eriflim / iletiflim olanaklar ile ulafl labilen yeterli doküman olmamas, bilgi edinilmesini zorlaflt rmaktad r. Bu konuda daha genifl araflt rmalar n

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "eriflim / iletiflim olanaklar ile ulafl labilen yeterli doküman olmamas, bilgi edinilmesini zorlaflt rmaktad r. Bu konuda daha genifl araflt rmalar n"

Oz Metin Yerli
5 yıl önce
İzleme sayısı:

.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri GÜNÜMÜZDE TIBB RES M May s 2008; s. 67-76 Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak fl Prof. Dr. Mehmet Y ld r m Uzm. Dr. Ahmet Sadi Ça d r G R fi Dünya da 20.

1 .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri GÜNÜMÜZDE TIBB RES M May s 2008; s Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak fl Prof. Dr. Mehmet Y ld r m Uzm. Dr. Ahmet Sadi Ça d r G R fi Dünya da 20. yüzy l bafllar nda t bbi resim konusunda düzenli e itim verilmeye bafllanmas na karfl n Türkiye de günümüze kadar bu konu ne T p Fakültesi ne de Güzel Sanatlar Fakülteleri nde düzenli bir e itim program na al nmam flt r. Türkiye de T bbi resim uygulamalar konusunda, genel eriflim / iletiflim olanaklar ile ulafl labilen yeterli doküman olmamas, T bbi Resim in ülkemizdeki süreci hakk nda bilgi edinilmesini zorlaflt rmaktad r. Bu konuda daha genifl araflt rmalar n yap lmas gerekmektedir. Resim 1. T bbi resim konusunda yetiflmifl insan azl nedeniyle Türkçe t bbi kaynaklarda resim ve flekil kullan m ndan 67

2 Mehmet Y ld r m, Ahmet Sadi Ça d r mümkün oldu unca kaç n ld bir gözlem olarak öne sürülebilir. T bbi resim konusunda t p kitaplar tarand nda birçok baflar l özgün çizime rastlamak mümkün olmakla birlikte bu yetenekli t bbi çizerler sadece bulunduklar e itim kurumunda kapal kalarak t p alan nda s n rl hizmet vermifllerdir. Kiflilerin kendi çaba ve gayretleri ile t bbi resim alan nda birçok eser verilmifl olmakla birlikte ülkemizde t bbi çizim, ayr bir birim olarak görülmemifl, bu nedenle de kurumsallaflamam flt r. Cerrahpafla T p Fakültesi T p E itimi Anabilim dal bünyesinde aç lan T bbi Resim biriminin t bbi çizimin önemini vurgulamada, t bbi çizim konusunda nitelikli eleman yetifltirmede önemli bir görevi yerine getirece i yads namaz bir gerçektir. Günümüzde telif haklar n n yasalarla s k bir flekilde korunmaya bafllanm fl olmas da, özgün çizim konusunun ne kadar önem tafl d n bütün aç kl ile bizlere göstermektedir. Ülkemizde önümüzdeki dönemde, t bbi resim alan nda çal flanlar n bir araya gelerek bir grup oluflturmas, mesleki örgütlenme sa lamalar ve bu yolla yapacaklar bilimsel etkinlikler, t bbi resim biliminin istenen düzeye ulaflmas yolunda önemli bir ad m olacakt r. ÜLKEM Z N TIBB RES M KONUSUNDAK B R K M NE ÖRNEKLER ve GÜNÜMÜZ TÜRK TIBB RESSAMLARI Ülkemizde yüzy llar önce meydana getirilen Türkçe t p el yazmalar ve kitaplar ndaki çizimler günümüze kadar gelmifltir. Bunlardan en bilineni Amasya Darüflflifas nda Baflhekimlik yapm fl Fatih Dönemi nin önemli hekimi fierafettin Sabuncuo lu na ait el yazmalar d r (Resim 1). Bu el yazmalar nda konularla ilgili minyatür çizimlerle, bugün dahi geçerli olabilecek tedavi metotlar anlat lm flt r. Türkiye de sa l k alan nda özellikle Anatomi, Histoloji, Patoloji ve Cerrahi dallarda haz rlanan kitaplarda resim yayg n olarak kullan lm fl; fakat buralardaki t bbi resimlerin ço unlu u yabanc kaynaklardan al nm fl, bir k sm da ülkemizdeki t p içinden veya d fl ndan ressamlar taraf ndan çizilmifltir. 68

