbler Masked Shrike Meadow Pipit Menetries s Warbler... 4 Merlin Mistle Thrush Montagu s Harrier Moustached Warbler Nightingale Nightjar Northern Shrike Northern Wheatear Ortolan Paddyfield Warbler Pallid Harrier Pied Wheatear Pine Bunting Purple Heron... 8 Quail Red-backed Shrike Red-breasted Flycatcher Red-necked Phalarope Red-rumped Swallow Redshank Redstart Red-throated Pipit Redwing Reed Bunting Robin Rock Bunting Rock Nuthatch Rock Petronia Rock Pigeon Roller Rosey Starling

243 English İndex (Alphabetical)...Page Ruddy Shelduck... 9 Ruff Rufous-tailed Rock-Thrush Rufous-tailed Scub- Robin Sand Martin Sardinian Warbler... 5 Savi s Warbler... 1 Sedge Warbler Semi-collared Flycatcher Shikra Siberian Stonechat Siskin Skylark Snipe Sombre Tit Song Thrush Spanish Sparrow Spotted Crake Spotted Flycatcher Squacco Heron... 5 Stock Dove Syrian Woodpecker Tawny Pipit Teal Thrush Nightingale Tree Pipit Tree Sparrow Upcher s Warbler... 2 Water Pipit Water Rail Western Yellow Wagtail Whinchat White Wagtail Whitethroat... 9 White-throated Dipper White-throated Robin White-winged Tern Willow Warbler Wood Sandpiper Wood Warbler Woodchat Shrike Woodcock Wryneck Yellow-browed Warbler Yellowhammer

244 Anonim, 2004: html (Erişim Tarihi: 6 Aralık 2014) Anonim, 2004: (Erişim Tarihi: 6 Aralık 2014) Anonim, 2011: Anonim, 2011: (Erişim Tarihi: 7 Aralık 2014) Anonim, 2013: (Erişim Tarihi: 7 Aralık 2014) Anonim, 2006: Iğdır Meteoroloji Müdürlüğü Verileri. Anonim, 20: (Erişim Tarihi: 28 Aralık 2014) Anonim, 2014:Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (CİTES) Anonim, 2014a: (Erişim Tarihi: 8 Ocak 2015) Anonim, 2014c. aspx (Erişim Tarihi: 8 Ocak 2015) Anonim, 2014d. (Erişim Tarihi: 8 Ocak 2015) Anonim, 2014e. full/480457b.html (Erişim Tarihi: 9 Ocak 2015) Anonim, 2014f. asp#akbaba (Erişim Tarihi: 9 Ocak 2015) Anonim, 2014g. (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2015) Anonim, 2014h. (Erişim Tarihi: 19 Ocak 2015) Anonim, 2014i. (Erişim Tarihi: 19 Ocak 2015) Anonim, 2014j. (Erişim Tarihi: 19 Ocak 2015) 210 KAYNAKÇA

245 Anonim, 2014k. Kuların_Ekolojk_Levlernn_Nem (Erişim Tarihi: 19 Ocak 2015) Anonim, 2014l. (Erişim Tarihi: 19 Ocak 2015) Oğuz ŞİMŞEK, Mete ALİM Iğdır İli nin Turizm potansiyeli Kafkas üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı3 Bahar2009, 1-26 Brown, L.& Amadon, D. (1989) Eagles, Hawks and Falcons of the World. Wellfleet, Secaucus. Brown,L.H., Urban, F.K. & Newman, K. (1982)The Birds of Africa. Vol. I. Academic Press, London Burton, P. & Boyer, T. (1989) Birds of Prey of the World. Dregon s World Limpsfield. Weick, F. & Brown, L. H. (1980) Birds of Prey of the World.Collins. Türkoğlu M. İliker A. Pamukoğlu N Türkiye deki Myocastor Coypus ( Molina 1782) un Bazı Biyolojik Ve Ekolojik Özellikleri Tabiat ve İnsan Dergisi Yıl: Sayı:2 sayfa Özel Mehmet Ali Turizmin Çeşitlendirilmesi Bağlamında Doğa Turizmi: Ankara İli Örneği. Uzmanlık Tezi Şubat 2010, Ankara. Türkoğlu M. İldokuz P.İ Iğdır İli Turizm Master Planı sayfa 72 Türkoğlu M. Biyolojik Çeşitlilik Sempozyumu 20 Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü sayfa Şekercioğlu Hakkı Çağan Kuşların Ekolojik Önemi Yeşil Atlas Dergisi Sayı Sayfa 23 Özbahar İlker Kuşlar ve Türkiye Doğa Araştırmaları Derneği 20 Barış S., Kuşlarda Göç ve Türkiye nin Göç Açısından Önemi. Halkalamaya Giriş Kursu Ders Notları. 2-5, KAD. Erciyas K Kuşlarda Göç ve Oriyantasyon. Yüksek Lisans Semineri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun

246 Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Türkiye deki Kuş Hareketliliği Haritaları Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Türkiye Ulusal Halkalama Programı Raporu Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Türkiye Ulusal Halkalama Programı Raporu 20 Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Türkiye Ulusal Halkalama Programı Raporu 2013 Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Türkiye Ulusal Halkalama Programı Raporu 2014 Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Türkiye Ulusal Halkalama Programı Raporu Zeynalov Y. Türkoğlu M. Ağrı Dağı nın Florası Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü sayfa XIV-XVII 2

247

248 214

249 215

250 216

251 217

252 218

253 219

254 220

255 221

256 222