Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri

Transkript

1 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri (7. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri - Sakarya 2016) EDİTÖR Yrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE EDİTÖR YARDIMCISI Arş. Gör. Kübra CEVHERLİ İstanbul 2016

2 ENSAR NEŞRİYAT TİC. A.Ş. Eserin her türlü basım hakkı anlaşmalı olarak Ensar Neşriyat a aittir. ISBN : Sertifika No: Kitabın Adı Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri (7. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri - Sakarya 2016) Editör Yrd. Doç. Dr. Abdullah İNCE Editör Yardımcısı Arş. Gör. Kübra CEVHERLİ Yayın Yönetmeni Hüseyin KADER Kapak Halil YILMAZ Baskı-Cilt ÇINAR MAT. ve YAY. SAN. TİC. LTD. ŞTİ Yıl Mahallesi Matbaacılar Caddesi Ata Han No:34 / 5 Bağcılar - İSTANBUL Tel: Faks: Sertifika No: Basım adet basılmıştır. İletişim Ensar Neşriyat Tic. A.Ş. Oruçreis Mahallesi Giyimkent 12. Sokak No: 40/42 Esenler/ İstanbul Tel: (0212) Faks: (0212) ensar@ensarnesriyat.com.tr

3 İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL MEDYA KULLANIM ALIŞKANLIKLARI Kübra CEVHERLİ 2* Ayşe ŞENTEPE 3** Özet Son zamanlarda sıklıkla kullanılan ve sosyal medya olarak isimlendirilen sanal ortam, insanlar arasındaki etkileşimi arttırması bakımından oldukça önemlidir. Araştırmalar insanların, sosyal medya ve internet ortamında zamanla daha fazla zaman harcadıklarını, burada gerçek yaşam gereksinimlerini karşılamaya çalıştıklarını ve yine bu sanal gerçeklik içinde yeni bir dünya oluşturmaya çabaladıklarını göstermektedir. Bu konuda yapılan çalışmalara bakıldığında aşırı elektronik medya kullanımının günlük yaşam aktivitelerini olumsuz yönde etkilediğinin ortaya çıktığı görülmektedir. Bilhassa gençler arasında hızlı bir kullanım artışı gösteren sosyal medya ve gençlerin büyük oranda sosyal medyayı kullanması çalışmamıza konu olmuştur. Bu çalışma kapsamında yüksek din öğrenimi gören Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin iletişimde ve günlük hayatta sosyal medyayı kullanma alışkanlıkları araştırılacaktır. Sosyal medya ülkemizde internet mecrasında en fazla kullanılan uygulamalardan biridir. İlahiyat fakültesi öğrencilerinin sosyal medyayı hangi amaçla kullandıkları, interneti kullanırken sosyal medya sayfalarında ne kadar zaman geçirdikleri, sosyal medya üzerinden yaptıkları paylaşımların türleri ve amaçları, günlük hayatta ve iletişimde sosyal medyayı ne derecede kullandıkları ve sosyal medyaya bakışı araştırılacaktır. Sosyal medya kullanma alışkanlıklarının araştırılması, sosyal medyaya olan ilgilerin veya yaklaşımların ortaya çıkarılması açısından oldukça önemli görülmektedir. 2 * Arş. Gör., Sakarya Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Din Eğitimi 3 ** Yrd. Doç. Dr., Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Din Psikolojisi

4 124 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri Giriş Sosyal medya kavramının genel kabul görmüş bir tanımı bulunmamaktadır. Tutgun-Ünal (2015: 53), literatürdeki tanımları toparlayarak sosyal medyayı şu şekilde açıklamıştır: Sosyal medya, sosyal bir ortamda kendilerini tanıtma, sosyal ağ ortamı kurma, diğer kullanıcılarla iletişim kurma ve devam ettirme (Ellison, Steinfield ve Lampe, 2007), oluşturdukları içeriği (fotoğraf, video, blog vb.) paylaşma (Kim, Jeong ve Lee, 2010), kişisel bilgilerini, fotoğraf ve videolarını içeren profil sayfası oluşturma ve tanımadığı insanlarla ilişkiler kurma, yeni arkadaşlıklar keşfetme (Wang, Moon ve diğ, 2010) gibi olanaklar sunan çevrimiçi platformlardır (akt. Tutgun Ünal, 2015: 53). Sosyal medya kullanımı, günümüzün sanal ortam kullanıcıları tarafından bir alışkanlık haline gelerek; bir taraftan her kültürden, kesimden ve sosyal çevreden geniş kitlelerin sosyal taleplerine yanıt verirken; diğer taraftan bu ortamı eleştirenlerin odak noktasında bulunmaktadır (Vural ve Bat, 2010: 3349). Genel olarak bireylerin internette birbirleriyle yaptığı diyaloglar ve paylaşımlar sosyal medyayı oluşturur. Sosyal medyada, sosyal ağlar ve toplu gruplar yer alır. İnsanlar, kurumlarını tanıtırlar, arkadaş ilişkileri kurarlar, ürün servis, fikir ve nesnelerin içeriğine ilişkin bağlılık gösterirler. Sosyal medya en yüksek derecede paylaşımın gerçekleştiği, online medyanın yeni bir türü olarak fırsatlar sunduğu en yeni fikirlerden biridir (Vural ve Bat, 2010). Hazar a (2011) göre sosyal medya günümüzde en önemli iletişim araçlarından birisi olma yolunda hızla ilerleyen internetin en gözde uygulamaları arasında yer almaktadır. İnternetin kullanılma sıklığı artarken, bu sıklık içinde de sosyal medyaya girilme oranının yükseldiği ve yakın bir gelecekte neredeyse internet kullanımının çok önemli bir kısmının sosyal medya tarafından sağlanacağı düşünülmektedir. Sosyal medya uygulamalarının yalnızca iletişimi sağlamadığı, neredeyse bireylerin hemen her ihtiyacını karşılar hale geldiği şeklinde değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu ihtiyaçlardan bazıları: Bilgi edinme, arama yapma, oyun gibi pek çok aktivitedir. Böylece aradığı hemen her şeyi sosyal medyada bulan kişilerin başka bir araca olan ihtiyaçlarının ortadan kalkacağı düşünülmektedir (Hazar, 2011: 153). Kısaca sosyal medya uygulamalarından bahsedecek olursak; Zamanımızın en çok kullanılan sosyal medya uygulaması Facebook tur. Twitter, Foursquare, Instagram öne çıkan ve en popüler olan sosyal medya uygulamaları olarak karşımıza çıkmaktadır.

