NAMIK KEMAL AYDOĞDU Adresi

Transkript

1 İİR:51232 RUHSAT NUMARALII IIII.. GRUP KALKER OCAĞII REHABİİLİİTASYONU,, KIIRMA-ELEME TESİİSİİ VE DEKORATİİF TAŞ OCAĞII KAPASİİTE ARTIIŞII PROJESİİ ÇED RAPORU İİZMİİR İİLİİ,, ÇEŞME İİLÇESİİ,, ALAÇATII BELDESİİ,, AKÇAKAYA TEPE MEVKİİİİ ÇED RAPORU NİHAİ ÇED RAPORU ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN FİRMA MGS PROJE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK TİCARET LTD.ŞTİ. ANKARA EKİM-2013

2 Proje Sahibinin Projenin Adı Adı NAMIK KEMAL AYDOĞDU Adresi Alaçatı İsmetpaşa Mah SK. 30 Alaçatı/Çeşme / İzmir Telefonu (0532) Faks Numarası (0232) İR:51232 RUHSAT NUMARALI II. GRUP KALKER OCAĞI REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESISI VE DEKORATİF TAŞ OCAĞI KAPASİTE ARTIŞI PROJESI TL Proje Bedeli Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi (İli, İlçesi, Mevkisi, birden fazla il veya ilçede yer alıyorsa bunları tanımlayan yörenin adı) Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları, Zone: Projenin ÇED Yönetmeliği Kapsamındaki Yeri (Sektörü. Alt Sektörü) İZMİR İLİ, ÇEŞME İLÇESİ, ALAÇATI BELDESİ, AKÇAKAYA TEPE MEVKİİ Koor. Sırası : Sağa Değer, Yukarı Değer Saat Yönünde Koor. Sırası : Enlem,Boylam Saat Yönünde: Derece.kesir Eleman Sırası: Sağa (Y):Yukarı (X) Eleman Sırası: Enlem:Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİ D.O.M. : 27 D.O.M. : - Z.O.N : 35 Z.O.N : - Ölçek Fak. : 6 derecelik Ölçek Fak. : - Çalışma Alanı 39,03 hektar L16b3, L16b4 Paftası , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği; Madde 7 (c) Bendinde EK-2 de yer alan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, mevcut projenin kapasitesi ile kapasite artışı toplamı EK-1 de belirtilen eşik değer veya üzerinde olan projelere, ÇED Raporu hazırlanması zorunludur EK-I Listesi; Madde 29 Madencilik projeleri; (a) altbaşlığında 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler, d) altbaşlığında Kırma-eleme-yıkama tesisleri (1a ve 2a grup madenler ton/yıl ve üzeri) kapsamında yer almaktadır. EK-II Listesi; Madde 55 Madencilik projeleri; (b) altbaşlığında 10 hektar ve m 3 /yıl ve üzeri kapasiteli blok ve parça mermer, dekoratif amaçlı taşların çıkartılması, işlenmesi ve/veya yıllık m 2 ve üzeri kapasiteli mermer kesme, işleme ve sayalama tesisleri kapsamında yer almaktadır. II

3 Raporun Hazırlanış Tarihi: /EKİM/2013 Raporu Hazırlayan Çalışma Grubunun/ Kuruluşun Adı MGS PROJE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK TİCARET LTD. ŞTİ. Adresi Şehit Cevdet Özdemir Mah. Öveçler 4. Cad Sok No:1/ Çankaya/ANKARA Telefon +90 (312) Faks Numarası +90 (312) III

4 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... IV TABLOLAR DİZİNİ... VII ŞEKİLLER DİZİNİ... IX EK LİSTESİ... X BÖLÜM 1: A) PROJENİN TANIMI VE AMACI... 1 a) Tanımı...3 b) Ömrü...6 B) Çıkarılacak Malzemenin Fiziksel, Kimyasal ve Mineralojik Özellikleri ve Kullanım Amaçları BÖLÜM 2: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU: Proje yer seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi) BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI: Projenin Zamanlama Tablosu Projenin Fayda-Maliyet Analizi Diğer Hususlar BÖLÜM 4: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJENİN ETKİ ALANININ ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ: Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı: Meteorolojik ve İklimsel Özellikler Jeolojik Özellikler...38 a) Bölge Jeolojisi (İlgili kesitler ve haritalar)...38 b) Çalışma Alanı ve Jeolojisi (İlgili Kesitler ve haritalar) Hidrojeolojik Özellikler (İlgili harita ve kesitleri)...40 a) Sahanın Genel Karakteri...40 b) Yer altı Su Seviyesi...41 c) Yer altı Suyundan Faydalanma Durumu (Mevcut her türlü keson, derin, artezyen v.b. kuyu) Hidrolojik Özellikler (ilgili harita ve kesitleri)...42 a) Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu...42 a) İçme, Kullanma, Sulama Amaçlı Kullanım Durumları Toprak Özellikleri...44 a) Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı...44 b) Yamaç Stabilitesi...45 c) Sahanın Erozyon Açısından Durumu...46 d) Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan Mera, Çayır, vb Tarım ve Hayvancılık...48 a) Tarımsal Gelişim Proje Alanları...48 b) Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü...48 c) Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları...49 d) Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları...50 IV

5 Flora ve Fauna...52 a) Türler, Endemik Türler, Yaban Hayatı Türleri ve Biyotoplar, Ulusal ve Uluslar arası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler...52 b) Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Bunlar İçin Belirtilen Koruma Kararları...66 c) Av Hayvanları ve Bunların Popülasyonu ile Yaşama Ortamları Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri) Orman Alanları...75 a) Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri...75 b) Ormanın Teknik Özellikleri (Kapalılığı, cari artım, hektardaki servet)...75 c) Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu...75 d) Saha Döküm Tablosu...76 e) Sahanın Yangın Görüp Görmediği Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb.) Peyzaj Değeri Yüksek Yerler ve Rekreasyon Alanları, Diğer Özellikler, Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri: Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus) Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür hizmetleri) Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) Diğer Özellikler...81 BÖLÜM 5: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER Üretim Sırasında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemeler, Patlayıcı Maddeler, Hafriyat Miktarı, Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Getirilecek Su Miktarı, İçme ve Kullanma Suyu ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarı, Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (ulaştırma güzergahı, şekli, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler, Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti, Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri, Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları, Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları ve İmalat Haritaları Depolama İşleminin Ne Şekilde Gerçekleştirileceği, Miktar ve Sevkiyatı, İçme ve Kullanma Amaçlı Suların Kullanımı Sonrası Oluşacak Atık Suların Miktarı ve Bertarafı, Üretim Sırasında Toz Kaynakları ve Çıkacak Toz Miktarı, V

6 Üretim Sırasında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri İçin Hesaplamaların Yapılması Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği, Üretim Sırasında Oluşacak Katı Atıklar ve Atık Yağların Miktarı ve Bertarafı, İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Projeler, Sağlık Koruma Bandı Mesafesi, Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu, Diğer Projeleri, Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri: BÖLÜM 6: İŞLETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER Reklamasyon Çalışmaları Arazi Islahı Mevcut Su Kaynaklarına Etkiler, BÖLÜM 7: PROJENİN ALTERNATİFLERİ BÖLÜM 8: İZLEME PROGRAMI Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi ve İşletme Sonrası için Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri başlığının 4. Maddesinde yer alan hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program BÖLÜM 9: HALKIN KATILIMI BÖLÜM 10: SONUÇLAR: NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER VI

7 TABLOLAR DIZINI Tablo 1. Proje Alanında Yapılan Kapasite Artışı... 1 Tablo 2. Projenin Zamanlama Tablosu... 9 Tablo 3. Kalkere Ait Genel Özellikler Tablo 4. Alaçatı (Tüf) Taşına Ait Genel Özellikler Tablo 5. Projeye Ait Ünite Alanları Tablo 6. Proje Alanının Duyarlı Yapılara göre Konumu Tablo 7. İR:51232 Ruhsat Numaralı Alana Ait Koordinatlar Tablo 8. Çalışma Alanına Ait Koordinatlar Tablo 9. Kalker Ocağı Rehabilitasyon Alanına Ait Koordinatlar Tablo 10. Stok Alanına Ait Koordinatlar Tablo 11. Kapasite Artışı Planlanan Dekoratif Taş Ocağına Ait Koordinatlar Tablo 12. Dekoratif Taş Ocağı Depolama Alanına Ait Koordinatlar Tablo 13. Kırma-Eleme Tesis Alanına Ait Koordinatlar Tablo 14. Şantiye Alanına Ait Koordinatlar Tablo 15. ÇED Süreci Zaman Tablosu Tablo 16. Projenin Zamanlama Tablosu Tablo 17. Yıllık İşletme Geliri Tablo 18. Birim Fiyatlar Tablo 19. Yıllık İşletme Giderleri Tablo 20. Diğer Gider Tablo 21. Projenin Ülke Ekonomisine Katkısı Tablo 22. Basınç Değerleri Tablo 23. Sıcaklık Değerleri Tablo 24. Yağış Değerleri Tablo 25. Nem Değerleri Tablo 26. Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri Tablo 27. Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Tablo 28. Sisli, Dolulu, Kırağılı ve Orajlı Günler Sayısı Tablo 29. En yüksek Kar Kalınlığı Tablo 30. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 31. İlkbahar Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 32. Yaz Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 33. Sonbahar Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 34. Kış Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Tablo 35. Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri Tablo 36. Ortalama Rüzgar Hızı Tablo 37. En Hızlı Rüzgar Hızı ve Yönü Tablo 38. Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Tablo 39. Çeşme İstasyonu Uzun Yıllar FEVK Hadiseleri Tablo 40. Çeşme İstasyonu Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri Tablo 41. İzmir İline ait Toprak Sınıfları Tablo 42. Çeşme İlçesi Ekilen Arazi Miktarı Tablo 43. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Tarla Ürünleri Tablo 44. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Sebze Ürünleri Ekilen Arazi Miktarı Tablo 45. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Meyve Ürünleri Tablo 46. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Tablo 47. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Kümes Hayvanları Miktarı Tablo 48. Çeşme İlçesinde Yapılan Arıcılık Faaliyetleri Tablo 49. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Tek Tırnaklılar Tablo 50. Tehlike Sınıflar ve Açıklamaları VII

8 Tablo 51. BERN Sözleşmesi Ek Liste Tablo 52. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Flora Türleri Tablo 53. IUCN e göre koruma altına alınan türler için Red Data Book kategorileri Tablo 54. Prof. Dr. Ali Demirsoy a göre koruma altına alınan türler için IUCN Red Data Book kategorileri karşılığı Tablo 55. Bern Sözleşmesi Ekleri Tablo 56. Merkez Av Komisyonu Kararları Ek Listeler ( ) Tablo 57. Fauna Tablosu (İki Yaşamlılar Amphibia) Tablo 58. Fauna Tablosu (Sürüngenler Reptilia) Tablo 59. Fauna Tablosu - Kuş Türleri Listesi Tablo 60. Fauna Tablosu - Memeli Hayvanlar (Mamalia) Tablo 61. Proje Alanı Av-Avlak Tablosu Tablo 62. Meşcere Tiplerine Göre Tartılı Ortalama İle Orman Alanları Tablo 63. İzmir İli ve İlçelerine Göre Nüfus Yoğunluğu Tablo 64. Nüfusun Yaş Sınıflarına Göre Dağılımı Tablo 65. Alaçatı Beldesi Nüfus Yoğunluğu Tablosu Tablo 66. Araç ve Ekipmanların Listesi Tablo 67. Patlatmalar Dizaynı Tablo 68. Toz Emisyon Faktörleri Tablo 69. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (arazi hazırlığı) Tablo 70. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (dekoratif taş ocağı) Tablo 71. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (rehabilitasyon çalışmaları) Tablo 72. Toz Emisyon Faktörleri ve Debileri (geri dolgu çalışmaları) Tablo 73. Toplam Toz Emisyonu Kütlesel Debileri (kg/saat) Tablo 74. Patlatma Aşamasında En Yakın Yerleşim Yerlerinde ve Duyarlı Alanlarda Görülmesi Muhtemel Hava Kirlenmesine Katkı Değerleri Tablo 75.Kontrolsüz Şartlarda En Yakın Yerleşim Yerlerinde ve Duyarlı Alanlarda Görülmesi Muhtemel Hava Kirlenmesine Katkı Değerleri Tablo 76. Kontrollü Şartlarda En Yakın Yerleşim Yerlerinde ve Duyarlı Alanlarda Görülmesi Muhtemel Hava Kirlenmesine Katkı Değerleri Tablo 77. Eşdeğer Gürültü Düzeyi Tablo 78. Acil Durum Ekibinin Görevleri Tablo 79. Çevre İzleme Planı VIII

9 ŞEKILLER DIZINI Şekil 1. Proje Alanını Gösterir Vaziyet Planı... 5 Şekil 2. Rehabilitasyon Çalışması Aşamaları... 7 Şekil 3. Ruhsat Alanı Yer Bulduru Haritası Şekil 4. Proje Alanı Yerleşim Planı Şekil 5. Basınç Değerleri Grafiği Şekil 6. Sıcaklık Değerleri Grafiği Şekil 7. Yağış Değerleri Grafiği Şekil 8. Nem Grafiği Şekil 9. Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri Grafiği Şekil 10. Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Sayısı Grafiği Şekil 11. Sisli, Dolulu, Kırağılı ve Orajlı Günler Sayısı Grafiği Şekil 12. En yüksek Kar Kalınlığı Grafiği Şekil 13. Esme Sayılarına Göre Yıllık ( ) Rüzgar Diyagramı Şekil 14. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları Şekil 15. Mevsimlere Ait Esme Sayıları Rüzgar Diyagramı Şekil 16. Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği ( ) Şekil 17. Ortalama Rüzgâr Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil 18. En Hızlı Rüzgar Hızı Grafiği Şekil 19. Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Grafiği Şekil 20. Çeşme İstasyonu Yağış Şiddet-Süre-Tekerrür Eğrisi Şekil 21. Çeşme Yarımadası na Ait Genelleştirilmiş Stratigrafik kolon kesiti Şekil 22. Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Hidroloji Haritası Şekil 23. Proje Alanına Ait Toprak Haritası Şekil 24. Proje Alanına Ait Eğim Haritası Şekil 25. Proje Alana Ait Erozyon Durumu Haritası Şekil 26. Davis in Grid Sistemi (Grids of Davis) Şekil 27. İzmir Vejetasyon Formasyonları Şekil 28. Proje Alanı Örnek Vejetasyon Görünümü Şekil 29. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Haritası Şekil 30. Proje Alanı Merkez Av-Avlak Haritası Şekil 31. Örnek Columba palumbrus (Tahtalı Güvercin) Şekil 32. Örnek Columba livia (Kaya Güvercini) Şekil 33. Örnek Corvus monedula (Cüce Karga) Şekil 34. Örnek Pica pica (Saksağan) Şekil 35. Örnek Passer domesticus (Ev Serçesi) Şekil 36. Örnek Lepus europaeus (Yabani Tavşan) Şekil 37. Proje Alanı ve Koruma Alanlarına Göre Konumlarını Gösterir Harita Şekil 38.Trafik Hacim Haritası Şekil 39. Delme-Patlatma Dizaynı Şekil 40. Rehabilitasyon Çalışmaları İş Akım Şeması Şekil 41. Kırma-Eleme Tesisi İş Akım Şeması Şekil 42. Dekoratif Taş Ocağına Ait İş Akım Şeması Şekil 43. Sağlık Koruma Bandının İşlendiği Vaziyet Planı Şekil 44. Rehabilitasyon Çalışmaları Sonrası Sahanın Görünümü Şekil 45. Halkın Katılımı Toplantısı Fotoğrafları IX

10 EK LISTESI Ek-1 Resmi Belgeler Ek-2 1/ Ölçekli Topografik Harita Ek-3 Çevre Düzeni Planı Ek-4 Alaçatı Taşı Kaya Analiz Raporu Ek-5 ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu Ek-6 Toz Emisyonu Raporu Ek-7 Akustik Rapor Ek-8 Fosseptik Planı Ek-9 1/5.000 Ölçekli İmalat ve Termin Planı Ek-10 Kadastro Haritası Ek-11 Jeolojik Harita ve Kesitleri Ek-12 Halkın Katılımı Toplantısına İlişkin Gazete İlanları X

11 BÖLÜM 1: A) PROJENİN TANIMI VE AMACI İzmir İli, Çeşme İlçesi, Alaçatı Beldesi sınırlarında Namık Kemal AYDOĞDU adına İR:51232 Ruhsat Numaralı 100 hektarlık alan içerisinde hali hazırda Kalker Ocağı, Dekoratif Taş (Mermer) Ocağı ve Kırma-Eleme tesisi işletilmektedir. İR:51232 Ruhsat numaralı alan içerisinde ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğü ne tahsisli 35/ No lu Hammadde Üretim İzin Alanı bulunmaktadır. Ruhsat alanında bulunan ve yaklaşık 50 m yükseklikte, 90 0 açıya sahip, üretimin tamamlandığı Hammadde Üretim İzin Alanında (HÜİA); can ve mal güvenliğinin sağlanması amacıyla şev düzenlemesi ve alan dolgusu yapılarak alanın rehabilitasyonu planlanmaktadır. Proje kapsamında; çevre ve görsel kirliliğin giderilmesinin yanı sıra can ve mal güvenliğinin sağlanması amacıyla, peyzaj açısından olumsuz bir görünüm yaratmayacak şekilde şev düzenlemesi ve alan dolgusu yapılacaktır. Söz konusu alanda, rehabilitasyon çalışmaları sırasında toplam 22,46 hektarlık alan düzenlenecektir. Ruhsat alanı, 6186 ve 6187 numaralı Maliye ye ait Hazine arazisi içerisinde kalmaktadır. Söz konusu alanlara ait Çeşme Kaymakamlığı Malmüdürlüğü nden alınan yazı, tapu örneği ile ruhsat alanının işlendiği kadastro paftası Ek-10 da verilmiştir. Raporda bundan sonra; Namık Kemal AYDOĞDU faaliyet sahibi, 39,03 hektarlık tüm üniteleri kapsayan (Kalker Ocağı Rehabilitasyon Alanı, Kırma-Eleme Tesisi ve Dekoratif Taş Ocağı) alan, çalışma alanı, proje alanı, şev düzenlemesi yapılacak alan ve üretim faaliyetleri sonrası rehabilitasyonu yapılacak 22,46 hektarlık alan Rehabilitasyon Alanı, Kırma-Eleme Tesisi ise tesis olarak ifade edilmektedir. Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme tesisi için tarihinde 6,21 hektar alanda ton/yıl üretim kapasitesi (ocak ve kırma-eleme tesisi) için ÇED Gerekli Değildir Kararı, Dekoratif Taş (Mermer) Ocağı için tarihinde 7 hektarlık alanda m 3 /yıl kapasite için Kapsam Dışı Kararı alınmıştır. İR:51232 Ruhsat numaralı alanda planlanan kapasite artışı ile 36 m 3 /saat kapasiteli Kırma-Eleme Tesisinin kapasitesinin toplam 150 m 3 /saate (maksimum), dekoratif taş ocağı kapasitesinin m 3 /yıl a çıkarılması planlanmaktadır. Proje kapsamında İR:51232 Ruhsat Numaralı alanda yapılacak kapasite artışı ve mevcut durum aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 1. Proje Alanında Yapılan Kapasite Artışı Mevcut Durum Kapasite Artışı Miktarı 2013 Yılı Kırma-Eleme Tesisi Kapasitesi 97,2 ton/saat (36 m 3 /saat) 307,8 ton/saat (114 m 3 /saat) 405 ton/saat (150 m 3 /saat) Dekoratif Taş Ocağı m 3 /saat m 3 /yıl m 3 /yıl Proje Alanı(*) 13,21 hektar 25,82 hektar 39,03 hektar (*) Dekoratif taş ve rehabilitasyonu yapılacak kalker ocağı toplam alanı Projenin işletme aşamasında bölgedeki turizm faaliyetlerinin 15 Haziran- 15 Eylül tarihleri arasında yapılması nedeniyle üretimin yapılmaması ve meteorolojik koşulların elvermesi halinde bu ayların dışında yılın 8 ayı günde 16 saat (2 vardiya) çalışılacağı kabul edilmiştir. 1

12 Projenin ÇED süreci tarihli dilekçemiz ile ÇED Başvuru dosyasının Bakanlığa sunumu ile başlatılmış olup bu nedenle tarih ve sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmiştir. Ancak ÇED Raporu; ÇED süreci başlangıcından sonra yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliğine göre hazırlanmıştır. Proje kapsamında Kırma-Eleme-Yıkama Tesisi ve Dekoratif Taş Ocağı Kapasite Artışı Projesi; tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinde; Kapasite Artışı için, Madde-7 (c) Bendinde EK-2 de yer alan projelere ilişkin kapasite artırımı ve/veya genişletilmesi halinde, mevcut projenin kapasitesi ile kapasite artışı toplamı EK-1 de belirtilen eşik değer veya üzerinde olan projelere, ÇED Raporu hazırlanması zorunludur denilmektedir. Proje kapsamında gerçekleştirilen kapasite artışı ile Kırma-Eleme Tesisi ve Dekoratif Taş Ocağının üretim kapasitelerinin ve alanlarının arttırılması planlanmakta olup; Proje kapsamında yer alan ton/yıl ( m 3 /yıl) kapasiteli Kırma-Eleme Tesisinin kapasitesi ton/yıl ( m 3 /yıl) a çıkarılarak; Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-I Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi nde Madde 29 Madencilik projeleri; d) altbaşlığında Kırmaeleme-yıkama tesisleri (1a ve 2a grup madenler ton/yıl ve üzeri) sınıfında yer almaktadır. Proje kapsamında planlanan m 3 /yıl kapasiteli Dekoratif Taş (mermer) Ocağı; Ek-II Listesi Madde 55 Madencilik projeleri; b) altbaşlığında 10 hektar ve m 3 /yıl ve üzeri kapasiteli blok ve parça mermer, dekoratif amaçlı taşların çıkartılması, işlenmesi ve/veya yıllık m 2 ve üzeri kapasiteli mermer kesme, işleme ve sayalama tesisleri sınıfında yer almaktadır. Proje kapsamında planlanan şev düzenlemesi amacıyla ton/yıl malzeme alımını ve m 3 alan dolgusunu içeren rehabilitasyon projesi ÇED Yönetmeliği kapsamında yer almamaktadır. Ancak rehabilitasyon çalışmaları için, 2010/13 İnert Maden Atıklarının Alan Islahı, Restorasyon, Dolgu Maksadıyla Kullanımı veya Depolanmasına İlişkin Genelge hükümleri gereği; ÇED Raporunda atığın özellikleri, miktarı, alanın konumu, kullanım durumu, mülkiyeti, kapasitesi, çalışmalar sırasında oluşacak çevresel etkileri ve alınacak önlemler detaylı olarak irdelenmiştir. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında yukarıda belirtilen ilgili maddelere göre söz konusu projenin özelliklerini, yerini, çevreye olası etkilerini ve öngörülen önlemleri ortaya koymak ve projeyi genel boyutları ile tanıtmak amacıyla Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin Ek III ÇED Raporu Genel Formatı doğrultusunda hazırlanan ÇED Başvuru Dosyası ile ÇED süreci başlatılmıştır. Proje ile ilgili; tarihinde ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı gerçekleştirilmiştir. Söz konusu ÇED Raporu bu değerlendirmelere ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığında tarihinde yapılmış olan Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı sonucu komisyonca belirlenen ve Çevresel Etki Değerlendirmesi ve İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünün tarih ve 9213 sayılı yazısı ekinde verilen ÇED Raporu Özel Formatı doğrultusunda hazırlanmıştır. ÇED raporunun hazırlanması sırasında Çevresel Veri Toplama çalışmaları yapılmış olup bu kapsamda aşağıda isimleri yer alan resmi kurumlar ile görüşlerini almak üzere yazışmalar gerçekleştirilmiştir. Bunlar; 2

