TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAYI: 2014/9 HUBUBAT BÜLTENİ ) TMO HUBUBAT ALIMLARI VE FİYATLARI A- HUBUBAT TÜİK verilerine göre, ülkemizde 2013 yılında bin ton buğday, bin ton arpa, 365 bin ton çavdar, 235 bin ton yulaf, 118 bin ton tritikale üretimi gerçekleşmiştir yılında ise bin ton buğday, bin ton arpa, 310 bin ton çavdar, 212,5 bin ton yulaf, 110 bin ton tritikale üretiminin olacağı tahmin edilmektedir (TÜİK 1. tahmini). Bahsi geçen ürünlerin toplam üretimi 2013 yılında bin ton iken, 2014 yılında % 11 azalışla ,5 bin ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir yılı hububat hasatı tamamlanmıştır yılında hububat (buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale) piyasa fiyatları öngörülen TMO müdahale alım fiyatlarının üzerinde seyrettiğinden müdahale alım fiyat ve politikalarının açıklanmasına gerek duyulmamıştır. B- MISIR 2014 yılında mısır üretiminin, 2013 yılına göre % 6,8 oranında azalış göstererek 5,5 milyon ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir (TÜİK 1.tahmin) dönemi mısır hasatı 31 Temmuz 2014 tarihinde başlamış olup cari tarih itibariyle hasat oranı ülke genelinde % 40 civarındadır dönemi mısır müdahale alım fiyatı 15 Ağustos tarihinde 680 olarak açıklanmış olup 18 Ağustos itibariyle tüm işyerlerimizde alımlara başlanmıştır. Bu kapsamda ton peşin, ton emanet alım yapılmıştır. Alımlar devam etmektedir. Bugüne kadar randevuların gerçekleşme oranı %67, banka kartı ile ürün teslim edenlerin oranı % 98 dir. Ödemeler, ürün teslimatını müteakip 30 gün içerisinde; ürün teslimatını banka kartı ile yapanlara ise 10 gün içerisinde yapılmaktadır. C- ÇELTİK TÜİK verilerine göre 2013 yılında 900 bin ton olan çeltik üretimi 2014 yılında % 1,1 oranında azalış göstererek 890 bin ton (pirinç karşılığı 534 bin ton) olacağı tahmin edilmektedir. (I. Tahmin) Üretimi yapılan çeltiklerin % 74 ünü Osmancık, % 17 sini Baldo, % 9 unu ise diğer çeşitler oluşturmaktadır. Ülkemizin yıllık pirinç tüketimi 700 bin ton civarındadır döneminde, piyasada işlem gören çeltik fiyatları TMO ca öngörülen fiyatın üzerinde seyrettiğinden, müdahale alım fiyatlarının açıklanmasına gerek duyulmamıştır dönemi çeltik hasatı 9 Eylül tarihinde başlamış olup cari tarih itibariyle hasat oranı ülke genelinde %27 dir. Çeltik alımına yönelik tüm hazırlıklar tamamlanmış olup gerektiğinde alım politikaları uygulamaya konulacaktır. 1

2 2-) T.M.O. İÇ SATIŞ ŞEKİLLERİ, ESAS VE FİYATLARI İLE BORSA FİYATLARI A-) İÇ SATIŞ ŞEKİL VE ESASLARI - Peşin Bedel Mukabili Satışlarımız: Liman Şubelerimizde bulunan arpalar ile ithalat ihalesi sonucu sözleşmesi yapılıp Antalya, Mersin, Bandırma, Derince, İskenderun, İzmir ve Trabzon Şube Müdürlüklerine gelecek olan arpalar millileşmelerini müteakip 655 fiyatla, sadece kullanıcılarına (yem fabrikaları, besici ve yetiştiriciler ile kendi yemini kendisi imal eden işletmelere) yönelik olmak üzere Eylül 2014 (dahil) tarihleri arasında peşin bedel mukabili satışa açılmıştır. TMO stoklarında bulunan Osmancık ve Carlose çeşidi pirinçler perakende olarak 2,50 TL/kg fiyatla TMO işyerlerinde (157 noktada) perakende olarak satılmaktadır. Peşin bedel mukabili hububat satışlarımızda; talep sahiplerince yatırılan emtia bedelleri TMO Alınan Sipariş Avansları hesaplarına alınır. Teslimat süresince TMO fiyat ve ücretlerinde değişme olursa değişiklik teslimatı yapılmamış mala aynen yansıtılır. Alıcı mal almaktan vazgeçerse, bakiye mal bedeli alıcıya iade edilir. Ayrıca teslim anında satışların her hangi bir sebeple TMO tarafından durdurulması halinde teslimatı yapılmamış malın bedeli talepleri halinde alıcıya iade edilir veya satışların yeniden açılmasını müteakip cari fiyat, ücret ve esaslarla teslimata devam edilir. Paranın banka TMO hesabına alınmış olması satış için kabul anlamına gelmemektedir. Ayrıca, işyeri bilgisi dışında banka hesabına para yatırılmış olması durumunda akit ve zımni kabul anlamı doğmamaktadır. Stoklarımızda bulunan tüm pirinçler kişi ve kuruluş ayrımı yapılmaksızın peşin bedel mukabili satılmaktadır. - Vadeli Satışlarımız: Vadeli satışlar, Genel Müdürlükçe hazırlanarak teşkilata gönderilen sözleşme esasları doğrultusunda yapılır. Vadeli satışlarda gerçek veya tüzel kişi firmalardan kesin ve mal bedeli teminatı alınır. Gerek kesin ve gerekse mal bedeline karşılık olarak Nakit Türk Lirası, Devlet tahvili, Hazine Bonosu, Köprü ve Baraj kar Ortaklığı Senetleri ile Mali İşler Daire Başkanlığınca yayınlanan teminat mektubu düzenlemeye Yetkili Banka ve Katılım Bankaları Listesinde yer alan banka ve katılım bankalarına ait teminat mektupları teminat olarak kabul edilir. Teminat mektupları süresiz olabileceği gibi süreli olarak da kabul edilebilir. Teminat mektubunun süreli olması halinde mektup süresi sözleşmenin vade sonu tarihinden itibaren en az 6 ay daha ilave bir süreyi kapsamalıdır. Süreli teminat mektubunun süresi sözleşmeyi imzalayan birim tarafından takip edilir. Satış fiyatlarında bir artış olduğu takdirde yeni fiyat henüz tesellüm edilmemiş mala uygulanır. Bu durumda kalan malın fiyat farkı için ilave teminat alınır veya kalan kısmın teslimatında meydana gelen fiyat farkını karşılayacak miktarda kesinti yapılır. Satış fiyatlarında bir azalış olduğu takdirde teslimata sözleşmede yer alan fiyatlar üzerinden devam edilir. Vadeli satışlarda sözleşmenin imzalanması ve teminatların alınmasını takiben yapılacak teslimatlarda mutlak surette alıcı temsilcisinin hazır bulunması ve düzenlenen evrakları Ofis yetkilileri ile birlikte imzalaması; malı teslim almaya ve sevketmeye yetkili olduğuna dair cari yıla ait noter tasdikli yetki belgelerini teslimatı yapan işyerine vermesi gerekir. Aksi takdirde teslimat yapılmaz. Maniplasyon ücretleri; Açık yığın, MAYDÜ ve Nodalarda 5,00, Tüm kapalı depolarda 7,50 Çuvallı hububat satışlarında 7,50 Pirinç satışlarında maniplasyon ücreti alınmamaktadır. 2

3 B) İÇ SATIŞ FİYATLARI Hububat iç satış fiyatlarımız Tablo:1 de belirtilmektedir. ÜRÜN ADI HUBUBAT SATIŞ FİYATLARI* ÜRÜN KODU SATIŞ FİYATI (TL/TON) ARPA NOT: Yukarıda belirtilen fiyata KDV ve Maniplasyon ücreti hariç, şubeler arası nakliye ilave ücreti dahildir. *İç satış fiyatları (dahil) tarihleri arasında geçerlidir. Tablo: 1 Pirinç satış fiyatlarımız Tablo:2 de belirtilmektedir. PİRİNÇ SATIŞ FİYATLARI PAKETLİ PAKETLİ PAKETLİ CİNSİ KOD NO 5 KG (TL) 2 KG (TL) 1 KG (TL) Osmancık ,50 5,00 2,50 Calrose ,50 5,00 2,50 NOT: Paketleme ücreti, Maniplasyon, Nakliye İlave Ücreti ve KDV dahil, diğer masraflar hariçtir. Tablo: 2 C) BORSA İŞLEM HACİMLERİ VE FİYATLAR Borsalarda işlem gören buğday, arpa, çavdar ve yulaf Kuruluşumuzca Eskişehir, Konya, Polatlı, Çorum, Bandırma ve Edirne ticaret borsalarından, mısır ise Adana ticaret borsasından günlük olarak takip edilmektedir Eylül ayına ait ortalama fiyatlar Tablo:3 de gösterilmiştir. 3

4 ÜRÜN ADI BORSA FİYATLARININ KARŞILAŞTIRILMASI TMO BORSALAR SATIŞ FİYATI ESKİŞEHİR KONYA POLATLI ÇORUM EDİRNE ADANA BANDIRMA TL/To n DURUM BUĞDAYI ANADOLU KIRMIZI SERT EKM. BUĞ. TL/To n DİĞER BEYAZ EKM. BUĞDAY DİĞER KIRMIZI EKM. BUĞDAY DÜŞÜK VASIFLI BEYAZ BUĞDAY DÜŞÜK VASIFLI KIRMIZI BUĞDAY ARPA ÇAVDAR YULAF MISIR PİRİNÇ* ÇELTİK* * Pirinç ve Çeltik fiyatları Osmancık çeşidine ait olup, serbest piyasa toptan fiyat ortalamasıdır. Tablo:3 Eylül 3-) DÜNYA HUBUBAT PİYASALARI (Aşağıdaki veriler IGC nin tarih 448 nolu aylık özet raporuna göredir.) 2014/15 dönemindeki dünya toplam hububat (buğday ve kaba yem) üretimine ilişkin öngörü 8 m t artışla m t seviyesine yükseltilmiş olup, bu tahmin önceki yıla ait rekorun sadece 10 m daha gerisindedir. 4

5 Buğday üretiminin kayda geçen en yüksek düzeyde gerçekleşmesi beklenmekte olup; verimin ABD ile AB de istisnai düzeylerde gerçekleşeceği beklentilerine bağlı olarak, küresel mısır üretiminin önceki yıla ait rekor düzeyin sadece %1 daha altına düşeceği tahmin edilmektedir. Dünyadaki toplam hububat tüketiminin bir önceki yıla göre %2 oranında artması beklenmektedir ve bu artışın büyük bölümü çoğunlukla mısırı kapsayacak şekilde hayvan yemi ile ilgilidir. Bununla birlikte, aralarında hava koşullarından zarar göre buğdayın da yer aldığı alternatif yemlerin yüksek miktardaki arzına bağlı olarak güçlü bir rekabet yaşanacağı tahmin edilmektedir. 429 m t seviyesindeki küresel stokların önceki yıldan bu yana 3 m t oranında yükseleceği tahmin edilmektedir ve bu durum çoğunlukla mısır ve arpa ile ilgili revizyonlardan kaynaklanmaktadır. Toplam hububat devir stokunun bir önceki yıla göre 25 m t oranında yükselerek 1999/00 döneminden bu yana görülen en yüksek seviyesine ulaşacağı tahmin edilmektedir. Dünya hububat ticaretinin daha önceki tahmin ile aynı kalacak ve önceki yılın rekorunun ardından ikinci sıraya yerleşecek şekilde 292 m t seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. ABD dolarında yaşanan belirgin değer artışının ABD ile ilgili ihracat beklentileri üzerinde olumsuz etki yaptığı görülmüştür. Çin ve ABD nin resmi genel görünümdeki azalmaya bağlı olarak, 2014/15 dönemindeki dünya pirinç üretimine ilişkin projeksiyon 2 m t azaltılarak önceki yılın rekoru ile aynı seviyeye düşürülmüştür. Tüketimle ilgili öngörü de azaltılmış olmakla birlikte, küresel devir stoklarının daha önceki tahminin yaklaşık 2 m t ve bir önceki yılın ise %5 gerisinde kalacak şekilde 104 m t seviyesine gerilemesi ile birlikte, üretimin daha üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Hindistan ve Tayland daki belirgin düşüşlerin diğer ülkelerdeki ılımlı artışlarla yalnızca kısmen denge bulmasının sonucunda, başlıca ihracatçıların stoklarının %12 oranında azalacakları tahmin edilmektedir yılındaki dünya ticaretine ilişkin öngörü ılımlı bir artışla tüm zamanların en yükseği olan 41 m t seviyesine yükseltilmiştir ve Tayland ın dünyanın en büyük ihracatçısı olması beklenmektedir. ABD ile Brezilya daki genel görünümde yaşanan iyileşmeyi yansıtacak şekilde, dünya soya fasulyesi üretimi ile ilgili projeksiyon 6 m t artışla 310 m rekor düzeyine yükseltilmiştir ve bu rakam önceki yılın yaklaşık %10 daha üzerindedir. Arzla ilgili olarak yapılan artış revizyonunun büyük bölümü kullanım artışı ile absorbe olmuştur. Küresel sezon sonu stoklarının 39 m t seviyesine ulaşacak şekilde ılımlı bir artış kaydedeceği tahmini yapılmaktadır ve üçte bir civarındaki yıllık artışın büyük oranda ABD de yaşanması beklenmektedir. Çin in ithalat talebindeki büyümenin yavaşlayacağı yönündeki belirtilere bağlı olarak, dünya ticaretinin 2014/15 döneminde yaklaşık %3 oranında artış kaydetmesi beklenmektedir. Düşük artışa rağmen, dünya ticaretinin yine de rekor düzeye ulaşması beklenmektedir. Kaba yem, pirinç ve yağlı tohum arzının yüksek miktara ulaşacağı yönündeki beklentiler küresel ihracat fiyatlarını baskı altında tutmayı sürdürmüştür. IGC Hububat ve Yağlı Tohumlar Endeksi (GOI) mısır ve yağlı tohumlardaki düşüşleri izleyerek bir önceki aya göre %7 oranında gerilemiştir. BUĞDAY Kuzey Amerika, Avustralya ve Yakındoğu Asya daki üretim azalmasına rağmen, Avrupa, BDT ve Çin de daha fazla miktarlarda üretim gerçekleştirileceği tahmin edilmektedir ve üretimin 717 m t rekor seviyesine yükselmesi beklenmektedir. 5

6 Dünya devir stoklarının son beş yılın en yüksek düzeyinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir ve başlıca ihracatçıların stoklarının, AB, ABD ve Karadeniz Bölgesindeki artışlarla, art arda ikinci sezonda da yükselmesi beklenmektedir. 2015/16 dönemi kuzey yarımküre kışlık ürünlerinin ekimi devam etmektedir. Dünyadaki toplam ekim alanının bir önceki yıla göre ılımlı bir artış kaydetmesi beklenmektedir. Arzın yüksek, talebin ise ılımlı düzeyde olduğu bir piyasa ortamında düşük/orta kalite buğdayın fiyatları Eylül ayında çoğunlukla düşüş göstermiştir. Bunun aksine, makarnalık buğdayın ve Kuzey Amerika baharlık ekmeklik buğdayının fiyatları kalite ile ilgili kaygıların devam etmesi neticesinde yükselmiştir. MISIR Temel göstergeler Ağustos ayı Hububat Piyasası Raporuna kıyasla kabaca aynı kalmıştır. Arzın rekor düzeye yükseleceği ve tüketimdeki artışın ortalamanın gerisinde kalması bunda etkilidir. ABD, AB ve Rusya ile ilgili üretim öngörüleri verim potansiyelinin iyi olması nedeniyle yükseltilmiştir. Oluşan kuraklık zararına bağlı olarak Çin in üretiminin son beş yıl içindeki ilk daralmasını yaşayacağı tahmin edilmektedir. Güney yarımküredeki eski ürün arzının pazarlanmasına devam edilmesi ve 2014/15 dönemi ürünü hasadının ABD ile Karadeniz bölgesinde devam ediyor olması ile birlikte, ihracat rekabetinin güçlenmesi beklenmektedir. İhracat fiyatları art arda beşinci ayında da gerilemiş olup, IGC GOI mısır alt Endeksi Haziran 2010 döneminden bu yana görülen en düşük düzeyindedir. PİRİNÇ Dünya üretiminin, tüketiminin ve ticaretinin 2013/14 döneminde yeni yüksek düzeylere ulaşması beklenmektedir. Sezon sonu stoklarında ılımlı bir azalma yaşanabilecek ise de, arz bol miktarda olmayı sürdürecektir. 2014/15 dönemi ile ilgili olarak, Hindistan ın üretiminde yaşanan azalmanın diğer ülkelerdeki artışları dengelemesi beklenmektedir. Küresel üretimin önceki yıldan bu yana değişmeden kalacağı tahmin edilmektedir. Güney Asya ile Sahraaltı Afrika da yaşanan talep büyümesinin devam ediyor olmasına bağlı olarak, dünya stoklarının art arda ikinci yılında da azalması olasıdır. İyi miktardaki arzın baskısı altına giren küresel fiyatlar Eylül ayında son iki ayın en düşük düzeyine gerilemiştir. lardaki azalmaya bağlı olarak ayın ikinci yarısında bir miktar ilave talep ortaya çıkmıştır. YAĞLI TOHUMLAR Soya fasulyesi ekimi Brezilya nın bazı kesimlerinde henüz kısa süre önce başlamış ve Arjantin de başlamasına ise hala birkaç hafta zaman var ise de, 2014/15 dönemi üretiminde ciddi bir artış yaşanacağı tahmin edilmektedir. ABD deki belirgin artışların öncülüğünde toplam üretimin bir önceki yılın %10 daha üzerinde olan 310 m t seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 6

7 Küresel piyasalar, fiyatlar üzerinde düşüş etkisi yapan arz ve talep genel görünümüm baskısı altında girmiştir. İhracatçı stoklarında hızlı bir artış yaşanacağı beklentileri de bunda etkilidir. 2014/15 dönemindeki dünya kolza/kanola üretiminin bir önceki yıla göre %2 oranında azalması beklenmektedir. AB üretiminin rekor düzeye yükselmesi Kanada daki belirgin azalmayı sadece kısmen dengelemektedir. AB ile Çin in alımlarının daha düşük düzeyde gerçekleşmesine bağlı olarak, dünya ticaretinin bir önceki yıla göre %14 oranında daralacağı tahmin edilmektedir. EYLÜL 2014 ORTALAMA DÜNYA HUBUBAT FİYATLARI ÜRÜN KODU FİYAT ABD$/Ton ABD 2HRW 279,38 FRANSIZ EKM. BUĞ. 219,18 RUS EKM. BUĞ. 245,73 ARJANTİN EKM. BUĞ. 245,86 ABD 2SRW 235,17 FRANSIZ DURUM 435,88 FRANSIZ ARPA 195,15 RUS ARPA 211,11 ABD MISIR (3YC) 181,31 ABD UZUN DANE PİRİNÇ 552,18 (*) Eylül Ayı Merkez Bankası $ Satış Kuru Ortalaması: 2,2076 (**)KAYNAK: REUTERS (***) Arjantin Ekm. Buğday ve ABD Uzun Tane Pirinç fiyatı IGC Raporuna göredir. (****)Fransız Durum fiyatı FRANCE AGRIMER raporu kaynaklıdır. (*****) Rus Buğday ve Arpa fiyatı APK Inform raporuna göredir. Tablo: 4 DÜNYA BUĞDAY ÜRETİM, TİCARET, TÜKETİM VE STOK MİKTARLARI (MİLYON TON) BUĞDAY 2009/ / / / /14 TAHMİN 2014/15 ÖNGÖRÜ ÜRETİM TİCARET TÜKETİM STOK *KAYNAK: IGC EYLÜL 2014 Tablo:5 DÜNYA MISIR ÜRETİM, TİCARET, TÜKETİM VE STOK MİKTARLARI (MİLYON TON) MISIR 2009/ / / / /14 TAHMİN 2014/15 ÖNGÖRÜ ÜRETİM TİCARET TÜKETİM STOK *KAYNAK: IGC EYLÜL 2014 Tablo: 6 DÜNYA HUBUBAT ÜRETİMİ (2014/15 ÖNGÖRÜ, MİLYON TON) ÜLKE ADI BUĞDAY ARPA MISIR AB ,1 59,7 70,7 ÇİN 125,0 1,6 215,0 HİNDİSTAN 95,9 1,7 21,0 RUSYA 60,0 19,0 12,0 7

8 ABD 55,0 4,2 360,0 KANADA 28,0 7,2 11,5 AVUSTRALYA 25,0 7,9 0,4 PAKİSTAN 24,5 0,3 3,3 UKRAYNA 23,0 8,5 27,0 TÜRKİYE 15,5 4,0 4,2 KAZAKİSTAN 14,0 2,4 0,5 İRAN 13,0 3,2 1,8 ARJANTİN 12,0 3,5 23,0 DÜNYA TOPLAMI 716,6 138,3 974,2 *KAYNAK: IGC EYLÜL 2014 Tablo: 7 DÜNYADA BUĞDAY ÜRETEN ÜLKELERİN ÜRETİM DURUMLARI (MİLYON TON) BUĞDAY ÜRETEN ÜLKELER 2010/ / / /14 TAHMİN 2014/15 ÖNGÖRÜ 2014 ÖNGÖRÜ ÜRETİM RAKAMLARINA GÖRE DÜNYA ÜRETİMİNDEKİ PAYI % UZAK DOĞU 227,3 235,6 247,5 248,5 253,3 35,3 ÇİN 115,2 117,4 120,6 121,9 125,0 17,4 HİNDİSTAN 80,8 86,9 94,9 93,5 95,9 13,4 AVRUPA 140,7 141,8 136,0 147,6 157,1 21,9 AB ,8 137,4 131,6 143,1 153,1 21,4 FRANSA 38,1 36,1 37,9 38,5 39,1 5,5 ALMANYA 24,0 23,0 22,4 24,9 27,5 3,8 İNGİLTERE 14,9 15,3 13,3 11,9 16,6 2,3 POLONYA 9,5 9,3 8,7 9,6 10,3 1,4 İSPANYA 5,7 6,8 5,1 7,7 6,4 0,9 BAĞ.DEVL.TOPL. 81,1 115,0 77,2 103,4 111,6 15,6 RUSYA 41,5 56,2 37,7 52,1 60,0 8,4 UKRAYNA 16,8 22,3 15,8 22,3 23,0 3,2 KAZAKİSTAN 9,6 22,7 9,8 13,9 14,0 2,0 ABD 60,1 54,4 61,8 58,0 55,0 7,7 KANADA 23,3 25,3 27,2 37,5 28,0 3,9 AVUSTRALYA 27,4 29,9 22,5 27,0 25,0 3,5 PAKİSTAN 23,9 24,2 23,3 24,0 24,5 3,4 TÜRKİYE 17,5 18,8 17,5 18,0 15,5 2,2 İRAN 15,0 13,5 14,0 14,5 13,0 1,8 ARJANTİN 15,9 14,5 8,0 9,2 12,0 1,7 DÜNYA 652,9 695,4 655,0 712,5 716,6 *KAYNAK: IGC EYLÜL 2014 Tablo: 8 8