5 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 125 Facebook 2004 yılında Mark Zuckerberg ve oda arkadaşları tarafından Harvard Üniversitesi içinde kurulmuştur (Liebert, 2011: 16). Uygulama 2005 yılında daha çok akademik camia içinde kalsa da, 2006 yılında şimdiki niteliklerine kavuşarak genel kitlelere ulaşmıştır. Yine aynı döneme hitap eden Twitter ise, daha kısa cümlelerin kurulmasıyla oluşturulan twit ler ile iletişim kurulması, daha çok gençlere ve Hollywood un ve müzik dünyasının ünlülerine hitap etmesi nedeniyle oldukça ünlenmiştir (Hazar, 2011). Diğer taraftan Foursquare, 2009 yılında arkadaşlar ile check-in olarak adlandırılan yer bildirimi ve gerçek zamanlı konum paylaşmayı başlatmıştır. Beş yıl sonra, check-in e kendi uygulamasını vermeye karar vererek Swarm isimli yeni bir uygulamayı ortaya çıkarmıştır. Böylece, kullanıcıların arkadaşlarını takip edip, onlarla buluşabilmesi için en hızlı yol olarak tanımlanmaktadır. 1 Instagram, 2010 yılı sonunda Kevin Systrom ve Mike Krieger adlı iki girişimcinin kurduğu bir fotoğraf paylaşım uygulaması olarak ortaya çıkmıştır. Buna göre, uygulamanın oldukça popüler olduğu ve 2012 yılında Facebook tarafından 1 milyar dolar gibi muazzam bir ücrete satın alındığı bildirilmektedir (Gürel, 2011). Türkiye deki sosyal ağa sahiplik oranları incelendiğinde, aktif kullanıcı ile kullanıcı sayısı açısından Dünya genelinde 4.sırada yer alan Facebook dikkat çekmektedir (Socialbakers, 2013; akt. Tutgun Ünal, 2015:57). Sosyal medya olarak isimlendirilen bu sanal ortam, insanlar arasındaki etkileşimi arttırması bakımından oldukça önemlidir. Araştırmalar insanların, sosyal medya ve internet ortamında zamanla daha fazla zaman harcadıklarını, burada gerçek yaşam gereksinimlerini karşılamaya çalıştıklarını ve yine bu sanal gerçeklik içinde yeni bir dünya oluşturmaya çabaladıklarını göstermektedir (Dikme, 2013). Sosyal medya ülkemizde internet mecrasında en fazla kullanılan uygulamalardan biridir. Bu sebeple, bilhassa gençler arasında hızlı bir kullanım artışı gösteren sosyal medya ve gençlerin büyük oranda sosyal medyayı kullanması çalışmamıza konu olmuştur. Bu bağlamda bu çalışma kapsamında yüksek din öğrenimi gören Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin iletişimde ve günlük hayatta sosyal medyayı kullanım alışkanlıkları (erişilen cihaz türü, ne zamandan beri kullandığı, günlük kullanım süresi), sosyal medya tercihleri (Facebook, Twitter, Instagram gibi uygulamalardan hangilerini kullandığı), sosyal medyayı hangi amaçla kullandıkları ve sosyal medyaya ilişkin bazı düşünceleri araştırılmıştır. Ayrıca çalışmada cinsiyete ilişkin sosyal medya kullanım amaçlarına göre farklılaşma olup olmadı- 1 ( ).

6 126 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri ğı da incelenmiştir. Sosyal medya kullanım alışkanlıklarının araştırılması, sosyal medyaya olan ilgilerin veya yaklaşımların ortaya çıkarılması açısından oldukça önemli görülmektedir. 1. Yöntem 1.1. Araştırmaya Katılanlar ve Nitelikleri Araştırmanın örneklemini, eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde lisans öğrenimini görmekte olan toplam 248 öğrenci oluşturmaktadır. Tesadüfî örnekleme yolu ile seçilen grupta 44 (%17,7) erkek, 204 (% 82,3) kız öğrenci bulunmaktadır. Örneklemi oluşturan öğrencilerin yaşları 18 ile 31 arasında değişmektedir ve yaş ortalaması 21 dir Veri Toplama Araçları Araştırmada veri toplama ve ölçme aracı olarak kullanılan anketin, ilk bölümünde demografik özellikleri (cinsiyet, yaş, bölüm, sınıf vb.) belirleyen kişisel bilgi formuna yer verilmiştir. İkinci bölümde, öğrencilerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarını (erişilen cihaz türü, ne zamandan beri kullandığı, günlük kullanım süresi) ve sosyal medya tercihlerini (Facebook, Twitter, Instagram gibi uygulamalardan hangilerini kullandığı) belirlemeye yönelik 14 soruya yer verilmiştir. Daha sonra Sosyal Medya Kullanım Amaçları nı ölçmeye yönelik sorulara yer verilmiştir. Bu sorular 17 maddeden oluşmakta olup, çeşitli kullanım amaçlarına öğrencilerin ne sıklıkta katıldığını belirlemektedir. Bu maddeler Tutgun-Ünal (2015) ve Dikme (2013) ne ait iki farklı çalışmadan alınmıştır. Son olarak, ankete araştırmacılar tarafından İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin, popüler bir iletişim ortamı olan sosyal medyaya ilişkin bazı düşüncelerini tespit etmeye yönelik 10 soru eklenmiştir Verilerin Toplanması ve Analizi Anket uygulamaları, araştırmacılar tarafından yapılmış olup, uygulama süresi yaklaşık dakika arasında değişmiştir. Araştırmamızda 267 anket uygulanmış ancak bu anketlerden 19 u eksik ve yanlış doldurma nedeni ile değerlendirme dışı bırakılarak, 248 anket değerlendirmeye alınmıştır. Veri analizi, SPSS paket programı yardımıyla yapılmıştır. Öncelikle araştırmaya katılan öğrencilerin betimleyici özelliklerini tasvir eden ve anketteki tüm sorulara verilen cevaplara ait frekans ve yüzde dağılımları çıkartıl-

