İlimizde Memelilerin Populasyon Durumları ve Tehdit Eden Faktörler. Yrd. Doç. Dr. Mustafa YAVUZ Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü

Transkript

1 İlimizde Memelilerin Populasyon Durumları ve Tehdit Eden Faktörler Yrd. Doç. Dr. Mustafa YAVUZ Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü

2 Ülkemizde yayılış gösteren 170 civarındaki memeli türünün yaklaşık 40 tanesi (tüm Türkiye nin yaklaşık % 25 i) Antalya il sınırları dahilinde yayılış göstermektedir. Yeryüzünde hüküm süren en son omurgalı grubu olan memelilerin diğer omurgalıların birçoğuna göre çok daha geniş alanları kullandıkları düşünüldüğünde; dar denilebilecek bir alanda, gerek dikey gerekse yatay habitat çeşitliliğine bağlı olarak bu kadar çeşitlenmesi şaşırtıcıdır.

3 Antalya ili aynı gün içinde sahillerinde baharı/yazı yaşatırken, daha yükseklerde, zirvelerde güzü/kışı yaşatabilen ender coğrafyalardandır. Anadolu nun genelinde görmeye alışık olduğumuz bu durum, çeşitliliğin de temel nedenlerindendir.

4 Bu nedenle sahip olduğumuz kaynak değerlerimiz ile; yerli ve yabancı ilgililer/araştırmacılar için bir cazibe merkezi, bilimsel çalışmalar ve uygulamalar için geniş bir laboratuvar ve malzeme deposu olduğumuz gerçeği ile karşı karşıyayız.

5 Güzel yurdumuzun hemen her yerinde bir biyolojik çeşitlilik rezervi bulunmaktadır. Bundan daha doğal ne olabilir ki? Çünkü kıtaların buluşma noktası, medeniyetlerin beşiği ve buzul çağlarında ılık bir yuva olabilen hangi yurt vardır ki, yeryüzünde?

6 Yine Bu nedenle yerli ve yabancı avcıların gözde mekanlarından biri konumundayız.

7 Şüphesiz ki ANTALYA DÜNYANIN EN GÜZEL YERİDİR! Bünyesinde 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu kapsamında 4 adet Milli Park, 3 Adet Tabiatı Koruma Alanı, 3 Adet Tabiat Parkı ve 9 adet Tabiat Anıtı bulunduran Antalya ili en önemli köşe taşlarından biri olma niteliğindedir.

8 SEBEP Bu kadar çeşitli koruma alanlarını ve habitatları bünyesinde barındıran Antalya çok geniş bir flora ve faunaya ev sahipliği yapmaktadır. Bunlardan en çok göze çarpanları içerisinde memeli türleri de sayılabilir.

9 FAKAT Memeliler diğer hayvanlar kadar kolay elde edilemezler - Çoğunluğu büyük cüsselidir -Çok hızlı hareket edebilirler -Savunma mekanizmaları çok daha etkilidir -Çok iyi saklanırlar Vb. YİNEDE - Çoğunluğunun eti yenilebilir - Yakalamak ve öldürmek için gelişmiş sistemler tasarlanmıştır - Vücut parçaları, postları ve deri türevleri değerlidir Vb.

10 Nerede yaşarlar? - Sarp kayalıklar Niçin zarar görürler? - Postu - Eti - Trofesi Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Madencilik vb. insan kaynaklı faktörler Populasyon durumu nedir? - Sayıca azalma eğiliminde oldukları tahmin edilmektedir. Yaban keçisi Capra aegagrus

11 Nerede yaşarlar? - Sadece korunan alanlarda Niçin zarar görürler? - Postu - Eti - Trofesi Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Madencilik vb. insan kaynaklı faktörler - Kaptivde kendileşme ve gen havuzunun daralması Alageyik Dama dama

12 Populasyon durumu nedir? - Sadece korunan alanlarda, üretme istasyonlarında varlıklarını sürdürmektedirler Alageyik Dama dama

