SUNUŞ TEKNİKLERİ. SUNUM SÜRECİNDE AŞAMALAR Sunum yapma aşamaları

Transkript

1 SUNUŞ TEKNİKLERİ SUNUM KAVRAMI SUNUM NEDİR? Kişinin, belli bir konu hakkındaki bilgilerinin ve çalışma sonuçlarının, belirli yöntem, etik kuralları ve standartlar içinde, görsel ve işitsel araçlardan yararlanarak bir kitleye anlatması ve aktarmasıdır. EŞ ANLAMLI TERİMLER TAKDİM: Arapça kökenli karşılık PREZANTASYON: Fransızca kökenli karşılık (presenter :sunmak, presentation:sunum) TERİMLER Sunu : Sunumda aktarılan içeriktir. Sunum:aynı anlamda kullanılabilir. Sunuş:Sunma eylemidir. Sunum yapmak da aynı anlamda kullanılabilir. sunuş yapmak yanlış bir terim. önemi Etkin sunum becerileri, özenle kullanılan bir sözel/ yazılı ifade, anlamlı beden dili ve teknolojik görsel - işitsel araçların desteği ile izleyicileri kendinden emin, saygın ve ikna edici biçimde bilgilendirmek, yönlendirmek veya etkilemek adına çağımızda önem kazanmıştır. Sunum nedir? Sunum"u Konuşma/Konferans" tan ayıran özellik Görsel- İşitsel Araçlar/ Teknolojik donanım ile desteklenmesi ve bu biçim gereği yapılan açıklamalardır. Ne zaman ve neden sunum yapılır? Sunumlara eğitimin her düzeyinde Mesleki hayatta Ürün veya hizmet tanıtımlarında Satışlarla ilgili bilgilendirmede Yeni bilgi paylaşımlarında Seminerlerde Beceri geliştirme çalışmalarında SUNUM YAPILABİLİR SUNUM SÜRECİNDE AŞAMALAR Sunum yapma aşamaları SUNUŞ HAZIRLAMA AŞAMALARI 1. Sunuş analizi yapma 2. Veri toplama 3. Veri düzenleme 4. Sunuş planını çıkarma 5. Metin yazma 6. Görsel materyal seçimi 7. Metni konuşmaya dökme 8. Sunum provası

2 SUNUMA HAZIRLIK HAZIRLIK sorulari :5N1K 1. Ne? 2. Neden? 3. Nerede? 4. Ne Zaman? 5. Nasıl? 6. Kimlere? HEDEF KİTLE ANALİZİ Hedef kitle Dinleyici kitlesinin Bilgi Deneyim Gereksinimleri Amaçları nelerdir? Katılımcı/ İzleyicilerin Tanımı Sunum taslağını yapmadan yanıtlamanız gereken sorular: Hitap edeceğiniz grup kimlerden oluşuyor? - Yaş / Cinsiyet dağılımı - Grubun büyüklüğü / Katılımcı sayısı Katılımcı/ İzleyicilerin Tanımı Hitap edeceğiniz grup kimlerden oluşuyor? (Yaş/ Cinsiyet dağılımı, Grubun büyüklüğü/ Katılımcı sayısı) Katılımcıların bilmesi gerekenler neler? Bildikleri neler? Katılımcı/ İzleyicilerin Tanımı Katılımcıların bilmesi gerekenler neler? Bildikleri neler? - İçerik ve Yöntem hakkında katılımcı beklentileri neler? - Katılımcılar konuya ne kadar hakim - Konuyu kavrama için hazır oluş durumları ne düzeyde? - Katılımcıların ilgi alanları/ uzmanlık konuları/ tercihleri neler? Aşama KONU SEÇİMİ Konunun seçimi 1. Bu konu hakkında bazı bilgilere sahip miyim ve daha fazla bilgi elde edebilir miyim? 2. Seçtiğim bu konuya ilgi duyuyor muyum 3. Konu dinleyiciler için uygun mudur? Konu dinleyicilerin ilgisini çekecek mi? 4. Konu saptanan süre içinde tartışılabilir mi? Konuyu sınırlandırma Bazı konular o kadar karmaşık ve geniştir ki saptanmış bir süre içinde gereğince konuyu kapsayamazsınız.