7 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 127 mıştır. Ayrıca cinsiyet göre farklılaşma olup olmadığını tespit etmek için Ki-Kare analizi kullanılmıştır. 2. Bulgular Katılımcıların sosyal medyaya ilişkin görüşlerine ve kullanım amaçlarına göre dağılımları tablolar halinde aşağıda yer almaktadır. Tablo 1: Katılımcıların İnternet Bağlantınız var mı? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımı İnternet N (Sayı) % (Yüzde) Evet ,7 Hayır 27 10,9 Cevapsız 3 1,2 Toplam Tablo 1 e göre katılımcıların % 89,7 sinin internet bağlantısının olduğu, geriye kalan %10,9 luk kısmının ise internet bağlantısının olmadığı belirlenmiştir. Tablo 2: Katılımcıların Kaç yıldır İnternet Bağlantınız Vardır? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % 1 yıl yıl yıl yıl yıl yıldan fazla Cevapsız Toplam Tablo 2 ye göre katılımcıların % 51,1 inin 5 yıldan fazla süredir, %12,9 unun 3 yıldır, %9,7 sinin 4 yıldır, %7,3 nün 1 yıldır, % 6,5 nin 2 yıldır ve yine geriye kalan %6,5 lik kesimin de 5 yıldır internet bağlantısının olduğu tespit edilmiştir. Tablo 3: Katılımcıların İnternet e genellikle nereden bağlanıyorsunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % Ev Üniversite kampüsü Diğer Cevapsız Toplam Tablo 3 e göre katılımcıların %56 sının evden, %10,5 nin üniversite kampüsünden ve geriye kalan %59 luk kısmında diğer yerlerden internete bağlandıkları belirlenmiştir.

8 128 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri Tablo 4: Katılımcıların Hangi sıklıkla internet kullanıyorsunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % Her gün Haftada üç dört Ayda bir iki 1.4 Toplam Tablo 4 e göre katılımcıların %94 ünün her gün internet kullandığı, %5,6 sının haftada üç dört kez, %0,4 nün de ayda 1-2 gün internet kullandığı görülmektedir. Tablo 5: Katılımcıların İnternete girdiğinizde ortalama kaç saat zaman harcıyorsunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % 1 saattten az saat saat saatten fazla Cevapsız 1.4 Toplam Tablo 5 e göre, katılımcıların %57,3 nün internete girdiklerinde ortalama 1-3 saat zaman harcadığı, % 10,9 nun 4-6 saat, %25 nin 1 saatten az ve geriye kalan % 6,5 luk kesimin de 6 saatten fazla internette zaman harcadığı belirlenmiştir. Tablo 6: Katılımcıların Hangi Amaçlarla İnterneti Kullanırsınız? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % Resmi hizmetler 78 6 Banka İşlemleri 73 6 Eğlence Sosyal ağlar Video izleme Eğitim Araştırma Uzaktaki kişi/grup/kurumlarla iletişim İnternette sörf 67 5 Diğer 25 2 Toplam

9 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 129 Tablo 6 ya göre, katılımcılardan 202 kişi araştırma yapmak için, 195 kişi eğitim için, 194 kişi video izlemek için, diğer 189 kişi sosyal ağları kullanmak için, 156 kişi eğlence için, diğer 131 kişi uzaktaki kişi/grup/kurumlarla iletişim için, 78 kişi banka işlemleri için, 73 kişi resmi hizmetler için, 67 kişi internette sörf yapmak için ve 25 kişide diğer işlemler için interneti kullanmaktadır. Üniversite öğrencilerinden oluşan örneklemin kullanım amaçlarının ilk sıralarında araştırma yapmak ve eğitim için kullanımın çıkması beklenilen bir sonuçtur. Tablo 7: Katılımcıların Sosyal medya kullanıyor musunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımı İnternet N % Evet Hayır Cevapsız Toplam Tablo 7 e göre katılımcıların %91,9 unun sosyal medyayı kullandığı, geriye kalan %2,8 lik kısmının ise sosyal medyayı kullanmadığı görülmektedir. Tablo 8: Katılımcıların Sosyal medya uygulamalarına hangi cihaz türlerinden erişiyorsunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % Sadece masaüstü bilgisayar 2.8 Masaüstü ve mobil cihazlar Sadece mobil cihazlar Cevapsız 1.4 Toplam Tablo 8 e göre katılımcıların %73.4 ü sadece mobil cihazlardan sosyal medya uygulamalarına erişmektedir. Masaüstü ve mobil cihazların ikisinden de erişenlerin oranı %25.4 tür. Sadece masaüstü bilgisayardan eriştiklerini belirtenlerin oranı ise sadece %0.8 tir. Öğrencilerin toplamda %98.8 inin mobil cihazlarla internete eriştiklerini ifade etmesinden, kullandıkları mobil cihazların internet erişimine ve sosyal medya kullanımına imkan veren cihazlar olduğunu anlamak mümkündür.

10 130 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri Tablo 9: Katılımcıların Şahsi bilgisayarınız var mı? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımı İnternet N % Evet Hayır Toplam Tablo 9 a göre katılımcıların %60 ının şahsi bilgisayarı bulunmakta; yaklaşık %40 ının ise bulunmamaktadır. Tablo 8 de sosyal medya uygulamalarına masaüstü cihazlardan bağlananların oranının toplamda %26.2 olduğu görülmektedir. %60 ının bilgisayar sahibi olmasına rağmen sosyal medya uygulamalarına bilgisayardan bağlananların oranının %60 larda olmaması, sosyal medya uygulamalarına bağlanılan cihaz türünün bilgisayar sahibi olmalarından bağımsız olduğunu gösterdiği söylenilebilir. Buradan sosyal medya erişimine mobil cihazların daha kolay imkan verdiği yorumunu yapmak yanlış olmayacaktır. Tablo 10: Katılımcıların Ne zamandan beri sosyal medyayı kullanıyorsunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % 1 yıldan az yıl arası yıl arası yıldan fazla Cevapsız Toplam Tablo 10 a göre katılımcıların % 42.7 si 4-6 yıl arası sosyal medya kullanıcısıdır. %28.6 sı 7 yıldan fazla; %22.6 sı 1-3 yıl arası sosyal medya kullanmaktayken 1 yıldan az süredir kullananların oranı ise %4.4 tür. Soruyu cevapsız bırakanların oranı ise %1.6 dır. Tablo 11: Katılımcıların Sosyal medyaya günde ne kadar süre bağlanırsınız? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % 1 saatten az saat arası saat arası saatten fazla Cevapsız Toplam

11 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 131 Tablo 11 e göre katılımcıların %54 ü günde 1-3 saat arası sosyal medyaya bağlanmaktadır. Katılımcıların %29 u 1 saatten az; %11.7 si 4-6 saat arası; %3.6 sı ise 7 saatten fazla bağlandıklarını ifade etmişlerdir. Gün içerisinden 4 saat ve üzeri sosyal medyaya bağlananların oranı toplamda %15.1 gibi hiç azımsanmayacak bir orandadır. Tablo 12: Katılımcıların Sosyal Medya Uygulamalarından Hangilerini Kullanıyorsunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % Facebook Twitter Instagram Foursquare-swarm Google Linkedin Vine Snapchat Pinterest Periscop Youtube Flickr Scorp Diğer (whatsapp, whatpad, tumbler vd.) Toplam Tablo 12 ye bakıldığında sosyal medya uygulamalarından en çok Facebook un kullanıldığı görülmektedir. Katılımcıların 192 si sosyal medya uygulamalarından facebook u; 187 si youtube u; 169 u instagram ı; 148 i google ı; 114 ü twitter i, 78 i snapchat i kullandığını belirtmiştir. Sırasıyla 39 katılımcı swarm, 30 u diğer uygulamalar, 17 si vine, 10 u periscope, 9 u scorp, 8 i pinterest, 5 i linkedin, 2 si flicker uygulamalarını kullandıklarını belirtmiştir.

