AMASYA VE SİNOP İLLERİNDE ÇALIŞAN OKULÖNCESİ ÖĞRETMENLERİN FEN KAVRAMLARININ ÖĞRETİLMESİNDE KULLANDIKLARI YÖNTEMLERİN BELİRLENMESİ

Transkript

1 Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi AMASYA VE SİNOP İLLERİNDE ÇALIŞAN OKULÖNCESİ ÖĞRETMENLERİN FEN KAVRAMLARININ ÖĞRETİLMESİNDE KULLANDIKLARI YÖNTEMLERİN BELİRLENMESİ Hatice KARAER Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Amasya Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Amasya. Özet Meltem KÖSTERELİOĞLU Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sinop Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sinop. Bu çalışma, Amasya ve Sinop illerinde bulunan okulöncesi öğretmenlerinin fen kavramlarının öğretilmesinde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Okulöncesi, fen kavramları, okulöncesinde kullanılan yöntemler THE DETERMINATION OF THE METHODS USED IN TEACHING THE SCIENCE CONCEPTS BY THE PRESCHOOL THEACHERS SERVING IN AMASYA AND SİNOP Abstract In this study, we aim that the determination methods the used in teaching the science concepts the preschool teachers in Amasya and Sinop. Giriş Key words: Preschool, science concepts, use methods the preschool Okulöncesi eğitim kurumları çocukları, bedensel, psiko-motor, sosyal, duygusal, zihinsel ve dil gelişimlerine yardımcı olarak, onları gelecekteki toplumsal yaşama hazırlar. Bu eğitim kurumlarının, işlevlerini en iyi şekilde yerine getirebilmeleri, ihtiyaç duydukları nitelikli personele ve eğitim programının uygulanabilmesine olanak tanıyan fiziksel koşullara sahip olması ile mümkündür. Ayrıca çocuklar için en uygun eğitim yöntemi ile tekniklerin seçilmesi, kullanılması, çocukların gelişim özelliklerinin iyi bilinmesi ile mümkün olacaktır. Bu durum çocuk merkezli bir program ile mümkün olurken, çocuğun kendi düşünce ve duygularını açığa vurma olanakları sağlanarak kendisini anlamasına ve ortaya koymasına fırsat vermektedir. Çocuk dünyaya gözlerini açtığı andan itibaren doğanın tüm renkleri, ışıkları, tatları gibi hemen hemen her şey çocuğu kendine çekmektedir. Fen ve doğa eğitimi bu ilgi çekici ve şaşırtıcı zenginliğin eğitimi ile çocuğun öğrenmeye ihtiyaç duyduğu soyut ve somut bilgilerin eğitimini de kapsamaktadır. Okulöncesi dönemde çocuklar, meraklı, hayal güçleri kuvvetli, araştırmacı ve sorgulayıcı olduklarından bu dönemde çocuğun yaparak ve yaşayarak öğrenme sürecinin esas alınması gerekir. Özellikle bu dönemdeki fen ve doğa eğitimi, fen bilgilerinin aktarılması şeklinde değil, çocuğun merakını giderecek yönde olmalıdır. Fen eğitiminde çocuğun araştırma, inceleme ve gözlem yapma becerilerinin geliştirme-sine, October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

2 448 Hatice KARAER, Meltem KÖSTERELİOĞLU sağlam bilimsel temeller oluşturarak bilimsel düşünmeyi öğrenebilmesine fırsat verilmesi gerekir. Ezbere dayalı bir fen eğitimi, çocuğun zihinsel gelişimine katkısı olmadığı gibi, sadece bilgilerin düzensiz artmasını ve belli bir dönem sonrasında ise unutulmasını sağlar. Özellikle okulöncesi dönemde, çocukların gözlem yapma ve çevreye karşı daha duyarlı olmaları, el becerilerini geliştirmeleri, yaptıkları etkinlikleri arkadaşlarıyla paylaşmaları, inceleme ve araştırmaya teşvik etmesi yönünden