AŞKALE ÇİMENTO SANAYİ T.A.Ş RUHSAT ve ERİŞİM NOLU II-(A) GRUBU PATLATMALI TAŞ (KALKER) OCAĞI ve KIRMA ELEME TESİSİ

Transkript

1 RUHSAT ve ERİŞİM NOU II(A) GRUBU PATATMAI TAŞ (KAKER) OCAĞI ve KIRMA EEME TESİSİ TRABZON İİ, MAÇKA İÇESİ, AKARSU KÖYÜ, AYRAASKA YAYA MEVKİİ KARÇEV ÇEVRE YÖTİM VE ARITIM TEKNOOJİERİ SAN. MÜH. MÜŞAVİRİK HİZMETERİ MADEN. İNŞ. TİC. TD. ŞTİ. NİHAİ PROJE TANITIM DOSYASI OCAK 203

2 PROJE SAHİBİNİN ADI AŞKAE ÇİMENTO SANAYİ T.A.Ş ADRESİ Yeşilova Mahallesi Trabzon Caddesi 3km. Aşkale/ERZURUM TEEFON VE FAKS NUMARAARI Tel: (0 442) Faks: (0 442) PROJENİN ADI II(A) GRUBU PATATMAI TAŞ (KAKER) OCAĞI ve KIRMA EEME TESİSİ PROJE TANITIM DOSYASI PROJENİN BEDEİ T PROJE İÇİN SEÇİEN YERİN AÇIK ADRESİ Trabzon İli, Maçka İlçesi, Akarsu Köyü, Ayralaska Yayla Mevkii Arama Ruhsat Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : : : Arama Ruhsat Alanı = m² (99,93 Hektar) ÇED Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları PROJE İÇİN SEÇİEN YERİN KOORDİNATARI Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : : ÇED Alanı = m² (23.64 Hektar) KırmaEleme Tesisi Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : KırmaEleme Tesis Alanı = 2776 m2 ( Hektar)

3 PasaHafriyat Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : PasaHafriyat Alanı = m² ( Hektar) Bitkisel Toprak Depolama Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : Bitkisel Toprak Depolama Alanı = m² ( Hektar) Depolama Alanı Koordinatları UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : Depolama Alanı = m² (0.300 Hektar) Şantiye Alanı Koordinatları UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : Şantiye Alanı = m² ( Hektar) PROJENİN ÇED YÖTMEİĞİNDEKİ YERİ (SEKTÖRÜ, AT SEKTÖRÜ) tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliğinin EKII istesi (Seçme eleme kriterleri uygulanacak projeler listesi) 49. maddesinin (a) bendi olan Madenlerin Çıkarılması (EKI istesinde yer almayan kısmı) ve (d) bendi Kırmaelemeyıkama tesisleri (Ek de yer almayanlar)

4 PROJENİN TANIMI VE AMACI Trabzon İli, Maçka İlçesi, Akarsu Köyü Ayralaksa Yayla Mevkiinde bulunan, G43d ve G43d2 paftaları içinde yer alan mülkiyeti mera ve orman arazisi olan m² (23.64 Hektar) alanda AŞKAE ÇİMENTO SANAYİ A.Ş. tarafından IIa Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi işletilmesi planlanmaktadır. RAPORU HAZIRAYAN KURUUŞUN ADI: KARÇEV ÇEVRE YÖTİM VE ARITIM TEK. SAN. MÜH. MÜŞ. HİZ. MAD. İNŞ. TİC.TD. ŞTİ. ADRESİ Kemerkaya Mah. Cumhuriyet Cad. Gedikli Apt. No: 35/5 TRABZON TEEFON VE FAKS NUMARAARI Tel : (0 462) Faks : (0 462) RAPOR SUNUM TARİHİ / 0 / 203

5 İÇİNDEKİER TABOAR İSTESİ ŞEKİER İSTESİ EKER İSTESİ. BÖÜM PROJENİN ÖZEİKERİ. a) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı;. b) Doğal kaynakların kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb.);. c) Atık üretimi miktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve atıkların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri;. ç) Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanacak kaza riski;. d) Projenin olası çevresel etkilerine karşı alınacak tedbirler; 2. BÖÜM PROJENİN YERİ 2. a) Mevcut arazi kullanımı ve kalitesi 2. b) EkV deki duyarlı yöreler listesi dikkate alınarak doğal çevrenin değerlendirilmesi; 3. BÖÜM PROJENİN VE YERİN ATERNATİFERİ SONUÇAR NOTAR ve KAYNAKAR SAYFA NO

6 No TABOAR İSTESİ Kuru Kırma Yapan Kapalı Devre KırmaEleme Tesisi Üniteleri Proje Kapsamında Çalışacak Kişi Sayısı Projenin Etki Alanı ve Mesafeleri Tesisin Makine ve Teçhizat Kapasiteleri Rezerv Bilgileri Kalker Ocağında Zamana Bağlı Üretim, Çalışma Süreleri ve Vardiya Sayıları Kırma Eleme Tesisinin Üretim Kapasitesi ve Çalışma Süreleri Arama Ruhsat Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları ÇED Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları KırmaEleme Tesisi Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları PasaHafriyat Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Bitkisel Toprak Depolama Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Depolama Alanı Koordinatları UTM ve Coğrafik Koordinatları Şantiye Alanı Koordinatları UTM ve Coğrafik Koordinatları Delik Eğimi Düzeltme Faktörünün (R) Değişimi (Olofsson, 988) Planlanan Taş Ocağı İle İlgili Teknik Parametreler Motorinin Özellikleri Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları İş Vasıtalarında Tüketilen Yakıt İçin Emisyon Faktörleri (Economopoulos, 993) Emisyon Faktörleri (Mobile Emission Factors, EPA, 995) İş makinelerinden Kaynaklanacak Gaz Emisyonlarının Sınır Değerleri SKHKKY Ek2 Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamaları Emisyon Faktörleri Bitkisel Toprak Malzemesinden Oluşan Toz Emisyon Miktarının Kontrolsüz Kütlesel Debi Hesaplamaları Bitkisel Toprak Malzemesinden Oluşan Toz Emisyon Miktarının Kontrollü Kütlesel Debi Hesaplamaları Toz Emisyon Kontrolsüz Kütlesel Debi Hesaplamaları (İşletme Aşaması) Toz Emisyon Kontrollü Kütlesel Debi Hesaplamaları (İşletme Aşaması) Toz Emisyon Kontrolsüz Kütlesel Debi Hesaplamaları (KırmaEleme Tesisi) Toz Emisyon Kontrollü Kütlesel Debi Hesaplamaları (KırmaEleme Tesisi) za anemometre yüksekliğinde ölçülüp 060 dakikalık süreler için ortalanmış rüzgar hızları (Ua) ile temsili rüzgar hızları (UR) Yayılma sınıfına göre M in alacağı değerler Kararlılık (yayılma) Sınıfları h 50 m için katsayıların ve üslerin alacağı değerler Yönlere Göre Yayılma, UA, UR ve UH Değerleri UA (m/sn) : Rüzgar Ortalama Hızları Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (İşletme Aşaması) Çöken Tozların Dağılımı (İşletme Aşaması) Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Seviyesine Uygun Olarak Tanımlanan Sesgücü Seviyeleri Üretim Esnasında Kullanılacak Makineler ve Güçleri Üretim Sırasında Kullanılacak Araçların, Motor Gücü, Gürültü Formülü ve Hesaplanan Gürültü Seviyeleri Üretim esnasında mesafeye göre toplam gürültünün değişimi Şantiye alanı için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Titreşim Hızı ve Hasar Türü Arasındaki İlişki ve USBM ve DIN 450 ye Göre Hasar Sınırlar Sayfa No

7 Kurulan Servisler ve Görevleri Acil Mücadele Telefonları Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azatlım Tablosu (SKHKKY, EK2, Tablo 2.2) Tablo4: Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet Alanının ve Yakın Çevresinin Flora istesi Bern Sözleşmesi Ek isteleri ve Açıklamaları AMPHIBIA= İKİ YAŞAMIAR İSTESİ REPTIIA = SÜRÜNGER İSTESİ AVES = KUŞAR MAMMAIA = MEMEİER

8 No ŞEKİER İSTESİ Ocak Üretimine ait İş Akım Şeması Kırma Eleme Tesisine ait İş Akım Şeması Faaliyet İş Akım Şeması Uygun Kademeli Çalışma Şekli ve Kademelerdeki Çalışma Planı Taş ocağı için tasarlanan delmepatlatma sistemi (ölçeksizdir) Özgül şarja bağlı olarak oluşması muhtemel kaya fırlaması mesafesinin kestirilmesi (undborg vd., 975) Kuru Kırma Yapan Kırma Eleme Tesisi İş Akım Şeması Havada Asılı Partikül Dağılımı Havada Asılı Partikül Madde Etki Mesafeleri Çöken Tozların Dağılım Çöken Toz Etki Mesafeleri Ocak sahasında mesafeye bağlı olarak gürültü seviyesi değişimi, sınır değerler ve en yakın yerleşim biriminde hissedilecek gürültü seviyesi Taş ocağı işletme izin alanı, en yakın yerleşim birimine uzaklıklar ve patlatma sonucu en yakın yerleşim yerinde olması muhtemel titreşim büyüklükleri Sümela Manastırının taş ocağına olan mesafesi ve taş ocağında meydana gelen patlatma sonucu Sümela Manastırı ve 300 m mesafede olması muhtemel titreşim büyüklüğü Çeşitli Patlayıcı Madde Miktarlarının Oluşturacağı Titreşim Seviyeleri Taşocağı Basamak Ateşleme Düzeni Doğal Afet ve Kaza, Sabotaj ve Benzeri Durumlarda Uygulanacak Müdahale Planı Kategori Diyagramı Sayfa No

9 No EKER İSTESİ Yer Bulduru Haritası 2 / Ölçekli Topografik Mesafe Haritası 3 /0 000 Ölçekli Planlanan İmalat Haritası ve Restorasyon Planı 3. KırmaEleme Tesisi Vaziyet Planı 4 Faaliyet Alanına ait Uydu ve Arazi Resimleri 5 Faaliyet Alanına ait Jeolojik Harita ve Dikme Kesit 6 Faaliyet Alanına ait Koruma Bölgelerini Gösterir CBS Harita 7 Faaliyet Alanına Ait Çevre Düzeni Planı 8 Trabzon İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası 9 Kurum Görüşleri 9. Orman ve Su İşleri 2. Bölge Müdürlüğü Trabzon Şube Müdürlüğü Görüş Yazısı 9.2 Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Görüş Yazısı 9.3 Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Görüş Yazısı 9.4 Trabzon İl Özel İdare Görüş Yazısı 9.5 Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü Görüş Yazısı 0 Madencilik Ekosistem Değerlendirme Raporu 0. JeolojikJeoteknik Etüd Raporu Kapalı Devre Kırma Eleme Tesisi Örnek Şekli 2 Sızdırmasız Fosseptik Plan 3 Trabzon İli Deprem Haritası 4 Trabzon İline Ait Meteorolojik Veriler 5 Faaliyet Sahibine Ait Bilgiler 6 Raporu Hazırlayan Firma Bilgileri 7 Yetki Belgesi 8 Taahhütnameler

10 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve. BÖÜM PROJENİN ÖZEİKERİ.a) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknoloji, Çalışacak Personel Sayısı;.a.. Projenin İş Akım Şeması, Trabzon İli, Maçka İlçesi, Akarsu Köyü Ayralaksa Yayla Mevkiinde bulunan, G43d ve G43d2 paftaları içinde yer alan mülkiyeti mera ve orman arazisi olan m² (23.64 Hektar) alanda tarafından Ruhsat ve Erişim Nolu IIa Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi işletilmesi planlanmaktadır (Bkz.Ek:Yer Bulduru Haritası, Ek2:/25000 Ölçekli Topoğrafik Mesafe Haritası). Üst Örtü Toprağının Sıyrılması Delme Sıyırma Kazısı Patlatma Örtü Toprağının Yüklenmesi Kalkerın Çıkarılması Örtü Toprağının Taşınması Kamyonlara Yükleme Örtü Toprağının Depolanması Kırma Eleme Tesisine Sevkiyat Şekil. Ocak Üretimine ait İş Akım Şeması Çıkan bypass Malzemesinin Kamyonlara Yüklenmesi bypassın depolanması Agrega Üretilmesi Üretilen Agreganın Kamyonlara Yüklenmesi Agreganın Depolanması Kullanım Şekil 2. KırmaEleme Tesisine ait İş Akım Şeması /8

11 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Açık ocak işletmesi olarak üsten alta doğru ilerleyecek şekilde basamaklı üretim yapmak için ocak içi servis yolu yapılması ve ulaşan hafriyatın pasahafriyat alanına depolanması Bitkisel örtü tabakası altında kalan bitkisel toprağın sökülerek oluşturulacak bitkisel toprak alanına depolanması Bitkisel örtü tabakası altında kalan hafriyatın sökülerek oluşturulacak pasahafriyat alanına depolanması Taşocağı alanında gecikmeli delme patlatma (Vagondrill) ve basamak yöntemi uygulanarak üretim yapılması Patlatılarak üretilen malzemenin iş makinesi ile sökülmesi ve kırılması Malzemenin iş makinesi ile kamyonlara yüklenerek kırma eleme tesisine taşınması Kırma Eleme Tesisinden oluşacak pasa malzemesinin pasahafriyat alanına depolanması Kırma Eleme Tesisinde Üretilen malzemenin Aşkale Çimento Fabrikasına kamyonlara yüklenerek taşınması Şekil 3. Faaliyet İş Akım Şeması.a.2. Projenin Kapasitesi,.a.2.. Araç ve İş Makineleri Kapasitesi: Tablo. Tesisin Makine ve Teçhizat Kapasiteleri Adı Adeti Kapasitesi Ekskavatör 8 ton Yükleyici Kova kapasitesi 8 ton Kamyon 4 22 ton Vagondrill 8 m Delme kapasitesi Sulama Tankeri 22 ton Titreşimli Besleyici Çeneli kırıcı 75 Çene Çıkış Bant Konveyör 7.5 Darbeli Kırıcı 60 Elek Besleme Bant Konveyör 7.5 Titreşimli Elek 8.5 Geri Dönüş Bant Konveyörü 5.5 Stok Bant Konveyör 4 Toprak Atma Bant Konveyör 4 Trafo/ Kumanda Panosu 400 KVA 2/8

12 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.a.2.2. Görünür Rezerv ve Proje Ömrü: Tablo 2. Rezerv Bilgileri Rezervin eni, boyu, kalınlığı, yoğunluğu vb. bilgileri Cevherin Yoğunluğu 2.7 ton/m3 Cevherin Görünür Kalınlığı 40 m İşletme İzin Alanı hektar Görünür Rezerv ve Proje Ömrü: Görünür rezerv= İşletme Alanı x Cevherin görünür kalınlığı Görünür rezerv= m2 x 40 m = m3 İşletme esnasındaki kayıplar, cevherin üst tabakalarında yer alan kili seviyeler ara bant şeklinde gözlenebilen Kalker oluşumları dikkate alındığında görünür rezervin %90 nının ekonomik olarak işletileceği düşünülmektedir. Ekonomik rezerv= m3 x 90/00= m3 Yıllık üretilmesi planlanan cevher miktarı= 6485 m3 Projenin ekonomik ömrü= m3 / 6485 m3 = yıl 3 yıl projenin ömrü olup, Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden alınacak olan İşletme İzninin 0 yıllık olarak verilmesi sebebiyle, 0 yılda bir günün ekonomik koşullarına bağlı olarak Temdit verilerek sürenin uzatılması sağlanacaktır..a.2.3. Kalker Ocağının Üretim Kapasitesi: Tablo 3. Kalker Ocağında Zamana Bağlı Üretim, Çalışma Süreleri ve Vardiya Sayıları Üretim Zamanı Üretim Miktarı ton m3 Yıllık Üretim ton/yıl 6485 m3/yıl Aylık Üretim 7500 ton/ay m3/ay Günlük Üretim 700 ton/gün 260 m3/gün Saatlik Üretim 87.5 ton/saat m3/saat 3 Malzeme yoğunluğu 2.7 ton/m Çalışma Zamanı Çalışma Süresi Yıllık çalışma süresi 250 gün Aylık çalışma süresi 0 ay/yıl Günlük çalışma süresi 25 gün/ay Saatlik çalışma süresi 8 saat/gün Vardiya sayısı 3/8

