T.C. BAÞBAKANLýK Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüðü. v: TURKIYE BUYUK MILLET MECLISI BAÞKANLIGINA r:

Transkript

1 t.... ~ T.C. BAÞBAKANLýK Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüðü Sayý Konu: : B.O2.0.KKG.O.IO/IOI-IO79 //5"/5 Kanun Tasarýsý./t If v: TURKIYE BUYUK MILLET MECLISI BAÞKANLIGINA r: Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý'nca hazýrlanan ve Baþkanlýðýnýza arzý Bakanlar Kurulu'nca 04{ý1ý/2005 tarihinde kararlaþtýrýlan "Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu Tasarýsý" ile gerekçesi iliþikte gönderilmiþtir. Gereðini arz ederim. EKÝ : 1- Kanun Tasarýsý 2- Gerekçe (Genel-Madde)

2 ~ T.C., BAÞBAKANL[K lununlar VE KARARLAR GENEL MÜDÜRLÜÐÜ TL 851 gýrer. Madde 146- Bu Kanun 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayýmý tarihinde yürürlüðe Madde 147- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. Eki --- /' / -ý- '" "" <' lllicei) TA VVÝý) ERDOÐAN BAÞBAKAN ~- <'~ : B.ATALAY Devlet Baka",, K.TÜZMEN Devlet Bakaný " ~?! r"\ ~ B. YILDIRIM Ula$týrma Bakaný '"-~./~ '--' \ Sanavi ve Tic ~ksný, i \ ~ M,H.QÜLEAb En.ve TsbKsV.Baksnl Dosya No.,/ '"./ '

3 04-FPR-200S 12: 41 MSB OlEL KALEM ~~ t.c. '~KA~L.K {.A,~ vi J:A"'~L-A~ Ct.-liL..OoOftý.OCO sirt'. ~t 14'- Bu r.ti\w1 ý/ýno~ unt\in<ka geqcrll "ý~ ~ i nds r:jrtiri ~ M:MIde 147- BI.1 K:uýuT'ý huk~tcrin1 B~ka1I1ar Kurulu )'Uraf;iJJ. j '" ~ ~ uttttayvlr trpq<;an WMMN ~- ~ ~ 7 ~~:~~~~;1 "'\..~._~ tatn,j,v w=-""-. i ~.~ ( b::;;ýlýl.., -"~.",,~,--~,,, 8.~.v M.~~~ -- o.'i~ ':) i (;0 39\;i'd 310H 1~OS3~ I1NOJ138 TOT~ P.02 Z;Z;Z;8L9T9TLZ;PG 8.9:PT 900Z:/P0/P0

4 1 BÝRÝNCÝ KýsýM Amaç, Kapsam ve Tanýmlar Amaç Madde 1- Bu Kanunun amacý, kýsa ve uzun vadeli sigortalar ile genel saðlýk sigortasý bakýmýndan kiþileri sosyal sigorta riskleri karþýsýnda güvence altýna almak; bu sigorta kollarýndan yararlanacak kiþileri ve saðlanacak sosyal sigorta haklarýný, bu haklardan yararlanma þartlarýný, sosyal sigortalarýn finansman ve karþýlanýna yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortalarýn iþleyiþi ile ilgili usul ve esaslarý düzenlemektir. Kapsam Madde 2- Bu Kanun, kýsa ve uzun vadeli sigortalar ile genel saglýk sigortasýndan yararlanacak kiþileri, iþverenleri, saðlýk hizmeti sunucularýný, bu Kantlnun uygulanmasý bakýmýndan gerçek kiþiler ile her türlü kamu ve özel hukuk tüzel kiþilerini kapsar. Tanýmlar Madde 3- Bu Kanunun uygulanmasýnda; a) Bakanlýk: Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýný, b) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Baþkanlýðýný, c) Kisa vadeli sigorta kollarý: Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk sigortasý kollarým, d) Uzun vadeli sigorta kollarý: Malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasý kollarýný, e) Sigortalý: Kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan adýna prim ödenmesi gereken veya kendi adýna prim ödemesi gereken kiþileri, f) Hak sahibi: Sigortalýmn veya sürekli iþ göremezlik geliri ile malullük veya yaþlýlýk aylýðý almakta olanlarýn ölümü halinde, gelir veya aylýk baðlanmasýna veya toptan ödeme yapýlmasýna hak kazanan eþ, çocuk, ana ve babasýný, g) Genel saðlýk sigortasý: Kiþilerin saðlýk riskleri nedeniyle oluþan harcamalarýmn karþýlanmasýný saðlayan sosyal sigortayý, h) Genel saðlýk sigortalýsý: Bu Kanuna göre genel saðlýk sigortalýsý sayýlan ve genel saðlýk sigortasý bakýmýndan adýna prim ödenmesi gereken veya kendi adýna prim ödemesi gereken kiþileri, ý) Bakmakla yükümlü olunan kiþi: Genel saðlýk sigortalýsýmn; 1) Sigortalý sayýlmayan, kendi sigortalýlýðý nedeniyle gelir veya aylýk almayan eþini, 2) Sigortalý sayýlmayan, kendi sigortalýlýðý nedeniyle gelir veya aylýk almayan çocuklarýndan; 18 yaþýný, orta öðrenim görmesi halinde 20 yaþýný, yüksek öðrenim görmesi halinde 25 yaþýný doldurmamýþ ve evli olmayan çocuklarý ile yaþýna bakýlmaksýzýn bu Kanuna göre malulolduðu tespit edilen evli olmayan çocuklarýný, 3) Sigortalý sayýlmayan, kendi sigortalýlýðý nedeniyle gelir veya aylýk almayan ve geçiminin sigortalý tarafýndan saðlandýðý Kurumca belirlenen ana ve babasýný, i) MUhtaç: Kriterleri Kururnca çýkarýlacak yönetmelikte belirlenen ve bu kriterlere uygun olduðu tespit edilen kiþileri, j) Hizmet akdi: 22/4/1926 tarihli ve 818 sayýlý Borçlar Kanununun 313 üncü maddesi ile tanýmlanan hizmet akdini veya 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayýlý Ýþ Kanununun 8 inci maddesinde tanýmlanan iþ sözleþmesini, k) Süreksiz iþ: Özel sektöre ait tarým ve orman iþlerinde nitelikleri bakýmýndan en çok otuz iþ günü süren iþleri7~:_,,-~~~'r'".i"';:;;;':':~~~'.\~;?;:;;,;:;,.;. i:.;~~,~;;:.:':~j~i);~;:~~ '~~: ~~'~;.': t",

5 ~ 15;"',""",; 2

6 ifade eder. ÝKÝNCÝ KýsýM Kýsa ve Uzun Vadeli Sigorta Hükümleri BÝRÝNcÝ BÖLÜM Sigortalýlara Ýliþkin Hükümler " Sigortalý sayýlanlar Madde 4- Bu Kanunun kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarý uygulamasý bakýmýndan; a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla iþveren tarafýndan çalýþtýrýlanlar, b) Köy ve mahalle muhtarlan ile hizmet akdine baðlý olmaksýzýn kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlardan; 1) Esnafve sanatkarlar. 2) Ticari kazanç veya serbest meslek kazancý nedeniyle veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, 3) Gelir vergisinden muaf olup. esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulan meslek kuruluþlanna usulüne uygun olarak kayýtlý olanlar, 4) Anonim þirketlerin kurucu ortaklan ve yönetim kurulu üyesi olan ortaklarý, sermayesi paylara bölünmüþ komandit þirketlerin komandit e ortaklarý. diðer þirket ve donatýna iþtiraklerinin ise tüm ortaklarý. 5) Tarýmsal faaliyette bulunanlar, c) Kamu idarelerinde; 1) Kadrolu olarak calýsanlar- sigortalý sayýlýrlar. Birinci fýkranýn (a) bendi kapsamýna giren sigortalýlara iliþkin hükümler, iþçi sendikalarýnýn yönetim kurullarýna seçilenler; bir veya birden fazla iþveren tarafýndan çalýþtýrýlan film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçýlarý ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diðer uðraþlarý içine alan bütün güzel sanat kollarýnda çalýþanlar; düþünür ve yazarlar; 2/7/1941 tarihli ve 4081 sayýlý Çiftçi Mallarýnýn Korunmasý Hakkýnda Kanuna göre çalýþtýrýlan koruma bekçileri ile 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununda belirtilen umumi kadýnlar hakkýnda da uygulanýr. Birinci fýkranýn (c) bendi kapsamýna giren sigortaiýlara iliþkin hükümler, kuruluþ veya personel kanunlarý gereðince seçimle veya atama yoluyla göreve gelenler; Cumhurbaþkaný, Baþbakan, bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye baþkanlarý, harp okullarý ile fakülte ve yüksek okullarda Türk Silahlý Kuvvetleri hesabýna okuyan veya kendi hesabýna okumakta iken askeri öðrenci olanlar ile astsubay meslek yüksek okullarý ve astsubay nasp 3

7 ~ Sigortalý sayýlmayanlar Madde 6- Bu Kanunun kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarýnýn uygulanmasýnda; a) iþverenin iþyerinde ücretsiz çalýþan eþi, b) Ayný konutta birlikte yaþayan ve üçüncü derece dahil bu dereceye kadar hýsýmlar arasýnda ve aralarýna dýþardan baþka kimse katýlmaksýzýn yaþadýklan konut içinde yapýlan iþlerde çalýþanlar, c) Ev hizmetlerinde süreksiz olarak çalýþanlar ile ev hizmetlerinde hizmet akdi ile sürekli çalýþmasýna raðmen haftalýk çalýþma sürelerinin 4857 sayýlý Kanunda belirtilen sürelerden az olmasý nedeniyle aylýk kazançlan prime esas günlük kazanç alt sýnýnnýn otuz katýndan az olanlar, d) Askerlik hizmetlerini er ve erbaþ olarak yapmakta olanlar ile yedek subayokulu öðrencileri, e) Yabancý bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluþ tarafýndan ve o kuruluþ nam ve hesabýna Türkiye'ye bir iþ için gönderilen ve yabancý ülkede sosyal sigortayatabi olduðunu belgeleyen kiþiler, f) Resmi meslek ve sanat okullarý ile yetkili resmi makamlarýn izniyle kurulan meslek veya sanat okullarýnda ve yüksek okullarda tatbiki mahiyetteki yapým ve üretim iþlerinde çalýþan öðrenciler, g) Saðlýk hizmet sunuculan tarafýndan iþe alýþtmlmakta olan hasta veya malüller, h) 18 yaþýný doldurmamýþ olanlar, LI.

8 ý) Kamu idareleri hariç olmak üzere, tarým iþlerinde veya orman iþlerinde hizmet akdiyle süreksiz iþlerde çalýþanlar ile tarýmda kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlardan tarýmsal faaliyette bulunan ve yýllýk tarýmsal faaliyet gelirlerinden bu faaliyete iliþkin masraflar düþüldükten soma kalan tutarýn aylýk ortalamasýnýn, bu Kanunda tanýmlanan prime esas günlük kazanç alt sýnýrýnýn otuz katýndan az olduðunu belgeleyenler, i) Niteliði itibarýyla bir kiþinin bir gün içinde yapabileceði iþlerde yevmiyeli olarak çalýþanlar, j) Kendi nam ve hesabýna çalýþanlardan gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkar siciliyle birlikte kanunla kurulu meslek kuruluþlarýna usulüne uygun olarak kayýtlý olanlardan, aylýk kazançlarýndan bu faaliyetine iliþkin masraflar düþüldükten soma kalan tutarý prime esas günlük kazanç alt sýnýrýnýn otuz katýndan az olduðunu belgeleyenler, 4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalý sayýlmaz. (h) bendinin uygulanmasýyla ilgili olarak, bir meslek veya sanat ok~unu biti~enlerden 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayýlý Türk Medeni Kanunu hükümlerine görf!ýmahkemece ergin kýlýnmak suretiyle öðrenimieriyle ilgili görevlerde çalýþanlar hakkýnda 18 yaþýn bitirilmiþ olmasý þartý aranmaz. Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Sigortalýlýðýn baþlangýcý Madde 7- Sigorta hak ve yükümlülükleri, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Ca) bendine göre sigortalý sayýlanlar için çalýþmaya baþladýklan tarihten; cb) bendine göre sigortalý sayý1.anlardan gelir vergisi mükellefi olanlarýn gelir vergisi mükellefiyetinin baþladýðý tarihten; þirket ortaklannýn þirket ortaklýklarýnýn tescil edildiði tarihten; gelir vergisinden muaf olanlarýn ise esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluþlanna kayýtlý olmalarý gereken tarihten; tanrnda kendi adýna ve hesabýna baðýmsýz çalýþanlar için çalýþmaya baþladýklarý tarihten; köy ve mahalle muhtarlarý için seçildikleri tarihten; Cc) bendine göre sigortalý sayýlanlar için göreve baþladýklan tarihten itibaren baþlar. Sigortalý bildirimi ve tescili Madde 8- Sigortalý bildirými ve tescilinde aþaðýdaki usul ve esaslara göre iþlem yapýlýr: a) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sigortalýlarý çalýþtýracak iþverenler, çalýþtýracaðý kiþileri iþe baþlatmadan önce örneði Kururnca hazýrlanacak sigortalý iþe giriþ bildirgesiyle Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ancak, inþaat iþyerlerinde iþe baþlatýlacak kiþiler için en geç iþe baþlatýldýðý gün, yabancý ülkelerde sefer yapan ulaþtýrma araçlarýna sefer esnasýnda alýnarak çalýþtmlanlar ile Kuruma ilk defa iþyeri bildirgesi verilen iþyerlerinde iþe alýnan kiþiler için iþe giriþ bildirgeleri iþe baþladýklarý tarihten itibaren en geç bir ay içinde, kamu idarelerince yurt dýþý görevde çalýþmak üzere iþe alýnanlarýn iþe giriþ bildirgelerinin üç ayiçinde Kuruma bildirilmesi durumunda süresi içinde bildirilmiþ sayýlýr. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde beý.irtilen sigortalýlar en geç otuz gün içinde, bunlardan kamu idarelerince yurt dýþý görevde çalýþmak üzere iþe alýnan sigortalýlar ise üç ay içinde çalýþmaya baþladýklarýný Kuruma bildirirler. b) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen kiþiler, ayný bent kapsamýnda sigortalý olmalarýný gerektirecek þekilde çalýþmaya baþladýklarý tarihten itibaren onbeþ gün içinde örneði Kururnca hazýrlanacak sigortalý bildirim belgesiyle çalýþmaya baþladýklarýný Kuruma bildirmekle yükümlüdür. ilgili kurum, kuruluþ veya birlikler 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen kiþiler için kendi mevzuatlarýna göre kayýt 5

9 veya tescili yaptýklarý sýrada örneði Kururnca hazýrlanacak sigortalý tesciline iliþkin belgeyi düzenlemek ve kayýt veya tescil tarihini takip eden onbeþ gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde sayýlan kiþileri çalýþtýran kamu idareleri, bunlarý çalýþtýrmaya baþladýklarý tarihten itibaren onbeþ gün içinde iþe giriþ bildirgesiyle bunlarýn çalýþmaya baþladýklarýný Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Kamu idareleri ve döner sermayeli kuruluþlar ile bankalar ve özel finans kurumlarý, Kurumca belirlenen iþlemlerde kiþilerin sigortalýlýk durumunu kontrol etmek ve sigortasýz kiþileri Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Bu maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkýýr<ýa 141 inci madde hükümlerine göre idari para cezasý uygulanýr. Bu madde gereði verilmesi zorunlu olan belgelerin içeriði, belgelerin verilme yöntemleri ve bu maddenin uygulann1asýna iliþkin diðer usul ve esaslar Kururnca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Sigortalýlýðýn sona ermesi Madde 9- Kýsa ve uzun vadeli sigorta koliarý bakýmýndan sigortalýlýk; a) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Ca) bendi kapsamýndaki sigortalýlarýn hizmet akdinin sona erdiði veya öldüðü tarihten, b) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki sigortalýlarýn; I) Gelir vergisi mükeliefi olanlar için, mükeliefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son verdikleri, 2) Gelir vergisinden muaf olanlar için, esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluþlarýndaki üye kayýtlarýnýn silindiði, 3) Þirket ve donatma iþtiraki ortaðý olanlar için, tabi olduklarý mevzuata göre þirketle ve donatma iþtiraki ile ilgilerinin kesildiði, 4) Þirket ortaðý olanlar için, þirketin iflasýna veya tasfiyesine karar verildiði, 5) Tarýmda kendi nam ve hesabýna çalýþanlar için tarýmsal faaliyetlerinin sona erdiði 6) Öldüðü tarihten, c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn C c) bendi kapsamýndaki sigortalýlardan görevden ayrýlanlarýn veya ölenlerin, primlerinin ait olduðu ayý takip eden aybaþýndan, d) 5 inci madde gereði bazý sigorta kollarýna tabi tutulanlarýn, kýsmen sigortalý sayýlmalarýný gerektiren halin sona erdiði tarihten, itibaren sona erer. Birinci fýkranm (a) ve (c) bentlerine göre sigortalýlýðý sona erenlerin durumlarý iþverenleri tarafýndan, (b) bendinde belirtilen þekilde sona erenlerin ise kendileri ve sözü edilen bentte belirtilen ticari faaliyetin sona enne halinin bildirildi ði kuruluþlar tarafýndan en geç yedi iþgünü içinde Kuruma bildirilir. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. 6