fen ve doğa köşesi son derece önemlidir. Fen ve doğa köşesi, çocukların deney ve gözlem yapabilecekleri bir yer olmalı ve kullanılacak materyaller çocukların seviyesine uygun, günlük hayatta karşılaştıkları basit ve zararsız olmalıdır. Bu nedenle aktif katılıma dayalı öğrenci merkezli bir fen eğitimi için okulöncesi öğretmeni, yetki verici, kolaylaştırıcı iyi bir danışman, iyi bir model olmalıdır. Öğretmenin görevi çocuklara bilgi vermek yerine bilgiye ulaşma becerisini kazandırmaktır. Çünkü okulöncesi çocukları fen olaylarından çok materyallerle ilgilenir. Bu nedenle öğretmen çevresinde çocukların ilgisini çekecek materyalleri geliştirerek fen ve doğa köşesi oluşturmalıdır. Bu köşenin oluşturulması ile sürekli olarak, öğretmen, çocuk ve aktiviteler arasında bir etkileşim olacaktır. Öğretmen bu etkileşimlere uygun şekilde zengin yöntemler geliştirmelidir. Kullanılacak yöntemler ise çocuğa sadece bilgi verme şeklinde olmayıp aynı zamanda öğrencinin işbirliği yapma, tartışma yetenekleri ve toplumsal ilişkilerini de geliştirebilecek şekilde olmalıdır (1-10). Ayvacı ve ark. (11), okulöncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerini istenen nitelikte planlama ve yürütme becerisine sahip olmadıkları, orijinal mat eryal geliştirmedikleri ve etkinlikleri uygularken kullanılacak etkili öğretim yöntemlerinden (soru - cevap, gösterip yaptırma vb.) dışındaki diğer tekniklerden (oyun ve drama vb.) haberdar olmadıklarını ve kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Şahin (12) okulöncesi öğretmenlerinin fen kavramlarının öğretiminde en çok deney yöntemini kullandıklarını, buna karşılık kavram haritaları ve anolojiler kullanmadıklarını belirtmiştir. Demiriz ve Ulutaş (13) resmi ve özel okulöncesi kurumlarında çalışan öğretmenlerin fen ve doğa etkinlikleri ile ilgili uygulamalarda okul türünün çok büyük farklılığa neden olmadığını saptamışlardır. Güler ve Hazır Bıkmaz (14) ana sınıflarında fen etkinliklerinin gerçekleştirilmesinde araç-gereç ve materyallerin yetersiz olduğunu, öğretmenlerin fen etkinlikleri için daha çok çevre gezileri, eğitici oyunlar ve gözlem çalışmaları vb. gibi çok fazla araç-gereç ve materyal gerektirmeyen teknikleri kullanma eğiliminde oldukları belirlemişlerdir. Bu çalışmada, Amasya ve Sinop illerinde bulunan okulöncesi öğretmenlerin fen kavramlarının öğretilmesinde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Yöntem Bu çalışmada, öğretim yılı bahar döneminde Amasya daki ilinin nüfus yoğunluğu en fazla olan Merkez, Suluova ve Merzifon ilçelerindeki ilköğretim okullarının ana sınıfı ve özel öğretim okullarındaki okulöncesi eğitime hizmet veren kurumlarda çalışan 57 öğretmen ile öğretim yılı güz döneminde Sinop ilindeki ilköğretim okullarındaki ana sınıfı ve özel öğretim okullarındaki okulöncesi eğitime hizmet veren kurumlarda çalışan 27 öğretmen olmak üzere toplam 84 öğretmene fen kavramlarının öğretiminde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi için kapalı uçlu anket soruları Şahin den (10) yararlanarak hazırlanmıştır. Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi

3 Amasya ve Sinop İllerinde Çalışan Okulöncesi Öğretmenlerin Fen Kavramlarının 449 Bulgular, Sonuç ve Tartışma Araştırmaya katılan öğretmenlerin kişisel bilgileri tablo 1 de verilmiştir. Bu sonuçlara göre, Amasya ilinde okulöncesi öğretmenlerin % sı resmi, % ü özel okulöncesi kurumlarda çalışmakta olup bunların % sı lisans, % si branş öğretmenidir. 10 yıldan fazla okulöncesi öğretmeni olarak görev yapanların oranı ise % dir. Özel kurumlardaki öğretmenlerin hemen hemen hepsinin kız meslek lisesi, çocuk eğitimi ve gelişimi bölümü mezunu olup yaşları arasındadır. Sinop ili okulöncesi öğretmenlerin % i resmi, % si ise özel okulöncesi kurumlarda çalışmaktadır. Bunların % ü lisans, % ı branş öğretmeni ve % sı da 10 yıldan fazla okulöncesi öğretmeni olarak görev yapmaktadır. Sinop ili özel okulöncesi öğretmenleri de, Amasya ilinde olduğu gibi kız meslek lisesi çocuk eğitimi ve gelişimi bölümü mezunu olup yaşları arasındadır. Tablo 1. Okulöncesi öğretmenlerin kişisel özellikleri Özellik Eğitim durumları Çalışılan kurum Yaş Branş Amasya Sinop Düzey N % N % Lisans üstü Lisans Ön lisans Meslek lisesi Resmi Özel Çocuk gelişimi/ ana okulu /okulöncesi öğrt El sanat öğretmeni Sınıf öğretmeni Diğer October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

4 450 Hatice KARAER, Meltem KÖSTERELİOĞLU Tablo 1. devamı İdari görev Bir günde çalışma saati Kıdem Okulöncesi öğretmeni olarak kıdem Şu an çalıştıkları kuruma göre kıdemleri Evet Hayır saat saat Bir yıldan az yıldan fazla Bir yıldan az yıldan fazla Bir yıldan az , yıldan fazla Tablo 2 de her iki ilde yer alan öğretmenlerin fen ve doğa ile ilgili görüşleri yer almaktadır. Bu sonuçlara göre Amasya ilinde öğretmenlerin % i, Sinop ilindeki öğretmenlerinin % sı eğitimleri sırasında fen ve doğa ile ilgili ders adlıklarını belirtmişlerdir. Ancak meslek hayatları sırasında fen ve doğa ile ilgili eğitimi, Amasya ilinde ki öğretmenlerin % u, Sinop ilindekilerin ise % 7.41 i almışlardır. Meslek içi eğitimden Amasya daki okulöncesi öğretmenlerin % 5.26 sı yararlanırken, Sinop ilinde hiçbir öğretmen yararlanmamış ve % 1.75 öğretmen ise bu soruya yanıt vermemiştir. Amasya ve Sinop ta bulunan okulöncesi öğretmenleri hizmet içi eğitimlere ya düzenlenemediğinden ya da katılamadıklarından kendilerini fazla geliş - tiremediklerini ifade etmişlerdir. Sonuç olarak her iki ildeki öğretmenlerin fen ve doğa ile ilgili bilgi düzeyleri hizmet öncesi eğitimle sınırlı kaldıkları söylenebilir. Fen ve doğa eğitimini tam olarak yeterli bulan öğretmenlerin oranı, Amasya da % 8.77, Sinop ilinde ise % dir. Bu durum öğretmenlerin hizmet öncesi eğitimle sınırlı kaldığını desteklediği sonucuna varılmıştır. Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi

5 Amasya ve Sinop İllerinde Çalışan Okulöncesi Öğretmenlerin Fen Kavramlarının 451 Her iki ildeki öğretmenlerin hepsi okulöncesi eğitim kurumlarında fen ve doğa köşesinin bulunması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu durum, öğretmenlerin hepsinin fen ve doğa köşesinin, çocuğun gelişiminde ne kadar önemli bir köşe olduğunun bilincinde olduklarını göstermektedir. Ancak Amasya ilindeki okulların tamamında, Sinop ilindeki okulların ise % sında da fen ve doğa köşesi bulunması çocukların yaparakyaşayarak öğrenmesi açısından olumlu olduğu söylenebilir. Amasya ilindeki okulların sadece % inde Sinop ilindeki