3 Başlık seçme 1. Başlık, yapacağınız konuşmaya vereceğiniz özel bir addır. 2. Genellikle konuşmanıza vereceğiniz başlık, konuşmanın ana hatları ortaya çıkıncaya kadar kararlaştırılmaz. 3. Etkileyici bir başlık, konuyla ilgili, güdüleyici ve kısa öz olmalıdır. hazırlık süreci Aşama AMAÇ BELİRLEME Amaç ne olabilir? Dinleyicilerden almak istediğiniz sonuca göre konuşmanızın amacını tanımlayın: Bilgilendirme İkna etme Eyleme çağırma Rapor sunma Öğretme Eğitme Onay alma AMAÇ Her sunumun mutlaka bir amacı olmalıdır. Bu amaçlar: - Bilgi tazeleme- pekiştirme, bilgilendirme (derlemelerde) - Bilinçlendirme (önem vurgulayıcı derlemelerde) - Bilime katkıda bulunma (araştırma, çalışma, anket) maddelerinden biri olabilir. AMAÇLAR 1. Amaç belirlerken dinleyicilerin ʺ Neden buradalar? ʺ 2. ʺ Ne umuyorlar? ʺ 3. ʺ Ne istiyorlar?ʺ, 4. ʺ İhtiyaçları nedir? ʺ sorularının cevapları aranmalıdır. AMAÇLAR Neden konuşuyorum? ʺ Dinleyicilerimde ne gibi tepkilerin doğmasını bekliyorum? ʺ Özel amaçlar Özel amaçlar, konuşmacının dinleyicilerde meydana gelmesini beklediği tepkilerin ifadesidir. Bu özel amaçlar konuşmanın genel amacı olan bilgi verme, İkna etme ve eğlendirmenin sınırları içinde kalır. Genel amaç Dinleyicilerin tepkisi ÖZEL AMAÇLAR Bilgilendirme/Öğretme/Eğitme Harekete geçirme/güdüleme İkna/İnandırma/Satma Keşfetme/Tartışma/Pazarlık Eğlendirme / Güdüleme Amaç ve yöntem eşleşmesi Bir konuyu kavrama öğrenme Yönlendirme, ilgi uyandırma İnançlarda tutumlarda değişiklik Olasılıklar doğru fikirler uygulama Neşelenmek, hoş vakit geçirmek

4 BİLGİ TOPLAMA İHTİYAÇ BELİRLEME YÖNTEMLERİ 1. anketler 2. mülakatlar 3. testler 4. görüşmeler Bilgi kaynakları 1. yazılı yayınlar 2. Görsel kaynaklar 3. Kişisel tecrübe 4. başkalarının tecrübeleri Tek bir konuşma hazırlığı için bu kaynakların hepsine başvurabilirsiniz. Kendi tecrübeleriniz Kendi dışınızdaki kaynaklara başvurmadan önce konu hakkında kendi bilgilerinizi saptamalısınız. Burada, tecrübe ve bilgilerinizi esas alan fikirleri alt alta yazmanız gerekir. Bu şekilde davranmanız sizi araştırmaya yöneltecek bir rehber olur. Diğerlerinin tecrübeleri Konuyla ilgili meslektaş ve arkadaşlarınız, konuşma için eksik olan noktalarınızın tamamlanmasında size yarar sağlar. Bu uzmanlar fikirlerinizi açığa kavuşturmada, olguları desteklemenizde ve ileri düzeyde araştırma yapmanızda en büyük yardımcı kaynaklardır. Kütüphaneler Yazılı kaynakları bulabileceğiniz geniş alandır. Burada sürdüreceğiniz araştırmalar sırasında dikkat edeceğiniz çok önemli bir husus, geçerliliğini yitirmiş kaynaklardan uzak durmanızdır. hazırlık aşamasında girişeceğiniz en son iş topladığınız bu bilgilerin değerlendirilmesidir Aşağıdaki konulara için nasıl bilgi toplarsınız? Nüfus planlaması Keçe işleme sanatı Trafik eğitimi Akdeniz anemisi KONUŞMAYI YAPILANDIRMA Etkili konuşma için açık seçik bir yapılanma kaçınılmazdır. Konuşmacılar arasında karşılaşılan en yaygın eksiklik, ellerindeki bilgileri yapılandıramamaktan kaynaklanmaktadır. Konuşmacının iletmek istediği mesaj dinleyicinin kafasında yerleşecek biçimde yapılandırılmalı, dinleyicinin düşünme süreci ve beklentilerine uygun sıra izlemelidir. KONUŞMA KURGUSU