3 Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak fl Resim 2. Ülkemizde eski y llarda, özellikle anatomi kürsülerinde ders materyali haz rlatmak amac ile ressamlar istihdam edilmifl; bu ressamlara özellikle büyük ebatlardaki planfllar çizdirilmifltir. Örne in, Cerrahpafla T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal nda, 1000 in üzerinde büyük ebatlarda anatomi planfllar bulunmaktad r (Resim 2). Benzer flekilde stanbul T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal nda da planfllar vard r. E itimde yans ve projeksiyon makinelerinin kullan lmas bu büyük planfllara olan gereksinimi azaltm fl; daha sonra bilgisayarlar n da devreye girmesiyle bu ihtiyaç tamamen ortadan kalkm flt r. stanbul Üniversitesi Yay n 1949 y l bas m Autopsia Tekni i Kitab n n önsözünde Profesör Dr. Ph. Schwartz taraf ndan Kitab m z n gayesi talebe ve doktorlara cenazenin patolojik anatomik muayenesinde on seneden beri enstitümüzde kullan lmakta olan teknik ve tatbikat ö retmeye hizmet etmektir. Autopsia safhalar n n resimlerini teker teker tetkik ve böylece tecrübesiz olanlar usulleri okuduklar n resimlerden de takip ederek ö renebilirler. Autopsia kitab m z fazla resmi içine almakla, flimdiye kadar ecnebi memleketlerde bile neflrolunmufl olan bütün eserlerden fark gösterir. Resimlerden ekserisi bay V. Dulkarlar taraf ndan çekilmifl ve birçoklar da meslektafl m z Dr. Nihad n sanatkar elleriyle çizilmifltir. 3 resim k sa bir zaman evvel ölmüfl olan hocam B. Fischer in Der Sektionskurs isimli kitab ndan al nm flt r. Bu resimlerin esas birçok sene evvel arkadafl m heykelt rafl Benno Elkan taraf ndan çizilmifltir. denmektedir (Resim 3,4). Görüldü ü gibi Önsözün tamam na yak n çizimler ve çizimleri yapan kiflilerle ilgilidir. Bu durum da t bbi eserlerde resimlemenin öneminin her zaman vurguland n göstermektedir. 69

4 Mehmet Y ld r m, Ahmet Sadi Ça d r Resim 3. Resim 5. Resim Resim 6.

5 Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak fl Türkiye de özgün resimlerle yap lan ilk anatomi atlas,.ü. stanbul T p Fakültesi ö retim üyesi rahmetli Prof. Dr. Faz l Noyan taraf ndan haz rlanm flt r. Son y llarda, ülkemizin yetifltirdi i iki t bbi ressam dikkati çekmektedir. Bunlardan biri Dr. Levent Efe, di eri Dr. Ahmet S nav d r. Dr. AHMET SINAV Prof. Dr. Ahmet S nav 1961 y l nda Burdur un Yeflilova ilçesinin Düden Köyü nde do du. lk, orta ve lise e itimini Denizli de tamamlad. T p e itimine Ankara Üniversitesi T p Fakültesi nde bafllad ve 1986 y l nda Gülhane Askeri T p fakültesinden mezun oldu y llar aras Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim dal nda uzmanlik e itimi ald y l nda Yard mc Doçent, 1995 da Doçent ünvan ald y l nda GATA daki görevinden emekli olduktan sonra ABD ye yerleflip Columbia University, College of Physicians and Surgeons Anatomi departman nda Associate Research Scientist ünvan yla Klinik Anatomi dersleri vermeye bafllad. 8 y l bu görevini yürüttükten sonra 2007 y l nda Medical College of Georgia da Profesor ünvan yla çal flmaya baslad. Halen de bu görevini sürdürmekte olup, ayn zamanda internet tabanl interaktif anatomi e itim programlar üzerine çal flmalar yapmaktad r. Bu konuda ve klinik anatomi alan nda yay nlar bulunan Dr. S nav, ayn zamanda profesyonel bir t p ressam olup, Association of Medical Illustrators, American Association of Anatomists ve American Association of Clinical Anatomists üyesidir (örnek resimleri sayfa da yer almaktad r). Dr. LEVENT EFE stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi nden 1982 y l nda mezun olan Levent Efe, The Johns Hopkins Medical School da T p Çizerli i e itimi ald. 20 y ld r Avustralya n n Melbourne flehrinde serbest t p çizeri olarak çal flmaktad r. Dünya n n her taraf ndaki hekimlerin t bbi resim gereksinimlerine yan t verebilecek düzeyde yetenekli olan Levent Efe nin son derece zengin bir özgün resim arflivi bulunmaktad r (örnek resimleri sayfa da yer almaktad r). 71

6 Mehmet Y ld r m, Ahmet Sadi Ça d r Resim 7. Resim 8. 72

Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak ﬂ Resim 9. Ülkemizde ayr ca, gerek kendi yazd kitaplara ve gerekse kollektif yaz lan kitaplara t bbi resimler çizen birçok t p adam vard r.

