Borçlar Hukuku Genel Hükümler

Transkript

1 Borçlar Hukuku Genel Hükümler

2

3 Doç. Dr. Şaban KAYIHAN BORÇLAR HUKUKU Genel Hükümler 2. Baskı Borç İlişkisi Kavramı ve unsurları Borç İlişkisinin Kaynakları Sözleşmeler ve Hükümsüzlük Halleri Haksız Fiiller Sebepsiz Zenginleşme Hukuki İşlemlerde Temsil Hüküm ve Sonuçları Alacaklı ve Borçlunun Temerrüdü Borç İlişkilerinde Özel Durumlar Borç İlişkisini Sona Erdiren Haller Ankara 2010

4 Borçlar Hukuku Genel Hükümler Doç. Dr. Şaban Kayıhan Hukuk Kitapları Dizisi: 913 ISBN İkinci Baskı: Ekim Sayfa Tasarımı: İlhan Eroğlu Kapak Tasarımı: İsmail Çam 359 Sayfa, 13,5x19,5 cm. 1. Borç 2. Edim 3. Sözleşmeler 4. Müteselsil Sorumluluk 5. Haksız Fiiller 6. Sebepsiz Zenginleşme 7. Alacaklının Temerrüdü 8. Borçlunun Temerrüdü 9. Alacağın Temliki 10. Borcun Nakli Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Bu kitabın her türlü yayın hakkı Seçkin Yayımcılık San. ve Tic. A.Ş. ye aittir. Yayınevinin yazılı izni olmadan, tanıtım amaçlı toplam bir sayfayı geçmeyecek alıntılar hariç olmak üzere, hiçbir şekilde kitabın tümü veya bir kısmı herhangi bir ortamda yayımlanamaz ve çoğaltılamaz. Yayın ve Dağıtım: Merkez Sağlık Sok. No: 21 Sıhhiye / Ankara Tel: (312) Faks: (312) satis@seckin.com.tr Şube Şube Strazburg Cad. No: 23/B Sıhhiye / Ankara Tel: (312) ankarasube@seckin.com.tr Web Adresi / yayin@seckin.com.tr Baskı: Sözkesen Matbaacılık, Tel: (0 312) Ankara Adliye Sarayı K-Blok Zemin Kat Sıhhiye / ANKARA Tel: (312) adliyesube@seckin.com.tr Şube Abide-i Hürriyet Cad. No: 179/E Şişli / İSTANBUL Tel: (212) Faks: (212) sislisube@seckin.com.tr

5 Canım Ağabeyim Hüsamettin KAYIHAN ın aziz hatırasına

6

7 Önsöz Borçlar Hukukunun genel hükümlerini ele alan elinizdeki kitap, lisans ve ön lisans aşamasında bu dersi alan iktisadi ve idari bilimler fakültesi, siyasal bilgiler fakültesi ve bunun gibi fakültelerde ve meslek yüksek okullarında öğrenim gören öğrenciler için bir ders kitabı olarak tasarlanmıştır. Yanısıra, mesleki sınavlara hazırlanan mezun öğrenciler için de bir el kitabı niteliğinde olması düşünülmüştür. Kitabımızın bu düşüncelerimize hizmet etmesini, öğrenci arkadaşlarımızın yararlanmasını temenni eder, baskısını üstlenen Seçkin Yayınevine ve değerli personeline içten teşekkürlerimi sunarım. Doç. Dr. Şaban KAYIHAN Sakarya Serdivan

8

9 İkinci Baskıya Önsöz Birinci baskının tükenmesinin ardından bu baskının yapılması gündeme geldi. Bu süreçte beklediğimizi Türk Borçlar Kanunu Tasarısı halen yasalaşmadı. Ancak ihtiyaç dolayısıyla bu baskıyı da yapma zaruretinin hâsıl olmasından dolayı ders kitabı olarak tasarladığımız kitabımızı özellikle örnek test sorularımızı çoğaltarak yayına hazırladık. Ayrıca öğrenci arkadaşlarımızın tavsiyesi doğrultusunda kısa hukuk sözlüğü de eklemeyi uygun gördük. Kitabın ikinci baskıya hazırlanmasını da üstlenen Seçkin Yayınevine ve kıymetli personeline teşekkür ederim. Doç. Dr. Şaban KAYIHAN 14 Ekim 2010 Sakarya Ali Fuat Paşa Beldesi

