DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE OPTİMUM LATERAL UZUNLUKLARININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN SÜRTÜNME KAYIP EŞİTLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE OPTİMUM LATERAL UZUNLUKLARININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN SÜRTÜNME KAYIP EŞİTLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI"

Transkript

1 Tarımsal Mekanizasyon 16. Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 1995 BURSA DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE OPTİMUM LATERAL UZUNLUKLARININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN SÜRTÜNME KAYIP EŞİTLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI The Comparison of Friction Loss Equations Employed in Determining the Optimum Lateral Lengths of Drip Irrigation Systems Vedat DEMİR * Erdoğan UZ ** ABSTRAKT Damla sulama sistemlerinde çeşitli sürtünme kayıp eşitlikleri kullanılarak, Christiansen yeknesaklık katsayısı (C u ), damlatıcı debi değişimi (q değişim ) veya en yüksek ve en düşük basınç yükseklikleri oranı (H max /H min ) yardımıyla lateral uzunlukları sınırlandırılmakta, böylece yeknesak sulama yapabilen optimum lateral uzunlukları belirlenmektedir. Bu nedenle lateral uzunlukların belirlenmesinde kullanılan sürtünme kayıp eşitlikleri sistemin projelendirilmesinde büyük önem taşımaktadır. Çalışmada, damla sulama sistemlerinde lateral uzunluklarının belirlenmesinde yaygın olarak kullanılan Darcy-Weisbach (D-W), Hazen-Williams (H-W) ampirik eşitliği ve damlatıcı aralığına göre denemeleri yapılan laterallerde, bu eşitliklere benzer şekilde geliştirilen Deneme Eşitlikleri (DE) ele alınmıştır. Deneme Eşitlikleri (DE) ile sabit katsıyılı olarak kullanılan D-W, H-W arasındaki farklar, damlatıcı aralığına göre hazırlanan bir bilgisayar programı yardımıyla belirlenmiştir. Böylece damla sulama sistemlerinde laterallerin hidrolik hesaplamalarında sıklıkla kullanılan eşitlikler birbirlerine göre kıyaslanmış, laterallerdeki sürtünme kayıplarının laboratuvarda belirlenerek lateral özelliklerinin ortaya konması ve bu sonuçlara göre eşitliklerin geliştirilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. ABSTRACT By using various friction loss equations in drip irrigation systems, the lateral lengths are limited by Christiansen Uniformity coefficient (C u ), emitter flow variation (q var ) or maximum to minimum pressure heads ratio (H max /H min ) and therefore the optimum lateral lengths for uniformly irrigation can be determined. For this reason the friction loss equations in determining the lateral lengths play a highly important role in establishing a system. In this study, the widely used equations in determining the lateral lengths of drip irrigation systems, Darcy-Weisbach (D-W) and Hazen-Williams (H-W) and the Experimental Equations (DE) developed out of the experiments carried out according to the emitter spacing were taken into consideration. The differences between the DE, D-W and H-W, were analyzed by a computer programme developed in accordance with emitter spacing. Therefore, the equations widely employed in calculating the hydraulics of laterals of drip irrigation systems were compared and it was concluded that the lateral friction losses should be measured in laboratory and the lateral specifications be determined and from the results new equations should be developed. * Arş.Gör., Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Bornova-İzmir **Prof.Dr., Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makinaları Bölümü, Bornova-İzmir

2 442 GİRİŞ Damla sulama sistemlerinde damlatıcıların özellikleri, damlatıcıların boru içinde oluşturduğu çıkıntılar, kullanılan borunun iç cidarındaki pürüzlülük ve meyil nedeniyle lateral hat boyunca basınçta değişmeler olmaktadır. Damlatıcı debisi; q= k.h x q = damlatıcı debisi (l/h) k = damlatıcı boyutlarını karakterize eden katsayı h = damlatıcı basıncı (mss) X= damlatıcının akış rejimini karakterize eden katsayı şeklindeki eşitlikte de verildiği gibi, çalışma (giriş) basıncının bir fonksiyonu olması nedeniyle, damlatıcı özelliklerine bağlı olarak lateral hat boyunca damlatıcı debilerinde de değişme olacaktır. Bu nedenle lateraller boyunca yeknesak bir su uygulaması sağlanamayacaktadır. Sulamanın yeknesaklığı açısından, basınç değişimleri nedeniyle damlatıcı özelliklerine bağlı olarak lateral hattın uzunluğunun sınırlandırılması, özellikle de meyilli koşullarda önemli hale gelmektedir. Damlatıcılarda, su dağılım yeknesaklığını etkilemesi nedeniyle akış rejimini karakterize eden "X" in değeri önemlidir. Laminar akış rejimli damlatıcılarda X= 1.0, kısmi türbülans ve kararsız akış rejimlilerde 0.5<X<1.0, tam türbülans akış rejimlilerde X=0.5, kısmi basınç dengeleyicililerde 0.0<X<0.5 ve tam basınç dengeleyicili damlatıcılarda X=0.0'dır (5,6). Damla sulama lateralleri boyunca oluşan sürtünme kayıplarını hesaplamak için genellikle Darcy-Weisbach ve Hazen-Williams eşitlikleri kullanılmaktadır. Damla sulama laterallerinde sürtünme kayıplarının belirlenmesinde kullanılan Darcy-Weisbach eşitliği; h f = f. L/D. V 2 /2g olup eşitlik, sabit değerler ve hız yerine debi dikkate alınarak düzenlendiğinde; h f = f.L.D - 5 Q 2 şeklinde ifade edilmektedir (7,10). Eşitliklerde; h f = sürtünme kaybı (mss) f = Darcy-Weisbach sürtünme faktörü L = boru (lateral) uzunluğu (m) D = boru (lateral) iç çapı (mm) V = boru içindeki suyun ortalama hızı (m/s) g = yerçekimi ivmesi (m/s²) Q = boru (lateral) girişindeki toplam debi (l/h) Watters ve Keller (11), damla sulama sistemlerinde küçük çaplı borular (lateraller) kullanılması nedeniyle Reynolds sayılarının, laminar akış rejimi bölgesinin üzerindeki değerlerden başlayarak yalnızca ile arasındaki değerlere kadar ulaşabileceğini ifade etmişlerdir. Bu akış rejimi bölgesindeki hızların çok düşük olması, dolayısıyla düşük sürtünme kayıplarına neden olması sonucu, genel olarak türbülans akış eşitliklerinin kullanılabileceğini bildirmişlerdir. Wu ve Gitlin (12), damla sulama sistemlerindeki laterallerin hidrolik yönden pürüzsüz olduğu kabul edildiğinde, Darcy-Weisbach "f" sürtünme faktörünün, Reynolds sayılarının (R e ) ile değerleri arasından geçerli olan Blasius;

3 443-0,25 f = R e (3.000 R e ) eşitliği ile hesaplanabileceğini belirtmişlerdir. Nir (10), plastik boruların iç yüzeylerinin (cidarlarının) oldukça pürüzsüz ve düzgün bir yapıda olduğunu ifade ederek, bu yüzeylerde suyun akışının genellikle türbülanslı olduğunu, bu nedenle Darcy-Weisbach eşitliğindeki "f" sürtünme faktörünün yukarıda verilen Blasius eşitliği ile hesaplanabileceğini belirtmiştir. Blasius eşitliğinde Reynolds sayısı, akışkanın kinematik viskozitesine (ν) bağlı olarak değişmekle birlikte, 20 C su sıcaklığında ν = (m²/s) değeri için; R e = V.D / ν = V.D / şeklindedir. Darcy-Weisbach eşitliğindeki sürtünme faktörünün yerine Blasius eşitliği konularak eşitlikler düzenlendiğinde Darcy-Weisbach sürtünme eşitliği; h f = L. Q D şeklini almaktadır. Anyoji (1), Darcy-Weisbach sürtünme kayıp eşitliğinde, bilinen bir boru çapı ve akış rejimi için sürtünme faktörünün belirlenmesinde güçlükle karşılaşılacağını, bu nedenle laterallerdeki sürtünme kayıplarının hesaplanması için genel olarak amprik eşitliklerin kullanıldığını belirtmiştir. Bütün amprik eşitlikler içinde damla sulama sistemlerinde yaygın olarak Hazen-Williams eşitliğinin kullanıldığını, eşitliğin kullanımının Darcy-Weisbach eşitliğinden daha uygun olduğunu ifade etmiştir. Damla sulama laterallerinde sürtünme kayıplarının belirlenmesinde yaygın olarak kullanılan Hazen-Williams amprik eşitliği; h f = L. (Q/C) D şeklindedir (5,13,14). Eşitlikteki, "C" Hazen-Williams pürüzlülük katsayısı, boru iç cidarındaki pürüzlülüğü ifade etmektedir. Keller ve Karmeli (8), Hazen-Williams eşitliğindeki "C" pürüzlülük katsayısının, plastik borular için yaygın olarak 150 alındığını, ancak damla sulama laterallerindeki sürtünme kayıplarının hesaplanmasında, damlatıcı bağlantıları sonucu oluştuğunu belirttikleri pürüzlülük nedeniyle C= 120 değerinin alınması gerektiğini belirtmişlerdir. Korukçu (9), üç farklı tip damlatıcı ele alarak, 1.50, 1.25, 1.00, 0.75 ve 0.50 m damlatıcı aralıklarına sahip laterallerdeki sürtünme kayıplarını belirlemiş ve "C" pürüzlülük katsayısını, her bir damlatıcı aralığı için sırasıyla 115, 112, 105, 102 ve 97 olarak bulmuştur. Ayrıca düz boruda C katsayısının 120 olduğunu, boru üzerine damlatıcı yerleştirilmesi halinde iç pürüzlülüğün artması nedeniyle C değerinin azaldığını bildirmiştir. Araştırıcı, sürtünme kayıplarının hesaplanmasında sabit bir C pürüzlülük katsayısı alarak yapılan hesaplamaların sağlıklı olmayacağını ifade etmiştir. Howell ve ark. (7), Hazen-Williams eşitliğinin yaygın olarak kullanılmasına rağmen viskozite değerlerini dikkate almamasının bir eksiklik olduğunu bildirmişlerdir. Wu ve Gitlin (12), laterallere damlatıcıların yerleştirilmesi halinde, damlatıcının tipine bağlı olarak lateral içinde kalan kısımlarının daha fazla sürtünmeye neden olması sonucu, "f" sürtünme

4 444 faktörünün belirlenmesinde Blasius eşitliğinin kullanımının bazı hatalara sebep olacağını ifade etmişlerdir. Araştırıcılar, bu hataları ortadan kaldırabilmek için farklı tip damlatıcılarla oluşturulan laterallerde, sürtünme faktörü (f) ile Reynolds sayısı (R e ) arasındaki ilişkilerin laboratuvar denemeleri ile belirlenmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Damla sulama sistemlerinde, sulamanın yeknasaklığı açısından damlatıcı debi veya basınçlarındaki değişim veya debiler arasındaki yeknesaklığın kabul edilebilir sınırları aşmayacak şekilde lateral uzunluklarının sınırlandırılması gerekmektedir. Çok sayıdaki araştırıcı, lateral boyunca damlatıcı debileri arasındaki değişim sınırlarının belirlenmesinde, lateral üzerindeki tüm damlatıcı debilerinin, ortalama damlatıcı debisinden sapmalarının değerlendirildiği; C u = 100 (1-( q / q)) eşitliği ile belirlenen Christiansen eşdağılım (yeknesaklık) katsayısından (C u ) yararlanılmasını önermişlerdir (7,9,15). Eşitlikte; C u = Christiansen eşdağılım (yeknesaklık) katsayısı (%) q = damlatıcı debilerinin ortalama damlatıcı debisinden mutlak değer olarak sapmalarının ortalaması (l/h) q = ortalama damlatıcı debisi (l/h) Ayrıca araştırıcılar, lateral hattaki basınç değişimleri nedeniyle oluşan en yüksek (q max ) ve en düşük (q min ) damlatıcı debilerinin mukayese edilerek damlatıcı debi değişiminin (q değişim ); q değişim = (q max -q min ) / q max = 1 - (q min / q max ) eşitliği ile hesaplanabileceğini belirtmişlerdir (2,3). Diğer taraftan benzer şekilde lateral boyunca oluşan en yüksek (h max ) ve en düşük (h min ) damlatıcı basınçlarının mukayese edilerek basınç değişiminin (h değişim ) de; h değişim = (h max -h min ) / h max = 1 - (h min / h max ) eşitliği ile belirlenebileceğini açıklamışlardır (2,3). Çeşitli araştırmacılar, damlatıcı debi değişimi 0.10 (q değişim = 0.10) olduğunda Christiansen eşdağılım katsayısının % 97.5 değerine karşılık geldiğini belirtmişler ve lateral uzunluklarının sınırlandırılmasında C u katsayına ilişkin alt sınırın C u 97.5 alınmasını önermişlerdir (2,3,9). Wu ve ark.(4), ile Anyoji (2), damlatıcı akış rejimi katsayısının X= 0.5 olması durumunda, damlatıcı debi değişimi 0.10 değerini aldığında, damlatıcı basınç değişiminin 0.20 değerine karşılık geldiğini belirtmişlerdir. Ayrıca Anyoji (2), en yüksek ve en düşük basınç yükseklikleri oranının h max /h min = 1.2 olduğunu belirterek, bu oranı dikkate alarak damla sulama için çeşitli boru çaplarında optimum lateral uzunluklarını belirlemiştir. Demir (6), basınç dengeleyicili damlatıcıların debilerinin, damlatıcının basınç dengeleme özelliği nedeniyle çok az değiştiğini, bu nedenle optimum lateral uzunluklarının yalnız damlatıcı debilerine bağlı olan, damlatıcı debi değişimi (q değişim = 0.10) veya eşdağılım katsayısı (C u 97.5) kullanılarak belirlenmesinin hatalı olacağını, bu nedenle damlatıcı basınç değişiminin dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir.

5 445 MATERYAL ve YÖNTEM MATERYAL Damla sulama laterallerinin optimum uzunluklarının belirlenmesinde sıklıkla kullanılan eşitliklerin birbirleriyle karşılaştırılması amacıyla gerçekleştirilen çalışmada, altı farklı (A,B,C,D,E ve F) özelliğe sahip damlatıcı ile sadece debileri yönünden farklı olan iki damlatıcı (E 1, E 2, E 1 ve F 2 ), olmak üzere toplam sekiz damlatıcı ele alınmıştır. Çalışmada ele alınan damlatıcılar ile bunların beraber kullanıldığı laterallere ait özellikler Çizelge 1'de verilmiştir. Çizelge 1. Çalışmada kullanılan damlatıcalara ait genel özellikler (6) Damlatıcı tipi Damlatıcı parametreleri Damlatıcı debisi* (l/h) Lateral (boru) iç çapı** (mm) Damlatıcı Özelliği k x A Spiral uzun akış yollu üzerine geçik B Spiral uzun akış yollu içine geçik C Zig-zag uzun akış yollu içine geçik D Basınç dengeleyicili üzerine geçik E Basınç dengeleyicili üzerine geçik E Basınç dengeleyicili üzerine geçik F Basınç dengeleyicili üzerine geçik F Basınç dengeleyicili üzerine geçik * 10 mss (1.0 kg/cm²) çalışma basıncında ölçülen damlatıcı debisi ** Damlatıcıyla birlikte üretici firmanın kullandığı lateral (boru) iç çapı Çalışmada, optimum lateral uzunluklarının belirlenmesinde sürtünme kayıplarının hesaplanmasında bir çok araştırıcı tarafından sıklıkla kullanılan, Darcy-Weisbach (D-W) eşitliği ve Hazen-Williams (H-W) eşitliği (C=90,100,110, ve 140 değerleri) ile Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü Pompa Deneme Laboratuvarında yapılan çalışma (6) ile elde edilmiş olan Deneme Eşitliği (DE) kullanılmıştır. YÖNTEM Damla sulama lateralleri boyunca ortaya çıkan basınç değişimleri başlıca, iki faktöre bağlıdır. Bunlardan birincisi, lateralde sürtünme nedeniyle meydana gelen basınç kaybı, diğeri ise lateralin aşağı veya yukarı meyili sonucu kazanılan veya kaybedilen basınçtır. Damla sulama laterallerinde basınç ve debi dağılımı ile bu dağılıma etki eden faktörler Şekil 1'de verilmiştir. Şekil 1. Damla sulama laterallerinde basınç ve debi dağılımı

6 446 Lateralin, meyil de dikkate alındığında herhangi bir bölümündeki i. damlatıcının bulunduğu yerdeki basınç; h i = h i-1 + h fi -1 ± h g şeklindedir (Şekil 1). Burada; h fi-1 : i. damlatıcıdaki sürtünme kaybı yüksekliği, h g : meyilden dolayı oluşan basınç kaybı yüksekliğidir. h g, meyil yukarı "+", meyil aşağı "-" işaret almaktadır. Çalışmada, yukarıda verilen h i eşitliğinde, h fi-1 (i. damlatıcıdaki sürtünme kaybı yüksekliği) yerine, sürtünme kayıp yüksekliklerinin hesaplanmasında kullanılan; Darcy-Weisbach (D-W) eşitliği; h fi-1 = L. Q i D Hazen-Williams (H-W) eşitliği; h fi-1 = L. (Q i /C) D ile laboratuvar çalışması ile bulunmuş olan Deneme Eşitliği (DE); h fi-1 = K 1. L. Q i m. D n1 konulmuştur. DE de m ve n lateraldeki akış rejimine bağlı katsayılar olup eşitlikte n 1 = - (2m+n) dir. Çalışmada ele alınan damlatıcılar için Deneme Eşitliğindeki (DE) sabit olan K 1,m,n katsayıları Çizelge 2'de verilmiştir. Çizelge 2. Çalışmada ele alınan damlatıcıların Deneme Eşitliği ndeki sabit olan K 1,m,n katsayıları (6) Dam Sabit Katsayılar Dam Sabit Katsayılar Dam Sabit Katsayılar Tipi L K 1 m n Tipi L K 1 m n Tipi L K 1 m n A E B D F C Laterallerdeki sürtünme kayıplarının hesaplanmasında lateralin sonu başlangıç noktası olarak kabul edilip, başa doğru debiler ve sürtünme kayıpları adımlama yoluyla toplanarak hesaplamalar yapılmış ve optimum lateral uzunlukları bulunmuştur. Hesaplamaları gerçekleştirmek amacıyla QBASIC programlama diliyle bir program hazırlanmıştır. Programda sürtünme kayıplarının belirlenmesinde yukarıda verilen, Deneme Eşitliği (DE), Darcy-Weisbach (D-W) eşitliği ve Hazen- Williams (H-W) eşitliğinde C=90, 100, 110, 120, 130 ve 140 değerleri ayrı ayrı alınmıştır. Programda, yeknesak su dağılımı açısından lateral hattın sınırlandırılmasında önemli olan C u 97.5, Q değişim 0.10 ve/veya H max /H min 1.2 koşulları dikkate alınmış ve her bir damlatıcı için üç eşitliğe göre optimum lateral uzunlukları belirlenmiştir. BULGULAR ve TARTIŞMA Çalışmada ele alınan damlatıcıların değişik damlatıcı aralıklarında, Deneme Eşitliği (DE), Darcy-Weisbach (D-W) eşitliği ve Hazen-Williams (H-W) eşitliğinde C=90, 100, 110, 120, 130 ve 140 değerleri alınarak, yeknesak su dağılımı açısından önemli olan C u 97.5, Q değişim 0.10 ve/veya H max /H min 1.2 koşullarını sağlayacak şekilde bilgisayar program yardımıyla hesaplanan optimum

7 447 lateral uzunlukları Çizelge 3'de verilmiştir. Ayrıca eşitlikler arasındaki farklılığı daha iyi bir şekilde ortaya koyabilmek için DE, D-W ve H-W eşitliğinde C=90, C=110 ve C=130 değerlerine karşılık gelen optimum lateral uzunlukları, değişik özelliklere ve boru çaplarına sahip A,B,D ve E 1 damlatıcıları için Şekil 2'de verilmiştir. Çizelge 3. Değişik damlatıcı aralıklarında, DE, D-W ve H-W eşitliğinde C=90, 100, 110, 120, 130 ve 140 değerleri için, C u 97.5, Q değişim 0.10 ve/veya H max /H min 1.2 koşullarını sağlayan optimum lateral uzunlukları Damlatıcı Tipi O p t i m u m L a t e r a l U z u n l u k l a r ı (m) Damlatıcı Deneme Darcy- Hazen-Williams Aralığı Eşitliği Weisbach H-W (m) DE D-W C = 90 C =100 C =110 C =120 C =130 C = A B C D E E F F Damla sulama sistemlerinde yaygın olarak kullanılan D-W ve H-W eşitlikleri ile DE'ni birbirleri ile genel olarak karşılaştırdığımızda, D-W eşitliği ile H-W eşitliğinde C=130 değeri kullanılarak yapılan hesaplamalarda, optimum lateral uzunlukları, damlatıcı aralıkları farklı olmasına rağmen ele alınan bütün damlatıcı tipleri için birbirine yakın sonuçlar vermiştir. D-W eşitliği ile DE eşitlikleri ile bulunan değerleri karşılaştırdığımızda iki eşitlik arasında belirgin şekilde fark oluşmuştur. Ancak denemelerde elde edilen DE ile H-W eşitliği birbiri ile karşılaştırıldığında damlatıcı aralığına bağlı olarak değişik C değerlerinde birbirine çok yakın sonuçlar bulunmuştur.

8 448 Şekil 2. Değişik özelliklere ve boru çaplarına sahip A,B,D ve E 1 damlatıcıları için, DE, D-W ve H-W eşitliğinde C=90,110 ve 130 değerlerine karşılık gelen optimum lateral uzunlukları İki eşitlik (DE ile H-W) karşılaştırıldığında, damlatıcı aralığının 0.20 ve 0.30 m olduğunda, C=90 alınması halinde özellikle üzerine geçik tip olan A,D,E ve F damlatıcılarında birbirine çok yakın lateral uzunlukları bulunmuştur. Damlatıcı aralığı artıp 0.30 m olduğunda genel olarak aynı tip damlatıcılar için C=90 değeri alındığında birbirine çok yakın sonuçlar bulunmuştur. Damlatıcı aralığı artıp 0.60 ve 0.90 m olduğunda DE ile H-W eşitlikleri karşılaştırıldıklarında H-W eşitliğinde C=110 değerinin alınması ile bulunan lateral uzunlukları birbirine çok yakın değerlerde hatta bazılarında aynı değerler bulunmuştur. Damlatıcının laterale yerleştirme şekli olarak diğerlerine göre farklılık gösteren ve lateral içine geçik tipte yerleştirilen B ve C damlatıcılarında ise bütün damlatıcı aralıkları (0.20, 0.30, 0.60 ve 0.90 m) için H-W eşitliğinde C=110 olduğunda, DE ile H-W eşitlikleri ile bulunan lateral uzunlukları birbirine çok yakın değerlerde bulunmuştur. Değişik damlatıcı tipleri ve bu damlatıcıların bağlandığı laterallerin aynı damlatıcı aralığındaki, optimum lateral uzunlukları farklı çıkmıştır (Çizelge 3). Örnek olması amacıyla A,B,D ve E 1 damlatıcı tiplerinin 0.60 m damlatıcı aralığı için elde edilen lateral uzunlukları Şekil 3'de verilmiştir.

9 449 Şekil 3. A,B,D ve E 1 damlatıcılarının 0.60 m damlatıcı aralığında elde edilen lateral uzunlukları Lateral uzunluklarının farklı olmasının başlıca nedenleri; her bir damlatıcının debisinin, damlatıcı akış özelliklerinin, lateral olarak kullanılan boru çapının ve damlatıcıların laterale yerleştirme biçiminin yani boru içinde damlatıcıların oluşturduğu çıkıntıların farklılığı, dolayısıyla bunların oluşturacağı sürtünme kayıplarının farklı olmasıyla açıklanabilir. SONUÇ Çalışmada, damla sulama sistemlerinde yaygın olarak kullanılan eşitliklerle yapılan hesaplamalarla bulunan lateral uzunluklarına bakıldığında damlatıcı tipine, özelliğine ve aralığına göre eşitlikler arasında farklılıklar bulunmaktadır Genel olarak bütün damlatıcı tipleri ve aralıkları için D-W eşitliği ile H-W eşitliğinde C= 130 değeri kullanılarak bulunan lateral uzunlukları birbirine yaklaşık olarak eşit veya çok yakın bulunmuştur. Fakat denemelerle bulunan DE ile yapılan hesaplamalarla D- W eşitliği arasında belirgin farklar bulunmuştur. Bununla beraber DE ile H-W eşitliği arasında damlatıcı tipi ve aralığına göre yukarıda da açıklandığı gibi benzer sonuçlar elde edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda; H-W eşitliği kullanılarak yapılan lateral uzunluğu hesaplamalarında, üzerine geçik tipteki damlatıcılar için damlatıcı aralığı 0.20 ve 0.30 m civarında iken C=90 ve C=100 değerlerinin kullanılması, denemelerde bulunan sonuçlara yakın değerler vermesi nedeniyle daha uygun olacaktır. Damlatıcı aralığı artıp 0.60 ve 0.90 m civarında olduğunda bütün damlatıcı tipleri için H-W eşitliği için C=110 alınarak eşitliğin kullanılması, DE ile benzer sonuçlar vermesi nedeniyle daha uygundur. Sonuç olarak söylemek gerekirse, damla sulama laterallerinin optimum uzunluklarının belirlenmesinde her damlatıcı tipi, özelliği ve aralığı için laboratuvar denemelerine dayalı eşitliklerin ortaya konarak, hazırlanacak olan bilgisayar programları yardımıyla hesaplamaların yapılması ile kısa zamanda, doğru ve projelemede kullanılabilecek gerçek sonuçlar elde edilecektir. Bu nedenle her damlatıcının ve damlatıcı lateral ikilisinin laboratuvarda denenerek, damlatıcı özelliklerinin ve damlatıcıların yerleştirildiği laterallerdeki sürtünme kayıplarının laboratuvarda belirlenerek lateral özelliklerinin ortaya konması ve bu sonuçlara göre eşitliklerin geliştirilmesi önem taşımaktadır.

10 450 LİTERATÜR 1. Anyoji,H.,1986. Comprehensive Design of Drip Irrigation Lines in a Submain Unit. Bulletin of the National Research Institute of Agricultural Engineering. No.25, Japan. 2. Anyoji,H.,1993. Drip Lateral Design Based on a Maximum to Minimum Pressure Heads Ratio. Irrigation Engineering and Rural Planning No.24: 32-43, Japan. 3. Bralts,V.F. and I.P.Wu,1979. Emitter Flow Variation and Uniformity for Drip Irrigation. ASAE Paper No ASAE, St. Joseph, Michigan, 49085, USA. 4. Bralts,V.F.,1986. Operational Principles-Field Performance and Evaluation. In: Nakayama, F.S. and D.A. Bucks (Ed.), Trickle Irrigation for Crop Production. Elsevier Science Publishers B.V., P.O.Box 211, 1000 AE Amsterdam, Netherland. 5. Braud,H.J. and A.M.Soom,1981. Trickle Irrigation Lateral Design on Sloping Fields. Transactions of the ASAE 24 (4): , Demir,V.,1991. Türkiye'de Kullanımı Yaygın Olan Damla Sulama Boruları ve Damlatıcılarının İşletme Karakteristikleri Üzerinde Bir Araştırma. E.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bornova-İzmir. 7. Howell,T.A., F.K.Aljibury, H.M.Gitlin, I.P.Wu, A.W.Warrick, and P.A.C.Raats,1983. Designing and Operation of Trickle (Drip) Systems. In:Jensen,M.E.(Ed.),Design and Operation of Farm Irrigation Systems. ASAE Monograph, No.3, 2950 Niles Road, St. Joseph, Michigan, 49085, USA. 8. Keller,J. and D.Karmeli,1973. Trickle Irrigation Design Parameters. ASAE Paper No ASAE, St.Joseph, Michigan 49085, USA. 9. Korukçu,A.,1980. Damla Sulamasında Yan Boru Uzunluklarının Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. A.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları: 742, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 432, A.Ü.Basımevi, Ankara. 10. Nir,D.,1982. Drip Irrigation-Hydraulics of Drip Systems. In:Finkel,H.J.(Ed.), Handbook of Irrigation Technology. CRC Press,Inc,2000 N.W. 24th.Street, Boca Raton, Florida Watters,G.Z. and J.Keller,1978. Trickle Irrigation Tubing Hydraulics. ASAE Paper No ASAE, St.Joseph, Michigan , USA. 12. Wu,I.P. and H.M.Gitlin,1973. Hydraulics and Uniformity for Drip Irrigation. Journal of the Irrigation and Drainage Division, ASCE 99 (IR 2): Wu,I.P. and H.M.Gitlin,1975. Energy Gradient Line for Drip Irrigation Laterals. Journal of the Irrigation and Drainage Division, ASCE 101 (IR4): Wu,I.P.,1991. Drip Irrigation Design Using Energy Gradient Line Approach. ASAE Paper No ASAE, St.Joseph, Michigan USA. 15. Wu,I.P.,1992. Energy Gradient Line Approach for Direct Hydraulic Calculation in Drip Irrigation Design. Irrigation Science 13:

İçine Geçik Tip Damlatıcıya Sahip Damla Sulama Borularında Sürtünme Kayıplarını Tahminleme Modeli

İçine Geçik Tip Damlatıcıya Sahip Damla Sulama Borularında Sürtünme Kayıplarını Tahminleme Modeli Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2003, 40(2):73-80 ISSN 1018-8851 İçine Geçik Tip Damlatıcıya Sahip Damla Sulama Borularında Sürtünme Kayıplarını Tahminleme Modeli Hüseyin YÜRDEM 1 Vedat DEMİR 2 Adnan DEĞİRMENCİOĞLU

Detaylı

Tarımsal Mekanizasyon 15.Ulusal Kongresi, Eylül 1994, ANTALYA DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE KULLANILAN FİLTRELER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Tarımsal Mekanizasyon 15.Ulusal Kongresi, Eylül 1994, ANTALYA DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE KULLANILAN FİLTRELER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA Tarımsal Mekanizasyon 15.Ulusal Kongresi, 20-22 Eylül 1994, ANTALYA DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE KULLANILAN FİLTRELER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA A Research on The Filters Used in The Drip Irrigation Systems

Detaylı

Türkiye de Üretilen ve Yaygın Olarak Kullanılan Farklı Yapım Özelliklerine Sahip Damlatıcıların Teknik Özellikleri ve Yapım Farklılıkları

Türkiye de Üretilen ve Yaygın Olarak Kullanılan Farklı Yapım Özelliklerine Sahip Damlatıcıların Teknik Özellikleri ve Yapım Farklılıkları Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:37 Cilt:2-3 2000 Türkiye de Üretilen ve Yaygın Olarak Kullanılan Farklı Yapım Özelliklerine Sahip Damlatıcıların Teknik Özellikleri ve Yapım Farklılıkları

Detaylı

BORUYA İÇTEN GEÇİK (IN-LİNE) VE DIŞTAN GEÇİK (ON-LİNE) DAMLATICILARDA YAPIM FARKLILIĞI KATSAYISININ SULAMA YEKNESAKLIĞINA ETKİSİ *

BORUYA İÇTEN GEÇİK (IN-LİNE) VE DIŞTAN GEÇİK (ON-LİNE) DAMLATICILARDA YAPIM FARKLILIĞI KATSAYISININ SULAMA YEKNESAKLIĞINA ETKİSİ * AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2006, 19(1),1-8 BORUYA İÇTEN GEÇİK (IN-LİNE) VE DIŞTAN GEÇİK (ON-LİNE) DAMLATICILARDA YAPIM FARKLILIĞI KATSAYISININ SULAMA YEKNESAKLIĞINA ETKİSİ * Gökhan

Detaylı

Tarımsal Mekanizasyon 14.Ulusal Kongresi 1992, Bildiriler Kitabı, 540-552, Samsun

Tarımsal Mekanizasyon 14.Ulusal Kongresi 1992, Bildiriler Kitabı, 540-552, Samsun DAMLA SULAMA SİSTEMİ VE DAMLATICI TİPLERİNDEKİ GELİŞMELER Vedat DEMİR* Erdoğan UZ** ÖZET Özellikle son yıllarda yağışların azlığı ve yeterli sulama suyunun bulunamayışı, dünyada sulama suyunun daha etkin

Detaylı

Kahramanmaraş Yöresinde Yaygın Olarak Kullanılan Damla Sulama Damlatıcılarının Hidrolik Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Kahramanmaraş Yöresinde Yaygın Olarak Kullanılan Damla Sulama Damlatıcılarının Hidrolik Özelliklerinin Değerlendirilmesi 445 Kahramanmaraş Yöresinde Yaygın Olarak Kullanılan Damla Sulama Damlatıcılarının Hidrolik Özelliklerinin Değerlendirilmesi Servet TEKİN 1* Sedat BOYACI 2 Semih Metin SEZEN 3 Engin GÖNEN 1 Esra SOYLU

Detaylı

DAMLA SULAMADA DAİRESEL KESİTLİ BORULARIN FARKLI DAMLATICI ARALIĞINA GÖRE UZATMA MESAFELERİNİN BELİRLENMESİ

DAMLA SULAMADA DAİRESEL KESİTLİ BORULARIN FARKLI DAMLATICI ARALIĞINA GÖRE UZATMA MESAFELERİNİN BELİRLENMESİ DAMLA SULAMADA DAİRESEL KESİTLİ BORULARIN FARKLI DAMLATICI ARALIĞINA GÖRE UZATMA MESAFELERİNİN BELİRLENMESİ Yüksel KARACA Yüksek Lisans Tezi Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr.

Detaylı

İÇTEN GEÇİK (IN-LINE) DAMLATICILARDA YAPIM FARKLILIKLARININ EŞ SU DAĞILIMINA ETKİLERİ *

İÇTEN GEÇİK (IN-LINE) DAMLATICILARDA YAPIM FARKLILIKLARININ EŞ SU DAĞILIMINA ETKİLERİ * İÇTEN GEÇİK (IN-LINE) DAMLATICILARDA YAPIM FARKLILIKLARININ EŞ SU DAĞILIMINA ETKİLERİ * The Effect Of Manufacturing Variations Of Different Type Of In-Line Emitters On Emission Uniformity * Sefer BOZKURT

Detaylı

Türkiye de Yaygın Olarak Kullanılan Farklı Tip Mini Yağmurlama Sulama Başlıklarının Teknik Özellikleri ve Yapım Farklılıkları

Türkiye de Yaygın Olarak Kullanılan Farklı Tip Mini Yağmurlama Sulama Başlıklarının Teknik Özellikleri ve Yapım Farklılıkları Tarım Makinaları Bilimi Dergisi (Journal of Agricultural Machinery Science) 2013, 9 (1), 43-51 Türkiye de Yaygın Olarak Kullanılan Farklı Tip Mini Yağmurlama Sulama Başlıklarının Teknik Özellikleri ve

Detaylı

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON 8 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Su Ürünleri Teknolojileri Su temini Boru parçaları

Detaylı

Alaşehir-Manisa Yöresi Bağ Sulamasında Kullanılan Damla Sulama Sistemlerinin Değerlendirilmesi

Alaşehir-Manisa Yöresi Bağ Sulamasında Kullanılan Damla Sulama Sistemlerinin Değerlendirilmesi Ege Üniv. Ziraat. Fak. Derg., 2005, 42(3):99-110 ISSN 1018-88 Alaşehir-Manisa Yöresi Bağ Sulamasında Kullanılan Damla Sulama Sistemlerinin Değerlendirilmesi Yasemin S. KUKUL 1 Süer ANAÇ 2 Summary The Evaluation

Detaylı

Damla Sulama Sistemlerinde Kullanılan Elek Filtrelerde Görülen Bazı Tasarım Hatalarının Yük Kayıpları Üzerine Etkisi

Damla Sulama Sistemlerinde Kullanılan Elek Filtrelerde Görülen Bazı Tasarım Hatalarının Yük Kayıpları Üzerine Etkisi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2003, 40(2):81-88 ISSN 1018-8851 Damla Sulama Sistemlerinde Kullanılan Elek Filtrelerde Görülen Bazı Tasarım Hatalarının Yük Kayıpları Üzerine Etkisi Hüseyin YÜRDEM 1 Vedat

Detaylı

Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış

Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış Laminer ve Türbülanslı Akış Laminer Akış: Çalkantısız akışkan tabakaları ile karakterize edilen çok düzenli akışkan hareketi laminer akış olarak adlandırılır. Türbülanslı

Detaylı

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde

Detaylı

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METOTLAR-II BORU ve DİRSEKLERDE ENERJİ KAYBI DENEYİ 1.Deneyin Adı: Boru ve dirseklerde

Detaylı

DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE SULAMA YEKNESAKLIĞININ COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) YARDIMIYLA MEKÂNSAL OLARAK HARİTALANMASI

DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE SULAMA YEKNESAKLIĞININ COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) YARDIMIYLA MEKÂNSAL OLARAK HARİTALANMASI DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE SULAMA YEKNESAKLIĞININ COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ (CBS) YARDIMIYLA MEKÂNSAL OLARAK HARİTALANMASI M. Cüneyt BAĞDATLI 1, Ali Beyhan UÇAK 2 1 Yrd. Doç. Dr., Nevşehir Hacı Bektaş Veli

Detaylı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün

Detaylı

Aynı Damlatıcıya Sahip Damla Sulama Borularında Boru Çapının En Uygun Boru Uzunluğuna Etkisi

Aynı Damlatıcıya Sahip Damla Sulama Borularında Boru Çapının En Uygun Boru Uzunluğuna Etkisi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2002, 39(3): 120-127 ISSN 1018-8851 Aynı Dalatıcıya Sahip Dala Sulaa Borularında Boru Çapının En Uygun Boru Uzunluğuna Etkisi Vedat DEMİR 1 Hüseyin YÜRDEM 2 Suary The Effect

Detaylı

YARI SERT KAUÇUK HORTUMLU YANGIN DOLAPLARINDA YÜK KAYIPLARININ ANALİZİ

YARI SERT KAUÇUK HORTUMLU YANGIN DOLAPLARINDA YÜK KAYIPLARININ ANALİZİ 1 YARI SERT KAUÇUK HORTUMLU YANGIN DOLAPLARINDA YÜK KAYIPLARININ ANALİZİ Kazım BECEREN Levent KAVURMACIOĞLU ÖZET Eğitimsiz kişilerin kullanımı için tasarlanmış olan sabit-boru hortum sisteminin bir elemanı

Detaylı

Makina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı

Makina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı Makina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı Reynolds Sayısı ve Akış Türleri Deneyi 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün akım çizgileriyle belirtilen

Detaylı

ÇEV314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. KanalizasyonŞebekelerinde Hidrolik Hesaplar

ÇEV314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. KanalizasyonŞebekelerinde Hidrolik Hesaplar 9.3.08 ÇE34 Yağmursuyu ve Kanalizasyon KanalizasyonŞebekelerinde Hidrolik Hesaplar r. Öğr. Üy. Özgür ZEYAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Kanalizasyon İçinde Akışı Etkileyen Faktörler Eğim Akışın kesit

Detaylı

Suyun bir yerden bir başka yere iletilmesi su mühendisliğinin ana ilgi konusunu oluşturur. İki temel iletim biçimi vardır:

Suyun bir yerden bir başka yere iletilmesi su mühendisliğinin ana ilgi konusunu oluşturur. İki temel iletim biçimi vardır: CE 307 Hidrolik 1. GİRİŞ Kapsam Suyun bir yerden bir başka yere iletilmesi su mühendisliğinin ana ilgi konusunu oluşturur. İki temel iletim biçimi vardır: 1. İçindeki akımın basınçlı olduğu kapalı sistemler.

Detaylı

Borularda Akış. Hesaplamalarda ortalama hız kullanılır.

Borularda Akış. Hesaplamalarda ortalama hız kullanılır. En yaygın karşılaşılan akış sistemi Su, petrol, doğal gaz, yağ, kan. Boru akışkan ile tam dolu (iç akış) Dairesel boru ve dikdörtgen kanallar Borularda Akış Dairesel borular içerisi ve dışarısı arasındaki

Detaylı

Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi

Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi Anadolu Journal of Agricultural Sciences http://dergipark.ulakbim.gov.tr/omuanajas + Araştırma/Research Anadolu Tarım Bilim. Derg./Anadolu J Agr Sci, 30 (2015) 118-125 ISSN:

Detaylı

ÇÖZÜM 1) konumu mafsallı olup, buraya göre alınacak moment ile küçük pistona etkileyen kuvvet hesaplanır.

ÇÖZÜM 1) konumu mafsallı olup, buraya göre alınacak moment ile küçük pistona etkileyen kuvvet hesaplanır. SORU 1) Şekildeki (silindir+piston) düzeni vasıtası ile kolunda luk bir kuvvet elde edilmektedir. İki piston arasındaki hacimde yoğunluğu olan bir akışkan varıdr. Verilenlere göre büyük pistonun hareketi

Detaylı

AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ

AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Yoğunluğu 850 kg/m 3 ve kinematik viskozitesi 0.00062 m 2 /s olan yağ, çapı 5 mm ve uzunluğu 40

Detaylı

NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ^\\VMVN 2006 NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JAİN - JTL SERİSİ 16, 0.90 mm Et Kalınlığı, 2, 3.5 ve 4 L/h Debili Basınç Düzenleyicisiz Yuvarlak Damla Sulama Borusu

Detaylı

VENTURİMETRE DENEYİ 1. GİRİŞ

VENTURİMETRE DENEYİ 1. GİRİŞ VENTURİMETRE DENEYİ 1. GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış esnasında akışkanın tabakaları farklı hızlarda hareket ederler ve akışkanın viskozitesi, uygulanan kuvvete karşı direnç gösteren tabakalar arasındaki

Detaylı

HELİSEL BORULARDA AKIŞ VE ISI TRANSFERİNİN İNCELENMESİ. Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitimi Bölümü, 23119, Elazığ

HELİSEL BORULARDA AKIŞ VE ISI TRANSFERİNİN İNCELENMESİ. Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitimi Bölümü, 23119, Elazığ TEKNOLOJİ, (2001), Sayı 3-4, 57-61 TEKNOLOJİ HELİSEL BORULARDA AKIŞ VE ISI TRANSFERİNİN İNCELENMESİ İsmail TÜRKBAY Yasin VAROL Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitimi Bölümü, 23119, Elazığ

Detaylı

ÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT

ÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT ÇEV-220 Hidrolik Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT Borularda Türbülanslı Akış Mühendislik uygulamalarında akışların çoğu türbülanslıdır ve bu yüzden türbülansın

Detaylı

Tarım Makinaları Bilimi Dergisi 2006, 2 (4), 337-344

Tarım Makinaları Bilimi Dergisi 2006, 2 (4), 337-344 Tarım Makinaları Bilimi Dergisi 2006, 2 (4), 337-344 Damla Sulama Sistemlerinde Kullanılan Bazı Hidrosiklon Filtrelerin Yük Kayıplarının Kestiriminde Kullanılabilecek Bir Matematiksel Modelin Boyutsal

Detaylı

2006 NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ JAİN - TOPDRİP PC SERİSİ. <(>16, 0.45 ve 0.63 mm Et Kalınlığı, 1.0 ve 1.

2006 NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ JAİN - TOPDRİP PC SERİSİ. <(>16, 0.45 ve 0.63 mm Et Kalınlığı, 1.0 ve 1. 2006 NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ '^A l BİYOSİS TEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JAİN - TOPDRİP PC SERİSİ 16, 0.45 ve 0.63 mm Et Kalınlığı, 1.0 ve 1.6 L/h Debili Yuvarlak Damla Sulama Borusu Deneme

Detaylı

^\VWN ZİRAAT FAKÜLTESİ

^\VWN ZİRAAT FAKÜLTESİ 2006 NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ^\VWN ZİRAAT FAKÜLTESİ * ' % A Lü # BİYOSİS TEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JAIN - JTP SERİSİ (j)16, 1.00 mm Et Kalınlığı, 1.6, 2.2, 3.8 ve 4.5 L/h Debili Basınç Düzenleyicin Yuvarlak

Detaylı

NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ mm m ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JA İN -JT S SERİSİ ( ) 22, 0.30 mm (12 mil) Et Kalınlığı, 1.3, 1.6, 2.1, 2.2 ve 2.4 L/h Debili Basınç Düzenleyicisiz Yassı

Detaylı

ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ

ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ Pompa; suya basınç sağlayan veya suyu aşağıdan yukarıya terfi ettiren (yükselten) makinedir. Terfi merkezi; atık suların, çamurun ve arıtılmış suların bir bölgeden

Detaylı

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan

ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde

Detaylı

ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2006 NAMIK KEMAL ÜNİVERSİTESİ ^\VMV N ZİRAAT FAKÜLTESİ BİYOSİSTEM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ JAİN - JTP SERİSİ

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB 305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI - 1

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB 305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI - 1 ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB 305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI - 1 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ DENEY FÖYÜ (BORULARDA SÜRTÜNME KAYIPLARI) Hazırlayan: Araş. Gör.

Detaylı

Selçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü

Selçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı Venturimetre Deney Föyü Hazırlayan Arş.Gör. Orhan BAYTAR 1.GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış

Detaylı

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI BORULARDA VE HİDROLİK ELEMANLARDA SÜRTÜNME KAYIPLARI DENEY FÖYÜ 1. DENEYİN AMACI Borularda

Detaylı

ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE BORU ÇAPI HESAP ESASALARI. Doç. Dr. Ahmet ARISOY İ.T.Ü. MAKİNA FAKÜLTESİ

ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE BORU ÇAPI HESAP ESASALARI. Doç. Dr. Ahmet ARISOY İ.T.Ü. MAKİNA FAKÜLTESİ ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE BORU ÇAPI HESAP ESASALARI Doç. Dr. Ahmet ARISOY İ.T.Ü. MAKİNA FAKÜLTESİ 11 KASIM 1991 ORTA VE YÜKSEK BASINÇ GAZ DAĞITIM HATLARINDA BORU HESABI " Doç. Dr. Ahmet ARISOY.- - * GENEL

Detaylı

NÖ-A NÖ-B. Şube. Alınan Puan. Adı- Soyadı: Fakülte No: 1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin eşit olduğunu gösteriniz. 1/6

NÖ-A NÖ-B. Şube. Alınan Puan. Adı- Soyadı: Fakülte No: 1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin eşit olduğunu gösteriniz. 1/6 Şube NÖ-A NÖ-B Adı- Soyadı: Fakülte No: Kimya Mühendisliği Bölümü, 2015/2016 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Bütünleme Sınavı Soru ve Çözümleri 20.01.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20)

Detaylı

2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI

2. SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI . SUYUN BORULARDAKİ AKIŞI.. Birim Sistemleri Diğer bilim dallarında olduğu gibi suyun borulardaki akış formüllerinde de çeşitli birim sistemleri kullanılabilir. Bunlar: a) MKS (Meter-Kilogram-Second),

Detaylı

Mikro-sulama sistemi lateral borularının hidrolik tasarımında hesap metotlarının karşılaştırmalı analizi

Mikro-sulama sistemi lateral borularının hidrolik tasarımında hesap metotlarının karşılaştırmalı analizi itüdergisi/d mühendislik Cilt:7, Sayı:3, 86-99 Haziran 8 Mikro-sulama sistemi lateral borularının hidrolik tasarımında hesap metotlarının karşılaştırmalı analizi Gürol YILDIRIM *, Necati AĞIRALİOĞLU İTÜ

Detaylı

Taşınım Olayları II MEMM2009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi bahar yy. borularda sürtünmeli akış. Prof. Dr.

Taşınım Olayları II MEMM2009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi bahar yy. borularda sürtünmeli akış. Prof. Dr. Taşınım Olayları II MEMM009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi 07-08 bahar yy. borularda sürtünmeli akış Prof. Dr. Gökhan Orhan istanbul üniversitesi / metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü Laminer

Detaylı

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:31 Sayı:2-3 1994

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:31 Sayı:2-3 1994 Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:31 Sayı:2-3 1994 DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE KULLANILAN FİLTRELER V. DEMiR* E. UZ** ÖZET Filtreler, damla sulama sistemlerinde önemli rol oynarlar. Damlatıcılar;

Detaylı

SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI

SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI BİREYSEL YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN TASARIM İLKELERİ Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Prof. Dr. Süleyman KODAL Prof. Dr. Yusuf Ersoy

Detaylı

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı

Detaylı

YAYGIN OLARAK KULLANILAN BAZI SIHHİ TESİSAT ELEMANLARINDAKİ BASINÇ KAYIPLARININ KURAMSAL VE DENEYSEL OLARAK HESAPLANMASI

YAYGIN OLARAK KULLANILAN BAZI SIHHİ TESİSAT ELEMANLARINDAKİ BASINÇ KAYIPLARININ KURAMSAL VE DENEYSEL OLARAK HESAPLANMASI _ 1973 YAYGIN OLARAK KULLANILAN BAZI SIHHİ TESİSAT ELEMANLARINDAKİ BASINÇ KAYIPLARININ KURAMSAL VE DENEYSEL OLARAK HESAPLANMASI Hüseyin BULGURCU Güner ÖZMEN ÖZET Basınç kayıpları faydalı enerjinin kaybı

Detaylı

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Dr. Nil KORKMAZ Ünvan Ziraat Yüksek Mühendisi Telefon (232) 832 10 02 E-mail nil.korkmaz@gthb.gov.tr Doğum Tarihi - Yeri 1962-İzmir Doktora Üniversite Adı EĞİTİM BİLGİLERİ Ege

Detaylı

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 187 KÜÇÜK GÜÇLÜ İÇTEN PATLAMALI MOTORLARIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ VE POMPA AKUPLASYONU

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 187 KÜÇÜK GÜÇLÜ İÇTEN PATLAMALI MOTORLARIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ VE POMPA AKUPLASYONU Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 187 KÜÇÜK GÜÇLÜ İÇTEN PATLAMALI MOTORLARIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ VE POMPA AKUPLASYONU Characteristic Specifications of Low Power Internal Combustion

Detaylı

Su Debisi ve Boru Çapı Hesabı

Su Debisi ve Boru Çapı Hesabı Su Debisi ve Boru Çapı Hesabı Su Debisi Hesabı Sıcak sulu ısıtma sistemleri, günümüzde bireysel ve bölgesel konut ısıtmasında, fabrika ve atölye, sera ısıtmasında, jeotermal enerjinin kullanıldığı ısıtma

Detaylı

Pompa tarafından iletilen akışkanın birim ağırlığı başına verilen enerji (kg.m /kg), birim olarak uzunluk birimi (m) ile belirtilebilir.

Pompa tarafından iletilen akışkanın birim ağırlığı başına verilen enerji (kg.m /kg), birim olarak uzunluk birimi (m) ile belirtilebilir. 2.3.1. Pompalar Öteki sanayi kesimlerinde olduğu gibi, gıda sanayinde de çeşitli işlem aşamalarında, akışkanların iletiminde pompalar kullanılır. Örneğin; işlemlerde gerekli su, buhar, elde edilen sıvı

Detaylı

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2

T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 T. C. GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ DENEYLER 2 DOĞAL VE ZORLANMIŞ TAŞINIMLA ISI TRANSFERİ DENEYİ ÖĞRENCİ NO: ADI SOYADI:

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KMB-305 KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI I DENEY 2 : BORULARDA BASINÇ KAYBI VE SÜRTÜNME DENEYİ (AKIŞKANLAR MEKANİĞİ) DENEYİN AMACI:

Detaylı

BORULARDA BASINÇ KAYBI VE SÜRTÜNME DENEYİ

BORULARDA BASINÇ KAYBI VE SÜRTÜNME DENEYİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM30 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI DERSİ BORULARDA BASINÇ KAYBI E SÜRTÜNME DENEYİ Hazırlayan Yrd.Doç.Dr. Mustafa ÖZBEY SAMSUN

Detaylı

SORU 1) ÇÖZÜM 1) UYGULAMALI AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1

SORU 1) ÇÖZÜM 1) UYGULAMALI AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1 SORU 1) Şekildeki sistemde içteki mil dönmektedir. İki silindir arasında yağ filmi vardır. Sistemde sızdırmazlık sağlanarak yağ kaçağı önlenmiştir. Verilen değerlere göre sürtünme yolu ile harcanan sürtünme

Detaylı

The Possibilities of the Direct Seeding of Watermelon Seed By Pneumatic Precision Planter

The Possibilities of the Direct Seeding of Watermelon Seed By Pneumatic Precision Planter Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 432 KARPUZ TOHUMUNUN HAVA EMİŞLİ HASSAS EKİM MAKİNASI İLE DOĞRUDAN EKİM OLANAKLARI The Possibilities of the Direct Seeding of Watermelon Seed By Pneumatic

Detaylı

Pürüzlü Cidar

Pürüzlü Cidar 10.3.3. Pürüzlü Cidar Şimdiye kadar boru cidarını pürüzsüz kabul ettik ve bu tip cidarlara cilalı cidar denir. Yükseklikleri k s olan elemanları sık bir şekilde boru cidarına yapıştırılırsa, boru cidarını

Detaylı

İÇMESUYU ŞEBEKELERİNDE HARDY-CROSS VE ÖLÜ NOKTA METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

İÇMESUYU ŞEBEKELERİNDE HARDY-CROSS VE ÖLÜ NOKTA METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI İÇMESUYU ŞEBEKELERİNDE HARDY-CROSS VE ÖLÜ NOKTA METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Mustaa GÜNAL *, Serdar BULUT ** ve Ayşe Y. GÜNAL* * Gaziantep Üniversitesi, İnşaat Müh. Böl., Gaziantep ** Gaziantep Üniversitesi,

Detaylı

HİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU

HİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU HİDROLİK Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Ders Hakkında Genel Bilgiler Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Hidrolik (Prof. Dr. B. Mutlu SÜMER, Prof. Dr. İstemi ÜNSAL. ) 2-Akışkanlar Mekaniği

Detaylı

Assessment of Performance Indicators for some Drip Irrigation Systems in Eskisehir and Sakarya Provinces

Assessment of Performance Indicators for some Drip Irrigation Systems in Eskisehir and Sakarya Provinces Toprak Su Dergisi, 2015,4 (1): (27-35) Eskişehir ve Sakarya İlleri nde Kurulu Bazı Damla Sulama Sistemlerinde Performans Göstergelerinin Değerlendirilmesi Damla sulama sistemlerinde performans göstergeleri

Detaylı

Deneye Gelmeden Önce;

Deneye Gelmeden Önce; Deneye Gelmeden Önce; Deney sonrası deney raporu yerine yapılacak kısa sınav için deney föyüne çalışılacak, Deney sırasında ve sınavda kullanılmak üzere hesap makinesi ve deney föyü getirilecek. Reynolds

Detaylı

Ana Boru Çapı ve Pompa Birimi

Ana Boru Çapı ve Pompa Birimi BASINÇLI BORU SİSTEMLERİNİN TASARIMI (POMPAJ VE CAZİBE İÇİN) (TEK HAT VE DALLI SİSTEMLER İÇİN) (KRİTİK HAT VE YAN DALLAR İÇİN) (DOĞRUSAL PROGRAMLAMA YÖNTEMİ, KELLER YÖNTEMİ, İZİN VERİLEN YÜK KAYBI YAKLAŞIMI,

Detaylı

4.Sıkıştırılamayan Akışkanlarda Sürtünme Kayıpları

4.Sıkıştırılamayan Akışkanlarda Sürtünme Kayıpları 4.Sıkıştırılamayan Akışkanlarda Sürtünme Kayıpları Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Sıkıştırılamayan bir akışkan olan suyun silindirik düz bir boru içerisinde akarken

Detaylı

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI

5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI h 1 h f h 2 1 5. BORU HATLARI VE BORU BOYUTLARI (Ref. e_makaleleri) Sıvılar Bernoulli teoremine göre, bir akışkanın bir borudan akabilmesi için, aşağıdaki şekilde şematik olarak gösterildiği gibi, 1 noktasındaki

Detaylı

Turboline PC. Damla Sulama Borusu. Özellik & Yararları. Uzun Yıllar Dayanıklı. Tavizsiz Kalite Kontrolleri. Her Damlada Daha Fazla Bereket

Turboline PC. Damla Sulama Borusu. Özellik & Yararları. Uzun Yıllar Dayanıklı. Tavizsiz Kalite Kontrolleri. Her Damlada Daha Fazla Bereket Turboline PC Uzun Yıllar Dayanıklı Özellik & Yararları Bütünleyici, Silindirik, Basınç Ayarlı Teknoloji harikası silindirik PC(Basınç Ayarlı) damlatıcı en yüksek dayanıklılık ve mükemmel perfomranstan

Detaylı

Özel Laboratuvar Deney Föyü

Özel Laboratuvar Deney Föyü Özel Laboratvar Deney Föyü Deney Adı: Mikrokanatlı borlarda türbülanslı akış Deney Amacı: Düşey konmdaki iç yüzeyi mikrokanatlı bordaki akış karakteristiklerinin belirlenmesi 1 Mikrokanatlı Bor ile İlgili

Detaylı

Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri

Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri Akarsu Geçişleri KÖPRÜLER Köprü yapımı ile; Akarsu tabanında oyulmalar Yatak değişmeleri Membada su kabarmaları meydana

Detaylı

TANELİ ÜRÜN DEPO VE SİLOLARINDA ÜRÜN BASINCININ BELİRLENMESİNDE KULLANILABİLECEK BİR BİLGİSAYAR PROGRAMININ GELİŞTİRİLMESİ

TANELİ ÜRÜN DEPO VE SİLOLARINDA ÜRÜN BASINCININ BELİRLENMESİNDE KULLANILABİLECEK BİR BİLGİSAYAR PROGRAMININ GELİŞTİRİLMESİ OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 006,1(1):76-81 J. of Fac. of Agric., OMU, 006,1(1):76-81 TANELİ ÜRÜN DEPO VE SİLOLARINDA ÜRÜN BASINCININ BELİRLENMESİNDE KULLANILABİLECEK BİR BİLGİSAYAR PROGRAMININ GELİŞTİRİLMESİ

Detaylı

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ

EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ EŞANJÖR (ISI DEĞİŞTİRİCİSİ) DENEYİ FÖYÜ Giriş Isı değiştiricileri (eşanjör) değişik tiplerde olup farklı sıcaklıktaki iki akışkan arasında ısı alışverişini temin ederler. Isı değiştiricileri başlıca yüzeyli

Detaylı

5. BORULARDAKİ VİSKOZ (SÜRTÜNMELİ) AKIM

5. BORULARDAKİ VİSKOZ (SÜRTÜNMELİ) AKIM 5. BORULARDAKİ VİSKOZ (SÜRTÜNMELİ) AKIM 5.6. Moody Diyagramı Akışkanlar boru içerisinde iletilirken gerek viskoziteden ve gerekse sürtünmeden kaynaklanan bir basınç düşümü ya da yük kaybı meydana gelir.

Detaylı

SORULAR - ÇÖZÜMLER. NOT: Toplam 5 (beş) soru çözünüz. Sınav süresi 90 dakikadır. 1. Aşağıdaki çizelgede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Çözüm.1.

SORULAR - ÇÖZÜMLER. NOT: Toplam 5 (beş) soru çözünüz. Sınav süresi 90 dakikadır. 1. Aşağıdaki çizelgede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Çözüm.1. SORULAR - ÇÖZÜMLER 1. Aşağıdaki çizelgede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Çözüm.1. Gıda Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0216-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru

Detaylı

1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin dönüşümünde? işareti yerine gelecek sayıyı bulunuz.

1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin dönüşümünde? işareti yerine gelecek sayıyı bulunuz. Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, 2. Ara Sınavı Soruları 10.12.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20) 5 (20)

Detaylı

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Akışkanlar Mekaniği Genel Laboratuvar Föyü Güz Dönemi Öğrencinin Adı Soyadı : No : Grup

Detaylı

Denizli-Antalya Karayolundaki Refüjlerde Mevcut Sulama Sistemlerinin Performansının Değerlendirilmesi

Denizli-Antalya Karayolundaki Refüjlerde Mevcut Sulama Sistemlerinin Performansının Değerlendirilmesi Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (2):-9, 207 ISSN 304-9984, Araştırma Makalesi Denizli-Antalya Karayolundaki Refüjlerde Mevcut Sulama Sistemlerinin Performansının Değerlendirilmesi

Detaylı

AÇIK KANAL AKIMLARINDA HIZ DAĞILIMININ ENTROPY YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ. Mehmet Ardıçlıoğlu. Ali İhsan Şentürk. Galip Seçkin

AÇIK KANAL AKIMLARINDA HIZ DAĞILIMININ ENTROPY YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ. Mehmet Ardıçlıoğlu. Ali İhsan Şentürk. Galip Seçkin AÇIK KANAL AKILARINDA HIZ DAĞILIININ ENTROPY YÖNTEİ İLE İNCELENESİ ehmet Ardıçlıoğl Yard. Doç. Dr., Erciyes Üniv. ühendislik Fak. İnşaat üh. Böl. Kayseri, Tel: 352 4378, Fax: 9 352 4375784 E-mail: mardic@erciyes.ed.tr

Detaylı

İ Ç M E S U Y U ŞE B E K E L E R İ

İ Ç M E S U Y U ŞE B E K E L E R İ B Ö L Ü M 5 İ Ç M E S U Y U ŞE B E K E L E R İ Bir meskun bölgeye su, bir boru ağı sistemi ile dağıtılır. Buna su şebekesi denir. Su şebekesi hazneden sonra gelir. Şebeke ile hazne arasında su dağıtmayan,

Detaylı

NÖ-A NÖ-B. Adı- Soyadı: Fakülte No:

NÖ-A NÖ-B. Adı- Soyadı: Fakülte No: Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru ve Çözümleri 05.01.2017 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20)

Detaylı

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin

Detaylı

Bursa-İznik Yöresinde Sırık Domates Sulamasında Damla Sulama Yönteminin Kullanımı ve Karşılaşılan Sorunlar

Bursa-İznik Yöresinde Sırık Domates Sulamasında Damla Sulama Yönteminin Kullanımı ve Karşılaşılan Sorunlar Uludag.Üniv.Zir.Fak.Derg., (2005) 19(1): 91-100 Bursa-İznik Yöresinde Sırık Domates Sulamasında Damla Sulama Yönteminin Kullanımı ve Karşılaşılan Sorunlar Senih YAZGAN * Çiğdem DEMİRTAŞ ** ÖZET Son yıllarda,

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI I BASINÇ KAYIPLARI DENEYİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI I BASINÇ KAYIPLARI DENEYİ T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI I BASINÇ KAYIPLARI DENEYİ DENEY SORUMLUSU Arş. Gör. Şaban ULUS Ocak 2013 KAYSERİ T-420 BASINÇ KAYIPLARI

Detaylı

900*9.81*0.025*61.91 19521.5 Watt 0.70

900*9.81*0.025*61.91 19521.5 Watt 0.70 INS 61 Hidrolik İnşaat Müendisliği ölümü Hidrolik nabilim alı Uygulama 5 Soru 1 : Şekildeki sistemle aznesinden aznesine Q = 5 l/s, özgül kütlesi = 900 kg/m, kinematik viskozitesi =10 - m /s olan yağ akmaktadır.

Detaylı

HAVA ARAÇLARINDAKİ ELEKTRONİK EKİPMANLARIN SOĞUTULMASINDA KULLANILAN SOĞUTMA SIVILARININ PERFORMANSA BAĞLI SEÇİM KRİTERLERİ

HAVA ARAÇLARINDAKİ ELEKTRONİK EKİPMANLARIN SOĞUTULMASINDA KULLANILAN SOĞUTMA SIVILARININ PERFORMANSA BAĞLI SEÇİM KRİTERLERİ VI. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI 28-30 Eylül 2016, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli HAVA ARAÇLARINDAKİ ELEKTRONİK EKİPMANLARIN SOĞUTULMASINDA KULLANILAN SOĞUTMA SIVILARININ PERFORMANSA BAĞLI SEÇİM

Detaylı

5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE)

5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE) 5. YERALTISUYU & SIZMA BASINCI (SEEPAGE PRESSURE) Toprak içindeki su: Toprağa giren su, yerçekimi etkisi ile aşağı doğru harekete başlar ve bir geçirimsiz tabakayla karşılaştığında, birikerek su tablasını

Detaylı

MAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ

MAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ MAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ 1.GİRİŞ Deney tesisatı; içerisine bir ısıtıcı,bir basınç prizi ve manometre borusu yerleştirilmiş cam bir silindirden oluşmuştur. Ayrıca bu hazneden

Detaylı

UYGULAMA 5 DAİRESEL ARAKESİTLİ BORULARDA AKIŞ

UYGULAMA 5 DAİRESEL ARAKESİTLİ BORULARDA AKIŞ AMAÇLAR: UYGULAMA 5 DAİRESEL ARAKESİTLİ BORULARDA AKIŞ 1. Bir borulama sistemindeki farklı boru elemanlarının performanslarını irdelemek. Düz boru parçaları ve borulama elamanlarında basınç düşmesini ölçerek

Detaylı

POMPALAR 1. BORULARDA AKIŞ

POMPALAR 1. BORULARDA AKIŞ POMPALAR 1. BORULARDA AIŞ Borularda akış esnasında basınç düşmesi ve yük kaybı ile doğrudan ilişkili olan sürtünmeye özel önem göstermek gerekir. Çünkü bu basınç düşmesi pompalama gücü ihtiyacını belirlemek

Detaylı

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ

ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSİK FAKÜTESİ MAKİNE MÜHENDİSİĞİ MAK 41 MAKİNE ABORATUVARI II BASINÇ KAYIPARI EĞİTİM SETİ DENEY FÖYÜ 018 İÇİNDEKİER TEORİK BİGİER... 3 Yerel Kayıplar... 3 Eşdeğer Uzunluk eşd...

Detaylı

MİKRO BORULARDA BASINÇ DÜŞÜŞÜ

MİKRO BORULARDA BASINÇ DÜŞÜŞÜ MİKRO BORULARDA BASINÇ DÜŞÜŞÜ Semahat Barlak a*, Sinan Yapıcı a, O. Nuri Şara a a Atatürk üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,540,Erzurum,Türkiye * Semahat Barlak: Atatürk üniversitesi,

Detaylı

YÜZEYALTI DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE DAMLATICI DEBİ DEĞİŞİMLERİNİN TARLA KOŞULLARINDA SU UYGULAMA EŞDAĞILIMI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLEREK MODELLENMESİ

YÜZEYALTI DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE DAMLATICI DEBİ DEĞİŞİMLERİNİN TARLA KOŞULLARINDA SU UYGULAMA EŞDAĞILIMI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLEREK MODELLENMESİ ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM DALI 2014-YL-021 YÜZEYALTI DAMLA SULAMA SİSTEMLERİNDE DAMLATICI DEBİ DEĞİŞİMLERİNİN TARLA KOŞULLARINDA SU UYGULAMA

Detaylı

Araştırma Makalesi KONYA-ILGIN OVASINDAKİ BİREYSEL YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN BAZI PERFORMANS PARAMETRELERİ

Araştırma Makalesi KONYA-ILGIN OVASINDAKİ BİREYSEL YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN BAZI PERFORMANS PARAMETRELERİ : 45-56 J.Agric.Fac.HR.U., 2010,14(1): 45-56 Araştırma Makalesi KONYA-ILGIN OVASINDAKİ BİREYSEL YAĞMURLAMA SULAMA SİSTEMLERİNİN BAZI PERFORMANS PARAMETRELERİ Ali Fuat TARI 1 * Attila YAZAR 2 Yayın Geliş

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ KĠMYA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

T.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ KĠMYA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ T.C. SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ KĠMYA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ KĠMYA MÜHENDĠSLĠĞĠ LABORATUVARI-II BORU EK PARÇALARINDA MEKANĠK ENERJĠ KAYIPLARI VE KAYIP KATSAYISI HESAPLANMASI nı ġubat-2015 KONYA

Detaylı

SERALAR İÇİN AKDENİZ İKLİMİNE UYGUN DOĞAL HAVALANDIRMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI. H. Hüseyin ÖZTÜRK Ali BAŞÇETİNÇELİK Cengiz KARACA

SERALAR İÇİN AKDENİZ İKLİMİNE UYGUN DOĞAL HAVALANDIRMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI. H. Hüseyin ÖZTÜRK Ali BAŞÇETİNÇELİK Cengiz KARACA SERALAR İÇİN AKDENİZ İKLİMİNE UYGUN DOĞAL HAVALANDIRMA SİSTEMLERİNİN TASARIMI H. Hüseyin ÖZTÜRK Ali BAŞÇETİNÇELİK Cengiz KARACA Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü, 01330 ADANA ÖZET Seralarda

Detaylı

Çanakkale Yöresi Tarım İşletmelerinde Kullanılan Damla Sulama Sistemlerinin Tasarım ve İşletim Yönünden İncelenmesi

Çanakkale Yöresi Tarım İşletmelerinde Kullanılan Damla Sulama Sistemlerinin Tasarım ve İşletim Yönünden İncelenmesi Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2006, 43(1):97-108 ISSN 1018-8851 Çanakkale Yöresi Tarım İşletmelerinde Kullanılan Damla Sulama Sistemlerinin Tasarım ve İşletim Yönünden İncelenmesi Gökhan ÇAMOĞLU 1 Kürşad

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE SU ISITILMASI

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE SU ISITILMASI PROJE 032 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE SU ISITILMASI 1 GÜNEŞLİ SU ISITICILARININ TASARIMI Edirne de 84 kişilik 21 dairenin su ihtiyacını tüm yıl karşılayacak sistemin hesabı. Sıcak su sıcaklığı, güneşli su ısıtıcılarda

Detaylı

Damla sulama yöntemi

Damla sulama yöntemi Damla sulama yöntemi Damla sulama yönteminin üstünlükleri! Birim alan sulama suyu ihtiyacı az! Bitki su tüketimi düşük! Verim ve kalite yüksek! Etkin gübreleme! Tuzlu toprak ve tuzlu su koşullarında bitki

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

5. Boyut Analizi. 3) Bir deneysel tasarımda değişken sayısının azaltılması 4) Model tasarım prensiplerini belirlemek

5. Boyut Analizi. 3) Bir deneysel tasarımda değişken sayısının azaltılması 4) Model tasarım prensiplerini belirlemek Boyut analizi, göz önüne alınan bir fiziksel olayı etkileyen deneysel değişkenlerin sayısını ve karmaşıklığını azaltmak için kullanılan bir yöntemdir. Akışkanlar mekaniğinin gelişimi ağırlıklı bir şekilde

Detaylı