okulların ise % 3.70 inde fen ve doğa köşesinde bulunan materyallerin yeterli olduğunu belirtmişlerdir. Oysa bu fen ve doğa köşesindeki materyaller (örneğin taş,böcek yaprak vb. koleksiyon - lar, terazi, büyüteç, el feneri, piller, çeşitli tahta ve demir vb. çubuklar) bulunamayacak ve pahalı materyaller değildir. Bundan dolayı öğretmenlerin fen ve doğa ile ilgili eğitim düzeylerinin yetersiz olduğu söylenebilir. Tablo 2. Okulöncesi Öğretmenlerin Fen ve Doğa İle İlgili Görüşleri Sorular Eğitiminiz sırasında fen ve doğa ile ilgili ders aldınız mı? Meslek hayatını da fen ve doğa ile ilgili eğitim aldınız mı? Fen ve doğa ile ilgili meslek içi eğitime katıldı-nız mı? Aldığınız fen ve doğa eğitimini yeterli buluyor musunuz? Okulöncesi eğitim kurumlarında fen ve doğa köşesi olmalı mı? Sınıfınızda fen ve doğa köşesi var mı? Fen ve doğa köşesindeki mater-yal yeterli mi? Fen ve doğa faaliyeti yapmada kendinizi yeterli hissediyormu-sunuz? October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal Yanıtlar Amasya Sinop N % N % Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Yanıt yok Yeterli ,81 Biraz yeterli Hiç yeterli değil Yanıt yok Evet Hayır Evet Hayır Yeterli Biraz yeterli Hiç yeterli değil Yeterli Biraz yeterli Hiç yeterli değil Yanıt yok

6 452 Hatice KARAER, Meltem KÖSTERELİOĞLU Tablo 2. devamı *Kendinizi hangi konularda yetersiz hissediyor sunuz *Fen ve doğa eğitiminde hangi yöntemleri kulanıyorsunuz? *Fen ve doğa kavramlarının öğretilmesinde öğrenciler kendileri neler yapabilirler *Fen ve doğa etkinlikleri hangi ortamda olmalı Deney yapmada Fen bilgisi yetersizliği Materyal geliştirmede Okulöncesi fen öğretimi materyal geliştirmede Yanıt yok Deney Grup işbirliği Sözlü diyalog Oyun hamurları ile artık maddelerden oyun yapma Kavram haritaları Modeller yapabilir Basit ve zararsız deneyler yapabilirler Gruplar oluşturup öğrendiklerini arkadaşlarına öğretebilirler Sınıf Sınıf, lab. ve doğal ortam Doğal ortamda Sınıf ve lab.da Lab. ve doğal ortam Sınıf, doğal ortam ve lab (*) Öğretmenler birden fazla seçenek işaretlediği için her birinin yüzdesi kendi içerisinde hesaplanmıştır Fen ve doğa faaliyeti yapma konusunda, Amasya ilinde ki öğretmenlerin ancak % kendini yeterli, % i biraz yeterli, % 3.51 i ise yetersiz olduğunu ifade etmişlerdir. Sinop ilinde ise kendini yeterli bulan öğretmenlerin oranı % 37.04, biraz yeterli bulanlar % 48.14, kendini yetersiz bulanların oranı ise % dir. Bu durumda öğretmenlerinin fen ve doğaya karşı tutum ve davranışlarının etkileneceği düşünülebilir. Her iki ildeki öğretmenlerin fen ve doğa ile ilgili materyal geliştirmede kendilerini yetersiz (Amasya % 68.42, Sinop % 66.67) hissederken en fazla deney yapma ve materyal geliştirme konusunda yeterli gördüklerini belirtmişlerdir. Amasya ve Sinop illerindeki okul öncesi öğretmenleri, fen ve doğa eğitiminde en az kavram haritaları yöntemini Sinop ta % 44.44, Amasya da % 21.05) kullandıklarını ifade etmişlerdir Şahin(12) öğretmenlerin büyük bir kısmının fen öğretiminin, sadece deneyle olabile-ceğini zannettiklerini üstelik yapılan deneylerin çimlenme, yağmur deneyi gibi belli başlı basit Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi

7 Amasya ve Sinop İllerinde Çalışan Okulöncesi Öğretmenlerin Fen Kavramlarının 453 deneylerle yaptıklarını, kavram haritalarını fazla kullanan olmadığını belirtmiştir. Kavram haritaları, okul öncesi dönemde çocukların fen ve doğa öğretiminde bilginin somut ve görsel olarak düzenlenmesinde çok faydalıdır. Kavram haritaları, grafik düzenlemelerden oluşur ve verilen bir kavramın özelliklerinin hiyerarşik bir biçimde temsil edilmesine ve bu özellikler arasındaki ilişkilerin, yapısının adlandırılmasına dayanır ve esas fikirlerin sunumunu elde edilebilir olmasını sağlar (12) (15) (16). Amasya daki öğretmenler öğrencilere en fazla model yapımı ve basit zararsız deneyler yaptırdıklarını en az ise gruplar oluşturup öğrendiklerini arkadaşlarına aktarmanın uygulandığını, Sinop ta ise en fazla basit, zararsız deneyler yaptırma ile oyun ya da dramatizasyon, en az ise model yapımının uygulandığını ifade etmişlerdir. Her iki ildeki öğretmenler fen ve doğa faaliyetlerinin, sadece sınıfta, sınıf, laboratuar ve doğal ortamda, sadece doğal ortamda, sınıfta ve laboratuarda, laboratuar ve doğal ortamda, sınıfta ve doğal ortam ile sadece laboratuarda yapılması gerektiğini belirtmişlerdir. Ancak Amasya da sınıf ve doğal ortamda, Sinop ta is e laboratuar ve doğal ortamda en fazla faaliyet yaptıklarını ifade etmişlerdir. Bu farklılıklar öğretmen-lerin yetişme durumu ile çocukların sosyal ve ekonomik çevresi ile ilgili oluğu söylenebilir. Okulöncesinde fen ve doğa köşesindeki faaliyetler, çocukların fen ve doğa bilgisini artırmak ve deneyimler kazanmalarını sağlamak amacıyla yapılan etkinliklerin en önemlisi olup çocuklar bu köşede kendilerine sunulan materyallerle oyunlar oynayarak keşifler yapmaktadırlar. Bu dönemdeki çocuklar bir çok kavramı öğrene-bilecek bir kapasiteye sahip olup çocukların dikkatlerini bir noktaya toplamak da oldukça güçtür. Bu durumda fen ve doğa eğitimine çocuğun merak duygusunu uyan -dıracak ve doğal merakını tatmin edecek ortamın yaratılmasıyla başlanmalıdır. Böylece çocukların merak ve düşünme becerileri gelişeceğinden bilimsel bilgileri yaşayarak öğreneceklerdir Ayrıca bu dönemdeki çocuklar somut işlem döneminde olduğu için soyut fen kavramlarını fen bilgisi öğretim yöntemleri sayesinde somutlaştırılarak öğretilebilir. Özellikle fen ve doğa faaliyetleri yapmak için çok iyi bir laboratuara gerek yoktur. Çünkü yapılacak deneyler veya etkinlikler basit, zararsız materyallerden oluşmaktadır. Burada önemli olan etkinliklerin aksatılmadan tekrar tekrar ve çocuğun kendisinin yapmasının sağlanmasıdır. Böylece fen ve doğa etkinliklerine yer verilerek düşüncenin gelişimini sağlamak ve açık fikirli bireyler yetiştirmek bakımından son derece önemlidir. Bu ise iyi bir fen eğitimi almış okulöncesi öğretmenler ile fen ve doğa köşesinin bulunması ile gerçekleşir. Öneriler 1. Fen ve doğa eğitimi bu dönemde çocuğun merakını giderecek yönde olmalıdır. 2. Okul öncesi fen ve doğa kavramlarının verildiği ilk aşama olduğu için, bu dönemdeki çocuğa olumlu tutum ve davranış kazandıracak yönde verilmelidir. 3. Fen ve doğa köşesindeki materyaller eksiksiz olmalı, eksiklik varsa giderilmesi sağlanmalıdır. 4. Bu köşede etkinlikler bir bütünlük içinde ve aksatılmadan verilmesi sağlanmalıdır. 5. Okulöncesi öğretmeni olarak görev yapan öğretmenlere sık sık hizmet içi eğitim bünyesinde fen ve doğa köşesi, bu köşedeki faaliyetler ve kullanılan öğretim yöntemleri hakkında bilgiler açıklanmalıdır. October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