13 Nerede yaşarlar? - Orman içleri ve mağaralarda Niçin zarar görürler? - Postu - Korku ve yanlış inanışlar nedeniyle Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Madencilik vb. insan kaynaklı faktörler Bozayı Ursus arctos

14 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumları net olarak bilinmemekle birlikte, sayıca azaldıkları tahmin edilmektedir Bozayı Ursus arctos

15 Nerede yaşarlar? - Orman içleri, sık vejetasyon ve açık alanlar ile, bazen şehirler Niçin zarar görürler? - Postu - Yavruları (Arap ülkeleri) Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Madencilik, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Kızıl tilki Vulpes vulpes

16 Kızıl tilki Vulpes vulpes

17 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Geniş yayılışlı bir tür olduğundan sayıca çok oldukları yanılgısı hakimdir. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır. Kızıl tilki Vulpes vulpes

18 Nerede yaşarlar? - Orman içleri, sık vejetasyon ve açık alanlar Niçin zarar görürler? - Postu - Evcil hayvanlara verdikleri zararlar - Yavruları Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Madencilik vb. insan kaynaklı faktörler Kurt Canis lupus

19

20 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır. Kurt Canis lupus

21 Nerede yaşarlar? - Orman içleri, sık vejetasyon ve kayalık alanlar Niçin zarar görürler? - Postu Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Madencilik, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Vaşak Lynx lynx

22

23 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

24

25 Nerede yaşarlar? - Orman içleri, sık vejetasyon ve kayalık alanlar Niçin zarar görürler? - Postu Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Madencilik, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Karakulak Caracal caracal

26 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

27 Nerede yaşarlar? - Sulak alan yakınları ve bataklıklar Niçin zarar görürler? - Postu Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Şehirleşme, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Sazkedisi Felis chaus

28 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

29 Nerede yaşarlar? - Orman içi ve açıklık alanlar ile sık vejetasyon arasında Porsuk Meles meles Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Şehirleşme, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Niçin zarar görürler? - Postu - Romatizmaya iyi geldiği sanılan yağı

30 Avcılar tarafından vurulan, Göynük Kanyonunda ölü olarak bulunan bir porsuk bireyi

31 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

32 Nerede yaşarlar? - Orman içi ve açıklık alanlar ile kayalık alanlarda Kaya sansarı Martes foina Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Şehirleşme, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Niçin zarar görürler? - Postu

33 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

34 Nerede yaşarlar? - Orman içi ve açıklık alanlar ile kayalık alanlarda Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Şehirleşme, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Niçin zarar görürler? - Postu - Yurtdışına kaçırma

35 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

36 Nerede yaşarlar? - Orman içi ve açıklık alanlar Sincap Sciurus anomalus Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Şehirleşme, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Niçin zarar görürler? - Postu - Yanlış inanışlar

37 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Geniş yayılışlı bir tür olduğundan sayıca çok oldukları yanılgısı hakimdir. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

38 Nerede yaşarlar? - Orman içi ve açıklık alanlar Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Şehirleşme, yollar vb. insan kaynaklı faktörler Niçin zarar görürler? - Bazen eti????? - Yanlış inanışlar Yabandomuzu Sus scrofa

39 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Geniş yayılışlı bir tür olduğundan sayıca çok oldukları yanılgısı hakimdir. GERÇEKTEKİ DURUMLARI BİLİNMEMEKTEDİR?????

40 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Geniş yayılışlı bir tür olduğundan sayıca çok oldukları yanılgısı hakimdir. GERÇEKTEKİ DURUMLARI BİLİNMEMEKTEDİR???

41 Nerede yaşarlar? - Orman içi ve açıklık alanlar Yaban tavşanı Lepus europaeus Niçin zarar görürler? - Bazen eti????? Nasıl zarar görürler? - Ateşli silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği - Şehirleşme, yollar vb. insan kaynaklı faktörler

42 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Geniş yayılışlı bir tür olduğundan sayıca çok oldukları yanılgısı hakimdir. GERÇEKTEKİ DURUMLARI BİLİNMEMEKTEDİR???