12 132 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri Tablo 13: Katılımcıların Favori Web Sitelerinizi İşaretleyiniz İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % Facebook ,11 Twitter 82 8,33 Myspace 1 0,10 Hotmail 49 4,98 Youtube ,92 Yahoo 5 0,51 Google ,90 Üniversite Web Sitesi 61 6,20 Blogger 12 1,22 Wikipedia 70 7,11 Ekşi Sözlük 30 3,05 Dailymotion 15 1,52 Flicker 1 0,10 ÖSYM 21 2,13 Memurlar.Net 2 0,20 Netlog 2 0,20 Sesli Sözlük 12 1,22 Günlük Gazete 46 4,67 Hepsiburada.com 43 4,37 Diğer 21 2,13 Toplam Tablo 13 e göre katılımcılardan 196 kişinin Youtube, 186 kişinin Google, 128 kişinin favori web sitesinin Facebook olduğu, 82 kişinin Twitter, 70 kişinin Wikipedia, 61 kişinin üniversite web sitesi,49 kişinin Hotmail, 46 kişinin Günlük Gazete, 43 kişinin Hepsiburada.com,30 kişinin Ekşi Sözlük, 21 kişinin ÖSYM, 21 kişinin diğer siteler,15 kişinin Dailymotion, 12 kişinin Sesli Sözlük, 12 kişinin Blogger, 5 kişinin Yahoo, 1 kişinin Flicker, 2 kişinin Netlog, 2 kişinin Memurlar. net olduğu görülmektedir.

13 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 133 Tablo 14: Katılımcıların Üniversitenin faaliyetlerinden hangi yollarla haberdar olursunuz? İfadesine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları N % Afişler ,34 Web sitesi ,22 Panolar ,48 Sosyal Medya (Facebook, Twiter, Blog) ,80 Arkadaşlar ,53 SMS 39 4,41 MMS (görüntülü mesaj) 2 0, ,07 IPhone-IPad Uygulamaları 12 1,36 Diğer 5 0,57 Toplam Tablo 14 e göre katılımcılardan 208 kişi üniversitelerin faaliyetlerinden arkadaşları sayesinde, 175 kişi sosyal medya (facebook, twiter, blog) aracılığıyla, 171 kişi afişlerin üzerinden, 128 kişi panolardan, 108 kişi web sitesi ile, 39 kişi SMS yoluyla, 36 kişi yoluyla, 12 kişi IPhone-Ipad uygulamalarıyla, 5 kişi diğer yollarla ve 2 kişi de MMS (görüntülü mesaj) ile haberdar olmaktadır. Tablo 15: Katılımcıların Sosyal Medya Kullanım Amaçları İfadelerine Verdikleri Cevaba Göre Dağılımları Hiçbir zaman Nadiren Bazen Çoğu zaman Her zaman N % N % N % N % N % 1. Sohbet etmek için kullanırım Yeni kişilerle tanışmak için kullanırım Diğer insanlar tarafından tanınmak için kullanırım Beğendiğim haberleri paylaşmak veya retweet atmak için kullanırım. 5. Beğendiğim nesneleri (resim, video, not vb.) paylaşmak için kullanırım Oyun oynamak için kullanırım Diğer insanların profillerine göz atmak için kullanırım

14 134 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 8. Bildirim/durum yazmak için kullanırım. 9. Başkalarının durumlarına veya paylaşımlarına yorum yazmak/ beğenmek için kullanırım. 10. İlgimi çeken gruplara üye olmak veya bir grubu takip etmek için kullanırım. 11. Müzik dinlemek/paylaşmak için kullanırım. 12. Ünlü kişilerin sayfalarını takip etmek için kullanırım. 13. Eğitim amaçlı iletişim kurmak için kullanırım. 14. Bilgi/haber araştırmak için kullanırım. 15. Mevcut arkadaşlarımla iletişimi devam ettirmek için kullanırım. 16. Sosyal medyayı marka/ ürün sayfalarıyla etkileşimde bulunmak (teknik destek, problem bildirmek vs.) için kullanırım. 17. Sosyal medyayı marka/ürünler hakkında alışveriş amacıyla bilgi almak için kullanırım Bireylerin sosyal medya kullanımı kişiden kişiye göre değişmektedir. Sosyal medya araçlarından herkesin beklentisi değişik olmakta, farklı kullanımlar farklı doyumlara neden olabilmektedir (Hazar, 2011:153). Sosyal medya bazıları için ilgi alanlarına göre bilgi edinme, eğitim ve haber amaçlı kullanılırken; başka bazıları için sosyalleşmek amaçlı sohbet etmek, iletişim kurmak, yeni kişilerle tanışmak, durum, resim ve müzik paylaşımları yaparak başkaları tarafından tanınmak ve takip edilmek; diğer bir kısım için ise ünlü kişiler ya da ünlü markalarla etkileşimde bulunabilmek için kullanılmaktadır. Ancak bu genellikle sabit kalmamakta, kullanım amaçları bireyin içinde bulunduğu duruma göre değişebilmektedir. Tablo 15 e bakıldığında katılımcıların sosyal medyayı %73.4 oranıyla çoğu zaman ve her zaman bilgi ve haber araştırmak için kullanıldığı görülmektedir. Bilgi ve haber araştırmak için bazen kullananlar da katıldığında %94.4 bu amaçla kullanıldığı görülmektedir. İkinci sırada ise sohbet etmek için %53.6 çoğu zaman ve her zaman kullanıldığı görülmektedir. Sohbet etmek için ba-

