Bölüm 7 Tarım Ürünlerinin Pazarlanması

Transkript

1 Bölüm 7 Tarım Ürünlerinin Pazarlanması İçerik 1. Tarımsal Pazarlamanın Tanımı ve Önemi 2. Pazarlama Yaklaşımları 3. Tarımsal Pazarlamanın Ana Hizmetleri 4. Tarımsal Pazarlamanın Yardımcı Hizmetleri 5. Pazarlama Karması 6. Pazarlama Kanalları 7. Pazarlama Örgütleri 1

2 PAZARLAMANIN TANIMI ve ÖNEMİ İngilizce marketing karşılığı olan pazarlama terimi, kök olarak pazar, piyasa anlamına gelen market kelimesinden türemiştir. Kotler e göre; bir yönetim bilimi olarak pazarlama kişisel yada karşılıklı kazanç sağlamak amacıyla, müşteriler ile satıcılar arasında istenilen mal ve hizmet değişimlerini sağlayan programların analizi, planlanması, uygulanması ve kontrolüdür. Kısaca mal ve hizmet değişimlerini kolaylaştırmaya ve tamamlamaya yönelen bir takım insan faaliyetleridir şeklinde tanımlanabilir. Bazı ekonomistlere göre; ABD yüksek yaşam düzeyine büyük ölçüde, girişimci pazarlama politikaları ve uygulamaları ile üretim ve tüketimi arttırarak ulaşmıştır 2

3 MODERN PAZARLAMA ANLAYIŞI Günümüz pazarlama anlayışının temel amacı müşterinin tatmini ve uzun dönemde tüketicinin ürüne olan güveninin sağlanmasıdır Modern pazarlama anlayışına gelene kadar üç farklı dönemden geçilmiştir. Üretim anlayışı : kısıtlı kaynaklar yüzünden firma üretime odaklanmıştır. Satış anlayışı dönemi: üretilen mal ve hizmetlerin artması ve satış problemi yaşanmaya başlanması ile satış geliştirme çabasına girilme dönemidir. (reklam gibi) Pazarlama anlayışı dönemi : müşteri odaklılık ilkesi ile kar elde etmeyi amaçlayan dönemdir 3

4 TARIMSAL PAZARLAMA Thomsen e göre; tarımsal pazarlama işletmede üretilen gıda maddeleri ile hammaddeler ve bunlardan elde edilen işlenmiş ürünlerin üreticiden son tüketiciye kadar geçirdiği işlemleri ve bu işlemlerin üretici, aracı ve tüketici üzerindeki etkilerini inceleyen bir bilimdir. Tarımsal pazarlama üretime yön verdiği için üretimin bir bölümünü içine alır. Tüketiciyi tatmin etmeyen bir tarım ürünü üretmek boşuna zahmettir öyleyse üretici tohumu ekmeden önce bile pazarlama faaliyeti içindedir 4

5 PAZARLAMA YAKLAŞIMLARI 1. Fonksiyonel yaklaşım Tarım ürünlerinin üreticiden tüketiciye akışı sırasında yapılan faaliyetlere fonksiyonel yaklaşım denir. Tarım kooperatifleri ve pazarlama firmalarınca yürütülür. Pazarlama fonksiyonları 3 grupta toplanır A- Değişim ile ilgili fonksiyonlar; satın alma ve satış faaliyetlerini kapsar. B- Fiziksel fonksiyonlar; işleme, depolama, ve taşıma gibi teknik hizmetlerdir C- Pazarlamayı kolaylaştırıcı fonksiyonlar; finansman, derecelendirme, kalite kontrolü, reklam gibi hizmetleri kapsar 5

6 2. Kurumsal Yaklaşım Pazarlamada görev alan kişi yada işletmelerin faaliyetlerini inceler. Bunlar 5 grupta toplanabilir Tüccar v.b. aracılar (perakendeciler ve toptancılar) Ajans aracılar (komisyoncu, broker v.b.) Spekülatif aracılar Pazarlamayı kolaylaştıran örgütler İşleyiciler 6