43 Nerede yaşarlar? - Denizlerde, nadiren denize dökülen nehir ağızlarında Niçin zarar görürler? - Postu - Balık ağlarına verdiği zarar Nasıl zarar görürler? - Ateşli ve delici silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği Akdeniz Foku Monachus monachus

44 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. - Birçok araştırıcıya göre dünyamızda ve ülkemizde sayıları hızla azalmaktadır.

45 Nerede yaşarlar? - Denizlerde, nadiren denize dökülen nehir ağızlarında Niçin zarar görürler? - Postu - Tatlı su balık ağlarına verdiği zarar Nasıl zarar görürler? - Ateşli ve delici silahlarla kaçak avcılık - Habitat daralması - İklim değişikliği Su samuru Lutra lutra

46 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. - Birçok araştırıcıya göre dünyamızda ve ülkemizde sayıları hızla azalmaktadır.

47 Nerede yaşarlar? - Orman sınırı, sık vejetasyon içi, bağ ve bahçelerde Nasıl zarar görürler? - Kimyasal maddeler - Habitat daralması - İklim değişikliği - İnsan kaynaklı faktörler (Yollar vb) Niçin zarar görürler? - Eti - Bağ ve bahçelere verdileri zararlar Kirpi Erinaceus concolor

48 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumu ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Birçok araştırıcıya göre sayıları hızla azalmaktadır.

49 Nerede yaşarlar? - Sık orman içi ve mağaralarda Nasıl zarar görürler? - Kimyasal maddeler - Habitat daralması - İklim değişikliği - İnsan kaynaklı faktörler (RES vb) Niçin zarar görürler? -???? Büyük Nalburunlu Yarasa Rhinolophus ferrumequinum

50 Populasyon durumu nedir? - Populasyon durumları ile ilgili yeterli bilgi yoktur. - Birçok araştırıcıya göre dünyamızda ve ülkemizde sayıları hızla azalmaktadır.

51 Nerede yaşarlar? - Karasal habitatların tamamında Niçin zarar görürler? -???? Nasıl zarar görürler? - Kimyasal maddeler - Habitat daralması - İklim değişikliği - İnsan kaynaklı faktörler Kemirgenler Rodentia

52 Populasyon durumu nedir? - Birçok türünün populasyon durumları ile ilgili yeterli bilgi yoktur. - Bu nedenle mevcut durumları ve gelecekleri belirsizdir?????

53 MEMELİLERİ TEHDİT EDEN EN ÖNEMLİ FAKTÖRLER -İNSAN KAYNAKLI FAKTÖRLER (YOLLAR, MADENCİLİK, ENERJİ YATIRIMLARI, KİMYASAL ATIK VE PESTİSİTLER, AŞIRI VE BİLİNÇSİZ AVLANMA, ŞEHİRLEŞME, HABİTAT KAYIPLARI, GÜRÜLTÜ, IŞIKLANDIRMA, KORKU NEDENİYLE ÖLDÜRME, vb.) -DOĞAL FAKTÖRLER (İKLİM DEGİŞİKLİKLERİ, HABİTAT BOZULMALARI, BESİN ZİNCİRİ BOZULMALARI vb.)

54 Bilinçsiz ve kaçak avlanma

55 Bilinçsiz ve kaçak avlanma

56 BİYOKAÇAKÇILIK Ve YAVRU TİCARETİ

57 Bir ülkenin sahip olduğu tüm değerler ve varlıklar millidir! Yani o topluma aittir.

58 Yanlış inanışlar ve Temelsiz korkular

59 Bilinçsizlik Bilgisizlik?????? Eğitim ŞART

60 Bilinçsiz avcılık faaliyetleri Yaban keçisi Capra aegagrus

61 Bilinçsiz avcılık faaliyetleri

62 Madencilik ve Habitat Kayıpları

63 Madencilik ve Habitat Kayıpları

64

65

66 Madencilik ve Habitat Kayıpları

67 Yine de Umut var! Henüz Geç Olmadan Harekete Geçme Vaktidir!

68

69

70

71

72

73

74

75

76 PEKİ! Ne Yapabiliriz? İNSAN KAYNAKLI FAKTÖRLER için -Herşeyden önce Eğitim ŞART -Eğitimin her kademesinde doğa tanıtımı ve bilinçlendirme kapsamlı derslere ağırlık verilmeli. Bu kapsamlar ulusal bir politika halinde kuşaklar boyu uygulanmalı -Toplantılar ve bilimsel etkinlikler arttırılmalı -Kamu spotları, belgeseller, tiyatro oyunları, halk ve öğrenci katılımlı arazi çalışmaları ve doğa bilinçlendirme turları uzmanlar eşliğinde düzenlenmeli -STK için bilimsel uzmanların katılımı ve teşvikler düşünülmeli -Av safarileri yerine «fotosafariler», hayvan avcılığı yerine «fotoğraf avcılığı» kavramları özendirilmeli, yarışmalar düzenlenip, ödüller ve teşvikler planlanmalı -Kurumlarda, kamuda ve/veya şirketler nezdinde maskot hayvan uygulamaları vb. yöntemler ile halkın dikkati yönlendirilmeli

77 PEKİ! Ne Yapabiliriz? Hem DOĞAL hem de İNSAN KAYNAKLI FAKTÖRLER için -Uzun soluklu ve tavizsiz uygulamalar gerçekleştirilmeli -Yollar planlanırken ekolojik köprüler olarak bilinen, yaban hayvanları için güvenli geçiş noktaları da düşünülmeli -Ulusal ve uluslararası kamuoyunda milli değer ve kaynakların önemi ve sürdürülebilirliği ile ilgili çalışmalar yapılmalı, Milli Envanterler süratle tamamlanıp, belli periyotlarda yenilenmeli. -İçeriği iyi korunan milli takson envanterlerinin yanında, gen kaynakları (mevcut ve arke-eski dönem) envanterleri-bankaları oluşumlarına hız verilmeli, süratle tamamlanmalıdır -Kitap, dergi vb. tanıtıcı, bilgilendirici yayınlar, projeler desteklenmelidir. -Enerji yatırımları ve madencilik faaliyetlerinin etkilerini önleyici tedbirler alınmalıdır TÜM BUNLARDAN DAHA ÖNEMLİSİ ARTIK GEÇ OLMADAN BİRŞEYLER YAPMAYI İSTEMELİ VE İŞE KOYULMALIDIR!!!

78 Bir ülkenin sahip olduğu tüm değerler ve varlıklar millidir! Yani o topluma aittir. Dolayısıyla, özellikle sadece o topluma, o coğrafyaya ait olan değerler ve kaynakların korunması milli bir vazifedir!

79 Unutulmamalıdır ki tanımıyorsanız, neyi, kimi, nasıl koruyacağınızı da bilmenizin yolu yoktur Bu evrensel yargıdan hareketle farkındalık çalışmaları sıklıkla tekrar edilmeli, ilgi grupları eğitilmeli ve bilinçlendirilmeli, biyolojik çeşitliliklerimizin tanınması ve özenle korunması teşvik edilmelidir.

80 Koruyacağımız değerlerimiz ve kaynaklarımız, milli geleceğimizin yapıtaşlarıdır! UMUDUMUZUN, ORTAK GELECEĞİMİZİN

81 ARANIYOR!!! -İstekli ve Azimli -Cesur ve Risk Alabilen -İnisiyatif ve Yetkilerini Kullanmaktan Çekinmeyen -Doğruları Söyleyebilen -Vicdanlı ve Değerlerine Bağlı İNSANLAR GÖNÜLLÜLER Aranıyor Not: Öncekiler sıralarını savdı, şimdi sıra bizde

82 TEŞEKKÜRLER Asıl uğraşmaya mecbur olduğumuz şey, yüksek kültürde ve fazilette dünya birinciliğini tutmaktır Mustafa Kemal ATATÜRK