10 ÝKÝNCÝ BÖLÜM Ýþyerleri ve Ýþverenlere Ýliþkin Hükümler Ýþyeri, iþyerinin bildirilmesi, devri, intikali ve nakli Madde 11- Sigortalý sayýlanlarýn iþlerim yaptýklarý yerler iþyeridir. K iþyerinde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden baðlýlýðý bulunan ve ayný yönetim altýnda örgütlenen iþyerine baðlý yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yýkanma, muayene ve bakým, bedensel ve mesleki eðitim yerleri ve avlu gibi diðer eklentiler ve araçlar da iþyerinden sayýlýr. Þirket kuruluþu aþamasýnda, sigortalý çalýþtýrmaya baþlayacaðý tarihi ve çalýþtýnlacak sigortalý sayýsýný beyan eden þirketlerin ticaret sicili memurluklanna yaptýklarý bildirimler, ticaret sicili memurluklarýnca bildirimi takip eden on gün içinde Kuruma gönderilir ve bu bildirim iþverence Kuruma yapýlmýþ sayýlýr.. 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayýlý TürK Ticaret Kanunu hükümlerine tabi þirketlerin nevilerinin deðiþmesi, birleþmesi. veya diðer bir þirkete katýlmasý durumunda bu hususlarýn ticaret siciline tesciline iliþkin ilan tarihini, adi þirketlerde þirkete yeni ortak alýnmasý durumunda ise en geç yeni ortaðýn alýndýðý tarihi takip eden üç iþgünü içinde örneði Kururnca hazýrlanan bir bildirgeyle Kuruma bildirilir. iþyerinin faaliyette bulunduðu adresten baþka bir adrese nakledilmesi, sigortalý çalýþtýrýlan bir iþin veya iþyerinin baþka bir iþverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, iþyerinin nakledildiði, yeni iþverenin iþi veya iþyerini devraldýðý tarihi takip eden üç iþgünü içinde, iþyerinin miras yoluyla intikali halinde ise mirasçýlarý ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde iþyeri bildirgesini Kuruma vermekle yükümlüdür. Bu iþlerde çalýþan sigortaýýlarýn sigorta hak ve yükümlülükleri devam eder. Kamu idarelerine ait iþyerlerinin nakil, devir veya intikal iþlemlerinde iþyeri bildirgesinin verilme süresi Kururnca belirlenir. Bildirgenin verilmemesi veya geç verilmesi yükümlülükleri ortadan kaldýrmaz. bu Kanunda belirtilen hak ve Bu maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakkýnda 141 inci maddenin birinci fýkrasýnýn Cb) bendi uyarýnca idarý para cezasý uygulanýr. Ýdarý para cezasý uygulanmasý bu yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel teþkil etmez. 7

11 Ýþveren, iþveren vekili ve geçici iþ iliþkisi kurulan iþveren Madde 12-4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Ca) ve Cc) bentlerine göre sigortalý sayýlan kiþileri çalýþtýran gerçek veya tüzel kiþiler iþverendir. Aracý Madde 13- Bir iþte veya bir iþin bölüm veya eklentilerinde iþverenden iþ alan ve kendi adýna sigortalý çalýþtýran üçüncü kiþiye aracý denir. Asýl iþveren bu Kanunun iþverene yüklediði yükümlülüklerden dolayý aracý ile birlikte sorumludur. ÜÇÜNCÜBÖLÜM Kýsa Vadeli Sigorta Hükümleri Ýþ kazasýnýn tanýmý, bildirilmesi ve soruþturulmasý Madde 14- Ýþ kazasý; a) SigortaImm iþyerinde bulunduðu sýrada iþini yaparken veya sigortaimm iþyerinde ayrýlan alanlarda ihtiyaçlarýný karþýlamakiçin bulunduðu sýrada, b) Ýþveren tarafýndan yürütülmekte olan iþ nedeniyle veya görevi nedeniyle, sigortalý kendi adma ve hesabma çalýþýyorsa yürütmekte olduðu iþ veya çalýþma konusu nedeniyle, c) Bir iþverene baðlý olarak çalýþan sigortaimm iþveren tarafmdan görev ile iþyeri dýþmda baþka bir yere gönderilmesi nedeniyle asýl iþini yapmaksýzm geçen zamanlarda, d) Emzikli kadm sigortaimm çocuðuna süt vermek için ayrýlan zamanlarda, e) Sigortalýlarýn, iþe baþlama ve iþten ayrýlma saatleri dikkate alýnarak, mutad güzergahýnda iþe gidiþ geliþi sýrasmda, meydana gelen ve sigortalýyý hemen veya sonradan bedence veya ruhça arýzaya uðratan olaydýr. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn; a) Ca) ve Cc) bentleri kapsamýndabulunansigortalýlarýn geçirdiði iþ kazasýnýn, iþveren tarafýndan o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç iþgünü içinde, b) Cb) bendi kapsamýnda bulunan sigortalýnýn geçirdiði iþ kazasýnýn ise rahatsýzlýðýnýn bildirim yapmaya engelolmadýðý günden somaki en geç üç iþgünü içinde, Kururnca belirlenen usfille bildirilmesi zorunludur. 8

12 .~-;;.~: Meslek hastalýðý, sigortalý olarak çalýþtýðý ve böyle bir hastalýða sebep olacak iþten ayrýldýktan soma meydana çýkmýþ ise, sigortalýnýn bu Kanunla saðlanan yardýmlardan yararlanabilmesi için, eski iþinden fiilen ayrýlmasýyla hastalýðýn meydana çýkmasý arasýnda bu hastalýk için Kururnca çýkarýlacak yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanýn geçmemiþ olmasýþarttýr. Bu durumdaki kiþiler gerekli belgelerle doðrudan Kuruma müracaat eder. Herhangi bir meslek hastalýðýnýn klinik ve laboratuvar bulgularýyla belirlendi ði ve meslek hastalýðýna yol açan etkenin iþyerindeki inceleme sonunda tespit edildiði hallerde, meslek hastalýklarý listesindeki yükümlülük süresi aþýlmýþ olsa bile, söz konusu hastalýk Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunun onayý ile meslek ha,stalýðý sayýlabilir. Ýþveren, bir sigortalýnýn meslek hastalýðýna tutulduðunu öðrenirse veya durum kendisine bildirilirse bunu öðrendiði günden baþlayarak üç iþgünü içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Bu yükümü yerine getirmeyen veya yazýlý olarak bildirilen hususlarý kasten eksik veya yanlýþ bildiren iþverene, Kurumca bu olay için yapýlmýþ bulunan masraflar ile geçici iþ göremezlik ödenekleri rücu edilir. yapýlýr. Hangi hastalýklarýn meslek hastalýðý sayýlacaðý bu madde gereði çýkarýlacak yönetmelikte belirlenir. Yönetmelikte belirlenmiþ hastalýklar dýþýnda herhangi bir hastalýðýn meslek hastalýðý sayýlýp sayýlmamasý hususunda çýkabilecek uyuþmazlýklar, Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunca kararabaðlanil Hastalýk ve analýk hali Madde 16- Sigortalýmn, Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý dýþýnda kalan hastalýk ve arýzalarý hastalýk halidir. Sigortalý kadýnýn veya sigortalý erkeðin sigortalýolmayan eþinin gebeliðinin anlaþýldýðý tarihten baþlayýp doðumdan sonraki ilk sekiz haftalýk, çoðul gebelik halinde ise ilk on haftalýk 9

13 :~, Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk hallerinde saðlanan yardýmlar Madde 17- Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý ile hastalýk ve analýk hallerinde yapýlan yardýmlar þunlardýr: a) Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý hallerinde; 1) Sigortalýya geçici iþ göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi. 2) Sigortalýya sürekli iþ göremezlik geliri baðlanmasý. 3) Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý sonucu ölen sigortaimm hak sahiplerine gelir baðlanmasý. 4) Gelir almakta olan eþ ve çocuklara evlenmeyardýmý verilmesi. 5) Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu ölen sigortalýnýn hak sahiplerine cenaze yardýmý ödenmesi. b) Sigortalýya hastalýk ve analýk hallerinden doðan geçici iþ g~mezlik süresince günlük ödenek verilmesi. Oniki aylýk dönemde çalýþmamýþ ve ücret almamýþ olan sigortalý, iþe baþladýðý takvim ayý içinde iþ kazasý veya meslek hastalýðý nedeniyle iþ göremezliðe uðrarsa, günlük kazancý, iþ göremezliðinin baþladýðý tarih ile iþe girdiði tarih arasýndaki sürede elde ettiði kazanç toplarný, ücret aldýðý gün sayýsýna bölünerek hesaplanýr. Ýþe baþladýðý gün iþ kazasýna uðrarnalarý halinde günlük kazancýn hesabýnda ayný veya emsal iþte çalýþan benzeri bir sigortalýnýn günlük kazancý esas tutulur. Ücretle çalýþanlarýn; a) Günlük kazançlarýnýn hesabýnda, ücret dýþýnda zam, tazýninat, prim ve ikramiye gibi arýzi nitelikteki her çeþit istihkak dikkate alýnmýþ ise, ödenek ve gelire esas alýnan günlük kazancýn tutarý, ücret toplamýnýn ücret alýnan gün sayýsýna bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50'si oranýnda bir ekleme yapýlarak bulunan miktardan çok olamaz. Ýdare ve yargý mercilerince verilen karar gereðince yapýlan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabýna esas alýnan üç aylýk dönemden önceki aylara iliþkin olanlar günlük kazancýn hesabýnda dikkate alýnmaz.,:-:ý:~:;>-"- ýo

14 Geçici iþ göremezlik ödeneði Madde 19- Kururnca yetkilendirilen hekim veya saðlýk kurullanndan istirahat raporu alýnmýþ olmasý þartýyla; a) Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý nedeniyle geçici iþ göremezliðe uðrayan sigortalýya hergüniçin, b) 4 üncü maddenin birýnci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri kapsamýndaki sigortalýlann ha~talik ~ebeb~yl~ geçic.i.iþ göremezliðe uðr~asý.halinde, ~eç.ici iþ gö~err~~liðin.baþladýðý tanhten önceki býr yýl ýçýnde en az doksan gun kýsa vadelý sýgorta pnmi odenmýþ olmasý þartýyla geçici iþ göremezliðin üçüncü gününden baþlamak üzere her gün için, c) Sigortalý kadýnýn analýðý halinde doðumdan önceki bir yýl içinde en az doksan gün kýsa vadeli sigorta primi ödenmiþ olmasý þartýyla, doðumdan önceki ve sonraki sekizer haftalýk sürede, çoðul gebelik halinde ise doðumdan önceki sekiz haftalýk süreye iki haftalýk süre ilave edilerek çalýþmadýðý her gün için, d) Sigortalý kadýnýn isteði ve doktorun onayý ile doðuma üç hafta kalýncaya kadar çalýþýlmasý halinde, doðum sonrasý istirahat süresine eklenen süreler için, geçici iþ göremezlik ödeneði verilir. 4 üncü maddenýn birýnci fýkrasýnýn (b) bendýne göre sigortalý ojanlara hastalýklarý halinde geçici iþ göremezlik ödeneði, genel saðlýk sigortasý dahil prim ve her türlü borçlarýnýn ödenmiþ olmasý þartýyla yatarak tedavileri süresince veya bu tedavinin gereði olarak Ýstirahat raporu aldýklarý sürede ödenir. Geçici iþ göremezlik ödeneklerinin en az haftalýk olmak üzere, ödeme zamaný ve þekli Kururnca düzenlenecek yönetmelikle düzenlenir. Sigorta prim ve ödeneklerinin hesabýna esas tutulacak günlük kazançlarýn alt sýnýrýnda meydana gelecek deðiþikliklerde, yeniden tespit edilen alt sýmrýn altýnda bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanlarýn veya almaya hak kazanmýþ veya kazanacak olanlarýn bu ödenekleri, günlük kazançlarýnýn alt sýnýrýndaki deðiþikliklerin yürürlüðe girdiði tarihten baþlayarak deðiþtirilmiþ günlük kazançlarýn alt sýnýrýna göre ödenir. Bir sigortalýda iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk hallerinden birkaçý birleþirse, geçici iþ göremezlik ödeneklerinden en Yükseði verilir. Ay içerisinde meydana gelen iþ göremezlik hallerinde, örneði Kurumca hazýrlanacak bir belgeyle sigortalýnýn geçici iþ göremezlik ödeneðine esas kazancý Kuruma bildirilir. Kurumlarýnca aylýk veya ücretleri peþin olarak ödenen sigortaýýlara ait geçici Ýþ göremezlik ödeneklerý bu sigortalýlarý çalýþtýran kuruma ödenir. :~;" \,':: i.~;,~;'."'::;;;;~:. :~;::;;~~:::~~ "...~."t'ý,..~\ '~,;;':. fj.;~ 11

15 ',,;;!~.Sürekli iþ görernezlik gelirinin hesaplanmasý ) Madde 21- Sürekli Ýþ göremezlik geliri, sigortalýnýn mesl.eðinde kazanma gücünün kaybý oranýna göre hesaplanýr. Sürekli iþ görernezlik gelirinin baþlangýcý Madde 22- SigortaImm sürekli iþ göremezlik geliri; a) Geçici iþ göremeziik ödeneðinin sona erdiði tarihi, b) Geçici iþ göremeziik tespit edilerneden sürekli iþ göremezlik durumuna girilmiþse, buna ait saðlýk kurulu raporu tarihini, takip eden aybaþýndan baþlatýlýr. Sürekli iþ göremezlik geliri almakta iken çalýþmaya devam eden sigortaýrlardan, ayný arýza veya meslek hastalýðý nedeniyle istirahat raporu alanlara, yazýlý istek tarihinden itibaren 19 uncu maddeye göre hesaplanacak bir günlük geçici iþ göremezlik ödeneði ile aylýk sürekli iþ göremezlik gelirinin otuzda biri arasýndaki fark, her gün için geçici iþ göremezlik ödeneði olarak verilir. Birden çok iþ kazasýna uðrama veya meslek hastalýðýna tutulmahali Madde 23- SigortaIýmn yeniden bir iþ kazasýna uðramasý veya yeni bir meslek hastalýðýna tutulmasý halinde, meydana gelen arýzalarýn bütünü gözönüne alýnarak kendisine sürekli iþ göremezliðini doðuran son iþ kazasý veya meslek hastalýðý sýrasýndaki kazancý üzerinden gelir hesaplanýr. Ancak, sigortalýnýn son iþ kazasý veya meslek hastalýðý sýrasýndaki günlük kazancýna göre bulunacak geliri, hesaplanan ilk gelirinden az ise sigortalýnýn sürekli iþ göremezlik geliri ilk kazanç üzerinden ödenir. - :..$,_o ',. '-;.:;~ 12

16 Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücünün % 50 veya daha fazlasýný kaybederek sürekli iþ göremezlik geliri almakta iken ölenlerin hak sahiplerine de, ölümün iþ kazasý veya meslek hastalýðýna baðlý olup olmadýðýna bakýlmaksýzýn 46 ncý madde hükümlerine göre gelir baðlanýr. Evlenme ve cenaze yardýmlarý ) Madde 25- Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu ölen sigortalýnýn; a) Gelir almakta iken evlenen eþ ve çocuklarýna 50 nci madde hükmüne göre evlenme yardýmý, b) Hak sahibine 51 inci madde hükmüne göre cenaze yardýmý, ödenir. Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý bakýmýndan iþverenin sorumluluðu Madde 26- Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý, iþverenin kastý veya sigortalýlarýn saðlýðým koruma ve iþ güvenliðine aykýrý hareketi veya suç sayýlabilir bir hareketi sonucu meydana gelmiþse, Kururnca sigortalýya veya hak sahiplerine bu Kanun gereðince yapýlan veya ileride yapýlmasý gereken ödemeler ile baðlanan gelirin baþladýðý tarihteki ilk peþinsermaye deðeri toplamý, sigortalý veya hak sahiplerinin iþverenden isteyebilecekleri miktarlarla sýnýrlý olmak üzere Kurumca iþverene ödettirilir. Sigortalý ve iþveren sorumluluðunun tespitinde kaçýmlmazlýk ilkesi dikkate alýnýr. Ýþ kazasýnýn 14 üncü maddenýn ikinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sürede iþveren tarafýndan Kuruma bildirilmemesi durumunda bildirim tarihine kadar geçen süre için si~.o~~llya ödenecek iþ göremezlik ödeneði Kururnca iþverenden tahsil edilir. Çalýþma mevzuatýnda saðlýk raporu alýnmasý gerektiði belirtilen iþlerde, böyle bir rapora dayantýrnaksýzýn veya eldeki rapora aykýrý olarak bünyece elveriþli olmadýðý iþte çalýþtýrýlan sigortalýnýn, bu iþe girmeden önce var olduðu tespit edilen veya bünyece elveriþli olmadýðý iþte çalýþtýrýlmasý sonucu meydana gelen hastalýðý nedeniyle Kururnca sigortalýya ödenen geçici iþ göremezlik ödeneði iþverene ödettirilir. Ýþ kazasý, meslek hastalýðý ve hastalýk bakýmýndan üçüncü kiþilerin sorumluluðu Madde 27- Ýþ kazasý, meslek hastalýðý ve hastalýk iþveren dýþýnda üçüncü bir kiþinin kusuru nedeniyle meydana gelmiþse, yapýlan ve)'a ileride yapýlmasý gereken ödemeler ile baðlanan gelirin baþladýðý tarihteki ilk peþin sermaye deðeri toplamý için, zarara sebep olan üçüncü kiþilere ve þayet kusuru varsa bunlarý çalýþtýranlara genel hükümlere göre rücu edilir. Ancak, iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu ölümlerde bu Kanun uyarýnca hak sahiplerine yapýlacak her türlü yardým ve ödemeler için, iþ kazasý veya meslek hastalýðýnýn meydana gelmesinde kastý veya kusi.ýru bulunup da ayný iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu ölen sigortalýnýn hak sahiplerine Kurumca rücu edilmez. 13