7 3. Yönetsel Yaklaşım Tarım ürünleri talebi miktar olarak doyum noktasına ulaştığından talebi arttırmak için tüketici davranışlarını dikkate alan pazarlama stratejileri geliştirilmiştir. Bu stratejilerden biri olan yönetsel yaklaşım, aşağıdaki 5 aşamadan oluşmaktadır. 1- Pazarlama planlamasının yapılması 2- Pazarlama fırsatlarının değerlendirilmesi 3- Hedef pazarın seçimi 4- Pazarlama karmasının geliştirilmesi 5- Pazarlama faaliyetlerinin yönlendirilmesi 7

8 TARIMSAL PAZARLAMANIN ANA HİZMETLERİ 1. Toplama Bu işlem ürünlerin üreticiden alınarak belirli merkezlerde toplanmasıdır. Toptancı halleri, Toprak mahsulleri ofisi gibi kuruluşların Trakya birlik, Tariş gibi tarım satış kooperatifleri birliklerinin alım yerleri ürünlerin bir araya getirildikleri toplama merkezleridir. Bazı özel aracılar tarafından da ürün satın alınarak lokal olarak biriktirilebilir. Büyük gruplar halinde toplama yapılırsa toplama masrafları azalır. 8

9 2. İşleme Canlı hayvanların et ve et ürünlerine dönüştürülmesi Sütün peynir, tereyağı, süttozu gibi ürünlere dönüştürülmesi Meyve ve sebzenin standart derecelere ayrılarak ambalajlanması Buğday, pamuk, fındık v.b. ürünlerin fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilerek tüketiciye ulaştırılması işleme hizmetine örnek olarak verilebilir. 3. Dağıtım Ürünlerin hangi pazarlara, ne kadar miktarda, hangi fiyatla satışının yapılabileceğini içeren hizmetlerdir 9

10 TARIMSAL PAZARLAMANIN YARDIMCI HİZMETLERİ 1. Dereceleme 2. Standardizasyon 3. Kalite Kontrolü ve Toplam Kalite Yönetimi 4. Paketleme ve Ambalajlama 5. Depolama 6. Taşıma 7. Risk Taşıma 8. Fiyat Saptama 9. Finansman 10. Muhasebe İşleri 11. Reklam (Talep Yaratma) 12. Pazar Bilgilerini Toplama ve Yayma 10

11 1. Dereceleme Bu işlem işleme ve dağıtım sırasında yapılır. Dereceleme; ağırlık, hacim, renk, tat, koku, çap, biçim gibi özellikler açısından aynı kalitede olan ürünlerin seçilerek gruplar halinde toplanmasıdır. Tüketicinin isteklerini daha kolay karşılaması açısından, üretimi yönlendirerek pazarlama masrafının düşmesine sebep olur. 2. Standardizasyon Derecelemenin ileri şeklidir. Ürünlerin derece özelliklerinin yar ve zaman faktörleri açısından değişmeyecek biçimde üniform hale getirilmesini kapsar. 11

12 Örneğin; pastörize süt yağ oranına göre 2 ye ayrılabilir. Ağırlığına göre 2 ye ayrılabilir, paketlenmesine göre(karton ve şişe) 2 ye ayrılabilir böylece 8 farklı süt piyasaya arz edilmiş olur. Standardizasyonu Tüketici talebi Tüketicinin standardizasyondan yararlanma durumu İşleme ve dağıtım masrafları gibi faktörler belirlemelidir Standartlar ve derecelendirmeler resmi makamlarca yada üretici tercihine bırakılan metotlar 12