15 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 135 zen kullananların oranı da katıldığında toplam %85.5 kullanıldığı görülmektedir. Bilgi/haber araştırmak ve sohbet etmek maddelerini sırasıyla mevcut arkadaşlarla iletişimi devam ettirmek, eğitim amaçlı iletişim kurmak, ilgi çeken gruplara üye olmak veya bir grubu takip etmek, beğenilen nesneleri (resim, video, not vb.) paylaşmak, diğer insanların profillerine göz atmak maddeleri takip etmektedir. Yine Tablo 15 e göre çok nadir olarak oyun oynamak, yeni kişilerle tanışmak, diğer insanlar tarafından tanınmak için sosyal medya kullanılmaktadır. Hatta katılımcıların %62.9 unun yeni kişilerle tanışmaya hiçbir zaman yanıtını verdiği görülmektedir. Oyun oynama için de hiçbir zaman yanıtını verenler ise %44.8 oranındadır. Tablo 16: Katılımcıların Sosyal Medyaya İlişkin Görüşlerine Göre Dağılımları Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum N % N % N % 1. Sosyal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşırım. 2. Sosyal medya ortamlarında fotoğraf paylaşmayı uygun bulmam. 3. Sosyal medyada dini içerikli paylaşımlar yaparım. 4. Sosyal medyada karşılaştığım dini bilgilerin doğruluğunu araştırırım. 5. Bilmediğim gruplardan gelen dini içerikli mesajları başkalarına da gönderirim. 6. Sosyal medya ortamlarındaki arkadaş listelerimde karşı cinsten kişilerin bulunması sorun değildir. 7. Sosyal medya ortamlarında karşı cinsten kişilerle arkadaşlık yapmayı uygun bulurum. 8. Sosyal medya hesaplarımda sadece sanal ortamda tanıdığım arkadaşlarla da iletişime geçerim. 9. Sosyal medyada çok fazla zaman geçirdiğimi düşünüyorum. 10. Sosyal medyayı bir tehlike olarak görüyorum

16 136 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri Tablo 16 ya göre Sosyal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşırım. ifadesine katılımcıların %54.8 i katılmıyorum, %9.7 si kararsızım, %35.5 i katılıyorum şeklinde cevap vermiştir. Sosyal medya ortamlarında fotoğraf paylaşmayı uygun bulmam. ifadesine katılımcıların %28.2 si katılmadığını, %21.8 si kararsız olduğunu, %50 si ise katıldığını belirtmiştir. Sosyal medyada dini içerikli paylaşımlar yaparım. ifadesine % 70.2 oranında katılımcının katıldığı, %12.9 oranındakilerin kararsız olduğu ve %16.5 oranındakilerin katılmadığı görülmektedir. Sosyal medyada karşılaştığım dini bilgilerin doğruluğunu araştırırım. ifadesine katılımcıların %81.5 i katılıyorum, %9.3 ü kararsızım, %8.5 i katılmıyorum şeklinde cevap vermiştir. Bilmediğim gruplardan gelen dini içerikli mesajları başkalarına da gönderirim. ifadesine %79.0katılmıyorum, %10.5 kararsızım, %9.7 katılıyorum cevabını vermiştir. Sosyal medya ortamlarındaki arkadaş listelerinde karşı cinsten kişilerin bulunmasını sorun olarak görenler %60.9, kararsız olanlar %12.9, sorun olarak görmeyenler %25.4 oranındadır. Sosyal medya ortamlarında karşı cinsten kişilerle arkadaşlık yapmayı uygun bulurum. İfadesine katılmayanlar %83.5, kararsızlar %8.1, katılanlar %6.9 oranındadır. Sosyal medya hesaplarımda sadece sanal ortamda tanıdığım arkadaşlarla da iletişime geçerim. ifadesine katılımcıların %67.7 si katılmıyorum, %9.7 si kararsızım, %22.2 si katılıyorum şeklinde cevap vermiştir. Sosyal medyada çok fazla zaman geçirdiğimi düşünüyorum. ifadesine %37.5 katılmıyorum, %24.6 kararsızım, %37.1 katılıyorum cevabını vermiştir. Son olarak ise Sosyal medyayı bir tehlike olarak görüyorum. ifadesine katılımcıların %16.9 u katılmadığını, %42.3 ü kararsız olduğunu, %40.3 ü katıldığını belirtmiştir. Tartışma ve Sonuç Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıklarını ve amaçlarını tespit etmeye yönelik yapılmış olan bu çalışma sonucunda öğrencilerin % 89,7 sinin internet bağlantısının olduğu (Tablo 1); bunların % 51,1 inin 5 yıldan fazla süredir, %12,9 unun 3 yıldır, %9,7 sinin 4 yıldır, %7,3 nün 1 yıldır, % 6,5 nin 2 yıldır ve yine geriye kalan %6,5 lik kesimin de 5 yıldır internet bağlantısının olduğu tespit edilmiştir (Tablo 2). Katılımcıların %56 sının evden, %10,5 nin üniversite kampüsünden ve geriye kalan %59 luk kısmında diğer yerlerden internete bağlandıkları belirlenmiştir. Diğer yerler olarak genellikle telefon zikredilmiştir (Tablo 3). Hangi sıklıkla internet kullandıklarını tespit etmeye yönelik soruya verdikleri cevaplarla katılımcıların %94 ünün her gün internet kullandığı, %5,6 sının