10

11 İçindekiler Önsöz... 7 İkinci Baskıya Önsöz... 9 Kısaltmalar Birinci Bölüm BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU KAPSAMI HUKUK SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ TEMEL PRENSİPLERİ BORÇ İLİŞKİSİ VE SORUMLULUK KAVRAMLARI 1. BORÇLAR HUKUKUNUN KONUSU ÖNEMİ KAPSAMI VE HUKUK SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ I. Borçlar Hukukunun Konusu ve Önemi II. Borçlar Hukukunun Kapsamı III. Borçlar Hukukunun Kaynakları A. Borçlar Hukukunun Temel Kaynağı: Türk Borçlar Kanunu ve Sistematiği Yürürlükteki Türk Borçlar Kanunu nun Sistematiği a. Umumi (Genel) Hükümler b. Aktin Muhtelif Nev ileri (Özel Borç İlişkileri) Türk Borçlar Kanunu Tasarısı nın Sistematiği a. Genel Hükümler b. Özel Borç İlişkileri B. Diğer Kaynakları BORÇLAR HUKUKUNUN TEMEL PRENSİPLERİ I. İrade Özerkliği Prensibi II. Nispilik (Şahsilik) Prensibi III. Kusurlu Sorumluluk Prensibi IV. Dürüstlük Kurallarına Bağlılık Prensibi V. Sözleşmelerde Karşılıklılık (İvazlılık) Prensibi... 44

12 12 Borçlar Hukuku VI. Borçlunun Yerleşim Yerinde İfa Prensibi VII. Üçüncü Kişi Aleyhine Borç Kurulamama Prensibi BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMI I. Genel Olarak II. Alacaklı III. Borçlu IV. Edim: Borç İlişkisinin Konusu A. Genel Olarak Edim Kavramı B. Edimin Türleri Edim Fiiline Göre Türleri a. Müspet (Olumlu) Edim b. Menfi (Olumsuz) Edim İfa Ediliş Süresine Göre Edim a. Ani Edim b. Sürekli Edim c. Aralıklı Edim Borçlunun Kişiliğinin Önemine Göre Edim a. Kişisel Nitelikli Edim b. Maddi Nitelikli Edim Bütünlüğüne Göre Edim a. Bölünebilir Edim b. Bölünemez Edim Belirleniş Tarzına Göre Edim a. Nev iyle Belirlenen Edim (Cins Borcu) b. Ferdiyle Belirlenen Edim (Parça Borcu) c. Seçimlik Borç SORUMLULUK KAVRAMI I. Genel Olarak II. İle Sorumluluk Türleri A. Kural: Malvarlığı ile Kişisel Sınırsız Sorumluluk B. İstisna: Malvarlığı ile Sınırlı Sorumluluk Belirli Mallarla Sınırlı Sorumluluk Belirli Miktarla Sınırlı Sorumluluk... 57

13 İçindekiler 13 III. Sorumluluk Kavramı ile İlişkili Diğer Konular A. Sorumluluk Açısından Borç İlişkisinden Doğan Borçların Türleri Tam Borçlar Eksik (Tabii = Doğal) Borçlar (Obligatio Naturalis) a. Genel Olarak b. Kumar ve Bahisten Doğan Borçlar c. Evlenme Tellallığından Doğan Borçlar (Çöpçatanlık) d. Ahlâki Görevlerden Doğan Borçlar e. Ahlaka Aykırı ve Haksız Bir Amacın Gerçekleştirilmesi İçin Verilen Şeyler f. Eşler Arasındaki Borçlar g. Ana ve Baba ile Birlikte Yaşayan Reşit Çocuğun Alacağı h. Zamanaşımına Uğramış Borçlar ı. Konkordatodan Elde Edilemeyen Alacaklar i. Eksik Borçların Ortak Özellikleri B. Borçluyu Sorumluluktan Kurtarmaya Hizmet Eden Hukuki Çareler Genel Olarak İtiraz Kavramı Def i Kavramı İkinci Bölüm BORÇ İLİŞKİSİNİN TEMEL KAYNAKLARI HUKUKİ İŞLEMLERDEN DOĞAN BORÇLAR SÖZLEŞMELERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE SÖZLEŞMELERDE TEMSİL 5. GENEL OLARAK BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI I. Genel Olarak II. Sözleşmeler III. Haksız Fiiller IV. Sebepsiz Zenginleşme V. Culpa in Contrahendo Sorumluluk (=Sözleşme Görüşmelerinde Kusur) HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI I. Hukuki İşlemin Tanımı ve Unsurları... 71