5 1. giriş 2. gelişme 3. sonuç bölümü PÜF NOKTASI Çoğunlukla giriş ve sonuç bölümleri, konuşmanın gelişme bölümü tamamlandıktan sonra hazırlanır, çünkü, gelişme bölümünde kullanılan bilgiler giriş ve sonuç bölümü için bir rehberdir. ANA VE ALT NOKTALAR Gelişme bölümünü ana noktaların ve alt noktaların düzenlenmesi hem konuşmacıya hem de dinleyiciye hatırlamada yardımcı olur. Trafik eğitimi için konuşmayı yapılandırınız YAPILANDIRMA KALIPLARI Ana ve alt noktaları yapılandırmada kullanılan en yaygın kalıplar: 1. zaman, 2. coğrafya, 3. neden/sonuç, 4. problem/çözüm, 5. tez/antitez, 6. tümdengelim, 7. tüme varım ve 8. konu kalıplarıdır. KALIPLAR Zaman kalıbı Bazı olayları anlatırken ya en eski olaydan bulunduğunuz güne kadar geçen süre içinde ya da bulunduğumuz günden geri giderek en eski tarihe kadar bir sıra izleriz. Bu kalıp yalnızca zaman değişkenini göz önünde bulunduran kalıp olarak düşünülmemelidir. Bu kalıbı belirli bir işlem sırası gerektiren etkinliklerin anlatılması içinde kullanabiliriz. Örneğin, doğumlar, nişanlanmalar, evlilikler, ölümler. Örneğin; bir an için bir kişinin hayat öpücüğü tekniğini anlattığını düşünelim. Kişi burada bu kalıbı kullanabilir. Çikolata sunumu için zaman kalıbını nasıl kullanırsınız? Coğrafya /Mekansal konuşma kalıbı Bu kalıp genellikle yönle ilgili anlatımlarda kullanılır. Örneğin, batıdan doğuya, doğudan batıya, kuzeyden güneye, güneyden kuzeye doğru olay ve özellikler anlatılırken bu kalıbı kullanabilirsiniz. Yukarıdan aşağıya, aşağıdan yukarıya bir yol izlerken de bu kalıbı kullanıyorsunuz demektir.

6 Örneğin, yangın söndürme cihazını anlatırken ya tepeden aşağıya ya da aşağıdan tepeye doğru bir sıra izlersiniz. Aynı şekilde bir örgütü anlatırken en yüksek pozisyondan en alta ya da en alttan en yüksek pozisyona doğru bir sıra izlemeniz gerekir. Bazen bu kalıbı merkezden dışa şeklinde uygulayabilirsiniz. Kız isteme ve kına geleneği sunumu için coğrafya kalıbını nasıl kullanırsınız? Neden/Sonuç kalıbı İsminden de anlaşılacağı gibi bu kalıpta önce bir grup olayın nedeni olan şartlar anlatılır ve daha sonra bu olayların sonuçları ortaya konur. Bu kalıp bazen ters yüz edilir ve sonuç/ neden şeklinde kullanılabilir. Örneğin, bu kalıp; yani sonuç/ neden kalıbının çocuğun dayakla cezalandırılması konusunda uygulandığını düşünelim. Öncelikle çocukların dayakla cezalandırılmasının çocuklar, ana- babalar ve toplum üzerindeki sonuçlarını anlatırız. Ondan sonra da çocukların dayakla cezalandırılmasının nedenlerini ana- babalardaki eğitimsizlik ya da ana- babaların çocuklukları döneminde dayakla cezalandırılmaları olarak koyabiliriz. Püf noktası 1. Hatalı nedenlerin farkında olun: Bir olay sadece diğer bir olaydan önce geldiği için onun nedeni olamaz. 2. Tek bir nedenin farkında olun: Çok az sonuç bir tek nedene bağlı olabilir. Yani genellikle sonuçların nedeni tek değil, pek çoktur. Örneğin, şehirler arası yollarda kazaların bir tek nedeni aşırı hız değildir. Siarasız hayat sunumu için neden sonuç kalbını nasıl kullanırsınız? Problem /Çözüm kalıbı Bu kalıp bazen, hastalık /çare ya da gereksinim/tatmin olarak isimlendirilir. Burada ortaya önce bir problem konur, daha sonra da bu problemin çözümü anlatılır. Bu çözümler: Uygulanabilir, Kabul edilebilir, Probleme çözüm getirebilir nitelikte olmalıdır. Püf noktası Bir problemin pek çok çözümü olabilir. Bu durumda önce problemi ortaya koyun. Ondan sonra olası çözümleri tartışın ve en iyi çözümü nedenleriyle açıklayın. Örneğin konumuz: Dünya enerji krizini çözümlemede en iyi yolun güneş enerjisi olduğu şeklindedir. Bu durumda ana noktalarımız şunlar olacaktır. Dünyanın içine düştüğü enerji problemi, Olası pek çok çözüm yolları, Güneş enerjisi en iyi ve uzun ömürlü çözüm. Küresel ısınma sunumu için problem/çözüm kalıbını nasıl kullanırsınız? Tez/Antitez- sentez kalıbı Bu kalıp bazen lehte/aleyhte olarak isimlendirilir. Bazılarına göre önce konunun lehinde ya da aleyhinde görüşlerin ortaya konmasında fark yoktur. Asıl olan konunun lehinde ve aleyhinde görüşleri koyduktan sonra bir sonuca ulaşmak gerekir.

7 Örneğin Sağlıklı yaşam için koşu lehindeki (tez) ve aleyhindeki (antitez) görüşler konur ve sonunda bir senteze gidilir. Eğitimde ceza yöntemi Tümdengelim Tümdengelim yöntemi öğrenilen bir ilke, çeşitli durumlara uygulanarak genelden, özele doğru indirgenir. Örneğin, konumuz Yaratıcılığa engel olan nedenler, sınıf içi eğitimine yeniliklerin getirilmesini köstekler olsun. Genelden özele doğru hareket edecek olursak şu şekilde davranırız. Yaratıcılığın engelleri olarak dört şeyi bilmekteyiz: Bunlar: Korku, önyargı, alışkanlık ve durgunluktur. Yaratıcılığa engel olan nedenler sınıf içi eğitime yeniliklerin getirilmesini köstekler, Korku (önyargı, alışkanlık, durgunluk) yaratıcılık için bir engeldir. O halde korku, sınıf içi eğitime yeniliklerin girmesini engeller. Tümevarım kalıbı Bu da özelden genele ulaşma kalıbıdır. Burada önce pek çok ipucu olabilecek bilgiler verilir ve bu bilgilerden hareketle bir genel yargıya varılır. Bu ipucu olarak verilen bilgiler; tanımlar, örnekler, istatistikler, karşılaştırmalar şeklindedir. Örneğin, 2000 yılında okulu bitirenlerin okudukları süre içinde başlarından geçen atölye kazalarını aktarırken, bu kazaları nedenleriyle birlikte sıralar ve ortak nedenleri saptarsınız. Bu kazaların hemen hepsi ders öğretmeni atölyedeyken olmuştur. Konu kalıbı Bu kalıp konunun alt basamaklara bölünmesini gerektirir. Yani konu kendi içinde A,B,C, şeklinde bölünebilir. Bu şekilde sınıflama ya da basamaklara ayırma doğrudan konunun kendisinden kaynaklanmaktadır. Personelin konut sorunuyla ilgili bir konu hazırlarken de konuyu lojmanda oturanlar, kirada oturanlar, kendi konutlarında oturanlar diye ayırabiliriz. Benzer şekilde konu kalıbını bilinenden- bilinmeyene genelden- özele, özelden- genele olarak da kullanabiliriz. Trafik eğitimi için konu kalıbı Kalıpların birleştirilmesi Ana noktaları yapılandırmak için tek bir kalıp kullanma konunun anlaşılması açısından daha yararlıdır. Böylece dinleyicilere anlatılanları izlemede kolaylık sağlamış olur.alt noktaları farklı kalıplarla açıklayabilirsiniz. Örneğin beden dili sunumu için Ana noktalar Konuşmacının davranışlarıyla ilgili ögeler, Konuşmacının davranışlarıyla ilgili olmayan ögeler, konu kalıbına göre düzenlenmiştir.