17 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 137 haftada üç dört kez, %0,4 nün de ayda 1-2 gün internet kullandığı görülmektedir (Tablo 4). İnternete girildiğince harcanan zaman için ise, katılımcıların %57,3 nün internete girdiklerinde ortalama 1-3 saat zaman harcadığı, % 10,9 nun 4-6 saat, %25 nin1 saatten az ve geriye kalan % 6,5 luk kesimin de 6 saatten fazla internette zaman harcadığı belirlenmiştir (Tablo 5). İnternet kullanım amaçları için katılımcılar tarafından en çok araştırma yapmak ve eğitim zikredilirken; daha sonra sırasıyla video izlemek, sosyal ağları kullanmak, eğlence, uzaktaki kişi/grup/kurumlarla iletişim, banka işlemleri, resmi işlemler ve internette sörf yapmak gelmiştir. 202 kişi araştırma yapmak için, 195 kişi eğitim için, 194 kişi video izlemek için, diğer 189 kişi sosyal ağları kullanmak için, 156 kişi eğlence için, diğer 131kişi uzaktaki kişi/grup/kurumlarla iletişim için, 78 kişi banka işlemleri için, 73kişi resmi hizmetler için, 67 kişi internette sörf yapmak için ve 25 kişide diğer işlemler için interneti kullanmaktadır (Tablo 6). Üniversite öğrencilerinden oluşan örneklemin kullanım amaçlarının ilk sıralarında araştırma yapmak ve eğitimin çıkması beklenilen bir sonuçtur. Sosyal ağların ve sosyal medyanın kullanımının ilk sıralarda yer alması dikkat çeken bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyal medya kullanımına gelindiğinde katılımcıların %91,9 unun sosyal medyayı kullandığı, geriye kalan %2,8 lik kısmının ise sosyal medyayı kullanmadığı görülmektedir (Tablo 7). %91,9 gibi çok önemli bir kısmın sosyal medya kullanıyor olması bazı noktalara dikkat çekilmesinin gerektiğini göstermektedir. Yapılan çalışmalarda tıpkı internette olduğu gibi sosyal medya kullanımı da sosyal etkileşimi güçlendirici, zayıflatıcı ve tamamlayıcı etkilerde bulunduğu tespit edilmiştir (Hazar, 2011: 158). İnsanlarla etkileşim için ucuz ve kolay bir yol sunması, zaman ve mekân kısıtlaması tanımaması güçlendirici etkiler içinde sayılabilir. Diğer yandan insanların ailesi ve arkadaşlarıyla yüz yüze ilişki kurmasını engellemesi, bölgesel iletişimi azaltması konularında zayıflatıcıdır. Buna karşılık sosyal medyanın bir de tamamlayıcı etkilerinden bahsetmek olanaklıdır. Sosyal medya kullanımı ile yüz yüze iletişim bir arada kullanılabildiği gibi biri diğeri için bir randevulaşma aşaması olabilir (Heres ve Thomas, 2001: 177). Sosyal medya uygulamalarında bireylerin yüz yüze iletişime oranla daha fazla demokratik karar verme süreçleri içinde bulunması olumlanabilecek niteliklerdendir. Özellikle yalnızlığa zorlandıklarını düşünen içine kapanık bireyler günlük yaşamdaki sosyalizasyonun kendileri için verdiği sıkıntıyı görünmez ipleri birbirine bağlayan (Dolgun, 2005: 135) sosyal medyayı kullanarak aşmak yoluna gidebilmektedirler.

18 138 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri Bu kişiler için sosyal medya bir nevi kendilerine güvenlerini yeşertmeye çalıştıkları yerlerdir. Dolayısıyla sosyal yaşamda son derece çekingen davrananların sosyal medya uygulamalarında zaman zaman kendilerinden beklenmeyecek ölçüde sertleşmeleri beklenebilir. Bunların yanı sıra araştırmamızda internete bağlanılan cihaz türleriyle ilgili olarak katılımcıların %73.4 ü sadece mobil cihazlardan sosyal medya uygulamalarına eriştiği belirlenmiştir. Masaüstü ve mobil cihazların ikisinden de erişenlerin oranı %25.4 tür. Sadece masaüstü bilgisayardan eriştiklerini belirtenlerin oranı ise sadece %0.8 tir (Tablo 8). Öğrencilerin toplamda %98.8 inin mobil cihazlarla internete eriştiklerini ifade etmesinden, kullandıkları mobil cihazların internet erişimine ve sosyal medya kullanımına imkan veren cihazlar olduğunu anlamak mümkündür. Ayrıca sosyal medyanın sabit bilgisayarlara göre mobilitesi ve erişimi daha kolay olan mobil cihazlar aracılığıyla kullanımı, sosyal medyaya ve internete bağlı kalınan sürenin fazla olmasını desteklemekte ve yönelimin mobil cihaz tabanlı bir kullanıma geçiş eğiliminde olduğunu gösterir destekler niteliktedir. Ek olarak katılımcıların %60 ının şahsi bilgisayarı bulunmakta; yaklaşık %40 ının ise bulunmamaktadır (Tablo 9). Yine Tablo 8 e göre sosyal medya uygulamalarına masaüstü cihazlardan bağlananların oranının toplamda %26.2 olduğu görülmektedir. %60 ının bilgisayar sahibi olmasına rağmen sosyal medya uygulamalarına bilgisayardan bağlananların oranının %60 larda olmaması, sosyal medya uygulamalarına bağlanılan cihaz türünün bilgisayar sahibi olmalarından bağımsız olduğunu gösterdiği söylenilebilir. Buradan sosyal medya erişimine mobil cihazların daha kolay imkân verdiği yorumunu yapmak yanlış olmayacaktır. Gün içerisinde bağlı kalınan sürelerin de fazla olması bunu destekler niteliktedir. Bunların yanı sıra katılımcıların % 42.7 si 4-6 yıl arası sosyal medya kullanıcısıdır. %28.6 sı 7 yıldan fazla; %22.6 sı 1-3 yıl arası sosyal medya kullanmaktayken 1 yıldan az süredir kullananların oranı ise %4.4 tür. soruyu cevapsız bırakanların oranıysa %1.6 dır (Tablo 10). Araştırma sonucuna göre katılımcıların %54 ü günde 1-3 saat arası sosyal medyaya bağlanmaktadır. Katılımcıların %29 u 1 saatten az; %11.7 si 4-6 saat arası; %3.6 sı ise 7 saatten fazla bağlandıklarını ifade etmişlerdir (Tablo 11). Gün içerisinden 4 saat ve üzeri sosyal medyaya bağlananların oranı toplamda %15.1 gibi hiç azımsanmayacak bir orandadır. Günde 4 saat ve üzerinde sosyal medya kullanımı, katılımcıların sosyal medya ve dolayısıyla internet ortamında çok fazla zaman geçirdiklerini göstermektedir. Bu çalışma kapsamında sosyal medya bağımlılığını ortaya çıkarabilmek için herhangi bir soru sorulmamıştır fakat aşırı