17 göremezliðinin SigortaImm kendisinden kaynaklanan sebeplerle tedavi süresinin uzamasý, iþ artmasý Madde 28- Sigortalýnýn kendisinden kaynaklanan sebeplerle tedavi süresinin uzamasý veya iþ göremezliðinin artmasý durumunda; a) Geçici iþ göremezlik ödeneði veya sürekli iþ göremezlik geliri; 1) Sigortalýnýn iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk nedeniyle hekimin bildirdiði tedbir ve tavsiyelere uymamasý sonucu, tedavi süresinin uzamasýna veya iþ göremezlik oranýnýn artmasýna, malül kalmasýna neden olmasý halinde, uzayan tedayi süresi veya artan iþ göremezlik oraný, 2) Baðýþlanmaz kusuru veya suç sayýlýr hareketi yüzünden iþ kazasýna uðrayan, meslek hastalýðýna tutulanveya hastalanan sigortalýnýn kusur derecesi, esas alýnarak yansýnakadan Kururnca eksiitilir. b) Kast! bir hareketi yüzünden iþ kazasýna uðrayan, meslek h<}stalýðýna tutulan, hastalanan veya Kurumun yazýlý bildirimine raðmen teklif edilen teda\ýýyi kabul etmeyen sigortalýnýn geçici iþ göremezlik ödeneði veya sürekli iþ göremezlik geliri ödenmez. c) Hekimce alýnmasý istenen tedbirlere uymayan sigortalýlara bu tedbirleri yerine getirmedikleri süre için geçici iþ göremezlik ödeneði verilmez. d) Tedavi gördüðü hekimden, tedavinin sona erdiðine ve çalýþabilir olduðuna dair belge almaksýzýn çalýþan sigortalýya geçici iþ göremezlik ödeneði verilmez, verilmiþ olan ödenekler de iki kat artýnlarak geri alýnýr. Süresinde bildirilmeyen sigortalýlýktan doðan sorumluluk Madde 29- Sigortalý çalýþtýnnaya baþlatldýðýnýn süresi içinde Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiði veya sigortalý çalýþtýrýldýðýnýn Kururnca tespit edildiði tarihten önce meydana gelen iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk hallerinde ilgililerin sigorta yardýmlarý ile saðlýk hizmetleri Kururnca saðlanýr. Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk halinin, iþveren veya sigortalý tarafýndan yapýlmasý gereken bildirim süresi içinde meydana gelmesi, sigortalýnýn çalýþmalarýnýn bu süre içerisinde bildirilmemesi ve ayný süre içerisinde Kururnca öðrenilmemesi durumunda da, Ýkinci fýkra hükümleri uygulanýr. Kýsavadeli sigorta kollarýnda dikkatealýnmayan süreler Madde 30- Kýsa vadeli sigorta kollan bakýmýndan; a) Herhangi bir sebeple silah altýna alýnan sigortalýnýn askerlikte geçen hizmet süresi, b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre, c) Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk sigortalanndan geçici iþ göremezlik ödeneði alan sigortalýmn iþ göremediðý süre, d) Sigortalýmn greve iþtirak etmesi veya iþverenin lokavt yapmasý hallerinde geçen sure, 14

18 DÖRDÜNCÜBÖLÜM Uzun Vadeli Sigorta Hükümleri Kimlerin malul sayýlacaðý Madde 31- Sigortalýmn talebi üzerine Kururnca yetkilendirilen saðlýk kurullarýnca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanaðý týbbi belgelerin incelenmesi sonucu, çalýþma gücünün en az üçte ikisini yitirdiði veya iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 66'sýný kaybettiðikurum SaðlýkKurulunca tespit edilen sigortalý, malullük sigortasý bakýmýndan malul sayýlýr., Ancak, sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihte, malüliyete esas hastalýk veya arýzanýn çalýþma gücünün üçte ikisini yitirmesine neden olacaðý bu rahatsýzlýðýn mahiyeti gereði týbben aniaþýi.abiliyorsa veya önceden veya somadan tespit edilen belgelerden sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten önce sigortalýnýn çalýþma gücünün üçte ikisini yitirdiði tespit edilirse, sigortalý bu hastalýk veya arýzasý sebebiyle malüllük sigortasý yardýmlarýndan yararlanamaz. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kurumca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Malullük sigortasýndan saðlanan yardým Madde 32- Malullük sigortasýndan saðlanan yardým, malullük aylýðý baðlanmasýdýr. Malullük aylýðýndan yararlanma þartlarý Madde 33- Sigortalýya malüllük aylýðý baðlanabilmesi için sigortalýnýn; a) 31 inci maddeye göre malül sayýlmasý, b) En az 3600 gün malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalan primi ödemiþ olmasý, c) Malüliyeti nedeniyle sigortalý olarak çalýþtýðý iþten aynidýktan veya iþyerini kapattýktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazýlý istekte bulunmasý, d) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn cb) bendine göre sigortalý sayýlanlarýn aynca, genel saðlýk sigortasý primi dahil kendi sigortalýlýðý nedeniyle prim borcunun olmamasý, þarttýr. Ancak, birinci fýkranýn (b) bendinin uygulamasýnda baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç de-recede malulolan sigortalýlar için 1800 gün malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olmak yeterlidir. Malullük aylýðmmhesaplanmasý Madde 34- Malüllük aylýðý, 39 uncu maddeye göre 9000 gün prim ödenmiþ gibi hesaplanacak aylýk baðlama oraný, prim ödeme gün sayýsý 9000 günden fazla olanlar için ise toplam süreye göre hesaplanacak aylýk baðlama oraný, dikkate alýnarak hesaplanýr. Sigortalý baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç ise tespit edilen aylýk baðlama oraný 20 puan artýrýlýr. tl 5 ":;;~~ ~',!

19 Malullük ayiýðidýn baþlangýcý Madde 35- Malüllük aylýðý, sigortalýnýn; a) Malül sayýlmasýna esas tutulan rapor istek tarihinden önce ise, yazýlý istek tarihini, b) Malül sayýlmasýna esas rapor yazýlý istek tarihinden somaki bir tarihte ise, rapor tarihini, c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda bulunanlarýn çalýþtýklarý iþyerine müracaatlarý halinde görevlerinden ayrýldýklarý tarihi, takip eden ödeme dönemi baþýndan itibaren baþlar. Sigortalý aylýðýn baþlangýç tarihinde geçici iþ göremezlik ödeneði almakta ise, malüllük aylýðý geçici iþ göremezlik ödeneði verilme süresinin sona erdiði tarihten sonraki aybaþýndan baþlar. Ancak, baðlanacak malüllük aylýðý, sigortaimm almakta olduðu geçici iþ göremezlik ödeneðinin aylýk tutarmdan fazla ise aradaki fark, birinci fýkraya göre tespit edilecek tarihten baþlanarak verilir. Malullük aylýðýnýn kesilmesi ve yeniden baþlamasý Madde 36- Malullük aylýðý almakta iken bu Kanuna göre sigortalý olmayý gerektiren bir iþte çalýþanlarýn malullük aylýklarý, çalýþmaya baþladýklarý tarihi takip eden ödeme dönemi baþýndan itibaren kesilir. T, Bu Kanuna göre sigortalý olmayý gerektiren bir iþte çalýþmasý nedeniyle malüllük aylýklarý kesilenlerden çalýþmasý sona erip, malüllük aylýðý verilmesi için yazýlý istekte bulunanlara, kontrol muayenesine tabi tutulmak ve malüllüðünün devam ettiði anlaþýlmak þartýyla, eski malüllük aylýðý, yazýlý istekte bulunduðu tarihten sonraki ödeme dönemi baþýndan itibaren ödenmeye baþlanýr. Ancak, bu gibi sigortalýlar için yazý1.ý istek tarihlerine göre yeniden malüllük aylýðý hesaplanýr ve bu ay1.ýkönceden baðlananmalüllük aylýðýndan fazla ise hesaplanan yeni aylýk üzerinden ödeme yapýlýr. Yaþlýlýk sigortasýndan saðlanan yardýmlar Madde 37- Yaþlýlýk sigortasýndan saðlanan yardýmlar þunlardýr: a) Yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý, b) Toptan ödeme yapýlmasý. Yaþlýlýk aylýðýndan yararlanma þartlarý Madde 38- Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten sonra ilk defa sigortalý olanlar; a) Kadýn ise 58, erkek ise 60 yaþýný doldurmuþ olmalarý ve en az 9000 gün malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olmalarý þartýyla yaþlýlýk aylýðýndan yararlanabilirler. b) Yaþlýlýk aylýðýndan faydalanmak için (a) bendinde belirtilen yaþ þartý, 1) 1/1/ /12/2037 tarihleri arasýnda kadýn ise 59, erkek ise 61, 2) 1/1/ /12/2039 tarihleri arasýnda kadýn ise 60, erkek ise 62, 3) 1/1/ /12/2041 tarihleri arasýnda kadýn ise 61, erkek ise 63, 4) 1/1/ /12/2043 tarihleri arasýnda kadýnise 62, erkek ise 64, 5) 1/1/2044-'-31/12/2045 tarihleri arasýnda kadýn ise 63, erkek ise 65, 6) 1/1/ /12/2047 tarihleri arasýnda kadýn ise 64, erkek ise 65, 7) 1/1/ /12/2056 tarihleri arasýnda kadýn ve erkek 65, 8) 1/1/ /12/2065 tarihleri arasýnda kadýn ve erkek 66, 9) 1/1/ /12/2074 tarihleri arasýnda kadýn ve erkek 67, 10) 1/1/2075 tarihinden itibaren ise kadýn ve erkek 68, yaþýný doldurmuþ olmak þeklinde uygulanýr.,:0:.. ~J' ';:.~f!t:. ~~:~~ "", '" ~;.;~ ;:. y 16

20 Sigortalýlar 5400 gün prim ödemek ve birinci fýkranýn (a) ve (b) bentlerinde yer alan yaþ hadlerine üç yýl eklenmek þartýyla da yaþlýlýk ayýýðýndan yararlanabilirler. Sigortalý olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten önce 31 inci maddenin ikinci fýkrasýna göre malul sayýlmayý gerektirecek derecede hastalýk veya arýzasý bulunan ve bu nedenle malullük aylýðýndan yararlanamayan sigortalýlara en az onbeþ yýldan beri sigortalý bulunmak ve en az 4000 gün malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olmak þartýyla yaþlýlýk aylý ðý baðlanýr. Kururnca yetkilendirilen saðlýk kurullarýnca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanaðý týbbi belgelerin incelenmesi sonucu Kururnca sakatlýðýnýn; a) % arasýnda olduðu anlaþýlan sigortalýlar en az 16 yýldan beri sigortalý olmalarý ve 4000 gün, b) % arasýnda olduðu anlaþýlan sigortalýlar en az 18 yýldan ber~sigortalý olmalan ve 4360 gün,.k c) % arasýnda olduðu anlaþýlan sigortalýlar en az 20 yýldan beri sigortalý olmalan ve 4720 gün, malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalan primi ödemiþ olmak þartýyla birinci fýkranýn (a) bendindeki yaþ þartlarý aranmaksýzýn yaþlýlýk aylýðýna hak kazanýrlar. Birinci fýkrada belirtilen yaþlýlýk aylýklanndan yararlanabilmek için, 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sigortalýnýn çalýþtýðý iþten aynldýktan, (b) bendinde belirtilen sigortaimm iþyerini kapatacaðýný belgeledikten, ( c) bendinde belirtilen sigortalýlarýn ise yetkili makamdan emekliye sevk onayý aldýktan sonra yazýlý istekte bulunmasý þarttýr. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen sigortalýlar için ayrýca, yazýlý talepte bulunduðu tarih itibarýyla genel saðlýk sigortasý primi dahil kendi sigortalýlýðý nedeniyle prim borcunun olmamasý þarttýr. Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Yaþlýlýk arlýðýnýn hesaplanmasý Madde 39- Yaþlýlýk aylýðýna hak kazanan sigortaýýlarýn aylýðý, aþaðýdaki hükümlere göre belirlenecek ortalama aylýk kazancý ile aylýk baðlama oranýmn çarpýmý sonucunda bulunan tutardýr. Ortalama aylýk kazanç, sigortalýmn her takvim yýlýna ait prime esas kazancý, kazancýn ait olduðu takvim yýlýndan itibaren aylýk talep tarihine kadar geçen takvim yýllarý için, her yýl gerçekleþen ortalama prime esas kazançta deðiþim oranýnýn % 50'si ve Aralýk ayýna göre Devlet Ýstatistik Enstitüsü tarafýndan açýklanan en son temel yýllý kentsel yerler tüketici fiyat indeksindeki deðiþim oramnýn % 50'si toplanarak bulunacak oran kadar artýrýlarak bulunan kazançlar toplamýmn, toplam prim ödeme gün sayýsýna bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama günlük kazancýn otuz katýdýr. Aylýk baðlama oraný, sigortaimm malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalanna tabi geçen toplam prim ödeme gün sayýsýnýn her 360 günü için 31/12/2016 tarihine kadar % 2,5; 1/1/2016 tarihinden itibaren ise % 2 olarak uygulanýr. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantýlý olarak dikkate alýnýr. Ancak aylýk baðlama oraný hiçbir þekilde % 90'ý geçemez. "-'- _0.":..-"."-"- i~ ':., 7

21 Aylýðm baþlangýç tarihinin yýlm ikinci altý aylýk dönemine rastlamasý halinde, yukarýdaki þekilde hesaplanan aylýk 78 inci maddeye göre Temmuz ödeme dönemi için gelir ve ayýýklara uygulanan artýþ oraný kadar artýrýlarak sigortaimm aylýk baþlangýç tarihindeki aylýðý hesaplanýr. Yaþlýlýk aylýðmm baþlangýcý Madde 40-4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (b) bentlerinde belirtilen sigortaýýlardan yaþlýlýk aylýðýna hak kazananlara, yazýlý istek tarihinden sonraki ödeme dönemi baþýndan baþlanarak, (c) bendinde belirtilen sigortaýýlardan talep tarihinde kurumlarýnda çalýþmaya devam edenlere görevinden ayrýldýðý tarihi takip eden ödeme dönemi baþýndan, açýkta iken istekte bulunanlara ise istek tarihini takip eden ödeme dönemi baþýndan itibaren aylýk baðlanýr. Aylýðýn ödenmesine baþlanacaðý tarihte hastalýk sigortasýndan g~ici iþ göremezlik ödeneði almakta olan sigortalýnýn yaþlýlýk aylýðý, geçici iþ göremezlik ödeneði verilme süresinin sona erdiði tarihi takip eden ödeme dönemi baþýndan baþlar. Ancak, baðlanacak yaþlýlýk aylýðý geçici iþ göremezlik ödeneðinin aylýk tutarýndan fazla ise, aradaki fark birinci fýkraya göre tespit edilecek tarihten baþlanarak verilir. Yaþlýlýk aylýðmm kesilmesi veya sosyal güvenlik destek primi ödenmesi Madde 41- Yaþlýlýk aylýðý almakta iken sigortalýolarak yeniden çalýþmaya baþlayanlarýn yaþlýlýk aylýklarý, yazýlý talepleri aranmaksýzýn çalýþmaya baþladýklarý tarihi takip eden ödeme dönemi baþýnda kesilir. Yaþlýlýk aylýklarý kesilenlerden yeniden çalýþtýklarý süre zarfýnda 110 uncu maddeye göre belirlenen prime esas kazançlarý üzerinden 111 inci madde gereðince kýsa ve uzun vadeli sigorta kollarýna ait prim alýnýr. Bu Kanuna tabi çalýþmaya baþlamasý nedeniyle yaþlýlýk aylýklarý kesilenlerden, iþten ayrýlarak veya iþyerini kapatarak yeniden yaþlýlýk aylý ðý baðlanmasý için yazýlý istekte bulunan sigortalýya, yazýlý istek tarihini takip eden ödeme dönemi baþýndan itibaren yeniden yaþlýlýk aylýðý hesaplanarak baðlanýr. Bu durumda olanlarýn yeniden hesaplanan yaþlýlýk aylýðý, 78 inci maddeye göre yeni talep tarihine kadar yükseltilen eski aylýklarýnýn altýnda olamaz. Yaþlýlýk aylýðý almakta iken sigortalý olarak yeniden çalýþmaya baþlayanlardan aylýklannýn kesilmemesi için yazýlý istekte bulunanlann yaþlýlýk aylýklannýn ödenmesine devam edilir. Bunlardan 110 uncu maddeye göre tespit edilen prime esas kazançlar üzerinden 111 inci maddenin (e) bendi gereðince sosyal güvenlik destek primi alýnýr. Sosyal güvenlik destek primi ödenmiþ süreler bu Kanuna göre malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigo-rtalarý prim ödeme gün sayýsýna ilave edilmez. 42 nci ve 49 uncu madde hükümlerine göre toptan ödeme yapýlmaz. Birinci fýkraya göre yaþlýlýk aylýðý kesilenler, çalýþtýklarý süre içinde ikinci fýkra hükümlerinin uygulanmasýný; ikinci fýkraya göre yaþlýlýk aylý ðý kesilmeden çalýþanlar ise çalýþtýklarý süre içinde haklarýnda birinci fýkra hükümlerinin uygularýrnasýný isteyebilirler. Bu durumda yazýlý talep tarihini takip eden ödeme dönemi baþýndan itibaren talep ettikleri birinci veya ikinci fýkra hükümleri uygulanýr Toptan ödeme ve ihya Madde 42- Sigortalý olarak çalýþtýðý iþten ayrýlan veya iþyerini kapatan ve yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için gerekli yaþ þartýný doldurduðu halde malüllük ve yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanarnayan sigortalýya, kendi adýna ödenen malullük, yaþlýlýk ve ölüm,:;;~i~:;~~~'{~ 18

22 ~ sigortalarý primlerinin her takvim yýlýna ait tutarý, primin ait olduðu takvim yýlýndan itibaren yazýlý istek tarihine kadar geçen takvim yýllarý için her yýlýn Aralýk ayýna göre Devlet Ýstatistik Enstitüsü tarafýndan açýklanan en son temel yýllý kentsel yerler tüketici fiyatlarý indeksindeki deðiþim oraný kadar artýrýlarak ve bu þekilde bulunan güncelleþtirilmiþ miktarlar toplamý baþvurunun yapýldýðý yýlýn Ocak ayý ile ödemenin yapýldýðý tarih arasýnda geçen her ay için tüketici fiyat indeksindeki aylýk deðiþim oraný kadar ayrýca artýrýlarak toptan ödeme þeklinde verilir. Toptan ödeme yapýlarak hizmetleri tasfiye edilmiþ bulunanlardan yeniden bu Kanuna tabi olarak yahut bu Kanunla yürürlükten kaldýrýlmýþ kanunlara göre malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olanlar, yazýlý olarak müracaat etmeleri halinde, aldýklan toptan ödemenin, ödeme tarihini takip eden takvim ayý baþýndan itibaren yazýlý istek tarihine kadar geçen takvim aylarý için Devlet Ýstatistik Enstitüsü tarafýndan açýklanan en son temel yýllý k~ntsel yerler tüketici fiyatlan indeksindeki deðiþim oraný ile güncellenere, bulunan tutarým talep tarihini takip eden ayýn sonuna kadar ödemeleri halinde, bu hizmetler ihya edilerek bu Kanunun uygulanmasýnda dikkate alýmr. Ölüm sigortasýndan sað.ýanan yardýmlar Madde 43- Ölüm sigortasýndan sigortalýnýn hak sahiplerine saðlanan yardýmlar þunlardýr: a) Aylýk baðlanmasý, b) Ölüm toptan ödemesi yapýlmasý, c) Aylýk almakta olan eþ ve çocuklara evlenme yardýmý yapýlmasý, d) Hak sahibine cenaze yardýmý verilmesi. Ölüm aylýðý baðlama þartlarý Madde 44- Ölüm aylýðý; a) En az 1800 gün malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ, b) Malullük veya yaþlýlýk aylýðý almakta iken veya malullük veya yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna hak kazanmýþ olup henüz iþlemi tamamlanmamýþ, c) Baðlanmýþ bulunan malullük veya yaþlýlýk aylýðý, sigortalýolarak çalýþmaya baþlamalarý sebebiyle kesilmiþ,. durumda iken ölen sigortaimýn hak sahiplerine yazýlý istekte bulunmalarý halinde baðlarur. Ölüm sigortasýndan baðlanacak ay lýðýn hesaplanmasý Madde 45- Sigortalýnýn ölümü halinde hak sahiplerine baðlanan aylýðýn hesaplanmasýnda; a) Sigortalýnýn almakta olduðu veya baðlanmasýna hak kazandýðý malüllük veya yaþlýlýk aylýðý, b) Malüllük veya yaþlýlýk aylýðý baðlandýktan soma sigortalý olarak çalýþmaya baþlamasý sebebiyle aylýðý kesilen sigortalýnýn ölüm tarihi esas alýnarak 34 üncü veya 39 uncu maddelere göre tespit edilecek aylýðý, c) En az 1800 gün malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primi ödemiþ olan sigortalýnýn, 39 uncu maddeye göre 9000 gün prim ödenmiþ gibi hesaplanacak aylýk baðlama oraný, prim gün sayýsýnýn 9000 günden fazla olmasý halinde bu süreye göre hesaplanacak aylýk baðlama oraný üzerinden hesaplanacak aylýðý, esasalýnýr. 19

23 Sigortalý baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç durumda malül sayýlarak aylýk baðlanmasýna hak kazanmýþ ise, birinci fýkranýn (a) ve (b) bentlerinin uygulanmasýnda bu durum dikkate alýnmaz. ÖýÜm aylýðýnýn hak sahiplerine paylaþtýrýlmasý Madde 46- Ölen sigortalýnýn 45 inci madde hükümlerine göre hesaplanacak aylýðmýn; a) Bu Kanuna tabi bir iþte çalýþan veya bu çalýþmalarý nedeniyle gelir veya aylýk alan dul eþine % 50'si; çalýþmayan veya kendi çalýþmalarý nedeniyle gelir veya aylýk almayan veya aylýk alan çocuðu bulunmayan dul eþine % 75'i, b) Bu Kanun kapsammda çalýþmayan veya kendi çalýþmalarý nedeniyle gelir veya aylýkalmayan; 1) 18 yaþýný, orta öðrenim yapmasý halinde 20 yaþýný, yüksek öðreni~ yapmasý. halinde 25 yaþýný doldurmayan çocuklarm, 2) Çalýþamayacak durumda m~lül bulunan ç~cuklarm, / 3) Yaþlarý ne olursa olsun evlý olmayan, evlý olmakla beraber soruýadan boþanan veya dul kalan kýz çocuklarýn, her birine % 25'i, c) Cb) bendinde belirtilen çocuklardan sigortaimm ölümü ile anasýz ve babasýz kalan veya sonradan bu duruma düþenlerle, ana ve babalarý arasýnda evlilik baðlantýsý bulunmayan veya sigortaimm ölümü tarihinde evlilik baðlantýsý bulunmakla beraber ana veya babalarý sonradan evlenenlerin her birine % 50'si, d) Hak sahibi eþ ve çocuklardan artan hisse bulunduðu veya hak sahibi eþ veya çocuk bulunmadýðý durumlarda muhtaç ana ve babasýnýn her birine % 25'i, oranmda aylýk baðlanýr. Sigortalý tarafýndan evlat edinilmiþ, tanýnmýþ veya soybaðý düzeltilmiþ veya babalýðý hükme baðlanmýþ çocuklarý ile sigortalýnýn ölümünden sonra doðan çocuklarý, baðlanacak aylýktan yukarýda belirtilen esaslara göre yararlanýr. Hak sahiplerine baðlanacak aylýklarýn toplamý sigortalýya ait aylýðýn tutarýný geçemez. Bu sýnýrýn aþýlmamasý için gerekirse hak sahiplerinin aylýklarýndan orantýlý olarak indirimler yapýlýr. ÖýÜm aylýðýnýn baþlangýcý Madde 47- Ölüm sigortasmdan sigortalýnýn hak sahiplerine baðlanacak aylýklar; a) SigortaImm ölüm tarihini, b) Hak sahibi olma niteliðinin ölüm tarihinden sonra kazanýlmasý halinde,-bu niteliðin kazanýldýðý tarihi, takip eden ödeme dönemi baþmdan itibaren baþlatýlýr. Hak sahibi aylýklarýnýn kesilmesi ve yeniden baðlanmasý Madde 48- Hak sahiplerine baðlanan aylýklar 46 ncý maddede belirtilen þartlann ortadan kalktýðý tarihi takip edenödeme dönemi baþýndan itibaren kesilir. Aylýðýn kesilmesine yol açan sebebin ortadan kalkmasý halinde, 46 ncý maddede belirtilen þartlar saklý kalmak kaydýyla, müracaat tarihini takip eden dönem baþýndan itibaren yeniden aylýk baðlanýr. Ancak evliliðin ölüm nedeniyle sona ermesi durumunda, önceki aylýðýn yeni.d_el1,p;~ðlanmasý, sonraki eþten dolayý aylýk hakkýnýn doðrnamasý þartýna baðlýdýr.?f. -"0 i.o'.," JF '"..,. ",, -~

24 Yeniden baðlanan aylýk, aylýðýn kesildiði tarihten tekrar baðlandýðý tarihe kadar geçen süre için 78 inci maddeye göre artýrýlmasý suretiyle belirlenir. Bu madde gereðince aylýðý kesilen çocuklardan sonradan çalýþamayacak durumda malülolanlara, bu Kanuna tabi olarak yurt içinde ya da sosyal güvenlik anlaþmasý imzalanmýþ ülkelerde çalýþmamalarý veya buralardan kendi çalýþmalarýndan veya eþinden dolayý gelir veya aylýk almamalarý þartýyla malüllük durumlarýnýn tespitine esas teþkil eden rapor tarihini takip eden ödeme dönemi baþýndan itibaren aylýk baðlanýr. 128 inci madde hükmü saklýdýr. ÖýÜm toptan ödemesi ve ihya Madde 49- Ölen sigortalýnýn hak sahiplerine ölüm aylýðý baðlanamamasý durumunda, ölüm tarihi esas aý.ýnmakkaydýyla 42 nci maddenin birinci fýkrasýnagöre hesaplanantutar, 46 ncý madde hükümleri dikkate alýnarak hak sahiplerine toptan ödeme þeklinde verilir. Hak sahiplerine yapýlacak toptan ödemenin toplamý, Sigortalýy/ yapýlacak toptan ödeme miktarýný geçemez. Bu sýnýrýn aþýlmamasý için gerekirse hak sahiplerinin hisselerinden orantýlý olarak indirimler yapýlýr. Toptan ödeme yapýldýktan sonra artan miktar olursa sigortalýnýn ölümünden sonra doðan veya soybaðý düzeltilen veya babalýðý hükme baðlanan çocuklarýna da bu madde hükümlerine göre toptan ödeme yapýlýr. Bu Kanuna göre toptan ödeme yapýlarak tasfiye edilmiþ sürelere, borçlanýlarak veya yurt dýþý hizmetleri birleþtirilerek veya sonradan hizmet tespiti suretiyle ayrýca hak kazanýlan sürelerin eklenmesi suretiyle ölüm sigortasýndan yararlanmak için gerekli primödeme gün sayýsýnýn tamamlanabilmesi halinde, hak sahiplerinin yazýlý isteði üzerine 42 nci maddenin ikinci fýkrasýna göre ihya edilebilir. Yukandaki süreler, ihya edilen süreye ijiþkin tutar dahil her türlü borçlarýn ödendiði tarihi takip eden aybaþý itibarýyla bu Kanuna göre aylýk baðlanmasýnda dikkate alýnýr. Evleome yardýmý Madde 50- Gelir veya aylýk almakta olan eþ ve çocuklarýn evlenmeleri ve talepte bulunmalarý halinde almakta olduklarý aylýk veya gelirlerinin bir yýllýk tutarý bir defaya mahsus olmak üzere evlenme yardýmý olarak verilir. Evlenme yardýmý alan hak sahibinin aylýðýnýn kesildi ði tarihten itibaren bir yýl içerisinde boþanmasý halinde, bir yýllýk sürenin sonuna kadar gelir veya aylýk baðlanmaz. Evlenme yardýmý yapýlmasý halinde diðer hak sahiplerinin aylýk ve gelirleri evlenme yardýmý yapýlan sürenin bitimini takip eden ödeme döneminden itibaren 46 ncý maddeye göre yeniden belirlenir. Cenaze yardýmý Madde 51- Ýþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu veya sürekli iþ göremezlik geliri, malüllük veya yaþlýlýk aylýðý almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasý primi ödenmiþ olup da ölen sigortalýnýn hak sahibine asgarý ücretin üç katý tutarýnda cenaze yardýmý ödenir. Cenaze yardýmý sýrasýyla sigortaimýn eþine, yoksa çocuklarýna, o da yoksa ana babasýna, o da yoksa kardeþlerine yapýlýr. ~(:.' "" ;:r'::?;~~;~, --., ~.1;'. 'C.::.',,?" " 'i.; ii.'ý," 21

25 Cenaze yardýmýnýn yukarýdaki fýkraya göre ödenemediði ve sigortaimm cenazesinin gerçek veya tüzel kiþiler tarafýndan kaldýrýlmasý durumunda, belgelere dayanan ve birinci fýkrada belirtilen miktarý ve yapýlan harcamayý geçmeyen masraflar bunlara ödenir. Uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan sigortaýýlýk süresi Madde 52- MaluIlük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýnýn uygulanmasýnda dikkate alýnacak sigortalýlýk süresinin baþlangýcý; sigortalýnýn, millga 5417 sayýlý ihtiyarlýk Sigortasý Kanununa, millga 6900 sayýlý Maluliyet, ihtiyarlýk ve Ölüm Sigortalarý Hakkýnda Kanuna, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununa, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý Esnaf ve Sanatkarlar ve Diðer Baðýmsýz Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý Tarým iþçileri Sosyal Sigortalar Kanununa, 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý Tarýmda Kendi Adýna ve Hesabýna Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kanununa ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununa veya bu Kanuna tabi olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihtir. f ii Bu Kanunun uygulanmasýnda 18 yaþýndan önce malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýna tabi olanlarýýý sigortalýlýk süresi, 18 yaþýný doldurduklarý tarihte baþlamýþ kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primleri prim ödeme gün sayýlarýnýn hesabýna dahil edilir. Aylýk ve gelir baðlama iþlemlerinde dikkate alýnan sigortalýlýk süreleri, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi ile sigortalýnýn aylýk veya gelir baðlanmasý için yazýlý istekte bulunduðu tarih arasýnda geçen süredir. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýndaki sigortalýlar bakýmýndan sigortalýlýk süresi, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi ile 64 üncü maddeye göre emekliye sevkonayýtarihi arasýnda geçen süredir. Uzun vadeli sigorta kollarý bakýmýndan üçüncü kiþinin sorumluluðu Madde 53- Üçüncü bir kiþinin suç sayýlabilir bir hareketiyle malullük veya ölüm sigortasýndan yardým yapýlmasýný gerektiren bir halin doðmasý durumunda, Kurum sigortalý veya hak sahiplerine gerekli sigorta yardýmlarýný yapar. Ancak, Kurum yapýlan bu yardýmlarýn ilk peþin sermaye deðeri için üçüncü kiþilere, istihdam edenlere ve diðer sorumlulara rücu eder. Taksirli suç sayýlabilir hareketiyle malüllük veya ölüm sigortasýndarý yardým yapýlmasýna neden olarý üçüncü kiþinin, sigortalýmn eþi, çocuklan, arýa ve babasý olmasý halinde bu kiþilere rücü edilmez. Fiili hizmet süresi zammý Madde 54- Aþaðýda belirtilen görevlerde ve iþyerlerinde çalýþan sigortalýlarýn, bu görevlerinde fiilen çalýþmak suretiyle geçen hizmet sürelerine, bu sürelerin her 360 günü için karþýlarýnda gösterilen prim gün sayýlarý, fiili hizmet süresi zammý olarak eklenir. Bu görevlerde ve iþyerlerinde geçen 360 günden eksik sürelereait fiili hizmet süresi zammý, 360 güniçin eklenen fiilihizmet süresi ile orantýlý olarak belirlenir.

26 i!.denizde - i Patlayýcýmaddeleryapýlmasýnda, Lokomotif ve gemi kazanlarýnýnonarýlmasýve temizlenmesiiþlerinde, Gemilerin sintine, Dabilbotom gibi kapalý sarnýçlariçindeki raspa ve boya iþlerinde, Oksijen, elektrik kaynaðý,keski, tabancave I perçin, takým püskü~me 12)Basýmve gazetecilik iiþyerlerinde i Kanununa sertleþtirilmesi suretixle ve kum raspa_iþlerinde- i 90 gün Solunumve ci lt yoluyla vücuda geçengaz veya diðer zehirleyici maddelerle çalýþýlani iþyerleri, Fazla gürültülü ve ihtizaz yapýcýmakine ve ialetlerle çalýþarakiþ yapýlaniþyerleri, Tabii ýþýðýn hiç olmadýðýveya münhasýraý/suni! ýþýkaltýndaçalýþýlaniþyerleri, Günlük mesaininyarýdan fazlasý saat i:?:q.oo'den s~a çalýþýlarakyapýlan iþyerleq.! 4857 sayýlý Ýþ göre çalýþanlar, 13)Gernýadamlan:-gemi~teþçileri, 90 gün kömürcüler ~( 4) Yer altýveya yer altýi münavebeli altýnda iþyerlerinde Maden iþyerleri calýsanlar. 5) Mesleði icabý;röntgen, radyum ve benzeriiyonizan radyasyonlarýndaçalýþantabip, ý 180 gün yer ---~ -! Hastane, saðlýk tesisi ve laboratuvarlar 120 gün i teknisyen, saðlýkmemuru, radyasyon fizikçisi ve teknisyeni ve iyonizan radyasyonla bilfiil çalýþanbilumum personel ve yardýmcýlarý. 6) infaz koruma memurlarý, baþ iceza ve tutukevlerinde memurlarýve diðer personel.hava, denýzve kara yollarý ulaþýmfirmalarý ý7) Pilot, hostes ve digeruçuþ 190 gün 90 gün görevlileri ile gemi, uzun yol otobüs kaptan ve yardýmcýlarýilei bunlarýn seferlerinde çalýþanlq!ðer person~. ~ 8) Muvazzafsubay, yedek subay, astsubay, uzman ijandamýa ve uzman erbaþlar.! 9) Polis, komiser ý 10) Basýnkartý yönetmeliðine göre basýnkartýna sahip olmak i 90 gün Enýniyetve polis birimlerinde, Milli istihbarat 90 gün i yardýmcýsý,!komiser, baþkomiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarý derecelerdeki ~mniyet mensuplarý, Milli Istihb~at Teþkilatý görevljjeri_. Türk SilahlýKuvvetlerinde i Teþkilatmda i ý Basýn Müþavirlikleri gün

27 Fiili hizmet zammý süresinin emeklilik yaþý ve aylýklarýn hesaplanmasýna etkisi Madde üncü maddeye göre hesaplanan fiili hizmet zammý süreleri beþ yýlý geçmemek üzere uzun vadeli sigorta kollarý uygulamasýnda prim ödeme gün sayýsýna eklenir ve emeklilik yaþ hadlerinden indirilir. ( Sigortaýýlýk borçlanmasý Madde 56- Bu Kanuna göre sigortalý olarak tescil edilmiþ bulunanlann; a) Ücretsiz analýk izni süreleri, b) Kýsmi çalýþma durumunda çalýþmadýklarý süreleri, c) Er veya erbaþ olarak silah altýnda veya yedek subayokulunda geçen süreleri, d) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn C c) bendi kapsamýnda olanlarýn personel mevzuatýna göre aylýksýz izin süreleri, e) Emekliliðe tabi olmaksýzýn doktora öðrenimi veya týpta uzmanýýý: için )'Urt içinde veya yurt dýþýnda geçirdikleri normal doktora veya uzmanlýk öðrenim süreleri, f) Avukatlýk stajýný açýkta iken yapanlarýn normal staj süreleri, g) 5434 sayýlý Kanuna tabi olarak halen hizmetle bulunanlardan evvelce (E) cetveli veya yevmiyeli olarak geçen ve borçlandýrýlmayan süreleri, h) Herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltýna alýnanlardan bu suçtan dolayý beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltýnda geçen süreleri, i) Grev ve lokavtta geçen süreleri, j) Týp doktorlannýn fahri asistanlýkta geçen süreleri, k) Seçim kanunlarý gereðince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapýldýðý tarihi takip eden aybaþýna kadar açýkta geçirdikleri süreleri, 1) Diyanet Ýþleri Baþkanlýðý Teþkilatýnda Din Hizmetleri Sýnýfýnda görev yapanlardan: 1) Vakýflar Genel Müdürlüðüne baðlý mülhak vakýf camiierinde görev yapan ve ücretlerini bu Genel Müdürlükten alanlarýn bu süreleri, 2) Diyanet Ýþleri Baþkanlýðýna baðlý camiierde kadrolu daimi mezun imam, hatip ve müezzin kayyýmlara vekalet edenlerin bu süreleri, 3) Köy, kasaba ve mahalle camiierinde dernek, vakýf veya köy bütçesinden ücret alarak imam hatiplik yapanlarýn bu süreleri, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazýlý talepte bulunmalarý ve talep tarihinde 112 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sýnýrýndan, Ci) bendinde belirtilen süreler için prime esas günlük kazancýn alt ve üst sýnýrlarý arasýnda olmak üzere kendilerince belirlenecek günlük kazanç üzerinden hesaplanacak malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý primlerini borcun tebliði tarihinden itibaren altý ay içinde ödemeleri þartý ile borçlandýrýlýr. Altý ay içinde primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayýlmaz. Birinci fýkranýn (1) bendinin (3) numaralý alt bendinde belirtilen hizmetlerin borçlandýrýlabilmesi için ilgililerin bu görevleri müftülükçe verilen buyrultu belgesine istinaden yapmýþ olmalarý ve ücretlerinin demek, vakýf veya köy bütçesinden ödendiðinin, 24

28 defter veya bordro, bu olmadýðý takdirde vergi dairesi kayýtlarýna istinaden müftillükçe verilmiþ belgelerle kanýtlarnalarý gereklidir. PrÝmÝ ödenen borçlanma süresýnýn karþýlýðý olan gün sayýsý sýgortalýnýn prým ödeme gün sayýsýna eklenýr. Bu Kanuna göre tespýt edýlen sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önceki süreler için borçlandýrýlma halinde, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi, borçlandýrýlan gün sayýsý kadar geriye götürülür. SÝgortalýlýk borçlanmasý Ýle aylýk baðlanmasýna hak kazanýlmasý durumunda, ilgililere borcun ödendiði tarihi takip eden aybaþýndan itibaren aylýk baðlanýr. Yurt dýþý hizmet borçlanmasýna ait süreler Madde 57- Türk vatandaþý iken yabancý bir ülkede çalýþmýþ olanlar, 18 yaþýný doldurduklarý tarihten sonraki yurt dýþý çalýþmalarýnýn dilediði kadarýný Kurumca belirlenecek usfillerle belgelendirmek suretiyle borçlanabilirler. Bunlarýn hak sahipleri de bu Kanunla getirilen haklardan yararlanýrlar. i Borçlanýlacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç miktarý, baþvuru tarihindeki prim e esas asgari ve azami günlük kazanç arasýnda seçilecek günlük kazancýn % 32,5'idir. Borçlanýlan süreler malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý bakýmýndan bu Kanunda belirlenen esaslar dahilinde deðerlendirilir. Aylýðýn hesaplanmasýnda borçlanma tutarýna esas günlük kazancýn otuz katý, borçlanma bedelinin ödendiði takvim yýllarýna ait 39 uncu maddeye göre hesaplanmýþ ortalama aylýk kazanç kabul edilir. ödenir. Kýsmi aylýk alanlar tam aylýða yeterli gün sayýsýný veya diledikleri borçlanabilirler. kadarýný Türkiye'de çalýþmasý bulunmayanlarýn sigortalýlýklarýnýn baþlangýç tarihi, borçlarýnýn tamamýný ödedikleri tarihten borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye götürülen tarihtir. Sosyal güvenlik sözleþmesi akdedilmiþ ülkelerdeki hizmetlerini bu Kanuna göre borçlananlarýn akit ülkede ilk defa çalýþmaya baþladýklarý tarih, ilk iþe giriþ tarihi olarak dikkate alýnmaz. Yurt dýþýnda iken borçlanma isteðinde bulunacak sigortalý ve hak sahipleri Yeni Türk Lirasý olarak bildirilecek borç miktanný döviz cinsinden, Türkiye'de ise Yeni Türk Lirasý olarak öderler. Borcun ödendiði miktara karþýlýk gelen gün sayýsý aylýða esas alýnýr. Bu Kanuna göre yaþlýlýk aylýðý talebinde bulunup iþlemleri devam edenler veya aylýk alýrken yeniden ~ dýþýnda hizmet akdine baðlý olarak veya kendi nam ve hesabýna çalýþmaya baþlayanlar ile ikamete dayalý sosyal yardýmlardan yararlananlarýn ayl.ýk ve sosyal yardým zammý toplamýndan % 32,5 oranýnda sosyal güvenlik destek primi kesilmek suretiyle aylýklarýnýn ödenmesine devam edilir. Bunlarýn aylýk aldýklarý sürede yurt dýþýnda geçen çalýþmalarý bu Kanuna göre borçlandýrýlmaz. Aylýk alýrken yurt dýþýnda hizmet akdine baðlý olarak veya kendi nam ve hesabýna çalýþmaya baþlayanlarýn talepleri halinde baðlanan aylýklarý çalýþmaya baþladýklarý tarihte ';~..,;. (i:,~. 'Ctc:~ 25

29 kesilir. Bunlar dilerlerse bu hizmetlerini borçlanabilirler. Bunlardan yeniden aylýk isteðinde bulunanlar hakkýnda bu Kanun hükümleri uygulanýr. Yurt dýþý borçlanma primlerinin iadesi Madde 58- Bu Kanun kapsamýnda olanlarýn hesabýna yabancý ülkelerdeki sosyal güvenlik kurumlarýna yatýrýlmýþ bulunan primlerin, ülkeler arasýnda sosyal güvenlik sözleþmeleri ile Türkiye'ye transferlerinin saðlanmasý halinde; a) Transfer olunan primlere iliþkin sürelerin tamamýný borçlanarak tahakkuk ettirilen borcunu ödemiþ olanlara, transfer olunan primlerin tamamý, b) Transfer olunan primlere iliþkin sürelerin bir kýsmýný borçlanarak tahakkuk ettirilen borcunu ödemiþ olanlara, transfer olunan primlerin borçlandýklarý süreye isabet eden orandaki miktarý, sigortalýya, hak sahiplerine veya mirasçýlarýna iade edilir. " Tahakkuk eden borç miktan, talep edilmesi halinde transfer olunatý primlerden tahsil edilebilir. BEÞÝNCÝ BÖLÜM Kamu Görevlilerine Ýliþkin Hükümler Cumhurbaþkanlýðý ve Baþbakanlýk görevinde bulunanlarýn aylýklarý Madde 59- Cumhurbaþkaný iken bu görevinden herhangi bir sebep ve suretle aynýanlara, istekleri üzerine, müracaat tarihini takip eden aybaþýndan itibaren, istek tarihinde Cumhurbaþkanýna ödenmekte olan aylýk ödeneðin % 40'ý oranýnda yaþlýlýk aylý ðý baðlamr. Ancak, herhangi bir sebep ve suretle görevden ayrýlan CUmhurbaþkaru, 38 inci maddeye göre yaþlýlýk aylýðýna hak kazaruyorsa, 39 uncu maddeye göre yaþlýlýk aylýðý ayrýca hesaplanýr ve aylýklaýodan yüksek olalýý yaþlýlýk aylý ðý olarak baðlanýr. 38 inci maddeye göre aylýða hak kazarulmýyorsa birinci fýkraya göre baðlanan aylýðýn tümü, 38 inci maddeye göre aylýða hak kazarulýyor ve 39 uncu maddeye göre hesaplanan aylýk, birinci fýkraya göre baðlanan aylýktan düþükse aradaki fark, Hazineden tahsil edilir ~ Baþbakan iken bu görevinden herhangi bir sebep ve suretle ayrýlanlara, istekleri üzerine, müracaat tarihini takip eden aybaþýndan itibaren, istek tarihindeki Cumhurbaþkanlýðý ödeneðinin % 40'1 esas alýnarak Cumhurbaþkanýna baðlanacak yaþlýlýk ayýýðýnýn % 75'i oranýnda yaþlýlýk aylýðý baðlanýr. Ancak herhangi bir sebep ve suretle görevden ayrýlan Baþbakan, 38 inci maddeye göre yaþlýlýk aylýðýna hak kazanýyorsa, 39 uncu maddeye göre yaþlýlýk aylýðý ayrýca hesaplanýr ve aylýklardan yüksek olaný yaþlýlýk aylýðý olarak baðlanýr. 38 inci maddeye göre aylýða hak kazanýlmýyorsa üçüncü fýkraya göre baðlanan aylýðýn tümü, 38 inci maddeye göre aylýða hak kazanýlýyorve 39 uncu maddeye göre hesaplanan aylýk, üçüncüfýkraya göre baðlanan aylýktan düþükse aradaki fark, Hazinedentahsil edilir. Cumhurbaþkaný veya Baþbakan iken veya bu görevlerden aynýdýktan soma ölenlerin hak sahiplerine, bu maddeye göre hesap edilen aylýk 46 ncý madde hükümlerine göre ölüm aylýðý olarak baðlanýr. Bu madde kapsamýnda baðlanan gelir ve aylýklar 78 inci madde hükümlerine göre artýrýlif. ý 26

30 Bazý kamu görevlilerine yaþlýlýk aylýðý baðlanacak haller Madde 60- Bazý kamu görevlilerine yaþlýlýk aylýðý baðlanmasýna iliþkin istisnalar aþaðýdaki gibidir: a) 5434 sayýlý Kanunun 40 ýncý maddesi gereðince yaþ haddinden emekliye ayrýlanlara onbeþ yýl fiili hizmet sürelerini doldurmalarý halinde, b) Otuz yýl fiili hizmet sürelerini tamamlamýþ olanlara kanunlarý gereðince kadrosuzluk nedeniyle re' sen emekliye sevk edilmeleri halinde, c) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýnda olanlardan subay, astsubay, askeri memurlarla uzman jandarma ve uzman erbaþlar ahlak noktasýndan hükümle veya yetersizlik ya da disiplin sebeplerinden dolayý sicilleri üzerine veyahut askeri mahkemelerce verilecek kararlar üzerine kurumlarýnca re' sen, bunlar dýþýnda kalanlar ise ahlak ve yetersizlik sebeplerinden dolayý yönetmeliðine göre sicilleri üzerine kurumlarýnca re' sen emekliye sevk edilenlere, 38 inci maddede belirtilen yaþ ve prim ödeme gün sayýsýný,.i þayet kapsamýnda iseler 5434 sayýlý Kanunun geçici 205 i~ci maddesina'e belirtilen yaþ ve süreleri tamamlamalarý halinde, yaþlýlýk aylýðý baðlanýr. Birinci fýkra gereðince baðlanan yaþlýlýk aylýklarý, 38 inci maddede aranan yaþ ve prim ödeme gün sayýsý tamamlanýncaya kadar bunlarý çalýþtýran kurumlardan tahsil edilir. Kanunlarý gereðince açýða almanlar, tutuklananlar veya görevine son verilenlerin sigortaýýlýklarý ve primleri Madde 61- Kamu idarelerinde memur olarak çalýþan personelden, görevden uzaklaþtýrýlan, görevi ile ilgili olsun veya olmasýn herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltýna alýnanlardan kanunlarý gereðince eksik aylýða müstahak bulunanlarýn priý;ne esas kazançlarýnýn yarýsý; kanunlarýna göre bu müddetler için sonradan görevlerine iade edilerek tam aylýða hak kazananlarýn ise prime esas kazançlarýnýýý tamamý üzerinden prim alýnýr. Görevine son verilen memurlardan yargý kararý ile memuriyete iade edilenlerin primleri, göreve son verildiði tarihten görevine baþladýðý tarihe kadar emsali kadronun prime esas kazancýna göre hesaplanýr. Bu durumdakilerin primlerine ait sigortalý ve iþveren hisselerinin gecikme zamlarý kurumlarýnca ödenir ve bu süreler sigortalýlýk süresinden sayýlýr. Birinci ve ikinci fýkraya göre sigortalýlýk durumu deðiþenler için ek bildirge düzenlenerek Kuruma verilir ve bu durumda idarý para cezasý hükümleri uygulanmaz. Bazý kamu görevlilerinin prime esas kazançlarý ve kamu görevlilerinin prime esas kazanç tavaný Madde 62- Harp okullarý ile fakülte ve yüksek okullarda silahlý kuvvetler hesabýna okuyanlarýn ve astsubay sýnýf okulu öðrencilerinin öðrenci harçlýklarý ile ilgisine göre teðmen veya astsubay çavuþ prime esas kazançlarý arasýndaki farkýn primi öðrenciler adýna kurumlarýnca ödenir. Fakülte veya yüksek okullarý kendi hesabýna okuduktan soma muvazzaf subay nasbedilen veya yedek subaylýk hizmetini takiben muvaizaf subaylýða geçirilenlerin yüksek öðrenim süresinin fiili hizmetten sayýlmasý nedeni ile doðacak borçlanma bedeli, göreve baþladýklarý tarihteki teðmen prime esas kazancý üzerinden sigortalý prim hissesi kendilerince, iþveren prim hissesi de kurumlarýnca verilmek suretiyle ödenir.,~:,'~.' :~(:':?~,,:r1 '"' l- " f 27 U,.

31 Talim ve manevra için rütbe ile silah altýna alýnan 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn ( c) bendi kapsamýnda olan sigortaýýlardan rütbelerinin prime esas kazançlarý, vazifelerinin prime esas kazancýndan fazla olanlarýn prime esas kazanç farklarýna ait primleri vazife gördükleri kurumlarýnca ve seferberlik ve harp için silah altýna alýnanlardan vazife prime esas kazançlarý, rütbelerinin prime esas kazancýndan fazla olanlarýn prime esas kazançlarý arasýndaki farkýn primleri de, rütbelerinin prime esas kazancýný ödeyen kururnca kesilerek Kuruma ödenir. Harp malfillerine verilecek malfillük zammýnýn karþýlýðý Madde 63- Muvazzafve yedek subay, astsubay, uzman jandanna çavuþ, uzman erbaþ ile Türk Silahlý Kuvvetlerince görevlendirilen kamu görevlilerinden 5434 ~ayýlý Kanunun 64 üncü maddesi uyarýnca harp malfilü olanlara verilecek her türlü malfillltk zammý tutarýnýn Kururnca belirlenecek peþin sermaye deðeri toplamý en geç otuz gün içinde Milli Savunma Bakanlýðý tarafýndan Kurumun göstereceði hesaplara yatýrýlýr. Harp malüllerinin hak sahiplerine baðlanacak ölüm aylýðýnýn tutarý, harp malüllüðü zammý da aynca dikkate alýnarak hesap edilir. Kamu görevlilerinin emekliye sevk onaylarý Madde 64-4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi kapsamýndaolanlarýn yaþlýlýk veya malullük aylýðý almak üzere görevleriyle iliþiklerinin kesilmesi; a) Re'sen emekliye sevk hallerinde, sigortalýnýn çalýþtýðý göreve atamasýndaki usule göre atamaya yetkili makamýn, b) istek üzerine veya yaþ haddi veya malullük hallerinde atamaya yetkili makamýn, c) Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, belediye baþkanlan, belediye meclisi ve il genel meclisi üyelerinin yaþlýlýk aylýðý taleplerinde, maýaliyet ve yaþ haddi hallerinde adlarýna prim kesilmiþ en son kurumun en yüksek amirinin, bunlardan bu görevlerinden önce herhangi bir kamu kurumuna tabi olarak çalýþmayanlann son defa görev yaptýklan yer baþkanýnýn, d) Kurumlarýn yönetim kurulu üyelerinin istek, maýaliyet ve yaþ haddi hallerinde, atanmalarýnda atamayý yapan kurumun en yüksek amirinin, e) Danýþtay Baþkanýnýn istek, maýaliyet ve yaþ haddi hallerinde Baþbakanfýk, Sayýþtay Baþkanýnýn ayný hallerde Türkiye Büyük Millet Meclisi Baþkanlýðý, onayý ile tekernmül eder. Bakanlar Kurulu kararý veya müþterek kararname ile atananlarýn görevleriyle iliþiklerinin kesilmesi ilgilibakanýn onayý ile tekemmül eder. Özelleþtirilmeleri sonucu sermayesindeki kamu payý % 50'nin altýna düþen kuruluþlarile satýþ veya devri yapýlmýþ olan kuruluþlarda çalýþmakta iken emekliye ayrýlanlar için emekliye sevk onayý aranmaz. Birinci fýkranýn Cb) bendine göre emekliye ayrýlmak isteyenler için her durumda istek tarihinden itibaren bir aylýk süre sonunda iliþikleri kesilmiþ sayýlýr. ~ i. '";, Ii. " 1;' 28

32 '..;. itibari hizmet süreleri Madde 65- itibari hizmet süresi, bu Kanuna göre baðlanacak aylýklar ve yapýlacak toptan ödemelerin hesabýnda fiilen çalýþýlmak suretiyle geçen hizmet sürelerine eklenen süredir. Sigortalýlarýn aþaðýda yazýlý görevlerde geçen zamlar hariç fiili hizmet sürelerinin her yýlý için a) Muvazzafve yedek subay, astsubay, uzmanjandarma çavuþ ve uzman erbaþlardan; 1) Harbi doðuran genel ve kýsmi seferberliðe katýlanlarýn, harbin ilanýndan seferberliðin bitim tarihine, 2) Seferberliði gerektiren iç tedip hareketlerine fiilen katýlan birliklerde görevli olanlarýn, çarpýþmalarýn baþlangýcýndan seferberliðin sona erdiði tarihe, 3) Harpveya seferberlik ilan edilmeden, Anayasanýn 92 nci maddesi veya Türkiye'nin taraf olduðu uluslararasý anlaþmalar uyarýnca, yabancý ülkelere gönderjlen Türk Silahlý Kuvvetlerinde görev yapanlarýn, yabancý ülkeye gönderildiði tarihten ~Türkiye'ye dönüþ tarihine, kadar geçen tutsaklýk süreleri dahil fiili hizmet sürelerinin bir katý itibari hizmet süresi olarak eklenir, b) Kanunlarý gereðince aylýklarý ödenmek suretiyle, kurumlarý ile ilgileri kesilmeyerek, ikinci fýkranýn (a) bendinin (1), (2) ve (3) numaralý alt bentlerinde yazýlý hareketlere sivil iþtirakçi, er veya erbaþ olarak katýlanlarýn, bu durumlarda geçen fiili hizmet sürelerinin, bu tarihlerden soma devam eden tutsaklýk süreleri dahil, bir katý itibari hizmet süresi olarak eklenir, c) Harp halinde düþmana tutsak düþen veya düþman tarafýndan enteme edilen sigortaýýlardan kanunlarý gereðince, aylýklarý ödenýnek suý"etiyle, kuý'umlarl. ile ilgileri kesilmeyenlerin, bu durumlarda geçen fiili hizmet sürelerinin bir katý itibari hizmet süresi olarakeklenir, Yukarýdaki yazýlý itibarý hizmet sürelerinin toplamý beþ yýldan fazla olamaz Eklenecek itibarý hizmet süreleri Madde 66- Türk Silahlý Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlýðý, Sahil Güvenlik Komutanlýðý, Milli istihbarat Teþkilatý Müsteþarlýðý, Emniyet Genel Müdürlüðü ve Orman Genel Müdürlüðünde pilot, uçucu, denizaltýcý, dalgýç, kurbaða adam ve paraþütçü görevleriyle ilgili kadro ya da pozisyonlara atanarak bu görevleri fiilen yapanlann bu sürelerinin her yýlý için altý ay itibari hizmet süresi eklenir. Bunlardan 65 inci maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) bendinin (1) ve (2) numaralý alt bentlerinde gösterilenler için itibari hizmet süresi zamlan aynca eklenir. itibari hizmet sürelerinin etkisi ve itibari hizmet süresi primi Madde 67- itibari hizmet süreleri aylýk baðlama oranýnýn hesabýnda prim ödeme gün sayýsýna eklenir. Bu süreler yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için gerekli prim gün sayýsý, yaþ ve emekli ikramiyesi hesabýnda nazara alýnmaz. Her yýl sonunda, sigortalýnýn fiili hizmet süresine 65 inci ve 66 ncý maddeler uyarýnca eklenen itibarý hizmet süresinin her otuz günü için, yýlýn son ayýnda sigortalý adýna ödenen sigortalý ve iþveren prim toplamý kadar ayrýca itibarý hizmet primi iþverenden tahsil edilir. 1:~~"~"-;;; 'f, '. ~:'ý 29

33 Sürekli iþ görernezlik geliri veya malüllük ayýýðýnýn artýrýlan bölümüne ait maliyetlerin Kururnca hesaplanan peþin sermaye deðeri, en geç otuz gün içinde bunlarý çalýþtýran kamu idareleri tarafýndan Kururnca gösterilen hesaplara yatýrýlýr. ALTýNCý BÖLÜM Ýsteðe Baðlý Sigorta Hükümleri Ýsteðe baðlý sigorta Madde 69- Ýsteðe baðlý sigorta, bu Kanuna göre zorunlu sigortah sayýlmayanlarm, prim ödemek suretiyle uzun vadelisigorta kollarma tabi olmalarýný saðlayan sigortadýr. Ýsteðe baðlý sigorta þartlarý Madde 70- Ýsteðe baðlý sigortalý olabilmek için; a) Bu Kanuna tabi zorunlu sigortalý olmayý gerektirecek þekilde çalýþmamak veya kendi çalýþmalarý nedeniyle aylýk baðlanmamýþ olmak, b) 18 yaþýlli doldumýuþ bulunmak, c) Ýsteðe baðlý sigorta talep dilekçesiyle KuruU1a baþv-uruda bulunmak, þarttýr. Ýsteðe baðlý sigorta baþlangýcý Madde 71- Ýsteðe baðlý sigortaýýlýk, müracaatýn Kurum kayýtlarýna intikal ettiði tarihi takip eden aybaþýndan itibaren baþlar. Ýsteðe baðlý sigortamn baþladýðý tarihte, 4 üncü maddeye göre sigortalý olmayý gerektirecek çalýþmasý bulunduðu tespit edilenlerin isteðe baðlý sigortalýlýklarý, bu çalýþmanýn sona erdiði tarihi takip eden aybaþýndan itibaren baþlamýþ sayýlýr. Zorunlu sigortalýlýkla çakýþan isteðe baðlý prim ödenen süreler iptal edilerek, bu süreye iliþkin ödedikleri primler faiz uygulanmaksýzýn ilgililere iade edilir. Ýsteðe baðlý sigorta primleri Madde 72- Ýsteðe baðlý sigortablar, 112 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancýn alt sýnýrý ile üst sýnýrý arasýnda belirleyecekleri kazanç üzerinden % 20 oranýnda malüllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarý ile % 12 oranýnda genel saðlýk sigortasý primi öderler.. Isteðe baðlý sigortapriminin, sigortalý tarafýndan belirlenecek gün sayýsý esas alýnarak ait olduðu ayýn sonuna kadar ödenmesi zorunludur. Ýlgili ay içinde ödenmeyen isteðe baðlý sigorta primleri. bu Kanunun uygulanmasýnda prim ödeme gün sayýsýnýn hesabýnda dikkate alýnmaz. Ýsteðe baðlý sigortalý olanlar, bakmakla yükümlü olunan kiþi olsa dahi, 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Ct) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlýr ve genel saðlýk sigortasý primini de ödemekle yüki;i!nlüdür..,' :;;:~;~~~" '~~;:~.\ -1.' "" -".Ý~,.c';~,1,.,...'l"'.:'-.:..., (~~,.::: f~::;f~._'} f -:-.~, ~; 30

34 Ýsteðe baðlý sigortanýn sona ermesi Madde 73- Ýsteðe baðlý sigortaýýlýk; a) Kýsmi zamanlý çalýþanlar hariç olmak üzere, 4 üncü maddeye göre çalýþmaya baþlayanýann çalýþmaya baþladýklan tarihten, b) Ýsteðe baðlý sigortalýlýðýný sona erdirme talebinde bulunanlann, primi ödenmiþ son ayýn bitiminden, c) Aylýk veya gelir baðlama talebinde bulunanlann, aylýða veya toptan ödemeye hak kazanmýþ olmak þartýyla talep tarihinden, d) Ölen sigortalýnýn ölüm tarihini takip eden aybaþýndan, e) Genel saðlýk sigortasý priminin üst üste iki aydan fazla süre ile ödenmemesi durumunda, son primin ait olduðu ayý takip eden ayqaþýndan, itibaren sonaerer. Birinci fýkranýn (b) bendine göre isteðe baðlý sigortalýlýðý sona eren-:~igortalýnýn isteðe baðlý sigortaya devam edebilmesi için yeniden müracaatta bulunmasý þarttýr. Ýsteðe baðlý sigorta sürelerinin deðerlendirilmesi Madde 74- Ýsteðe baðlý sigorta primi ödenmiþ süreler, malollük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalan uygulamasýnda dikkate alýnýr. YEDÝNCÝ BÖLÜM Kýsa ve Uzun Vadeli Sigorta Kollarýna Ýliþkin Ortak Hükümler Sigortalýlýk nedenlerinin çakýþmasý Madde 75-4 üncü ve 5 inci maddelerde yer alan sigortaýýlýk nedenlerinden birden fazlasýna ayný anda tabi olmasýný gerektiren þekilde çalýþanlar; a) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Ca), Cb) ve Cc) bentlerinden birden fazlasýna tabi olarak çalýþmalarý halinde tercih edecekleri bent kapsamýnda, b) 4 üncü madde ile 5 inci maddeye ayný anda tabi olmalarý halinde 4 üncü madde kapsamýnda, sigortalý sayýlýr. Aylýk ve gelirlerin birleþmesi Madde 76- Bu Kanuna göre baðlanacak aylýk ve gelirlerin birleþmesi durumunda; a) Malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalarýndan; 1) Hem malullük hem de yaþlýlýk aylýðýna hak kazanan sigortalýya, bu aylýklardan yüksek olaný, aylýklar eþitse yalnýz yaþlýlýk aylýðý, 2) Malullük veya yaþlýlýk aylý ðý ile birlikte, ölen eþinden dolayý da aylýða hak kazanan sigortalýya her iki aylýðý, 3) Ana ve babasýndan ayrý ayn aylýða hak kazanan çocuklara, yüksek olan aylýðýn tamamý, az olan aylýðýn yansý, 4) Birdenfazla çocuðundan ayliða hak kazanan ana ve babaya yüksek olan aylýk, ödenir. b) Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý sigortasýndan;.1) Sürekli iþ göremezlik geliriyle birlikte ölen eþinden dolayý da gelire hak kazanan eþe her iki geliri, 2) Ana ve babadan ayn ayn gelire hak kazananlara, yüksek olan gelirin tamamý, az olanýn yansý, 31 ~t~~;~~~~:;;"ý

35 3) Birden fazla çocuðundan gelire hak kazanan ana ve babaya yüksek olan gelir, ödenir. c) Malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalan ile iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasýndan hak kazanýlan aylýk ve gelirler birleþirse sigortalýya veya hak sahibine bu aylýk veya gelirlerden yüksek olanýn tamamý az olanýn yansý, eþitliði halinde ise iþ kazasý ve meslek hastalýðýnýn tümü, malullük ve yaþlýlýk aylýðýnýn yansý baðlanýr. Birinci fýkraya göre yapýlacak deðerlendirmeler sonucunda bir kiþide ikiden fazla gelir veya aylýk birleþtiði takdirde bu gelir ve aylýklardan en fazla ödemeye imkan veren iki dosya üzerinden gelir veya aylýk baðlanýr, diðer dosya veya dosyalardaki gelir ve aylýk haklan durum deðiþikliði veya diðer bir dosyanýn devreye girdiði tarihte düþer. Deðiþen gelir ve aylýklarm baþlangýcý Madde 77- ~u.kanuna göre geli~ veya ~ylýk.baðlan_an sigortalý ile h~ s~hibi kiþilerin durumlarýnýn, kendýlenne veya baþka hak sahýplenne baglanrnýþ bulunarf gelýr veya aylýk miktannýn düzeltilmesini gerektirir bir þekilde deðiþmesi halinde, gelir veya aylýk miktarlan, deðiþikliðin meydana geldiði tarihten sonraki ödeme dönemi baþýndan baþlanarak yeni duruma göre düzeltilir. Gelir ve aylýklarýn yükseltilmesi Madde 78- Bu Kanuna göre baðlanan gelir ve aylýklar, her yýlýn Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere,.bir önceki altý aylýk döneme göre Devlet Ýstatistik Enstitüsü tarafýndan açýklanan en son temel yýllý kentsel yerler tüketici fiyat indeksindeki deðiþim oraný kadar artýrýlarak belirlenir. Gelir vea ylýklarýn ödenmesi Madde 79- Sigortalýya veya hak sahiplerine baðlanan gelir veya aylýklar her ay peþin olarak ödenir. Gelir ve aylýklann ödeme tarihleri, þekli ve ödeme merkezleri Kururnca belirlenir. Gelir Ye aylýk baðlanmayacak haller Madde 80- Ölen sigoýialýnýn hak sahiplerinden; a) Kendisinden aylýk baðlanacak sigortalýyý veya gelir ya da aylýk alan sigortalýyý, kasten öldüren veya öldürmeye teþebbüs edenlere veya bu Kanun gereðince sürekli iþ göremez hale veya malul duruma getirenlere, b) Kendisinden aylýk baðlanacak sigortalýya veya gelir ya da aylýk alan -sigortalýya veya hak sahibine karþý aðýr bir suç iþlemesi veya bunlara karþý aile hukukundan doðan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme baðlý bir tasarrufla mirastan çýkanlanlara, c) Sonraki eþinden dolayý bu Kanuna göre gelir veya aylýða hak kazanan dul eþe önceki eþinden, d) Evliliðin ölüm nedeniyleson bulmasýhalinde, eþinden dolayý bu Kanuna göre gelire veya aylýða hakkazanan çocuklara ana veya babadan, gelir veya aylýk baðlanmaz. Yaþ Madde 81- Ýþ kazasýyla meslek hastalýðý halinde, hak sahiplerine baðlanacak gelirlerin hesabýnda, iþ kazasýnýn olduðu veya meslek hastalýðýnýn hekim raporu ile ilk defa tespit edildiði tarihte nüfus kütüðünde kayýtlý bulunan doðum tarihleri esas alýnýr. 32

36 Malilllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalanna iliþkin yaþ ile ilgili hükümlerin uygulanmasýnda, sigortalýlann ve hak sahibi çocuklannýn, millga 5417 sayýlý Kanun ve millga 6900 sayýlý Kanun ile 506 sayýlý, 1479 sayýlý, 2925 sayýlý, 2926 sayýlý ve 5434 sayýlý kanunlara veya bu Kanuna göre ilk defa malollük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalanna tabi olduðu tarihte, nüfus kütüðünde kayýtlý bulunan doðum tarihleri, sigortalýnýn bu Kanuna göre ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten sonra doðan çocuklannýn da nüfus kütüðüne ilk olarak yazýlan doðum tarihleri esas alýnýr. Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, mallýllük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalanndan gelir ve aylýk tahsisleri ile sermaye deðerinin hesabýnda, iþ kazasýnýn olduðu veya meslek hastalýðýnýn hekim raporuyla ijk defa tespit edildiði veya sigortalýlann bu Kanuna ve bu Kanunla yürürlükten kaldmimýþ kanunlara tabi olarak ilk defa çalýþmaya baþladýðý tarihten sonraki yaþ tashihleri dikkate alýnmaz. K' Nüfus kayýtlannda doðum ay ve günleri yazýlý olmayanlar 1 Temmuzda, doðum ayý yazýlý olup da günü yazýlý olmayanlar o ayýn birinde doðmuþ sayýlýr. Türk Silahlý Kuvvetleri mensuplannýn bu Kanunda belirlenen yaþ hadleri sebebiyle emeklilik iþlemleri, doðum tarihlerinde ay ve gün yazýlý olmayanlar ile doðum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doðum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yýlýn 1 Eylül tarihinde yapýlýr. Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulu Madde 82- Bu Kanunda yazýlý olan görevleri yerinegetirmek üzere Milli Savunma Bakanlýðýnca görevlendirilecek birortopedi ve travmatoloji uzmanýndan, Saðlýk Bakanlýðýnca görevlendirilecek bir kalp damar cerrahisi uzmanýndan, Bakanýýkça görevlendirilecek bir dahiliye uzmanýndan, Yüksek Öðretim Kurulu tarafýndan Ankara'da bulunan üniversitelerin týp fakültelerinden seçilecek bir halk saðlýðý, bir psikiatri ve bir göðüs hastalýklarý öðretim üyesinden, Kururnca görevlendirilecek malfiliyet iþlemlerinde deneyimli bir hekim ile birer nöroþirürji ve kulak burun boðaz uzmanýndan, en fazla üyeye sahip iþveren kuruluþu tarafýndan seçilecek bir kardiyoloji uzmanýndan, en fazla üyeye sahip iþçi kuruluþu tarafýndan seçilecek bir göz hastalýklarý uzmanýndan ve en fazla üyeye sahip kamu çalýþanlarýný temsil eden konfederasyon tarafýndan seçilecek bir nöroloji uzmanýndan teþekkül eden Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulu kurulur. Öðretim üyeliðinde kýdemli olan hekim, Kurula baþkanlýk eder: Kurulda görevlendirilecek olan hekimlerin hizmet süreleri üç yýlolup, yeniden görevlendirilebilirler. Bir takvim yýlý içerisinde birbirini izleyen beþ veya toplam on toplantýya mazeretsiz olarak katýlmayanlann görevleri kendiliðinden sona erer. Görevi sona eren hekimin yerine bir baþka hekim, yerini aldýðý hekimin görev süresini tamamlayacak þekilde ayný us fiile görevlendirilir. SosyaL Sigorta Yüksek Saðlýk Kuruluna iþtirak edenlere katýldýklan her toplantý günü için 4000 göstergerakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýlarak bulunacak miktar üzerinden toplantý ücreti ödenir. Kurulun çalýþmalan ile ilgili her türlü giderler Kururnca ödenir. Kurul gerek gördüðü hallerde dýþandan uzman kiþilerin görüþüne baþvurabilir. Kurul, sigortalýlar hakkýnda iþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu sürekli iþ göremezlik derecesi tespiti ile çalýþma gücünün üçte ikisinin kaybýna iliþkin Kururnca verilen kararlardan itiraza konu olanlarý inceleyerek karara baðlar. :'::~!.. y ~; "c""""f;;~\.if?!--.:: "'" ~ ~ 33

37 Kurul, bu Kanunda yazýlý görevlerle sýnýrlý olmak kaydýyla, mahkemelerden intikal eden ve bilirkiþi sýfatýyla rapor düzenlenmesi talep edilen dava dosyalan hakkýnda, gerekli incelemeleri yaparak görüþ bildirir. Mahkemeler, bahse konu dosyalar için Adalet Bakanlýðýnca belirlenen bilirkiþi ücretini kurul üyelerine iletilrnek üzere Kurumun ilgili birimine gönderir. Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunun hizmetlerini ira etmesi için gerekli yer, malzeme ve personel Kururnca temin edilir. Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunun görev, yetki, çalýþma usul ve esaslan ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kurumca. çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. Denetleme ve kontrol yetkisi Ki. Madde 83- Bu Kanun bakýmýndan kýsa ve uzun vadeli sigorta kollanna iliþkin iþlemlerin denetimi Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiþ memurlan eliyle yürütülür. Askeri iþyerlerine ait sigorta iþlemlerinin denetim ve kontrolü, askeri denetim personeli veya bu konuda görevlendirilen muhakkikierce de yapýlabilir. Kurumun denetim ve kontrol elemanlanmn görevleri sýrasýnda tespit ettikleri Kurum alacaðým doðuran olay ve bu olaya iliþkin iþlemler, yemi n hariç her türlü delille ispatlanabilir. Bunlar tarafýndan düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar muteberdir. Ýþverenler ve sigortalýlar, görevli denetim ve kontrol elemanlanna bilgi verilmek üzere çaðrýldýklan zaman gelmek, gerekli olan belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek, görevlerini yapmak için her türlü kolaylýðý saðlamak ve bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdür. Kurumun denetim ve kontrol elemanlan görevlerini yaparken, tüm kamu görevlileri gerekli kolaylýðý gösterir ve yardýmcý olurlar. Bu Kanunun uygulanmasý bakýmýndan, Kurum denetim ve kontrol elemanlan 4857 sayýlý Kanunda belirtilen denetim, teftiþ ve kontrol yetkisini haizdir. Ýhaleli iþler ile özel bina inþaatý iþyerleri iþverenlerine, Kuruma prim borçlarýnýn bulunmadýðýný gösteren iliþiksizlik belgesinin verilmesinde, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayýlý Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müþavirlik ve Yeminli Mali Müþavirlik Kanununa göre yetki verilmiþ serbest muhasebeci mali müþavirler ile yeminli mali müþavirler tarafýndan iþyeri kayýtlannýn incelenmesi sonucunda Kuruma bildirildiði tespit edilen iþçilik tutarlarýnýn uygunluðu, Kurumun denetim yetkisi saklý kalmak kaydýyla, esas alýnabilir. Usul ve esaslan Kururnca belirlenmiþ hesaplama yöntemine uygun olarak serbest muhasebeci mali müþavir ve yeminli mali müþavirce düzenlenen rapor ile Kuruma yeterli iþçilik bildirilmediði anlaþýlan iþyeri ve iþverenlerinin, tespit edilen fark iþçilik tutan üzerinden hesaplanacak prim ve gecikme zammý tutanný 141 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendi uyarýnca verilecek idaýi para cezalarý ile birlikte ödemeleri kaydýyla iliþiksizlik belgesi verilebilir. Kururnca belirlenen usul ve esaslara aykýn hareket ederek Kurum zaradna sebebiyet verdiði anlaþýlan serbest muhasebeci mali müþavirler ile yeminli mali müþavirler tarafýndan düzenlenen raporlar dikkate alýnmaz ve bunlann daha sonra düzenleyecekleri raporlar hiçbir zaman Kururnca iþleme konulmaz. Gerçeðe aykýn rapor düzenleyen serbest muhasebeci mali müþavirler ile yeminli malý müþavirler hakkýnda Kurumun genel hükümlere göre takip hakký saklýdýr. :;,~::~~~~ ;~\:;,... j.- ;,~ r' --:~~;".'~'f~~:'-~: 34

38 Kamu idarelerinin denetim elemanlan kendi mevzuatlan gereðince iþyerlerinde yapacaklan her türlü denetim ve incelemeler sýrasýnda, çalýþtmlanlann sigortalý olup olmadýðýný da tespit ederek sigortasýz çalýþtmlanlan Kuruma bildirmek zorundadýr. Bu kurumlar aynca kendi mevzuatlan gereðince yaptýklan inceleme ve tespitler sýrasýnda bu Kanuna göre sigortalý sayýlanlann prime esas kazançlannýn veya sigortalý gün sayýlannýn eksik bildirilmesi sonucunu doðuran tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas almak üzere gerekli yasal iþlemi yapar. ilgililerin itiraz haklan saklýdýr. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. ÜÇÜNCÜ KýsýM Genel Saðlýk Sigortasý Hükümleri BÝRÝNcÝ BÖLÜM Kapsamdaki Kiþiler ve Tescili Genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar Madde 84- Türkiye'de yerleþik kiþilerden; a) 4 ve 5 inci maddeler gereðince sigortalý sayýlanlar ile isteðe baðlý sigortalý olan kiþiler, b) (a) bendine göre sigortalý sayýlmayanlardan; 1) 18/6/1992 tarihli ve 3816 sayýlý Ödeme Gücü Olmayan Vatandaþlarýn Tedavi Giderlerinin Yeþil Kart Verilerek Devlet Tarafýndan Karþýlanmasý Hakkýnda Kanun kapsamýnda yeþil kart verilen kiþiler, 2) Vatansýzlar ve sýðýnmacýlar, 3) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayýlý 65 Yaþýný Doldurmuþ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaþlanna Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre aylýk alan kiþiler, 4) 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayýlý Ýstiklal Madalyasý Verilmiþ Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Þeref Aylýðý Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre þeref aylýðý alan kiþiler, 5) 28/5/1986 tarihli ve 3292 sayýlý Vatani Hizmet Tertibi Aylýklarýnýn Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre aylýk alan kiþiler, 6) 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayýlý Nakdi Tazminat ve Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanun hükümlerine göre aylýk alan kiþiler, 7) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayýlý Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakým ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kiþiler, 8) 5434 sayýlý Kanuna göre vazife malullüðü aylýðý alan er, erbaþ ve sivil görevliler, c) Yerleþim yeri Türkiye olmayan Türk vatandaþlarý ile oturma izni almýþ yabancý ülke vatandaþlarýndan bu maddenin (a) bendine göre sigortalý sayýlmayanlardan Türkiye'de bir yýldan fazla süreyle yerleþen kiþiler, d) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanunu gereðince iþsizlik ödeneðinden yararlandýnlan kiþiler, e) Gelir veya aylýk alan kiþiler, t) (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilenler dýþýnda kalan kiþiler, genel saðlýk sigortalýsý sayýlýr.,: ý-:f',' ';",1" ).;~ff~!:~~'; 'J, :' -:~:- w: ". -,~ ".c "; Ý;, "~'. 35 ";.~ ~i,::'~ ",.,

39 5 inci madde ile 6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b), (c), (f), (g), (h), (ý), (i) ve (j) bentlerinde sayýlanlann durumlan, öncelikle genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kjþi olup olmadýðý, daha sonra da bu maddenin birinci fýkrasý hükümleri gereði genel saðlýk sigortalýsý olup olmadýðý dikkate alýnarak tespit edilir. 6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendi kapsamýnda olanlann tedavi giderleri 4/1/1961 tarihli ve 211 sayýlý Türk Silahlý Kuvvetleri Ýç Hizmet Kanunu hükümlerine göre karþýlanmaya devam edilir. 6 ncý maddenin birinci fýkrasýnýn (e) bendinde sayýlanlar ise genel saðlýk sigortalýsý sayýlmazlar. Birinci fýkranýn (c) ve (f) bentlerinin uygulanmasýnda evli olanlar için, kan veya kocadan hangisinin bu maddeye göre genel saðlýk sigortalýsý, hangisinin bakmakla yükümlü olunan kiþi olacaðýnýn tespiti kendi tercihlerine býrakýlýr. Prim yükümlülüðü bakýmýndan tescil,:j Madde üncü madde gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlann prim yükümlülüðü bakýmýndan bildirimi ve tescili aþaðýdaki þekilde gerçekleþtirilir: a) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi gereðince genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar, sigortalý olarak tescil edilmiþ olmalan durumunda, genel saðlýk sigortasý bakýmýndan da tescil edilmiþ sayýlýr. b) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) ve (t) bentleri gereðince genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar ilgili kurumlar tarafýndan kapsama alýnmýþ olmalan durumunda, genel saðlýk sigortasý bakýmýndan da tescil edilmiþ sayýlýr. c) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendi gereðince genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar, Ýçiþleri Bakanlýðýna verecekleribildirim iletescil edilir. d) 84 üncü maddenin birinci fýjçrasýnýn{d) bendi gereðince genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar, Türkiye Ýþ Kurumu tarafýndan verilen bildirim üzerine tescil edilir. e) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (e) bendi gereðince genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar, bu gelir veya aylýklardan yararlanmaya baþladýklan tarihten itibaren tescil edilir. Bu Kanun açýsýndan genel saðlýk sigortalýlýk baþlangýç tarihi, Kururnca veya ilgili kurumlarca belirlenen kiþinin tescil veya kapsama alýnma tarihidir. 84 üncü madde gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlarýn çocuklan, 18 yaþýna kadar genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþi olarak tescil edilmiþ sayýlýr. Bu hükrnün uygulanmasýnda sigortalý sayýlan kiþinin tescil edilmiþ olmasý Þartý aranmaz. Yeni doðan çocuðun anne veya babasý yok ise 18 yaþýna kadar, 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinin (7) numaralý alt bendi hükümlerine göre primi Devlet tarafýndan ödenmek üzere genel saðlýk sigortalýsý olarak tescili yapýlýr. 84 üncü madde gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlmasýný gerektiren durumunda deðiþiklik olan kiþilerden, ayný maddenin birinci fýkrasýnýn (c).ve (t) bentleri kapsamýnda genel saðlýksigortalýlýðý devamedecekler,durunilarýndadeðiþiklik olduðu tarihten itibaren en geç otuz gün içinde ilgili Kuruma baþvu~ak zorundadýr. Bu kiþilere doksan günle sýnýrlý olmak üzere 92 inci maddenin ikinci fýkrasýnda belirtilen kimlik belgelerinin ibrazý zorunluluðu dýþýndaki diðer þartlara bakýlmaksýzýn Kururnca saðlýk hizmetleri saðlanmaya devam edilir. Tescil iþlemlerinde sigorta sicil numarasý olarak Türk vatandaþlan için T. C. Kimlik Numarasý, yabancý uyruklu genel saðlýk sigortalýsý kiþiler için ise Kururnca verilecek sicil 36