13 İzmir Orman Bölge Müdürlüğü, Alaçatı Belediye Başkanlığı Kültür ve Turizm Bakanlığı, Yatırım ve İşletmeleri Genel Müdürlüğü dür. a) Tanımı İzmir İli, Çeşme İlçesi, Alaçatı Beldesi, Akçakaya Tepe Mevkiinde halihazırda işletilmekte olan Kırma-Eleme Tesisi ve Dekoratif Taş (mermer) Ocağı kapasitelerinin arttırılarak, ruhsat alanında daha önce işletilmiş ve terk edilmiş kalker ocağı alanlarının rehabilitasyonu planlanmaktadır. Proje kapsamında yapılması planlanan üretim ve rehabilitasyon işlemleri raporda; Kalker Ocağı Rehabilitasyonu Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi Kapasite Artışı Dekoratif Taş (Mermer) Ocağı Kapasite Artışı olarak ayrı başlıklar altında değerlendirilmiştir. Rapora konu kapasite artışı ve rehabilitasyon faaliyetleri eş zamanlı olarak yürütülecek olup, aşağıda ayrı başlıklar altında tanımlandırılmıştır. Kalker Ocağı Rehabilitasyonu İR:51232 Ruhsat Numaralı alan içerisinde üretim faaliyetleri tamamlanmış ve fakat 50 m yüksekliğinde ve 90 0 genel şev açısında bulunan ocak aynaları bulunmaktadır. Söz konusu üretim aynalarının taban kotlarında kalker zonuna rastlanmamış dolayısıyla üretim faaliyetleri tamamlanmış olan alanlarda gerek can ve mal güvenliğinin sağlanması, gerek peyzaj açısından olumsuz olan görünümün ortadan kaldırılması amacıyla rehabilitasyon çalışması yapılacaktır. Alanda yapılacak rehabilitasyon planı kapsamında öncelikle uygun şevlendirme çalışmaları yapılacak, daha sonra ise üretimin kotunun (kireçtaşı zonunun) altında oluşan derin vadi; bölgedeki inşaat, ocak ve alt yapı faaliyetlerinden alınan hafriyat malzemesi ile doldurulacaktır. Uygun yükseklik ve şev açısına göre düzenlenen, doldurulan alanının bir kısmı tarihinde onaylanan Manisa-Kütahya-İzmir Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında Ağaçlandırılacak Alan içerisinde kalmakta olup (bkz. Ek-3), alan uygun görülen türde ağaç ve bitkiler ile rehabilite edilecektir. Kırma-Eleme Tesisi Kapasite Artışı Ruhsat alanında gerçekleştirilecek rehabilitasyon çalışmaları sırasında ortalama 8 m yüksekliğinde oluşturulacak şevlendirme çalışmalarında çıkarılan malzemenin bir kısmının kırma-eleme tesisinde boyutlandırılması planlanmaktadır. Şevlendirme esnasında çıkarılacak tüvenan malzemenin; - Tamamının depolanmasında yaşanacak zorluklar, - Piyasanın tüvenan malzemeden çok boyutlandırılmış malzemeye olan ihtiyacı, - Kırma-eleme tesisinin mevcut durumdaki kapasitesinin yetersiz oluşu nedenleri ile uzun yıllar alacak rehabilitasyon çalışmalarında, kırma-eleme tesisindeki kapasite artışı ile bu sürenin kısaltılması hedeflenmektedir. 3

14 Proje alanının da yer aldığı Alaçatı Beldesi gelişmekte olan turizm alanı içerisinde bulunmaktadır. Rehabilitasyon süresinin kısalması ile Turizm Gelişim Bölgesi olan alanın ağaçlandırılarak turizme katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca Çeşme İlçesi, Alaçatı Beldesi ve çevre ilçelerde turizm alanları, otel, konut, ulaşım, altyapı çalışmalarının artması bölgedeki hammadde ihtiyacını da arttırmıştır. Hammadde ihtiyacındaki artış da değerlendirildiğinde ruhsat alanının rehabilitasyonu sırasında çıkarılacak tüvenan malzemenin ve kapasite artışı ile kırma-eleme tesisinden çıkarılacak boyutlandırılmış malzemenin piyasanın ihtiyaç duyduğu hammadde ihtiyacına cevap vermesi hedeflenmektedir. Ruhsat alanında üretilen malzemenin bir kısmı kırma-eleme tesisinde boyutlandırılarak bölgedeki liman, konut vb. inşaatlarda hammadde ihtiyacını karşılamak üzere işletilecektir. Rehabilitasyon alanından çıkarılan tüvenan malzeme ise liman vb. inşaatlarda dolgu malzemesi olarak satışa sunulacaktır. Proje kapsamında halihazırda işletilen tesis kapasitesi ton/yıl olup, kapasite artışı ile kapasitenin ton/yıl a çıkarılması planlanmaktadır. Dekoratif Taş Ocağı Kapasite Artışı Dekoratif Taş (mermer) ocağında üretilen malzeme, volkanik kökenli, beyaz renkte, içinde bazalt çakılları bulunan gözenekli bir yapıya sahiptir. Bölgeye özgü özelliklerinden dolayı Alaçatı Taşı olarak da bilinen malzeme, yörede çok uzun zamandır ve yaygın olarak, taş ev yapımında kullanılmaktadır. Yumuşak karakterde olduğundan yontulması ve şekillendirilmesi kolaydır. Özellikle konut ve otel dekorasyonlarında kullanılan malzemenin; bölgedeki inşaat faaliyetlerinde yaşanan artış nedeniyle talebi artmış ve dekoratif taş (mermer) ocağında da kapasite artışını zorunlu kılmıştır. Ruhsat alanı içerisinde kireçtaşı formasyonu çevresinde yataklanan tüf formasyonlarında üretimi gerçekleşen dekoratif taş (mermer) ocağı kapasitesi m 3 /yıl olup, kapasite artışı ile kapasitenin m 3 /yıl a çıkarılması planlanmaktadır. Proje alanından çıkarılan ürünlerin (dekoratif taş, mıcır/agrega ve tüvenan olarak kalker) nakliyesi; hali hazırda kullanılmakta olan ve faaliyet alanı içerisinden geçen asfalt yoldan sağlanacaktır. Söz konusu tali yol Alaçatı-Çeşme Otoyoluna bağlanmakta olup, malzemelerin Çeşme-İzmir ve/veya Alaçatı-Çeşme güzergahı izlenerek nakliyesi gerçekleşecektir. Proje alanı ünitelerinin duyarlı yapılara mesafesini gösterir Vaziyet Planı Şekil 1 de verilmiştir. 4

15 2480 m 1500 m 530 m 746 m 190 m 500 m Şekil 1. Proje Alanını Gösterir Vaziyet Planı 5

16 b) Ömrü Rapora konu ocak, tesis ve rehabilitasyon çalışmalarının ömrü aşağıda ayrı ayrı verilmiştir. Kalker Ocağı Rehabilitasyonu Uygun şevlendirme için öncelikle tek basamak ve 60 m yüksekliğindeki üretim aynasının yüksekliği ortalama 8 m ye indirilecek ve basamak adedi 8 e çıkarılacaktır. Bu şevlendirme için şevin üst kotundan çalışmaya başlanarak ortalama 60 m genişlikteki alanda malzeme alınacaktır. Üst kottan alt kotlara inişlerde söz konusu basamak genişliği düşürülerek ve geriye malzeme alınarak basamaklar oluşturulacaktır (Şekil 2). Rehabilitasyon çalışması tüm alan içinde yapılmayacak olup, üretim aynalarının bulunduğu bölgelerde ünite ünite yapılacaktır. İşletme ruhsat sahasında; şevlendirme yapılacak alandaki basamak yüksekliği 60 m olup, 8 m lik şevlendirmeler yapılacaktır. Rehabilitasyon alanında kalınlığının yer yer değişmekle birlikte ortalama 60 m civarında olduğu tespit edilmiş buna göre takribi malzeme bilgileri aşağıda verilmiştir. Yatağın Uzunluğu : 430 m Yatağın Genişliği : 260 m Yatağın Kalınlığı : 60 m Malzemenin Yoğunluğu : 2,7 ton/m 3 Cevher Hacmi (V) Cevher Rezervi (R) : 430 m (uzunluk) x 260 m (genişlik) x 60 m (kalınlık) = m 3 : m 3 x 2,7 ton/m 3 = ton Şevlendirme çalışmalarında toplam ton malzemenin patlatma ile alandan alınması planlanmaktadır. Proje kapsamında yıllık ton kalkerin boyutlandırılarak, yıllık tonu ise tüvenan olarak alandan çıkarılması planlanmaktadır. Tüvenan malzeme piyasa koşulları değerlendirildiğinde dolgu dışında tercih edilmemekte olup, boyutlandırılmış malzeme ihtiyacının fazla olduğu bölge için, en kötü koşullar değerlendirilerek ve alanda tüvenan malzemenin çıkarılmayacağı kabul edilmiştir. Bu kabule göre rehabilitasyon alanından çıkarılacak malzemenin tamamının kırma-eleme tesisinden çıkarılarak satışa sunulacağı var sayımıyla projenin ömrü; ton/ocak alanı / ton/yıllık 18 yıl ton malzemenin tamamının tüvenan olarak satılması durumunda projenin ömrü; ton/ocak alanı / ton/yıllık 9 yıl olarak hesaplanmıştır. Dolayısıyla proje alanında yapılacak şevlendirme çalışmalarının piyasa ve depolama koşulları değerlendirildiğinde 9 ila 18 yıl içerisinde tamamlanması öngörülmektedir. Bu süre; mevsimsel şartlar, piyasa vb. koşullar nedeniyle uzama ve kısalabilecektir. 6

17 Alt Kottan İtibaren Alan Dolgu Malzemesiyle Doldurulacak Bitkisel Toprak Dolgu Alanına Serilecek Belirlenen Alt Kota Kadar Basamaklandırma Yapılacak Alanda Özel Bitkilendirme Çalışmaları Yapılacak, Rehabilitasyon Alanının Düzenli Bakım ve Kontrolü Yapılacak Şekil 2. Rehabilitasyon Çalışması Aşamaları 7

18 Rehabilitasyon alanında taban kotlarına kadar yapılan şevlendirmeler tamamlandığında dolgu çalışmalarına başlanacaktır. Ortalama ton hafriyat malzemesi kullanılacaktır. Dolgu çalışmalarına, şevlendirme çalışmalarının tamamlanması sonrası başlanacaktır. Dolgu çalışmaları şevlendirme çalışmaları ile beraber yürütülecek olup, şevlendirme çalışmalarının sonlandırılımasını takiple 6 ay içerisinde tamamlanması planlanmakta olup, piyasadan temin edilecek hafriyata göre bu sürede değişiklikler olabilecektir. Topografik yapısı mümkün olduğu kadar korunarak gerçekleştirilecek geri dolgu ile bölgedeki hafriyat fazlası toprak ve kaya malzeme ile ocak alanında oluşan pasa malzeme değerlendirilecektir. Maden sahası ile ilgili olarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 10 yıllık işletme izini verilmiştir. Kalker sahasında 10 yılın sonunda, şevlendirme işlemlerinin devam etmesi halinde temdit projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulacak ve ek 10 yıl süreli işletme izni alınacaktır. Kırma-Eleme Tesisi Kapasite Artışı Proje kapsamında işletilecek kırma-eleme tesisi; şevlendirme çalışmaları sonrası oluşacak malzemenin boyutlandırılması amacıyla işletilecek olup, boyutlandırılan malzeme bölgedeki inşaat çalışmalarında hammadde ihtiyacının karşılanması amacıyla satışa sunulacaktır. Proje kapsamında işletilecek kırma-eleme tesisi, ocak faaliyetleri devam ettiği sürece işletilecek olup, teknolojik gelişmeler ışığında 50 yıl süresince yenileme ihtiyacı duyulabilecektir. Dekoratif Taş Ocağı Kapasite Artışı Tüf formasyonu içerisinde planlanan 8,69 hektarlık dekoratif taş ocak alanından yıllık m 3 dekoratif (mermer) taş çıkarılması planlanmaktadır. İşletme ruhsat sahasında; dekoratif taş üretimi yapılacak alandaki cevher kalınlığının yer yer değişmekle birlikte ortalama 20 m civarında olduğu tespit edilmiştir. İşletme yapılacak olan mermer sahasındaki rezerv bilgileri aşağıda verilmiştir. Yatağın Uzunluğu : 350 m Yatağın Genişliği : 200 m Yatağın Kalınlığı : 20 m Malzemenin Yoğunluğu : 2,2 ton/m 3 Cevher Hacmi (V) Cevher Rezervi (R) : 350 m (uzunluk) x 200 m (genişlik) x 20 m (kalınlık) = m 3 : m 3 x 2,2 ton/m 3 = ton Proje kapsamında yıllık m 3 dekoratif taş (mermer) çıkarılması planlanmakta olup, buna göre projenin ömrü; m 3 /ocak alanı / m 3 /yıllık 35 yıldır. 8

19 Maden sahası ile ilgili olarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 10 yıllık işletme izini verilecektir. İşletme sahasında 10 yılın sonunda, işlenebilir özellikte madenin olması durumunda temdit projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulacak ve ek 10 yıl süreli işletme izni alınacaktır. Projenin işletme aşamasında bölgedeki turizm faaliyetlerinin 15 Haziran- 15 Eylül tarihleri arasında yapılması nedeniyle üretimin yapılmaması ve meteorolojik koşulların elvermesi halinde bu ayların dışında yılın 8 ayı günde 16 saat (2 vardiya) çalışılacağı kabul edilmiştir. Projeye ilişkin planlanan zamanlama tablosu Tablo 2de verilmekte olup bu sürelerde kısalma veya uzama olabilecektir. Tablo 2. Projenin Zamanlama Tablosu Yıllar 2013 Aylar ÇED Süreci Gerekli İzinlerin Alınması Ekipmanların Temini Üretim/Rehabilitasyon Hazırlıkları Üretim/Rehabilitasyon Çalışmalarına Başlangıç 9

20 B) Çıkarılacak Malzemenin Fiziksel, Kimyasal ve Mineralojik Özellikleri ve Kullanım Amaçları Proje alanında kalker ocağının rehabilitasyonu esnasında alandan kalker, dekoratif taş ocağından bölge Alaçatı Taşı olarak da bilinen kireçtaşı tüf malzeme çıkarılacaktır. Çalışma alanından çıkarılacak malzemeye ait özellikler aşağıda ayrı ayrı verilmiştir. Kalker Kimyasal bileşiminde asgari %90 kalsiyum karbonat (CaCO 3 ) bulunan tortul kayaçlara kalker ya da kireçtaşı adı verilmektedir. Ayrıca mineralojik bileşiminde asgari %90 kalsit minerali bulunan kayaçlara da kalker adı verilmektedir. Bulunuşu Doğada bol miktarda bulunan kireçtaşı, karbonatlı tortul kayaç ve fosiller için kullanılan genel bir deyim olup, yapısında prensip olarak kalsiyum karbonat veya kalsiyum karbonat/magnezyum karbonat bileşikleri (CaCO 3 / MgCO 3 ) kombine halde bulunur. Bunun yanı sıra içinde değişik oranlarda demir, alüminyum, silisyum, kükürt gibi safsızlıklara da rastlanabilir. Kalkerler, her jeolojik devreye ait formasyonlar arasında bulunabilir. Kalker, inşaatlarda yapıtaşı olarak kullanılabildikleri gibi, ocaklardan büyük ve düzgün bloklar halinde çıkarılabildikleri takdirde yontularak kesme taş olarak da kullanılabilirler. Dünya da çok çeşitli formasyon ve tiplerde kireçtaşı mevcuttur. Bunlar orijin, jeolojik formasyon, mineralojik yapı, kristal yapısı, kimyasal bileşim, renk ve sertlik özelliklerine göre gruplandırılır (örneğin Tebeşir, Marn, Traverten gibi).içindeki MgCO3 miktarının % arasında olması durumunda ise kireçtaşı, rhombohedral yapıdaki dolomit: CaMg(CO 3 ) 2 adını alır. Kalkere ait genel özellikler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 3. Kalkere Ait Genel Özellikler Sertlik Derecesi 3 mohs Hacim Ağırlığı 2,65-2,85 gr/cm 3 Özgül Ağırlık (DİN 52102) 2,70 2,90 gr/cm 3 Porozite (y-s/s)*100 hacminde (%) 0,2 2,0 Ağırlık Olarak Su Emme ( (%)) 0,2 0,6 Görünür Porozite Hacimce Su Emme (%) 0,4 1,8 Kaya Basınç Mukavemeti (kuru olarak) Eğilmede Çekme Mukavemeti (kg/cm 2 ) Kullanım Alanları Dünyada kireç ürünleri kadar çok çeşitli kullanım amacı olan bir başka ürün mevcut değildir. Bugün dünyada tüketilen kireçtaşı miktarının yaklaşık olarak - yıllık 4,5 milyar ton mertebesinde olduğu tahmin edilmektedir (1998 yılı ILA istatistiklerine göre ABD: 870 milyon ton/yıl; Japonya: 190 milyon ton/yıl; İngiltere: 120 milyon ton/yıl; Türkiye: 234 milyon ton/yıl). 10

21 İnşaat, yapı, metalürji, tarım, endüstriyel gibi çok çeşitli kullanım alanlarına sahip kalker (kireçtaşı) yapısındaki kireç ile de çeşitli kullanım alanlarında kullanılmaktadır. Kalkerin kullanım alanları aşağıda özetlenmiştir. İnşaat ve Yapı: Birçok ülkede kireçtaşının ana kullanım sahası % oranıyla inşaat ve yapı sektörüdür. Kireçtaşı bu sektörde beton harcında agrega, mıcır olarak ve yol yapımında agrega / dolgu maddesi olarak kullanılır. İnşaat ve yapı endüstrisinde kullanılan yıllık mıcır miktarı, dünyada yaklaşık 1,5 milyar ton/yıl; Türkiye de ise yaklaşık 180 milyon ton/yıl civarındadır. Bu değer, Türkiye deki toplam kireçtaşı üretiminin % 74 üne karşılık gelmektedir. Çimento: Kireçtaşının ikinci büyük kullanım alanı Portland çimentosu (CaO + SiO 2 + Al 2 O 3 + Fe2O3) yapımıdır. Bir ton çimento üretimi için yaklaşık bir ton kireçtaşına ihtiyaç vardır. Dünyada Portland çimentosu üretimi yaklaşık 1,4 milyar ton/yıl olup Türkiye de bu miktar 45 milyon ton/yıl civarındadır. Diğer bir deyişle toplam kireçtaşı üretiminin % 21 ü bu amaçla tüketilmektedir. Metalürji: Bilhassa yüksek fırınlarda demir rafinasyonu için cüruflaştırıcı olarak çok miktarda kireçtaşı kullanılır. Türkiye de bu amaçla tüketilen yıllık kireçtaşı miktarı 1 milyon ton/yıl civarındadır. Bu alandaki tüketimin toplam tüketim içindeki payı % 0.45 oranına ulaşmaktadır. Tarım: Öğütülmüş kireçtaşı asidik toprakların ph değerini yükseltmekte yaygın olarak kullanılmakta olup ayrı yeten suni gübre ve hayvan yemi üretiminde de yeri vardır. Türkiye de tarımsal alanların ıslahında kullanılan toz kireçtaşı miktarı yılda yaklaşık ton/yıl civarındadır. Baca gazı arıtımı: Büyük ölçekli desülfürizasyon tesislerinde (örneğin kömür kullanan termik santraller) gittikçe artan miktarlarda öğütülmüş kireçtaşı kullanılmaktadır. Diğer endüstriyel kullanım alanları: Cam sanayi, soda sanayi, şeker sanayi, kağıt sanayi, lastik plastik - kauçuk sanayi; boya imalatı gibi sektörlerde de kireçtaşı kullanımı söz konusu olup, Türkiye de bu sanayi dallarında tüketilen toplam kireçtaşı miktarı 1,4 milyon ton/yıl civarındadır. Alaçatı Taşı (Dekoratif Taş) Proje alanından çıkarılacak Alaçatı Taşı tüf olup, Tüf Taşı ocaktan çıkarıldığında yumuşak bir yapıda olup; hava, rüzgar ve güneş ile temas etmesi sonucunda sertleşerek doğal bir yapı malzemesine dönüşmektedir. Sahip olduğu doğal ve volkanik özelliklerden dolayı son derece sağlam yapılar inşa edilmesine ve ciddi bir ısı yalıtımına olanak sağlamaktadır. Bulunuşu Bölgede yer alan volkanik kayaçlar tüf, tüfit, aglomera, andezit ve çok az bir alanda gözlenen bazaltlardır. Alaçatı ve civarında geniş yayılımlar sunarlar. Beyaz, kirli beyaz, krem renklerde olan tüfler içerlerinde andezit ve bazalt çakıl ve blokları içerirler Yer yer belirgin katmanlanma sunan tüfitler, volkano-sedimenter özelliktedirler. Bu katmanlanmalar volkanik kayaçların karasal tortul kayaçlar ile ardalanma sundukları geçisli dokanaklarda belirgindir. Bölgede bulunan Tüf Taşına ait genel özellikler Tablo 4 de verilmiştir. 11

22 Tablo 4. Alaçatı (Tüf) Taşına Ait Genel Özellikler Hacim Ağırlığı 1,37gr/cm 3 Özgül Ağırlık (DİN 52102) 2,36 gr/cm 3 Toplam Gözeneklilik (%) 42,06 Basınç Direnci 166,15 (kgf/cm 2 ) Matrix (ince kül-cam) (%) Riyolit lav-cam kırıntıları (%) 10 Bazaltik Lav (%) 5-10 Pomza Kırıntıları (%) Feldspat-Kuvars (%) 3-5 Amfibol-Piroksen (%) 1,5 Proje alanından çıkarılan Alaçatı tüfünün kaya analizi faaliyet sahibi tarafından Dokuz Eylül Üniversitesi Torbalı Meslek Yüksek Okuluna yaptırılmış olup, Ek-4 de analiz raporu verilmektedir. Kullanım Alanları Yapılarda geniş bir kullanım alanına sahip Tüf Taşı, ana taşıyıcı yapı, mimari eleman ve süsleme elemanı olarak iç ve dış mekanlar da kullanılmaktadır. Dekoratif bir görünüm kazanabilen Tüf Taşı duvarlar, kemerler, sütunlar ve bahçelerde görsel bir zenginlik olarak da kullanılmaktadır. Tüf Taşı kullanılan yapılarda demir kullanılmaması, iç ve dış cephelerde sıva, badana ve benzeri uygulamalara gereksinim duyulmaması gibi avantajlarla beraber kullanılan mekanların kışın sıcak, yazın serin olmasına katkı sağlamaktadır. Uygulandıktan sonra günden güne taşların birbirine kenetlenesi ile yapıyı daha da sağlamlaştırma özelliğine sahiptir. Mevsim şartlarına göre değişebilen renklere sahip Tüf Taşı yapılara verdiği doğal canlılık sayesinde iç ve dış mekanlar da kullanımı giderek artmaktadır. Volkanik tüf taşı kullanım alanlarını etkileyen çok sayıda faydalı özelliğe sahiptir; Özgül ağırlığı düşüktür. Doğaya uyumlu zengin renk çeşitliliğine sahiptir. Renkleri solmaya karşı dayanıklıdır. Aşınmaz. Topraktaki nemi korumaya yardımcı olur. Sulama ihtiyacını azaltır. Su ile aşınmaz, rüzgar ve sert doğal reaktiflerden kolay etkilenmez. Ağaç ve çalıları çevrelemekte kullanılır. Yabani otların oluşmasını engeller. Yangına karşı dayanıklıdır. Yerleştirilmesi kolaydır. 12