13 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.a.2.4. Kırma Eleme Tesisinin Üretim Kapasitesi: Tablo 4. Kırma Eleme Tesisinin Üretim Kapasitesi ve Çalışma Süreleri Üretim Zamanı Yıllık Üretim Aylık Üretim Günlük Üretim Saatlik Üretim Malzeme yoğunluğu Çalışma Zamanı Yıllık çalışma süresi Aylık çalışma süresi Günlük çalışma süresi Saatlik çalışma süresi Vardiya sayısı Üretim Miktarı ton ton/yıl ton/ay 880 ton/gün 0 ton/saat 2.7 ton/m3 Çalışma Süresi 250 gün 0 ay/yıl 25 gün/ay 8 saat/gün m m3/yıl 848. m3/ay m3/gün 40.7 m3/saat.a.3. Projenin Kapladığı Alan, Trabzon İli, Maçka İlçesi, Akarsu Köyü Ayralaksa Yayla Mevkiinde bulunan, G43d ve G43d2 paftaları içinde yer alan mülkiyeti mera ve orman arazisi olan m² (23.64 Hektar) alanda tarafından Ruhsat ve Erişim Nolu IIa Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi işletilmesi planlanmaktadır. Tablo 5. Arama Ruhsat Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : : : Arama Ruhsat Alanı = m² (99,93 Hektar) Tablo 6. ÇED Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : : ÇED Alanı = m² (23.64 Hektar) 4/8

14 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 7. KırmaEleme Tesisi Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : KırmaEleme Tesis Alanı = 2776 m2 ( Hektar) Tablo 8. PasaHafriyat Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : PasaHafriyat Alanı = m² ( Hektar) Tablo 9. Bitkisel Toprak Depolama Alanı UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : Bitkisel Toprak Depolama Alanı = m² ( Hektar) Tablo 0. Depolama Alanı Koordinatları UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : Depolama Alanı = m² (0.300 Hektar) 5/8

15 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo. Şantiye Alanı Koordinatları UTM ve Coğrafik Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED50 Türü : UTM D.O.M. : 39 Zon : 37 Ölçek Fak. : 6 Derecelik : : : : Koor. Sırası : Enlem,Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : Zon : Ölçek Fak. : : : : : Şantiye Alanı = m² ( Hektar).a.4. Projenin Teknolojisi,.a.4.. Çalışma Alanında Uygulanacak Açık Ocak İşletme Yöntemi: Taş ocağı işletmeciliğinde en uygun üretim yöntemi dik delik basamaklı üretim şeklidir (Şekil 4). Bu tür bir üretim şekli tüm üretim değişkenlerinin tamamen denetim altında yürütülmesine olanak verir. Bu yöntemde düzgün basamaklar oluşturulmakta, basamakların üzerine muntazam aralıklarla delikler delinip patlayıcı yerleştirilerek patlatma yapılmaktadır. Bu tür bir üretim yönteminin uygulanması taş ocağının faaliyet gösterdiği bölgede yaşanan sorunların önemli ölçüde azalmasında etkili olmaktadır. Kılavuz 4. kademe servis yolu Kılavuz 4. kademe sahası ( Delik delme işlemi yapılan saha ) 3. kademe servis yolu 3. kademe sahası (Delik delme işlemi yapılan saha ) 2. kademe sahası ( yükleme yapılan saha ). kademe sahası (Delik delme işlemi yapılan saha ) Ana kademe üretim aynası 2. kademe servis yolu Ana kademe sahası ( yükleme yapılan saha ). kademe servis yolu Şekil 4. Uygun Kademeli Çalışma Şekli ve Kademelerdeki Çalışma Planı 6/8

16 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Ocak sahasında kademeli işletme yöntemi önerilmesinin en önemli gerekçesi, taş üretimi amacıyla yapılacak delmepatlatma vb. diğer tüm faaliyetler için ideal işletme şartlarını sağlamaktır. Bunun yanında kademeli üretim yöntemi; Ocak sahalarında emniyetli ve güvenli çalışma ortamının oluşturulması Üretim sırasında temiz malzeme alınması Patlatma kaynaklı çevresel etkilerin kontrolü İmalata uygun malzeme üretiminin yapılması Ocaktaki malzeme verimin arttırılması Yapılacak olan her türlü çalışmadan yüksek verim alınması Ocağın köreltilmemesi Ocak saha zeminin ve üretim aynasının kontrolü Ocak sahasındaki tüm iş makinelerinin hızlı ve verimli çalışmalarının sağlanması Çevresel açıdan düzenli görünüm gibi avantajları da sağlamaktadır. Ocak sahasında oluşturulacak olan kademeli işletme yöntemi ile patlatılmak istenen yapılarda en az üç tane serbest yüzey oluşturulacağından yapının çevre zonlar tarafından sarılması ve sıkışık halde bulunmasına mani olunacaktır. Dolayısıyla delik delme makineleri kullanılarak yapılan delme ve patlatma uygulamaları için ideal ortam ve şartlar yaratılacağından, taş üretimi için yapılan tüm çalışmaların çevreye vermiş olacağı etki minimum seviyeye indirgenecektir. Patlatılmak istenen yapı veya malzeme ne kadar çok serbest yüzeye sahip olursa o patlatma, sarsıntı yönünden çevreye en az etkiyi vermektedir (Şekil 4). Ocak sahalarında kademeli işletme sisteminin oluşturulmasına bağlı olarak serbest yüzey sayısının artması ile; Yapılacak olan patlatmalarda daha az patlayıcı madde kullanılacaktır. Kötü işletme şartlarında yapılan patlatmalara nazaran aynı miktarda patlayıcı madde ile daha çok malzeme alınacaktır. İmalata uygun ve istenildiği gibi malzeme alınacaktır. Patlatma sıkıştırılmayacak ve çevre zonlardaki kütlelere zarar verilmeyeceğinden bir sonraki patlatmalar daha düzenli ve verimli olacaktır. En önemlisi sıkışık olmayan ortamlarda patlatma yapılacağı için sarsıntı kesinlikle daha az olacaktır. Patlatmaların kontrolü ve yönlendirilmesi daha kolay olacağından taş fırlamalarının önüne geçilecektir. Aşırı malzeme ufalanmasının engellenmiş olunacaktır. 7/8

17 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.a Çalışma Alanında Uygulanacak Basamak Patlatma Tasarımı: Taş ocağında planlanan basamaklı delmepatlatma sistemi ayrıntılı olarak aşağıda adım adım gösterilmiştir (Olofsson, 988). Delikayna uzaklığı, Vmaks Vmaks.36 Ib x R Burada; Ib: Şarj konsantrasyonu (kg/m), R: Delik eğimi düzeltme faktörü olup, aşağıdaki Tablodan bulunur (Düşey delik için 0.95 alınmıştır). Tablo 2. Delik Eğimi Düzeltme Faktörünün (R) Değişimi (Olofsson, 988) Eğimo Düşey 0: 5: 3: 2: : R Ib = Şarj konsantrasyonu (kg/m) ise aşağıda verilen formülle bulunabilir. Ib 7.85 x d2 x p d = Delik çapı, 89 mm=0.89 m p = Patlayıcı (ANFO) yoğunluğu, 0.85 ton/m3 Buradan Ib şu şekilde hesaplanır; Ib 7.85 x (0.89) 2 x 0.85 I b kg/m Vmaks x 0.95 V maks m Ek Delik Uzunluğu, U U 0.3 x Vmaks 0.3 x m 8/8

18 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Toplam Delik Uzunluğu, H H (K U )k ( 8 ) x H 9 m (k: 90o eğimli delik için trigonometrik katsayı,.0 alınır) Delgi Hatası, F F D H 0.03 x F m Gerçek Delik Ayna Uzaklığı, V V Vmaks F V 2.52 m 2.5m Delikler Arası Mesafe, E E.25 x V.25 x 2.52 E m Dip Şarj Uzunluğu, dip dip. 3 x Vmaks.3 x 2.88 dip 3.7 m Dip Şarj Miktarı, Qdip Q dip Ib x. dip 4.97 x kg Sıkılama Uzunluğu S = V alınırsa S = 2.5 m 9/8

19 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Kolon Şarj Uzunluğu, kolon kolon H dip S m Kolon Şarj Miktarı, Qkolon Kolon şarj olarak Ib şarj konsantrasyonunun % 4060 ı alınabilir. % 50 alınırsa 0.50 x Ib = 0.50 x kg/m olarak belirlenir. Q kolon kolon x x2.5 7 kg Q kolon 7 kg delik için toplam ANFO miktarı = 8+7 = 25 KG Yemleyici toplamın toplam patlayıcının %3 ü kadar alınmıştır. Yemleyici miktarı: 25 x 0.03 kg DEİK İÇİN TOPAM PATAYICI MİKTARI kg Bir delik ateşlenmesi ile gevşetilen malzeme miktarı K x V x E = 8 x 2.5 x 3 = 60 m3 ÖZGÜ ŞARJ ( m3 malzeme için patlayıcı miktarı) = 26 / kg/m3 Yukarıda ayrıntısı verilen delmepatlatma tasarımı Şekil 5 de gösterilmiştir. 0/8

20 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Şekil 5. Taş ocağı için tasarlanan delmepatlatma sistemi (ölçeksizdir) Taş ocağı ile ilgili tüm teknik parametreler Tablo 3 de ayrıntılı olarak verilmiştir. Tablo 3. Planlanan Taş Ocağı İle İlgili Teknik Parametreler ÇAIŞMA SÜRESİ Yıllık çalışma Yıllık çalışma Aylık çalışma Günlük çalışma 250 gün 0 ay 25 gün 8 saat BASAMAK PARAMETREERİ Delikler arası mesafe Delik sıraları arası mesafe Basamak yüksekliği Ek delik uzunluğu Toplam delinen delik uzunluğu Basmak eğimi Delik çapı 2.5 m 3.0 m 8m 9m 90o 89 mm ÜRETİM MİKTARI Kayaç yoğunluğu Yıllık üretim Yıllık üretim Aylık üretim Aylık üretim Günlük üretim Günlük üretim /8 2.7 ton/m ton / / / / /2.7 = m3 = ton = 6.48 m3 = 700 ton 260 m3

21 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve BASAMAK PATATMA Bir delikten alınabilecek malzeme miktarı = 2.5 x 3.0 x 8 = 60 m3 Aylık üretim için patlatılacak delik sayısı 6.48m3/gün /60m3/delik =08 delik/ay Ayda 3 patlatma yapılırsa, [08delik/ay/3 36 delik/] Sıkılama uzunluğu 2.5m Taban şarj uzunluğu 3.7 m Orta şarj uzunluğu 2.8 m Bir delik için toplam patlayıcı miktarı 26 kg 36 delik için kullanılan patlayıcı miktarı 36 x 26 = 936 kg Gecikmeli kapsül ile emniyetli patlatma için patlatılacak delik sayısı Toplam uygulanacak gecikme sayısı 36/ = 36 Her bir gecikmede kullanılacak patlayıcı miktarı x 26 = 26kg Özgül Şarj 26/60 = 0.43 kg/m3.a Taşocağında Olası Muhtemel Kaya Fırlamaları: Kaya fırlaması özgül şarja bağlı olarak aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Hesaplanan 0.43 kg/m3 özgül şarj için muhtemel kaya fırlaması mesafesi yaklaşık 33 m olarak kestirilmektedir. Taş ocağı aynasının bulunduğu konum ve en yakın yerleşim yeri (70 m) dikkate alınırsa herhangi bir sorun oluşturması mümkün değildir (Şekil 6). Kaya fırlaması 33 m ması 28 m Özgül şarj 0.43 kg/m3 Şekil 6. Özgül şarja bağlı olarak oluşması muhtemel kaya fırlaması mesafesinin kestirilmesi (undborg vd., 975) 2/8

22 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.a.4.2. Kırma Eleme Tesisinin Teknolojisi: Kırma Eleme Tesisi; elektrik enerjisi ile çalışan makine grubudur. Grup, primer kırıcı, bypass, sekonder kırıcı, iletim bantları ve elek sisteminden meydana gelmektedir. Primer kırıcı; Çene, iri kaya parçalarını sekonder kırıcının kırabileceği büyüklüğe indiren kısımdır. Bypass; Kırılacak malzemenin içine karışması istenmeyen kil, toprak vb. malzemeden ayrılmasını sağlayan düzenektir. Sekonder kırıcı; Malzemeyi, istenilen gradasyonda kırıp eleklerden elenecek hale getiren kırıcı düzenektir. İletim bantları; Sistemde, malzemenin kırıcı üniteler ve elek sistemi arasında iletilmesini sağlayan ve hareketli bantlardan oluşan kısımdır. Elek sistemi; Kırılan malzemeyi istenilen gradasyonda ayıran değişik ebatta eleklerden meydana gelmiş sistemdir. Malzemenin tesise aktarımı sağlanarak bunker beslenecektir. Bunker üzerindeki bant yardımıyla dökülen malzeme ince boyutta kırılacak ve buradan çıkan malzeme daha ince malzeme elde etmek için tekrar çeneli kırıcılara dökülecektir. Çeneli kırıcıdan dökülen malzeme titreşimle kırıcı olan eleğe verilecektir. Titreşimli elek üç kat elek sisteminden oluşmakta olup titreşimliği eleğe dökülen malzemenin üst kısımdaki elek üstü malzeme konik kırıcıya giderek daha küçük boyutlarda kırılacaktır. Konik kırıcıdan çıkan malzeme tekrar titreşimli eleğe aktarılarak ortadaki elek üstü malzeme stoka dökülecektir. Elek Altı malzeme ise en alttaki eleğe dökülerek buradan ise stoka dökülecektir. Elek altı malzeme ise kum helezonuna verilecektir. Kırma Eleme Tesisi Projesi kapsamında tesiste kuru kırma yapılacak (kum çakıl ocağına yönelik sulu kırma yapılmayacak) ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı) ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğünün tarih ve sayılı yazısı gereği toz kaynağı olan her bir ünitenin (bunker, kırıcılar, elekler, bantlar) kapalı ortam içerisine alınarak toz indirgeme sistemi kullanılacaktır (Ek0: Kapalı Devre Kırma Eleme Tesisi Örnek Şekli). BESEME BUNKER ÇEİ KIRICI EEK ÇEİ KIRICI TİTREŞİMİ EEK KONİK KIRICI Agrega Agrega Kum Helezonu Taş Tozu Şekil 7. Kuru Kırma Yapan Kırma Eleme Tesisi İş Akım Şeması 3/8

23 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 4. Kuru Kırma Yapan Kapalı Devre KırmaEleme Tesisi Üniteleri ADI VE ÖZEİĞİ ADET Kırma Eleme Tesisi Titreşimli Besleyici Çeneli kırıcı Çene Çıkış Bant Konveyör Darbeli Kırıcı Elek Besleme Bant Konveyör Titreşimli Elek Geri Dönüş Bant Konveyörü Stok Bant Konveyör Toprak Atma Bant Konveyör Trafo/ Kumanda Panosu Kalker ocağından kamyonlarla kırma eleme tesisine getirilen malzeme, bunker aracılığıyla tesise beslenecek olup, ilk olarak primer kırıcıda kırılacak olan kayalar değişik boyutlarda agregaya dönüştürülecektir. Burada oluşan bypass malzemesi bant vasıtasıyla taşınacak ve kamyonlara yüklenerek, ocak içi yolların ve çevredeki stabilize köy yollarının tamiratında kullanılacaktır. İşletme alanından çıkan hafriyatın farklı alanlarda değerlendirilebilmesi için Trabzon İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, İl Özel İdaresi, Karayolları 0. Bölge Müdürlüğü, Maçka Belediyesi, Trabzon İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü ve diğer ilgili kurumlardan izin alınacak olup tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İlgili kurumlardan izin alınamaması durumunda yasal izinli alana dökülecektir..a.5. Projenin Çalışacak Personel Sayısı, Faaliyet alanında 0 kişi ile meteorolojik şartlara bağlı olarak yılda 250 iş günü, 0 ay/yıl, 25 gün/ay, 8 saat/gün, tek vardiya çalışılacaktır. Tablo 5. Proje Kapsamında Çalışacak Kişi Sayısı Personel Adedi Teknik Nezaretçi İşçi 2 Operatör 2 Ocak İşçisi Şoför 2 Bekçi Ateşçi 0 TOPAM Personelin çoğunluğu yöre halkından seçilecek olup sosyal ihtiyaçları (yemek, duş, tuvalet, vb.) ocak alanı içerisinde kurulacak olan prefabrik şantiyeden karşılanacaktır. 4/8