8 Birinci ana noktanın, alt noktaları ( vücudun üst, orta ve alt kısmı ) coğrafya kalıbına uygundur. Olumlu- olumsuz etkiler için tez- antitez kalıbına baş vurulmuştur. İkinci ana noktanın alt bölümlerinde ( nesneler, mesafe, zaman ) konu kalıbına uygun olarak düzenlenmiştir. KONUŞMAYA HAZIRLANMA Hazırlık Bir dakika etkili konuşmak için 30 dakika hazırlanmak gerekir. Hazırlanmadıysanız, başarısız olmaya hazır olun. Kalabalık karşısında konuşma biçimlerinin hepsinde, hazırlık etkili sunuşun en çok ihmal edilen kısmıdır. hazırlık Konuşmadan önce hazırlanmak, söylenecek sözün başkaları üzerinde bir iz bırakmasına dikkat etmek gerekir. Başkalarının ne düşündüğünü değil, konuşmacının sözlerine, düşüncelerini, kişiliğini, deneyimlerini katmasıdır. Hazırlanmak konuyla ilgili kitap okumak değildir. Kitap okumak gereklidir ancak yeterli değildir. Hazırlanmak ezberlenmiş cümleleri bir araya getirmek değildir. Püf noktası Hazırlanma Olumlu bir yaklaşım sağlayın. Söylediklerinize önem verin. Başarılı olduğunuzu düşünün. Dinleyicilerin tepki verdiğini düşünün. Kendinize cesaretlendirici konuşmalar yapın. Sözsüz iletişim 1. Konuşmacının davranışlarıyla ilgili ögeler a. Vücudun üst kısmı ( baş, yüz ) 1. Olumlu etkileri 2. Olumsuz etkileri b. Vücudun orta kısmı ( kollar, eller, gövde ) 1. Olumlu etkileri 2. Olumsuz etkileri c. Vücudun alt kısmı ( kalçalar, bacaklar, ayaklar ) 1. Olumlu etkileri 2. Olumsuz etkileri 2. Konuşmacının davranışlarıyla ilgili olmayan ögeler a. Nesneler b. Mesafe 1. Kişiler 2. Eşyalar c. Zaman

9 DESTEK ÖGELERİNİN SEÇİMİ Dinleyicinin çoğunluğu, desteklenmeyen fikirleri anlamakta güçlükle karşılaşır. Destek ögelerini sözel destek ve görsel destek unsurları oluşturmaktadır. Sözel Destek Sözel destek, ileri sürdüğünüz noktaların açıklığa kavuşturulması ya da iddialarınızın kanıtlanması için kullanılabilir. Sözel destek ögeleri şunlardır: Tanımlar Tanımlar, genellikle bir terimin, kavramın ya da ilkenin, anlamının açıklanması için gereklidir. Yaptığınız konuşmaların pek çoğunda dinleyicileriniz için karmaşık ya da yabancı olan sözler (kelimeler) kullanmak zorunda kalabilirsiniz. Tanımlar, kısa, net anlaşılır olmalı. Yabancı kelimeler doğru telaffuz edilmeli. Gerekirse açıklanmalıdır. Örnekler Kullanmayı planladığınız örneklerin uygunluğu için şu soruları gözden geçirmeniz gerekir. Örnekleriniz, ileri sürdüğünüz noktaları doğru biçimde slayttmakta mıdır? Örnekleriniz, konunuzun içeriğine uygun mudur? Örnekler ilginç midir? Verdiğiniz örnekler çok uzun mudur? Karşılaştırmalar Birbirine çok benzeyen ya da birbirine benzemeyen şeyleri karşılaştırabilirsiniz. Örneğin, devlet okulları ile özel okullardaki eğitim farkını göstermek için bu yola başvurabilirsiniz. Uzman beyanları Konuşmacılar, diğer uzmanların fikirlerini ya olduğu gibi alarak konuşmalarına katarlar ya da onları özetleyerek kendi sözcükleriyle aktarırlar. Her iki durumda şu hususlara dikkat etmeniz gerekir: 1. Kaynaklar konunun uzmanı mıdır? 2. Kaynaklar güvenilir midir? Bunun yanında uzman beyanlarının konuyla ilgisini, belirginliğini, ilginçliğini ve gereğinden fazla uzun olup olmadığını göz önünde bulundurmalısınız. İstatistikler İstatistikler belki de en hatalı kullanılan sözel desteklerdir. Uygun biçimde toplandıklarında ve akıllıca kullandıklarında istatistikler, fikirlerini açıklığa kavuşturmada büyük yardım sağlayabilir. İstatistikleri seçerken su soruları yanıtlamanız gerekir: İstatistikler en son durumları mı slayttmaktadır? İstatistikler slayttmak istediğimiz anlamı mı desteklemektedir?