13 Standardizasyon Kurumları 1. Türk standartları Tarım ürünleri ihracatı için pekçok ülkede Standardizasyon zorunludur. Türkiye de standartların hazırlanma görevi özel yasalarla Türk Standartları Enstitüsüne (TSE) verilmiştir. Bu standartların uygulaması isteğe bağlıdır fakat ilgili bakanlığın onayı iler zorunlu hale gelebilir. 2. Uluslar arası Standartlar ve kalite yönetimi Uluslar arası Standartlar örgütü(iso), ISO 9000 (1994) standartları adı altında tüm dünyada kabul gören ulusal kalite standardı kümesi oluşturmuştur. Standartlar bir çok sektördeki işletme tiplerine uygun olacak şekilde hazırlanmıştır. ISO 9001:2000, Kalite yönetimi sistemi daha müşteri odaklıdır. 13

14 ISO 9001 içerisinde yer alan prensipler Müşteri odaklılık Liderlik Tam katılım: Hedeflere ortak ulaşma çabası Süreç odaklı yaklaşım: Verimliliği arttırmaya yönelik girişimler Sistem yaklaşımı: Departmanlar arası işbirliği Sürekli iyileştirme Verilere dayalı karar alma Tedarikçilerle işbirliği 14

15 3. Kalite Kontrolü ve Toplam Kalite Yönetimi Kalite kontrolü ürünlerin derecelere ve standartlara uygun olup olmadığını anlamak için yapılan işlemdir. Toplam kalite yönetimi ise bir yönetim sistemidir. İlkeleri ISO 9001 ile özdeştir Toplam astların ve üstlerin örgütün hedefleri için ortak hareketini, Kalite müşteri ihtiyaçlarına uygunluğu, Yönetim ise iç ve dış müşteri beklentisine göre sürekli iyileşme ve maliyet optimisazyonunu ayarlayan departmanları temsil etmektedir 15

16 4. Paketleme ve Ambalajlama Paketler; Ürünü korumalı, Ekonomik olmalı, Ve tüketici için uygun olmalıdır (Örneğin Taşınabilirlik ) Ambalaj kapları ise; Tüketiciyi özendirmelidir 16

17 Tarım ürünlerini taşımada kullanılan ambalajlar 3 grupta toplanabilir Tarım işletmesinde ürün depolama veya muhafaza için kullanılan kaplar (sandık, sepet, fıçı, çuval v.b.) Taşımada kullanılan kaplar (viyoller, balyalar, sandıklar, çuvallar v.b Tüketiciye sunuş ambalajları (şişe, özel kutular, torbalar v.b ) 17

18 Paketlemenin pazarlamayı kolaylaştırıcı hizmetleri 3 grupta özetlenebilir Ürünün hacmini küçültebilir (balyalar), yükleme ve boşaltmada kolaylık sağlar Ürünü dış etlilere karşı korur, bozulmasını önler Ürününün alıcıya güzel görünmesini sağlar Ürünü koruma ve etiketlemede şifre Çubuk kodlama (Barkot) Milyonlarca ürünü birbirinden ayırabilme özelliğine sahip matematiksel bir işlemdir Çubuk kod sistemi EAN (Avrupa da ve ülkemizde kullanılan) UPC (Amerika da ve Kanada da kullanılan 10 karakterden oluşan genelde gıda maddelerine yönelik) OA-R denilen üç sistem grubundan oluşmaktadır. 18

19 Çubuk kod (EAN- 13 haneden oluşur) EAN tarafından verilen ülke kodu Mamul numara merkezince verilen firma kodu İşletme tarafından verilen mamul kodu Kontrol kodu EAN Türkiye nin ülke kodu 869 dur. Kontrol kodu 12 sayının doğruluğunu kontrolü eder 19

20 Çubuk kodun üretici açısından avantajları Bilgi akışını kolaylaştırır Stok hareketleri kontrol altında tutulabilir Mal sevki hızlanır, işletme verimliliği artar Tüketici açısından avantajları Kasa fişi ile iade kolaylaşır Güven duygusu artar Kasa beklemeleri azalır 20

21 Biyolojik ürün şifresi Ürünlerin taklit edilmesine karşı kullanılan yöntemlerinden biridir. Her ürün için ayrı hazırlanan ve etiketlenen sistem sadece ürünü kullananın bildiği bir işaretleme veya şifre koyulması ile oluşturulabilir. 5. Depolama Tarım ürünlerinde piyasa ve fiyatları düzenlemek, ürünün bozulmadan muhafazasını sağlamak için depolama yapılır 21

22 Depolama ürüne göre yapılmaktadır, Hububat, kuru üzüm, tütün v.b nem oranı düşük olan ürünler kuru ve havalandırılabilir yerlerde, Turunçgil, patates, soğan v.b ürünler serin ve uzun süre saklanabilir yerlerde Su oranı yüksek taze tüketilmeyen meyve ve sebzeler meyve suyu, salça, reçel şeklinde ambalajlarda muhafaza edilir Son dönemlerde yaygınlaşan derin dondurma yöntemi ile ürün muhafaza sistemine soğuk zincir muhafazası denilmektedir. 22

23 6. Taşıma Tarımsal ürünlerin üretim bölgelerinden işleme ve tüketim merkezlerine ulaştırılmasıdır. İki grupta incelenir Kısa mesafeli taşıma; ürünün toplama yerlerine, alım merkezlerine, ambalajlama evlerine taşınmasıdır Uzun mesafeli taşıma; uzak pazarlara taşımadır Üretim maliyetleri açısından rahat yükleme, boşaltma, toptan satış yerleri varlığı, ulaşım şekli önemlidir. 23

24 7. Risk Alma Tarımsal ürünlerin risk ve belirsizlikleri yüksektir. Ürünün bozulması, fiyat düşüşleri, üretim esnasındaki sorunlar. Bu gibi sorunlar için sigorta yapılır ve bu üretim masraflarına eklenir. Ayrıca gelecek piyasalar yada vadeli işlem piyasalarını kullanmak riskleri önlemek için kullanılan yöntemlerdendir. 24

25 8. Fiyat saptama İç faktörler İşletmenin pazarlama amaçları Pazarlama karması Maliyetler Diğer iç faktörler Dış Faktörler Pazar ve talep şartları Tüketici gözünde ürünün kalite algısı Ürünün talep elastikiyeti Dış faktörler (devlet politikası v.b ) Ürünlerin fiyatlandırma kararlarını etkileyen faktörler 25

26 9. Finansman Gerek pazarlama kooperatifleri gerekse firmalar ürünlerin işlenmesi, ambalajlanması, depolanması gibi faaliyetler için büyük ölçüde yatırım gerektiren tesislere ihtiyaç duyarlar. Bu tesisler başta olmak üzere tüm pazarlama faaliyetlerinin finansmanı için sermaye ve kredi ihtiyaç vardır. 10. Muhasebe Pazarlama ile ilgili finansman hizmetlerinin yürütülebilmesi için muhasebe kayıtlarının ve hesaplarının tutulması şarttır. Böylece tarım ürünlerinin toptan ve perakende maliyetleri, pazarlama marjları ve satış fiyatları saptanabilir 26

27 11. Satış Satış fonksiyonu değişim yoluyla mala mülkiyet faydası kazandırır veya ekonomik anlamda bir malın satışı yeni bir fayda meydana getirir. Toptancılık ve perakendecilik yapan çok sayıda satıcı tarafından küçük yığınlar halinde yapılan satışlar birim maliyete düşen masrafları arttırmaktadır. Günümüzde bu yaklaşımlı satıcıların yerini hiper ve süper marketler almaya başlamışlardır. Bu durum satışların daha hızlı oluşmasına ve birim masrafların düşerek tüketicilerin daha avantajlı fiyatlarla alış veriş yapmasına sebep olmuştur. Öte yandan satış artışı üretimi teşvik etmektedir. Satış, örnek satış, muayene ile satış, tasvir ile satış, alivre (üretim öncesi yapılan) satış yada bunların birlikte uygulanması şeklinde gerçekleşebilir. 27

28 12. Reklam (Talep Yaratma) Reklam tüketicilere bir mal yada hizmeti duyurmak bunlara ilişkin bilgi vermek ve böylece satışları arttırmak amacıyla göze yada kulağa hitap eden mesajların hazırlanması ve bu mesajların bedel karşılığı iletişim araçlarından yayınlanmasıdır. ürün arzının fazla olduğu durumlarda reklam daha çok önem kazanır. Tarım ürünleri genelde temel ihtiyaç maddeleri olduğundan reklamın satıştaki etkisi sanayi ürünlerindeki kadar büyük değildir. 13. Pazar Bilgilerini Toplama ve Yayma Pazarlama ile ilgili sorunlar Pazar bilgilerinin tam olarak bilindiği hallerde çözümlenebilir. Pazar bilgileri arz ile ilgili olarak üretim alanından, pazarlama kanalları ve bu kanallarda yer alan firmalardan ve tüketicilerden sağlanır. En önemli pazar bilgisi fiyattır fakat sağlıklı anlamda fiyat bilgisini toplamak ve yaymak güçtür. 28

29 PAZARLAMA KARMASI Pazarlama karması, firmanın hedef pazardaki amaçlarını yerine getirmesi için kullandığı araçların tümüdür. Temel olarak 4 grupta toplanır Ürün Fiyat dağıtım Tutundurma (Promosyon) Her bir grup kendi içerisinde belli ilkelere sahip olup, firma hedef pazar isteklerine en iyi şekilde cevap verebilmek için bunların bileşimini en iyi şekilde ayarlamak durumundadır. 29

30 Ürün Tüketicinin ihtiyaçlarının tümüne cevap veren mallardır. Hem fiziksel ürünleri hem hizmetleri içermektedir. Firma ürünü piyasa sunmadan hedef pazardaki Tüketicinin tutumuna göre şu kararları almalıdır Ürünün çeşidi Kalite düzeyi Özellikleri Markası Paket ve ambalajı Derecelere ayrılması Ürünün garantisi ve verilecek hizmetlerin derecesi Bilgi firma başarısı için en önemli kaynaktır. Değişen tüketici isteklerine cevap vermeyi kolaylaştırır. Pazar isteğine göre firmanın ürününü farklılaştırması (normal, diyet, sebzeli ton balığı v.b ) tüketici isteklerinin coğrafik, demografik, satın alma davranışı ve psikolojik özellikler açısından farklılık göstermesinden kaynaklanır 30

31 Fiyat Pazarlama karmasının en önemli unsurudur. Fiyat kararları alınırken ürün, tutundurma, dağıtım unsurları ve Pazar şartları incelenerek fiyat düzeyi belirlenmelidir. Fiyat kararları maliyeti iyi yansıtmalıdır. Maliyetler incelenirken pazarlama dinamikleri, rekabet koşulları ve pazarlama stratejileri de dikkate alınmalıdır. Bazı firmalar; Piyasaya yeni çıkan bir ürünün tanıtımı ve hedef tüketici grubunun elde edilmesi için yada rekabet için zararına satış yapabilirler. Bazı firmalar ise; Kendi prestiji açısından ürünlere özellikle yüksek fiyat koyabilmektedir. Bu durumlar pazarlama taktikleridir 31

32 Dağıtım Günümüzde üretilen malların bölgesel, ulusal, hatta uluslararası pazarda tüketicilere ulaştırılma çabası firmaların aracı kullanmasını zorunlu hale getirmektedir. Dağıtımın en önemli fonksiyonu, ürünün hedef pazarda istenilen zamanda ve koşullarda tüketicilere ulaştırılmasıdır. Bu durum aracılar (toptancı yada perakendeci) tarafından gerçekleştirilebildiği gibi üretici firma dağıtım organizasyonunu kendide oluşturabilmektedir. Bazı durumlarda üretici firma dağıtım firmaları ile anlaşır ve distribütör kullanır bu duruma dağıtım kanalı denmektedir. 32