24 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.b) Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb.);.b.. Arazi Kullanımı, Faaliyet alanı mera ve orman arazisine girmektedir. İşletme alanının bir kısmı sarp ve çıplak arazi olup Mera Alanı dır. Trabzon Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden kiralamaya yönelik Mera Tahsis Değişikliği yapılarak Mera Uygunluk İzni alınacaktır. İşletme alanının bir kısmı da orman arazisi olup, işletmeye geçilmeden önce, tarih ve sayılı Orman Sayılan Alanlarda Verilecek İzinler Hakkında Yönetmelik gereği Orman İzni alınacak olup, çalışma alanında bulunan ağaçlar kesilecektir. Orman emvali ilgili Orman İşletmesi tarafından değerlendirilecektir (Bkz.Ek8: Kurum Görüşleri). İşletme alanı içerisinde kırma eleme tesisi alanı, şantiye alanı, pasa ve hafriyat sahası alanı, bitkisel toprak alanı, depolama sahası alanı oluşturulacaktır. Faaliyet alanı engebeli olup vadiler, sırtlar ve yamaçlar oluşturmuştur. Önemli vadileri Akarsu dere, Altın dere ve onun yan kolları olan derelerdir. Yörede Karadeniz iklimi hakim olup yazlar serin, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yağışlar yükseklerde kışın kar şeklindedir. Kireçtaşların yüzeylendiği alanın bir kısmı bozkırlarla bir kısmı da ormanla örtülüdür. Etüt edilen alan Akarsu ve Altındere vadilerinin oluşturduğu sırt ve tepede yer almış olduğundan yörede yaz, kış akan kaynak suları izlenmiştir. Faaliyet alanında en önemli yerleşim yerleri yaz aylarında şenlenen yaylalardır. Bu yaylalar; Taşlıtepe, Ayralaksa, Samandıra yaylalarıdır. Yaylalar faaliyet alanının dışında yer almışlardır. Ünite Adı Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tesis Tablo 6. Projenin Etki Alanı ve Mesafeleri Alanlar (ev, yerleşim, yol, vb), ve Yön hassas yerleşimler En Yakın Ev Güney Ev2 Güneydoğu Ev3 Güneydoğu Ev4 Doğu Samandıra Yaylası Kuzeydoğu Yan Mezra Kuzey Medoş Mah. Kuzey Akarsu Mezrası Kuzeybatı Cami Mah. Kuzeydoğu Çarşı Mah. Kuzeydoğu Okul Mah. (İlkokul) Kuzeydoğu Bakoğlu Mah. Kuzeydoğu iveyda Yaylası Güneydoğu Sümela Manastırı Güneydoğu Soğuksu Mah. Batı 5/8 Mesafesi 70 m 85 m 70 m 00 m 560 m 470 m 2500 m 822 m 2257 m 950 m 2280 m 90 m 30 m 3500 m 60 m

25 Tesis Tesis Tesis Tesis II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Kurugöl Yaylası Tekmezar Yaylası Derekenarı Mah. Altındere Güney Güney Kuzeybatı Kuzeydoğu 2623 m 2400 m 2420 m 690 m.b.2. Su Kullanımı, Faaliyet alanında 0 kişi çalışacaktır. Çalışanlar işletme alanı içinde kurulacak olan şantiye binasını kullanacaklardır. Faaliyet alanı Akarsu ve Altındere vadilerinin oluşturduğu sırt ve tepede yer almış olduğundan yörede yaz, kış akan kaynak suları izlenmiştir. Faaliyet alanında kullanılacak su kaynak sularından borularla taşınarak şantiye alanında depolanarak kullanılacaktır. Kullanılacak içme suyu için Köy Muhtarından izin alınacaktır..b.2.. Çalışanların günlük içme ve kullanma suyu miktarı: Q= 73lt/kişigün*x0 kişi = 73 lt/kişigün*/000m3 x 0 kişi =,73 m3/gün, su tüketiminin olacağı öngörülmektedir. Oluşacak evsel nitelikli atıksular için sızdırmasız fosseptik yapılacaktır (*Kaynak: 73 lt/kişigün, TUİK2008)..b.2.2. İşletmeye yönelik sulama suyu miktarı: İşletme alanında üst örtü tabaka sıyırma, patlatma, sökme, kırma, yükleme, taşıma, boşaltma ve depolama sırasında oluşacak tozlanmayı önlemek için üretim süresince sürekli 5m3/gün su kullanılacaktır. Bu işlem Sulama Tankeri ile yapılacak olup kullanılan suyun geri dönüşümü olmayacaktır..b.3. Enerji Kullanımı, Faaliyet alanında iş makineleri ve araçlarda motorin kullanılacaktır. Yakıt bölgede bulunan en yakın akaryakıt istasyonundan karşılanacaktır. İşletme sırasında kullanılacak olan elektrik enerjisi gerekli izinler alınarak ruhsat sahası içine çekilecek olan trafodan karşılanacaktır..b.4.yol Durumu, Çalışma alanı, Trabzon ili, Maçka ilçesi, Akarsu köyü, Ayralaksa Yayla mevkii çevresinde, G43d ve d2 paftasında yer almakta olup, proje alanına Altındere (Maçka) vadisi boyunca giden asfalt özellikteki yoldan batıya sapan bir köy yolu ile ulaşılmaktadır. Trabzon ili ile proje sahası arasındaki uzaklık 45 km olup, bu mesafenin yaklaşık 6 km si köy yoludur. 6/8

26 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.c) Atık üretimi miktarı (katı, sıvı, gaz vb.) ve atıkların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özellikleri;.c.. Evsel Nitelikli Katı Atık Miktarı, ÇED alanında 0 kişi çalışacak olup prefabrik şantiyede günlük ihtiyaçlarının karşılanması sonucu yemek artığı gibi evsel katı atık ve artıklar oluşacaktır. Mevselkatı= (QB) x (N) Burada; Mevselkatı:Evsel nitelikli katı atık miktarı (kg/gün), QB: Evsel nitelikli katı atık birim üretim hızı (kg/kişi.gün) ve N: Kişi sayısı (*Kaynak:,5 kg/kişigün TÜİK2008) Mevselkatı =,5 kg/kişigün* x 0 kişi = 5 kg/ gün Oluşabilecek evsel nitelikli katı atıklara karşı faaliyet alanında alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.2. Ambalaj Atık Miktarı, ÇED alanında 0 kişi çalışacak olup günlük ihtiyaçlarının şantiye binasından karşılanması sonucu katı atıklar, evsel geri kazanılabilir nitelikte olan kağıt, karton, plastik, cam, metal, diğer atıklar oluşacaktır. 202 Yılına Göre Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Madde 7 de verilen geri kazanım hedefi oranları: Cam atıkları % 40 Plastik atıklar % 40 Metal atıklar % 40 Kağıt /Karbon atıklar % 40 Faaliyet alanında oluşacak evsel nitelikli katı atıkların % 40 ının geri kazanılabilir atıkları oluşturduğu kabul edilirse; Geri Kazanılabilir Atık = 5 kg/ gün x 0.40 = 6 kg/gün Oluşabilecek ambalaj atıklarına karşı faaliyet alanında alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.3. Hafriyat/Bitkisel Atık Miktarı, ÇED alanı mera ve orman sayılan alanlardan olup, işletme alanı üzerinde ortalama 30cm. kalınlığında ana kayadan kopan parçalar ile karışık bitkisel hafriyat toprağı mevcut olup bu örtü iş makineleri yardımıyla sökülerek izinli alanlara kaldırılacaktır. Oluşabilecek hafriyat/bitkisel atıklara karşı faaliyet alanında alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir. 7/8

27 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.c.4. Atık Yağ Miktarı, Tesiste kullanılacak iş makinelerinin yakıt ikmalleri ve yağ değişimleri öncelikle çevredeki ruhsatlı akaryakıt istasyonlarında, bakım ve onarım işlemleri servislerde yaptırılacaktır. Ancak, zorunlu durumunda iş makinelerinin yakıt ikmalleri, yağ değişimleri ve bakım ve onarım işlemleri şantiye alanı geçirimsiz zemin üzerinde yapılacak olması nedeniyle yağlı üstüpü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven, gibi vb. maddeler kullanılacak olduğundan Atık Yağlar oluşacaktır. Oluşacak Atık Yağların çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.5. Bitkisel Atık Yağ Miktarları, Tesiste personelin beslenme ihtiyacından dolayı bitkisel atık yağ oluşacaktır. Oluşacak bitkisel atık yağların çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.6. Ömrünü Tamamlamış astik Atık Miktarı, Tesiste kullanılacak iş makinelerinin lastik değişimleri öncelikle servislerinde ve çevredeki istasyonlarında yaptırılacaktır. Ancak, zorunlu durumunda iş makinelerinin lastik değişimleri şantiye alanı geçirimsiz zemin üzerinde yapılacak olması nedeniyle kullanılmış atık lastik oluşacaktır. Oluşacak lastik atıkların çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.7. Atık Pil ve Akümülatör Miktarı, Tesiste kullanılacak iş makinelerinin bakım ve onarım işlemleri öncelikle servislerinde ve çevredeki istasyonlarında yaptırılacaktır. Ancak, zorunlu durumunda iş makinelerinin bakım ve onarım işlemleri prefabrik şantiye alanı geçirimsiz zemin üzerinde yapılacak olması nedeniyle akü gibi vb. maddeler ve çalışanlardan kaynaklı atık pil oluşacaktır. Oluşacak pil, akü gibi atıkların çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.8.tıbbı Atık Miktarı, Tesiste 0 kişi çalışacak olup personelin sağlık hizmetleri için acil bulundurulması gereken ilk yardım malzemeleri bulundurulacak kaza, yararlanma vb. durumlarda tıbbı malzemeler kullanılacağından tıbbı atık meydana gelecektir. Tıbbi atık miktarı (max.) = 0,8 kg/kişiyıl 0 kişi = 8 kg/yıl oluşacaktır. Oluşacak Tıbbı Atıkların çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir. 8/8

28 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.c.9.tehlikeli Atık Miktarları, Tesiste; akü, pil, atık yağlar, tıbbı atıklar farklı bir amaçla kullanılmayacak olup bu atıkların türevlerinden kaynaklı tehlikeli atık oluşmayacaktır. Oluşması muhtemel Tehlikeli Atıkların çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.0. Atıksu Miktarı, Tesiste, 0 kişinin çalışması planlanmakta olup çalışanların kullanacağı günlük suyun tamamı evsel nitelikli atık suya dönüşeceği varsayımıyla oluşacak atıksu miktarı, QAtıksu= (q) x (N) Burada; QAtıksu: Atıksu debisi (lt/gün), q = Birim su tüketimi (lt/kişi.gün) N = Kişi sayısı olmak üzere; QAtıksu= 73 lt/kişigün x 0 kişi (*Kaynak: 73 lt/kişigün =TÜİK2008) QAtıksu= 0,73 lt/kişigün x 0 kişi =,73 m3/gün Oluşabilecek atıksulara karşı faaliyet alanında alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.. Gaz Emisyon Miktarı, Tesiste, adet yükleyici, adet ekskavatör, 4 adet kamyon ve adet vagondrill ve adet arazöz için yakıt kullanımından kaynaklı başlıca NOx, CO, HC emisyonları oluşacaktır. Özellikler Kıvam Tip Renk Yoğunluk (50 cgr/cm3) Viskozite (380c) Akma Noktası (0c) Atomizasyon Sıcaklığı (0c) Pompalama Sıcaklığı (0c) Tablo 7. Motorinin Özellikleri Motorin Özellikler Çok Akıcı Karbon Artıkları(%) Damıtılmış Kükürt(%) Amber OksijenAzot(%) Hidrojen(%) 2.68 Karbon(%) 8 Su ve Çökelti(%) Atmosferik Kül (%) Atmosferik Isı Değeri (Kcal /t) 9/8 Motorin Eser Eser Eser 9.387

29 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 8. Faaliyette Kullanılacak Ekipmanların Yakıt Harcamaları Kullanılacak Ekipman (Araç ve iş makinesi) Ekskavatör Yükleyici Kamyon Arazöz Vagondrill Toplam Adet Yakıt/Motorin Tüketimi (lt/saat) Günlük Çalışma Süresi 8 saat 8 saat 8 saat 8 saat 8 saat Günlük Ortalama Yakıt Tüketimi (lt/gün) İş makinelerinde kullanılacak olan motorin en yakın ruhsatlı akaryakıt istasyonlarından temin edilecektir. Tablo 9. İş Vasıtalarında Tüketilen Yakıt İçin Emisyon Faktörleri (Economopoulos, 993) Dizel ağır iş Birim (U) NOX (kg/u) CO (kg/u) HC (kg/u) vasıtaları Şehir içinde 000 km,8 6,0 2,6 ton yakıt Şehir dışında 000 km 4,4 2,9 0,8 ton yakıt Anayollarda 000 km 4,4 2,9 0,8 sürüş ton yakıt Tesiste kullanılacak iş makinelerinde günlük yaklaşık olarak 072 litre motorin kullanılacaktır. Bu kapsamda faaliyet alanında oluşacak CO, NOx, HC emisyonları; ( lt mazot = kg) 072 lt/gün x kg / 000 = ton/gün NOx : 70 kg/ton x ton/gün = kg /gün CO : 4 kg/ton x ton/gün = 2.97 kg/gün HC : 4 kg/ton x ton/gün = 3.70 kg/gün NOx : kg /gün NOx x gün/8 saat = 8. kg/saat CO : 2.97 kg /gün CO x gün/8 saat =.62 kg/saat HC : 3.70 kg /gün HC x gün/8 saat = 0.46 kg/saat Faaliyet sırasında çalışacak iş makinelerinde kullanılacak yakıttan kaynaklanacak emisyonların miktarı, iş makinelerinin yaşın, yakıt türüne, bakımına, hızına göre farklılık göstermekte olup tüm bu etmenler göz önünde bulundurularak bu tip araçlar için ortalama emisyon faktörleri belirlenmiştir. 20/8

30 Kirletici Parametreler CO (Karbonmonoksit) NOx (Azotoksitler) HC (Hidrokarbonlar) II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 20. Emisyon Faktörleri (Mobile Emission Factors, EPA, 995) Ağır iş makinesi (Dizel) (g/km) Hafif iş makinesi (Dizel) (g/km) Tablo 2. İş makinelerinden Kaynaklanacak Gaz Emisyonlarının Sınır Değerleri Kirletici Parametreler CO (Karbonmonoksit) NOx (Azotoksitler) HC (Hidrokarbonlar) Kütlesel Debi SKHKKY EK2, Tablo de verilen (kg/saat) Emisyon Sınır Değerleri (kg/saat) Oluşacak gaz emisyonlarına karşı faaliyet alanında alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir..c.2. Toz Emisyon Miktarı, Planlanan faaliyet alanında arazi hazırlama ve işletme aşamasında üst örtü tabaka sıyırma, kırma (kırıcı), yükleme, nakliye ve boşaltma sırasında toz oluşumları meydana gelecektir. Bu aşamalarda meydana gelen toz emisyonları üretim miktarı, çalışma alanının genişliği, işin kapasitesi gibi çeşitli faktörlere bağlı olup bu faktörlerle de doğru orantılıdır..c.2.. Hazırlık Aşaması: Tesiste ocak alanının hazırlanması aşamasında, örtü toprağının sökülmesi, sökülen örtü toprağının kamyonlara yüklenmesi, depolanacak alana taşınması ve boşaltılması işlemlerinden dolayı toz emisyonu olacaktır. Tablo 22. SKHKKY Ek2 Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamaları Emisyon Faktörleri Kaynaklar Sökme Yükleme Boşaltma Nakliye (gidişdönüş toplam mesafesi) Depolama Birincil Kırıcı İkincil Kırıcı Emisyon Faktörleri kg/ton Kontrolsüz Kontrollü Sıyrılacak örtü toprağı; m² 0.3 m = m³ m³ / 0 yıl = m³/yıl m³/yıl / 2 ay= 59.4 m³/ay 59.4 m³/ay / 25 gün = m³/gün m³/gün / 8 saat = m³/saat m³ / saat.7 ton/m3 = 5.02 ton/saat (Kaynak: Şeker, C., Işıldar, A.A., Tarla Trafiğinin Toprak profilindeki Gözenekliğine ve Sıkışmaya Etkisi, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 24 (), 777,2000) 2/8

31 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve 5.02 ton/saat x 8 saat/gün= 40.6 ton/gün örtü toprağı sıyrılacaktır. Sıyrılacak olan bu örtü toprağı ocak sahası içerisinde bulunan 0,4808 hektar bitkisel toprak depolama alanına nakledilecektir. Örtü toprağının taşınması işlemi kamyonlarla yapılacak ve bir kamyonun 22 tondan fazla malzeme yüklenmemesine dikkat edilecektir. Buna göre, bir günde yapılacak sefer sayısı = 40.6 ton /gün / 22 ton/araç =.825 sefer/gün 2 sefer/gün Tablo 23. Bitkisel Toprak Malzemesinden Oluşan Toz Emisyon Miktarının Kontrolsüz Kütlesel Debi Hesaplamaları kg/ton 5.02 ton / saat kg/ton x 5.02 ton/saat= kg/saat Sökme 0.00 kg/ton 5.02 ton / saat 0.00 kg/ton x 5.02 ton/saat = kg/saat Yükleme 5.02 ton / saat Nakliye Kamyonların gidiş dönüş (2 sefer x 0.7 kg/kmaraç x 0.2 km)/8saat = mesafesi ortalama 0.7 kg/kmaraç kg/saat (0.2 km) kabul edilmiştir kg/ton 5.02 ton / saat 0.00 kg/ton x 5.02 ton/saat = kg/saat Boşaltma 5.8 kg/ton 0,4808 hektar 5,8 x 0,4808 Ha = kg/gün x gün/24 saat Depolama = 0,6 kg/saat Toplam kontrolsüz toz emisyon miktarı (Q)= kg/saat Tablo 24. Bitkisel Toprak Malzemesinden Oluşan Toz Emisyon Miktarının Kontrollü Kütlesel Debi Hesaplamaları 0.025kg/ton 5.02 ton / saat kg/ton x 5.02 ton/saat= kg/saat Sökme kg/ton 5.02 ton / saat kg/ton x 5.02 ton/saat = kg/saat Yükleme 5.02 ton / saat Nakliye Kamyonların gidiş dönüş 0.35 kg/km(2 sefer x 0.35 kg/kmaraç x 0.2 km) /8saat = mesafesi ortalama araç kg/saat (0.2 km) kabul edilmiştir kg/ton 5.02 ton / saat kg/ton x 5.02 ton/saat = kg/saat Boşaltma 2.9 kg/ton 0,4808 hektar 2.9 x 0,4808 Ha =.394 kg/gün x gün/24 saat Depolama = kg/saat Toplam kontrollü toz emisyon miktarı (Q)= kg/saat Bitkisel Topraktan kaynaklanan toplam kütlesel emisyon değeri kontrollü ( kg/h) tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen.0 kg/saat sınırının altında olduğundan toz modellemesi hesaplaması yapılmamıştır. Sökme, Yükleme, Taşıma, Boşaltma: Taş (Kalker) Ocağı; İşletme Aşaması; Üretim Miktarı Günlük ton 700 ton/gün 87.5 ton/saat 22/8 m3 260 m3/gün m3/saat

32 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 25. Toz Emisyon Kontrolsüz Kütlesel Debi Hesaplamaları (İşletme Aşaması) Sökme Yükleme Nakliye Kamyonların gidiş dönüş mesafesi ortalama (0.2 km) kabul edilmiştir. Boşaltma Depolama kg/ton 0.00 kg/ton 0.7 kg/kmaraç 0.00 kg/ton 5.8 kg/ton 87.5 ton/saat 87.5 ton/saat 87.5 ton/saat kg/ton x 87.5 ton/saat = 2.87 kg/saat 0.00 kg/ton x 87.5 ton/saat = kg/saat 87.5 ton/saat Hafriyatpasa ( hektar)+ Depolama Alanı (0.300 hektar)= hektar 0.00 kg/ton x 87.5 ton/saat = kg/saat 5,8 x Ha =3.86 kg/gün x gün/24 saat = 0.32 kg/saat 700 ton/gün/88 (4x22ton/sefer) 8 sefer/gün 8 sefer/8saat x 0.7 kg/kmaraç x 0.2 km = 0.4 kg/saat Toplam kontrolsüz toz emisyon miktarı (Q)= kg/saat Tablo 26. Toz Emisyon Kontrollü Kütlesel Debi Hesaplamaları (İşletme Aşaması) kg/ton 87.5 ton/saat kg/ton x 87.5 ton/saat =.093 kg/saat Sökme kg/ton 87.5 ton/saat kg/ton x 87.5 ton/saat = kg/saat Yükleme 87.5 ton/saat Nakliye Kamyonların gidiş 0.35 kg/kmaraç 700 ton/gün/ 88 (4x22ton/sefer ) 8 sefer/gün dönüş mesafesi 8 sefer/8saat x 0.35 kg/kmaraç x 0.2 km = 0.07 ortalama (0.2 km) kg/saat kabul edilmiştir kg/ton 87.5 ton / saat kg/ton x 87.5 ton/saat = kg/saat Boşaltma 2.9 kg/ton Hafriyatpasa 2.9 x Ha =.593 kg/gün x gün/24 saat Depolama ( = kg/saat hektar)+ Depolama Alanı (0.300 hektar)= hektar Toplam kontrollü toz emisyon miktarı (Q)= 2.03 kg/saat Kırma Eleme Tesisi: Üretim Miktarı Günlük ton 880 ton/gün 0 ton/saat m m3/gün 40.7 m3/saat Tablo 27. Toz Emisyon Kontrolsüz Kütlesel Debi Hesaplamaları (KırmaEleme Tesisi) kg/ton 0 ton/saat kg/ton x 0 ton/saat = kg/saat Birincil Kırıcı kg/ton 0 ton/saat kg/ton x 0 ton/saat = kg/saat İkincil Kırıcı 0.00 kg/ton 0 ton/saat 0.00 kg/ton x 0 ton/saat =. kg/saat Yükleme 0 ton/saat Nakliye Kamyonların 0.7 kg/kmaraç 880 ton/gün/4x22 ton/sefer = 0 sefer/gün gidişdönüş 0 sefer / 8saat x 0.7 kg/kmaraç x 0.2 km = 0.75 mesafesi ortalama kg/saat (0.2 km) kabul edilmiştir kg/ton 0 ton/saat 0.00 kg/ton x 0 ton/saat =. kg/saat Boşaltma Toplam kontrolsüz toz emisyon miktarı (Q)= kg/saat 23/8

33 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 28. Toz Emisyon Kontrollü Kütlesel Debi Hesaplamaları (KırmaEleme Tesisi) kg/ton 0 ton/saat kg/ton x 0 ton/saat = kg/saat Birincil Kırıcı kg/ton 0 ton/saat kg/ton x 0 ton/saat = kg/saat İkincil Kırıcı kg/ton 0 ton/saat kg/ton x 0 ton/saat = 0.55 kg/saat Yükleme Nakliye Kamyonların 0.35 kg/kmaraç 880 ton/gün/4x22 ton/sefer =0 sefer/gün gidişdönüş 0 sefer/8saat x 0.35 kg/kmaraç x 0.2 km = mesafesi ortalama kg/saat (0.2 km) kabul edilmiştir kg/ton 0 ton/saat kg/ton x 0 ton/saat = 0.55 kg/saat Boşaltma Toplam kontrollü toz emisyon miktarı (Q)= kg/saat Buna göre proje alanını içinde eş zamanlı gerçekleştirilecek bütün faaliyetlerden oluşacak toplam toz miktarı; TOPAM KONTROÜ TOZ MİKTARI = = kg/saat Malzeme üretimi esnasında oluşan toplam kütlesel emisyon değeri (2.398 kg/h) tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen,0 kg/saat sınırını aşmakta olduğundan hava kalitesi katkı değerleri hesaplaması aşağı verilmiştir. Hava Kalitesinin korunması yönetmeliğindeki Gauss Modeli kullanılmıştır. Q (x,y,z): Tepe noktasında, her bir yöndeki yayılma durumu Kirlenmesine Katkı Değeri (HKD) (mg/m3 yoğunlaşma biriminde),, için Hava :x yönünde integrasyon değişkeni, x,y,z :Tepe noktasında kartezyen koordinatları, (x: yayılma yönünde ve bu yayılma yönüne dik durumlarda y:yatay, z:dikey) d(x,y) :Çöken toz miktarı (mg/m2.gün), z Q :Tepe noktasının zeminden yüksekliği (m), :Kaynaktan çıkan kirleticilerin kütlesel debisi (kg/h), CTz :Yatay ve Dikey Yayılma katsayıları (m), (Rüzgarın gidiş yönüne (x yönü) ve kaynaktan olan uzaklığına (x değeri) bağımlı olarak bulunabilen y ve z doğrultularındaki kirlilik dağılımlarının standart sapma katsayıları), Ua :Anemometre ile ölçülen rüzgar hızı (m/sn), UR :Yer seviyesindeki (Ua) rüzgar hızının havanın göre belirlenmiş olan temsili rüzgar hızı (m/sn), 24/8 kararlılık sınıfına

34 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Uh :Tozun, zeminden yükseldikten itibaren dağılmaya başladığı rüzgar hızı (m/sn), mesafedeki h :Tozun d : Rüzgar hızına göre hesaplanan çöken tozların miktarı (mg /m2/gün), B : Rüzgar Hızları ve esme sayılarına göre hazırlanmıştır. zeminden itibaren dağılmaya başladığı yükseklik (m), Uh Değerinin Hesaplanması M Uh=UR(h/Za) formülü kullanılır. M için aşağıdaki değerler alınır. Yayılma Sınıfı M A(Çok kararsız) 0,09 B(Kararsız) 0,20 C/I(Nötral) 0,22 C/II(Nötral) 0,28 D(Kararlı) 0,37 E(Çok kararlı) 0,42 Za=0m değeri anemometrenin yerden olan yüksekliği, h=0m ise araçların hareketi sırasında tozun çıkabileceği yükseklik gözlemler sonucunda ortaya çıkmıştır. Hesaplamalar sonucunda, yönlere göre yayılma sınıfı ise B kapalılık miktarı 3,0 oranına göre göz önüne alınarak hesaplanmıştır. Tablo 29. za anemometre yüksekliğinde ölçülüp 060 dakikalık süreler için ortalanmış rüzgar hızları (Ua) ile temsili rüzgar hızları (UR) Ua (m/sn) UR (m/sn) /8

35 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 30. Yayılma sınıfına göre M in alacağı değerler Yayılma Sınıfı M A (Çok kararsız) B (Kararsız) C/I (Nötral) 0.22 C/II (Nötral) 0.28 D (Kararlı) 0.37 E (Çok kararlı) 0.42 Kararlılık sınıflama gece ve gündüz saatlerinde her tam saat için bulunup 8saatlik değerlendirilen bulut örtüsü üzerinden ve yere yakın ölçülen yatay rüzgar hızları kullanılarak bulunmaktadır. Yer Rüzgar hızı, m/s >4.5 Tablo 3. Kararlılık (yayılma) Sınıfları Sekiz saatlik bulutluluk Gece 0/8 6/8 E E D C/2 C/2 Gündüz 7/88/8 D D C/2 C/2 C/2 0/82/8 B B B B C/ 3/85/8 B B B C/ C/2 6/88/8 B C/ C/ C/ C/2 Dağılımların standart sapmasının (σ) hesaplanması; σy =F.xf σz = G.xg bu formüllerde (F,G) katsayılarıyla (f,g) üsleri kararlılık derecelerine ve etkin baca yüksekliklerinin belli değerleri için aşağıdaki tabloda verilmiş şekilde alınmıştır. h 50 m için; Tablo 32. h 50 m için katsayıların ve üslerin alacağı değerler F f G g A B C/I C/II D E /8

36 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 33. Yönlere Göre Yayılma, UA, UR ve UH Değerleri UA (m/sn) : Rüzgar Ortalama Hızları YÖN N N E E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW YAYIMA B B B B B B B B B B B B B C/ B B Q 6 0 C x, y, z i U h i y z UA(m/sn) y exp 2 2 y UR(m/sn) exp z h 2 2 z 2 exp UH(m/sn) x h 2 z h 2 Vd i exp exp 2 2 Uh 2 2 z 0 z z Çöken Toz Miktarı Hesabı: 4 d(x,y)= Vdi x Ci (x,y,0) i= Oluşacak tozun % 80 ini (edinilen tecrübelere göre) 0 dan büyük partiküller oluşturmaktadır. 27/8

37 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 34. Havada Asılı Partiküllerin Dağılımı (İşletme Aşaması) YÖN C=70 m C=00 m C=200 m C=300 m C=400 m C=500 m C=600 m C=700 m C=800 m C=000 m N N E E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW HAVADA ASII PARTİKÜ MADDE ETKİ MESAFEERİ 500 NNW NW WNW W 0 N E E WSW SW SSW N ESE S SE SSE Havada Asılı Partikül Madde Genel UVS [50 mg/m3] Etki Mesafeleri Şekil 8. Havada Asılı Partikül Dağılımı Şekil 9. Havada Asılı Partikül Madde Etki Mesafeleri 28/8

38 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 35. Çöken Tozların Dağılımı (İşletme Aşaması) YÖN C=70 m C=00 m C=200 m C=300 m C=400 m C=500 m C=600 m C=700 m C=800 m C=000 m N N E E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW ÇÖKEN TOZ ETKİ MESAFEERİ 500 NNW NW WNW W 0 WSW SW SSW N N E E S ESE SE SSE Çöken Toz Genel UVS [350 mg/m2.gün] Etki Mesafeleri Şekil 0. Çöken Tozların Dağılım Şekil. Çöken Toz Etki Mesafeleri Oluşacak toz emisyonlarının çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler Bölüm l.d'de verilmiştir. 29/8

39 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.c.3. Gürültü Miktarları, Taşocağı faaliyeti esnasında iş makineleri kullanılacağından bu makinelerin çalışmasından kaynaklanan gürültü oluşumu söz konusu olacaktır. Meydana gelen bu gürültünün yönetmeliklerde verilen sınırları aşmaması gerekiyor. Taşocağındaki faaliyetlerde etkilenmesi söz konusu olan yakın yerleşim yerlerinin taşocağına uzaklığı 70 m civarındadır. Bu mesafe dikkate alınarak taşocağında makinelerin çalışmasından kaynaklanan gürültü hesabı ve en yakın yerleşim yerlerinin bu gürültüden etkilenme durumu aşağıda açıklanmıştır. Sahada oluşacak gürültünün, muhtemel gürültü kaynaklarının gürültü seviyeleri; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanıp, Tarih ve 2500 Sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik in 5. Maddesi nde verilen tabloda tanımlanan motor gücü seviyelerine göre verilen formüller yardımıyla bulunmaktadır. 5. Maddede sunulan tabloda belirtilen makineekipman listesinden; bu sahada kullanılacak olan ekipman tipleri ve bunların motor güçlerine göre tanımlanan formüller ise Tablo 36 da sunulmaktadır. Tablo 36. Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Seviyesine Uygun Olarak Tanımlanan Sesgücü Seviyeleri Teçhizat tipi Paletli dozerler, paletli yükleyiciler, paletli kazıcı yükleyiciler Tekerlekli Dozerler, Tekerlekli Müsaade edilen ses gücü seviyesi Net kurulu güç (kw) Uygulama kütlesi (kg) den itibaren dan itibaren P P > og P 84 + og P 04 P 55 0 Yükleyiciler, Tekerlekli KazıcıYükleyiciler, Damperli kamyonlar, Grayderler, Yükleyici Tipli Toprak Doldurma Sıkıştırıcılar, Hareketli Vinçler Kazıcılar, Yapı (Konstrüksyon) Vinçleri P > og P 82 + og P P P > og P 80 + og P 98 + og P 96 + og P P P > og P og P Kule vinçleri Kompresörler P = Motor gücü, kw 30/8