10 Mizah Sunumun başında mizah dinleyicilerinizi gevşetir ve sizin gerginliğinizi alır. Dinleyiciler küçük bir grup içinde bile, onlara konuşmak için ayağa kalktığınız anda hissettiğiniz gerilimi hisseden emin ellerde olmak isterler. Onları gülümsetebildiğinizde her şeyin kontrolünüz altında olduğunu onlara gösterirsiniz. Fıkralar dinleyicilerden olumlu tepki istediği için riskli olduğu unutulmamalıdır. Dinleyiciden bir tepki gelmediğinde fıkranın bir fiyaskoya dönüşmüş olduğu açıktır. Eğer dinleyicilerinizi gülümsetmek için fıkra kullanmaya niyetliyseniz, ortak problemin ve deneyimlerin neler olduğunu bilmelisiniz. Asla anekdotları, esprileri, hikâyeleri, fıkraları kâğıttan okumayın. Espriniz kendiliğinden ve plânlanmamış görünmeli Doğal olarak anlattığınız fıkranın dinleyicilerden nasıl bir tepki aldığını anlamak için göz temasında bulunabilirsiniz. Espriyi yaptıktan sonra ara verin ama dinleyicinin tepkisini alır almaz konuşmanıza devam edin. Eğer hiçbir tepki almıyorsanız üzülmeyin ve telâşa kapılmadan sakin bir tavırla konuşmanıza devam edin. Dinleyicilerinizden bazıları içinden gülüyordur. GÖRSEL DESTEK ÖGELERİNİN SEÇİMİ Görsel malzemenin kullanılış amacı Dinleyicilerin verilen bilgileri iyi algılamaları için Fikirleri, kavramları vb. anlatırken zaman kazanmak için Yanlış anlamalardan kaçınmak için Fikirleri sağlamlaştırmak için Tat ve espri katmak için GÖRSEL DESTEKLER SLAYT TASARLAMA iletisimi/?utm_campaign=share&utm_medium=copy Slaytların hazırlanması Dinleyici olarak katıldığınız konuşmaları bir düşünün. slayt perdesini görebiliyor muydunuz? Perdeye yansıtılan yazılar okunabilir miydi? slaytın perdeye yansıtılma süresi, tüm bilgileri özümlemenize, okumanıza yetiyor mu? Konuşmacı, slayt üzerinde yazılı her şeyi, kelimesi kelimesine tekrar ediyor muydu? 6*6 veya 8*8 Her slaytta tek bir fikri yansıtmaya çalışın ve slaytlarınızda en fazla altı satır, her satırda da en fazla altı sözcük kullanın. slaytların renklendirilmesi onları ilginç hale getirebilir, fakat renklendirme işinde aşırıya kaçmayın. Tasarlama

11 Vereceğiniz sununun özetini çıkarın ve slaytların sununuzu destekleyeceği uygun yerleri belirleyin. Daha sonra renk, vurgu, açıklık, ek bilgi sağlayacak şekilde slaytlarınızı tasarlayın. Pek çok eğitimci/ konuşmacı, slaytları bir okuma makinesi gibi kullanmaktadır. Siz kullanmayın. SLAYT düzenleme slaytların çerçevesi üzerine sıra numarası koyun. Böylece herhangi bir nedenle karışma halinde, kısa sürede sıraya sokmanız mümkün olur. slaytlarınızı bir daha gözden geçirin. Gerektiğinde kullanmayacaklarınızı belirleyin, belirlediğiniz bu slaytların köşelerine kırmızı bir yıldız işareti koyun; aynı işareti kullanacağınız sunu metninin belirli yerlerini de çiziniz. Konuşmanızı kısa kesmek istediğiniz zaman bunlar size duruma uymanızda büyük yarar sağlayabilir. Aynı şablonun farklı slayt kalıplarını kullanın. (TEMA- LAYOUT) Farklı şablonlardan slayt sunumlarını birleştirmeyin. İkiden fazla farkli font kullanmayin. Ayni slaytta çok sayida süsleme ve animasyondan kaçinin. Fon müziğü kullanacaksaniz konuya uygun ve destekleyici olmasina çalişin. Dikkati odaklayin. Görsel ve müzik ritmi uyumlu olsun. Sözlü müziği sözlü bir sunumda kullanmayın. Slayt yönetim yardımcıları Sunum kumandası İşaret çubuğu Lazer pointer sesli slaytlar Slayt sunumunda problemler gömülü videolar- - - kodek problemi animasyon ayarları ses yüksekliği- fade out komutu hoparlör ayarı SUNUM YEDEKLEME laptop- pc yedekli çalışma CD kaydı USB kaydı bulut yedeği kağıt çıktı SUNUŞ / ETKİLEŞİM

