TENVA Elektrik Perakende Sektörünün Geleceği Sempozyumu. Elektrik Perakende Satış Sektöründe Rekabetçi Yapının Uygulanması ve Sürdürülmesi

Transkript

1 TENVA Elektrik Perakende Sektörünün Geleceği Sempozyumu Elektrik Perakende Satış Sektöründe Rekabetçi Yapının Uygulanması ve Sürdürülmesi Tamer Emre, MSc.,MA PwC Elektrik Piyasa Hizmetleri Koordinatörü

2 Elektrik Perakende Sektöründe Mevcut Durum Serbest Tüketici Gelişimi 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0 12/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / /2015 0% Çekiş Oranı Serbest Tüketici Adedi Sayaç Adedi Kaynak: EPİAŞ Raporlar 2

3 Elektrik Perakende Sektöründe Mevcut Durum 11% 11% Katılımcı Sayısı 78% Özel Tedarik Görevli Perakende Perakende Görevli Perakende ST 5% ST Oranı (adet) 95% 60% 40% ST Oranı (kwh) Görevli Perakende ST Perakende Özel Tedarik 40% ST Paylaşımı (Tahmin) 60% Kaynak: EPİAŞ Raporlar 3

4 Elektrik Perakende Sektöründe Mevcut Durum Görevli Perakende Şirketi (21) Özel Tedarik Şirketleri (151) Perakende Şirketi (21) Görevli Perakende ve Perakende abone sayıları değerlendirildiğinde, 21 şirketin 151 şirkete göre daha etkin olduğu görülmektedir. 4

5 Enerji Alış ST Erişim Bayi Yönetimi ST Kayıt Öngörülemeyen Maliyetler İlave Maliyetler Ceza 7 Dünya en iyi uygulama örnekleri 5

6 1 Dağıtım Perakende ayrışması tam olarak sağlanamadığı için istenilen düzeyde rekabet ortamına ulaşılamamaktadır. Sayaç okuma, arıza, kesinti ve planlı bakım gibi bilgiler, piyasada ticaret için kritik bilgilerdir ve tedarik şirketleri erişiminde değildir. Enerji Alış Tedarik şirketlerinin enerji alışları ve piyasalarda bu enerjiyi temin etme şekilleri kastedilmektedir. Bu bilgiler, kullanılması halinde elektrik piyasalarındaki faaliyetlerde avantaj elde edilmesine neden olabilir. Tedarik şirketlerinin böyle bir imkanı bulunmamaktadır. 6

7 2 Dağıtımın ayrışması ile oluşan Görevli Perakende ve Perakende şirketlerinin abonelere erişiminde avantajlar bulunmaktadır. Bu şirketlerin doğal bayilik ağları bulunmaktadır. Dağıtım Şirketlerinin uygulamalarında teklik bulunmamaktadır. ST Erişim Bayi Yönetimi Rekabet Kurumu Kararları arasında tespit edilmiş rekabeti engelleyici uygulamalar bulunmaktadır. Tedarikçisini seçme hakkına sahip müşterilere erişim ve pazarlama faaliyetleri kastedilmektedir. 7

8 3 ST Kayıt Serbest Tüketici işlemlerinin yapılabilmesi için mevzuat kapsamındaki kayıt kastedilmektedir. Serbest tüketicilere ait veriler, bilgi yönetim sistemlerinin «kıymetli» verileridir. Tedarik şirketleri, bu verileri doğru şekilde temin etmekte zorlanmaktadır. İlk aşamada «Ön Uzlaştırma» gibi ortak bir abone bilgi sisteminin temini ile çözüm için adım atılabilecektir. Enerji tedariki kayıt-onay sürecinin eşit şartlarda işletilmesi gereklidir. 8

9 4 Öngörülemeyen Maliyetler Tedarik şirketi faturalarında yer alan ve öngörülemeyen kalemler kastedilmektedir. Tedarik şirketlerinin faturalarında görmesi gereken kalemler, Piyasa İşletim Ücreti gibi tahmin edilebilir, hesaplanabilir veriler olmalıdır. Sıfır bakiye düzeltme kalemi (yeni düzenleme ile iletim sistemi kullanım bedeli içine yerleştiriliyor), YEKDEM kalemi gibi ÖNGÖRÜLEMEZ maliyetler, çekiş oranında yansıtıldığından ticaret hacmini sınırlamaktadır. Piyasada öngörülemez maliyetler ortadan kalkmalıdır. 9

10 5 Pratikte sayaç okumaları, hatalı verilerin düzeltilmesi, teminata esas çekiş değerlerinin yüklenmesi gibi faaliyetler, tedarik şirketlerinin ST finansmanını ilave 90 günden fazla arttırmaktadır. Görevli perakende ve perakende şirketleri, fatura göndermek gibi maliyet kalemlerinde avantajlıdır. İlave Maliyetler Perakende hizmetinin eşit şartlarda verilebilmesi için gerekli maliyetler kastedilmektedir. Günümüzde bilgi işlem faturalama sistemi, işletimin beynidir. Görevli perakende ve perakende şirketlerinin aynı bilgi işlem sistemi altyapılarını, üstelik aynı veri tabanını kullanma olasılığı vardır. Bu sistem, bir tedarik şirketi için en ciddi maliyetdir. 10

11 6 Ceza Rekabet Kurumu kararlarında EPDK nın düzenlemesine atıf yapılmaktadır. EPDK cezaları, küçük toptan şirketlerin karşılayamayacağı düzeyde ağır cezalardır. İlave maliyetlerin tümünde yapıldığı gibi cezalandırmada çekiş miktarı büyüklüğüne göre uygulama yapılması önerilebilir. Rekabeti Önlemeye yönelik faaliyetlerdeki ceza uygulamaları kastedilmektedir. 11

12 Dünya en iyi uygulama örneklerinde rekabetin sağlıklı yürümesi için; TÜKETİCİ, süreç içinde tutulmaktadır, 7 Dünya en iyi uygulama örnekleri Rekabeti bozucu faaliyet şikayetleri, prosedür, süreç ve cezalar son derece şeffaftır. 12

13 SONUÇ Elektrik Perakende Sektöründe Rekabetin sağlıklı şekilde işleyebilmesi için, konularında tesis edilmelidir. Enerji Alış TÜKETİCİ yi süreç dışında bırakmayan, Dünyadaki en iyi uygulama örneklerine paralel çözümler ST Erişim ve Bayi Yönetimi ST Kayıt Öngörülemeyen Maliyetler İlave Maliyetler Ceza 13

14 Teşekkürler Tamer Emre Elektrik Piyasa Hizmetleri Koordinatörü M.Sc., M.A. Tel: Faks: PwC Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede PwC ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan PwC Türkiye yi ifade etmektedir. PwC Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan PwC Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.