33 Tutundurma (promosyon) Satışı geliştirme faaliyetlerinin tümüne tutundurma yada promosyon denir. 5 temel araçtan oluşur 1- Reklam; 2- Satış promosyonu; belirli bir süre içerisinde var olan ürünün satışlarını arttırmak amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Fiyat indirimi, gramaj arttırma, ek ürün verme v.b 3- Halkla ilişkiler; ürün tanıyıcı broşürler, televizyon programları, sponsorluk, seminerler, şirket dergisi, vakıf kurma v.b faaliyetlerden oluşur. 4-Kişisel satış; satış toplantıları ve ticari gösteriler yapılarak ürün son kullanıcıya ulaştırılmaya çalışılır. 5-Doğrudan pazarlama; televizyondan direkt satış, elektronik ortamda satış, postayla satış şeklinde gerçekleştirilebilir 33

34 PAZARLAMA KANALLARI Uygulamada 3 aşamalıya doğru 4 pazarlama kanalı vardır Aşamasız: üretici-tüketici Bir aşamalı: üretici-perakendeci- tüketici İki aşamalı: üretici-toptancı-perakendeci- tüketici Üç aşamalı: üretici-toptancı-yarı toptancı-perakendeci- tüketici Ürünlerini mahalli pazarda satan köylüler aşamasız pazarlama kanalını kullanırlar. Hipermarket ve süpermarketler satacakları ürünleri direkt üreticiden tedarik edebilirler. Bu durum bir aşamalı pazarlama kanalına örnektir. Canlı hayvanlar ise, 2 yada 3 aşamalı pazarlama kanalı kullanılabilir. İlk toptancı (mahalli alıcı, celep ) üreticiden toplanan kesimlik hayvanları yarı toptancı kasaplara satar. Yarı toptancılar ise mezbahada kesim için hayvanları perakendeci kasaplara ulaştırırlar. 34

35 Tüketicilerin satın aldığı son ürüne ödeyecekleri fiyat ile, üreticilerin ürettikleri hammaddeler için elde ettikleri fiyat arasındaki fark, pazarlama maliyeti veya pazarlama marjı olarak tanımlanır. Aslında bu ifade pazarlama kanalında çalışan aracılardan oluşan fiyat farkını ifade etmektedir. O yüzden pazarlama kanalının aşamasıyla ifade edilirler (toptancı, perakendeci marjı gibi ) tarım ürünleri fiyatları genel olarak toptancı pazarlarında oluşur. Bu nedenle perakende fiyatları ve üretici fiyatlar ve üretici fiyatları toptancı fiyatlarından türemiştir. Bu fiyatların bulunması için normal marjın toptancı fiyatlara eklenmesi (perakende fiyatı) veya çıkarılması (üretici fiyatı) gerekmektedir. Bir ülke geliştikçe harcanan paranın daha azı hammadde için, daha büyük kısmı işleme, taşıma, depolama, reklam gibi pazarlama hizmetlerine harcanacaktır. 35

36 PAZARLAMA ÖRGÜTLERİ Pazarlama kooperatifleri Üreticileri örgütlenerek pazarlama işine girişmeleri ve bir kısım aracıları ortadan kaldırmaları sonunda kooperatif denilen üreticilerin ekonomik örgütleri ortaya çıkmıştır. Tarımsal pazarlama kooperatifleri pazarlama organisazyonu, ürün ve girdi fiyatlarının düzenlenmesi, ortaklara teknik bilgi verme gibi önemli hizmetleri yerine getirirler. Tanzim ve satış mağazaları Belediyeler, bazı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve bunların kurduğu şirketler piyasada mal darlığı çekilmesini ve fiyatların yükselmesini önlemek, spekülatif kazançları ortadan kaldırmak amacıyla tanım satışı yapan çeşitli mağazalar açmaktadır. Geçmişte İzmir Belediyesinin açtığı daha sonraları özelleşen TANSAŞ ın perakende zincir mağazaları bu sisteme örnek olarak verilebilir 36