12 İyi tasarlanmış yansılarla, dikkatlice yapılmış hazırlıktan sonra, artık sunu yapmaya hazırsınız. Bu noktada yapacağınız en önemli şey, dinleyicilerin dikkatlerini dağıtmamaktır. Konuşma anında bazı şeyleri kontrol etmek çok zordur. Dinleyicilerin bazıları konuşma salonunu terk etmeğe hazır bir tavır içindedir. Bazıları esnerken, bazıları da öksürüp aksırmak, burun çekme, önlerindeki kâğıtlarla oynama, fısıldaşma davranışları gösterebilirler. açış İlgi çekici bir açış konuşması yapın Dinleyici gereksinimiyle bağlantılı bir soru kullanın. İçten bir övgü sunun. Bağlantılı bir olay anlatın. PROVA (ÖN SUNUM) Sunum Yapanların Kendini Hazırlaması Vücut dilinizi oluşturan mimik ve el, kol hareketlerinizi izleyebilmeniz için ayna önünde prova yapın. Provaya zaman ayırıp özen göstermeniz, Görünüş ve giysinize özen Sunum kartlarınızı, sunum sırasında akıcılığı sağlamak açısından, numaralayın. Sunum'da kesintisiz akışı sağlayacak YAZILI PLANINIZI hazırlayın sunumlarda fiziki ortam ve donanım Etkin sunumlarda fiziki ortam ve donanımın etkisi büyüktür. Gerekli yapılanmanın sağlanması için belirtilen konularda koşullar en az üç gün önceden belirlenmelidir: SALON İdeal salon Aydınlatma Akustik düzen Havalandırma Sıcak, soğuk Gürültü Su bardağı- su

13 SALONDA OTURMA DÜZENLERİ U - biçimi oturma düzeni En çok kullanılan masa düzenidir, katılımcı sayısı ile sınırlıysa bu en iyi oturma şeklidir. Bu düzenin faydası katılımcıların herhangi bir konu tartışması sırasında birbirlerini görebilmeleridir. Sunucunun da her bir katılımcıyla direk göz teması iletişim kurabilmesine olanak sağlar. Tek kötü yanı sahnede yapılacak bir aktivite için izleyicilerin başlarını çevirmelerinin gerekmesidir. Yuvarlak masa oturma düzeni Sunuşların çoğunda bu masa düzeninden kaçınmak gerekir! Bu düzende sunucu üzerindeki dikkat tamamen kaybolur. Sadece yuvarlak masa toplantıları için uygundur. İzleyicilerin not almaları ve/veya herhangi bir yazılı malzeme kullanmaları gerekmediği kısa süreli sunuşlarda uzun sıralar halinde koltuklardan oluşan bu düzen uygun olabilir. SALONA HAKİM OLMA TÜYOLARI Erken gelin ve tüm salonu gezin, Oturma düzenini, Kağıtlı yazı tahtasını, Projektör konumlamasını ve diğer eğitim materyallerini nasıl ve nerede kullanacağınızın provasını ve düzenlemesini yapın varsayalım ki erken gelemediniz Sunum Salonunun Denetimi Katılımcıların birbirlerini görebildiği yarı daire oturma şeklini uygulayın. Tüm teknolojik donanımı mutlaka sunum ÖNCESİ kontrol edin. Ekran, projektör ve ses düzenini sunum ÖNCESİ deneyin.