8 454 Hatice KARAER, Meltem KÖSTERELİOĞLU 6. Okulöncesi öğretmenlerine fen ve doğa köşesindeki materyaller ve öğretim yöntemlerinin tanıtıldığı seminer veya sempozyumlara katılımları sağlanmalıdır. 7. Bütün okulöncesi kurumlarda fen ve doğa köşesindeki faaliyetler ve kavramların öğretilmesinde kullanılan yöntemlerde bir bütünlük sağlanmalıdır. 8. Okulöncesi öğretmen yetiştiren fakültelerde fen eğitiminin amacına uygun verilmesi sağlanmalıdır. Kaynaklar 1. Arnas Aktaş, Y. Okulöncesi Dönemde Fen Eğitimi,Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 76: 4-8. (2002). 2. Arnas Aktaş, Y. Okulöncesi Dönemde Fen Eğitiminin Amaçları, Çocuk Gelişimi ve Eğitim Dergisi 6-7: 1-6. (2002). 3. Arnas Aktaş Y. (2003). Okulöncesi Dönemde Fen Eğitiminin Önemi, Ekspres, s Dere, H. &Ömeroğlu, E. Okulöncesi Dönemde Fen Doğa Matematik Çalışmaları Anı Yayıncılık, Ankara. (2001). 5. Gürses, A., Yalçın, M., & Doğar, Ç. Fen Sınıflarında Öğretmenin yeri, Milli Eğitim Dergisi, 57: 5-9. (2003). 6. Şahin, F. Okulöncesinde Fen Bilgisi Öğretimi ve Aktivite Örnekleri, Beta yayınları, İstanbul. (2003). 7. Macaroğlu Akgül, E. Fen ve Doğa Etkinlikleri, Morpa Kültür Yayınları, İst. (2004). 8. Avcı, N. & Dere, H. Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Fen Doğa Çalışmaları, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi 16-18, Ankara (2002). 9. Dere, H. & Ömeroğlu, E. Okulöncesi Dönemde Fen Doğa Çalışmaları ve Etkinlik Örnekleri, Küreselleşme Sürecinde 2.Uluslararası Erken Yaş Eğitimi ve İlk Öğretimde Kalite Kongresi, Kasım. (2004). 10. Kallery, M.& Psillos, DPre-school Teachers Content Knowledge in Science: their understanding of elementary science concepts and of issues raised by children s questions, International Journal of Early Years Education, 9(3): (2001). 11. Ayvacı, H.Ş., Devecioğlu,Y. & Yiğit, N. Okulöncesi Öğretmenlerinin Fen ve Doğa Etkinliklerindeki Yeterliliklerinin Belirlenmesi, ufbmek- 5/b_kitabı/PDF/ogretmen yetiştirme /bildiri/t277.pdf. (2002). 12. Şahin, F. Okulöncesi Öğretmenlerinin Kullandıkları Metotların Tespiti, II. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildirileri, 74-92, İstanbul. (1996) 13. Demiriz, S. & Ulutaş, İ. Okulöncesi Eğitim Kurumlarındaki Fen ve Doğa Etkinlikleri ile İlgili Uygulamaların Belirlenmesi, IV.Fen Bilimleri Eğitimi kongresi, (2001). 14. Güler, D. & Hazır Bıkmaz, F. Ana sınıflarında Fen etkinliklerinin Gerçekleştirmesine İlişkin Öğretmen görüşleri, Eğitim Bilimleri ve Uygulamaları 1(2), (2002). 15. Figueiredo, M., Lopes, A.S. & Sousa, S. Things we know about the cow : Concept mapping in a preschool setting, in: Canas A.J, Novak,J.D. & Gonzales F.M, (eds.) Concept mapp: Theory, Methodology, Technology Proc. of the First Int. Conference on concept mapping, Pamplona Spain. (2004). 16. Kaptan, F. Fen Öğretiminde Kavram Haritası Yönteminin Kullanılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fak. Dergisi 14: (1998). Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi