Akut Böbrek Yetmezli inin Non-Diyalitik Tedavisi Nondialytic Treatment of Acute Renal Failure

Transkript

1 DERLEME Akut Böbrek Yetmezli inin Non-Diyalitik Tedavisi Nondialytic Treatment of Acute Renal Failure Ali hsan Günal, Sedat Üstünda, Saniye fien Trakya Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar AD, Nefroloji BD, Edirne 2006;15 (Ek / Supplement 1) Girifl Akut böbrek yetmezli i (ABY) hastaneye yatan tüm hastalar n %5 inde, yo un bak m ünitelerindeki hastalar n ise %15-30 unda görülmektedir. Tek bafl - na ABY nin mortalitesi yaklafl k %10-15 iken, multiorgan disfonksiyonlar n n olaya eklenmesi mortaliteyi %50-90 lara ç karmaktad r. Hastaneye yatan hastalar n büyük bir k sm nda (%40-80) ABY, renal hipoperfüzyondan kaynaklanan pre-renal tiptedir. Hastalar n %10-50 sinde akut böbrek yetmezli i intrarenal patolojilerden kaynaklan rken, %10 dan az bir grupta ise neden post-renald r. ntrarenal ABY nin büyük ço unlu u, iskemik veya nefrotoksik hasar sonucu ortaya ç kan akut tübüler nekroza (ATN) ba l d r. Günümüzde ABY nin önlem veya tedavisi ile ilgili verilerin büyük bir k sm ATN ile ilgilidir (1). Prerenal Akut Böbrek Yetmezli i Prerenal ABY de, renal perfüzyonun sa lanmas yla böbrek fonksiyonlar h zla geri dönmektedir. Tedavi esas olarak hipoperfüzyonun nedenine yönelik olmal d r. Hipovolemi tedavisinde kullan lacak replasman s v s n n bileflimi, kay p türüne göre de- iflmektedir. Hastan n hemodinamisini bozan ve hematokritte afl r düflmeye neden olan fliddetli bir kanama varsa, hipovoleminin kan vererek düzeltilmesi ideal olan yaklafl md r. Aktif kanama yoksa ve hasta hemodinamik olarak stabilse, serum fizyolojik kullan labilir. Kanama d fl nda renal, ekstrarenal ve üçüncü boflluklara olan s v kay plar n n yerine konmas nda kullan lacak s v n n seçimi tart flmal d r. Yo- Yaz flma Adresi: Doç. Dr. Ali hsan Günal Trakya Üniversitesi T p Fakültesi, Nefroloji Klini i, Edirne Tel: 0 (284) Faks: 0 (284) E-posta: igunal@yahoo.com un bak m hastalar ndaki s v kay plar n n yerine konmas nda, kolloidal s v larla kristaloitlerin karfl - laflt r ld rasgele yöntemli, kontrollü çal flmalar n metaanaliz sonuçlar, kolloidal s v lar n birtak m yan etkilerinin olabilece ini ve rutin olarak kullan lmamalar gerekti ini göstermektedir (2). Prerenal böbrek yetmezli inin nedeni kalp yetmezli i ise öncelikle inotroplar, antiaritmik ilaçlar, önyük ve artyükü azaltan ajanlar ve intraaortik balon pompas ile kardiyak fonksiyonlar düzeltilmeye çal fl lmal d r. leri evre karaci er yetmezli i olan hastalarda, intrarenal vazokonstriksiyon, periferik vasküler direncin düflmesi ve kan n splanknik dolafl mda göllenmesine ba l efektif volüm azalmas böbrek yetmezli inin en önemli nedenlerini oluflturmaktad r. Bu hastalar n total plazma volümleri s kl kla artm fl oldu undan, s v tedavisinin çok dikkatli yap lmas gerekmektedir. Ayr ca parasentez, porto-sistemik flant ve splanknik vazokonstriktörler hastalar n yarar sa layabilece i di er tedavilerdir (3). Postrenal Akut Böbrek Yetmezli i Kal c böbrek hasar n önlemek için obstrüksiyonun görülür görülmez hemen aç lmas gerekmektedir. Üretra veya mesane boynu seviyesindeki obstrüksiyonlar, transüretral veya suprapubik kateterler yard m yla tedavi edilebilmektedir. Üreter veya renal pelvik obstrüksiyonlar n tedavisinde transüreteral, baflar sa lanamazsa perkütan kateterizasyon gerekmektedir. E er t kan kl k uzun süreli de ilse, bu giriflimlerle idrar ak m bafllar, intratübüler bas nç düfler ve glomerüler filtrasyon bafllar. Ayr ca t kan kl k aç ld ktan sonra nedeni araflt rmak daha da kolaylaflmaktad r. T kan kl k aç ld ktan sonra, hastalar n ço- unlu unda birkaç gün süren bir diürez olurken, Official Journal of the Turkish Society of Nephrology / Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 87

2 Nondialytic Treatment of Acute Renal Failure yaklafl k %5 lik bir grupta geçici nitelikte renal tuz kaybettiren sendrom geliflebilir. Bu sendromun en önemli nedeni tübüler fonksiyonlar n, glomerüler fonksiyonlardan daha sonra düzelmesidir. Bu hastalarda volüm aç ortaya ç karsa intravenöz s v replasman yap lmas gerekmektedir (3). ntrensek Renal Akut Böbrek Yetmezli i Gelifliminin Önlenmesi Hipovolemi: Prerenal ABY ve iskemik ATN, renal perfüzyon bas nc ndaki düflme sonucu ortaya ç - kan patolojilerdir. Hipovolemi cerrahi, sepsis, nefrotoksik ilaç veya kontrast madde kullan m s ras nda ortaya ç kan ATN geliflimi için majör risk faktörüdür. ntravasküler volümün çok s k izlenmesi ve hipovoleminin düzeltilmesi, ATN geliflimini dramatik olarak azaltabilir. Kardiyovasküler fonksiyonlar n ve intravasküler volümün normal hale getirilmesi iskemik ATN nin önlenmesinde tek ve en önemli giriflimdir. Nefrotoksinler: Hipovolemi, ço u nefrotoksik ajan n toksik ATN yapmas n kolaylaflt ran önemli bir risk faktörüdür. Bu durum kontrast nefropatisinde net bir flekilde ortaya konmufltur. fllem öncesi 12 saat ve ifllemden sonraki 12 saat boyunca, 1 ml/kg/saat h z nda %0.045 lik salin infüzyonunun, ABY geliflimini önemli ölçüde azaltt gösterilmifltir (4). Böbrek yetmezli i olan hastalarda antioksidan özelli i olan N-asetil sistein kullan m n n kontrast nefropatisi geliflimini önledi i ileri sürülmektedir (5). Diüretikler, non-steroid anti inflamatuar ilaçlar, ACE inhibitörleri ve di er vazodilatatör ilaçlar prerenal ABY yi iskemik ATN ye dönüfltürebilir ve böbre- i nefrotoksik hasara duyarl hale getirebilirler. Bu yüzden bu ilaçlar, renovasküler hastal k ve gerçek veya efektif hipovolemi flüphesi olan hastalarda çok dikkatli kullan lmal d r. Aminoglikozid antibiyotikler ve siklosporin gibi nefrotoksik ajanlar n, kan düzeyleri yak ndan incelenerek kullan lmalar ATN geliflimini azaltabilir. Aminoglikozid antibiyotiklerin günde tek doz halinde verilmesinin, di er konvansiyonel rejimlerle ayn antimikrobiyal etkinli i sa larken, nefrotoksisite geliflimini azaltt gösterilmifltir (6). Oluflmufl Akut Böbrek Yetmezli inin Tedavisinde Kullan lan Ajanlar ATN tedavisinin esas n, hâlâ, böbrek fonksiyonlar spontan olarak düzelinceye kadar, üremik komplikasyonlar n önlenmesi ve tedavisi oluflturmaktad r. Fakat iskemik veya toksik ATN de hasar azaltmak veya iyilefltirmeyi h zland rmak için birçok ajan denenmektedir. Fakat ne yaz k ki, kontrollü klinik çal flmalarda, bu ajanlardan hiçbirinin ATN insidans n, diyaliz gereksinimini ve mortaliteyi azaltt gösterilememifltir. Diüretikler: Özellikle yüksek doz k vr m diüretikleri, ABY tedavisinde s kl kla kullan lan ilaçlard r. K vr m diüretiklerinin tübüler ifli azaltarak oksijen tüketimini azaltmalar, tübüler ak m art rmalar, mitokondriyal kalsiyum birikimini ve düz kas fliflmesini önlemeleri ve tübüloglomerüler feedback inhibisyonu gibi özelliklerinden dolay ABY tedavisinde önem tafl yabilecekleri ileri sürülmektedir (7). Bu grup ilaçlar oligürik ABY yi nonoligürik ABY ye çevirebilmektedir. Fakat retrospektif gözlemsel bir çal flmada (8), ABY de diüretik kullan m n n ölüm riskini art rd ve böbrekteki düzelmeyi engelledi i ileri sürülmektedir. Yazarlara göre bu sonuç, diüretikler oligürik formu nonoligürik forma dönüfltürdüklerinden, ABY nin tan s n geciktirebilir veya fliddetini maskeleyebilir ve sonuçta hastay nefrolo un görmesi ve diyalize bafllama zaman n n gecikmesinden kaynaklan yor olabilir. Fakat bu çal flma tasar m aç s ndan ciddi s n rlamalar içermektedir. yi planlanm fl, fazla olgulu baflka bir çal flmada (9) ise, diyaliz tedavisine gereksinim duyan 388 ABY li olgu, rasgele furasemid ve plasebo gruplar - na ayr lm fl, furasemid 25 mg/kg/gün intravenöz veya 35 mg/kg/gün oral yoldan uygulanm flt r. Furasemid, idrar ç k fl n plaseboya göre anlaml olarak art rmas na karfl n, hasta sa kal m nda, böbreklerin düzelme h z nda ve diyaliz gereksiniminde plaseboya göre bir fark yaratamam flt r. Yüksek doz k vr m diüretikleri bolus fleklinde verilecek olursa, bazen kal c olabilen iflitme kay plar na neden olabilmektedir (10). Yukar daki gözlemlere göre, diüretiklerden, oluflmufl ATN nin tedavisinde pek fazla yarar beklenmemelidir. Volüm kontrolü için k sa süreler halinde kullan labilir fakat bu yaklafl m, e er endikasyonu varsa, diyalize bafllanmas n ertelettirmemelidir (11). Mannitol: Mannitolün intratübüler silindir oluflumunu engelleyerek idrar ve renal kan ak m n art r c, hücre fliflmesini azalt c ve serbest oksijen radikallerini temizleyici özellikleri vard r (12). Mannitolün, bu teorik etkilerinden dolay, ATN nin önlenmesi ve tedavisinde yararl olabilece i düflünülmüfl, fakat kontrollü klinik çal flmalarda beklenen etkiler elde edilememifltir. Kardiyak veya vasküler cerrahi, renal transplantasyon, t kay c sar l k ve rabdomiyoliz gibi ATN geli- 88 Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi /Official Journal of the Turkish Society of Nephrology

3 Akut Böbrek Yetmezli inin Non-Diyalitik Tedavisi flimi için yüksek risk oluflturan durumlarda, mannitolün profilaktik olarak uygulanmas sonucu, idrar miktar artm fl fakat ATN s kl nda bir azalma saptanamam flt r (13,14). Renal transplantasyon sonras ATN geliflimi ile ilgili yap lan rasgele yöntemli bir çal flmada, mannitol uygulamas ile birlikte orta derecede hidrate edilen grupla, sadece orta derecede hidrate edilen hastalar karfl laflt r lm fl, mannitol grubunda ATN gelifliminin daha az oldu u gözlenmifltir (15). Rabdomiyoliz durumlar nda, mannitolün tek bafl na etkinli ini gösteren çal flmalar yoktur. Fakat forse alkali diürezle birlikte mannitol kullan m n n ATN geliflimini önledi i gösterilmifltir (16,17). Mannitolün ayr ca rabdomiyolizde kas kompartman sendromunu azaltt ileri sürülmektedir (18). Mannitolün, diyabetik nefropatili hastalarda kontrast nefropatisi geliflimini art rd, fakat nondiyabetik nefropatili hastalarda ise azaltt gösterilmifltir (19). Fakat iyi tasarlanm fl bir baflka çal flmada ise, kronik böbrek yetmezlikli hastalara profilaktik mannitol verilmesinin kontrast nefropati geliflimini, hidrasyondan daha iyi engellemedi i ileri sürülmektedir (4). Mannitol, ozmotik diüretik özelli inden dolay, hipovolemi ve hipernatremiye neden olabilir. Tersine, mannitol vücuttan yeterince uzaklaflt r lamazsa hipervolemi ve hiponatremi ortaya ç kabilir. Ayr ca yüksek dozlar n kendisi de ABY yapabilir (12). Dopamin ve dopamin reseptör agonistleri: Renal doz dopamin infüzyonu (1-3 µg/kg/dakika), oligürik ABY tedavisinde s kça uygulanan bir yöntemdir. Deneysel ve sa l kl insan çal flmalar nda, renal doz dopaminin renal kan ak m ve GFR yi, tübüler düzeyde Na + /K + /ATPaz inhibe ederek de diürezi art rd gösterilmifltir (20). Bu teorik olumlu etkilerine karfl n, prospektif kontrollü klinik çal flmalarda, renal doz dopaminin iskemik veya nefrotoksik ABY geliflimi ve seyri üzerine olumlu bir etkisinin olmad görülmüfltür ve art k bu amaçla kullan m önerilmemektedir (21). Dopamin, düflük dozlarda kullan lsa bile, kritik hastalarda taflikardi, aritmi, miyokardiyal iskemi, T lenfosit fonksiyonlar n n bask - lanmas ve intestinal iskemi gibi ciddi yan etkilere neden olabilir (22). Sa l kl insan çal flmalar nda, dopamin, düflük dozlarda D1 reseptörü arac l ile renal kanlanmay art r rken, daha yüksek dozlarda D2, beta-1 ve alfa reseptörleri uyararak renal kanlanmay azaltmaktad r. Fakat kritik hastalardaki mevcut adrenerjik aktivasyon, metabolik bozukluklar ve dopamin klirensindeki azalma, dopamine normal yan t engellemektedir (23). Bu durum, olumlu etkileri gösteren D1 reseptörlerini selektif olarak uyaran fenoldopam gibi reseptör agonistlerinin kullan m n gündeme getirmifltir. Fenoldopam, selektif olarak renal ve splanknik alanda vazodilatasyona neden olmaktad r. Fenoldopam n kontrast madde nefropatisini önlemede oldukça etkin oldu u ileri sürülmektedir (24). Aort cerrahisi s ras nda fenoldopam kullan m n n mortaliteyi ve diyaliz gereksinimini azaltt, yo un bak m ve hastanede kal fl süresini k saltt gözlenmifltir (25). Kalsiyum antagonistleri: ABY gelifliminde, erken evrede hücre içi kalsiyum düzeyinin yüksek bulunmas, kalsiyum antagonistlerinin tübüler hasar azaltmada yararl olabilece i fikrinin ortaya at lmas - na neden olmufltur (26). Ayr ca kalsiyum antagonistlerinin aferent arterdeki vazokonstriksiyonu engelledi i gösterilmifltir (27). Bu grup ilaçlarla ilgili çal flmalar daha çok kontrast madde nefropatisi ve transplantasyon sonras ortaya ç kan ABY ile ilgilidir. Birkaç çal flmada kalsiyum antagonistlerinin kontrast nefropati geliflimini engelledi i ileri sürülmekle birlikte (28,29), bu çal flmalar n olgu say lar - n n azl ve tasar m problemleri soru iflaretlerini giderebilmifl de ildir. Transplantasyon sonras ortaya ç kan ABY de kalsiyum antagonistlerinin kullan m ile ilgili veriler tart flmal olsa da, isradipinin renal fonksiyonlar daha iyi korudu u gözlenmifltir (30). Asetilsistein: Asetilsisteinle ilgili çal flmalar daha çok kontrast nefropatisi ile ilgilidir. Kontrast maddeler kortikal kanlanmay azaltarak ve direkt tübülotoksik etkiyle ATN ye neden olmaktad r. Ayr ca kontrast maddelerin böbrekte serbest oksijen radikal üretimini art rd na dair veriler de vard r (31). Asetilsisteinin serbest oksijen radikallerini temizleme özelli i gösterilmifltir (32). Asetilsisteinin kontrast nefropatisi geliflimini azaltt n gösteren çal flmalar varsa da (5,33), son zamanlarda yap lm fl fazla olgulu çal flmalarda asetilsisteinin olumlu bir etkisi gözlenememifltir (34,35). Natriüretik peptitler: Atriyal dilatasyon sonucu atriyum kaslar ndan sal nan atriyal natriüretik peptidin (ANP) GFR, renal kan ak m, sodyum ve s v at - l m n art rd, deneysel modellerde iskemik ATN geliflimini önledi i gösterilmifltir (1). Tek bafl na ANP uygulamas n n, oluflmufl ATN deki etkinli ini inceleyen birkaç klinik çal flma yay mlanm flt r. lk çal flmada, ço u nonoligürik, ortalama kreatinin düzeyi 5.2 mg/dl ve en az üç gün- Official Journal of the Turkish Society of Nephrology / Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 89

4 Nondialytic Treatment of Acute Renal Failure lük ABY li olan 53 hasta çal flmaya al nm fl ve hastalara 8-24 saat boyunca ANP veya plasebo infüzyonu uygulanm flt r (36). ANP alan hastalar n, plasebo grubuna göre kreatinin klirensleri artm fl, diyaliz gereksinimleri azalm fl ve anlams z olmakla beraber, mortaliteleri azalm fl olarak bulunmufltur. Daha iyi düzenlenmifl, çokmerkezli, rasgele yöntemli, kontrollü klinik bir çal flmada, ATN li 504 kritik hastaya 24 saat boyunca plasebo veya bir sentetik ANP analo u olan anaritid uygulamas yap lm flt r (37). Yirmi birinci günde iki grup aras nda diyaliz gereksinimi ve mortalite oranlar aç s ndan bir fark saptanamam flt r. Altgrup analizlerinde ise, oligürik hastalar n nonoligüriklere göre daha iyi sonuçlara sahip olduklar gözlenmifltir. Yazarlar, nonoligürik hastalardaki kötü sonuçlar, ANP nin hipotansif etkilerine ba lamaktad rlar (hipotansiyon s kl ANP grubunda %46, plasebo grubunda %18). Oligürik hastalarda, ANP etkisini inceleyen çokmerkezli, rasgele yöntemli, kontrollü klinik bir çal flmada, 222 hastaya 24 saat süresince ANP (200 ng/kg/dak) veya plasebo infüzyonu uygulanm fl, fakat sonuçta klinik bir yarar elde edilememifltir (38). Bu çal flmada da ANP grubunda %95, plasebo grubunda ise %55 oran nda fliddetli hipotansif epizotlar gözlenmifltir. Yukar daki çal flmalarda ANP ile olumlu sonuçlar al namamas n n nedeninin k sa süreli ve yüksek doz uygulamas n n olabilece i düflünülerek planlanan baflka bir çal flmada, postoperatif ATN si olan 61 hastaya, uzun süreli (diyaliz tedavisi bafllan ncaya veya kreatinin düzeyi bafllang ç de erinin alt na düflünceye kadar) ve düflük doz (50 ng/kg/dk) ANP veya plasebo uygulanm flt r (39). Çal flma sonunda diyaliz gereksiniminin anlaml olarak azald gözlenmifltir. ANP nin etkinli i kontrast madde nefropatisinde de incelenmifl, fakat gerek diyabetik gerekse nondiyabetik grupta belirgin bir yarar sa lamad gözlenmifltir (40). Bir baflka natriüretik peptit olan beyin natriüretik peptit uygulamas ile yap lan bir çal flmada, ciddi hipotansiyon ortaya ç kmadan, renal kan ak m ve GFR nin artt bildirilmektedir (41). Adenozin antagonistleri: Adenozin, sistemik olarak hipotansif etkili olmas na karfl n, böbreklerde vazokonstriksiyona neden olmaktad r. Kontrast madde nefropatisi gelifliminde, kontrast maddelerin adenozin arac l kortikal vazokonstriksiyon yaparak ATN geliflimine katk da bulundu u gösterilmifltir (42). Kontrast madde nefropatisinde, adenozin antogonisti olan teofilinle klinik çal flmalar yap lm fl, fakat elde edilen yararlar, tek bafl na hidrasyonla elde edilenlerden ileri geçememifltir (43,44). Büyüme faktörleri: Deneysel çal flmalar, büyüme faktörü veya ANP/dopamin kombinasyonuyla ATN de tübüler rejenerasyonun ve fonksiyonel iyileflmenin h zland r labilece ini göstermifltir. skemiye ba l tübüler hasar n iyileflme döneminde, büyümeyi uyar c genler ve insülin benzeri (IGF-1), epidermal (EGF) ve hepatosit büyüme faktörleri gibi birtak m büyüme faktörlerinin aktivasyonu söz konusudur (45-47). skemik veya nefrotoksik ATN de bahsedilen büyüme faktörlerinin d flar dan verilmesinin, tübüler rejenerasyonu ve renal fonksiyonlar n düzelme h z n art rd gösterilmifltir (48,49). Fakat rasgele yöntemli, plasebo kontrollü bir çal flmada, ABY li 72 hastaya IGF-1 verilmesiyle hiçbir klinik yarar sa lanamam flt r (50). Miyoglobinüri ve hemoglobinüriye ba l ATN nin tedavisi: Rabdomiyolize ba l miyoglobinüri ve intravasküler hemolize ba l hemoglobinüri s ras nda s kl kla ABY geliflmektedir. Bu durumlarda tedavinin erken evrede bafllanmas ABY geliflimini ciddi bir flekilde engellemektedir. Hem pigmentine ba l ABY tedavisi ile ilgili veriler daha çok crush sendromuyla ilgilidir. E er mümkünse, hastalar henüz enkaz alt nda iken veya enkaz alt ndan ç kar l r ç kar lmaz 1 L/saat h z nda serum fizyolojik infüzyonuna bafllanmal - d r. Daha sonra 1 litre 1 /2 serum fizyolojik solüsyonuna 50 mmol bikarbonat ilavesiyle elde edilen alkali solüsyonuna geçilmelidir. Hastalar yeterli idrar ç karmaya (>20 ml/saat) bafllad ktan sonra alkali solüsyonuna 50 ml %20 lik mannitol eklenmelidir. Bu tedavinin amac hastalar n >300 ml/saat idrar ç karmalar n sa lamakt r (51). Bu tedaviyi 2003 y l nda meydana gelen Bingöl Depremi ndeki 16 crush sendromlu olguya uygulad k (17). Dört hastada diyaliz gereksinimi ortaya ç kt. Bu hastalar s v tedavisi geciken gruptayd. Hemodiyaliz ihtiyac olmayan grupta, s v tedavisi göçük alt ndan ç kt ktan sonraki 3.7±3.3 saat sonra bafllanm flken, hemodiyalize giren hastalara ise 9.3±1.7 saat sonra bafllanabildi. Erken bafllanan bu s v tedavisi ile mortalite oran m z %0 d ve deprem sonras crush sendromlu olgularda, flu ana kadar bildirilen en düflük diyalize girme oran na sahibiz. Sonuç ABY gelifliminin önlenmesi ve tedavisinde deneysel çal flmalarda bahsedilen ajanlarla çok iyi sonuç al nmas na karfl n, insan çal flmalar nda elde edi- 90 Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi /Official Journal of the Turkish Society of Nephrology

5 Akut Böbrek Yetmezli inin Non-Diyalitik Tedavisi len veriler henüz bu kadar yüz güldürücü olmaktan uzakt r. ABY gelifliminin önlenmesinde, yeterli perfüzyon bas nc n n ve hidrasyonun sa lanmas ile nefrotoksisiteden kaç nmak etkinli i kan tlanm fl tek yaklafl md r. ABY gelifliminde farkl patofizyolojik mekanizmalar iflledi inden, kombine tedavilerden daha fazla yarar elde edilebilece i düflünülebilir. Tedavinin mümkün oldu u kadar erken evrede bafllanmas elde edilecek yarar art rabilir. Bu yüzden tan n n erken evrede konmas yaflamsald r. Kaynaklar 1. Venkataraman R, Kellum JA. Novel approaches to the treatment of acute renal failure. Expert Opin Investig Drugs 2003; 12: Schierhout G, Roberts I. Fluid resuscitation with colloid or crystalloid solutions in critically ill patients: a systemic review of randomised trials. Br Med J 1998;316: Kieran N, Brady HR. Clinical evaluation, management and outcome of acute renal failure. In: Johnson RJ, Feehally J (Eds), Comprehensive Clinical Nephrology, 2nd ed. London: Mosby; 2003: pp Solomon R, Werner C, Mann D, D Elia J, Silva P. Effects of saline, mannitol, and furosemide to prevent acute decreases in renal function induced by radiocontrast agents. N Engl J Med 1994;24(331): Tepel M, van der Giet M, Schwarzfeld C, Laufer U, Liermann D, Zidek W. Prevention of radiographic-contrast-agent-induced reductions in renal function by acetylcysteine. N Engl J Med 2000;343: Prins JM, Buller HR, Kuijper EJ, Tange RA, Speelman P. Once versus thrice daily gentamicin in patients with serious infections. Lancet 1993;341: Memoli B, Libetta C, Conte G, Andreucci VE. Loop diuretics and renal vasodilators in acute renal failure. Nephrol Dial Transplant 1994;9 Suppl 4: Mehta RL, Pascual MT, Soroko S, Chertow GM; PICARD Study Group. Diuretics, mortality, and nonrecovery of renal function in acute renal failure. JAMA 2002;288: Cantarovich F, Rangoonwala B, Lorenz H, Verho M, Esnault VL; High-Dose Flurosemide in Acute Renal Failure Study Group. High-dose furosemide for established ARF: a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled, multicenter trial. Am J Kidney Dis 2004;44: Brown CB, Ogg CS, Cameron JS. High dose frusemide in acute renal failure: a controlled trial. Clin Nephrol 1981;15: Lameire N, Vanholder R, Van Biesen W. Loop diuretics for patients with acute renal failure: helpful or harmful? JAMA 2002;288: Better OS, Rubinstein I, Winaver JM, Knochel JP. Mannitol therapy revisited ( ). Kidney Int 1997;52: Kellum JA. Use of diuretics in the acute care setting. Kidney Int Suppl 1998;66:S Gubern JM, Sancho JJ, Simo J, Sitges-Serra A. A randomized trial on the effect of mannitol on postoperative renal function in patients with obstructive jaundice. Surgery 1988;103: van Valenberg PL, Hoitsma AJ, Tiggeler RG, Berden JH, van Lier HJ, Koene RA. Mannitol as an indispensable constituent of an intraoperative hydration protocol for the prevention of acute renal failure after renal cadaveric transplantation. Transplantation 1987;44: Vanholder R, Sever MS, Erek E, Lameire N. Rhabdomyolysis. J Am Soc Nephrol 2000;11: Gunal AI, Celiker H, Dogukan A, et al. Early and vigorous fluid resuscitation prevents acute renal failure in the crush victims of catastrophic earthquakes. J Am Soc Nephrol 2004; 15: Better OS, Rubinstein I, Reis DN. Muscle crush compartment syndrome: fulminant local edema with threatening systemic effects. Kidney Int 2003;63: Weisberg LS, Kurnik PB, Kurnik BR. Risk of radiocontrast nephropathy in patients with and without diabetes mellitus. Kidney Int 1994;45: Seri I, Kone BC, Gullans SR, Aperia A, Brenner BM, Ballermann BJ. Locally formed dopamine inhibits Na+-K+-ATPase activity in rat renal cortical tubule cells. Am J Physiol 1988; 255:F Bellomo R, Chapman M, Finfer S, Hickling K, Myburgh J. Low-dose dopamine in patients with early renal dysfunction: a placebo-controlled randomised trial. Australian and New Zealand Intensive Care Society (ANZICS) Clinical Trials Group. Lancet 2000;356: Lameire NH, De Vriese AS, Vanholder R. Prevention and nondialytic treatment of acute renal failure. Curr Opin Crit Care 2003;9: Kellum JA. The use of diuretics and dopamine in acute renal failure: a systematic review of the evidence. Crit Care 1997; 1: Lepor NE. A review of contemporary prevention strategies for radiocontrast nephropathy: a focus on fenoldopam and N-acetylcysteine. Rev Cardiovasc Med 2003;4 Suppl 1:S Sheinbaum R, Ignacio C, Safi HJ, Estrera A. Contemporary strategies to preserve renal function during cardiac and vascular surgery. Rev Cardiovasc Med 2003;4 Suppl1:S Schrier RW, Arnold PE, Van Putten VJ, Burke TJ. Cellular calcium in ischemic acute renal failure: role of calcium entry blockers. Kidney Int 1987;32: Epstein M. Calcium antagonists and the kidney: future therapeutic perspectives. Am J Kidney Dis 1993;21(6 Suppl 3): Neumayer HH, Junge W, Kufner A, Wenning A. Prevention of radiocontrast-media-induced nephrotoxicity by the calcium channel blocker nitrendipine: a prospective randomised clinical trial. Nephrol Dial Transplant 1989;4: Russo D, Testa A, Della Volpe L, Sansone G. Randomised prospective study on renal effects of two different contrast media in humans: protective role of a calcium channel blocker. Nephron 1990;55: van Riemsdijk IC, Mulder PG, de Fijter JW, et al. Addition of isradipine (Lomir) results in a better renal function after kidney transplantation: a double-blind, randomized, placebo-controlled, multi-center study. Transplantation 2000;70: Baliga R, Ueda N, Walker PD, Shah SV. Oxidant mechanisms in toxic acute renal failure. Am J Kidney Dis 1997;29: Safirstein R, Andrade L, Vieira JM. Acetylcysteine and nephrotoxic effects of radiographic contrast agents a new use for an old drug. N Engl J Med 2000;343: Diaz-Sandoval LJ, Kosowsky BD, Losordo DW. Acetylcysteine to prevent angiography-related renal tissue injury (the APART trial). Am J Cardiol 2002;89: Official Journal of the Turkish Society of Nephrology / Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 91

6 Nondialytic Treatment of Acute Renal Failure 34. Briguori C, Manganelli F, Scarpato P, et al. Acetylcysteine and contrast agent-associated nephrotoxicity. J Am Coll Cardiol 2002;40: Azmus AD, Gottschall C, Manica A, et al. Effectiveness of acetylcysteine in prevention of contrast nephropathy. J Invasive Cardiol 2005;17: Rahman N, Kim GE, Mathews AS, et al. Effects of atrial natriuretic peptide in clinical acute renal failure. Kidney Int 1994; 45: Allgren RL, Marbury TC, Rahman SN, et al. Anaritide in acute tubular necrosis. N Engl J Med 1997;336: Lewis J, Salem MM, Chertow GM, et al. Atrial natriuretic factor in oliguric acute renal failure. Anaritide Acute Renal Failure Study Group. Am J Kidney Dis 2000;36: Sward K, Valsson F, Odencrants P, et al. Recombinant human atrial natriuretic peptide in ischemic acute renal failure: A randomized placebo-controlled trial. Crit Care Med 2004; 32: Kurnik BR, Allgren RL, Genter FC, Solomon RJ, Bates ER, Weisberg LS. Prospective study of atrial natriuretic peptide for the prevention of radiocontrast-induced nephropathy. Am J Kidney Dis 1998;31: van der Zander K, Houben AJ, Hofstra L, Kroon AA, de Leeuw PW. Hemodynamic and renal effects of low-dose brain natriuretic peptide infusion in humans: a randomized, placebo-controlled crossover study. Am J Physiol Heart Circ Physiol 2003;285:H Arend LJ, Bakris GL, Burnett JC Jr, Megerian C, Spielman WS. Role for intrarenal adenosine in the renal hemodynamic response to contrast media. J Lab Clin Med 1987;110: Erley CM, Duda SH, Rehfuss D, et al. Prevention of radiocontrast-media-induced nephropathy in patients with preexisting renal insufficiency by hydration in combination with the adenosine antagonist theophylline. Nephrol Dial Transplant 1999;14: Kramer BK, Preuner J, Ebenburger A, et al. Lack of renoprotective effect of theophylline during aortocoronary bypass surgery. Nephrol Dial Transplant 2002;17: Safirstein R. Gene expression in nephrotoxic and ischemic acute renal failure. J Am Soc Nephrol 1994;4: Humes HD, Liu S. Cellular and molecular basis of renal repair in acute renal failure. J Lab Clin Med 1994;124: Hammerman MR. The growth hormone-insulin-like growth factor axis in kidney re-revisited. Nephrol Dial Transplant 1999;14: Coimbra TM, Cieslinski DA, Humes HD. Epidermal growth factor accelerates renal repair in mercuric chloride nephrotoxicity. Am J Physiol 1990;259:F Ding H, Kopple JD, Cohen A, Hirschberg R. Recombinant human insulin-like growth factor-i accelerates recovery and reduces catabolism in rats with ischemic acute renal failure. J Clin Invest 1993;91: Hirschberg R, Kopple K, Lipsett P, et al. Multicenter clinical trial of recombinant human insulin-like growth factor I in patients with acute renal failure. Kidney Int 1999; 55: Better OS, Stein JH. Early management of shock and prophylaxis of acute renal failure in traumatic rhabdomyolysis. N Engl J Med 1990; 322: Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi /Official Journal of the Turkish Society of Nephrology