40 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Sahada kullanılan ekipmanların oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların motor güçleri ile ilgili olup, ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için yukarıdaki tabloda verilen formüller kullanılmış ve gürültü düzeyleri hesaplanmıştır. Proje alanında işletme aşamasında kullanılacak ekipmanın motor güçleri ve gürültü düzeyleri aşağıdaki Tablo 37 de ayrıntılı olarak verilmiştir. Tablo 37. Üretim Esnasında Kullanılacak Makineler ve Güçleri Adet Makine adı Motor gücü (HP) Delik delme makinesi 20 Ekskavatör 200 Yükleyici 200 Kamyon 4 50 Konkasör kw x HP= kw Makinelerin Ses Gücü Seviyesinin Hesaplanması Aşağıda örnek olarak delik delme makinesinin çalışmasından kaynaklanan gürültü seviyesi hesabı gösterilmiştir. Diğer makinelerinin gürültü seviyeleri hesaplanmış olarak Tablo 38 de toplu halde verilmiştir. Delik delme makinesinin motor gücü 20 HP 20 x 0.746= kw tır. Tablo 4. de delik delme makinesi için verilen değerlendirme sonucu, P = kw > 55 kw olduğundan w = 82 + log P formülü ses gücü hesabında kullanılmıştır; Burada: w = Makinenin çalışmasından kaynaklanan gürültü, db P = Motor gücü, kw w = 82+ log 89.52= 03 db olarak hesaplanır. 3/8

41 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 38. Üretim Sırasında Kullanılacak Araçların, Motor gücü, Gürültü Formülü ve Hesaplanan Gürültü Seviyeleri Adet Motor gücü Makine adı (HP) kw Gürültü hesabı Hesaplanan formülü gürültü, w, db Delik delme makinesi og P 03 Ekskavatör og P 06 Yükleyici og P 06 Kamyon og P 05 Konkasör 0 HP= kw Faaliyet sırasında en kötü senaryo olan tüm makinelerin hepsinin çalışma durumuna göre oluşacak toplam eşdeğer gürültünün hesaplanması gerekmektedir. Toplam eşdeğer gürültü düzeyi aşağıda verilen formül yardımı ile bulunabilir: n wt 0 og 0 wi / 0 i Burada: wt = Toplam eşdeğer gürültü, db wi = Her bir gürültü kaynağından kaynaklanan gürültü, db Yukarıda Tablo 38 de toplu halde verilen gürültü kaynakları eşdeğer gürültü formülünde kullanılırsa; wt x 003/0 x 006/0 x 006/0 4kamyon x 005/0 0 og konkasör x 00/0 wt 5.3 db elde edilir. 32/8

42 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Ocak alanında makineekipmanın çalışmasından kaynaklanan toplam eşdeğer gürültü düzeyi 5.3 db olarak hesaplanmıştır. Tesis alanında oluşacak gürültünün 00 m yarıçapındaki etki alanı içerisinde yayılımı taşocağı etrafında bulunan yerleşim yerlerinin taşocağında makineekipmanın çalışmasından kaynaklanan gürültüden ne derece etkilendiğinin bilinmesi açıdan gereklidir. Bunun için aşağıdaki formüller kullanılır: Mesafeye bağlı gürültü düzeyi, pt Q pt wt 0 og 2 4 r Burada: pt = r mesafesinde oluşan gürültü düzeyi, db wt = Ocakta çalışan makinelerin toplam eşdeğer gürültü seviyesi, db r = Kaynaktan olan uzaklık, m Q = Yönelme katsayısı (serbest alanda kabul edilmiştir) Örneğin wt = 5.3 db ve 0 m de gürültü düzeyi pt şöyle hesaplanır; Q pt wt 0 og og r 4 x 3.4 x 0 pt 84.4 db olarak hesaplanır. Atmosfer yutum faktörü, Aatm Gürültü seviyesi atmosferde absorbe edilerek azalmaya maruz kalmaktadır. Atmosferin yutum faktörü aşağıdaki formülle hesaplanır f2 x r A atm 7.4 x 0 8 Burada : Aatm = Atmosferik yutuş ile ses basıncı düzeyindeki düşüş, (dba) f = İletilen sesin frekansı (3000 Hzinsan kulağının en hassas olduğu frekans) 33/8

43 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve r = Kaynaktan olan uzaklık, m = Havanın bağıl nemi Trabzon ili meteoroloji verileri göz önüne alınarak % 7.5 alınmıştır. Örneğin 0 m yarıçap mesafede atmosfer yutuş hesabı; f2 x r (3000 ) 2 x x 0 8 A atm 7.4 x Aatm db olarak bulunur. Araçlardan kaynaklanan gürültü, mesafeye ve atmosferik yutuş sonrası net ses seviyesi ortaya çıkar. Yani; pt,net pt Aatm olarak bulunur. Ortaya çıkan Net Ses Seviyesine göre gag hesaplanır. Faaliyet madencilik faaliyeti olduğundan sadece 2 saatlik dilim olan gündüz e göre hesaplamalar yapılır (Tablo 39) gag 0 x og 2 x 0 24 gündüz 0 Burada gag = Gündüz, akşam, gece gürültü düzeyi gündüz = Gündüz gürültü düzeyi, db ( saatleri arası) 34/8

44 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 39. Üretim esnasında mesafeye göre toplam gürültünün değişimi Mesafe, Toplam eşdeğer gürültü m düzeyi, pt, db Atmosfer Toplam net Gündüz, akşam, yutum değeri, gürültü düzeyi, gece gürültü pt,net, dba seviyesi, dba Aatm, dba Tarih ve 2760 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin 23. Maddesi, Ek VIII de yer alan Tablo 5 de farklı şantiye alanı için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri verilmiştir. Bu yönetmeliğe göre gündüz gürültü düzeyleri sırasıyla, bina 70 dba, yol 75 dba ve diğer kaynaklar için 70 dba olarak tanımlanmıştır (Tablo 40). Tablo 40. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) gündüz, dba Bina 70 Yol 75 Diğer kaynaklar 70 35/8

45 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Sahada yapılacak çalışmalar sırasında oluşması muhtemel gürültü seviyesinin en yakın yerleşim biriminde bu sınır değerlerini aşmaması gerekmektedir. Projenin uygulanacağı bölgede en yakım yerleşim yeri 70 m olup, 70 m de hissedilen gürültü seviyesi dba dır. Bu rakam ise ilgili mevzuata göre belirlenen sınır değerlerin altında yer almaktadır (Şekil 2). 82 Gürültü sınır değerleri 80 Yol dba Gürültü seviyesi, dba Bina, diğer kaynaklar dba dba m Mesafe, m Şekil 2. Ocak sahasında mesafeye bağlı olarak gürültü seviyesi değişimi, sınır değerler ve en yakın yerleşim biriminde hissedilecek gürültü seviyesi Taş Ocağında Meydana Gelecek Titreşimin Kestirilmesi Oriard (97) tarafından önerilen aşağıdaki denklem gereğince en yüksek sarsıntı hızı mesafe/patlayıcı miktarına bağlı olarak ifade edilmektedir. β D V=k W 36/8

46 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Burada; V = En yüksek yer sarsıntı hızı, (inch/sn, mm/sn) D = Mesafe (feet, m) W = Her bir gecikmeli atımda patlayıcı miktarı (libre, kg) k ve β = Arazi sabitleridir. Tipik k ve β için şu değerler verilebilir; Basamak patlatması k = β =.6 Galeri patlatması k = 5 20 β =. Ön çatlatma patlatması k 800 β =.6 Planlanan taşocağının en yakın yerleşim birimlerine ve Sümela Manastırına olan uzaklıkları Şekil 3 ve Şekil 4 de gösterilmiştir. 4 ayrı yerleşim yeri ve Sümela manastırına olan uzaklıklar sırası ile EV: 70 m, EV2 : 85 m, EV3 : 70 m, EV4 : 00 m ve Sümela Manastırı 3500 m dir. k = 260,.6 değerleri alınıp, en yakın yerleşim birimi olan EV de 70 m için oluşacak titreşim miktarı (her bir gecikme başına delik patlatılacak olup, her bir gecikme için patlayıcı miktarı = x 26 = 26 kg) 70 / v / inc/sn 28. mm/sn olarak hesaplanır. Ayrıca, EV2, EV3, EV4, Sümela Manastırı ve taşocağından 300 m uzaktaki bir noktada meydana gelmesi mümkün titreşim büyüklükleri şu şekildedir: EV2: 20.6 mm/sn, EV3: 28., EV4: 5.9 mm/sn, Sümela Manastırı: 0. mm/sn ve 300 m uzaklıkta olması muhtemel titreşim büyüklüğü 2.7 mm/sn dir. (Şekil 5). 37/8

47 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve İşletme izin Alanı Ev4 Oluşacak maksimum titreşim (5.9 mm/sn) Taşocağı başlama noktası Ev3 Oluşacak maksimum titreşim (28. mm/sn) Ev Oluşacak maksimum titreşim (28. mm/sn) Ev2 Oluşacak maksimum titreşim (20.6 mm/sn) Şekil 3. Taş ocağı işletme izin alanı, en yakın yerleşim birimine uzaklıklar ve patlatma sonucu en yakın yerleşim yerinde olması muhtemel titreşim büyüklükleri 38/8

48 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve 300 m mesafe Oluşacak maksimum titreşim SÜMEA MANASTIRI (2.7 mm/sn) Oluşacak maksimum titreşim (0. mm/sn) Şekil 4. Sümela Manastır ının taşocağına olan mesafesi ve taşocağında meydana gelen patlatma sonucu Sümela Manastırı ve 300 m mesafede olması muhtemel titreşim büyüklüğü. 39/8

49 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Ev,Ev3, 28. mm/sn 28 Ev mm/sn 24 Ev4 5.9 mm/sn m mesafe 2.7 mm/sn 2 8 SÜMEA MANASTIRI 4 0. mm/sn Patlama noktasından uzaklık, m HASAR SINIRI 5 mm/sn 60.0 Ma k simu m titreşim, mm / sn Maksimum titreşim hızı, mm/sn EV EV2 EV3 EV m Sümela mesafe manastırı Şekil 5. Çeşitli Patlayıcı Madde Miktarlarının Oluşturacağı Titreşim Seviyeleri 40/8 3550

50 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Bu titreşim büyüklükleri aşağıda Tablo 4 de verilen hasar tablosuna göre değerlendirilirse, hasar sınırı olarak kabul edilen 5 mm/sn değerinin altında olmasından dolayı güvenli bir çalışma ortamını tanımlamaktadır. Tablo 4. Titreşim Hızı ve Hasar Türü Arasındaki İlişki ve USBM ve DIN 450 ye Göre Hasar Sınırlar Tanecik Hızı [mm/sn] Oluşan Hasar Türü Sıva düşmesi, çatlama yok Hasar Sınırı Fark edilmeyen çatlaklar Önemsiz çatlaklar Az hasar, ciddi şikâyet başlangıcı Çatlamalar Önemli çatlamalar Tahkimatsız galerilerde ve tünellerde taş düşmesi Kayada kırılma başlangıcı Kayanın tamamen kırılması Yukarıda hesaplanan titreşim miktarının oluşabilmesi için taş ocağında patlatma tasarımının buna uygun olarak yapılması gerekir. Bunun için toplam 36 delik delinerek, bu deliklerinin 36 gecikme aralığı ile patlatılması gerekir (Şekil 6). Her bir gecikme aralığında delik ateşlenirse toplam patlayıcı miktarı 26 kg olmaktadır. Bu miktarda patlayıcı miktarı en yakın ev alan EV de 28. mm/sn titreşim meydana getirecektir. Bu titreşim büyüklüğü Tablo 4 de ifade edilen 5 mm/sn hasar sınırının altındadır Şekil 6. Taşocağı Basamak Ateşleme Düzeni Patlatmalardaki önemli olan her bir gecikme aralığına patlatılan patlayıcı miktarının meydana getirteceği etkidir. Yukarıda 36 deliğin patlatılmasında toplam 936 kg patlayıcı, gecikme uygulanmadan bir anda patlatılması durumunda en yakın yerleşim birimi olan EV de 494 mm/sn titreşim meydana getirecektir. 4/8

51 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Bu titreşim büyüklüğü Tablo 4 de verilen sınır değerin çok üzerimde bir noktayı işaret etmektedir. Diğer kelimelerle yerleşim biriminde çok yüksek oranda hasar oluşturması muhtemeldir. Bu etkiyi ortadan kaldırmak için gecikmeli patlatma sistemi uygulanmakta, tüm patlatılan miktar belirli bir gecikme aralığına bölünerek (36) patlayıcının yerleşim birimi üzerindeki toplam etkisi azaltılırken patlatma verimi ise arttırılmaktadır..ç ) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski.ç.. Acil Eylem Planı, Faaliyet kapsamında acil bir durumda (tesis içi kazalar, yanlış işletme, düzensiz bakım, personel dalgınlığı, yangın, deprem, yıldırım düşmesi, yolların kapanması, haberleşme kayıpları, vb.) yapılması gereken işler tanımlanarak yapılacak müdahale ve alınacak önlemler düzenli ve sistematik bir şekilde gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Bu kapsamda, Müdahalenin tekniğine uygun bir şekilde yapılabilmesi için gerekli olan ekipmanlar bulundurulacaktır. Tehlike anında tehdit altında bulunan çalışanların uyarılabilmesi ve gerektiğinde tahliye edilmesi için gerekli önlemler alınacaktır..ç.2. Acil Eylem Ekibi, İşletme alanında çalışan personele eğitimler verilerek görevleri belirtilecektir..ç.3. Kazalar, İşletme alanında yaralanma, vb. kazalar olabilmektedir. Bu kapsamda, İlk yardım uygulaması yapılır ve. derece sağlık kuruluşundan ve/veya en yakın hastaneden olası durumlarında yararlanılacaktır. Alan emniyete alınır ve etrafı olası tehlikelere karşı temizlenir. Yakıt, yağ, benzin veya diğer zararlı sıvılar da, kaza sonucu yüzey sularına karışabilir. Bu maddeler toplanarak sızdırmasız kaplarda biriktirildikten sonra Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak bertaraf edilecektir. 42/8

52 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Tablo 42. Kurulan Servisler ve Görevleri Kurulan Servisler Görevi Kontrol merkezi ve karargâh Emniyet ve kılavuz İkaz ve alarm haberlerini almak, yaymak, haberleşmeyi, sevk ve idareyi sağlamak Kurtarma İlkyardım Sosyal yardım Teknik onarım Yangın söndürme alet ve araçlarının geçeceği yolları açık bulundurmak, asayişi bozacak ve panik yaratacak vakalara meydan vermemek Yangın anında can ve mal emniyetini sağlamak, yangın söndürme alet ve araçlarının geçeceği yolları açık bulundurmak Yanık ve yaralı varsa temiz havaya çıkartmak, yaralının durumuna göre gerekli müdahaleyi yapmak Tehlike sırasında personeli durum hakkında sık sık aydınlatmak, morallerini kuvvetlendirmek moral bozucu söylentilerin çıkmasını önlemek Teknik servislerde meydana gelecek kısa zamanda yapılması gereken basit bozuklukların acil bakım ve onarımlarını yapmak, faaliyetlerin devamlılığını sağlamaktır..ç.4. Yangın, İşletme alanında çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) ve çalışanlar içinde toz maskesi, kulaklık vb. koruyucu aletler bulundurulacaktır..ç.5. Patlama, İşletme alanında gecikmeli basamak patlatma uygulanacak olup muhtemel etkilerine karşı gereli önlemler alınarak jandarma eşliğinde patlatma yapılacaktır..ç.6. Afet, Bölgede afetlerin tetiklenmemesi için gecikmeli basamak patlatma uygulanacaktır. Faaliyet alanında yaşanabilecek afetin her türlüsüne karşı çalışanlar sakin kalmaya, yardım beklemeye ve yetkililere haber vermeye karşı bilgilendirilecektir..ç.7. İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı; Faaliyet alanında görülebilir uygun yerlere çıkarılıp alınmayacak şekilde uyarıcı ve tanıtıcı levhaları konulacaktır. Oluşacak toz emisyonlarının önlenmesi için sulama yapılacak ve sulama işlemi üretim süresince sürekli yapılacaktır. Çalışanların iş ve güvenlik kuralları konusunda eğitilerek iş kazalarının önlenmesi için güvenlik kurallarına uymaları sağlanacaktır. Malzemelerin taşınması sırasında hız sınırlamalarına riayet edilecektir. Yola girişçıkışlarda ve trafik güvenliği sağlanacaktır. Patlatma önerilen miktarlarda ve jandarma kontrolünde yapılacaktır. Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılmasına dikkat edilecektir. Atıkları taahhüt edilen şekilde dökülecek olup farklı yerlere dökülmeyecektir. Malzemenin üretilmesi, taşınması ve depolanması aşamalarında meydana gelebilecek, kazalarda oluşacak zarar karşılanacak ve kaza sonucu oluşacak kirlilik giderilecektir. Makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak, yağ sızmaları önlenecektir. Araçların yakıt sistemleri sürekli kontrol edilecektir. 43/8

53 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Yağ ve filtre değişimleri devamlı olarak petrol istasyonlarında gerçekleştirilecektir. Üretim sırasında temiz malzeme alınacaktır. Patlatma kaynaklı çevresel etkilerin kontrolü sağlanacaktır. İmalata uygun malzeme üretimi yapılacaktır. Ocağın köreltilmesi engellenecektir. Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve titreşime karşı yeterli önlemler alınacaktır. Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan alan arasına gürültüyü önleyici engel koyulacaktır. Faaliyet alanında bulunan canlıların üreme dönemlerinde faaliyete yönelik daha dikkatli çalışma yapılacaktır. Sabah ve akşam üzerleri, hayvanlarının rahatsız edilmemesi için azami gayretin gösterilecektir. Bu konularla ilgili olarak bütün çalışanlara gerekli eğitim verilerek sürekli uyarılar yapılacaktır. Tesiste çalışan bütün personel, yaban hayatı ve korunması hakkında bilgilendirilecek ve personel tarafından avcılık yapılmaması sağlanacaktır. Tesisin çalışması esnasında meydana gelebilecek toz çıkışı yaban hayatını olumsuz yönde etkileyeceği için gerekli önlemler alınarak toz çıkışı en aza indirgenecektir. Yaban hayatına yönelik her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme yapılmayacaktır. Yabani faunayı, özellikle üreme, geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız edilmeyecektir. Uluslar arası Sözleşmelere, 495 Sayılı Kara Avcılığı Kanununa ve bu kanun kapsamında her yıl yayımlanan Merkez Av Komisyonu Kararlarına uyulacaktır tarih ve 2588 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve ( tarih ve sayılı değişiklik yapılmış olan) Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğine uyulacaktır. Bozulan servis yolları onarılacaktır. Taş çıkarma, kırma ve sınıflandırma tesislerinde, teknolojik uygulamalarda ilgili Türk Standartlarına, üretim tekniklerinde toz emisyonun azaltılmasıyla ilgili olarak da yetkili mercilerce yayınlanan esaslara ve duyurulara uyulacaktır. Açık, ayna ve basamak usulü çalışılacaktır. Taş çıkarma işleminde yollar tozumaya karşı sulama, süpürme, toz bağlayan maddelerle muameleye tabi tutulacaktır. Faaliyet bittikten sonra ağaçlandırma yapılacaktır. 44/8

54 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve ACİ MÜDAHAE PANI YANGIN PATAMA SABOTAJ AFET KAZA BEKÇİ SİVİ SAVUNMA TEEFON İTFAİYE KARAKO İKYARDIM AMBUANS HASTA Şekil 7. Doğal Afet ve Kaza, Sabotaj ve Benzeri Durumlarda Uygulanacak Müdahale Planı Sıhhı İmdat Bilinmeyen Numaralar Posta Kodu Telefon Arıza Yangın İhbarı Cenaze Hizmetleri Tablo 43. Acil Mücadele Telefonları 2 Polis İmdat 88 Jandarma İmdat 9 PTT Hizmet Danışma 2 Sağlık Danışma 0 Su Arıza 88 Elektrik Arıza d) Projenin Olası Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler.d.. Evsel Nitelikli Katı Atıklara Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste evsel nitelikli katı atıklar tarih ve 2084 sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği madde 8 de belirtildiği gibi; denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak şekilde yerlere dökülmesi yasaktır. Bu kapsamda faaliyet alanında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği madde 20 de belirtildiği üzere toplanan evsel ve evsel nitelikli endüstriyel katı atıkların, görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde Maçka Belediyesi ait kapalı özel araçlarla taşınması zorunludur tarih ve 2084 sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.2. Ambalaj Atıklarına Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste oluşacak evsel nitelikli atıklar içerisinde cam, plastik şişe ve naylon gibi değerlendirilebilir ambalaj atıkları tarih ve sayılı Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nin 8.maddesi gereğince seçilecek ve 8. maddesi ve tarih ve sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nin 23. maddesi gereği 45/8

55 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve ambalaj atıkları, çevreye zarar vermeden bertaraflarının sağlanması, çevre kirliliğinin azaltılması ve ekonomiye katkıda bulunulması amacıyla diğer atıklardan ayrı olarak toplanarak prefabrik şantiye alanında oluşturulacak geçirimsiz zemin üzerinde iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidon, konteyner veya tank gibi kaplarda toplanarak biriktirilecek ve bu yönetmeliğinin 22. maddesine göre uygun aralıklarla geri kazanım firmalarına verilecektir tarih ve sayılı Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.3. Hafriyat/Bitkisel Atığına Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste bitkisel toprak ve hafriyat iş makineleri yardımıyla sökülerek işletme alanı içinde oluşturulacak bitkisel toprak ve hafriyat sahası içerisinde depolanacak ve ileride ocak sahası faaliyete kapandıktan sonra yapılacak olan rekreasyon çalışmalarında kullanılacaktır. Hafriyatların gerek geçici gerekse kalıcı depolanması sırasında Trabzon Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, DSİ, Trabzon İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Maçka Belediyesi, İl Özel İdare vb. diğer ilgili kurumlardan izin alınacak olup tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.4. Atık Yağlara Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste kullanılacak iş makinelerinin yakıt ikmalleri ve yağ değişimleri öncelikle çevredeki ruhsatlı akaryakıt istasyonlarında, bakım ve onarım işlemleri servislerde yaptırılacaktır. Oluşacak (yağlı üstüpü, boş yağlama yağı tenekeleri, yağlı eldiven vb.) atık yağlar evsel katı atıklardan ayrı olarak şantiye alanında oluşturulacak geçirimsiz zemin üzerinde iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidon, konteynır veya tank gibi sızdırmaz kaplarda geçici olarak muhafaza edilecektir. Muhafazası sağlanmış Atık yağlar atık taşıma lisansına sahip firmalara verilecektir tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve oluşması durumunda tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfonillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.5. Bitkisel Atık Yağlara Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste oluşacak olan bitkisel atık yağlar, her hangi bir dökülme/kaza anında toprağa ve suya karışımını önlemek için konteynır şantiye alanında oluşturulacak geçirimsiz zemin üzerinde iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidon, konteynır veya tank gibi sızdırmaz kaplarda biriktirilerek lisanslı firmalara verilecektir. 46/8

56 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.6. Ömrünü Tamamlamış astik Atıklara Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste iş makinelerinden oluşacak lastik atıklar gelişi güzel etrafa atılmayacak olup prefabrik şantiye alanında oluşturulacak geçirimsiz zemin üzerinde biriktirilerek lisanslı firmalarına verilecektir tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Ömrünü Tamamlamış astiklerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.7. Atık Pil ve Akümülatör Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste oluşacak akü, pil gibi tehlikeli atıklar evsel kökenli atıklara muamele edilmeden ayrı olarak faaliyet alanında oluşturulacak geçirimsiz zemin üzerinde iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidon, konteynır veya tank sızdırmaz kaplarda biriktirilerek pil ürünlerinin dağıtımı ve satışını yapan işletmelere veya belediyece oluşturulan toplama noktalarına, akümülatörler ise ekonomik ömrünü doldurduktan sonra üreticisine teslim edilecektir tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak bertaraf edilecektir..d.8. Tıbbı Atıklara Karşı Alınacak Tedbirler; Tesiste oluşacak tıbbi atıklar hiçbir suretle evsel atıklar, ambalaj atıkları, atık yağ ve tehlikeli atıklar ile karıştırılmayacak ve işletme binası alanında oluşturulacak geçirimsiz zemin üzerinde iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidon, konteynır veya tank gibi sızdırmaz kaplar içerisine konacak olan yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 00 mikron olan, en az 0 kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde Dikkat Tıbbi Atık ibaresini yazan kırmızı renkli plastik torbalarda biriktirilecektir. Torbalar en fazla ¾ oranında doldurularak, ağızları sıkıca bağlanıp ve gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanacak, Bu torbalar hiçbir şekilde geri kazanılmayacak ve tekrar kullanılmayacaktır. Tıbbi atık torbaları sıkıştırılmayacak, başka bir kaba aktarılmayacaktır. Sıvı tıbbi atıklar da uygun emici maddeler ile yoğunlaştırılarak yukarıda belirtilen torbalara konulacaktır. Tıbbı atıklar yukarıda bahsedilen şekilde alanda biriktirilerek tıbbı atık lisansına sahip araçlara verilecektir tarih ve sayılı Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ( tarih ve sayılı Değişiklik) hükümlerine uyulacaktır. 47/8

57 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve.d.9. Tehlikeli Atıklara Karşı Alınacak Tedbirler; Tesiste oluşması muhtemel tehlikeli atıklar için prefabrik şantiye alanında oluşturulacak geçirimsiz zemin üzerinde iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidon, konteynır veya tank gibi sızdırmaz kaplarda geçici olarak muhafaza edilecektir. Muhafazası sağlanmış tehlikeli atıklar taşıma lisansına sahip firmalara verilecektir tarih ve sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (Değişiklik: tarih ve sayılı) hükümlerine uyularak bertaraf edilecektir..d.0. Gaz Emisyonlarına Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste oluşacak emisyonların bir kısmı faaliyet sahasında alansal kaynak, bir kısmı da faaliyet sahası ile nakliye yeri arasında çizgisel kaynak olarak atmosfere terk edilecektir. Meteorolojik etkiler ve topoğrafik faktörlerin etkisiyle devamlı bir hava sirkülasyonu olacağı dolayısıyla oluşan emisyonlar atmosferde seyrelerek dağılacağından ve aşağıda verilen önlemlerin alınmasıyla faaliyet alanında ve çevre atmosferinde sınır değerlerin altında kirlilik oluşacaktır. İş makinelerin günlük, haftalık ve aylık bakımları düzenli bir biçimde yapılacak, yağ sızmaları önlenecektir. İş makinelerinin yakıt filtreleri düzenli olarak kontrol edilecektir. İş makinelerinin yağ ve filtre değişimleri devamlı olarak petrol istasyonlarında gerçekleştirilecektir. İş makinelerinin yakıt sistemleri sürekli kontrol edilecektir. İş makinelerinden kaynaklanan emisyonun kontrol edilmesi için tarih ve 2760 sayılı Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.. Toz Emisyon Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste oluşacak toz Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, Ek2, Tablo 2.2 de normal faaliyet şartlarında ve haftalık iş günlerindeki faaliyet saatleri için verilen kütlesel debi ( kg/saat) değerinin üstünde olduğundan hava kalitesinin tespitine yönelik toz dağılım modellemesi yapılmıştır. Tablo 44. Tesis Etki Alanında Uzun Vadeli, Kısa Vadeli Sınır Değerler ve Kademeli Azatlım Tablosu (SKHKKY, EK2, Tablo 2.2) Sınır değer [µg/m3] Parametre Süre [CO mg/m3] [Çöken toz mg/m2gün] Havada Asılı Partikül KVS 300* Madde (PM 0) UVS 50* Çöken toz KVS 650* UVS 350* Proje alanına en yakın yerleşim 70 m mesafedeki evdir. 48/8

58 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Modelleme sonuçları (Bkz. Tablo 34 ve 35 deki 70 m mesafedeki değerler) Tablo 44 de verilmiş olan sınır değerler ile karşılaştırıldığında; 70 m mesafedeki havada asılı partiküller değeri olan µg/m3 KVS ve UVS sınır değerinin üzerindedir. 70 m mesafedeki çöken tozlar µg/m3 değeri KVS ve UVS sınır değerinin üzerindedir. Aşağıda bahsedilen önlemler alındığında UVS ve KVS değerleri, yönetmelikte belirtilen sınır değerlerin daha da altına inecektir. Tesiste oluşacak toz emisyonlarına karşı öncelikle tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine (Değişiklik: tarih ve sayılı) Ek b,c,d,e,f kısmında bulunan hükümlere uyulacaktır. Faaliyet alanı içerisinde çalışacak araçlar nedeniyle oluşacak tozlanmanın engellenmesi amacıyla mevsimine ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda sulama yapılacaktır. Faaliyet alanı içerisinde tozlanmaya müsait yollar belli periyotlarla sulanacak gerekirse tozlanmayı engelleyecek şekilde çakıl ile kaplanacaktır. Yükleme ve boşaltma yapılırken, savurma yapılmadan yavaş bir şekilde yükleme ve boşaltma yapılması sağlanacaktır. Kamyonlar aşırı yüklenmeyecek, üzeri branda ile örtülecek ve karayolları hız sınırlamasına uyulacaktır. Tesisinde üretim sırasında faaliyet alanı ve nakliye esnasında yol güzergahı sürekli sulanacaktır. Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilmesine dikkat edilecektir. Kırmaeleme tesisi kapalı yapılacaktır. Bunun yanında kırma eleme tesisinde tozumaya sebep olacak tüm ünitelerde basınçlı pulvarize su sistemi/kimyasal toz bastırma sistemi kurulacak ve üretim süresince çalıştırılacaktır (Ek0: Kapalı Devre Kırma Eleme Tesisi Örnek Şekli) tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğine ( tarih ve sayılı değişiklik) hükümlerine uyulacaktır..d.2. Atıksulara Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste 0 kişi çalışacaktır. Nüfusu 84 kişinin altında olan tesislerinin evsel atık suları 3/03/97 tarih ve 3783 sayılı ağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre şantiye alanına sızdırmasız fosseptik yapılacaktır (Ek: Sızdırmasız Fosseptik Planı). Yapılacak olan sızdırmasız fosseptiğin hacmi aşağıda hesaplanmıştır. 0 kişi x 73 lt/kişi.gün* 000 lt/m3 =.73 m3/gün (*Kaynak: TÜİK2008, 73 lt/kişi.gün). aylık atıksu oluşumuna yetecek kadar fosseptik tasarlanmıştır..73 m3/gün x 30 gün = 5.9 m3 % 5 güvenlik faktörü alınırsa Fosseptik hacmi = 5.9 x,5 = m3 V= A x B x C = A=4 m., B=4 m., C=4 m. 49/8

59 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Maçka Belediyesi ile protokol yapılarak wcfosseptikte biriken evsel nitelikli sıvı atıklar periyodik olarak ücreti mukabili Maçka Belediyesinin vidanjörü ile çekilecektir. Atık su bertarafı sonucunda ilgili yerel yönetimden alınacak belgeler 5 yıl süreli saklanarak denetimler esnasında görevlilere verilecektir. Ayrıca işletme aşamasında Maçka Belediye ile yapılacak protokol İl Müdürlüğüne verilecektir tarih ve sayılı ( tarih ve sayılı değişiklik) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı (Değişiklik: tarih ve sayılı) Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve isanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır..d.3. Gürültüye Karşı Alınacak Tedbirler, Tesiste, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan tarih ve sayılı Gürültü Yönetmeliği nin 5. maddesine göre en yüksek maruziyet etkin değeri ise çalışanlar için 85 dba olarak kabul edilmiş olup işletme alanında oluşacak gürültü seviyesinin çalışanlar üzerinde olumsuz etki yaratmaması için çalışanların kulaklık, eldiven, gözlük, maske, baret vb. iş elbiselerini kullanmaları ve iş makinelerinin devamlı bakımlı tutulması sağlanacaktır. Tesiste yapılacak çalışmalar tarih ve 2760 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin madde 23 () Şantiye alanlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi ve gürültünün önlenmesine ilişkin kriterlere uyulacaktır. Bu kapsamda; a) Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi EkVII de yer alan Tablo5 te verilen sınır değerleri aşılmayacaktır. Tablo 5: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet türü (yapım, yıkım ve onarım) Bina Yol Diğer kaynaklar Faaliyet alanına En Yakın Ev (70 m) gündüz (dba) gündüz (dba) Şekil2 de verilen 70 m mesafeye göre dba Faaliyet alanında oluşacak gürültü seviyeleri tarih ve 2760 sayılı ( tarih ve sayılı değişiklik) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Tablo 5. de verilmiş olan sınır değerlerle karşılaştırıldığında 70 m mesafede yer alan en yakın konuta göre bir değerlendirme yapıldığında hazırlık aşamasında ve işletme aşamasında, gündüz gürültü düzeyi sınırının (70 dba) altında kalmaktadır. 50/8

60 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Ayrıca gürültü düzeyleri hesaplanırken tüm ekipmanın aynı anda çalışacağı varsayımı yapılmış ve en kötü senaryo düşünülmüştür. Ancak gerçekte makinelerin hepsinin aynı anda çalışması söz konusu olmayacaktır. Bu durumda hissedilecek gürültünün tabloda belirtilenden daha az oranda hissedilecektir. b)konut bölgeleri içinde ve yakın çevresinde gerçekleştirilen şantiye faaliyetleri gündüz zaman dilimi dışında akşam ve gece zaman dilimlerinde faaliyet alanında çalışılmayacaktır. c)hafta sonu ve resmî tatil günlerinde gerçekleştirilecek şantiye faaliyetlerine, konut bölgeleri ve yakın çevresinden gelen şikayetlerin yoğunluğu dikkate alınarak, İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile yasaklama getirilirse bu yasaklamaya uyulacaktır. Tesiste gürültü düzeyi tüm gürültü kaynaklarının aynı anda ve aynı yerde çalışması durumu için hesaplanmıştır. Ancak hepsinin aynı anda ve çalışma saatleri içerisinde sürekli olarak çalışması çok nadir olabilecek bir ihtimaldir. Gürültünün sürekli değil belli zaman aralıklarında ve değişken olması, alanın etrafında ağaçlık alanların olması gibi bazı etkilerle alıcıya ulaşacak gürültü şiddetinin daha da azalması beklenmektedir. Tablo 45. Tablo4: Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri gündüz akşam Alanlar gece (dba) (dba) (dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Organize Sanayi Bölgesi veya İhtisas Sanayi Bölgesi içindeki her bir tesis için Faaliyet alanına En Yakın Ev (70 m) gündüz (dba) Şekil2 de verilen 70m mesafeye göre dba Faaliyet alanında oluşacak gürültü seviyeleri tarih ve 2760 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Tablo 4 de verilmiş olan sınır değerlerle karşılaştırıldığında 70 m mesafede yer alan en yakın konuta göre bir değerlendirme yapıldığında işletme aşamasında gündüz gürültü düzeyi sınırının (65 dba) altında kalmaktadır. Ayrıca gürültü düzeyleri hesaplanırken tüm ekipmanın aynı anda çalışacağı varsayımı yapılmış ve en kötü senaryo düşünülmüştür. Ancak gerçekte makinelerin hepsinin aynı anda çalışması söz konusu olmayacaktır. Bu durumda hissedilecek gürültü tabloda belirtilenden daha az oranda hissedilecektir. 5/8

61 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve İş makinelerinin açık alanda çalışması, Gürültünün belli zaman aralıklarında ve bazen kesik olacağı, Gürültü kaynaklarının yerlerinin sabit değil değişken olacağı, Gürültü ile alıcı arasındaki mesafelerin değişken olacağı, Sahanın geniş olması, Yukarıda verilen nedenlerden ve aşağıda belirtilen tedbirlerle gürültü düzeyi yönetmelik değerinin altına düşecektir. İş makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve titreşime karşı yeterli önlemler alınacaktır. Çalışanlara uyulması gereken kurallar hakkında gerekli eğitim verilerek sürekli uyarılar yapılacaktır. Faaliyet alanında gürültü düzeyi artarsa, yaban hayatı göç hareketi esnasında aşırı stres yükleyecektir. Metabolik aktivitelerin çok yüksek olduğu göç hareketi esnasında streslenme ani ölümlere neden olabilir. Üreyen türler de bu aktivitelerden benzer şekilde etkilenecektir tarih ve 2760 sayılı (Değişiklik: tarih ve 2797 sayılı) Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ve tarih ve 253 sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır..d.4. Patlatmaya Karşı Alınacak Tedbirler Teknik Nezaretçi olan Maden Mühendisi gözetiminde patlatma paternine uyularak jandarma kontrolünde yapılacaktır. Proje alanına yakın yerleşimlerde hassasiyet oluşursa patlatma şekli daha düşük tutulacak ve zarar ve ziyan karşılanacaktır. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra etkisiz hale getirilecektir. Patlayıcı malzemenin ateşleme yerine getirilmesinde bu iş için yetişmiş personel görevlendirilecektir. Patlama işlemi ateşleme ehliyetine sahip kişilerce yapılacaktır. Patlayıcı maddeler özel işaret konulmuş araçlarda kapsül ve dinamit ayrı ayrı taşınacaktır. Duraklamalarda çevrede emniyet tedbirleri alınacaktır. Yükleme ve boşaltmada azami dikkat ve özen gösterilecektir. Ateşlemeden önce gerekli tüm emniyet tedbirleri alınacak ve patlatmalar jandarma nezaretinde yapılacaktır. Patlayıcı maddeler proje alanı içerisinde depolanmayacak ihtiyaca göre MKE Kurumu bayilerinden satın alınacaktır. Patlayıcı maddelerin kullanım ve taşınmasında Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esasları na ilişkin tarih ve 9589 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 87/2 028 karar sayılı Tüzük hükümlerine uyulacaktır. 52/8

62 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Ayrıca, faaliyet esnasında yangın tehlikesine karşı güvenliğin sağlanması için teknik normlara uygun söndürücüler bulundurulacaktır..d.5. Diğer Taahhütler, 2872 sayılı Çevre Kanunu (Değişiklik: tarih ve 549 sayılı) ve bu kanuna istinaden yürürlüğe giren yönetmelikler kapsamında çevre korunarak faaliyet kapsamında oluşacak kirliliğin önlenmesi için her türlü önlem ve tedbirler alınarak meri mevzuat gereğince gerekli izinler alınacaktır. Tesis çalışma alanının köşe koordinatlarına poligon taşları dikilerek veya etrafı tel örgü çekilerek çalışma alanının sınırları belirlenecektir. Uluslar arası Sözleşmelere, 495 Sayılı Kara Avcılığı Kanununa ve bu kanun kapsamında her yıl yayımlanan Merkez Av Komisyonu Kararlarına uyulacaktır. Çevredeki yaban hayatının etkilenmemesi için tozuma ve gürültü değerleri minimum seviyede olması için tesiste önleyici tedbirler alınacaktır. Faaliyet ve sonrasında çalıştırılacak personelin işletme içerisinde gerek yaban hayatının ve gerekse sucul ekosistemlerin korunması yönünde bilgilendirilmesi sağlanacak ve bu maksatla avlanma yapılmaması ve yaptırılmaması hususlarına dikkat edilecektir. Trabzon Orman ve Su İşleri İl Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğünün görüşlerine uyulacaktır. Proje Tanıtım Dosyasına konu olan projenin dışında herhangi bir işlem yapılmayacak, ilave bir tesis kurulmasının planlanması durumunda ÇED yönetmeliği gereğince Trabzon Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne gerekli müracaat yapılacaktır. Madencilik sonrası arazi düzenlemesi yapılarak bozulmuş arazi çevredeki bakir araziye uygun amaçla kullanılmasını sağlanacaktır. Tesiste çalışacak personel için tehlike ve risk içeren durumlara karşı alınacak tedbirler ile olası kazaların önüne geçilmeye çalışılacaktır. Çalışanların sağlığı ve güvenliği konusunda ilgili kanun, yönetmelik ve tüzüklerde belirtilen hususlara uyulacaktır. Toza ve gürültüye maruz kalacak çalışanlar İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü gereğince toz maskesi, kulaklık vb. koruyucu aletler kullanacaktır. Tesisinde çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme cihazı (kazma, kürek, balta vs.) bulundurulacak, herhangi bir kazaya karşı şantiye hiçbir zaman boş bırakılmayacak, yangın konusunda hassas davranılarak, sahada ateş yakılmayacak, çalışan işçiler sürekli kontrol edilip uyarılacaktır. İşletme esnasındaki faaliyetlerde çalışacak personel için tehlike ve risk içeren durumlara karşı alınacak tedbirler ile olası kazaların önüne geçilmeye çalışılacaktır. Tesisinin Etki Mesafesi üzerinde bulunan ev, köy, devlet yolunun faaliyetten olumsuz etkilenmemesi için azami gayret gösterilecektir. SKHKK Yönetmeliği Ek5 C. e göre yükümlülükleri yerine getirilecek, patlatma ve üretim süresince tozumayı önleyici tedbirler alınacaktır. İşletme tarafından tarih ve sayılı Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve isanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek2 listesi 2.7 maddesine Patlayıcı veya alev püskürtücü kullanan taş ocakları 2.8 Maddesi; Üretim Kapasitesi 200 ton/gün ve üzeri olan ve 4/6/985 tarihli ve 323 sayılı Maden Kanunun I. Grup b, II. Grup (Kireçtaşı dahil), IV. Grup, V. Grup larında yer alan madenlerin çıkartıldığı madenler ve 53/8

63 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve 2.9 maddesine Üretim kapasitesi 200 ton/gün ve üzeri olan ve Maden Kanununun I.Grup b, II.Grup (kireçtaşı dahil), IV.Grup, V.Grup larında yer alan madenlerin ve cüruf ve molozların kırılması, öğütülmesi, elenmesi için kurulan tesisler kısmında olan tesis işletme aşamasında Çevre İznine yönelik Geçici Faaliyet Başvurusu yapılacaktır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı 2. Bölge Müdürlüğü Trabzon Şube Müdürlüğünün tarih ve 894 sayılı görüşünde belirtildiği gibi; Karadeniz Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan Madencilik ekosistem raporunda belirtilen işletme alanı koordinatlarında çalışma yapılacaktır. Raporda belirtildiği şekilde tedbirler yerine getirilecektir. Altındere Vadisi Milli Parkının peyzaj bütünlüğü için kademeli ilerlemenin işletme alanının güneybatı tarafından başlayarak, işletme alanın kuzey tarafında basamaklı kademe yapılacaktır. Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün tarih ve 2836 sayılı görüşünün hükümlerine uyulacaktır. Trabzon Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğünün tarih ve 4200 sayılı görüşünün hükümlerine uyulacaktır. 2. BÖÜM PROJENİN YERİ 2.a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi v.b.); 2.a.. Tarım Alanı, Ruhsat alanı tamamen sarp ve çıplak arazi olup Mera Alanı dır. Mera Alanı nda belirlenen (23.64 Hektar) işletme alanı için Trabzon Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünden kiralamaya yönelik Mera Tahsis Değişikliği yapılarak Mera Uygunluk İzni alınacaktır. Faaliyet alanı bulunduğu vadi ve bu vadi üzerinde yükselen kayalık dağ yamaçları mevcuttur. Dik meyilde, orta derin, orta erozyonlu toprak özelliğine sahiptir. Toprak derinliği, taşlılık, yaşlılık ve meyil yönünden çok şiddetli tahdit faktörlerine sahiptir. 2.a.2. Orman Alanı, Yörede Karadeniz iklimi hakim olup yazlar serin, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yağışlar yükseklerde kışın kar şeklindedir. Kireçtaşların yüzeylendiği alanın bir kısmı bozkırlarla bir kısmı da ormanla örtülüdür. 2.a.3. Planlı Alan, Faaliyet alanında planlı alan bulunmamaktadır. 2.a.4. Su Yüzeyi v.b., Faaliyet alanında su yüzeyi bulunmamaktadır. 54/8

64 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve 2.a.5. Sahanın Jeolojisi, Faaliyet alanının temelinde iyas Yaşlı AndezitBazalt av ve Piroklastları oluşturmuştur. Bu birimin üzerine Berdiga Formasyonu ile temsil edilen Kireçtaşları gelmiştir. Kireç taşları çimento ham maddesi olarak değer taşımaktadır. Ayrıca kalın tabakalı yer yerde masif olmaları nedeniylede mermer olarak da kullanılabileceği tespit edilmiştir. Diğer yandan kireçtaşları grisiyah, sert, sıkı, masif ve kalın katmalı olmaları nedeniyle doğal yapı taşı ve beton agregası olarak birimin fiziksel özellikleri uygundur. Bütün bu özellikler göz önüne alındığında kireçtaşları yörenin en önemli hammadde kaynağıdır. Yörede sıkıntısı çekilen beton agrega nedeniyle birimden elde edilebilecek kırma taşların yüksek kaliteli beton malzemesi olarak değerlendirilebilecek en önemli hammaddelerdendir. Bu çalışma Trabzon ili, Maçka ilçesi, Ayralaksa yayla kireç taşı sahasının / ölçekli ayrıntılı jeolojik harita ve çimento hammaddesi, yapı taşı, beton agregası, mermer olarak değerlendirilmesi yönünden yapılmıştır. Sahadan numune alım çalışmaları yapılarak çimento hammaddesi olarak değerlendirilebilirliği araştırılmış, kimyasal bileşimi çimento imaline uygun gelmiştir. Ayrıca mermer, yüksek beton agrega ve yapı taşı olarak önemli olduğu tespit edilmiştir. 2.a.5.. Çevre Jeolojisi: İnceleme alanı ve çevresi Pontidler tektonik kuşağında yer almıştır. Bu kuşakta M.T.A. tarafından zaman zaman jeolojik harita alım çalışmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalara göre bu alanda iyas yaşlı Hamurkesen Formasyonu inceleme alanın temelini oluşturmuştur. Bu formasyon andezit, Bazalt, dasit lav ve piroklastlarından oluşmuştur. Temeldeki bu kayaçlar yüzey suların etkisiyle yer yer ayrışmaya uğramışlardır. Bu ayrışmalar killeşme, silisleşme türündendir. Bu birimin üzerinde hemen uyumlu olarak Berdiga Formasyonu gelmiştir. Formasyon resifal kireçtaşlarından oluşmuştur. Bu kireçtaşları kalın, orta kabakalı olup yer yerde masif yapıdadır. Siyah, yer yerde gri renkte çatlaksız oluşları nedeniyle mermer olabilecek özellikte seviyeleri mevcuttur. Bu seviyeler dışındaki kısımlar çok güzel agrega ve çimento hammaddesi olarak uygun özelliktedir. Bütün bu birimler yörede üst kretase yaşlı Granodiyoritler tarafından kesilmiştir. 2.a.5.2. Ruhsat Sahasının Jeolojisi: Ruhsat alanın temelini, ias yaşlı Hamurkesen Formasyonu oluşturmuştur. Formasyon Andezit, Bazalt, Dasit lav ve Proklastlarından oluşmuştur. Kayaçlar yer yer yüzey sularının etkisiyle ayrışmaya uğramıştır. Ayrışmalar killeşme, silisleşme, piritleşme, limonitleşme türündendir. Bu birimin üzerine uyumlu olarak Berdiga formasyonu gelmiştir. Formasyon resifal kireçtaşlarından oluşmuştur. Kireçtaşları kalın, orta tabakalı olup yer yerde masif yapıdadır. Gri renkte yer yer çaylaksız oluşları nedeniyle mermer olabilecek özellikte seviyeler mevcuttur. Bu seviyeler dışındaki kesimler çok iyi bir beton agregası ve çimento hammaddesi olarak uygun özelliktedir. Yaşları üst Juraalt Kretase dir. 55/8