19 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 139 kullanımın bağımlılığa götürüp götürmediğini analiz eden çalışmaların gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Hangi sosyal medya uygulamalarının daha çok kullanıldığına bakıldığında, sosyal medya uygulamalarından en çok Facebook un kullanıldığı görülmektedir. Sırasıyla Youtube u; Instagram ı; Google ı; twitter i, snapchat i kullanıldığı belirlenmiştir (Tablo12). Türkiye deki sosyal ağa sahiplik oranları incelendiğinde, aktif kullanıcı ile kullanıcı sayısı açısından Dünya genelinde 4.sırada yer alan Facebook dikkat çekmektedir (Socialbakers, 2013; akt. Tutgun Ünal, 2015:57). Sosyal medya tercihleri ile ilgili bir araştırmada ise, gençlerin %26 sı Twitter ın hayatlarındaki öneminin çok büyük olduğunu ifade ederken, %23 ünün Facebook için aynı ifadeyi kullandığı bulunmuştur (Turgut, 2013). Aradaki farkın büyük olmadığını belirten Turgut (2013) a göre, bir önceki araştırmada Facebook oranının %42 olması, Facebook kullanma eğiliminin düştüğünü göstermektedir. Bununla birlikte, gençlerde Instagram kullanımının da yaygınlaştığı gözlenmektedir. Fakat Instagram ın Facebook bünyesinde olduğunu unutmamak gerekir. Popüler fotoğraf paylaşım platformu olan Instagram, Facebook tarafından satın alındıktan sonra değerini 35 kat arttırdığı söyleniyor. Böylece, Facebook, Twitter karşısındaki düşüşünü Instagram ile telafi edildiği söylenmektedir (Tutgun-Ünal, 2011: 57). Favori web sitelerinin hangi site olduğuna ilişkin sorulan soruda katılımcılardan 196 kişinin Youtube, 186 kişinin Google, 128 kişinin favori web sitesinin Facebook olduğu, 82 kişinin Twitter, 70 kişinin Wikipedia, 61 kişinin üniversite web sitesi, 49 kişinin Hotmail, 46 kişinin Günlük Gazete, 43 kişinin Hepsiburada. com,30 kişinin Ekşi Sözlük, 21 kişinin ÖSYM,21 kişinin diğer siteler,15 kişinin Dailymotion, 12 kişinin Sesli Sözlük, 12 kişinin Blogger, 5 kişinin Yahoo, 1 kişinin Flicker, 2 kişinin Netlog, 2 kişinin Memurlar.net cevabını verdiği görülmektedir (Tablo 13). Dikme (2013) nin özel üniversite öğrencileri üzerinde yapmış olduğu çalışmada favori web siteleri sırasıyla Facebook, Google, Youtube, Twitter, Ekşi Sözlük, Hotmail, Wikipedia, Günlük Gazete şeklinde sıralanmıştır. Bu bağlamda iki çalışmanın tek bir web site (ekşi sözlük) haricinde, favori web sitesi sıralamasının benzerlik gösterdiği söylenebilir. Üniversite faaliyetlerinden nasıl haberdar olunduğuna dair katılımcılardan 208 kişi üniversitelerin faaliyetlerinden arkadaşları sayesinde, 175 kişi sosyal medya (facebook, twiter, blog) aracılığıyla, 171 kişi afişlerin üzerinden, 128 kişi panolardan, 108 kişi web sitesi ile, 39 kişi SMS yoluyla, 36 kişi yoluyla, 12

20 140 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri kişi Iphone-Ipad uygulamalarıyla, 5 kişi diğer yollarla ve 2 kişi de MMS (görüntülü mesaj) ile haberdar olduklarını ifade etmişlerdir (Tablo 14). Bireylerin sosyal medya kullanımı kişiden kişiye göre değişmektedir. Sosyal medya araçlarından herkesin beklentisi değişik olmakta, farklı kullanımlar farklı doyumlara neden olabilmektedir (Hazar, 2011: 153). Ancak bu genellikle sabit kalmamakta, kullanım amaçları bireyin içinde bulunduğu duruma göre değişebilmektedir. Sosyal Medya Kullanım Amaçları nı gösteren Tablo 15 e bakıldığında katılımcıların sosyal medyayı %73.4 oranıyla çoğu zaman ve her zaman bilgi ve haber araştırmak için kullanıldığı görülmektedir. Bilgi ve haber araştırmak için bazen kullananlar da katıldığında %94.4 bu amaçla kullanıldığı görülmektedir. İkinci sırada ise sohbet etmek için %53.6 çoğu zaman ve her zaman kullanıldığı görülmektedir. Sohbet etmek için bazen kullananların oranı da katıldığında toplam %85.5 kullanıldığı görülmektedir. Yine Tablo 15 e göre sosyal medya, bilgi/haber araştırmak ve sohbet etmek maddelerinden sonra sırasıyla, mevcut arkadaşlarla iletişimi devam ettirmek, eğitim amaçlı iletişim kurmak, ilgi çeken gruplara üye olmak veya bir grubu takip etmek, beğenilen nesneleri (resim, video, not vb.) paylaşmak, diğer insanların profillerine göz atmak, müzik dinlemek/paylaşmak, beğenilen haberleri paylaşmak veya retweet atmak, bildirim/durum yazmak, başkalarının durumlarına veya paylaşımlarına yorum yazmak/beğenmek, sosyal medyayı marka/ürün sayfalarıyla etkileşimde bulunmak (teknik destek, problem bildirmek vs.), ünlü kişilerin sayfalarını takip etmek, sosyal medyayı marka/ürünler hakkında alışveriş amacıyla bilgi almak vb. nedenlerden dolayı kullanılmaktadır. Ayrıca sosyal medyanın, çok nadir olarak da oyun oynamak, yeni kişilerle tanışmak ve diğer insanlar tarafından tanınmak için kullanıldığı belirlenmiştir. Hatta katılımcıların %62.9 u yeni kişilerle tanışmaya hiçbir zaman yanıtını vermiştir. Oyun oynama için de hiçbir zaman yanıtını verenler ise %44.8 oranındadır (Tablo 15). Araştırmamızda yapılan ki-kare analizi sonucunda cinsiyete göre Sosyal Medya Kullanım Amaçları açısından Tablo 15 te yer alan 1, 2, 7, 11, 15, 16. ve 17. maddelerde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<.05). Buna göre kadınlar erkeklere nazaran sosyal medyayı sohbet etmek için daha fazla kullanmaktadır. Ayrıca kadınların sosyal medyayı diğer insanların profillerine göz atmak, müzik dinlemek ve paylaşmak, mevcut arkadaşlarıyla iletişimi devam ettirmek, marka ve ürün sayfalarıyla etkileşimde bulunmak ve marka ürünler hakkında alış-veriş amacıyla bilgi almak için daha çok kullandığı tespit edilmiştir. Bunun