14 Sunum odasının aydınlatma, perde, ısınma ve havalandırma sistemlerini inceleyip, dikkate alın. SUNUMLARDA YAPILMASI GEREKENLER Yapılmaması Gerekenler Sunumlarda Yapılması Gerekenler 1. Konuşmanızı düzenli ve tutarlı bir şekilde düzenleyin. 2. Konuşmanızı en az üç kez prova edin. 3. Adınızı, soyadınızı ve konumunuzu vererek kendinizi tanıtın. 4. Sunumunuzun ana hatlarını öğretim üyesi/ uzman kişiye sunum öncesi verin. 5. Dinleyicileriniz ile göz teması içinde bulunun ve beden dilinize dikkat edin. Her bölümün başlığının yeterince açıklayıcı olmasına dikkat edin. Görsel malzemelerinizle sözlü anlatımınız arasında denge olmasına dikkat edin. Konuşmanız süresince görsel malzemelerinize işaret edin. Sesinizin vurgularında ve tonlamada önem ve tekrarlama için içeriğe uygun değişiklikler yapın. Zamanınızı iyi kullanın. Sunumlarda Yapılması Gerekenler Yapılmaması Gerekenler 1. Kolay okunmayan görsel malzeme kullanmayın. 2. Görsel malzemeyi çok fazla yazılı metinle, resimlerle veya çok farklı renklerle doldurmayın. 3. Görsel malzemeyle ilgili olmayan bir konudan bahsetmeyin. 4. Dinleyicilere sırtınızı dönmeyin. 5. Çok hızlı, çok yavaş, ya da okuma biçiminde monoton bir şekilde konuşmayın. 6. Sunum boyunca kartlar üzerindeki notlarınızdan okumayın. 7. Gösterilen slayt'ta yazılı olan metindeki cümlelerin tıpa tıp aynısını konuşmanızda kullanmayın. KONUŞMA KORKUSU Sunum esnasında veya öncesinde Titreyen eller Kırmızı yanaklar Titrek ses tonu Söyleyeceklerinizi unutmanız Kalp çarpıntısı, Ağız kuruması, Soluk alıp vermede güçlük, Sesinizin çatallanması, tamamıyla normaldir! Konuşma Korkusu - Nedenleri Ø Ne olacak? Ø Kontrolü kaybeder miyim? Ø Yedek planım var mı? Ø Herkes beni seyrediyor? Ø Ne konuşacağımı unutur muyum? Ø Sunumu beğenecekler mi? Sunum kaygısı bedeninizin hazırlanmanız için sizi uyarma yoludur.

15 Sunum kaygısının konuşmanız üzerinde olumlu bir etkisi olabilir. Durumu ciddiye almanızı sağlar çünkü durumun ciddiyetini anlayamazsanız başarılı olamazsınız. Öyleyse bu kaygıyı hiç yaşamamak yerine, kaygıyı belirli düzeyde tutarak onunla rahat etmeyi öğrenmeniz önemlidir. Sunum sırasında heyecanlanmanın normal olduğunu ve bir süre sonra geçeceğini kabul etmelisiniz. Böylesi bir kabul paniğinizi yatıştırır ve kaygınızı çıkarınız için kullanabilmenizi sağlar. Konuşma Korkusunu Nasıl Yenersiniz? Fiziksel ve Zihinsel Olarak Kendinizi Hazırlayın Ø Ağır yemek yemeyin Ø Gazlı içecek içmeyin Ø Sunum yapacağınız yere erken gelin, ortama alışın Ø Gerektiğinde size yardımcı olabilecek bir kişi belirleyin ve ön sıralarda olmasına dikkat edin Konuşma Korkusunu Nasıl Yenersiniz? Fiziksel ve Zihinsel Olarak Kendinizi Hazırlayın Ø Ağır yemek yemeyin Ø Gazlı içecek içmeyin Ø Sunum yapacağınız yere erken gelin, ortama alışın Ø Gerektiğinde size yardımcı olabilecek bir kişi belirleyin ve ön sıralarda olmasına dikkat edin Konuşma Korkusunu Nasıl Yenersiniz? Muhtemel sorulara karşı hazırlık yapın Prova yapın PROVA yapın PROVA YAPIN!!! Gözünüzde Başarılı Bir Sunum Yaptığınızı Canlandırın Başarılıyım, Güçlüyüm, Kendime güven duymaktayım, Çok sakinim, KAPANIŞ Gerekiyorsa kısa bir özet yapma Sunumun bittiğini bildiren bir cümle ile kapanış yapma Dinleyicilere ilgileri için teşekkür etme Sorular için teşekkür etme Soruları cevaplandırma Cevabın yeterli olup olmadığını sorma Eleştiri ve görüşleri saygıyla dinleme Eleştiriler için teşekkür etme