23 BÖLÜM 2: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU: Proje yer seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi) İzmir İli, Çeşme İlçesi, Alaçatı Beldesi, Akçakaya Tepe Mevkii sınırlarında ve İR:51232 Ruhsat Numaralı alan içerisinde; kalker ocak alanının rehabilitasyonu, kırma-eleme tesisi ve dekoratif taş ocağının ise kapasitelerinin arttırılması planlanmaktadır. Ruhsat alanı 6186 ve 6187 numaralı Maliye ye ait Hazine arazisi içerisinde kalmaktadır. Söz konusu alanlara ait Çeşme Kaymakamlığı Malmüdürlüğü nden alınan yazı, tapu örneği ile ruhsat alanının işlendiği kadastro paftası Ek-10 da verilmiştir. Proje kapsamında çalışma alanı içerisinde rehabilitasyon alanı, dekoratif taş ocağı, pasa depolama alanı, stok alanı, kırma-eleme tesis alanının işletilmesi planlanmaktadır. Çalışma alanı, İzmir İl merkezinin kuş uçumu 70 km batısında, Alaçatı Beldesinin kuş uçumu yaklaşık 2,5 km kuzeybatısında ve 1/ ölçekli Urla L16 b3 ve L16 b4 nolu paftalarda bulunmaktadır. Faaliyet alanın işlendiği Ek-3. de verilen ait tarihinde onaylanan Manisa- Kütahya-İzmir Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı L16 nolu Plan Paftasında proje alanı; makilik-fundalık-çalılık alan, doğal sit alanı, ağaçlandırılacak alan, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi/turizm merkezi olarak tanımlanan alanlarda konumlandırılmıştır. Proje kapsamında düşünülen kırma-eleme tesisi ile bunlara ait üniteler (stok alanı, şantiye vb.) 3213 sayılı Maden Kanununun 3. Maddesinde tanımlanan Geçici Tesisler: Maden ruhsatının süresine bağlı olarak yapılan tesis ve altyapı tesisleri kapsamında yer almakta olup, geçici tesisler ile ilgili ÇED sürecinin tamamlanmasını takiple Maden İşleri Genel Müdürlüğü nden Geçici Tesis Belgesi alınacaktır sayılı Maden Kanunun (Değişik fıkra: 10/06/ S.K./3.mad.) İmar alanları içinde kalan madencilik faaliyetleri, ilgili yerel merciden izin alınarak yapılır. Ruhsat alındıktan sonra imar alanları içine alınan maden sahalarına bu hüküm uygulanmaz. İmar planı bulunmayan alanlarda yapılan veya yapılacak olan madencilik faaliyetleri ile bu faaliyetlere bağlı geçici tesisler ve bunların müştemilatı için imar planı yapılmaz denilmektedir. Ruhsat alanı içerisinde yapılacak kırma-eleme, şantiye tesisleri vb. yapılar; 3213 sayılı Maden Kanununda kapsamında geçici tesis olarak değerlendirilmekte olup, imar planı hazırlatılmayacaktır. Rapora konu proje alanı; Alaçatı (Kutlu Aktaş) Barajı aks yerinin yaklaşık 1500 m güneybatısında bulunmaktadır. Söz konusu baraj içme ve kullanma suyu temini sağlamakta olup, proje alanı ÇDP Hükümlerinde; 1. İçme ve kullanma suyu kaynağının mutlak, kısa, orta ve uzun mesafeli koruma kuşaklarında yer almamaktadır. 2. Yapılacak madencilik işlemlerin sırasında içme suyunun kirletilmemesi, mevcut su kalitesinin bozulmaması sağlanacaktır. Proje alanına ait yer bulduru haritası Şekil 3 da verilmiştir. 13

24 RUHSAT ALANI Şekil 3. Ruhsat Alanı Yer Bulduru Haritası 14

25 Rehabilitasyon alanı belirlenirken şevlendirilecek alan gerek arazi çalışmaları gerekse uygu görüntüleri değerlendirilerek tespit edilmiştir. Tespit edilen şev alanında yapılacak basamaklarda emniyetli olarak çalışılması ve 8 m yükseklikte basamaklandırılması amacıyla en az 50 m genişliğindeki alanda çalışılması gerektiği değerlendirilerek şev alanı 50 m ötelenmiştir. Ötelenen şev alanında sağlık koruma mesafesi 20 m alınarak kalker ocağı rehabilitasyon alanının belirlenmesi sağlanmıştır (bkz. Şekil 5) Şekil 4. Proje Alanı Yerleşim Planı Yapılan harita okumaları, arazi çalışmaları ve taramalarda çalışma alanında tarihi yapıya ve kültürel herhangi bir faaliyete rastlanmamıştır. 39,03 hektarlık çalışma alanı içerisinde yer alacak proje üniteler ve kapladıkları alanlar Tablo 5 de sunulmaktadır. 15

26 Tablo 5. Projeye Ait Ünite Alanları Ünite Alan (hektar) Rehabilitasyon Alanı 22,46 Kırma-Eleme Tesis Alanı 0,3875 Stok Alanı 2,02 Dekoratif Taş Ocağı Alanı 8,69 Dekoratif Tas Stok Alanı 6,85 Şantiye Alanı 0,1075 ÇED İzin Alanı 39,03 Proje kapsamında; Ruhsat alanına ait koordinatlar Tablo 7 da, Çalışma alanına ait koordinatlar Tablo 8 de, Rehabilitasyon Alanına ait Koordinatlar Tablo 9 de, Dekoratif Taş Ocağına ait koordinatlar Tablo 12 de, Kırma-Eleme Tesisine ait koordinatlar Tablo 13 de verilmiştir. Proje alanına en yakın yapı dekoratif taş ocağına kuş uçuşu 530 m mesafede bulunan Beton Boru Atölyesidir. En yakın yerleşim yeri proje sahasının kuş uçuşu 1800 m kuzeybatısında bulunan Alaçatı Beldesine bağlı Hacımemiş Mahallesidir. Proje alanı ve civarındaki en yakın yerleşim yerleri ve mesafeleri aşağıdaki Tablo 6 da verilmiştir. Tablo 6. Proje Alanının Duyarlı Yapılara göre Konumu Yerleşim Yeri Mesafe (m) 1 Ünite Yön Beton Boru Atölyesi (tesis) 530 DTO Kuzeydoğu Hacımemiş Mahallesi(konut) 1800 DTOD Kuzeybatı Rüzgar Santrali (ARES) 1300 DTOD Kuzey Yumru Mahallesi (konut) 1480 KRA Güneybatı Alaçatı Barajı (aks yeri) 1500 DTO Kuzeydoğu Alaçatı Hava Limanı 2200 KRA Güneydoğu Alaçatı Beldesi (Merkez) 2480 DTOD Kuzeybatı DTO: Dekoratif taş Ocağı DTOD: Dekoratif taş Ocağı Depolama Alanı KRA :Kalker Ocağı Rehabilitasyon Alanı Tablo 7. İR:51232 Ruhsat Numaralı Alana Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı) Yerleşim birimlerinin merkezleri dikkate alınarak ölçümler yapılmıştır. 16

27 Tablo 8. Çalışma Alanına Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0000 Tablo 9. Kalker Ocağı Rehabilitasyon Alanına Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,3434 Tablo 10. Stok Alanına Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı) , , , , , , , ,9538 Tablo 11. Kapasite Artışı Planlanan Dekoratif Taş Ocağına Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı)

28 Tablo 12. Dekoratif Taş Ocağı Depolama Alanına Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı) Tablo 13. Kırma-Eleme Tesis Alanına Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı) Tablo 14. Şantiye Alanına Ait Koordinatlar NOKTA Y (sağa) X(Yukarı)

29 BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI: 3.1. Projenin Zamanlama Tablosu Rapora konu proje rehabilitasyon ve dekoratif taş ocağı işletmesi olup, kalker ocağındaki çalışmaların 9-18 yılda tamamlanması, dekoratif taş ocağında ise ortalama 35 yıllık rezervin bulunduğu hesaplanmıştır (bkz. Bölüm 1.A.b.) Proje kapsamında işletilecek kırma-eleme tesisi, ocak faaliyetleri (rehabilitasyon çalışmaları) devam ettiği sürece işletilecek olup, teknolojik gelişmeler ışığında 50 yıl süresince yenileme ihtiyacı duyulabilecektir. Projenin işletme aşamasında bölgedeki turizm faaliyetlerinin 15 Haziran- 15 Eylül tarihleri arasında yapılması nedeniyle üretimin yapılmaması ve meteorolojik koşulların elvermesi halinde bu ayların dışında yılın 8 ayı günde 16 saat (2 vardiya) çalışılacağı kabul edilmiştir. Projeye ilişkin planlanan zamanlama tabloları Tablo 15 ve Tablo 16 da verilmekte olup bu sürelerde kısalma veya uzama olabilecektir. Tablo 15. ÇED Süreci Zaman Tablosu Tamamlanmış ÇED Süreci ÇED Süreci Tarih ÇED Başvuru Dosyasının Teslim Edilmesi Halkı Bilgilendirme Toplantısı Kapsamlaştırma ve Özel Format Belirleme Toplantısı Faaliyete Özel Formatın Alınması Devam Eden ÇED Süreci Ekim ÇED Süreci 2013 ÇED Raporunun Teslim Edilmesi İnceleme Değerlendirme Süreci Nihai Kararın Verilmesi ve Kararın Halkın Görüşüne Açılması ÇED Olumlu/Olumsuz Kararının Verilmesi Kasım 2013 Aralık 2013 Tablo 16. Projenin Zamanlama Tablosu Yıllar Aylar ÇED Süreci Gerekli İzinlerin Alınması Ekipmanların Temini Tesis Kurulum ve Montaj İşletmeye Alma 19

30 3.2. Projenin Fayda-Maliyet Analizi Rapora konu ruhsat alanında hali hazırda üretim faaliyetleri gerçekleştirilmekte olup, mevcutta kullanılan makine ekipman kullanılacak, gerek görülmesi halinde yeni ekipman temin edilecektir. Sahadaki üretim yatırımları için düşünülen finansman kaynağını ruhsat sahibinin kendi öz kaynakları oluşturmaktadır. Ancak gerektiğinde kredi talebinde bulunabilecektir. Projenin işletme dönemindeki gelir ve gider tahminleri aşağıda hesaplanmıştır. Yıllık İşletme Gelirleri Rehabilitasyon alanından ton/yıl malzeme çıkarılacak, bu malzemenin ton/yıl ı tüvenan olarak, ton/yıl ı kırma-eleme tesisinde boyutlandırılarak (mıcır), dekoratif taş ocağında ise m 3 /yıl satılacağı programlanmış olup,proje kapsamında üretim alanından istihraç satış fiyatı; Tüvenan olarak 4 TL/ton, Mıcır olarak 11 TL/ton ve Alaçatı Taşı için 20 TL/m 3 olarak düşünülmektedir. İlerleyen yıllarda bu fiyatlar günün ekonomik koşullarına paralel olarak yeniden düzenlenecektir. İşletmenin yıllık gelirleri Tablo 17 de verilmiştir. Tablo 17. Yıllık İşletme Geliri Gelir Türü Üretim Miktarı Birim Fiyatı (TL/birim) Tutar Kalker (tüvenan) Kalker (mıcır) Dekoratif Taş Toplam Üretim , ,00 Yıllık İşletme Giderleri Üretim faaliyetleri açık olarak gerçekleştirilecek olup, proje neticesinde maliyet oluşturan her bir kalem aşağıda tablolar halinde hazırlanarak hesaplanmıştır. Yakıt ve Yağ gideri İşletmede HP başına 0.12 lt yakıt tüketimi ile 0,0028 oranında da yağ tüketimi göz önüne alınmıştır. Makinelerin kapasite ve günlük çalışma süreleri göz önüne alınarak akaryakıt ve yağ sarfiyatları tek tek hesaplanmıştır. Yağ tüketimi akaryakıt tüketiminin 1/8.5 'i olarak hesaplanmıştır. Faaliyet kapsamında yılda 8 ay çalışması planlanmaktadır. Patlayıcı Madde gideri Faaliyet kapsamında açık ocak işletmeciliği yapılacak olup, delme-patlatma yöntemi ile üretim gerçekleştirilecektir. Yılda 48 patlatma yapılacak olup, her patlatma da 182 delik delinecektir. Elektrik gideri: Proje kapsamında elektrik enerjisi, idari bina, kırma-eleme ve vb. için gerekli olup, harcanan elektrik için oluşan gider kalemidir. 20

31 Ruhsat Harç gideri Proje kapsamında işletme faaliyetleri nedeni ile devlet hakkı, vergi, stopaj vb. için gerekli olan gider kalemleri toplamıdır. Nakliye Giderleri Ürünlerin stok alanından satış noktasına taşınması sırasında oluşan gider kalemidir. Ocaktan çıkarılacak malzemenin stok alanına, buradan kırma-eleme tesisine taşınarak buradan satışa sunulacaktır. Bu değerlendirmeye göre yıllık ,00 TL nakliye ücretinin rantabl olacağı düşünülmektedir. Proje kapsamında Tablo 18 de verilen birim fiyatlara göre hesaplamalar yapılmıştır. Tablo 18. Birim Fiyatlar Ürün Kabul (TL/birim) Mazot 5 Benzin 7 Yağ 10 Dinamit 6 ANFO 3 Kapsül 2 Kablo 1 Tablo 18 de verilen birim fiyatlara göre hesaplamalara yıllık işletme giderleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 19. Yıllık İşletme Giderleri Gider Türü Tutar (TL) Yakıt ve Yağ Personel ve İşçilik Elektrik Su Patlayıcı Madde Ruhsat Harç Nakliye TOPLAM Diğer İşletme Giderleri İnşaat Gideri : Faaliyet kapsamında inşaat yapılmayacak olup, kırma-eleme tesisinin montajı (ilave ekipmanlar) yapılacaktır. Bakım-onarım, yedek parça gideri: Bakım, onarım ve yedek parça giderleri olarak makine teçhizat giderinin %3 ü alınmıştır. Amortisman gideri: Makine teçhizat için amortisman oranı % 8 alınmış ve hurda değeri olarak %20 düşünülmüştür, montaj için %20 ve 10 yıl olarak hesaplanmıştır. 21

32 Nakliye Gideri: Proje kapsamında oluşacak diğer giderler Tablo 20 de verilmiştir. Tablo 20. Diğer Gider Gider Değer (TL/yıl) İnşaat 100,00 Bakım-Onarım, Yedek Parça 8.610,00 Amortisman Makine Teçhizat ,00 İnşaat 500,00 İşletme Malzemesi 1.000,00 Taşeron 0,00 Pazarlama ve Liman 0,00 Diğer (Beklenmeyen) 1.000,00 TOPLAM ,00 Projenin işletmeye alınması ile projenin ülke ekonomisine katkısı Tablo 21 de verilmiştir. Tablo 21. Projenin Ülke Ekonomisine Katkısı Katkı türü Hesaplama Şekli Tutarı (TL) Toplam Gelir Yıllık Üretim MiktarıxBirim Fiyat ,00 Toplam Gider İşletme Gideri+Diğer Giderler ,71 Brüt Kar Toplam Gelir-Toplam Gider ,29 Kurumlar Vergisi Brüt Karın % 25 i ,32 Devlet Hakkı Ocak başı satış tutarı x yıllık üretim miktarının % 4 ü ,00 Ek Devlet Hakkı (Hazine Arazilerinde) Devlet Hakkı x %30 u ,00 Gelir Stopaj Vergisi İşçilik ücretlerinden kesilen gelir stopaj vergisi % ,00 Projenin Milli Ekonomiye Katkı Toplamı Kurumlar Vergisi+Devlet Hakkı+Gelir Stopaj Vergisi ,32 Tablodan da görüleceği üzere söz konusu üretim yöre ve ülke ekonomisine yaklaşık TL yıllık katma değer sağlayarak, karlı bir yatırım olanağı da sunmaktadır Diğer Hususlar Bu bölümde belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır. 22

33 BÖLÜM 4: PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJENİN ETKİ ALANININ ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ: 4.1. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı: Meteorolojik ve İklimsel Özellikler vardır. Projenin gerçekleştirileceği İzmir ili sınırları içinde toplam 26 meteoroloji istasyonu Proje alanlarının iklimsel özelliklerinin genel olarak tanımlanması amacıyla, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü teşkilatına dâhil ve yıllıları arası verilerin bulunduğu en yakın istasyonu olan Çeşme Meteoroloji İstasyonuna ait meteoroloji bülteni incelenmiştir (bkz. Ek-1). Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü teşkilatına dâhil Çeşme Meteoroloji istasyonu uzun yıllara ait ( ) Meteoroloji Bülteni (bkz. Ek-1) incelenerek aşağıdaki bilgiler elde edilmiştir. 1- Bölgenin Genel İklim Koşulları Çeşme İlçesi Orta Enlem kuşağında, denizsel etkilere açık, iç deniz özelliği gösteren körfez yapısı ile Kıyı Ege şeridinin tektonik özelliğine göre iklimsel karakter göstermektedir. Orta Enlem kuşağında yer alması ve kıyı şehri olması nedeni ile Akdeniz iklimi karakteri hakimdir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve bol yağışlı, bahar ayları ise geçiş özelliği gösterir. 2- Basınç Dağılımı (Ortalama, Maksimum, Minimum Basınç) Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama basınç 1014,4 hpa dır. Ölçülen en yüksek basınç 1038,4 hpa ile Ocak ayında, ölçülen en düşük basınç ise 984,8 hpa ile Ocak ayında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre basınç değerleri aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 22. Basınç Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ortalama Basınç (hpa) ,4 1015,4 1012,9 1012,6 1011,2 1009,4 1010,1 1013, ,2 1017,7 1014,4 En Yüksek Basınç (hpa) 1038,4 1034,5 1035,2 1031,1 1022,6 1022,3 1018,8 1019, ,4 1033,6 1036,2 1038,4 En Düşük Basınç (hpa) 984,8 991,6 992,4 992,5 999,8 998,6 998,8 1001, ,1 996,6 994,4 984,8 23

34 Şekil 5. Basınç Değerleri Grafiği 3- Sıcaklık Dağılımı (Ortalama, Maksimum, Minimum Sıcaklık) Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sıcaklık 17,2 0 C, en yüksek sıcaklıkların ortalaması yıllık 21,9 0 C, en düşük sıcaklıkların ortalaması yıllık 12,9 0 C olarak gerçekleşmiştir. Ölçülen en yüksek sıcaklık 40,5 0 C ile Haziran ayında, ölçülen en düşük sıcaklık ise -4,0 0 C ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre sıcaklık değerleri aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 23. Sıcaklık Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ortalama Sıcaklık ( C) 9,3 9,8 11,7 15,1 19,5 23,9 25,8 25,5 22,4 18,3 14,1 11,1 17,2 En Yüksek Sıcaklıkların Ortalaması ( C) 13,3 13,8 16,1 19,8 24,4 28,8 30,6 30,5 27,8 23,4 18,8 15,0 21,9 En Düşük Sıcaklıkların Ortalaması ( C) 5,9 6,2 7,6 10,6 14,3 18,6 21,1 20,9 17,6 13,9 10,3 7,7 12,9 En Yüksek Sıcaklık ( C) 20,9 22,4 25,2 28,8 34,2 40,5 38,1 37,6 37,0 34,1 27,0 23,5 40,5 En Düşük Sıcaklık ( C) -3,6-4,0-2,6 1,0 5,0 10,0 12,0 11,9 9,0 0,0-0,7-3,0-4,0 Şekil 6. Sıcaklık Değerleri Grafiği 24

35 4- Yağış Dağılımı (Ortalama Toplam Yağış, Günlük Maksimum Yağış Miktarı) Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama toplam yağış miktarı 557,6 mm dir. En çok yağış ise Ekim ayında 165,2 mm olarak gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre yağış değerleri aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 24. Yağış Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Toplam Yağış Ortalaması (mm) 104,6 84,7 62,3 36,6 19,2 3,3 1,4 0,7 12,1 38,0 70,0 124,7 557,6 En Çok Yağış (mm) 91,9 81,3 61,8 66,5 48,7 55,0 13,5 18,0 72,8 165,2 94,0 95,2 165,2 Şekil 7. Yağış Değerleri Grafiği 5- Ortalama Nispi Nem, Minimum Nem. Çeşme Meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama nem %70,9 olarak gerçekleşmiştir. En düşük nem ise %12,0 ile Ekim ayında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre nem değerleri aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 25. Nem Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ortalama Nem (%) 73,5 72,7 72,4 72,2 70,5 66,0 65,8 66,8 69,3 72,3 74,7 74,6 70,9 En Düşük Nem (%) 25,0 19,0 29,0 26,0 22,0 16,0 21,0 24,0 22,0 12,0 25,0 27,0 12,0 Şekil 8. Nem Grafiği 25

36 6- Buharlaşma Durumu (Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması, Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması.) Çeşme Meteoroloji İstasyonu verilerine göre ortalama açık yüzey buharlaşması 1208,1 mm dir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, günlük en fazla açık yüzey buharlaşması 72,0 mm ile Temmuz ayında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre ortalama ve en fazla açık yüzey buharlaşma değerleri aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 26. Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 6,5 3,0 21,5 87,1 143,5 197,6 223,2 206,3 146,1 99,4 53,4 20,5 1208,1 En Fazla Açık Yüzey Buharlaşması (mm) 4,0 4,0 6,4 8,4 10,0 12,5 72,0 15,6 11,8 28,0 11,2 4,8 72,0 Şekil 9. Açık Yüzey Buharlaşma Değerleri Grafiği 7- Sayılı Günler Dağılımı (Ortalama kar yağışlı günler sayısı, ortalama kar örtülü günler sayısı, ortalama sisli günler sayısı, ortalama dolulu günler sayısı, ortalama kırağılı günler sayısı, ortalama orajlı günler sayısı) a) Ortalama Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Sayısı Çeşme Meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama kar yağışlı gün sayısı 1 gündür. Yıllık ortalama kar örtülü günler sayısı 0,1 gündür. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre kar yağışlı ve kar örtülü günler sayısı aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 27. Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Kar Yağışlı Günler Sayısı 0,5 0,3 0,2 0,0 1,0 Kar Örtülü Günler Sayısı 0,1 0,0 0,1 26

37 Şekil 10. Kar Yağışlı ve Kar Örtülü Günler Sayısı Grafiği b) Ortalama Sisli, Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günler Sayısı Çeşme meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sisli günler sayısı 1,1 gündür. Çeşme Meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama dolulu günler sayısı 1,3 gündür. En fazla dolulu gün sayısı 0,3 ile Aralık, Ocak ve Şubat aylarında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama kırağılı günler sayısı 5,5 gündür. En fazla kırağılı gün sayısı 2,2 ile Ocak ayında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık toplam orajlı günler sayısı 15,5 gündür. En fazla orajlı gün sayısı 2,3 ile Aralık ve Şubat aylarında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre sisli, dolulu, kırağılı ve orajlı günler sayısı aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 28. Sisli, Dolulu, Kırağılı ve Orajlı Günler Sayısı Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Sisli Günler Sayısı Ortalaması 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 0,0 0,0 0,1 0,2 0,0 1,1 Dolulu Günler Sayısı Ortalaması 0,3 0,3 0,1 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,3 1,3 Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması 2,2 1,3 0,6 0,0 0,2 1,2 5,5 Toplam Orajlı Günler Sayısı Ortalaması 2,2 2,3 1,6 1,1 0,9 0,3 0,2 0,2 0,6 1,7 2,1 2,3 15,5 Şekil 11. Sisli, Dolulu, Kırağılı ve Orajlı Günler Sayısı Grafiği 27

38 8- En yüksek Kar Kalınlığı Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, en yüksek kar kalınlığı 4 cm ile Şubat ayında gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre en yüksek kar kalınlığı aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 29. En yüksek Kar Kalınlığı Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık En Yüksek Kar Kalınlığı (cm) Şekil 12. En yüksek Kar Kalınlığı Grafiği 9- Rüzgar Dağılımı a) Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgar Yönü Çeşme Meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre birinci derecede hakim rüzgar yönü NNW (kuzeykuzeybatı) dir. İkinci derecede hakim rüzgar yönü ise N (kuzey) dir. Üçüncü derece akım rüzgar yönü ise NNE(kuzeykuzeydoğu) dir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yönlere göre rüzgarın esme sayıları toplamları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 30. Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları Yönler Aylar Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW

39 W WNW NW NNW Şekil 13. Esme Sayılarına Göre Yıllık ( ) Rüzgar Diyagramı 29

40 Şekil 14. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları Tablo 31. İlkbahar Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Yönler Mart Nisan Mayıs Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW

41 Tablo 32. Yaz Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Yönler Haziran Temmuz Ağustos Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Tablo 33. Sonbahar Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Yönler Eylül Ekim Kasım Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Tablo 34. Kış Mevsimindeki Rüzgarın Esme Sayıları Yönler Aralık Ocak Şubat Toplam N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW

42 Şekil 15. Mevsimlere Ait Esme Sayıları Rüzgar Diyagramı b) Yönlere Göre Rüzgar Hızı Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, yönlere göre ortama rüzgar hızları Tablo 35 de verilmiştir. Tablo 35. Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri Yönler Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık N 2,40 2,50 2,40 2,10 1,90 2,00 2,20 2,00 1,90 2,10 2,10 2,30 2,16 NNE 2,70 2,80 2,50 2,00 1,70 1,90 2,10 2,10 2,00 2,30 2,30 2,60 2,25 NE 2,80 2,90 2,50 1,90 1,90 2,00 2,20 2,50 2,30 2,30 2,30 2,70 2,36 ENE 2,60 2,60 2,30 1,80 1,60 1,60 1,80 2,10 1,80 2,00 2,20 2,50 2,08 E 2,00 2,10 1,70 1,30 1,10 0,90 0,90 0,80 0,80 1,10 1,40 2,00 1,34 ESE 1,90 2,40 1,90 1,30 1,20 1,20 1,00 1,20 1,00 1,30 1,30 1,90 1,47 SE 2,20 2,40 2,00 1,80 1,60 1,60 1,30 1,40 1,10 1,50 1,90 2,40 1,77 SSE 3,00 3,50 3,20 2,80 2,40 2,00 2,00 2,00 1,90 2,20 2,80 3,10 2,58 S 2,90 3,00 3,00 2,90 2,60 2,30 1,90 2,00 2,00 2,20 2,50 3,10 2,53 SSW 2,70 2,80 2,60 2,70 2,40 2,40 2,00 2,00 2,00 1,90 2,40 2,70 2,38 SW 2,40 2,30 2,20 2,50 2,00 2,40 1,50 1,60 1,40 1,30 1,90 2,40 1,99 WSW 1,90 2,10 1,80 1,90 1,70 1,60 1,60 1,30 1,30 1,30 1,60 1,70 1,65 W 1,50 1,40 1,20 1,30 1,10 1,00 1,20 1,00 1,00 0,80 1,10 1,40 1,17 WNW 1,40 1,60 1,40 1,20 1,40 1,80 2,20 2,10 1,80 1,40 1,10 1,30 1,56 NW 1,90 2,00 1,80 1,80 2,00 2,30 2,60 2,30 2,00 1,80 1,60 1,70 1,98 NNW 2,30 2,30 2,60 2,40 2,20 2,50 2,70 2,60 2,30 2,20 2,10 2,20 2,37 32

43 Şekil 16. Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği ( ) c) Ortalama Rüzgar Dağılımı Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama rüzgar hızı 2,83 m/sn olarak gerçekleşmiştir. Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ortalama rüzgar hızı aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 36. Ortalama Rüzgar Hızı Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk yıllık Ort. Rüz. Hızı (m/s) 3,30 3,50 3,20 2,90 2,50 2,50 2,70 2,50 2,30 2,50 2,80 3,30 2,83 Şekil 17. Ortalama Rüzgâr Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı 33

44 d)en Hızlı Esen Rüzgar ve Yön ve Hızı Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre en hızlı rüzgarın 33,9 m/sn olup, Aralık ayında yönü S (güney) görülmüştür. Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ortalama rüzgar hızı aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 37. En Hızlı Rüzgar Hızı ve Yönü En Hızlı Rüzgar ( m_sec ) ve Yönü Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık 30,7 27,7 30,1 31,1 22,8 21,2 21,5 25,9 32,3 26,2 31,6 33,9 33,9 SSE SSW SSE N SSE NNE NNE N W SSE N S S Şekil 18. En Hızlı Rüzgar Hızı Grafiği e) Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Çeşme Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık fırtınalı günler sı 17,4 gün, yıllık ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı 91,5 gündür. Kuvvetli rüzgarlı günler sayısının en fazla olduğu ay 11,2 gün ile Aralık ayıdır. Çeşme Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre fırtınalı ve kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ortalaması aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 38. Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması 3,5 3,1 2,6 1,4 0,3 0,1 0,1 0,1 0,3 1 1,8 3,1 17,4 Kuvvetli Rüzgarlı Günler Ortalaması 10,1 10,7 9,7 7,1 5,3 4,2 6,1 5,4 5,4 7,3 8,9 11,2 91,4 34

45 Şekil 19. Fırtınalı Günler Sayısı Ortalaması ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı Ortalaması Grafiği h) Fevk Rasatları Çeşme Meteoroloji İstasyonu yılları arasındaki FEVK Hadiseleri Tablo 39 da verilmiştir. Tablo 39. Çeşme İstasyonu Uzun Yıllar FEVK Hadiseleri TARİH İSTASYON OLAY ZARAR Çeşme Fırtına Evlerin kiremitlerini uçurmuş Çeşme Yüksek sıcaklık Akarsu su seviyesi azaldı veya kurudu Çeşme Fırtına Ağaçlar kırıldı Çeşme Fırtına Ağaçlarda dallar kırıldı Çeşme Fırtına Ağaçlar kırıldı Çeşme Yağış ve sel Ekili tarım alanları su altında kaldı Çeşme Yağış ve sel Ekili tarım alanları su altında kaldı Çeşme Fırtına Ağaçlar kırıldı Çeşme Fırtına Yerleşim yerleri zarar gördü Çeşme Meteoroloji istasyonu yılı standart zamanlarda ölçülen en yüksek yağış miktarı ve tekerrür grafiği aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 40. Çeşme İstasyonu Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri GÖZLEM DAKİKA S A A T YILI ,6 16,8 20,4 37,0 59,5 73,2 77,6 80,8 81,9 87,7 93,6 131,3 158,2 165, ,5 17,1 20,5 28,8 37,7 49,9 53,9 54,1 54,1 54,1 68,4 81,6 87,5 88, ,9 8,4 9,6 11,5 15,2 20,2 20,2 20,3 20,9 22,9 28,3 31,6 33,2 33, ,3 16,9 20,5 26,6 30,5 32,8 37,7 43,1 47,5 47,9 47,9 50,7 50,8 62, ,5 9,1 11,7 15,0 20,3 24,4 24,7 24,7 24,7 31,6 36,7 37,0 37,8 40, ,8 11,9 13,6 17,2 17,8 17,9 18,8 23,2 28,4 33,0 42,5 49,1 56,1 75, ,4 16,5 21,0 36,9 62,1 76,0 77,3 77,5 78,0 78,2 78,3 78,3 78,3 78, ,1 4,0 5,0 6,8 11,4 21,1 26,1 32,3 34,2 35,9 37,3 37,4 37,5 38, ,5 17,9 25,0 36,1 48,2 68,2 72,1 72,1 72,2 72,2 72,5 83,9 91,1 95, ,0 9,3 11,6 19,0 22,6 23,2 23,2 23,3 33,3 37,1 40,9 41,5 43,4 44, ,1 6,9 8,9 13,0 20,4 31,1 35,8 38,9 40,3 41,6 47,8 53,0 54,6 64, ,3 11,7 13,5 16,2 17,2 17,5 17,5 17,6 17,6 17,6 17,8 19,3 19,4 25, ,1 10,8 15,3 19,9 24,2 29,8 34,6 35,0 36,0 36,1 36,1 36,2 42,6 45, ,5 17,8 26,2 29,2 30,6 50,4 60,3 64,4 67,1 68,8 68,8 70,3 76,4 82, ,2 7,0 9,1 12,9 19,7 32,5 39,4 41,2 43,2 45,5 48,7 51,7 56,1 59, ,5 3,7 4,1 4,2 4,9 5,4 7,1 7,3 7,4 7,4 7,4 7,7 7,7 37,7 * ,3 22,3 25,7 27,4 29,5 34,7 36,5 40,3 41,6 41,6 41,6 42,7 45,8 45, ,0 17,5 20,4 22,9 40,7 46,5 46,7 46,7 46,8 46,8 46,9 47,0 47,0 81, ,2 14,3 19,8 23,3 24,3 24,4 24,4 24,4 24,4 31,5 31,5 35,8 37,7 55, ,8 10,0 10,5 10,7 12,7 19,2 23,9 26,7 29,3 29,4 30,1 36,6 41,4 44, ,5 4,5 4,8 5,8 6,9 8,0 8,2 8,2 8,2 8,2 8,2 8,2 11,8 56,9 * 35

46 1989 6,6 8,1 9,1 12,9 14,6 15,3 16,2 16,9 17,6 18,8 20,3 29,2 29,5 30, ,7 10,2 12,9 17,8 19,4 19,9 21,2 25,6 25,6 25,6 25,6 27,6 32,5 87,3 * ,0 23,5 32,5 39,5 44,3 44,4 44,4 44,7 44,7 44,7 44,7 44,7 44,7 74, ,5 3,5 4,4 5,5 5,6 10,7 14,7 15,6 15,8 15,8 15,8 15,8 15,8 49,7 * ,3 7,5 7,7 8,5 13,3 23,0 23,4 23,8 30,1 35,9 47,1 53,4 55,6 65, ,1 16,2 19,5 24,9 46,5 69,0 73,8 82,0 86,6 88,1 89,9 92,4 93,1 93, ,0 18,5 18,9 19,4 26,0 36,8 38,4 42,5 42,6 42,6 43,3 43,7 59,9 70, ,3 20,9 25,0 31,7 40,8 47,7 49,4 49,5 49,5 49,5 49,5 49,5 49,5 59, ,3 5,5 6,5 9,8 10,8 15,8 15,8 15,8 15,8 15,8 15,8 15,8 15,8 58,8 * ,4 12,1 15,7 18,7 22,9 25,5 25,8 25,8 25,8 25,8 25,8 25,8 25,8 37, ,7 14,1 15,8 26,1 42,4 55,6 60,6 65,4 78,7 90,6 102,0 123,1 132,6 136, ,0 18,5 24,0 45,1 62,2 73,0 74,7 77,3 80,3 80,5 81,0 81,0 81,2 81, ,2 8,8 9,0 10,1 10,2 15,6 18,8 21,4 22,5 23,3 24,7 24,7 24,7 33, ,3 11,2 12,6 20,5 30,9 33,8 36,7 38,8 40,3 42,5 52,2 75,9 77,2 77, ,8 9,8 11,2 16,1 22,5 29,3 30,4 33,8 35,3 36,3 37,0 49,4 58,3 66, ,9 10,2 13,2 16,5 20,6 20,6 21,0 24,8 28,6 35,8 44,8 53,4 53,4 53, ,8 5,1 5,4 7,6 12,0 13,7 13,7 17,2 19,7 21,7 22,1 25,5 36,9 91,9 * ,2 10,3 13,2 17,7 24,3 26,7 27,0 27,2 27,2 27,2 36,7 52,0 52,1 69, ,1 14,2 18,3 26,6 26,9 27,6 28,0 28,0 28,0 28,0 28,0 28,0 28,0 47, ,3 9,3 13,0 17,1 18,8 20,3 22,5 25,5 27,0 27,2 29,0 29,2 29,2 30, ,5 8,8 12,2 20,4 25,9 28,4 38,2 43,3 45,3 46,7 52,5 58,4 66,9 67, ,1 9,6 10,7 13,4 25,7 30,4 34,0 35,1 35,3 35,4 37,6 38,3 38,3 38, ,0 11,2 12,0 14,3 15,7 17,4 18,6 19,5 20,0 20,0 20,0 20,0 20,0 45,3 * ,2 16,2 18,6 21,3 26,1 32,8 33,6 33,7 33,8 33,8 33,8 37,4 38,2 39,2 N Y-ORT 8,4 13,0 16,0 21,5 28,7 35,5 38,1 40,2 42,1 44,0 47,3 52,8 56,1 63,1 62,8 Y-EB 14,0 23,5 32,5 45,1 62,2 76,0 77,6 82,0 86,6 90,6 102,0 131,3 158,2 165,6 165,6 Std.S 2,70 4,75 6,27 9,20 13,81 17,58 18,39 18,94 19,48 19,91 20,66 25,37 28,76 28,67 27,39 Car.K -0,09 0,37 0,54 0,71 1,05 1,10 0,99 0,98 1,02 1,13 1,10 1,48 1,75 1,59 1,57 UDF LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 LP3 2 YIL 8,5 12,5 15,1 20,0 25,6 30,9 33,5 35,5 37,5 39,4 42,9 46,7 49,2 56,9 57,0 5 YIL 10,9 16,9 21,0 28,6 38,0 46,3 49,9 52,5 54,8 56,9 61,3 68,5 73,5 80,8 81,8 10 YIL 11,9 19,5 24,6 34,1 47,0 58,3 62,3 65,2 67,7 69,9 74,4 84,9 91,9 97,8 99,8 25 YIL 12,7 22,5 28,9 40,9 59,2 75,6 80,1 83,1 85,7 87,9 92,0 108,0 117,9 120,8 124,1 50 YIL 13,1 24,5 32,0 45,8 68,8 90,2 94,7 97,8 100,4 102,5 105,8 127,1 138,8 139,5 143,5 100 YIL 13,5 26,4 34,8 50,5 78,9 106,3 110,7 113,6 116,1 118,1 120,2 147,7 157,8 162,8 163,9 PLF 0,11 0,19 0,24 0,34 0,48 0,61 0,64 0,67 0,70 0,72 0,75 0,87 0,94 1,00 1,02 PLV 0,15 0,23 0,28 0,36 0,47 0,57 0,62 0,65 0,68 0,71 0,76 0,84 0,88 1,00 1,00 36

47 REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESİSİ VE DEKORATİF Şekil 20. Çeşme İstasyonu Yağış Şiddet-Süre-Tekerrür Eğrisi 37

48 Jeolojik Özellikler a) Bölge Jeolojisi (İlgili kesitler ve haritalar) Ege bölgesi jeolojik yapısı, tektonik ve iklime bağlı olarak gelişen topografyası ile farklı topografik şekilleri meydana getirmiş, doğal güzelliklerinin oluşturduğu bir fiziki çevre yaratmıştır. Orojenik ve tektonik hatların Ege Denizi ne dik olarak uzanması, iklim bakımından olumlu etkiler yaratırken, aynı zamanda da girintili-çıkıntılı bir kıyı çizgisi ortaya çıkmıştır. Çeşme Yarımadası da bu özelliklere sahiptir. İzmir ilinin en yaşlı kayaç birimleri, Menderes Masifini oluşturan Paleozoik yaşlı temel kayaçlardır. Özellikle ilin güneyinde geniş yüzlekler veren Menderes Masifinin çekirdeği mikaşist ve paragnyslardan oluşmakta olup bunlar aşamalı olarak metablastik gözlü gnays ve sonunda anatektik granitik gnaysa geçiş yaparlar. Mikaşist ve gnayslardaki mineral topluluğu ditsen-stavrolit-almandin-biotit-muskovit-plagioklaz-kuvarstır. Ana kayaçların genellikle prekambriyen ve/veya en alt paleozoik yaşlı olduğuna bilinmektedir. İnceleme alanı ve çevresinde tortul ve volkanik kayaçlar yayılım sunmaktadır. Bu kayaçlar üzerine, Alaçatı nın batısında yayılım gösteren Mesozoyik (Triyas) yaşlı kireçtaşları uyumsuz olarak otururlar. Bölgede Mesozoyik yaşlı kireçtaşları üzerine Senozoyik (Neojen) yaşlı kayalar uyumsuz olarak gelirler. Çakıltaşı ile başlayan Neojen yaşlı karasal oluşuklar kil, kum, kireçtaşı, marn ardalanması ile devam eder ve üst seviyelerinde ardalanmalı olarak tüf, tüfit, aglomera ve andezit türü volkanik kayaçlara geçer. Bu birimlerin değişik boyutlardaki parçalarından oluşan Kuvaterner yaşlı alüvyon/yamaç molozu, tüm birimleri uyumsuz olarak örtmektedir. Bölgede yer alan bu kayaçlar önceki çalışmalarında ışığında Mesozoyik ve Senozoyik yaşlı kayaçlar olmak üzere iki ana grupta ele alınmıştır. Mesozoyik Yaşlı Kayaçlar Mesozoyik (Triyas) yaşlı kayaçlar Çeşme Yarımadasında; Çeşme Karadağ, Kokardağ, Alaçatı Karadağ, Akçakaya Tepe ve İstanbul Dağı nda yayılım sunar. Çeşme güneyi ve kuzeyinde yer alan Karadag, Kokardağ, Alaçatı batısındaki Karadağ civarında yayılım sunan kireçtaşları Jura yaşlı, Sifne Mevkii nde İstanbul Dağı ve Karabayır tepelerinde yayılım sunan kireçtasları ise Alt Karbonifer yaşlıdır. Çeşme kuzeyindeki Kokar Tepe, güneyindeki Karadağ, doğusunda Alaçatı Karadağ, Karabayır Tepe, İstanbul Dağı nda yüzlek veren Üst Triyas yaslı koyu grigri renkli kireçtaşları çok kırıklı ve çatlaklı bir yapı sunmalarına karsın oldukça dayanımlıdırlar. Bol çatlaklı ve kırıklı olan kireçtaşlarında karstik yapılar gelişmiştir. Karstik olaylar kireçtaşlarının yüzeylerinde çeşitli şekillerde lapyaların oluşmasına neden olmuştur. Kireçtaşlarının çevredeki Neojen yaşlı genç tortul ve volkanik kayaçlarla çevrili olmasından dolayı tabanları gözlenememekte ve aralarındaki bağlantılar açık bir şekilde belirlenememektedir. 38

49 Senozoyik Yaşlı Kayaçlar Bölgede Senozoyik yaşlı kayaçları Neojen yaslı tortul kayaçlar ve volkanik kayaçlar oluştururlar. Mesozoyik yaslı kireçtaşları üzerine inceleme alanının batı kesimlerinde karasal tortul kayaçlar doğrudan uyumsuz olarak otururlar. Çeşme Yarımadasında MTA tarafından jeotermal akışkan eldesi amacıyla açılan FY- 1 derin sondajından (Yılmazer ve Yakabagı, 1995) elde edilen veriler dikkate alındığında yaklaşık 310 m. derinlikte Mesozoyik yaşlı dolomitik kireçtaşları üzerine taban çakıltaşı ile başlayan ve kiltaşı, kumtaşı, marn ardalanmasından oluşan Neojen yaslı karasal çökellerin geldiği gözlenmektedir. Yaklaşık 200 m. Kalınlık sunan karasal tortul kayaçlar üzerine aglomera ve tüfler gelmektedir. Alüvyon ve yamaç molozu inceleme alanındaki Kuvaterner yaşlı oluşuklardır. Proje alanının da bulunduğu Çeşme Yarımadasına ait stratigrafik kesit aşağıda verilmiştir. Şekil 21. Çeşme Yarımadası na Ait Genelleştirilmiş Stratigrafik kolon kesiti 2 2 Kaynak: GEMİCİ, 1999 dan değiştirilerek 39

50 b) Çalışma Alanı ve Jeolojisi (İlgili Kesitler ve haritalar) Proje alanı mesozoyik (triyas) yaşlı koyu gri renkli kireçtaşlarından oluşmakta olup çok kırıklı ve çatlaklı bir yapıya sahip olmalarına karşın oldukça dayanımlıdır. Karstik olaylar kireçtaşlarının yüzeylerinde çeşitli şekillerde lapyaların oluşmasına neden olmuştur. Ayrıca, bazı alanlarda büyük boşluklar meydana gelmiştir. Erime boşlukları ikincil gözenekliliği oldukça arttırmaktadır. Çatlak sistemleri yer yer kalsit ve silisli eriyiklerle doldurulmuştur. Değişik boyutlarda Megalodon fosilleri içeren birimde yer yer dolomitli seviyeler gözlenir. Kireçtaşlarının çevredeki Neojen yaslı genç tortul ve volkanik kayaçlarla çevrili olmasından dolayı tabanları gözlenememekte ve aralarındaki bağlantılarda açık bir şekilde belirlenememektedir. Üst dokanağı ise, uyumsuzlukla Senozoyik (Neojen) yaslı kayaçlara geçer. Bölgede yer alan volkanik kayaçlar tüf, tüfit, aglomera, andezit ve çok az bir alanda gözlenen bazaltlardır. Yer yer belirgin katmanlanma sunan tüfitler, volkano-sedimenter özelliktedirler. Bu katmanlanmalar volkanik kayaçların karasal tortul kayaçlar ile ardalanma sundukları geçişli dokanaklarda belirgindir. Aglomera ve andezit türü volkanik akıntılar ise sahanın kuzey kesimlerinde gözlenirler. Proje alanına ait jeoloji haritası ve kesitleri Ek-11 de verilmiştir Hidrojeolojik Özellikler (İlgili harita ve kesitleri) a) Sahanın Genel Karakteri Proje alanı; dayanımı yüksek Mesozoyik yaşlı kireçtaşlarından oluşmaktadır. Bölgede yüksek kotlu alanlarda görülen birimle beraber, Neojen yaşlı karasal tortullar ve volkanik oluşuklar görülmektedir. Proje alanının bulunduğu Akça Tepe (120m) mevki, Mesozoyik yaşlı kireçtaşlarının oluşturduğu yükseltilerdir. Bu yükseltiler bölgenin tektoniğine bağlı olarak Kuzey-Güney yönlü uzanım gösterirler. Bölgedeki Senozoyik yaşlı kayaçları oluşturan gerek karasal tortul kayaçlar gerekse de volkanik oluşuklar nispeten daha düşük kotlu morfolojik yapıları oluştururlar. Bölgede yer alan akarsuların hepsi mevsimliktir. Kış ve bahar mevsimlerinde yağışların geliştirdiği dereler, orta sıklıkta dentritik türde bir akaçlama ağı meydana getirmişlerdir. Kireçtaşları, Mesozoyik ve Senozoyik te meydana gelmiş orojenezlerle birçok tektonik olaylara maruz kalmıştır. Tabaka doğrultuları genel olarak, K5-15B/40-50KD arasında değişir. Birimde tektonizma ileri derecede geliştiğinden, erime boşlukları, karstik yapılar ve çatlaklar oluşmuştur. Çatlak doğrultuları baskın olarak K65-75B/80-90D arasında değişir. Neojen yaslı volkanik kayaçlar ve karasal tortul kayaçlar, kireçtaşlarına göre daha az tektonizma geçirmiştir. Doğrultu ve eğimleri çok değişkendir. Birimde gözlenen çatlaklar, kireçtaşlarına göre az gelişmiş olup doğrultuları genel olarak K65-70B arasında değişir (Tellioglu,1996). 40

51 b) Yer altı Su Seviyesi Yeraltısuyu rezervi İzmir-Sahil Ovaları hidrojeolojik etüt raporu içinde hesaplanmıştır. Bu rapora göre İlçe sınırları dahilindeki yeraltı suyu emniyetli rezervi 5 hm 3 /yıldır. Bu suyun tamamına yakın kısmı açılan kuyularla çekilmektedir. İlçe sınırları içinde yeraltısuyu genel olarak ovalık kısımlarda veya dere vadilerindeki alüvyonlarda bulunmaktadır. Bu bölgede açılmış sondaj kuyularının; Derinlikleri m Statik Seviyeleri 20 m civarında Verimleri 5-10 lt/s arasındadır. Çeşme bölgesindeki yer altı sularında tuzlanma sorunu bulunmamaktadır. Son yıllarda etkili olan kuraklık nedeniyle yeraltı suyu seviye düşümleri genel olarak 3-10 m mertebesinde olmuştur. Proje alanında DSİ ve/veya kurum/kuruluşlarca kullanma ve sulama amaçlı açılmış keson, sondaj kuyusu vb. mevcut değildir. c) Yer altı Suyundan Faydalanma Durumu (Mevcut her türlü keson, derin, artezyen v.b. kuyu) Proje alanı içerisinde ve yakın çevresinde çalışmalarda içme-kullanma temini amacıyla açılan kuyu, keson ve sondaj tespit edilmemiştir. Proje sahasının içinde ve yakın çevresinde yapılan çalışmalarda bölgedeki akarsuların mevsimlik akış göstermesi nedeniyle kaynak ve çeşmelerin sürekli ve sürdürülebilir bir kaynak olmaktan uzak olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla bölgedeki kaynaklar kırsal yerleşimin içme ve kullanma suyunu teşkil etmemektedir. Yapılacak işletme faaliyetlerinde yeraltı suyunu kirletici unsurlara yer verilmeyecek, kimyasal madde kullanılmayacak, galeri patlatması yapılmayacaktır. Ayrıca, belirtilen su kaynakları ve tesislerin işletme faaliyetlerinden nicel veya nitel olarak olumsuz yönde etkilendiğinin belirlenmesi durumunda faaliyetler derhal durdurulacaktır. Söz konusu olumsuz etkilerin oluşması halinde tüm zarar ve ziyan faaliyet sahibince girilecek, bu etkiler giderilmeden yeniden faaliyete başlanmayacaktır. İşletme sonrası sahadaki patlatma işlemleri sona ereceğinden ve üretim yapılan alanlar doğaya yeniden kazandırılacağından, işletme sırasındaki etkiler ortadan kalkacak olup, işletmenin sonunda hidrojeolojik etkiler oluşmayacaktır. 41