65 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve 2.a.5.3. Ekonomik Jeoloji: Ruhsat alanında etüt edilen resifal kireçtaşları tektonizmadan etkilemediklerinden çatlak, kırık ve faylar gelişmediğinden çok güzel blok verebilecek seviyeleri mevcuttur. Tektonizmadan etkilenmelerinin en büyük nedeni tepede ve düz bir yüzeyde oluşmalarından dolayıdır. Tabakalar kalın olup yer yerde masif yapıdadırlar. Köşe verme ve blok verme özellikleri iyidir. Küçük bir parçadan mermercide yapılan kesimde çok güzel parlak yüzeyler verdiği ve yüzeylerde karınca yeniği şeklinde pürüzleri olmayışı mermer olarak kullanılabilecek özellikte oldukları tespit edilmiştir. Blok vermeyen seviyeler doğal taş olarak değerlendirilebilecek özelliktedirler. Ayrıca beton agregası olarak iyi bir hammaddedirler. Çimento fabrikasında yapılan kimyasal analizler de kireçtaşlarının çimento imalinde kireçli malzeme olarak kullanılabilecek özellikte olduğu tespit edilmiştir. Analiz raporu ektedir. 2.a.6. Deprem, Proje alanı, Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı "Türkiye Deprem Haritası" değerlendirmelerine göre 4. derecede deprem bölgesi içinde yer almaktadır. Bu nedenle proje alanı depremin yıkıcı etkisine maruz kalma tehlikesi altında değildir (Bkz.Ek2: Deprem Haritası). 2.a.7. Meteoroloji, Trabzon İli, kuzeyindeki kutupsal hava kütleleriyle, güneyindeki tropikal hava kütlelerinin geçiş sahası üzerinde yer alır. Kışın, güneşin zahiri hareketlerine bağlı olarak, Tropikal yüksek basıncın güneye inmesiyle genellikle kuzeyden gelip Anadolu yüksek parçası üzerine yerleşmiş bulunan Sibirya antisiklonunun ve kuzeyde Doğu Avrupa üzerinde yer alan kutbi hava kütlelerinin etkisindeki bir konverjans sahası özelliği taşır. Ancak, yeryüzüne yakın kısımlarda, kış sıcaklıkları, kuzeyde karadenizin varlığı ve kıyıya yakın mesafede set gibi uzanan Doğu Karadeniz Dağlarının bulunuşu nedeni ile aynı enlemlerdeki diğer sahalara göre oldukça ılıman hale gelir. Yağışlar, kıyıya yakın alanlarda yağmur, orta ve yüksek kesimlerde ise genellikle kar şeklindedir. Yazın ise yeryüzüne yakın atmosfer bölümlerinde azor yüksek basınç alanının uzantıları ve Basra alçak basınç merkezi arasında gelişen kuzey yönlü hava akımları ile Karadeniz üzerinden taşınan nemli kara kütleleri, kıyı kesiminde orografik yağışlara yol açmakta, zaman zaman yine kuzeyden sokulan serin hava baskınları ile soğuk cephe sağanak yağışları da sık sık görünmekte, yüksek seviyelerin soğuk hava damla durumlarında büyük kararsızlıklar ve önceden kestirilmeyen gelişmeleri ile bol yağışlar düşmektedir. Bölgede bu mevsimde ortalama sıcaklık 8,8 derece civarındadır. Bahar mevsimleri kış ve yaz aralarında yumuşak bir geçişi sağlamakta ve bol yağmurlarla dikkati çekmektedir. Özellikle kıyıya yakın alanlar bu aylarda yoğun ekipdikme faaliyetlerine sahne olmaktadır. İlkbahar mevsimi mart ayından itibaren kendini göstermeye başlar nisan ve mayıs aylarını içine alır. Bu mevsimde aylık ortalama sıcaklıklar 5 derece nin üzerine çıkar sonbahar mevsimi ise yaklaşık üç aylık dönemi kapsar ancak eylül ayı kısmen yaz, kasım ayıda nispeten kış mevsimi özelliklerini taşır. Trabzon ilinde yıllık yağış miktarı ve yıl içindeki gidişi, sahanın Karadenize cephe olması nedeniyle yağış şartlarının oluşmasında hemen kıyıdan itibaren artan bir eğimle yükselen kara sathı ile Karadenizin 56/8

66 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve sıcaklığa bağlı ilişkisi etkili temel faktördür. Yağış şartlarının kısa mesafede değişiklik göstermesi (mikroklima alanları) yörenin önemli bir özelliğidir. Bu nedenle ilde gerek kıyı boyu ve gerekse iç kesimler arasında farklılıklar gösterir (Bkz. Ek3: Trabzon ili Meteorolojik Veriler) 2.a.8. Türler ve Ekosistemler, 2.a.8.. Flora Faaliyet alanının bulunduğu Trabzon ili ve çevresinin, gerek yağış rejimi ve gerekse coğrafi özellikleri dikkate alındığında, Ülkemizin bitki coğrafyası bakımından 3 büyük flora bölgesi olan EuroSiberian (AvrupaSibirya), İranoTuranian (İranTuran) ve Mediterranean (Akdeniz) bölgelerinden EuroSiberian (AvrupaSibirya) fitocoğrafik bölgesinin Kolşik kesiminde yer alır. Türkiye deki EuroSiberian flora alanı Ordu ili Melet Irmağı ile iki kesime ayrılmaktadır. Doğusunda kalan kesim Kolşik, batısında kalan kesim ise Öksin olarak adlandırılmaktadır. Tesisin kurulacağı bölgenin vejetasyon tipi, küçük farklar dışında Trabzon ilinin vejetasyon tipiyle oldukça benzerdir. Bölgede çoğunlukla otsu Angiospermae üyelerine rastlanmaktadır. Bunlardan Rumex (Kuzu kulağı) ve Cirsium (Deve dikeni) üyeleri geniş alanlar kaplamaktadır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinin flora listeleri hazırlanırken yapılan arazi çalışmalarının yanı sıra, bölge halkından alınan bilgiler ve literatür çalışmalarından da yararlanılmıştır. Yapılan literatür çalışmalarında ise şu kaynaklar referans alınmıştır: Flora of Turkey and The East Aegean Islands , Vol. IX Davis P. H.,Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı 2000, Ekim T., ve ark., Türkçe Bitki Adları Sözlüğü 994, Baytop T., Tohumlu Bitkiler Sistematiği 2000, Seçmen Ö., Gemici Y., Görk G., ve ark., Türkiye Orman Vejetasyonu, Akman Y., Türkiye nin En Güzel Yaban Çiçekleri 2007 Cilt III, Tekin E., Türkiye Bitkileri Sözlüğü 2006, Tuzlacı E., Türkiye nin Ağaçları ve Çalıları 2008, Mamıkoğlu N. G., adlı eserler, TUBİVES veri tabanı ve Trabzon Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından hazırlanan il çevre durum raporları kullanılmıştır. FAMİYA VE TAKSON ADI Tablo 46. Faaliyet Alanının ve Yakın Çevresinin Flora istesi HABİTAT ENDM IUCN BERN Kaynak Yağlı eğrelti Açık alanlar G. Kartal eğreltisi Açık alanlar G. Polypodium vulgare Benekli eğrelti Nemli alanlar G. GYMNOSPERMAE AÇIK TOHUMUAR PTERIDOPHYTA TÜRKÇE ADI TOHUMSUZ BİTKİER ASPIDIACEAE Polytrichum setiferum HYPOEPIDACEAE Pteridium aquilinum POYPODIACEAE 57/8

67 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve PINACEAE Ormanlık alan G. Saz bitkisi Nemli alanlar G. Colchicum speciosum Acı çiğdem, Vargit çiçeği Açık alanlar G. Colchicum sp. Çiğdem, Vargit çiçeği Açık alanlar G. Avena sativa Yulaf Çayırlık alan G. Festuca sp. Yumak otu Çayırlık alan G. Poa annua Çayırlık alan G. Poa sp. Çayırlık alanlar G. DİKODİEDON ÇİFT ÇEKİER Ova akça ağacı Açık alanlar G. Eryngium sp. Boğa dikeni Yol kenarları ve açık alanlar G. Heracleum sp. Tavşancıl otu Açık alanlar G. acerpitum sp. Açık alanlar G. Picea orientalis Doğu ladini ANGIOSPERMAE KAPAITOHUMUAR MONOKOTİEDON TEK ÇEKİER JUNCACEAE Juncus effusus IIACEAE POACEAE(GRAMIAE) ACERACEAE Acer campestre APIACEAE (UMBEIFERAE) ASTERACEAE (COMPOSITAE) Achillea millefolium Civanperçemi Yol kenarları G. Centaurea jacea Peygamber çiçeği Açık alanlar G. 58/8

68 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Cichorium intybus Hindiba Yol kenarları _ G. Cirsium arvense Köy göçüren, Deve dikeni Nemli ve derin topraklar G. Cirsium sp. Deve dikeni Yol kenarları G. Taraxacum officinale Karahindiba Yol kenarları G. Alnus glutinosa Kızılağaç Vadi içleri G. Carpinus orientalis Doğu gürgeni Açık alanlar G. Corylus avellana Adi fındık Açık alanlar G. BETUACEAE BORAGINACEAE Symphytum sylvaticum subsp. sepulcrale var. sepulcrale Karakafes otu Nemli alanlar EDMK C(nt) G. Çan çiçeği Açık alanlar G. CAMPANUACEAE Canpanula sp. CAPRIFOIACEAE Sambucus ebulus Mürver Yol kenarları G. Viburnum orientale Doğu kartopu Kaya yarıkları G. Dam koruğu Taşlık alanlar G. CRASSUACEAE Sedum spurium ERICACEAE Sarıçiçekli orman gülü, Zifin Açık alanlar G. Trifolium pratense Üçgül Açık alanlar G. Medicago sativa Yonca Açık alanlar G. Rhododendron luteum FABACEAE (EGUMINOSAE) 59/8

69 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve FAGACEAE Fagus orientalis Kayın Açık alanlar G. Turnagagası Yol kenarları G. Nane Açık alanlar G. Doğu çınarı Ağaçlık alanlar G. Çuha çiçeği Açık alanlar G. GERANIACEAE Geranium sp. AMIACEAE (ABIATAE) Mentha sp. PATANACEAE Platanus orientalis PRIMUACEAE Primula vulgaris PANTAGINACEAE Plantago major Damar otu Açık alanlar G. Kuzu kulağı Açık alanlar G. POYGONACEAE Rumex obtusifolius RANUNCUACEAE Ranunculus caucasicus Kafkas düğün çiçeği Açık alanlar G. Helleborus orientalis Doğu noel gülü Açık alanlar G. Alchemilla sp. Aslanpençesi Nemli alanlar G. Crataegus microphylla Küçük yapraklı alıç Açık alanlar G. ROSACEAE 60/8

70 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Fragaria vesca Çilek Açık alanlar G. Rubus discolar Böğürtlen Yol kenarları G. Rubus idaeus Ahududu Açık alanlar G. SAICACEAE Populus tremula Titrek kavak Nemli alanlar G. Salix caprea Söğüt Nemli alanlar G. G. SCROPHUARIACEAE Digitalis ferraginea Yüksük otu Verbascum sp. Sığır kuyruğu Açık alanlar G. Isırgan Yol kenarları G. Yol kenarları URTICACEA Urtica dioica Tedbirler Faaliyet alanında IUCN tehlike kategorilerine göre; endemik Symphytum sylvaticum subsp. sepulcrale var. sepulcrale taksonu C(nt), (tehdit altına girebilir) olarak değerlendirilmiştir. Endemik olan bu bitki Trabzon dışında Giresun ve Rize de de yayılış alanına sahiptir (Davis, Flora of Turkey). Bu nedenle sahada yapılacak olan çalışmaların endemik olan bu bitkinin soyunu tehlikeye düşmeyecektir. Ayrıca çalışma alanı kayalık iken bitkinin yaşam alanı nemli yerler ve dere kenarlarıdır. Bu nedenle yapılacak olan çalışmalardan en az düzeyde etkilenecektir. Faaliyet alanında IUCN tehlike kategorilerine göre değerlendirilen başka bitki bulunmamaktadır. Ama yinede çalışmalar yapılırken var olan bitkilerin en az düzeyde etkileneceği şekilde çalışmalar gerçekleştirilecektir. 6/8

71 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve Bern Sözleşmesi Bern Convention u olarak bilinen Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi ilk defa 979 yılında Bern de kabul edilmiştir. Türkiye ise bu sözleşmeyi 984 yılında imzalayarak bu sözleşmeye taraf olmuştur. Bu sözleşmenin amacı: Nesli tehlikeye düşmüş ve düşebilecek türlerin özellikle göçmen olanlarına öncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunların yaşam ortamlarının korunmasını sağlamak ve bu konuda birden fazla devletin işbirliğini geliştirmektir. Buna göre; her akit taraf EK nolu listede belirtilen yabani flora türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uyun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu bitkilerin kasıtlı olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi yasaklanacaktır. Her akit taraf bu türlerin elde bulundurulmasını veya alım satımını yasaklayacaktır. Faaliyet alanında tespit edilen bitki taksonlarından Bern sözleşmesi kapsamında koruma altına alınan herhangi bir türe rastlanmamıştır. EK I Tablo 47. Bern Sözleşmesi Ek isteleri ve Açıklamaları Kesin koruma altına alınan yabani Flora türleri EK II Kesin Koruma altına alınan yabani Fauna türleri EK III Koruma altına alınan yabani Fauna türleri Endemizm Ülkemiz sahip olduğu iklimsel ve coğrafik özellikler nedeniyle, endemik türler açısından oldukça zengin bir floraya sahiptir. Türkiye sınırları içerisinde bulunan yaklaşık 3000 bitki türü endemiktir ve Türkiye florasının yaklaşık %33 ünü oluşturmaktadır. IUCN International Union for Conservation of Nature (Kırmızı iste) IUCN Kırmızı iste Sınıfları ve Ölçütleri, küresel tükenme riskleri yüksek olan türleri sınıflandırmak için kolayca anlaşılabilecek bir sistem olarak tasarlanmıştır. Bu sistemin amacı, farklı türleri tükenme risklerine göre sınıflandırmak için açık ve nesnel bir yöntem oluşturmaktır. Ancak, Kırmızı iste tükenme riski yüksek türlere dikkat çekerse de, koruma önlemleri arasında öncellikleri saptamak için tek yöntem değildir. Kategorileri ve Açıklamaları CR: Çok Tehlikede, EN: Tehlikede ve VU: Zarar Görebilir: Yok olmuş ve doğada yok olmuş bitki ve hayvanlar hakkında bilgi verir; Extinct (EX): Tükenmiş, Extinct in the Wild (EW): Doğada Tükenmiş Tehlike altına girmeye yakın veya taksona özel koruma programı uygulanmazsa tehlike altına girebilecek bitki ve hayvanlar hakkında bilgi verir; Near Threatened (NT): Tehdit Altına Girebilir Düşük riskte yok olma tehlikesindeki bitki ve hayvanlar hakkında bilgi verir; east Concern (C): En Az Endişe Verici Yetersiz bilgi nedeniyle değerlendirilemeyen türler; 62/8

72 II (a) Grubu Patlatmalı Taş (Kalker) Ocağı ve a) C (cd) : Koruma Önlemleri Gerektiren b) C (nt) : Tehdit altına girebilir c) C (lc) : En Az Endişe Verici Data Deficient (DD): Yetersiz Veri Henüz değerlendirmemiş ve M.Ö. 500 yılından önce yok olmuş türler listeye alınmamıştır; Not Evaluated (): Değerlendirilmemiş Şekil 8. Kategori Diyagramı Kaynak Verilerin elde edilişi ile ilgili açıklamalardır G: Gözlemler, : iteratür ve makale verileri A: Anket verileri 2.a.8.2. Fauna Faaliyet alanı ve yakın çevresinin fauna listeleri oluşturulurken yapılan arazi gözlemlerinin yanı sıra, bölge halkının görüşleri de dikkate alınarak ve ayrıca detaylı literatür çalışmalarından edinilen bilgilerle oluşturulan fauna listeleri sınıflandırılarak aşağıda tablolar halinde verilmiştir. Tespit edilen fauna türleri ayrıca endemizm, IUCN ve Bern Sözleşmesi kapsamında incelenmiş olup, elde edilen bilgiler tablolarda verilmiştir. iteratür çalışmalarında ise şu kaynaklar referans alınmıştır: Genel Zoocoğrafya ve Türkiye Zoocoğrafyası 2002, Omurgalılar/Amniyota992, Amfibiler 996, Sürüngenler 2006, Memeliler 996, Demirsoy A., Türkiye Kuşları Kırmızı istesi 2008 Kiziroğlu İ., DPT ve TÜBİTAK tarafından desteklenen Türkiye faunası veritabanı projesinin ürünü olan Türkiye Omurgalılar Tür istesi996, Trabzon Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü çevre durum raporu ve yayını kullanılmıştır. 63/8