37 Toptancı halleri ve toptan satış mağazaları Toptancı halleri başta yaş meyve ve sebze olmak üzere tarım ürünlerinin büyük çapta pazarlandığı sınırlı ölçüde perakende fiyatların oluştuğu pazarlama örgütleridir. Bu ürünleri toptancı halleri dışında alım satımı yasaktır. Toptancı halleri Büyükşehir Belediyesi olmayan şehirlerde Belediyeler ve/veya gerçek ve tüzel kişiler tarafından müzayede, depolama, tasnifleme, ambalajlama, standart ve kalite denetim laboratuarları bölümlerini içeren tip projelere göre İçişleri Bakanlığının izni ile kurulur. Hallerde satılan ürünlerin toptan satış bedelinin %2 si belediye rüsumu olarak kesilir. Alım satım işleri belediye gözetiminde yapılmakla birlikte fiyat genelde komisyoncuların etkisi ile oluşur. Özel sektöre ait toptancı mağazaları fabrika önündeki satış mağazalarında, alış veriş merkezlerinde (outlet centers) mağaza açarak yada direkt perakende satış yerlerine mal satabilirler 37

38 Borsalar Çeşitli il ve ilçelerde bulunan ve sayıları 80 e ulaşan borsalar; borsaya dahil maddelerin toptan alım satım işlerinin yapıldığı organize edilmiş pazarlardır. Tarım ürünlerinin alım satımının yapıldığı borsalarda genelde fiyat pazarlama masraflarına göre değil, arz ve talebe göre oluşur. Ticaret borsalarında üyeler tüccarlardır. Borsaya üye olan tüccarlardan oluşan borsa meclisi, borsanın en üst denetim ve karar organıdır. Borsanın yürütme organı ise yönetim kuruludur. Yönetim kurulunun önerisi ile borsa meclisince seçilen genel sekreter ise bütün personelin amirliğini yapar. 38

39 5590 sayılı Kanunun 34.maddesine göre borsaların görevleri Borsada işlem gören ürünlerin alım satımını düzenlemek Borsada dahil ürünlerin günlük fiyatlarını belirlemek ve duyurmak Alım-satım sırasındaki genel kuralları belirlemek Yurt içi ve dışı borsaları takip ederek fiyatlar hakkında haberleşmeyi sağlamak Laboratuarlarda ürün analizi gibi teknik hizmetler sunmak Bölgenin ve ülkenin başlıca ürünleri hakkında yıllık ekonomik raporlar ve çeşitli yayınlar hazırlamaktır. 39

40 Perakende satış mağazaları Toptancılıkta tüketicilere önemli ölçüde mal satışı söz konusu olmayıp, hedef ticari tüketicilerdir. Öte yandan perakendecilikte mal ve hizmet satışının hedef kitlesi son tüketicilerdir. Bakkal, market, kasap, pazarcılar perakende satış mağazalarıdır. Türkiye de süper ve hipermarketlerin 2012 yılında perakendecilik sektöründeki payının %45 seviyesine yükseleceği tahmin edilmektedir. Avrupa da tüketici kooperatifleri oldukça güçlü olup büyük marketlere sahiptirler. Örneğin İngiltere de CO-OP, İsviçre de MİGROS (Türkiye deki MİGROS şirket statüsündedir) 40

41 Vadeli işlem piyasaları (The futurures market) Vadeli işlemler; Alıcı ve satıcının üzerinde anlaştığı sözleşme fiyatından, ileride teslim edilmek ve/veya bedeli ödenmek üzere satılan ya da alınan mal anlamında kullanılmaktadır. Türev piyasalar; Malların alım satımı ile ilgili geleceğe dönük vaya vadeli işlemler piyasalarıdır Opsiyon; malın alım satımına izin veren sözleşmedir. Alıcı sonuç ne olursa olsun belirli bir prim yatırır. Geleceğe dönük sözleşmeler; mal miktarı, teslimat yeri ve kalite standarttır. Teslim ayı ve fiyatı alış veriş anında belirlenir. Spekülatif fiyat dalgalanmalarına karşı alıcı ve satıcıyı koruyan sisteme Hedge veya Hedging denir. 41