21 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 141 yanı sıra erkekler, sosyal medyayı yeni kişilerle tanışmak için kadınlara nazaran daha çok kullanmaktadır. Sosyal Medyaya İlişkin Görüşler in yer aldığı Tablo 16 ya göre Sosyal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşırım. ifadesine katılımcıların %54.8 i katılmıyorum, %9.7 si kararsızım, %35.5 i katılıyorum şeklinde cevap vermiştir. Sosyal medya ortamlarında fotoğraf paylaşmayı uygun bulmam. ifadesine katılımcıların %28.2 si katılmadığını, %21.8 si kararsız olduğunu, %50 si ise katıldığını belirtmiştir. Sosyal medyada dini içerikli paylaşımlar yaparım. ifadesine % 70.2 oranında katılımcının katıldığı, %12.9 oranındakilerin kararsız olduğu ve %16.5 oranındakilerin katılmadığı görülmektedir. Sosyal medyada karşılaştığım dini bilgilerin doğruluğunu araştırırım. ifadesine katılımcıların %81.5 i katılıyorum, %9.3 ü kararsızım, %8.5 i katılmıyorum şeklinde cevap vermiştir. Bilmediğim gruplardan gelen dini içerikli mesajları başkalarına da gönderirim. ifadesine %79.0 katılmıyorum, %10.5 kararsızım, %9.7 katılıyorum cevabını vermiştir. Sosyal medya ortamlarındaki arkadaş listelerinde karşı cinsten kişilerin bulunmasını sorun olarak görenler %60.9, kararsız olanlar %12.9, sorun olarak görmeyenler %25.4 oranındadır. Sosyal medya ortamlarında karşı cinsten kişilerle arkadaşlık yapmayı uygun bulurum. İfadesine katılmayanlar %83.5, kararsızlar %8.1, katılanlar %6.9 oranındadır. Sosyal medya hesaplarımda sadece sanal ortamda tanıdığım arkadaşlarla da iletişime geçerim. ifadesine katılımcıların %67.7 si katılmıyorum, %9.7 si kararsızım, %22.2 si katılıyorum şeklinde cevap vermiştir. Sosyal medyada çok fazla zaman geçirdiğimi düşünüyorum. ifadesine %37.5 katılmıyorum, %24.6 kararsızım, %37.1 katılıyorum cevabını vermiştir. Son olarak ise Sosyal medyayı bir tehlike olarak görüyorum. ifadesine katılımcıların %16.9 u katılmadığını, %42.3 ü kararsız olduğunu, %40.3 ü katıldığını belirtmiştir. Araştırmamız sonucunda Sosyal Medyaya İlişkin Görüşleri açısından Tablo 16 da yer alan 1, 6, 7. ve 8. Maddelerde yapılan ki-kare analizinde cinsiyete göre anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<.05). Sosyal medya ortamlarında kendi fotoğrafımı paylaşırım. ifadesinden hareketle erkeklerin kadınlardan daha fazla sosyal medya ortamlarında kendi fotoğraflarını paylaştıkları belirlenmiştir. Yine erkekler kadınlara nazaran sosyal medya hesaplarında karşı cinsten kişilerin bulunmasını sorun etmemektedir. Sosyal medya ortamlarında sadece sanal ortamda tanıdığım arkadaşlarla da iletişime geçerim. ifadesine kadınların erkeklere nazaran daha fazla katılmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, üniversite öğrencileri üzerinde yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçlarda olduğu gibi (Tutgun Ünal, 2015; Dikme, 2013; Hazar, 2011) İlahi-

22 142 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri yat Fakültesi öğrencileri arasında da sosyal medya kullanımının oldukça yaygın olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin sosyal medyayı kullanırken bazı dini hassasiyetleri de dikkate aldığı da söylenebilir. Ayrıca, katılımcılar arasında sosyal medya kullanım amaçları ve sosyal medyaya ilişkin görüşler açısından cinsiyete göre farklılıklar tespit edilmiştir. Sosyal medyada dini öğelerin kullanımına ilişkin yeni araştırmalar yapılabilir. Sosyal medyanın bu kadar sıklıkla kullanıldığı ve gençler arasında etkili olduğu göz önünde bulundurulursa özellikle sosyal medyada Diyanet İşleri Başkanlığı nın kurum imajını ve itibarını arttırmaya yönelik çalışmaların yapılması, faaliyetleri daha etkin hale getirecektir. Yine Diyanet İşleri Başkanlığı, gençlere yönelik faaliyetlerini duyurmak amaçlı sosyal medya üzerinden daha etkin paylaşımlar yapabilir. Bu çalışma kapsamında sosyal medya bağımlılığını ortaya çıkarabilmek için herhangi bir soru sorulmamıştır ancak elde edilen sonuçlardan aşırı kullanımın bağımlılığa götürüp götürmediğini analiz eden çalışmaların gerekliliği ortaya çıkmaktadır. İnternette ve sosyal medyada geçirilen sürelerden anlaşılmaktadır ki İlahiyat Fakültesi öğrencisinin aldığı eğitim içinde İslam ın zamana ve zaman israfına vermiş olduğu önemi ve Hz. Peygamber in atıflarını öğrenmesine rağmen; öğrenciler bir şekilde zaman israfı olarak görülebilecek şekilde internette ve sosyal medya ortamlarında zaman geçirebilmektedir. Bu problem sadece İlahiyat Fakültesi öğrencisinin değil tüm gençlerin önünde bir problem olarak durmaktadır. Konunun başka çalışmalarla araştırılması ve özellikle sosyal medyanın bu ve benzeri ahlaki yönlerinin de incelenmesi önerilebilir. Ayrıca yine sosyal medyada ve internet ortamlarında harcanan zaman göz önünde bulundurularak gençlerin muhtemel teknoloji bağımlılığını önlemeye yönelik olarak ya da kullanım alışkanlıklarını bilinçlendirmeye yönelik olarak gençlere ve ailelere yönelik seminerler düzenlenebilir.

23 Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri 143 Kaynakça Dikme, G. (2013). Üniversite öğrencilerinin iletişimde ve günlük hayatta sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Kadir Has Üniversitesi örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Dolgun, U. (2005). Enformasyon toplumundan gözetim toplumuna. Bursa: Ekin Kitabevi. Gürsakal, N. (2009). Sosyal ağ analizi. Bursa: Dora Yayıncılık. Hazar, M. (2011). Sosyal medya bağımlılığı: Bir alan çalışması. İletişim, Kuram ve Araştırma Dergisi, 32, Heres, J. ve Thomas F. (2007). Civic participation and ICTs. Information and communication technologies in society E-living in a digital Europe içinde Ed. Ben Anderson ve diğ. London: Routledge. Liebert, E. (2011). Facebook masalları. Çev. Nehir Güler. İstanbul: Derin Kitap. Odabaşı, H. ve diğ. (2012). Eğitim için yeni bir ortam: Twitter. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1). Socialbakers (2013). Turkey Facebook Statistics. (22 Ocak 2013). Turgut, S. (2013). Yeni medya. İstanbul: Destek Yayınları. Tutgun Ünal, A. (2015). Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Vural, Z. B. ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 20 (5), ( ).