14 14 Borçlar Hukuku II. Hukuki İşlemin Genel Türleri A. Gerekli İrade Açıklaması Adedi Bakımından Hukuki İşlemler (Taraf Sayısına Göre) Tek Taraflı Hukuki İşlemler Çok Taraflı Hukuki İşlemler a. İki Taraflı Hukuki İşlemler (Sözleşmeler) b. Kararlar c. Ortak İşlemler B. Malvarlığına Etkisi Bakımından Hukuki İşlemler Borçlanma İşlemleri (İltizamî Muameleler) Tasarruf İşlemleri C. Etkilerini Doğurdukları An Açısından Hukuki İşlemler Sağlararası Hukuki İşlemler Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler D. Amaçları Yönünden Hukuki İşlemler (Kazandırma Sebebi Yönünden Hukuki İşlemler) ve Sebebi Gösterilmeksizin (Soyut) Borç İkrarı Genel Olarak Amaçları (Borcun Sebebi) Yönünden Hukuki İşlemler a. İfa Sebebi (Causa Solvendi) b. Alacak Sebebi (Causa Credendi) c. Bağışlama Sebebi (Causa Donandi) Sebebi Gösterilmeksizin (Soyut) Borç İkrarı İLÂN YOLUYLA ÖDÜL VAADİ SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİ I. Genel Olarak II. Sözleşmelerin Genel Ayırımı A. Borçlar Kanununda Düzenlenen Sözleşmeler Mülkiyetin Devri Amacını Güden Sözleşmeler Kullandırma Amacı Güden Sözleşmeler İş Görme Amacı Güden Sözleşmeler Saklama Amacı Güden Sözleşme Teminat (Güvence) Amacı Güden Sözleşmeler Talih ve Tesadüfe Bağlı Sözleşmeler (Muhataralı Sözleşmeler)... 87

15 İçindekiler Şirket Sözleşmeleri B. Borçlar Kanunu Dışındaki Kanunlarda Düzenlenmiş Sözleşmeler C. Kendine Özgü (Sui Generis) Bazı Sözleşmeler D. Karma Sözleşmeler E. Bileşik Sözleşmeler III. Sözleşmenin Kurulması A. İcap (Öneri) ve İcaba Davet Kavramları İcap Kavramı İcaba Davet Kavramı İcabın Bağlayıcılığı a. İcabın Hazırlar (Yüz-Yüze Olanlar) Arasında Yapılması b. İcabın Yüz-Yüze Olmayanlar (Gaipler) Arasında Yapılması İcabın Geri Alınması B. Kabul C. Sözleşmenin Kurulduğu Yer Kurulma ve Hükümlerini Doğurmaya Başlayacağı Anlar Sözleşmenin Kurulduğu Yer Sözleşmenin Kurulduğu ve Hükümlerini Doğurmaya Başlayacağı An IV. Sözleşmelerde Şekil A. Şekille İlgili Genel Kural B. Kaynağına Göre Şekil Kanuni Şekil İradi Şekil C. Kanuni Geçerlik Şeklin Türleri Yazılı Şekil a. Genel Olarak b. Yazılı Şeklin Türleri aa. Âdi Yazılı Şekil bb. Özel Yazılı Şekil cc. Resmi Yazılı Şekil c. Yazılı Şeklin Unsurları aa. Metin bb. Genel İmza veya Islak İmza Sözlü (Şifahi) Şekil

16 16 Borçlar Hukuku D. Hukuki Etkisine Göre Şekil Sıhhat (Geçerlik) Şekli İspat (Kanıt) Şekli E. Elektronik İşlemlerde Şekil Genel Olarak Elektronik İmza Kavramı a. Genel Olarak Elektronik İmza, Türleri ve Özellikle Dijital (Sayısal) İmza b. Elektronik İmza ile İlgili Kavramların Tanımları V. Sözleşmenin Konusu A. Genel Olarak B. Sözleşme Özgürlüğü Prensibinin Çeşitli Görünümleri Sınırları ve Yaptırım Sözleşme Özgürlüğü Prensibinin Çeşitli Görünümleri a. Sözleşme Yapıp Yapmama Özgürlüğü b. Şekil Seçme Özgürlüğü c. Sözleşmeye Son Verme Özgürlüğü d. Sözleşmenin İçeriğini Belirleme Özgürlüğü e. Sözleşmenin Tipini Seçme Özgürlüğü Sözleşme Özgürlüğü İlkesinin Sınırları a. Genel Olarak b. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık c. Ahlâka Aykırılık d. Kamu Düzenine Aykırılık e. Kişilik Haklarına Aykırılık f. İmkânsızlık g. Şekle Aykırılık Sınırların Aşılmasına Bağlanan Yaptırım C. Sözleşme Yapma Zorunluluğu D. Sözleşme Yapma Vaadi E. Sözleşmelerin Yorumlanması ve İrade ile Beyan Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk Hâlleri Sözleşmelerin Yorumlanması İrade ile Beyan Arasında Bilerek Yaratılan Uygunsuzluk Hâlleri a. Tek Tarafın İsteği ile Yaratılan Uygunsuzluk Hâlleri aa. Lâtife (Şaka) Beyanı bb. Zihni Kayıt

17 İçindekiler 17 b. İki Tarafın İsteği ile Yaratılan Uygunsuzluk Hâli (Muvazaa - Danışıklılık) aa. Kavram bb. Muvazaanın Çeşitleri aaa. Mutlak Muvazaa bbb. Nispi Muvazaa cc. Muvazaalı İşlemin Hükmü aaa. Genel Olarak bbb. İyiniyetli Üçüncü Kişilerin Korunduğu Durumlar dd. Muvazaanın İspatı Hususu aaa. Taraflardan Birinin Muvazaa İddiasını İspatı Hususu bbb. Üçüncü Kişinin Muvazaa İddiasını İspatı Hususu SÖZLEŞMELERİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ I. Genel Olarak Hukuki İşlemlerde Hükümsüzlük Halleri II. Yokluk (Keenlemyekün - Non-Existence) III. Sözleşmeleri Mutlak Butlan (Kesin Hükümsüzlük) ile Hükümsüz Kılan Haller A. Tam Butlan (Whole Nullity) B. Kısmi Butlan (Partial Nullity) IV. İptal Edilebilirlik (Nisbi Butlan-Voidability) Sebepleri A. Genel Olarak B. İradeyi Bozan Hâller (Düzelebilir Hükümsüzlük Hâlleri) Çeşitleri a. Hata (Yanılma - Mistake) aa. Genel Olarak bb. Hatanın Çeşitleri cc. Hatanın Hüküm ve Sonuçları b. Hile (Aldatma -Fraud) c. Tehdit (Korkutma- Duress) Düzelebilir Hükümsüzlük Hâllerine İlişkin Ortak Hüküm (Süre) C. Bozulabilir Geçerlilik Hâli (Gabin, Aşırı Yararlanma - Exploitation) Gabin Kavramı Şartları a. Objektif Şart (Karşılıklı Edimler Arasında Aşırı Orantısızlık) b. Sübjektif Şart (Açık Oransızlığın Karşı Tarafın Özel Durumlarından Birinden Yararlanarak Meydana Getirilmesi)

18 18 Borçlar Hukuku 3. Hükümleri D. Tek Taraflı Bağlamazlık (Noksanlık-Deficit in the Procedure) E. Nisbi (Sınırlı) Etkisizlik (Relative Ineffectiveness) SÖZLEŞMELERDE EMPREVİZYON SÖZLEŞMELERDE TEMSİL I. Temsil Kavramı II. Temsilin Türleri A. Kaynağına Göre Temsil Kanuni Temsil İradi Temsil B. Veriliş Şekline Göre Temsil Doğrudan Temsil Dolaylı Temsil C. Yetkiye Dayanıp Dayanmamasına Göre Temsil Yetkili Temsil Yetkisiz Temsil ve Sonuçları D. Temsil İlişkisini Sona Erdiren Haller Temsilciyi Azletme Temsilcinin İstifa Etmesi Sürenin Sona Ermesi Konusuz Kalması Ölüm Gaiplik Ehliyetin Kaybı İflâs Üçüncü Bölüm HAKSIZ FİİLLERDEN DOĞAN BORÇLAR 12. TANIMI VE UNSURLARI I. Hukuka Aykırı İnsan Fiili A. Genel Olarak B. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Haller (Hukuka Uygunluk Sebepleri) Meşru Müdafaa Zorda Kalma (Iztırar) Hali

19 İçindekiler Kendi Hakkını Güç Kullanarak Koruma Kamu Hukukundan Doğan Bir Yetkinin Kullanılması Kamu Yararı Özel Hukuktan Kaynaklanan Bir Yetkinin Kullanımı Zarar Görenin Rızası Üstün Nitelikte Özel Yarar İlmi Eleştiriler II. Kusur A. Kast Doğrudan Kast (Dolus Directus) İhtimali (Dolaylı=Olası) Kast (Dolus Eventualis) B. İhmal III. Zarar A. Maddi Zarar Fiili Zarar Yoksun Kalınan Kâr (Kazanç) B. Manevi Zarar IV. İlliyet Bağı (Nedensellik Bağı veya Sebep Sonuç İlişkisi) A. Genel Olarak B. İlliyet Bağı Teorileri Şart Teorisi Uygun İlliyet Bağı C. İlliyet Bağında Sebeplerin Çokluğu Genel Olarak Bütün Sebeplerin Bir Arada Zararlı Sonucu Gerçekleştirmeye Elverişli Olması Her Sebebin Tek Başına Zararlı Sonucu Gerçekleştirmeye Elverişli Olması. 182 a. Yarışan İlliyet b. Seçimlik (Alternatif) İlliyet c. Önüne Geçilen İlliyet D. İlliyet Bağını Kesen Haller Mücbir (Zorlayıcı) Sebep Zarar Görenin Ağır Kusuru Üçüncü Şahsın Ağır Kusuru

20 20 Borçlar Hukuku 13. İSPAT YÜKÜ TAZMİNAT I. Maddi Tazminat II. Manevi Tazminat III. Zamanaşımı IV. Birden Çok Kişinin Tazminat Sorumluluğu A. Birden Çok Kişinin Aynı Hukuki Sebeple Sorumluluğu (Tam Teselsül) B. Birden Çok Kişinin Ayrı Hukuki Sebeple Sorumluluğu (Eksik Teselsül) V. Kişilik Haklarının Hukuka Aykırı Saldırılara Karşı Korunması KUSURSUZ SORUMLULUK HALLERİ (OBJEKTİF SORUMLULUK HALLERİ) I. Genel Olarak II. Borçlar Kanununda Düzenlenen Kusursuz Sorumluluk Halleri A. Hakkaniyet Sorumluluğu (Ayırım Gücü Bulunmayanların Haksız Fiil Sorumluluğu) B. Adam Çalıştıranın Sorumluluğu C. Hayvan İdare Edenin Sorumluluğu D. Bina ve Yapı Malikinin Sorumluluğu III. Medeni Kanunda Düzenlenen Kusursuz Sorumluluk Halleri A. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu B. Ev Başkanın Sorumluluğu C. Tapu Sicilinin Tutulmasından Dolayı Devletin Sorumluluğu IV. Özel Kanunlarda Düzenlenen Kusursuz Sorumluluk Halleri A. Motorlu Araç İşletenin Sorumluluğu B. Çevreyi Kirletenlerin Sorumluluğu C. Türk Sivil Havacılık Kanununa Göre İşletenin Sorumluluğu

21 İçindekiler 21 Dördüncü Bölüm SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR 16. GENEL OLARAK SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ ŞARTLARI I. Zenginleşme II. Fakirleşme III. İlliyet Bağı IV. Haklı Bir Sebebin Yokluğu A. Hukuki Sebebin Geçerli Olmaması B. Hukuki Sebebin Gerçekleşmemiş Olması C. Hukuki Sebebin Ortadan Kalkması D. Borç Olmayan Şeyin Tediyesi (Condictio Indebiti) SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ AÇILAMAYACAĞI HALLER I. Zamanaşımına Uğramış Bir Borcun Ödenmesi II. Ahlaki Bir Görevin Yerine Getirilmesi III. Haksız veya Ahlaka Aykırı Bir Amacın Gerçekleştirilmesi İçin Ödemede Bulunulması SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ NİTELİĞİ KONUSU VE KAPSAMI I. Davanın Niteliği II. Davanın Konusu III. Davanın Kapsamı A. Sebepsiz Zenginleşen İyiniyetli İse İade Borcunun Kapsamı B. Sebepsiz Zenginleşen Kötüniyetli İse İade Borcunun Kapsamı SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASINDA ZAMANAŞIMI VE DAİMİ DEF İ HAKKI I. Zamanaşımı II. Daimi Def i Hakkı

22 22 Borçlar Hukuku Beşinci Bölüm BORÇLARIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 21. BORCUN İFASI I. İfa Kavramı II. İfanın Konusu III. İfa Edecek Kişi IV. İfa Yeri A. Genel Olarak B. İfa Yerinin Yedek Hukuk Kurallarına Göre Belirlenmesi (TBK. m. 73) Para Borçlarında İfa Yeri Parça Borçlarında İfa Yeri Çeşit (Nev i=cins) Borçlarında İfa Yeri V. İfa Zamanı VI. İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerde İfa A. Genel İlke: Aynı Zamanda İfa B. İstisnalar Kanundan Doğan İstisnalar Sözleşmeden Doğan İstisnalar İşin Niteliğinden Doğan İstisnalar C. Ödemezlik Def i D. Bir Tarafın Ödeme Güçsüzlüğü Halinde Diğer Tarafın "Def'i ve Fesih" Hakkı ALACAKLININ TEMERRÜDÜ I. Genel Olarak Kavram II. Alacaklının Temerrüdünün Oluşması İçin Gereken Şartlar A. Borçlunun Alacaklıya İfayı Teklif Etmiş Olması B. Alacaklının İfa Teklifini Reddetmesi III. Alacaklının Temerrüdünün Sonuçları A. Borçlunun Borcun Konusunu Tevdi Etme Hakkı B. Borçlunun Borcun Konusunu Sattırarak Bedelini Tevdi Etme Hakkı C. Sözleşmeden Dönme Hakkı

23 İçindekiler BORÇLARIN İFA EDİLMEMESİ VE SONUÇLARI I. Kavram II. Genel Sonuçları A. Aynen İfa B. Tazminat C. Sözleşmeden Dönme BORÇLUNUN TEMERRÜDÜ I. Genel Bakış II. Borçlunun Temerrüdünün Şartları A. Borcun Muaccel Olması B. İhtar Genel Kural İstisnai (İhtara İhtiyaç Olmayan) Haller a. İfa Gününün Taraflarca Beraber Belirlenmesi b. İfa Gününü Bir İhbarla Belirleme Hakkının Taraflardan Birine Bırakılmış Olması c. İhtarın Faydasız Görünmesi III. Borçlunun Temerrüdünün Sonuçları A. Genel Sonuçları Aynen İfa ve Gecikme Tazminatı Beklenmedik Durumlardan (Kazadan) Sorumluluk a. Genel Kural b. Borçlunun Kurtuluş Beyyinesi (Kanıtı) Getirme İmkânı B. Özel Sonuçlar Para Borçlarında a. Temerrüt Faizi b. Munzam (Ek=Aşkın) Zarar Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmelerdeki Sonuçlar a. Mehil (Ek Süre) Verilmesi ve Mehil verilmesine Gerek Olmayan Haller aa. Mehil Verilmesi bb. Mehil Verilmesine Gerek Olmayan Haller aaa. Borçlunun Hal ve Davranışından Mehil Vermenin Faydasız Olacağı Anlaşılıyorsa bbb. Borçlunun Temerrüdü Sonucu Olarak Borcun İfası Alacaklı İçin Faydasız Kalmışsa

24 24 Borçlar Hukuku ccc. Taraflar Sözleşme Hükümlerine Göre Kesin Vade Kararlaştırmışlarsa b. Alacaklının Seçimlik Hakları aa. Gecikmiş İfayı (Aynen İfayı) İsteme ve Tazminat bb. Aynen İfadan Vazgeçme ve Tazminat (Müspet Zararın Tazmini) cc. Aynen İfadan Vazgeçip Sözleşmeden Dönme ve Tazminat (Menfi Zararın Tazmini) Altıncı Bölüm BORÇ İLİŞKİLERİNDE ÖZEL DURUMLAR 25. MÜTESELSİL BORÇLULUK VE MÜTESELSİL ALACAKLILIK I. Müteselsil Borçluluk A. Kavram B. Hükümleri II. Müteselsil Alacaklılık ŞARTA BAĞLI BORÇLAR I. Kavram ve Şartın Özellikleri A. Kavram B. Şartın Özellikleri II. Şartın Çeşitleri ve Hükümleri A. Şartın Çeşitleri Geciktirici (Taliki) Bozucu (İnfisahi) Şart Tesadüfî Şart İradi Şart - Karma Şart Müspet Şart -Menfi Şart B. Şartın Hükümleri PEY AKÇESİ CAYMA AKÇESİ VE ÜCRET ALIKOYMA I. Pey Akçesi ve Hükümleri II. Cayma (Dönme) Akçesi ve Hükümleri III. Ücret Alıkoyma (Tevkifi) ve Hükümleri CEZAİ ŞART I. Kavram

25 İçindekiler 25 II. Çeşitleri A. Seçimlik Cezai Şart B. İfaya Eklenen Cezai Şart C. Dönme Cezai Şartı III. Hükümleri Yedinci Bölüm BORÇ İLİŞKİSİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ETKİSİ 29. BORÇ İLİŞKİSİ VE ÜÇÜNCÜ KİŞİLER I. Genel Olarak II. Halefiyet (Ardıllık) III. Üçüncü Kişinin Fiilini Taahhüt A. Genel Olarak Üçüncü Kişinin Fiilini Taahhüt B. Hükümleri IV. Üçüncü Kişi Lehine Sözleşme A. Genel Olarak Üçüncü Kişi Lehine Sözleşme B. Çeşitleri C. Hükümleri Sekizinci Bölüm ALACAKLI VE BORÇLU YANDAKİ DEĞİŞİKLİKLER (ALACAĞIN TEMLİKİ VE BORCUN NAKLİ) 30. ALACAĞIN TEMLİKİ (DEVRİ) SÖZLEŞMESİ I. Kavram II. Temlikin Çeşitleri A. İradi (Rızai) Temlik B. Kanuni Temlik C. Yargısal (Kazai) Temlik III. Temlikin Şartları A. Bir Alacağın Bulunması

26 26 Borçlar Hukuku B. Anlaşma C. Temlik Edenin Tasarruf Yetkisinin Bulunması IV. Temlikin Hükümleri A. Temlik Eden (Devreden) ile Temellük Eden (Devralan) Arasındaki İlişki B. Temlik Eden ile Borçlu Arasındaki İlişki C. Borçlu ile Temellük Eden Arasındaki İlişki BORCUN NAKLİ I. Kavram II. Borcun Naklinin Safhaları A. Borcun İç Yüklenilmesi Sözleşmesi B. Borcun Dış Yüklenilmesi Sözleşmesi (Borcun Nakli Sözleşmesi) III. Hükümleri Dokuzuncu Bölüm MALVARLIĞININ VEYA İŞLETMENİN DEVRİ VE İŞLETMELERİN BİRLEŞMESİ VE ŞEKİL DEĞİŞTİRMESİ 32. MALVARLIĞININ VEYA İŞLETMENİN DEVRİ I. Malvarlığı veya İşletmenin Devri II. İşletmelerin Birleşmesi ve Şekil Değiştirmesi Onuncu Bölüm BORÇ İLİŞKİSİNİ SONA ERDİREN HALLER 33. İFA İBRA SÖZLEŞMESİ I. Kavram II. Koşulları III. Hükümleri

27 İçindekiler TECDİT (YENİLEME) I. Kavram II. Koşulları III. Hükümleri ALACAKLI VE BORÇLU SIFATININ BİRLEŞMESİ I. Kavram II. Koşulları III. Hükümleri KUSURSUZ İMKÂNSIZLIK (İFANIN KUSURSUZ OLARAK MÜMKÜN OLMAMASI) I. Kavram II. Koşulları III. Hükümleri TAKAS I. Kavram II. Çeşitleri A. Kanuni Takas B. Akdi Takas III. Takasın Koşulları A. Borçların Karşılıklı Olması (Mütekabiliyet) B. Borçların Benzer Olması (Mümaselet) C. Borçların Muaccel Olması (Muacceliyet) D. Takas Açıklamasında Bulunulmuş Olması IV. Takasın Hükümleri ZAMANAŞIMI I. Kavram II. Şartları A. Borcun Muaccel Olması

28 28 Borçlar Hukuku B. Kanunun Belirlediği Zamanın Geçmiş Olması Çeşitli Zamanaşımı Süreleri a. On Yıllık Süre b. Beş Yıllık Süre c. Diğer Süreler Sürelerin Hesaplanması C. Zamanaşımının Durmamış Olması D. Zamanaşımının Kesilmemiş Olması III. Hükümleri EK 1: BORÇLAR HUKUKU SORU ÖRNEKLERİ EK 2: KISA HUKUK TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ Yararlanılan Kaynaklar Kavramlar Dizini