gruplarının anlamlarını çıkarır.

Transkript

1 8 - Türkçe Açıklama 1 Sözcükte Anlam 2 Ses Bilgisi 3 Metin Yorumu 4 Cümlede Anlam 5 DİNLEME-İZLEME 6 Dinleme-izleme kurallarını uygulama 7 Konuşmacının sözünü kesmeden sabır ve saygıyla dinler. 8 Başkalarını rahatsız etmeden dinler/izler Dinlenenle ilgili soru sormak, görüş bildirmek için uygun 9 zamanda söz alır. 10 Dinleme/izleme yöntem ve tekniklerini kullanır. 11 Dinleneni-izleneni anlama ve çözümleme Dinlenenin/izlenenin bağlamından hareketle kelime ve kelime 12 gruplarının anlamlarını çıkarır. 13 Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri fark eder. 14 Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler. 15 Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardımcı fikirleri/duyguları 16 belirler. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, şahıs, varlık 17 kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları belirler. 18 Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonuç ilişkilerini belirler. 19 Dinlediklerinde/izlediklerinde amaç-sonuç ilişkilerini belirler. 20 Dinlediklerindeki/izlediklerindeki örtülü anlamları bulur. Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sıra ve mantık akışı içinde 21 özetler. 22 Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorular oluşturur. 23 Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin sorulara cevap verir. Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan öznel ve nesnel yargıları 24 ayırt eder. 25 Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin karşılaştırmalar yapar. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, 26 duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara farklı 27 çözümler üretir. İpuçlarından hareketle dinlediklerine/izlediklerine yönelik 28 tahminlerde bulunur.

2 Dinlediklerinin/izlediklerinin öncesi ve/veya sonrasına ait 29 kurgular yapar. Dinlediklerinin/izlediklerinin başlığı/adı ile içeriği arasındaki 30 ilişkiyi ortaya koyar. 31 Dinlediği/izlediği metne farklı başlıklar bulur. Görsel/işitsel unsurlarla dinledikleri/izledikleri arasında ilgi 32 kurar. 33 Şiir dilinin farklılığını ayırt eder. 34 Şirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder. Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayatı ve günlük hayatla 35 karşılaştırır. Dinlediği/izlediği kişi, konu ya da metnin yazarı/şairi hakkında 36 bilgi edinir. 37 Dinlediklerini-izlediklerini değerlendirme 38 Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatım yönünden değerlendirir. 39 Dinlediklerini/izlediklerini içerik yönünden değerlendirir. Dinlediği/izlediği kişiyi sesini ve beden dilini etkili kullanma 40 yönünden değerlendirir. 41 Söz varlığını zenginleştirme Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak birbiriyle 42 anlamca ilişkili kelimelere örnek verir. Aynı kavram alanına giren kelimeleri, anlam farklılıklarını 43 dikkate alarak kullanır. Tekerleme, sayışmaca, bilmece ve yanıltmacaları 44 ezberler/kullanır. 45 Şiir, türkü, şarkı türlerinde metinler ezberler. Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen kelime, deyim ve 46 atasözlerini cümle içinde kullanır. Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle yeni öğrendiği 47 kelimelerden sözlük oluşturur. 48 Etkili dinleme-izleme alışkanlığı kazanma Yaşına ve seviyesine uygun sanat ve bilim etkinliklerine 49 dinleyici/izleyici olarak katılır. 50 Şiir, hikâye, masal dinletilerine katılır. Çok yönlü iletişim araçlarındaki yayınlardan ilgi, istek ve 51 ihtiyaçlarına uygun olanlarını takip eder. 52 Kaset, CD, film vb. kaynaklardan kişisel arşiv oluşturur. 53 DİL BİLGİSİ 54 Fiilimsiler ile ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve uygulama 55 Fiilimsiyle, fiil ve isim soylu kelimeler arasındaki farkları kavrar. 56 Fiilimsilerin işlevlerini ve kullanım özelliklerini kavrar. 57 Fiilimsileri özelliklerine uygun biçimde kullanır. 58 Cümlede, fiilimsiye bağlı kelime veya kelime gruplarını bulur. 59 Cümleyle ilgili bilgi ve kuralları kavrama ve uygulama 60 Cümlenin temel ögelerini ve özelliklerini kavrar.

3 61 Cümlenin yardımcı ögelerini ve özelliklerini kavrar. 62 Cümlede vurgulanmak istenen ifadeyi belirler. 63 Cümledeki fiillerin çatı özelliklerini kavrar. İsim ve fiil cümlelerini, anlam ve kullanım özelliklerine uygun 64 biçimde kullanır. Kurallı ve devrik cümleleri, anlam ve kullanım özelliklerine 65 uygun biçimde kullanır. 66 Cümlelerin yapı özelliklerini kavrar. Kalıplaşmış cümle yapılarının kuruluş ve kullanım özelliklerini 67 kavrar. 68 Cümlenin ifade ettiği anlam özelliklerini kavrar. 69 Cümleler arasındaki anlam ilişkilerini kavrar. 70 Cümleye hâkim olan duyguyu fark eder. 71 Anlatım bozukluklarını belirleme ve düzeltme 72 Cümlede anlatım bozukluğuna neden olan kullanımları belirler. 73 Anlatım bozuklarını düzeltir. 74 KONUŞMA 75 Konuşma kurallarını uygulama 76 Konuşmaya uygun ifadelerle başlar. 77 Konuşma sırasında uygun hitap ifadeleri kullanır. 78 Bulunduğu ortama uygun bir konuşma tutumu geliştirir. 79 Standart Türkçe ile konuşur. 80 Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurar. Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş 81 kelimelerin yerine Türkçelerini kullanır. Karşısındakinin algılamakta zorluk çekmeyeceği bir hızda ve akıcı 82 biçimde konuşur. 83 Konuşmasında nezaket kurallarını uyar. 84 Olayları ve bilgileri sıraya koyarak anlatır. 85 Konuşmasında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 86 Konuşmasında amaç-sonuç ilişkileri kurar. 87 Tekrara düşmeden konuşur. 88 Konuşmayı uygun ifadelerle bitirir. 89 Sesini ve beden dilini etkili kullanma 90 Konuşurken nefesini ayarlar. 91 İşitilebilir bir sesle konuşur. 92 Kelimeleri doğru telaffuz eder. 93 Konuşurken gereksiz sesler çıkarmaktan kaçınır. 94 Uygun yerlerde vurgu, tonlama ve duraklama yapar. 95 Yapmacıktan, taklit ve özentiden uzak bir sesle konuşur. 96 Sözleriyle jest ve mimiklerinin uyumuna dikkat eder. Canlandırmalarda, sesini varlık ve kahramanları çağrıştıracak 97 şekilde kullanır. 98 Dinleyicilerle göz teması kurar. 99 Hazırlıklı konuşmalar yapma

4 100 Konuşma konusu hakkında araştırma yapar. 101 Konuşma metni hazırlar. 102 Konuşmasını bir ana fikir etrafında planlar. 103 Ana fikri yardımcı fikirlerle destekler. 104 Konunun özelliğine uygun düşünceyi geliştirme yollarını kullanır. Atasözü, deyim ve söz sanatlarını uygun durumlarda kullanarak 105 anlatımını zengin-leş-tirir. Konuşmasını sunarken görsel, işitsel materyalleri ve farklı 106 iletişim araçlarını kullanır. 107 Konuşma öncesinde konuyla ilgili açıklamalar yapar. Konuşma sırasında sorulan sorulara açık, yeterli ve doğru 108 cevaplar verir. 109 Konuşmasında dikkati dağıtacak ayrıntılara girmekten kaçınır. Konuşmasını belirlenen sürede ve teşekkür cümleleriyle sona 110 erdirir. 111 Konuşma yöntem ve tekniklerini kullanır. 112 Kendi konuşmasını değerlendirme 113 Konuşmasını içerik yönünden değerlendirir. 114 Konuşmasını dil ve anlatım yönünden değerlendirir. 115 Konuşmasını sunum tekniği yönünden değerlendirir. Konuşmasını, sesini ve beden dilini kullanma yönünden 116 değerlendirir. 117 Kendini sözlü olarak ifade etme alışkanlığı kazanma Duygu, düşünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini sözlü olarak 118 ifade eder. 119 Anlamadıklarını ve merak ettiklerini sorar. 120 Sorunlarına konuşarak çözüm arar. 121 Yeni öğrendiği kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullanır. 122 OKUMA 123 Okuma kurallarını uygulama 124 Sesini ve beden dilini etkili kullanır. 125 Akıcı biçimde okur. 126 Kelimeleri doğru telaffuz eder. 127 Sözün ezgisine dikkat ederek okur. 128 Okuma yöntem ve tekniklerini kullanır. 129 Okuduğu metni anlama ve çözümleme Metnin bağlamından hareketle kelime ve kelime gruplarının 130 anlamlarını çıkarır. 131 Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 132 Metnin konusunu belirler. 133 Metnin ana fikrini/ana duygusu-nu belirler. 134 Metindeki yardımcı fikirleri/duyguları belirler. 135 Anlatımın kimin ağzından yapıldığını belirler.

5 Olay, yer, zaman, şahıs, varlık kadrosu ve bunlarla ilgili unsurları 136 belirler. 137 Metindeki sebep-sonuç ilişkilerini fark eder. 138 Metindeki amaç-sonuç ilişkilerini fark eder. Kalıplaşmış cümle yapılarının kuruluş ve kullanım özelliklerini 139 kavrar. 140 Okuduklarındaki örtülü anlamları bulur. 141 Okuduklarındaki öznel ve nesnel yargıları ayırt eder. Okuduklarını kendi cümleleriyle, kronolojik sıra ve mantık akışı 142 içinde özetler. 143 Metne ilişkin sorulara cevap verir. 144 Metne ilişkin sorular oluşturur. 145 Metnin türüyle ilgili özellikleri kavrar. 146 Metnin planını kavrar. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantıları fark 147 eder. 148 Metindeki söz sanatlarının anlatıma olan katkısını fark eder. Metinde yararlanılan düşünceyi geliştirme yollarının işlevlerini 149 açıklar. 150 Metne ilişkin karşılaştırmalar yapar. Kendisini şahıs ve varlık kadrosunun yerine koyarak olayları, 151 duygu, düşünce ve hayalleri yorumlar. 152 Metinde ortaya konan sorunlara farklı çözümler üretir. Metindeki ipuçlarından hareketle metne yönelik tahminlerde 153 bulunur. 154 Metnin öncesi ve/veya sonrasına ait kurgular yapar. 155 Şiir dilinin farklılığını ayırt eder. 156 Şiirin kendisinde uyandırdığı duyguları ifade eder. 157 Okuduklarını kendi hayatı ve günlük hayatla karşılaştırır. 158 Metinle ilgili görsel ögeleri yorumlar. 159 Metnin başlığı ile içeriği arasındaki ilişkiyi ortaya koyar. 160 Okuduğu metne farklı başlıklar bulur. 161 Metnin yazarı veya şairi hakkında bilgi edinir. 162 Okuduğu metni değerlendirme 163 Metni dil ve anlatım yönünden değerlendirir. 164 Metni içerik yönünden değerlendirir 165 Söz varlığını zenginleştirme Kelimeler arasındaki anlam ilişkilerini kavrayarak birbiriyle 166 anlamca ilişkili kelimelere örnek verir. Aynı kavram alanına giren kelimeleri, anlam farklılıklarını 167 dikkate alarak kullanır. Okuduğu metinde geçen kelime, deyim ve atasözlerini cümle 168 içinde kullanır. Okuduklarından hareketle öğrendiği kelimelerden sözlük 169 oluşturur. 170 Okuma alışkanlığı kazanma

6 171 Okuma planı yapar. 172 Farklı türlerde metinler okur. 173 Süreli yayınları takip eder. 174 Okuduğu kitaplardan kitaplık oluşturur. 175 Kitaplık, kütüphane, kitap fuarı ve kitap evlerinden faydalanır. Okudukları ile ilgili duygu ve düşüncelerini arkadaşlarıyla 176 paylaşır. Şiir ezberler, şiir dinletileri düzenler, ezberlediği şiirleri uygun 177 ortamlarda okur. 178 Ailesi ile okuma saatleri düzenler. 179 Beğendiği kısa yazıları ezberler. 180 YAZMA 181 Yazma kurallarını uygulama 182 Kâğıt ve sayfa düzenine dikkat eder. 183 Düzgün, okunaklı ve işlek bitişik eğik yazı yla yazar. 184 Elektronik ortamdaki yazışmalarda biçim ile ilgili kurallara uyar. 185 Standart Türkçe ile yazar. 186 Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurar. Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş 187 kelimelerin yerine Türkçelerini kullanır. 188 Olayları ve bilgileri sıraya koyarak anlatır. 189 Yazısında sebep-sonuç ilişkileri kurar. 190 Yazısında amaç-sonuç ilişkileri kurar. 191 Tekrara düşmeden yazar. 192 Yazım ve noktalama kurallarına uyar. 193 Planlı yazma 194 Yazma konusu hakkında araştırma yapar. 195 Yazacaklarının taslağını oluşturur. 196 Yazısını bir ana fikir etrafında planlar. 197 Yazısının ana fikrini yardımcı fikirlerle destekler. 198 Konunun özelliğine uygun düşünceyi geliştirme yollarını kullanır. Atasözü, deyim ve söz sanatlarını uygun durumlarda kullanarak 199 anlatımını zengin-leş-tirir. 200 Yazdığı metni görsel materyallerle destekler. 201 Yazısına konunun ve türün özelliğine uygun bir giriş yapar. 202 Yazıyı etkileyici ifadelerle sonuca bağlar. 203 Yazıya, konuyla ilgili kısa ve dikkat çekici bir başlık bulur. Dipnot, kaynakça, özet, içindekiler vb. kısımları uygun şekilde 204 düzenler. 205 Yazma yöntem ve tekniklerini kullanır. 206 Farklı türlerde metinler yazma 207 Olay yazıları yazar. 208 Düşünce yazıları yazar.