7 Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak fl Resim 9. Ülkemizde ayr ca, gerek kendi yazd kitaplara ve gerekse kollektif yaz lan kitaplara t bbi resimler çizen birçok t p adam vard r. Bunlara Ankara Üniversitesi Cerrahi klini i profesörlerinden Prof Dr. Demir A.U ur (Resim 5,6), Cerrahpafla T p Fakültesi Anatomi ve T p E itimi Anabilim Dal ndan Prof. Dr. Mehmet Y ld r m, Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal ndan Prof. Dr. Mustafa Aldur, Adalet Bakanl Adli T p Kurumu ve T p E itimi Anabilim Dal T bbi Resim Birimi nden Uzm. Dr. Ahmet Sadi Ça d r örnek olarak verilebilir. Mehmet Y ld r m n resimlerini kendisinin çizdi i birçok anatomi kitab bas lm fl olup ö renci e itiminde önemli kaynaklar olarak kullan lmaktad r. Ayr ca iyi bir T bbi Foto rafç olan Mehmet Y ld r m, yapt disseksiyonlar n foto raflar n da kendi çekmektedir. Bu yöndeki zengin arflivindeki t bbi resim ve t bbi foto raflardan oluflan ilk kiflisel TIBB RES M SERG S ni 20 Kas m 7 Aral k 2006 tarihlerinde Cerrahpafla T p Tarihi Müzesinde açm flt r (Resim 7, 8, 9). Bilgisayar destekli t bbi resim çizen Mustafa Aldur un çizimleri de Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Kitaplar nda yer almaktad r (Resim 10, 11).. Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi yay nlar aras nda ç kan üç ciltlik Adli Otopsi kitab ndaki 300 ü aflk n resim orijinal olarak Dr. A. Sadi Ça d r taraf ndan meydana getirilmifltir (Resim 12, 13, 14). 73

8 Mehmet Y ld r m, Ahmet Sadi Ça d r Resim 10. Resim

Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak fl Resim 12. Resim 13..Ü.

hsan Ünlüer de bir karikatürist olma yan nda iyi bir t bbi ressamd.

Yeni kuflaktan t bbi resim konusunda dikkati çeken di er hekim ressamlar m z Hacettepe Üniversitesi T p

9 Türkiye de T bbi Çizime Genel Bak fl Resim 12. Resim 13..Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Kad n Hastal klar ve Do um Anabilim Dal eski uzmanlar ndan rahmetli Dr. hsan Ünlüer de bir karikatürist olma yan nda iyi bir t bbi ressamd. Ameliyatlara ait birçok t bbi resmi fluanda aile arflivinde yer almaktad r. Yeni kuflaktan t bbi resim konusunda dikkati çeken di er hekim ressamlar m z Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi Anatomi Anabilim Dal nda ihtisas yaparak Anatomi Uzman olan Dr. Fikret fien ve Dr. Ali Konan d r. 1. Cerrahpafla T bbi Resim Günleri ne poster bildiri ile kat - lan akademisyen ressamlar m z da bu grubun di er üyeleridir. Resim 14. Verilen örneklere eklenecek 75

10 Mehmet Y ld r m, Ahmet Sadi Ça d r birçok isim ve eserin oldu u kuflkusuzdur; fakat giriflte belirtti imiz gibi mevcut genel eriflim / iletiflim olanaklar ile k sa sürede ulafl labilen yeterli doküman olmamas, Türk T bbi Ressamlar n tamam n n bu makalede tan t lmas n olanaks z k lm flt r. Kendilerini tan tamad m z t bbi ressamlar m zdan flimdiden özür dileriz. Önümüzdeki dönemlerde yapaca m z araflt rmalarla bu eksikli imizi giderme azmindeyiz. KAYNAKLAR 1. CUMHUR M (editör). Temel Anatomi, Metu Press, 2001 Ankara 2. GÖKMEN GÖVSA F. Sistemik Anatomi, zmir Güven Kitabevi, 2003 zmir. 3. SOYSAL Z ve ark. Adli Otopsi I, II, III. Cerrahpafla T p Fakültesi Yay nlar, 1999 stanbul. 4. U UR DA. nguinal ve Femoral F t klar n Cerrahi Tedavisi, 1971 Ankara. 5. YILDIRIM M. Topografik Anatomi, 2. Bask, Nobel T p Kitabevleri, 2004 stanbul. 76

Benzer belgeler

Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları

I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8