52 Hidrolojik Özellikler (ilgili harita ve kesitleri) a) Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Projeye konu alan ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje sahası içerisinde sürekli akış gösteren dere bulunmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca proje sahası içerisinde ve içinde yeraldığı içine alan drenaj alanında herhangi bir göl, gölet, baraj, kuyu, kaynak ve akifer bulunmamaktadır. Saha içerisinde kullanma ve sulama amaçlı açılmış herhangi bir kuyu mevcut değildir. Proje alanı merkezinden itibaren yaklaşık 750 m yarıçapındaki göl, gölet, baraj, akarsu, çeşme vb. sulak alanları gösterir plan Şekil 22 de verilmiştir. yeri; Bölgeye içme suyu sağlayan ve 2001 yılında işletmeye açılan Alaçatı Barajının aks Dekoratif taş ocağına kuş uçumu yaklaşık 1500 m, Rehabilitasyon Alanına 1900 m mesafede bulunmakta olup, proje alanı baraja ait Mutlak, kısa, orta ve uzun mesafeli koruma alanında kalmamaktadır (bkz. Ek-3 Çevre Düzeni Planı). Hırsızdere üzerinde kurulu bulunan Alaçatı (Kutlu Aktaş) Barajı'ndan yılda 2,7 hm 3 / yıl su Çeşme ilçesi ve Alaçatı'ya tahsis edilmekte olup bölgeye içme ve kullanma suyu sağlayan barajın göl alanı 255 hektardır. 17 hm 3 göl hacmine sahip, yüksekli 17,3 m olan barajın yağış alanı 42,2 km 2 olup, projeden etkilenmesi beklenmemektedir. a) İçme, Kullanma, Sulama Amaçlı Kullanım Durumları Bölgenin içme ve kullanma suyu ihtiyacı 2001 yılında işletmeye açılan Çeşme Alaçatı (Kutlu Aktaş) Barajı'ndan tahsis edilmekte olup ayrıca Çeşme-Ildır bölgesindeki kaynaklardan karşılanmaktadır. Proje alanı içerisinde içme ve kullanma suyu temini amacıyla açılan/kullanılan herhangi bir kaynak bulunmamaktadır. Proje kapsamında içme ve kullanma suyu amaçlı kuyu bulunmamakta olup, açılması planlandığında ilgili kurum/kuruluşlardan gerekli izinler alınacaktır. Yapılacak işletme faaliyetlerinde yer altı ve yerüstü suyunu kirletici unsurlara yer verilmeyecek, kimyasal madde kullanılmayacak, galeri patlatması yapılmayacak, patlatmanın minimum ölçülerde ve ilgili kurumların izin verdiği değerlerde olması sağlanacaktır. Patlatma sırasında ortaya çıkabilecek olan vibrasyonun yer altı suyuna etkilerin azaltmak amacıyla, patlatma sırasında gecikmeli fitiller kullanılarak ortaya çıkan vibrasyonun ocak alanı içinde sönümlenmesi sağlanacaktır. İşletme sonrası sahadaki patlatma işlemleri sona ereceğinden ve üretim yapılan alanlar tekrar doğaya yeniden kazandırılacağından, işletme sırasındaki etkiler ortadan kalkacak olup, işletmenin sonunda hidrojeolojik etkiler oluşmayacaktır. 42

53 Projenin faaliyete geçmesi ile beraber proje alanı çevresinde bulunan mevcut dere/kuru dere yataklarının konumu değiştirilmeyecektir. Proje alanı çevresindeki derelere hiçbir şekilde sıvı ve katı atık atılmayacaktır. Proje alanı yakınından geçmekte olan yüzeysel su kaynakları üzerinden yol geçişi sağlanması durumunda, geçişler DSİ Bölge Müdürlüğü nün görüşü doğrultusunda yapılacaktır. Ayrıca faaliyetin arazi hazırlık ve işletme dönemlerinde tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yüzeysel Su Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen hükümlere uyulacaktır. Proje kapsamında kuru ve sulu derelere hiçbir şekilde müdahale edilmeyecek, Sulak Alanlar kapsamına giren her türlü çalışmada Ek-II formu doldurularak Valiliğe başvuru yapılacak ve ilgili Bakanlıktan gerekli sulak alan izni alınacaktır. Şekil 22. Proje Alanı ve Çevresini Gösterir Hidroloji Haritası 43

54 Toprak Özellikleri İlde görülen iklim, topografya ve jeolojik yapı varlıkları ile vejetasyondaki çeşitlilik değişik özelliklere sahip toprakların oluşumuna neden olmuştur. Kullanma kabiliyeti sınıfları sekiz adet olup, toprak zarar ve sınırlandırmaları I. sınıftan VIII. sınıfa doğru giderek artmaktadır. İlk dört sınıf arazi, iyi bir toprak idaresi altında yöreye adapte olmuş kültür bitkileri ile orman, mera ve çayır bitkilerini yetiştirme yeteneğine sahiptir. V, VI., VII. sınıflar adapte olmuş yerli bitkilerin yetiştirilmesine elverişlidir. Bunlardan V. ve VI. sınıflarda toprak ve su koruma önlemleri alındığı takdirde bazı özel bitkilerde yetiştirilebilir. VIII. sınıf arazi, çok etkin ve pahalı ıslah çalışmaları ile üretim alınabilirse de mevcut piyasa koşullarında, elde edilecek ürün yatırım harcamalarını karşılayamaz. İzmir ili arazinin çevresel özellikleri, potansiyel verim, arazi uygunluğu, toprak yapısı ve arazi örtüsüne göre 4 agro ekolojik bölgeye ayrılmıştır. Proje alanının bulunduğu Çeşme İlçesi 3. Alt Bölgede bulunmaktadır. a) Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı İklim, topografya ve ana madde farklılıkları nedeni ile İzmir ilinde çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. İzmir İli topraklarının büyük bölümü kalkersiz kahverengi topraklar sınıfına girmektedir. Alanı geniş olan diğer topraklar, kalkersiz kahverengi orman toprakları ile kırmızı Akdeniz topraklarıdır. Akarsu havzalarının düz bölümlerini oluşturan alüvyonel araziler geniş bir alanı kapsamaktadır. Geriye kalan topraklar ise kahverengi orman toprakları, kırmızı Akdeniz toprakları, rendzina toprakları ve organik topraklarıdır. Oluşumlarına göre toprak sınıfları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo 41. İzmir İline ait Toprak Sınıfları Toprak Sınıfları Alan (ha) Payı (%) Kalkerli kahverengi toprak ,31 Kalkerli Orman Toprağı ,40 Kırmızı Akdeniz Toprağı ,88 Alüvyonel Topraklar ,93 Kahverengi Orman Toprakları ,30 Rendizina Toprakları ,35 Kırmızı Akdeniz Toprakları ,55 Diğerleri ,29 Toplam ,00 Tarım arazilerinin I., II. ve III. sınıf araziler üzerinde yoğunlaştığı ancak en fazla yüzölçümüne sahip olan orman alanları ile çayır mera alanlarının VII. sınıf araziler üzerinde olduğu görülmektedir. İzmir İlinde işlemeli tarım toprakları olarak kabul edilen toprakların %95,2 sinin tuzsuz, %3.3 hafif tuzlu, %0.4 ü orta tuzlu ve %0.l i ise çok tuzludur. Tarım topraklarının %32.l i asit, %60.8 i nötr, %7.l i ise alkali reaksiyona sahiptir. 44

55 Tarım topraklarının büyük bir kısmı organik madde yönünden fakir durumdadır. Analiz sonuçları ortalamalarına göre toprakların % 15.9 unda organik madde çok az, % 50 sinde az, % 25.5 inde orta, % 6.4 ünde iyi, % 2.2 sinde ise yüksek düzeydedir. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan, proje alanı ve ünitelerinin işlendiği 1/ ölçekli Arazi Varlığı haritası kaynak alınarak hazırlanan Toprak Haritası Şekil 23 de verilmiştir. Şekil 23. Proje Alanına Ait Toprak Haritası Proje alanında yapılan arazi incelemesi ve Şekil 23 de verilen harita okumaları sonrası arazinin büyük toprak grubunun Kahverengi toprak (U) grubunda olduğu ve sığ-çok sığ (0-20 ve cm kalınlığında olduğu) tespit edilmiştir. Alanın tamamı Maliye ye ait hali arazi durumundadır. b) Yamaç Stabilitesi Proje alanında yapılan gözlemsel zemin ve temel etütlerinde, 1/ ölçekli Arazi Varlığı Haritası okumalarında ve yapılan arazi çalışmalarında ortalama %6-20 ve %12-20 eğimli bir topografya sergilediği tespit edilmiştir. Proje alanının 1/ ölçekli Arazi Varlığı Haritası kaynak alınarak işaretlendiği eğim haritası Şekil 24 de verilmiştir. 45

56 Şekil 24. Proje Alanına Ait Eğim Haritası Proje alanındaki toprak yapısının %6 ile 20 arasında eğime sahip olması ve 0-50 cm kalınlığında olması nedeniyle alanda çalışma yapılacak aynalarda sıyırma kazısı yapılacaktır. Alanda kimi yerlerde sıyırma kazısına gerek duyulmamakta olup en kötü koşullar değerlendirilerek yeni açılacak üretim aynalarında ve basamaklandırılacak alanlarda 50 cm bitkisel toprağın sıyrılacağı değerlendirilmiştir. Proje alanındaki işletme yöntemleri, işletme projesine uygun olarak basamak ve kademeler şeklinde olacaktır. Dekoratif taş ve rehabilitasyon alanındaki kademeler maksimum 10 m yüksekliğinde ve m arasında, araçların rahat manevra yapabileceği genişlikte olacaktır. İşletme sırasında meydana gelecek olan basamaklardaki şev açıları o arasında olacaktır. Alandaki yamaç stabilitesini sağlamak için şevlerin duraylılığı sağlanarak, erozyonun ve toprak kaymasının önüne geçilecektir. Üretim sonrası kalacak olan basamakların genel şev açısı o civarında olacaktır. Bu genel şev açısı, alanın jeolojik olarak kireçtaşından meydana gelmesi sebebiyle herhangi bir stabilize sorunu yaşanmayacaktır. c) Sahanın Erozyon Açısından Durumu Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 1/ Ölçekli Arazi Varlığı Haritası referans alınarak hazırlanan ve projeye ait ünitelerin işlendiği Şekil 25'da verilen erozyon haritasında proje alanı 4. Dereceli su erozyonu yaşanan alanlarda kaldığı tespit edilmiştir. İşletme yapılacak olan alanın mevcut eğimi yaklaşık olarak o civarındadır. İşletme alanı jeolojik olarak kireçtaşı ve tüften meydana geldiğinden herhangi bir erozyon oluşumu bulunmamaktadır. 46

57 Ancak işletme sırasında alanda patlayıcı madde ile üretim işlemleri gerçekleştirileceğinden, patlatma sonrası ocak alanındaki malzemede gevşeme olacaktır. Gevşeyen malzemenin ve basamaklarda askıda kalan malzemenin tehlike arz etmemesi ve alanın erozyona uğramaması için, askıda kalan malzemeler kepçe ile yerinden sökülerek basamak tabanlarına indirilecektir. Basamakların şev açıları; erozyona ve toprak kaymasına maruz kalmayacak şekilde duraylılıkları sağlanacaktır. Şekil 25. Proje Alana Ait Erozyon Durumu Haritası d) Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan Mera, Çayır, vb. Proje sahası alanı toplam 39,03 ha olup tamamı, 6186 ve 6187 numaralı Maliye ye ait Hazine arazisi içerisinde kalmaktadır. Söz konusu alanlara ait Çeşme Kaymakamlığı Malmüdürlüğü nden alınan yazı, tapu örneği ile ruhsat alanının işlendiği kadastro paftası Ek- 10 da verilmiştir. Proje alanında bitkisel toprak oldukça sığ olup ortalama 0-50 cm kalınlığındadır. Söz konusu bitkisel toprak üretim faaliyetlerine başlanılmadan alandan sıyrılarak alınacak ve bitkisel toprak depolama alanında depolanacaktır. 47

58 Tarım ve Hayvancılık İzmir ilinin yüzölçümü toplam 1.195,770 hektar olup, 2012 TÜİK verilerine göre hektarında tarım yapılmaktadır. Tarım alanlarının hektarı ekilen alan, nadas alanı, hektarı sebze bahçeleri, hektarı meyve alanı ve 969 hektarını süs bitkileri yetiştirme alanı oluşturmaktadır. İlde büyükbaş, küçükbaş, kümes hayvancılığı, arıcılık ve çipura ve levrek gibi su ürünleri yetiştiriciliği yapılmaktadır yılı TÜİK verilerine göre Çeşme İlçesinde toplam dekar alanda tarımsal faaliyetler gerçekleştirilmekte olup, dekarlık alan ekilmekte, 810 dekarlık alan nadasa bırakılmakta, dekarlık alanda sebze, dekarlık alanda ise meyve yetiştirilmektedir. a) Tarımsal Gelişim Proje Alanları Proje alanı ve çevresinde tarımsal gelişim alanı/alanları bulunmamaktadır. b) Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü İzmir de sulama genelde halk sulaması şeklinde olup, yeraltı sulaması olarak yapılmaktadır. İzmir ilinde DSİ tarafından gerçekleştirilen etütlerde; sulanabilecek tarım arazilerinin dekar olduğu tespit edilmiş olup, hektar alanda sulu, hektar alanda kuru tarım yapılmaktadır. Proje alanında bulunduğu Çeşme İlçesinde, 2011 yılı TÜİK verilerine göre Çeşme İlçesinde dekar alanda tarımsal faaliyetler gerçekleştirilmekte olup, dekarlık alan ekilmekte, 810 dekarlık alan nadasa bırakılmakta, dekarlık alanda sebze, dekarlık alanda ise meyve yetiştirilmektedir. İlçede 2012 yılı TÜİK verilerine göre yetiştirilen ürüne göre ekilen alanlar aşağıda verilmiştir. Tablo 42. Çeşme İlçesi Ekilen Arazi Miktarı Arazi Cinsi Miktarı (da) Ekilen Tarla Alan Nadas Alanı 810 Sebze Bahçeleri Alanı Meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin alanı Toplam Çeşme İlçesinde yetiştirilen tarım ürünleri arasında en önemlileri; kavun, enginar, sofralık domates ve zeytin (yağlık)dir. 48

59 c) Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Çeşme İlçesinde tarla ürünleri, meyve ve sebze yetiştirilmekte olup, tarla ürünleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 43. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Tarla Ürünleri Grup adı Ürün adı Ekilen alan(dekar) Üretim(ton) Tahıllar Buğday (Diğer) Arpa (Diğer) Patates (Diğer) Bakla (Yemeklik) Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök Ve Yumrular Bezelye 18 4 Nohut 30 8 Fasulye (Kuru) 15 4 Börülce 18 4 Saman Ve Ot Yulaf (Yeşil Ot) İlçede 2012 yılı TÜİK verilerine göre buğday (diğer) ve arpa (diğer) üretimi diğer tarla ürünlerine göre fazla olup, bölgede tarla üretimi azdır. Çeşme İlçesinde sebze üretimi; meyvesi yenen kavun ve enginar gibi sebzelerden oluşmaktadır. Aşağıdaki tabloda yetiştirilen sebze ürünleri ve üretim miktarları verilmiştir. Tablo 44. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Sebze Ürünleri Ekilen Arazi Miktarı Grup adı Ürün adı Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) Soğan (Taze) Kök Ve Yumru Sebzeler Soğan (Kuru) Pırasa Kereviz (Kök) Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Bamya Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Patlıcan Kabak (Sakız) Bezelye (Taze) Fasulye (Taze) Börülce (Taze) Bakla (Taze) Kavun Karpuz Karnıbahar Lahana (Beyaz) Marul (Kıvırcık) Enginar Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) Ispanak Semizotu 5 4 Maydonoz Roka 5 4 Nane 10 7 Dereotu yılı TÜİK verilerine göre ilçede yetiştirilen meyve türleri, kapladıkları alan ve miktarı verilmiştir. 49

60 Tablo 45. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Meyve Ürünleri Grup adı Ürün adı Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim(ton) Üzüm Üzüm (Sofralık-Çekirdeksiz) Üzüm (Diğer) Üzüm (Şaraplık) Muz-İncir-Avokado-Kivi İncir Portakal (Washington) Portakal (Diğer) 5 7 Turunçgiller Mandalina (Satsuma) Mandalina (Clementin) 0 7 Limon Elma (Golden) 24 9 Elma (Starking) 3 2 Armut Ayva 4 7 Şeftali (Nektarin) Diğer Meyveler-Taş Çekirdekliler Ve Şeftali (Diğer) 0 8 Yumuşak Çekirdekliler Erik Kayısı 0 38 Vişne 0 2 Çilek 8 34 Nar Zeytin (Sofralık) Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular Zeytin (Yağlık) Badem Baharat Bitkileri (İşlenmemiş) Anason İlçe genelinde toplu meyve yetiştiriciliği yapılan alan az olmakla beraber, özellikle zeytin yetiştiriciliği diğer meyvelere göre daha fazladır. d) Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Çeşme İlçesinde; büyükbaş, küçükbaş, arıcılık ve kümes hayvancılığı yapılmaktadır. Yoğunlukla keçi yetiştiriciliğinin yapıldığı ilçede, ikinci sırada koyun (yerli) yetiştiriciliği gelmektedir. İlçede, 2012 yılı TÜİK verilerine göre büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar ve hayvansal üretim miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 46. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Sayısı ve Hayvansal Üretim Hayvan Adı Yetişkin Genç-Yavru Toplam Sağılan hayvan sayısı (baş) Süt (Ton) Sığır (Kültür) ,92 Sığır(Melez) ,536 Sığır(Yerli) Koyun (Yerli) Keçi(Kıl) ,42 İlçede çoğunlukla et tavukçuluğu yapılmakta olup, 2012 yılı TÜİK verilerine göre ilçede yapılan kümes hayvancılığı ve üretimi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 47. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Kümes Hayvanları Miktarı Hayvan Adı Mevcut sayı Et Tavuğu Yumurta Tavuğu 500 Hindi 50 Kaz 40 Ördek 25 50

61 İlçede arıcılık faaliyetleri 4 köyde gerçekleştirilmekte olup, toplam kovanda arıcılık yapılmaktadır yılı TÜİK verilerine göre ilçede yapılan arıcılık ve üretimi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 48. Çeşme İlçesinde Yapılan Arıcılık Faaliyetleri Yeni kovan sayısı Eski kovan Toplam kovan Bal üretimi (ton) Balmumu üretimi (ton) İlçede ayrıca at ve eşek yetiştiriciliği de yapılmakta olup, 2012 yılı TÜİK verilerine göre ilçede yapılan üretimleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 49. Çeşme İlçesinde Yetiştirilen Tek Tırnaklılar Hayvan Adı Yetişkin (baş) Genç-Yavru (baş) Toplam At Eşek

62 Flora ve Fauna Proje alanı ve çevresinin, flora ve faunasının tespit edebilmek için, arazi çalışması yapılmış ayrıca çeşitli literatürler ile alanda daha önce yapılmış çalışmaların yayınları taranmıştır. a) Türler, Endemik Türler, Yaban Hayatı Türleri ve Biyotoplar, Ulusal ve Uluslar arası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler Flora Proje alanı Davis in Grid sistemi (Flora of Turkey and the East Aegen Islands) açısından incelendiği zaman, B1 karesinde bulunmakta olup, Ege Bölgeleri sınırları içerisinde yer almaktadır.şekil 26 da Davis in grid (kareleme) sistemi görülmektedir. Şekil 26. Davis in Grid Sistemi (Grids of Davis) İklim ve Vejetasyon: Proje alanı İzmir ilinde yer alır ve ilde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yazları kurak ve sıcak kışları ılık ve yağışlı geçer. Kar yağışı yok denecek kadar azdır. Proje alanı vejetasyonu ağırlıklı olarak maki ve fundalıklardan oluşmaktadır. Alan içerisinde kuru vadiler ve kayalıklar bulunmaktadır. Genel bitki örtüsü olarak kısa boylu maki topluluğu yer alır. Otsu formda ve kserofit (kurakçıl) topluluklan (garig); laden (Cistus sp), kekik (Thymus sp), lavanta (Lavandula sp), abdestbozan (Sarcepoterium spinosum) gibi türlerden oluşur. Proje alanı yaklaşık olarak Şekil 27 de verilen Türkiye Vejetasyon Haritası üzerinde gösterilmektedir. Proje alanı vejetasyon haritasına göre Nemli Doğu Termo-Mediteranean zonu olarak görülmektedir. 52

63 Proje Alanı Şekil 27. İzmir Vejetasyon Formasyonları Şekil 28. Proje Alanı Örnek Vejetasyon Görünümü 53

64 Fitocoğrafik Bölge Türkiye, topografik yapı ve iklim özelliklerinin farklılığından dolayı 3 floristik bölgenin etkisi altındadır. Bunlar Şekil 28 den de görüleceği üzere; MED.- Mediterran (Akdeniz), IR- TUR İrano-Turan (İran-Turan) ve EUR-SIB- Avro-Sibirya (Avrupa Sibirya) bölgeleridir. Proje alanı, fitososyolojik olarak incelendiğinde, MED.- Mediterran (Akdeniz) fitocoğrafik bölge etkisi altında kalmaktadır. Şekil 29. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Haritası IUCN - Tehlike sınıfları Taksonların Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabında belirlenen kategorileri ve açıklamaları Tablo 50 de verilmiştir. Tespit edilen endemik bitki türü/türleri bu kategorilere göre değerlendirilmiştir. Tablo 50. Tehlike Sınıflar ve Açıklamaları EX Extinct - Tükenmiş Endemik Türler Son ferdinin öldüğüne dair hiçbir şüphe bulunmamaktadır. EW Extinct In Wild -Doğada Tükenmiş Takson bulunabileceği ortamlarda ve yılın farklı zamanlarında yapılan araştırmalarda bulunamamış yani doğada kaybolmuş ve yalnız kültüre alınmış bir şekilde yaşamaya devam etmektedir. CR Critically Endangered- Çok tehlikede Çok yakın bir gelecekte yok olma riski altında bulunan taksonlar. EN Endangered- Tehlike Altında Oldukça yüksek risk altında ve yakın gelecekte yok olma tehlikesi altında olan taksonlar. VU Vulnerable-Zarar Görebilir CR ve EN gruplarına konmamakla birlikte, doğada orta vadeli gelecekte yüksek tehdit altında olan taksonlar. LR Lower Risk- Az tehdit altında Popülasyonları oldukça iyi ve en az 5 lokalitede bilinen taksonlar. Gelecekteki tehdit açısından sıralanabilecek 3 alt kategorisi vardır. (cd) Conservation Dependent - Koruma 5 yıl içinde yukarıdaki kategorilerden birine girebilecek taksonlar. Hem tür hem Önlemi Gerektiren de habitat açısından özel bir koruma statüsü gerektirenler. (nt) Near Threatened - Tehdit Altına Girebilir Bir önceki gruba konmayan ancak VU kategorisine konmaya yakın taksonlar. (lc) Least Concern - En Az Endişe Verici Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altında olmayanlar. DD Data Deficient- Yetersiz Veri Dağılım ve bolluğu hakkındaki bilgi yetersiz taksonlar. NE Not Evalueted-Değerlendirilmeyen Herhangi bir kriter ile değerlendirilmeyenler. 54

65 CR, EN ve VU Kategorilerine konmak için kabul edilen bazı kriterler şunlardır; CR Kategorisi için; Doğada çok kısa bir sürede kaybolma tehlikesi altında olan bitkiler hakkında aşağıdaki kriterlere göre karar verilebilir: A- Popülasyon aşağıdaki tehditler sonucu azalıyor ise: 10 yıl içinde aşağıdaki nedenlerle popülasyonda %80 kaybolma olasılığı bulunması a) Habitat özelliğinin değişimi ve türün kaplama derecesinin azalması; b) Aktüel ve potansiyel bir toplama tehdidi altında olması; c) Başka bir taksonun istila tehdidi, melezleme, hastalık, tohum bağlamama, kirlenme, rekabetçiler ve parazitlerin etkisi altında olması; B- Bitkinin toplam yayılış alanı 100 km 2 den ve tek yayılım alanı 10 km 2 den az, çok parçalanmış veya tek bir lokasyondan biliniyor ise. EN Kategorisi için; Yukarıda belirtilen tehlikelerin yüksek riski altında, son 10 yılda veya 3 nesilde popülasyonda %50 azalma olacağı düşünülüyor; yayılış alanı 5000 km 2 den veya tek bir alanda 500 km 2 kadar; birey sayısı 2500 ün altında veya en çok 5 lokasyonda biliniyor ise. VU Kategorisi için; Yukarıda belirtilen tehditler karşısında son 10 yıl veya 3 nesil içinde popülasyonda %20 oranında bir azalma olacağı düşünülen; yayılış alanı 10 lokasyondan fazla olmayan, yayılış alanı toplamda km 2, olgun birey sayısı den az veya arazi çalışmaları sırasında 100 yıl içinde popülasyonunda %10 azalma olabileceği düşünülen türler. Örtüş (Bolluk) Dereceleri: Bitki türlerinin inceleme yapılan alanda bulunma miktarları, alanı örtüş dereceleri olarak değerlendirilmiştir. Buna göre; 1 den (çok nadir) 5 e (çok bol veya saf popülasyon oluşturmakta) kadar sayı değerleri verilmiştir. Rakamlara karşılık gelen açıklamalar aşağıda verilmiştir. 1. Çok Nadir 2. Nadir 3. Orta Derecede Bol 4. Bol 5. Çok bol veya saf popülasyon oluşturmakta Proje Alanının Uluslararası Sözleşmeler Açısından Değerlendirilmesi Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruması Sözleşmesi (BERN) Bern Sözleşmesinin amacı; yabani flora, faunayı ve bu türlerin yaşam ortamlarını muhafaza etmek, özellikle uluslararası işbirliği ile korunmasını sağlamaktadır. Koruma altına alınan flora türleri Bern Sözleşmesi Ek-1 de verilmiştir. Tablo 51. BERN Sözleşmesi Ek Liste 1 Ek-I Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri 55

66 Proje alanında yapılan çalışmalarda tespit edilen türler, Bern Sözleşmesi Ek-1 listesinde bulunmamaktadır. CITES - Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) CITES Sözleşmesi, nesli tehlikedeki yabani hayvan ve bitki türlerinin uluslararası ticaretine ilişkin bir sözleşmedir. Ticaretlerinin düzenlenmesi farklı derecede bulunan yabani hayvan ve bitki türleri, üç ayrı ek liste olarak belirlenmiştir. Buna göre ek listelerden, - EK-1 listesi nesilleri tükenme tehdidi ile karşı karşıya bulunan ve bu nedenle örneklerinin ticaretinin sıkı mevzuata tabi tutulması ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda izin verilmesi zorunlu olan türleri içerir. - EK-2 listesi nesilleri mutlak olarak tükenme tehdidiyle karşı karşıya olmamakla birlikte, nesillerinin devamıyla bağdaşmayan kullanımları önlemek amacıyla ticaretleri belirli esaslara bağlanan türleri içerir. - EK-3 listesi ise herhangi bir taraf ülkenin kendi yetki alanı içinde düzenlenmeye tabi tuttuğu ve aşırı kullanımını önlemek veya kısıtlamak amacıyla ticaretinin denetime alınmasında diğer taraflar ile iş birliğine ihtiyaç duyduğunu belirttiği bütün türleri kapsar. Proje kapsamında yapılan flora çalışmalarında CITES Sözleşmesi ek listelerinde bulunan bitki türüne rastlanmamıştır. Proje alanında ve çevresinde yapılan arazi çalışmaları ile teşhis yapılmış, literatür araştırmaları ve alanda daha önce yapılmış çalışmalar, bu çalışmaların yayınları incelenerek, proje alanı ve yakın çevresinde tespit edilen türler Tablo 52 de Flora listesinde verilmiştir. Bu çalışmada, türlerin hangi fitocoğrafik bölge elementi oldukları, endemizm durumu, Red Data Book Tehlike sınıfları, habitatları ve ortamda bulunuş oranları belirtilmiştir. Türlerin tespiti için TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi) den, bitkilerin Türkçe karşılıkları için ise Türkçe Bitki Adları Sözlüğü (Baytop,1994) adlı eserden faydalanılmıştır. Proje alanında bulunan türler Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi olan Bern Sözleşmesine göre incelenmiştir. 56

67 REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESİSİ VE DEKORATİF Tablo 52. Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Flora Türleri FAMİLYA CİNS TÜR TÜRKÇE BOLLUK HABİTAT END IUCN CİTES BERN ADI FCB Tespit Inula Inula heterolepis BOISS. X Kireçtaşı kayalık, D. uçurum ve çalılık Akdeniz L Senecio Senecio vernalis WALDST. Kumlu ve boş alanlar, X ET KIT. tarla, kayalık yamaç L Pinus ormanı, kurak Centaurea Centaurea solstitialis L. X yamaç, nadas tarla, boş alan L,A Pinus brutia orman ASTERACEAE Crupina açıklığı, step, kayalık Crupina X L,A crupinastrum (MORIS) VIS. kireçtaşı yamaç, tarla kenarı Carthamus Carthamus lanatus L. X Kurak yamaçlar, boş alan, nadas tarla L Stepte kayalık yamaç, Crepis Crepis foetida L. X nemli alan, orman, maki, kumsal sahil L,A Alyssum Alyssum fulvescens SIBTH. Moloz, kurak tepe, D. X ET SM. kumul Akdeniz L BRASSİCACEAE Erysimum Kayalık yamaç, ekili Erysimum X smyrnaeum BOISS. ET BAL. alan L Sisymbrium Sisymbrium altissimum L. X Ekili alan, boş alan L Anchusa Anchusa undulata L. X Pinus brutia ormanı, kumullar, çorak yerler. Akdeniz L Kıyı kumulları, kumlu BORAGINACEAE Echium yamaçlar, kıyılar, Echium X L angustifolium MILLER makiler, çalılıklar, bozkırlar Polycarpon Polycarpon tetraphyilum (L.) L. X Uçurumlar, kayalar ve çakıllı yerler, tarlalar, çorak yerler Tepe kenarları, volkanik küller CARYOPHYLLACEAE Velezia guadridentata SIBTH. Velezia ET X L Silene Silene dichotoma EHR X Yamaçlar, stepler L CİSTACEAE Cistus Cistus salviifolius L. Ada çayı X Sahil tepesi kalkerli maki, garik L Maki, ekseriya Erica arborea ile veya Pinus Kocayemi Arbutus Arbutus unedo L. X brutia altında, bazen ş ERİCACEAE Arbutus andrachne L arasında Erica Erica manipuliflora SALISB. X Açık yerler, makilikler, Pinus brutia altlarında, L,A L 57

68 REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESİSİ VE DEKORATİF FABACEAE LAMİACEAE kireçtaşı, serpantin, tabakalı kayalıklar Erica arborea L. Funda X Seyrek karışık orman, kayın ve meşe çalılığı, Pinus brutia ve Phillyrea media altında L,A Spartium Spartium junceum L. Katırtırnağ ı X Maki ve yalılar Akdeniz L Calicotome Calicotome villosa Keçiboğan X Maki, kuru kayalık arazilerde Akdeniz L,A Medicago Ağır topraklar, kayalık Medicago orbicularis (L.) X yamalar, ekilmiş ve BART. nadas tarlaları L,A Trigonella Kayalık yamaçlar, Trigonella X maki, çam ormanı, spruneriana BOISS. bozkır, nadas tarlaları L Anthyllis Anthyllis hermanniae L. X Maki, frigana Akdeniz L,A Trifolium Trifolium hirtum ALL. X Çalılık, kayalık yamaçlar, yol kenarları Akdeniz L,A Kayalık, bilhassa Onobrychis Onobrychis armena BOISS. kireçtaşı, yamaçlar, X ET HUET yol kenarları, maki, L meşe çalılık Genista Genista acanthoclada DC. Boyacı katırtırnağı Rosmarinus Rosmarinus officinalis L Biberiye X Satureja Satureja thymbra L. Teucrium Teucrium divaricatum SIEBER Kaya kekiği Acı yavşan Lavandula avandula stoechas L. Lavanta X Salvia Salvia virgata JACQ. X Phlomis Phlomis fruticosa L. Şalba X LİLİACEAE Allium Allium sphaerocephalon L. X X X X Kayalık kireçtaşı yamaçları, maki, Pinus nigra ormanları Kalkerli ve tabakalı tepelerle, Pinus brutia ve Erica manipuliplora arasında, yol kenarları Kuru çalılıklar, kalkerli frıgana Taşlı makiler, kalkerli yamaçlar Pinus brutia orman açıklığı, maki, firigana, kayalık kireçtaşı ve granit yamaçlar vs. Çalı koruluk, çayırlar nadas tarlaları, yol kenarları Kalkerli kaya yamaçları Aşınmış Pinus halepensis çalılıkları, kırlar, kuru kayalı yamaçlar, kumsallar D. Akdeniz Akdeniz D. Akdeniz D. Akdeniz İran- Turan L,A L,A L,A L L L L L 58

69 REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESİSİ VE DEKORATİF Ruscus Ruscus aculeatus L. var Farekulağı X OLEACEAE Phillyrea Phillyrea latifolia L. Kesme X Ormanlık yerler, kalkerli kayalar, yamaçlar, çalılıklar Genellikle makilerdeki kuru yerlerde, Pinus brutia veya yaprak döken quercus ormanı PAPAVERACEAE Papaver Papaver gracile BOISS X Kayalık, maki POACEAE Koeleria Koeleria cristata (L.) PERS. X Stipa Stipa bromoides (L.) DÖRFLER Poa Poa bulbosa L. X RHAMNACEAE Paliurus Paliurus spina-christi MILLER Karaçalı X ROSACEAE RANUNCULACEAE Rosa Rosa micrantha S X X Bozkır, çalılık taşlık yerler, çayırlıklar, dağ yamaçları Çalılık açıklıkları, taşlık yerler, kireçtaşı üzerinde Step, kuru çayırlıklar, kayalık yamaçlar, maki firigana, dik yamaçlar Boğazlar, nehir vadileri, çorak yerler Çitler, koruluklar kenarları, kuru kayalık yamaçlar, çalılık arasında Akdeniz D. Akdeniz Sarcopoterium Sarcopoterium spinosum (L.) Abdestboz SPACH an X Kayalık yamaçlar Akdeniz L,A Adonis Adonis flammea JACQ. X Tarla, step, kayalık L Nigella Nigella arvensis L. X Tarla, yamaç, firigana L *END: Endemizm *Tespit: A-Arazi Çalışması sonucu L-Literatür taraması sonucu Kaynaklar: Red Data Book Of Turkısh Plants Türkiye Tabiatı Koruma Derneği ve Van 100. Yıl Üniversitesi 2000, Davıs, P.H. Flora Of Turkey 1-8, Josef Donner Linz,Türkiye Bitkileri Veri Servisi Dil Kurumu Yayını Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Türkiye Önemi Alanları Kitabı L L,A L L,A L L L,A L 59

70 Fauna Proje alanı ve yakın çevresinin faunasının belirlenmesi için yapılan arazi çalışması ve bölge halkı anketi dışında, geniş kapsamlı bir literatür çalışması da yapılmıştır. Fauna çalışmaları genel olarak 4 sınıf altında incelenmiştir: İki yaşamlılar (Amphibia), Sürüngenler (Reptilia), Kuşlar (Aves), Memeliler (Mamalia). İki yaşamlılar, Sürüngenler ve Memeli hayvanların tespitinde literatür taraması için; Prof. Dr. Ali Demirsoy un Türkiye Omurgalıları, Amfibiler - Sürüngenler - Memeliler ciltleri ve Yaşamın Temel Kuralları Omurgalılar adlı eserlerinden yararlanılmıştır. Tespit edilen türlerin Red Data Book kategorileri Türkiye Omurgalıları eserlerinden yararlanılarak yapılmıştır. Ayrıca The IUCN Red List of the Threatened Species, IUCN resmi internet sayfası veri tabanından da yararlanılmıştır. Ülkemizde bulunan fauna türlerinin değerlendirilmesinde, memeli, sürüngen ve amfibi türlerinin Red Data Book kategorileri yazılırken Prof. Dr. Ali Demirsoy un tehlike sınıflandırması kullanılmıştır. Karşılaştırma imkânı sağlamak amacıyla IUCN ve Demirsoy un kategorileriyle beraber açıklamaları da Tablo 53 ve Tablo 54 de belirtilmiştir. Tablo 53. IUCN e göre koruma altına alınan türler için Red Data Book kategorileri EX (Extinct) EW (Extinct in the wild) CR (Critically Endangered) EN (Endangered) VU (Vulnerable) NT (Near Threatened) LC (Least concern) DD (Data deficient) NE (Not Evaluated) Nesli tükenmiş olan takson (Tükenmiş) Doğada yok olmuş takson(doğada Tükenmiş) Kritik olarak tehlikede olan takson(kritik) Tehlike altında olan takson(tehlikede) Neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu takson(duyarlı) Tehdit altına girebilir (Tehdide Yakın) Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan takson (Düşük Riskli) Yeterli bilgi bulunmadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı takson (Yetersiz Verili) Değerlendirilmemiş takson (Değerlendirilmemiş) Tablo 54. Prof. Dr. Ali Demirsoy a göre koruma altına alınan türler için IUCN Red Data Book kategorileri karşılığı E(endangered) Ex (extinct) I (in determinate) K (insufficient known) nt O (out of danger) R (rare) V (vulnerable) Tehlikede; İlgili taksonun soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya; soyun tükenmesine neden olan etkenler sürmektedir. Soyu tükenmiş; İlgili takson, artık adı geçen bölgede yaşamamaktadır ya da yenilenebilecek sayının altına düşmüştür. Bilinmiyor; Taksonun durumu bilinmiyor. Yetersiz bilinenler; İlgili taksonun durumu, bilgi yetersizliğinden dolayı, hangi kategoriye gireceği bilinmemektedir. Yaygın; bol olan ve tehlikede olmayan Tehlike dışı; Önceden tehlikede iken, alınan önlemlerle kurtarılan türler. Nadir; Küçük popülasyonlar halinde bulunanlar, şuan tehlikede değil, tehlikeye kaydıklarına ilişkin belirli bir gözlem yok, fakat risk altındadırlar. Tehdit altında; zarar görebilir; Taksonun soyu tehlikededir. Neden olan etkenler sürerse, gelecekte soyu tükenebilir. Proje alanı ve yakın çevresindeki kuş türlerinin tespitinde arazi gözlemleri ve halk anketlerine yardımcı kaynak olarak ayrıca bulunma ihtimali olan kuş türlerinin belirlenmesinde R. F. Porter, S. Christensen, P. Schiermacker-Hansen - Türkiye ve Ortadoğu nun Kuşları Arazi Rehberi(2009) adlı eserden yararlanılmıştır. Buna ek olarak tehlike sınıflarını belirlemek için de Prof. Dr. İlhami Kiziroğlu nun Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi (2008) adlı eseri kullanılmıştır. Aşağıda kullanılan tehlike sınıflarıyla beraber açıklamaları belirtilmiştir. 60

71 İ. Kiziroğlu Tarafından Kullanılan Tehlike Sınıfları Açıklamaları: Türkiye de kuluçkaya yatan kuşlar; yani A kategorisine giren kuş türleri, ya tam yıllık kuş türü olup yerli; ya da yaz göçmeni, yani kuluçkaladıktan sonra Türkiye yi terk eden göçmen türlerden oluşur. A.1.0: Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamda görülmeyen türlerdir. A.1.1: Doğal popülasyonları tükenmiş türler, insan desteği ve koruması için yaşamlarını devam ettirmektedir. A.1.2: Türkiye de nüfusları çok azalmış olan türler. Büyük ölçüde nesilleri tehdit altında olduğu için mutlaka korunmaları gereken türlerdir. A.2: Önemli ölçüde tükenme tehdidi altında olan türler. A.3: Tükenebilecek duyarlılıkta olup, doğal yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan türlerdir. A.3.1:Gözlendikleri bölgelerde eski kayıtlara göre, azalma olan türlerdir. A.4: Popülasyonlarında lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi altına girmeye yakın türler. A.5: Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu olmayan türler. A.6: Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türler. A.7: Bu türlerle ilgili şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir çünkü bu türlerin Türkiye de elde edilen kayıtları tam sağlıklı ve güvenli değildir. B grubundaki türler ya kış ziyaretçisi, ya da transit göçerdir. Bu türler de önemli ölçüde tükenme tehdidi altında bulunmakta olup aynen A grubundaki değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Dolayısıyla B grubundaki türler için de B.1.0-B.7 basamaklarındaki ölçütler kullanılır. BERN SÖZLEŞMESİ Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi olan Bern Sözleşmesi incelenmiş, tablolarda verilen fauna türlerinin bu sözleşmeye göre durumları belirtilmiştir. Bu sözleşmeye göre koruma altına alınan türler belirtilmiştir. Tablo 55 de Bern Sözleşmesinin fauna türleri ile ilgili ekleri ve açıklamaları verilmiştir. Tablo 55. Bern Sözleşmesi Ekleri Ek 2 Ek 3 Kesin koruma altına alınan fauna türleri Koruma altına alınan fauna türleri Merkez Av Komisyonu Kararları: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün Merkez Av Komisyonu nun Av Dönemi kararına göre Tablo 56 da gösterilen kategoriler sınıflandırılmıştır: 61

72 Tablo 56. Merkez Av Komisyonu Kararları Ek Listeler ( ) Ek Liste-I Ek Liste-II Ek Liste-III Bakanlıkça koruma altına alınan yaban hayvanları Merkez Av Komisyonu nca koruma altına av hayvanları Merkez Av Komisyonu nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararları doğrultusunda hazırlanan Av Dönemine ait koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlarında belirtilen koruma tedbirlerine uygun hareket edilecektir. İnşaat aşaması sırasında Merkez Av Komisyonu kararlarına riayet edilecek ve yasadışı avlanma engellenecektir. Proje Alanı Şekil 30. Proje Alanı Merkez Av-Avlak Haritası Popülasyon (Bolluk) Dereceleri: Hayvan türlerinin inceleme yapılan alanda bulunma miktarları, alandaki popülasyon derecesi(bolluk) olarak değerlendirilmiştir. Buna göre; 1 den (Düşük) 3 e (saf popülasyon oluşturmakta) kadar sayı değerleri verilmiştir. Rakamlara karşılık gelen açıklamalar aşağıda verilmiştir. 1. Düşük 2. Orta 3. Yüksek (Saf Popülasyon) 62

73 REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESİSİ VE DEKORATİF Tablo 57. Fauna Tablosu (İki Yaşamlılar Amphibia) Latince Adı Türkçe adı END IUCN CİTES BERN Sözleşmesi MAK ( ) Bolluk AMPHIBIA İKİ YAŞAMLILAR Fam: SALIENTIA Pelobates syriacus Toprak Kurbağası nt - Ek-II - X Toprak altlarında kurak bölgelerde, taşlık, kayalık alanlarda yaşar. L Fam: BUFONIDAE Bufo viridis Gece Kurbağası nt - Ek-II - X Geniş alanda karada toprak ve taş altında bulunur. G Bufo bufo Kara Kurbağası nt - Ek-II - X Kurak alanlarda taş ve toprak altında bulunur. L,A Habitat Kaynak Tablo 58. Fauna Tablosu (Sürüngenler Reptilia) Latince Adı Türkçe adı IUCN CİTES BERN MAK (2013- Bolluk Sözleşmesi 2014) Habitat Kaynak REPTILIA SÜRÜNGENLER TESTUDINIDAE TOSBAĞAGİLLER Testudo gracea Tosbağa nt Ek-2 Ek-II Ek Liste-I X Kumlu, taşlı, kuru araziler, bazen bağ ve bahçelerde. L,A LACERTIDAE KERTENKELELER Lacerta trilineata diplochondrodes Büyük Yeşil Kertenkele nt - Ek Liste-I X Ekili tarlarda, taşlık alanlarda yaşar. L SCINCIDAE PARLAK KERTENKELELER Mabuya aurata Tıknaz Kertenkele nt - - X Bitkisi az taşlık arazilerde yaşar. L,A ANGUINIDAE YILANIMSI KERTENKELELER Ophisaurus apodus thracius Oluklu Kertenkele nt - - X Fundalık makilik alanlarda yaşar. L,A SCINCIDAE PARLAK KERTENKELELER Mabuya aurata Tıknaz Kertenkele nt - Ek Liste-I X Bitkisi az taşlık alanlar. L,A BOIDAE BOAYILANLARI Eryx jaculus Mahmuzlu Yılan nt - - X Kurak taşlık kumlu alanlarda yaşarlar. L COLUBRIDAE YILANLAR Coluber caspius Hazer Yılan nt - Ek Liste-I X Taşlık, çalılık, ağaçlık alanlarda yaşar. L Eirenis modestus Uysal Yılan nt - Ek Liste-I X Taşlık arazilerde. L Elaphe quatuorlineata Sarı Yılan nt - Ek Liste-I X Suya yakın taşlık vb. çalılık arazilerde. L *END : Endemik *MAK : Merkez Av Komisyonu Kararları ( ) *Kaynak: A: Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) G: Gözlem L: Literatür 63

74 REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESİSİ VE DEKORATİF Tablo 59. Fauna Tablosu - Kuş Türleri Listesi TÜR NO FAMİLYA ve TÜR ADI TÜRKÇE ADI STATÜ RED DATA BOOK (İ.KİZİROĞLU) BERN IUCN CİTES MAK KAYNAK* CICONIIDAE LEYLEKGİLLER 1 Ciconia ciconia (L. 1758) Ak leylek G, Y A.3.1 Ek-II LC Ek-1 L, A ACCIPITRIDAE ATMACAGİLLER 2 Accipiter nisus Atmaca Y A.3 Ek-II LC Ek-2 Ek-1 L 3 Buteo rufinus Kızıl Şahin Y A.3 Ek-II LC Ek-2 Ek-1 L 4 Buteo buteo (L.1758) Şahin Y A.3 Ek-II LC Ek-2 Ek-1 L, A FALCONIDAE DOĞANGİLLER 5 Falco tinnunculus (Linne, 1758) Kerkenez Y A.2 Ek-II LC Ek-2 Ek-1 L, A COLUMBIDAE GÜVERCİNGİLLER 6 Columba palambus (L. 1758) Tahtalı güvercin Y A.4 Ek-III LC Ek-3 G 7 Columba livia (Gmelin, 1789) Kaya güvercini Y A.5 Ek-III LC Ek-3 L, A 8 Streptopleia decaocta (Frivaldzsky, 1838) Kumru Y A.5 Ek-III LC Ek-2 G STRIGIDAE BAYKUŞGİLLER 9 Athene noctua (Scopoli, 1769) Kukumav Y A.2 Ek-II LC Ek-2 Ek-1 L APODIDAE EBABILGİLLER 10 Apus apus (L. 1758) Kara sağan, ebabil G A.3.1 Ek-III LC Ek-1 L ALAUDIDAE TARLAKUŞUGİLLER 11 Galerida cristata (L. 1758) Tepeli toygar Y A.3 Ek-III LC Ek-2 L, A HIRUNDINIDAE KIRLANGIÇGİLLER 12 Hirundo rustica Kır Kırlangıcı G A.5 Ek-III LC Ek-1 G MOTACILLIDAE KUYRUKSALLAYANGİLLER 13 Motacilla alba (L. 1758) Ak kuyrukkakan Y A.3.1 Ek-II LC Ek-1 L LANIIDAE ÜMÜKSIKANGİLLER 14 Lanius collurio (L. 1758) Kızıl sırtlı ümük sıkan G A.3 Ek-III LC Ek-1 L 15 Lanius minor (Gmelin, 1788) Karalın ümük sıkan G A.3 Ek-III LC Ek-1 L CORVIDAE KARGAGİLLER 16 Corvus monedula (L. 1758) Cüce karga Y A.5 Ek-III LC Ek-3 L 17 Corvus corax (L. 1758) Karakarga Y A.5 Ek-III LC Ek-2 L, A 18 Pica pica Saksağan Y A.5 Ek-III LC Ek-3 G STURNIDAE SIĞIRCIKGİLLER 19 Sturnus vulgaris (L. 1758) Sığırcık Y A.5 Ek-III LC Ek-2 L, A LARIDAE MARTIGİLLER 20 Larus michahellis Van martısı Y A.4 - LC - L 21 Larus cachinnans Akbaş martı Y A.4 - LC Ek-2 G PASSERIDAE SERÇEGİLLER 22 Passer domesticus (L. 1758) Ev serçesi Y A.5 Ek-III LC Ek-3 L, A FRINGILLIDAE İSPİNOZGİLLER 23 Fringilla coelebs (L. 1758) İspinoz Y A.4 Ek-III LC Ek-2 L, A 24 Carduelis carduelis (L. 1758) Saka Y A.3.1 Ek-II LC Ek-1 G EMBERIZIDAE KİRAZKUŞUGİLLER 25 Emberiza hortulana (L.1758) Kiraz kuşu G A.3 Ek-III LC Ek-2 L 26 Emberiza melanocephala (Scopoli, 1769) Karabaş kiraz kuşu G A.4 Ek-II LC Ek-1 L 64

75 REHABİLİTASYONU, KIRMA-ELEME TESİSİ VE DEKORATİF *MAK ( ): Merkez Av Komisyonu Kararı *END: Endemik *KAYNAK: A: Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) G: Gözlem L: Literatür *Statü: Y: Yaşayan G: Göçmen Tablo 60. Fauna Tablosu - Memeli Hayvanlar (Mamalia) Latince Adı Türkçe adı IUCN CITES BERN MAK(2013- Sözleşmesi 2014) Bolluk Habitat Kaynak MAMALIA MEMELİLER ERINACEIDAE KİRPİLER Erinaceus concolor Kirpi nt Ek-III Ek Liste-1 X Çok sıcak ve çok soğuk olmayan tüm bölgelerde bulunur. L,A SORICIDAE SİVRİFARELER Crocidura leucodon Sivriburunlu Tarlafaresi nt - - X Açık arazi ve çalılık L RHINOLOPHIDAE NALBURUNLU YARASA Rhinolophus hipposideros Küçük Nalburunlu Yarasa V Ek-II Ek Liste-1 X Ağaçlık, çalılık ormanlık arazilerde yaşar. L,A VESPERTILIONIDAE DÜZ BURUNLU YARASA Pipistrellus pipistrellus Cüce Yarasa V Ek-II Ek Liste-1 X Açık arazi, orman, kültür alanlarında yaşar. L LEPORIDAE TAVŞANLAR Lepus europaeus Yabani Tavşan nt Ek-III Ek Liste-3 X Otlu, ormanlık ve açık araziler. L,A SPALACIDAE KÖRFARELER Spalax leucodon Kör Fare nt - - X Step, tarla ve bağ bahçelerde bulunur. L,A MURIDAE FARELER+SIÇANLAR Mus musculus Ev Faresi nt - - X Tarla ve açık alanlar L Apodemus sylvaticus Orman Faresi nt - - X Orman ve tarlalarda bulunur. L,A Mus domesticus Batı faresi nt - - X Tarım arazileri, açıka aln ve steplerde yaşarlar. L *MAK ( ): Merkez Av Komisyonu Kararı *END: Endemik *KAYNAK: A: Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) G: Gözlem L: Literatür 65

76 b) Nadir ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler ve Bunların Yaşama Ortamları, Bunlar İçin Belirtilen Koruma Kararları Türkiye, jeolojik ve jeomorfolojik kaynakları nedeniyle endemik bitkiler bakımından oldukça zengindir. Ülkemizde tespit edilen toplam bitki türünün %30 unu endemik bitki türleri oluşturmaktadır. Yapılan literatür taramaları ve alanda daha önce yapılmış çalışmalar incelendiğinde proje alanı ve çevresinde bulunma ihtimali endemik türe rastlanılmamıştır. Alanda bulunan/bulunması muhtemel olan türler için IUCN kategorisi bulunmamaktadır. Projenin tüm aşamaları doğal floraya en az zarar verecek şekilde gerçekleştirilecek olup, bu hususta çalışacak personel bilinçlendirilecektir. Proje alanında bulunan ve bulunması muhtemel kuş, memeli, sürüngen ve amfibi türlerinin IUCN kategorileri yanı sıra çeşitli sözleşmelere göre durumları verilmiştir. Memeli, sürüngen ve amfibi türlerinden bir yarasa türü dışında kalan diğer türler, Ali Demirsoy a göre; nt kategorisine girmektedirler. nt kategorisi ülkemizde yaygın olarak bulunan, bol ve tehlikede olmayan türler için kullanılmaktadır. Memeli, sürüngen ve amfibi türlerinden bir yarasa türü dışında kalan diğer türler, Ali Demirsoy a göre; nt kategorisine girmektedirler. nt kategorisi ülkemizde yaygın olarak bulunan, bol ve tehlikede olmayan türler için kullanılmaktadır. Memeli türlerinden Rhinolophus hipposideros (Küçük Nalburunlu Yarasa) ve Pipistrellus pipistrellus (Cüce Yarasa) IUCN e göre LC (least concern; düşük riskli) kategorisinde bulunmakla birlikte, Demirsoy a göre V (tehdit altında, hasar görebilir) kategorisi kapsamında incelenmiştir. Proje alanında bulunması muhtemel bir yarasa türü olan Rhinolophus hipposideros ve Pipistrellus pipistrellus ormanlık alanlarda, kırsal kesimlerde, açık alanlarda ve su kenarlarına yakın kesimlerde bulunmaktadır. Kış barınakları ağaç kovuklarının yanı sıra mağaralardır, yazları ise daha çok çatı altlarında bulunurlar. Yakın çevrede türün habitatına uygun çeşitli alternatif habitatlar bulunmaktadır ve yaygın bir habitat tahribi söz konusu değildir. Projenin tüm aşamalarında türlerin çevredeki benzer ağaçlık alanlara ve yakın köylerdeki habitatlarına çekilmeleri beklenmektedir. İnşaat aşaması tamamlandıktan sonra ise, eski habitatları tekrar yayılış göstermeleri beklenmektedir ve türlerin zarar görmesi öngörülmemektedir. Proje arazi hazırlık aşamasında tespiti yapılan türler hareketli formlar olmalarından dolayı, oluşacak gürültü gibi nedenlerden dolayı ortamdan uzaklaşabilir ve yakın çevrede bulunan mevcut alternatif habitatlara çekilebilirler. Ancak, işletme aşaması tamamlandıktan sonra türlerin tekrar eski yaşam alanlarına dönmesi beklenmektedir. Dolayısıyla projenin tüm aşamarında ve işletme kapandıktan sonra türlerin nesillerinin tehlikeye düşmesi öngörülmemektedir. c) Av Hayvanları ve Bunların Popülasyonu ile Yaşama Ortamları Proje alanı ve çevresinde yapılan fauna çalışmaları neticesinde alanda bulunan ve bulunma ihtimali olan türler gerekli literatür ile arazi çalışmaları sonucunda belirlenerek tablolar halinde Fauna kısmında verilmiştir. Ayrıca Merkez Av Komisyonu kararlarına göre proje alanı içerisinde bulunan avlak tablosu koruma statüleriyle beraber aşağıda verilmiştir. 66

77 Tablo 61. Proje Alanı Av-Avlak Tablosu FAMİLYA ve TÜR ADI TÜRKÇE ADI RED DATA BOOK (İ.KİZİROĞLU) BERN IUCN MAK Bolluk AVES KUŞLAR Columba palambus (L. 1758) Tahtalı Güvercin A.4 Ek-III LC Ek-3 X Columba livia (Gmelin, 1789) Kaya Güvercini A.5 Ek-III LC Ek-3 X Avlanma Miktarı Toplamda 6 Adet Corvus monedula (L. 1758) Cüce Karga A.5 Ek-III LC Ek-3 X Toplamda Pica pica Saksağan A.5 Ek-III LC Ek-3 X 15 Adet Passer domesticus (L. 1758) Ev Serçesi A.5 Ek-III LC Ek-3 X Yılda 6 Adet MAMALIA MEMELİLER Lepus europaeus Yabani Tavşan - Ek-III LC Ek-3 X 1 Adet Avlanma miktarları MAK kararları doğrultusunda bir av gününde avlanılacak sayıyı ifade etmektedir. Alanda bulunan av-avlak türlerinin genel özellikleri ve yaşam habitatlarına ait açıklamalar aşağıda verilmiştir. Columba palumbrus (Tahtalı Güvercin) Güvercingillerin en büyüğüdür. Başı küçük ve yuvarlak, gövdesi iri ve geniştir. Başı mavi-gri, sırtı mat gri, kuyruk sokumu açık renktir; kuyruğunun ucu koyu, orta bandı açık renktir. Göğsü koyu pembedir ve iyi ışıkta parlak görünür. Boynunda geniş ve beyaz bir leke vardır, kanatları kapalı iken kenarı boyunca uzanan beyazlık gözler önüne serilir. Uçuş sırasında beyaz kanat şeridi dikkati çeker. Bacakları açık pembedir. Parlak kırmızı ve sarı renkli yakından çok dikkat çekicidir. Şekil 31. Örnek Columba palumbrus (Tahtalı Güvercin) Otlaklarda, anızlı tarlalarda, yapraklı ve iğneli ormanlarda, ekinli tarlalarda, zeytinliklerde, ağaçlık ve sık çalılıklarda yaşadığı da görülür. Ülkemizde tüm ormanlık ve ağaçlık bütün bölgelerde rastlanır. Yaşama ortamı ormanlık dağlık alanlar, otlaklar, 900 m. üstü ağaçlıklı bölgeler başlıca doğal ortamlarıdır. Uçuşu çok seridir. Doğal düşmanları; tilki, yabani kedi, sansar ve yırtıcı kuşlardır. En büyük düşmanı ise çevre kirliliği, kuraklık ve avcıdır. Ormanlık yerler de yüksek 67

78 yerleri seçer. Konacakları yere önce öncü kuşlar gelir konar. İyice tehlikenin olmadığına karar verdiklerinde gidip sürüyü aynı bölgeye getirirler. Uçuş sesleri topluca uçarken fısfıs diye şiddetli kendisi gelmeden çok yükseklerden duyulur. Kalkış anı da yüksek sesli pat pat kanat sesi çıkar. Columba livia (Kaya Güvercini) Kaya güvercini (Columba livia), güvercingiller (Columbidae} familyasından gagası ince ve gaga dibinde beyaz renkli minik bir leke bulunan yabani güvercin türüdür. Şekil 32. Örnek Columba livia (Kaya Güvercini) Evcil çeşidinin gagası kalındır, gaga dibindeki leke büyük ve açık renklidir. Yabanıl türün rengi mavi-gridir, boynunda yeşil ve mor parlaklık vardır, ensesi koyudur. Kanadını çaprazlayan siyah renkli iki geniş bant vardır. Kuyruksokumu ve kanat altı beyazdır. Evcil olanlar ve şehir güvercinleri çok değişiktirler, genellikle çeşitli renklerde olurlar. Corvus monedula (Cüce Karga) En küçük karga türüdür (Corvus cinsi olarak) Erginlerde ense ve boynun yanları koyu gri, gövdenin yanları ve göğüs arduaz rengi, diğer tarafları siyahtır. Gözleri çakırdır, gaga ve ayaklar siyahtır. 68

79 Şekil 33. Örnek Corvus monedula (Cüce Karga) Yerleşme yerleri civarında ve içinde, park ve bahçelerde, tarlalarda, kayalıklarda, harabelerde yaşar. Pica pica (Saksağan) Ötücü kuşlar takımının Kargagiller ailesinin Sakasağanlar türüne ait bir kuştur. Kafası, boynu ve göğüs kısmı menekşe rengi ve parlak yeşil tüylerle kaplı parlak siyah renkte; karın ve omuz kısmı beyaz renkte; kanatları mor veya yeşil parlaklıklarla bezenmiş koyu siyah ve kanat primerleri beyaz renktedir. Kuyruğu yeşil veya daha farklı yanardönerli renklerle kaplı koyu siyahtır; gaga ve bacaklar tamamen siyahtır. Erkekler dişilere göre daha büyüktür. Genç bireylerin renkleri yetişkinlerle benzerdir ancak parlak renkler daha az gözükmektedir. Şekil 34. Örnek Pica pica (Saksağan) 69

80 Tarım alanları ile seyrek ağaçlı alanlar ve çalılıklarda yaşar. Erginler yılın büyük bir kısmında çiftler halinde yaşar ve geceleri sık çalılıklarda geçirir. Türkiye'de hemen hemen her türlü ortamda karşılaşılmaktadır. Başlıca habitatları ormanlar, bozkırlar, parklar ve bahçelerdir. Çöplüklerde de bolca bulunmaktadırlar. Passer domesticus (Ev Serçesi) Erkeğin üst tarafı çizgili kahverengi, alt tarafı düz gridir. Gri tepesinin kenarları kalın ve koyu pas kızılıkırmızı, yanakları gri, gıdısı koyu siyahtır. Yazın siyah gıdısı çok genişler. Dişisi soluk sarı ve kahverengidir. Şekil 35. Örnek Passer domesticus (Ev Serçesi) Bahçeler, parklar ve tarlaların yaygın, girgin ve gürültücü kuşudur. Özellikle hayvan barınakları, leylek yuvaları, insan yaşam alanlarına uyum sağladıkları çatı araları ve terkedilmiş yapılar yaşamlarını sürdürmeleri ve üremeleri için uygun ortam sağlamaktadır. Bayağı serçe insanlarla iç içe yaşayan, büyük küçük tüm yerleşim birimlerinde, tarlalarda ve bahçelerde görülebilen bir türdür. Lepus europaeus (Yabani Tavşan) Ağırlığı 2-7 kg. arasında değişir. 10 cm. kadar bir kuyruğu olur. Kulakları çoğu kez arka ayakları kadar, bazen daha uzundur. Kulaklarını etrafa çevirebilirler. Yılda iki kez kıl değiştirirler. Yazın kahverengi ya da kahverengimsi gri, kışın daha açık ya da beyaz olurlar. Ortalama ömürleri doğada 3-4 yıl kadardır. Müthiş bir hızı vardır sağlıklı ve yetişkin bir tavşanı bu konuda geçebilecek tür çok azdır. 70

81 Şekil 36. Örnek Lepus europaeus (Yabani Tavşan) Yayılım ve habitat alanı çok geniştir kimi yerlerde 0 rakım deniz kenarından otluk, ormanlık ve açık arazilik yerlerde, bataklık çevrelerinde ve 2500 m ye kadar dağlarda yaşarlar. Küçük toprak oyukları ve çalıların altına yerleşirler. Olası Etkiler ve Önlemler Proje kapsamında belirlenen flora fauna türleri genel olarak ülkemizde geniş yayılışlara sahip türlerdir. Alanda bulunma ihtimali olan endemik türler LC kategorisinde bulunmakta ve yakın gelecekte de nesillerinin tehlikeye girmesi beklenmemektedir. Sonuç olarak, alanda bulunan flora fauna türlerinin projeden olumsuz yönde etkileneceği öngörülmemektedir. Vejetasyon örtüsü üzerine etkiler; İnşaat alanındaki bitki örtüsünün tamamen kaybı (kalıcı yapıların bulunduğu alanlarda), Yollar ve diğer küçük yapılar nedeniyle bitki örtüsünün parçalanması İnşaat sırasında açığa çıkan emisyonlar ve deşarjlar nedeniyle vejetasyon yapısında bozulmalardır. Yaban hayatı üzerine olası etkiler; Yaşam alanı kaybı, Yaşam alanlarının parçalanması, Gürültü, emisyon ve deşarjlardan kaynaklı yaban hayatı sağlığı üzerinde etkilerdir. Bu etkileri önlemek ya da en aza indirmek için alınması gereken önlemler aşağıda verilmiştir; Proje sahasına ulaşım mümkün olduğunca mevcut yollar üzerinden yapılacaktır. 71

82 İnşaat sırasında yapılacak geçici yollar mümkün olduğunca dar ve kısa olacaktır. Proje sahası dışında kalan doğal alanlara çıkışın yasaklanması ya da mümkün olduğunca az olması sağlanacaktır. Proje kapsamında yapılacak iş ve işlemlerden dolayı oluşacak toz emisyonunun önlenmesi için çalışma alanı düzenli olarak araröz ile sulanacaktır. Hafriyatların taşınması sırasında tozumanın engellenmesi için, kullanılacak yollar düzenli olarak sulanacak ve hafriyat taşınması esnasında, hafriyat toprağının nemli olması sağlanacaktır. Bu şekilde oluşabilecek tozuma minimize edilmeye çalışılacaktır. İnşaat sezonunun kuluçka/üreme dönemine rastlayan dilimlerinde gerekli görüldüğü takdirde gürültünün minimuma indirilmesine özen gösterilecektir. İnşaat ve işletme sırasında çalışacak işçiler eğitilecek ve yasadışı avlanmaları engellenecektir. Mümkün olduğunca proje sahası ve proje ulaşım yolları içinde hareket edilecek ve belirlenen güzergâhların dışına çıkışı önlenecektir. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararları doğrultusunda hazırlanan Av Dönemine ait koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlarında belirtilen koruma tedbirlerine uygun hareket edilecektir. Proje kapsamında tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca BERN Sözleşmesi ve CITES Sözleşmesi hükümlerine de riayet edilecektir. 72

83 Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı Coğrafi Veri Portalına göre yapılan araştırmalarda proje alanı içerisinde doğal park, doğa koruma alanı, biyogenetik rezerv alanı ve özel çevre koruma alanı bulunmamaktadır. Proje alanı 1/ ölçekli Manisa-Kütahya-İzmir Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planına göre makilik-fundalık-çalılık alan, doğal sit alanı, ağaçlandırılacak alan, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi/turizm merkezi olarak tanımlanan alanlarda konumlandırılmıştır (bkz. Ek-3). Proje alanı Alaçatı Halici içerisinde bulunmakta olup, koruma alanlarına olan uzaklıklarını gösterir harita Şekil 9 da sunulmaktadır. Şekil 9 da da görüleceği gibi proje alanı Gediz Deltası'na kuş uçuşu yaklaşık 47 km, Foça Özel Çevre Koruma Alanı'na kuş uçuşu yaklaşık 50 km, İzmir Özel Avlak Alanı'na kuş uçuşu yaklaşık 20 km mesafede bulunmaktadır. Proje kapsamında yapılacak faaliyetlerin söz konusu alanların etkilenmesi beklenmemektedir. Foça ÖÇK Alanı Gediz Deltası 50 km İzmir Özel Avlak Alanı 47 km 20 km Alaçatı Halici Şekil 37. Proje Alanı ve Koruma Alanlarına Göre Konumlarını Gösterir Harita 73

84 Proje alanı 3. Derece Doğal Sit Alanı iken İzmir 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun gün ve 5998 sayılı kararı ile sit derecesinin iptal edildiği ve sit derecesinin yeniden belirlenmesine yönelik karar alındığı, ancak sit derecesi belirleme çalışmaları devam etmektedir. Alanda halihazırda ocak işletmeciliği yapılmakta olup mevcut durumda daha önce faaliyet sahibi dışında kurum/kuruluşlarca yapılan çalışmaların görsel ve çevresel kirliliğe neden olması nedeniyle rehabilitasyon çalışması yapılması önem arz etmektedir. Rehabilitasyon çalışmalarında alanda yapılacak depolamadan kaynaklı görsel kirliliğe neden olunmaması ve çalışmaların en kısa sürede tamamlanması amacıyla kırma-eleme tesisinin kapasitesinde de artışa gidilmesi gerekmektedir. Kırma-eleme tesisinde yapılacak kapasite artışı bölgenin turizm açısından önemli bir bölgede bulunması ve yazlık, turistlik mekanların yakınlığı göz önünde bulundurularak maksimum ton/yıl olarak belirlenmiştir. Proje alanında arazi hazırlık, tesislerin montajı, işletme ve kazılar sırasında 648 sayılı KHK ile değişik 2863 sayılı Kanunun ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK de belirtilen taşınır/taşınmaz tabiat, tarihi ve kültürel varlık, doğal sit vb. tespit edilmesi halinde çalışmalar durdurularak, İzmir 2 Nolu Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonuna ve/veya İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna bildirilerek gereken tedbirler alınacaktır. 74

85 Orman Alanları Proje alanının tamamı orman sayılmayan alanlardan meydana gelmekte ve İzmir Orman Bölge Müdürlüğü, Menderes İşletme Müdürlüğü, Urla İşletme Şefliği sınırlarında ve sorumluluğunda bulunmaktadır. Proje alanının değerlendirildiği İzmir Orman Bölge Müdürlüğünce tanzim edilen ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu Ek-5 de verilmiştir. a) Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Proje alanı için İzmir Orman Bölge Müdürlüğünce 39,03 hektar alan için yapılan değerlendirmede alanın tamamının orman sayılmayan alanda kaldığı ve ağaç bulunmadığı belirtilmiştir. Proje alanının tamamı orman tahdidi ve kadastro çalışması yapılmış alanda bulunmakta olup, işletme şekli Bozuk Baltalıktır. İnceleme Değerlendirme Formunda; ormanın Urla Serisinde ve 451 numaralı bölmelerde bulunduğu belirtilmiştir. b) Ormanın Teknik Özellikleri (Kapalılığı, cari artım, hektardaki servet) Urla Orman İşletme Müdürlüğünce Orman Kadastro Haritasına işlenen alanın büyük bir kısmının (37,24 hektar) orman alanı içerisinde kalmadığı tespit edilmiştir. Kadastro Mülkiyet Şefliği tarafından proje alanının işlendiği Orman Kadastro Haritası Ek-8 de verilmiştir. Urla Orman İşletme Müdürlüğünce Mesçere Haritasına işlenen çalışma alanının (bkz. Ek-8 ) ağaçsız orman toprağı içerisinde kaldığı, %0-10 kapalılıkta (boşluklu kapalı) olduğu tespit edilmiştir. Ek-8 de verilen Orman İnceleme Değerlendirme Formunda alanda değerlendirilecek orman emvalinin olmadığı belirtilmiştir. Proje alanı üzerinde ağaç bulunmamaktadır. c) Ocak Yerinin İşlendiği Mescere Haritası ve Yorumu Urla Orman İşletme Müdürlüğünce proje alanının işlendiği 1/ ölçekli Meşcere Haritası Ek-8 de verilmiş olup, meşcere tipleri Tablo 62 de verilmiştir. Tablo 62. Meşcere Tiplerine Göre Tartılı Ortalama İle Orman Alanları OT Meşcere Tipi Ağaçsız Orman Toprağı Açıklama 75

86 Projeye ilişkin İzmir Orman Bölge Müdürlüğü nce hazırlanan Orman İnceleme Değerlendirme Formunda Kalker Ocağı Rehabilitasyonu, Kırma-Eleme Tesisi ve Dekoratiftaş Ocağı Kapasite Artışı faaliyetlerinin ormanlık alanların dışında kaldığı belirtilmiştir (bkz. Ek-8). d) Saha Döküm Tablosu Projeye konu çalışma alanının tamamı orman tahdidi, kadastrosu yapılan alan dışında ve orman sayılmayan alandan oluşmaktadır. Alanda ağaç tespit edilmemiş olup, rehabilitasyon projesi kapsamında alana uygun ağaçların (palamut meşesi, kızılçam, ardıç, selvi vb.) dikilmesi planlanmaktadır. e) Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje kapsamında kullanılacak olan alanlar içerisinde 6831 sayılı Kanunun 18. Maddesinde yer alan Yangın Görmüş Orman Alanı, gençleştirmeye ayrılmış veya ağaçlandırılan sahalar yer almamakta olup, 1. Derece yangına hassas bölge içerisindedir: Faaliyet sahasının bulunduğu bölge ve çevresinde orman yangınına neden olabilecek her türlü faaliyetin yapılması (ateş yakma, kırık cam parçaları, kâğıt, naylon vs. gibi yangına sebebiyet verecek her türlü madde) engellenecek olup, orman yangınlarına karşı alınacak önlemler ve ormanlık alanlarda yapılacak çalışmalar ile ilgili detaylı bilgi Bölüm V.1.4 de verilmiştir. 76

87 Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb.) Ruhsat alanı 6186 ve 6187 numaralı Maliye ye ait Hazine arazisi içerisinde kalmaktadır. Söz konusu alanlara ait Çeşme Kaymakamlığı Malmüdürlüğü nden alınan yazı, tapu örneği ile ruhsat alanının işlendiği kadastro paftası Ek-10 da verilmiştir. Proje kapsamında maliye hazinesi dışında Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sınırlandırılmış Alanlar vb. bulunmamakta olup, projenin çevreye olası etkileri gereken tüm önlemler alınarak minimize edilecek, verilen taahhütlere riayet edilecek, söz konusu faaliyet yürürlükteki mevzuat ve yönetmeliklerin ilgili tüm hükümlerine uyularak işletilecektir Peyzaj Değeri Yüksek Yerler ve Rekreasyon Alanları, Kapasite artışı yapılan alan; İzmir Alaçatı Yumru Koyu Turizm Merkezi sınırları içinde kalmakta olup çalışma alanı içerisinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları bulunmamaktadır. Çalışma alanında yapılacak restorasyon çalışmaları sırasında ve dekoratif taş ocağının üretim faaliyetlerinin tamamlanması sonrası yapılacak restorasyon çalışmalarında alanın peyzajdaki 4 ana kullanım grubundan hangisine uygun olabileceği ya da hangi kombinasyonlara yer verilebileceğinin belirlenmesi gerekmektedir. Peyzajdaki kullanım grupları şöyledir : Tarım (tarla tarımı, bahçe tarımı, mera, vs. ) Orman ( ticari ve ticari olmayan, fidan üretim sahaları ) Rekreasyon ( eğlence ve dinlence yerleri açık ve yeşil alanlar ) ve yaban yaşamı Yerleşim ve endüstriyel kullanım Proje alanının turizm bölgesi içerisinde kalması nedeniyle alan rekreasyon alanı haline getirilecek ve uygun bitki ve ağaçlar dikilerek alan tasfiyesi yapılacaktır. Proje alanında restorasyon çalışmalarında toprağı tutucu özelliği, birçok ortamda rahatlıkla yaşayabilmesi ve bölgedeki habitata uygunluğu nedeniyle palamut meşesi, kızılçam, ardıç ve selvinin dikilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında kullanılacak olan tarım alanları ile ilgili 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri doğrultusunda gerekli izinler Giresun İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden alınacaktır Diğer Özellikler, Bu bölümde belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır. 77

88 4.2. Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri: Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) İzmir ilinde sektörlerin dağılımına bakıldığı zaman, istihdamın en yoğun olan sektörler sıralamasında, birinci sırada inşaat, ikinci sırada diğer iş faaliyetleri, üçüncü sırada motorlu taşıtlar ve motosikletler dışında kalan toptan ticaret ve ticaret komisyonculuğu, arkasından giyim eşyası imalatı ve beşinci sırada oteller ve lokantalar yer almaktadır. İlk 5 sektör İzmir ili genelindeki toplam istihdamın %25 ini oluşturmaktadır. İzmir ilinde tüm sektörler bazında bakıldığı zaman, İzmir ilçeleri genelinde faaliyetlerin %67 sinin hizmet yoğunluklu olduğu, üretimin ise %34 düzeyinde kaldığı görülmektedir. Proje alanının da bulunduğu Çeşme, İzmir'in şirin bir turistik bir tatil beldesidir. Bu bölgede ekonomik faaliyetler bu yüzden turizme dayalıdır. Bölge yaz aylarında oldukça fazla turist çekmektedir. Bölgede tarım her ne kadar önemli bir gelir kaynağı olsa da turizm faaliyetlerinin çokluğundan dolayı bu tarım faaliyetleri daha çok ikinci planda kalmıştır. Yarımadanın tüm kıyıları; kumsalları, termal kaynakları, temiz ve farklı kıyılarda alternatif sıcaklıklara sahip denizi, farklı rüzgârlara kapalı koyları turizm açısından önemli bir avantajdır. Çeşme İlçesi nde sanayi yatırımı bulunmamaktadır. Bölgenin turistik yapısından dolayı sanayi yatırımına bölgede sıcak bakılmamaktadır. Bölgede tarımsal faaliyetler 1930 lu yıllara kadar ilçedeki tarım alanlarının % 50 sine kadar varan ve yer yer % 50 nin üstüne çıkan Bağcılık, kısmen zeytincilik hâkim ürün desenini teşkil ederken 1930 lu yıllardan itibaren floksera zararlısı nedeniyle yavaş yavaş bağ alanları daralmaya başlamış, 1950 li yılların başlarında kalan bağ alanları da sökülerek tütün ziraatine başlanmış,1980 li yılların başlarına kadar öncelikli ürün durumuna gelmiştir.1980 li yılların başından itibaren tütün alanlarına kavun ikame olmuş, halen kavun alanları mevcut ekilen tarım alanları içerisindeki yerini birinci derecede önemini korumaktadır. İlçede zeytin, enginar üretimi de önem arz etmektedir Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus) Sanayi, ulaşım, tarım, ticaret ve turizm açısından Ege Bölgesinin merkezi konumunda olan İzmir İlinin nüfusu her geçen gün hızla artmakta ve yoğun göç merkezi olma özelliğini korumaktadır. Nüfus büyüklüğü bakımından Türkiye'nin 3. büyük kenti olan İzmir ilinin nüfusu döneminde sürekli artış göstermiştir. Son 80 yılda Türkiye'nin nüfusu 5.17 kat artarken, İzmir'in nüfusu 7 kat artış göstermiş ve 2007 yılında 'e yükselmiştir. Proje alanının bulunduğu İzmir İli 2012 yılı nüfus (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı-TÜİK) verilerine göre toplam nüfus kişi olup, bu nüfusun kadarı il/ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. 78

89 Çeşme İlçesine ait 2012 yılı nüfus (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı- TÜİK) verilerine göre toplam nüfus; kişi olup bu nüfusun büyük bir bölümü ( kadarı) ilçe merkezinde yaşamaktadır. İzmir İlindeki ve ilçelerindeki 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı göre Nüfusu yoğunluğu verileri Tablo 63 de verilmiştir. Tablo 63. İzmir İli ve İlçelerine Göre Nüfus Yoğunluğu 3 İl/ilçe merkezleri Belde/köyler Toplam İlçe Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Aliağa Balçova Bayındır Bayraklı Bergama Beydağ Bornova Buca Çeşme Çiğli Dikili Foça Gaziemir Güzelbahçe Karabağlar Karaburun Karşıyaka Kemalpaşa Kınık Kiraz Konak Menderes Menemen Narlıdere Ödemiş Seferihisar Selçuk Tire Torbalı Urla Toplam Proje alanının da bulunduğu Çeşme İlçesi sınırlarında 2012 yılı nüfus (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı-TÜİK) verilerine göre toplam nüfusun %8,78 sini yaş oluşturmakta olup, genç nüfusa sahiptir. İlçe nüfusunun yaş dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 64. Nüfusun Yaş Sınıflarına Göre Dağılımı İlçe Yaş grubu % Toplam Erkek Kadın 0-4 5, , , , , Çeşme , , , , , , , Kaynak: TUİK, 2011 ADNKS verileri 79

90 , , , , , , , Toplam 100, yılı TÜİK verilerine göre proje alanının bulunduğu Alaçatı Beldesinde toplam kişi kayıtlı olup, beldeye ait 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi veri tabanına göre nüfus yoğunluğu Tablo 65 de verilmiştir. Tablo 65. Alaçatı Beldesi Nüfus Yoğunluğu Tablosu Bucak Belde/Köy Toplam Erkek Kadın (B) Alaçatı Germiyan Alaçatı Ildır Karaköy Bucak toplamı Proje kapsamında arazi hazırlığı aşamasında toplam 10 kişi, işletme aşamasında toplam 48 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Projenin hayata geçmesi ile birlikte yakın çevredeki yerleşim yerlerine doğrudan veya dolaylı yönden ek mali kaynak sağlanacaktır Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür hizmetleri) Proje alanının bulunduğu İzmir İli Türkiye nin üç büyük ilinden biri olup, İzmir İline bağlı Çeşme ilçesine ait eğitim, sağlık ve kültür hizmetleri aşağıda ayrı başlıklar halinde verilmiştir. Eğitim Çeşme, İzmir'in ilçeleri içinde okuma yazma oranı en yüksek ilçelerin başında gelmektedir. İlçede toplam nüfus içindeki okuryazarlık oranı % 96'dır. Çeşme de devlete ait 1 adet okul öncesi, 11 adet ilkokul 9 ortaokul, 8 orta öğretim okul bulunmaktadır. İlçede Çeşme İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı 51 okul/kurum bulunmakta olup öğrenci sayısı 6.292, derslik sayısı 341 dir. Sağlık Çeşme ilçesinde sağlık hizmeti toplam 1 devlet hastanesi, 1 özel hastane, 2 sağlık ocağı, 1 sağlık evi tarafından verilmektedir. Bu kurumlarda 27 doktor, 4 sağlık memuru, 26 hemşire ve 28 ebe görev yapmaktadır. Ayrıca ilçede (2) Aile Sağlığı Merkezi (10 Aile Hekimi), bulunmaktadır. Proje alanının bulunduğu Alaçatı İlçesinde 1 adet Sağlık Ocağı bulunmakta olup, faal olarak hizmet vermektedir. 80

91 Kültür Çeşme İlçesinde en önemli kültürel yapı Çeşme Kalesi ve Müzesi olup, ayrıca kervansaraylar, tarihi çeşmeleri ile de tarihi ve kültürel mekanlara sahiptir. Proje alanın bulunduğu Alaçatı, Ege Denizine kıyısı olan bir belde olup, tarihi taş evleri ve dünyanın rüzgar sörfüne en elverişli plajları ile ünlüdür. Son yıllarda taş evleri sayesinde çok fazla gelişmiştir. Alaçatı, artık dünyanın en önemli rüzgar sörfü merkezlerinden biri olup, Alaçatı sahilleri ise Akdeniz in en temiz denizlerine, en güzel plajlarına sahiptir Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) 2007 yılı bulaşıcı hastalık istatistiklerine göre İzmir İlinde; kuduz (şüpheli ısırık) TBC, kabakulak, akut kanlı ishal, Hepatit A, Hepatit B, Brusella, Sifiliz, boğmaca ve Hepatit C görülmüş olup, bölgedeki sağlık kuruluşlarından alınan bilgilere göre bölgede endemik bir hastalığa rastlanmamıştır Diğer Özellikler Bu bölümde belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır. 81

92 BÖLÜM 5: PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER (Bu bölümde projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri tanımlanır; bu etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileştirme için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır.) Üretim Sırasında Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Sırasında Kullanılacak Malzemeler, Patlayıcı Maddeler, Hafriyat Miktarı, Nerelere Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Proje kapsamında yeni üretim aynalarında çalışmaya başlanmadan önce 50 cm kalınlığındaki bitkisel toprak sıyrılarak alınacaktır. Ruhsat alanında hali hazırda üretim faaliyetleri gerçekleştirilmekte olup, rehabilitasyon alanında ortalama 15 hektarlık alanda, dekoratif taş ocağında ise ortalama 7 hektarlık alanda sıyırma kazısı yapılacağı öngörülmektedir. Bu değerlendirmeye göre çalışma alanında toplam; ( m m 2 ) x 0,50 m = m 3 bitkisel toprak sıyrılarak alınacaktır. Sıyrılacak bitkisel toprak rehabilitasyon alanında geçici olarak depolanarak şevlendirme çalışmaları tamamlanan alanlara serilecektir. Ortalama 100 m 2 alanda geçici olarak depolanacak bitkisel toprağın uzun süre alanda kalması halinde; depolama alanının üstü erozyon nedenli toprak kaybını önlemek amacıyla bitkilendirilecek ve şevlendirmesi tamamlanan alanların doğaya yeniden kazandırma çalışmalarında kullanılacaktır. Bitkisel toprağın dışında çalışma alanında üretim faaliyetlerinden kaynaklı pasa oluşacaktır. Dekoratif taş ocağında ve kırma-eleme tesisinde %80 verimle çalışılması planlanmaktadır. Bu değerlendirmeye göre; Dekoratif taş ocağında ; m 3 x 0,20 = m 3 Kırma-eleme tesisinde ; m 3 x 0,20 = m 3 pasa oluşacağı hesaplanmıştır. Dekoratif taş ocağında oluşan pasa ruhsat alanı içerisinde bulunan ve gerekli izinleri alınan (bkz. Ek-1) "Hafriyat Toprağı Geri Dönüşüm Tesisinde" boyutlandırılarak rehabilitasyon alanında dolgu malzemesi olacak ve/veya satışa sunulacaktır. Kırma-eleme tesisinden çıkan pasa malzemesi doğrudan rehabilitasyon alanında ocak geri dolgusunda, bitkisel toprak ise arazi düzenlemelerinde kullanılacaktır. Çalışmalar esnasında Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Proje alanında yapılacak sıyırma kazısı iş makinaları ile gerçekleştirilecek olup, sıyırma kazısı sırasında patlayıcı kullanılmayacaktır. 82

93 Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Getirilecek Su Miktarı, İçme ve Kullanma Suyu ve Diğer Kullanım Amaçlarına Göre Miktarı, Söz konusu proje kapsamında arazinin hazırlanması ve işletme dönemlerinde su kullanımı söz konusu olacaktır. Su kullanımının gerçekleşeceği aşamalar ve kullanım noktaları aşağıdaki başlıklarda ayrı ayrı değerlendirilmiştir Arazi Hazırlık Aşamasında Kullanılacak Su Miktarı Proje kapsamında arazi hazırlığında; bitkisel toprağın sıyrılması, ekipman montajı vb. işlemler yapılacaktır. Söz konusu işlemler sırasında başlıca su kullanımı noktaları şöyledir; a) Sıyırma kazısı sırasında tozumanın önlenmesi amaçlı sulama suyu, b) Çalışanlar için içme ve kullanma amaçlı su, Tozumanın önlenmesi amaçlı kullanılacak spreyleme için gerekli olacak su miktarı; Arazi hazırlık aşamasında tozlanmayı önlemek için alanda yapılacak sulama çalışmalarında kullanılacak olan su miktarının, bölgede yağışlı günlerin dışında günlük ortalama 20 m 3 /gün olacağı öngörülmektedir. Kullanma suyunun tankerlerle sahaya getirilmesi planlanmaktadır. Çalışacak personel için gerekli olacak su miktarı; Arazi hazırlık aşamasında 10 personelin çalıştırılması planlanmaktadır. Kişi başına gerekli su miktarı Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamalarında 150 lt/gün olarak belirtilmiş olup söz konu projede içme ve kullanma suyu tüketimini 150 lt olarak düşünülmüştür. Buna göre; Toplam Su İhtiyacı = İşçi Sayısı x Kişi başı kullanılacak su miktarı Çalışacak İşçi Sayısı = 10 kişi Kişi başı kullanılacak su miktarı = 150 lt/kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün Personelin toplam su ihtiyacı = 10 x 150lt = lt/gün olacaktır. Personelin içme suyu ihtiyacı damacanalarla Sağlık Bakanlığından ruhsat alınmış firmalardan satın alınarak sağlanacaktır İşletme Aşamasında Kullanılacak Su Miktarı Projenin işletme aşamasında başlıca su kullanımı noktaları şöyledir; a) Nakliye sırasında tozumanın önlenmesi amaçlı sulama suyu, b) Patlatma öncesi tozumanın önlenmesi amaçlı ocak/şev aynasının sulama suyu c) Tel Kesme Makinasının soğutma suyu d) Dekoratif Taş Ocağında deliklerin delinmesi sırasında tozumanın önlenmesi amaçlı sulama suyu e) Çalışanlar için içme ve kullanma amaçlı su, 83

94 Tozumanın önlenmesi amaçlı kullanılacak spreyleme için gerekli olacak su miktarı; İşletilmesi aşamasında; üretim alanından stok alanına ve stok alanından kırma-eleme tesisinde ve/veya asfalt yola taşınması sırasında toz oluşumunu önlemek için arazözlerle yapılacak sulama çalışmalarında kullanılacaktır. Sulama çalışmalarında kullanılacak olan su miktarının, bölgede yağışlı günlerin dışında günlük ortalama 40 m 3 /gün olacağı öngörülmektedir. Tel Kesme Makinasının Soğutma Suyu Dekoratif taş ocağında tel kesme yöntemi ile yapılacak üretim sırasında tellerin sürtünmeden ısınmasını önlemek amacıyla sulama işlemi yapılacaktır. Alanda daha önce tel kesme yöntemi kullanılmadığı ve kayacın sürtünme katsayısı bilinmediği için günlük takribi 5 m 3 suyun soğutma amaçlı kullanılması planlanmaktadır. Dekoratif Taş Ocağında deliklerin delinmesi sırasında tozumanın önlenmesi amaçlı sulama suyu Dekoratif taş ocağında tel kesme makinasının gireceği deliklerin delinmesi sırasında toz oluşumunu engellemek amacıyla bölgede yağışlı günlerin dışında günlük takribi 10 m 3 su kullanılması planlanmaktadır. Patlatma öncesi tozumanın önlenmesi amaçlı ocak alanının sulanması için gerekli olacak su miktarı; Kalker Ocağı alanının şevlendirilmesi sırasında yapılacak patlatmalarda tozumanın azaltılması amacıyla şev aynası sulanacak olup, sulama arazözlerle yapılacaktır. Patlatma çalışmaları öncesi, üretim ve nakliye sırasında, bölgede yağışlı günlerin dışında, toplam günlük ortalama 100 ton su tüketiminin olacağı öngörülmektedir. Çalışacak personel için gerekli olacak su miktarı; İşletme aşamasında çalışma alanında toplam 48 personelin çalıştırılması planlanmaktadır. Kişi başına gerekli su miktarı Su Temini ve Atıksu Uzaklaştırılması Uygulamalarında 150 lt/gün olarak belirtilmiş olup söz konu projede içme ve kullanma suyu tüketimini 150 lt olarak düşünülmüştür. Buna göre; Toplam Su İhtiyacı = İşçi Sayısı x Kişi başı kullanılacak su miktarı Çalışacak İşçi Sayısı = 48 kişi Kişi başı kullanılacak su miktarı = 150 lt/kişi-gün = 0,15 m 3 /kişi-gün Personelin toplam su ihtiyacı = 48 x 150lt/ kişi-gün = lt/gün olacaktır. Projenin işletme aşamasında, personelin ihtiyacı olan içmesuyu piyasadan damacanalarla satın alınma yolu ile temin edilecektir. Arazi hazırlık ve işletme sırasında kullanılacak su, sahaya tankerlerle getirilecek olup, su kullanımı için ilgili birimlerden gerekli izinler alınacaktır. 84

95 Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (ulaştırma güzergahı, şekli, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları vb.) Projenin arazi hazırlığı ve işletme aşamalarında mevcut yollar kullanılacaktır. Ocaktan çıkarılan ve boyutlandırılan malzeme ile dekoratif taş ocağından çıkarılan ürün Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü tarafından açılan ve hali hazırda kullanılan 3050 m lik asfalt yoldan nakledilecektir. Proje alanında yeni yol yapımı düşünülmemekte olup ve mevcut yolun düzenlenmesi düşünülmektedir. Proje kapsamında arazi hazırlık ve işletme aşamasında yapılacak taşımalar sırasında mevcut bağlantı yollarına (kadastro yolu) ve devlet karayoluna zarar verilmeyecektir. Taşımalar sırasında yollara zarar verilmesi durumunda zarar, Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde proje sahibi tarafından karşılanacaktır. Taşıma faaliyetleri sırasında özellikle tonaj uygulamasına dikkat edilecektir. Taşıma faaliyetleri sırasında trafik güvenliğini tehlikeye düşürecek şekilde duman, yanmamış gaz, toz vb. maddeler yola doğru verilmeyecek, istiap halinde fazla yükleme yapılmayacak, yol üzerinde bulunan köprü, trafik levhaları, menfez, asfalt ve stabilize kaplamalarına zarar verilmeyecektir. Bu yapılara zarar verilmesi durumunda İzmir İl Özel İdaresinin tespit ettiği bedel üzerinden bu zarar-ziyan yatırımcı firma tarafından karşılanacaktır. İl Özel İdaresi yetki ve sorumluluğundaki her türlü alt ve üst yapının faaliyetler esnasında zarar görmesi durumunda zarar, işletme sahibi tarafından karşılanacaktır. Arazi hazırlık ve işletme aşamasında taşıma faaliyetlerinde 2918 sayılı Karayolları Trafik kanunu, 4925 sayılı Taşıma Kanunu, Karayolu Taşıma Yönetmeliği, Karayolları Trafik Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. Projenin arazi hazırlık ve işletme aşamalarında kullanılacak yollarda 2918 sayılı Trafik Kanunu ve Karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacak, yola giriş ve çıkışlarda trafik güvenliği açısından tüm önlemlerin alınmasına özen gösterilecektir. İnşaat ve işletme aşamalarında yola giriş çıkışlarda trafik güvenliği açısından her türlü önlem alınacaktır. Projenin işletme aşamasında; İzmir-Çeşme Otoyolu (O32 ) Karayolu ve/veya İzmir- Çeşme Yolu (D300) kullanılacak olup, Karayolları Genel Müdürlüğü 2012 yılı Trafik Hacim Haritasında trafik yükü; O32 Karayolu (İzmir-Çeşme Otoyolu Otoyol Gişe Bilgisi) Hafif Taşıt : taşıt/gün Ağır Taşıt : 916 taşıt/gün Otobüs : 456 taşıt/gün Toplam : taşıt/gün olarak (bkz. Şekil 38) verilmiştir. 85

96 D300 Karayolu (İzmir-Çeşme Yolu Taşınabilir Taşıt Sayım ve Sınıflandırma İstasyonu) Otomobil : taşıt/gün Orta Yüklü Ticari Taşıt : 170 taşıt/gün Otobüs : 6 taşıt/gün Kamyon : 228 taşıt/gün Kamyon+Römork, Çekici+Yan Römork : 82 taşıt/gün Toplam : taşıt/gün olarak (bkz. Şekil 38) verilmiştir. Planlanan rehabilitasyon çalışmalarından toplam ton/gün (alanda üretilen tüvenan + boyutlandırılmış malzeme) dekoratif taş ocağından 367 ton/gün malzeme satış yapılan firmalara ait kamyonlarla taşınacaktır. Kamyonların ortalama kapasitesinin 25 ton olduğu toplam ton/gün ürünün nakledileceği kabulüyle; günlük maksimum 348 adet araç (696 araç gidiş-dönüş) mevcut trafiğe giriş yapacaktır. O32 Karayolundaki toplam taşıt hacmi 2012 yılında taşıt/gün (Otoyol Gişe Bilgisi verileri) olup, tüm malzemenin O32 Karayolundan nakliyesi söz konusu olduğunda, karayolundaki taşıt hacmine günlük ortalama 696 taşıtın ilavesi ile taşıt/gün olacaktır. Bu durumda nihai ürünün nakliyesi sırasında O32 Karayolu nun mevcut taşıt hacmi yaklaşık % 8 (yüzde sekiz) oranında artacaktır. D300 Karayolundaki toplam taşıt hacmi 2012 yılında taşıt/gün (sürekli taşıt sayım ve sınıflandırma istasyonu verileri) olup, tüm malzemenin D300 Karayolundan nakliyesi söz konusu olduğunda, karayolundaki taşıt hacmine günlük ortalama 696 taşıtın ilavesi ile taşıt/gün olacaktır. Bu durumda nihai ürünün nakliyesi sırasında D300 Karayolu nun mevcut taşıt hacmi yaklaşık % 27 (yüzde yirmi yedi) oranında artacaktır. 86

97 Şekil 38.Trafik Hacim Haritası 87