7 209 Bildirme yazıları yazar. 210 Şiir yazar. 211 Kendi yazdıklarını değerlendirme 212 Yazdıklarını biçim ve içerik yönünden değerlendirir. 213 Yazdıklarını dil ve anlatım yönünden değerlendirir. Yazdıklarını yazım ve noktalama kurallarına uygunluk yönünden 214 değerlendirir. 215 Kendini yazılı olarak ifade etme alışkanlığı kazanma Duygu, düşünce, hayal, izlenim ve deneyimlerini yazarak ifade 216 eder. 217 Yeni öğrendiği kelime, kavram, atasözü ve deyimleri kullanır. 218 İlgi alanına göre yazar. 219 Şiir defteri tutar. 220 Günlük tutar. 221 Beğendiği sözleri, metinleri ve şiirleri derler. 222 Okul dergisi ve gazetesi için yazılar hazırlar. Yazdıklarını başkalarıyla paylaşır ve onların değerlendirmelerini 223 dikkate alır. 224 Yazdıklarından arşiv oluşturur. 225 Yazma yarışmalarına katılır. 226 Yazım ve noktalama kurallarını uygulama 227 Yazım kurallarını kavrayarak uygular. 228 Noktalama işaretlerini işlevlerine uygun olarak kullanır. 229 İSİMFİİL 230 SIFATFİİL 231 ZARFFİİL 232 YÜKLEM 233 ÖZNE 234 NESNE 235 YER TAMLAYICISI(DOLAYLI TÜMLEÇ) 236 ZARF TAMLAYICISI 237 GEÇİŞLİ FİİLLER 238 GEÇİŞSİZ FİİLLER 239 OLDURGAN FİİLLER 240 ETTİRGEN FİİLLER 241 ETKEN FİİLLER 242 ETKEN FİİLLER 243 EDİLGEN FİİLLER 244 DÖNÜŞLÜ FİİLLER 245 İŞTEŞ FİİLLER 246 OLUMLU CÜMLELER 247 OLUMSUZ CÜMLELER 248 EMİR CÜMLELERİ 249 İSTEK CÜMLELERİ

8 250 SORU CÜMLELERİ 251 ÜNLEM CÜMLELERİ 252 ŞART CÜMLELERİ 253 İSİM CÜMLESİ 254 FİİL CÜMLESİ 255 BASİT CÜMLE 256 BİRLEŞİK CÜMLE 257 SIRALI CÜMLE 258 BAĞLI CÜMLE 259 BASİT CÜMLE 260 KURALLI CÜMLE 261 DEVRİK CÜMLE 262 EKSİLTİLİ CÜMLE 263 GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANIMI 264 SÖZCÜĞÜN YANLIŞ ANLAMDA KULLANILMASI 265 SÖZCÜĞÜN YANLIŞ YERDE KULLANILMASI 266 ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLER 267 EKLERLE İLGİLİ YANLIŞLIKLAR 268 VİRGÜLÜN KULLANILMAMASI 269 ÇATI UYUMSUZLUĞU 270 ÖGE EKSİKLİĞİ 271 ÖZNE-YÜKLEM UYUMSUZLUĞU 272 GERÇEK ANLAM 273 MECAZ ANLAM 274 YAN ANALAM 275 EŞ ANLAM 276 ZIT ANLAM 277 EŞ SESLİ 278 TERİM ANLAM 279 GENEL ANLAM 280 ÖZEL ANLAM 281 SOMUT ANLAM 282 AD AKTARMASI 283 DOLAYLAMA 284 İKİLEMELER 285 NİTEL ANLAM 286 SOYUT ANLAM 287 NİCEL ANLAM 288 DEYİM ANLAM 289 İHTİMAL(OLASILIK) 290 UYARI 291 ÖNERİ 292 KÜÇÜMSEME 293 AZIMSAMA

9 294 PİŞMANLIK 295 ENDİŞE 296 ŞAŞIRMA 297 SİTEM 298 KARARSIZLIK 299 YAKINMA (ŞİKAYET) 300 BEĞENME 301 VARSAYIM 302 VARSAYIM 303 ÖZLEM 304 SEBEP-SONUÇ 305 KOŞUL-SONUÇ 306 AMAÇ-SONUÇ 307 ÖZNEL 308 NESNEL 309 DOĞRUDAN ANLATIM 310 DOLAYLI ANLATIM 311 ANA DÜŞÜNCE 312 BAŞLIK 313 YARDIMCI DÜŞÜNCELER 314 PARÇA OLUŞTURMA 315 PARÇADA DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ 316 SORU-CEVAP 317 ANLATIM BİÇİMLERİ 318 DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI 319 DÜŞÜNCENİN YÖNÜNÜ DEĞİŞTİREN İFADELER 320 NOKTA 321 VİRGÜL 322 İKİ NOKTA 323 KISA ÇİZGİ 324 ÜÇ NOKTA 325 TIRNAK İŞARETİ 326 KESME İŞARETİ 327 SORU İŞARETİ 328 NOKTALI VİRGÜL 329 PARANTEZ(YAY AYRAÇ) 330 ÜNLEM İŞARETİ 331 EĞİK ÇİZGİ 332 YAZIM KURALLARI 333 BÜYÜK HARFLERİN YAZILIŞI 334 SES OLAYLARI İLE İLGİLİ YAZIM YANLIŞLARI 335 DE -Kİ -Mİ Nİ YAZIMI 336 YAZIMI KARIŞTIRILAN SÖZCÜKLER 337 SAYILARIN YAZIMI

10 338 KISALTMALARIN YAZIMI 339 EDEBİ BİLGİLER 340 SÖZ SANATLARI 341 MECAZ 342 KİŞİLEŞTİRME 343 KONUŞTURMA 344 ABARTMA 345 ŞİİR BİLGİSİ 346 KAFİYE 347 REDİF 348 ÖLÇÜ 349 KONUSUNA GÖRE ŞİİR TÜRLERİ 350 LİRİK ŞİİR 351 DİDAKTİK ŞİİR 352 EPİK ŞİİR 353 PASTORAL ŞİİR 354 SATİRİK ŞİİR 355 YAZI TÜRLERİ 356 OLAY YAZILARI 357 MASAL 358 HİKAYE 359 ROMAN 360 HATIRA(ANI) 361 GÜNLÜK(GÜNCE) 362 FABL 363 GEZİ YAZISI 364 TİYATRO 365 DÜŞÜNCE YAZILARI 366 OLAY YAZILARI 367 MAKALE 368 DENEME 369 FIKRA 370 SÖYLEŞİ(SOHBET) 371 ELEŞTİRİ 372 BİYOGRAFİ 373 OTOBİYOGRAFİ 374 HABER YAZISI 375 RÖPORTAJ 376 FİİLİMSİLER 377 CÜMLENİN ÖĞELERİ 378 TEMEL ÖGELER 379 YARDIMCI ÖGELER 380 FİİLDE ÇATI 381 NESNESİNE GÖRE FİİLLER

11 382 ÖZNESİNE GÖRE FİİLLER 383 CÜMLE TÜRLERİ (ANLAMINA GÖRE CÜMLELER) 384 ANLAMINA GÖRE CÜMLELER 385 YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER 386 YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER 387 YÜKLEMİN YAPISINA GÖRE CÜMLELER 388 ANLATIM BOZUKLUKLARI 389 SÖZCÜKTE ANLAM 390 CÜMLEDE ANLAM 391 PARÇADA ANLAM 392 NOKTALAMA İŞARETLERİ 393 Büyük Millet Meclisi İsyanlara Karşı 394 Barış Antlaşması mı, Ölüm Fermanı mı? 395 Terim anlamlı sözcükleri bilir. 396 Sözcüğün cümleye kattığı anlamı bilir.