40 ~ numarasý kullanýlýr. Genel saðlýk sigortalýsýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþiler Türk vatandaþý ise, T. C. Kimlik Numarasý ile Türk vatandaþý deðilse Kururnca verilecek ayn bir numara ile iþlemleýi takip edilir. Bu maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenler hakk1nda 141 inci maddenin birinci fýkrasýnýn Ci) bendine göre idan para cezasý uygulanýr. Genel saðlýk sigortasý bakýmýndan sigortalýlýk bildirimi, baþvuru, kayýt, tescil, sona erme ve bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Saðý.ýk hizmetleri, diðer haklar ve yararlanacak kiþiler Madde 86- Saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlanmak, genel saðlýk sigortalýs! ve bakmakla yükümiýý olduðu kiþiler içi~ bir hak, Kurum için ýise bu hizmet ve haklarý saðlamak bir yükümlülüktür. ~ Saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan genel saðlýk sigortalýsý ile bakmakla yükümlü olduðu kiþiler yaraýiandmlýr. Bu Kanun kapsamýndaki kiþilere sunulacak saðlýk hizmetleri ve diðer haklar ile kiþilerden alýnan primlerin tutan arasýnda iliþki kurulamaz. ÝKÝNcÝBÖLÜM Saðlanan Saðlýk Hizmetleri ve Diðer Haklar Saðlanan saðlýk hizmetleri Madde 87- Genel saðlýk sigortalýsýnýn ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýklý kalmalanný; hastalanmalan halinde saðlýklanný kazanmalanný; iþ kazasý, meslek hastalýðý, hastalýk ve analýk sebebiyle gerekli olan saðlýk hizmetlerinin karþýlanmasýný, iþ göremezlik hallerinin ortadan kaldýnlmasýný veya azaltýlmasýný temin etmek amacýyla Kurumca saðlanacak saðlýk hizmetleri þunlardýr: a) Kiþiye yönelik koruyucu saðlýk hizmetleri, b) Hastalýk sebebiyle ayakta veya yatarak; hekim tarafýndan yapýlacak muayene, hekimin göreceði lüzum üzerine teþhis için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diðer taný yöntemleri, konulan teþhise dayalý olarak yapýlacak týbbi müdahale ve tedaviler, tedaviyle ilgili týbbi danýþnianlýk, hasta takibi ve rehabilitasyon hizmetleri, acil saðlýk. hizmetleri, ilgili kanunlan gereðince saðlýk meslek mensubu sayýlanlann hekimlerin karan üzerine yapacaklan týbbi bakým ve tedaviler, c) Analýk sebebiyle ayakta veya yatarak; hekim veya ebe tarafýndan yapýlacak muayene, hekimin göreceði lüzum üzerine teþhis için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diðer taný yöntemleri, konulan teþhise dayalý olarak yapýlacak týbbi müdahale ve tedaviler, tedaviyle ilgili týbbi danýþmanlýk, hasta takibi, rahim tahliyesi, týbbi sterilizasyon ve acil saðlýk hizmetleri, d) 15 yaþýna kadar; aðýz ve diþ muayenesi, diþ hekiminin göreceði lüzum üzerine aðýz ve diþ hastalýklannýn teþhisi için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diðer taný yöntemleri, konulan teþhise dayalý olarak yapýlacak týbbi müdahale ve tedaviler, tedaviye yönelik týbbi danýþmanlýk, hasta takibi, 60 yaþ ve üzerindeki genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin diþ protezleri, 37

41 e) Yukandaki bentler gereðince saðlanacak saðlýk hizmetleriyle ilgili teþhis ve tedavileri için gerekli olabilecek kan ve kan ürünleri, aþý, ilaç, ortez, protez, týbbý araç ve gereç, kiþi kullanýmýna mahsus týbbý cihaz, týbbý sarf, iyileþtirici nitelikteki týbbý sarf malzemelerinin saðlanmasý, takýlmasý, garanti süresi sonrasý bakýmý, ananlmasý ve yenilenmesi hizmetleri. Birinci fýkranýn Cd) bendinin uygulanmasýnda; diþ çekimi, dolgu, kanal tedavisi, diþ eti hastalýklannýn tedavisi, travmaya ve onkolojik tedaviye baðlý aðýz ve diþ hastalýklannýn tedavisi ile travmaya ve onkolojik tedaviye baðlý protez uygulamalarý ve aðýz ve diþ hastalýklan ile ilgili acil saðlýk hizmetleri için yaþ þartý aranmaz. Hekimlerin ve diþ hekimlerinin branþlan, klinik ve laboratuvar bulgulan, konulan teþhisler, saðlýk hizmetlerinin sunulduðu basamak, kanýta dayalý tip uygulamalan, maliyetf~yda, n:ý~l~yet~etkili.ýik ~e benzeri ölçütler d~kkate alýnarak,!<urumca Jaðlanacak.~aðlý~ hýzmetlennýn cýnsýen, belýrlenecek zaman araýýgýnda kullaným mýktarlan ve kullaným surelen Kururnca Saðlýk Bakanlýðýnýn görüþü alýnarak belirlenir ve Resmi Gazetede yayýmlanýr. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar, Saðlýk Bakanlýðý ve Kururnca birlikte çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Kururnca saðlanmayacak saðlýk hizmetleri Madde 88- Bu Kanun kapsamýnda Kururnca saðlanmayacak saðlýk hizmetleri þunlardýr: a) Ýþ kazasý ve meslek hastalýðý ile kaza veya hastalýklara baðlý olarak ortaya çýkan u~uv kayýplannýn vücut bütünlüðünü saglayacak þekilde tamamlanmasý dýþýnda estetik amaçlý yapýlantýbbý iþlemler, b) Yardýmcý ürerne tekniklerine iliþkin taný ve tedavi iþlemleri, c) Alternatiftýp uygulamalan. Saðlýk hizmetlerinin süresi Madde üncü maddede sayýlan genel saðlýk sigortalýsý sayýlma þartlanrun yitirilmesi halinde, devam etmekte olan tedavi nedeniyle saðlanacak saðlýk hizmetleri kiþinin iyileþmesine kadar sürer. Yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleri Madde 90- Hekimin veya diþ hekiminin göreceði lüzum üzerine genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin yurt dýþý dahil yerleþim yerleri dýþýna yapýlan sevklerinde, kendisinin ve bir kiþi ile sýnýrlý olmak üzere refakatçisinin yol gideri ve gündelikleri Kururnca karþýlanýr. 18 yaþýn altýnda veya 65 yaþýn üstünde olan genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin yatarak tedavileri sýrasýnda, hekimin veya diþ hekiminin göreceði lüzum üzerine yanýnda kalan refakatçinin yatak ve yemek giderleri bir kiþi ile Sýnýrlý olmak üzere Kururnca karþýlanýr. Yurt içinde veya yurt dýþýna sevki nedeniyle ödenecek gündelik ve yol masraflannýn tutan Kururnca belirlenir. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir..~.;).,,;; "",.,;';.';~~:~~'~';"-:::;i~~:;,.

42 Y urt dýþýnda tedavi Madde 91- Bu Kanunda sayýlan saðlýk hizmetlerinin yurt içindeki saðlýk hizmet sunuculanndan saðlanmasý esastýr. Ancak; a) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendine tabi genel saðlýk sigortalýlanndan iþveren tarafýndan geçici olarak yurt dýþýnda görevlendirilenlere acil hallerde, b) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendine tabi genel saðlýk sigortalýlanndan; iþveren tarafýndan sürekli olarak yurt dýþýnda görevlendirilenler ile bunlann yurt dýþýnda birlikte yaþadýklan bakmakla yükümlü olduðu kiþilere, c) Yurt içinde saðlanamayan ve Saðlýk Bakanlýðýnýn uygun görüþü üzerine Kururnca yurt dýþýnda saðlanmasý mümkün görülen saðl.ýk hizmetleri yurt dýþýnda saðlanýr. Ancak, birinci fýkranýn (a) ve (b) bentleri gereði saðlanan saðlýk hizmetleri bedelleri, yurt içinde sözleþmeli saðlýk hizmet sunculanna ödenen tutan geçemj. Kurum, birinci fýkranýn (b) bendi kapsamýndaki kiþilerin saðlýk hizmetlerini, bu kiþilerin genel saðlýk sigortasý için Kuruma ödenen prim tutanný geçmemek kaydýyla, ilgili ülkede saðlýk sigortasý yaptýrmak suretiyle de saðlayabilir. Birinci fýkranýn Cc) bendi gereðince yurt dýþýna sevk edilen kiþilerin 90 ýncý madde hükümlerine göre yapýlacak giderleri de aynca karþýlanýr. Yukandaki hal1er dýþýnda yurt dýþýnda saðlanan saðlýk hizmetlerine iliþkin giderler Kururnca ödenmez. Bu maddenin uygulanmasýnailiþkin usul ve esaslar Kurumcaçýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. ÜÇÜNCÜBÖLÜM Saðlýk Hizmetlerinden Yararlanma Þartlarý ve Katýlým Payý Saðlýk hizmetlerinden yararlanma þartlarý Madde yaþýn altýnda olan kiþiler, týbben baþkasýnýn bakýmina muhtaç olan kiþiler, acil haller, iþ kazasý ile meslek hastalýðý halleri, bildirimi zorunlu bulaþýcý hastalýklar, 87 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentleri gereðince saðlanan saðlýk hizmetleri hariç olmak üzere genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlanabilmeleri için; a) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b), (c), (d) ve (f) bentleri gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlarýn saðlýk hizmeti sunucusuna baþvurduðu tarihten önceki son bir yýl içinde doksan gün genel saðlýk sigortasý primi ödeme gün sayýsý olmasý, b) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine tabi olan sigortalýlarýn, isteðe baðlý sigortalýlarýn ve 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) ve (f) bentlerine tabi olan kiþilerin prim borcunlin bulunmamasý, þarttýr. Aynca genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetlerinden ve diðer haklardan yararlanabilmeleri için saðlýk hizmet sunuculanna baþvurduklannda, acil haller hariç olmak üzere, nüfus cüzdaný, sürücü belgesi, evlenme 39

43 ~., cüzdaný, pasaport veya Kurum tarafýndan resimli olarak verilen saðlýk kartý belgelerinden birinin gösterilmesi zorunludur. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. Katýlým payý alýnmasý Madde nci maddede sayýlan saðlýk hizmetlerinden katýlým payý alýnacak olanlar þunlardýr: a) Ayaktan tedavide hekim ve diþ hekimi muayenesi. b) Ayaktan tedavide saðlanan ilaçlar, ortez, protez, iyileþtirme araç ve gereçleri. c) Ayaktan tedavi de saðlanan diðer saðlýkhizmetleri. Katýlým payý, birinci fýkranýn Ca) bendiý:ýdeki s~ðlýk ~iz~etleri!çin 21 ~e~i.türk Lira~ý olarak uygulanýr. Katýlým payý, Cb) ve Cc) bentlenndeki saglýk hýzmetten ýçýn gereksýz kullanýmý azaltma, saðlýk hizmetlerinin niteliði itibanyla hayati öneme sahip olup olmamasý ve benzeri ölçütler dikkate alýnarak Cb) bendi için % 10 ila % 20, Cc) bendi için % 3 ila % 6 oranlan arasýnda olmak üzere Kururnca belirlenir. Ca) bendindeki saðlýk hizmetleri için belirlenen katýlým payý tutan, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayýlý Vergi Usul Kanunu uyannca belirlenen yeniden deðerleme oraný kadar her yýl artýnýýr. Ýkinci fýkrada belirlenen katýlým payý miktarý ve oranlan, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin sevk zincirine uyulmadan doðrudan diðer saðlýk hizmet sunuculanna müracaatlan halinde % 50 oranýnda artýnlarak uygulanýr. Katýlým paylannýn hesaplanmasýnda 98 inci maddeye göre tespitedilen saðlýk hizmeti tutarlan esas alýnýr. Genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmet sunucusuna ödeyecekleri katýlým payýnýn toplam tutan, net asgari ücreti geçemez. 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi gereði genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar ile bunlann bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin ödemiþ olduklan katýlým paylan 29/5/1986 tarihli ve 3294 sayýlý Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþmayý Teþvik Kanunu hükümlerine göre kendilerine geri ödenir. Katýlým paylanný, gelir veya aylýk alan kiþilerin gelir veya aylýklarýndan,-çalýþanlann ücret veya maaþlarýndan mahsup edilmek suretiyle tahsile ve katýlým paylannýn ödenme usulünü belirlemeye Kurum yetkilidir. Kururnca belirlenen usule uygun olarak katýlým paylarýný tahsil etmeyen saðlýk hizmet sunucularýna 141 inci maddenin (i) bendi gereðince idan para cezasý uygulanýr. Sözleþmeli saðlýk. hizmeti sunuculanna, tahsil ettikleri katýlým payý düþüldükten sonra kalan tutar ödenir. Katýlým paylanllin ödenme usillleri ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usul ve esaslar Kururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. 40

44 Katýlým payý alýnmayacak hailer ve saðlýk hizmetleri Madde 94- Katýlým payý alýnmayacak saðlýk hizmetleri veya haller þunlardýr: a) Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý halleri, b) Kiþiye yönelik koruyucu saðlýk hizmetleri, c) Saðlýk kurulu raporu ile belgelendirilrnek þartý ile Kururnca belirlenen kronik hastalýklar, d) Kontrol muayeneleri. Bu madde gereðince katýlým payý alýnmayacak saðlýk hizmetlerini tek tek veya gruplandýrarak tespite Kurum yetkilidir. Hizmet basamaklarý ve sevk zinciri Madde 95- Bu Kanunun uygulanmasý bakýmýndan saðlýk hizmeti sunuculan birinci, ikinci ve üçüncü basamak olarak sýmflandmlýr. Bu basamaklar kapsamýn1aki saðlýk hizmet sunuculan ve basamaklar arasýnda sevk zinciri; taný, öntaný, hekimlerin ve diþ hekimlerinin uzmanlýklan dikkate alýnmak suretiyle tüm yurtta veya il ve ilçe bazýnda Kurumun görüþü alýnarak Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan belirlenir. Aile hekimleri birinci basamak hizmet sunuculan içinde yer alýr. Kururnca saðlýk hizmetlerinin saðlanabilmesi için genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler sevk zinciri kurallarýna uygun hareket etmek zorundadýr. Ýþ kazasý, meslek hastalýðý ve acil haller dýþýnda, sevk zincirine uyulmadan genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler tarafýndan sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýna yapýlan baþvurularda 98 inci madde gereði belirlenen tutann % 70'iKurumca ödenir. Aradaki fark, genel saðlýk sigortalýsý ve bakniaklayükümlü olduðu kiþiler tarafýndan ödenir. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar, Saðlýk Bakanlýðýnýn uygun görüþý alýnarak Kururnca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Kimlik tespiti ve yerleþim yeri bildirim zorunluluðu Madde 96- Saðlýk hizmeti sunuculan, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin acil haller dýþýndaki baþvurulannda; 92 nci maddenin ikinci fýkrasýnda sayýlan belgeleri ve bu belgelerin baþvuran kiþiye ait olup olmadýðýný kontrol etmek zorundadýr. Bu zorunluluðu yerine getirmeyenler hakkýnda 141 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (k) bendi uygulanýr. Saðlýk hizmet sunuculan, baþvuran kiþilerin bu Kanun açýsýndan genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþi olarak kapsama alýnýp alýnmadýðýný, kapsama alýnmadýðýný tespit ettikleri kiþilerin beyan ettikleri yerleþim yeri bilgilerini Kuruma bildimýek zorundadýr. Acil haller Madde 97- Bu Kanunun uygulamasýnd acil hallerin ve acil saðlýk hizmetlerinin neler olduðuna, hangi yöntem ve ölçütlerle tespit edileceðine iliþkin hususlar, Saðlýk Bakanlýðýnýn uygun görüþü alýnarak Kururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. ~;:t" "" \. ~'~~~~~~ý;~~':~ :.;ii~ j.:;.1' 41 ~. ~.'i.": i~,; ~;

45 DÖRDÜNCÜBÖLÜM Mali ve Çeþitli Hükümler Saðlýk hizmetlerinin ödenecek tutarlarýnýn belirlenmesi Madde nci madde hükümlerine göre saðlanan saðlýk hizmetlerinin Kururnca ödenecek bedellerini; saðlýk hizmetinin sunulduðu basamak, saðlýk hizmetlerinin maliyeti, Devletin doðrudan veya dolaylý olarak saðlamýþ olduðu sübvansiyonlar, kanýta dayalý týp uygulamalarý, teþhis ve tedavi maliyetini esas alan maliyet-etkililik ölçütleri ve genel saðlýk sigortasý. bütçesi dikkate alýnmak suretiyle, her bir saðlýk hizmeti için belirlemeye Saðlýk Hizmetleri Fiyatlandýrma Komisyonuyetkilidir. Komisyon; Maliye Bakanlýðý, Saðlýk Bakanlýðý, Devlet Planlama Teþkilatý Müsteþarlýðý, Hazine Müsteþarlýðý ve Kurumu temsilen beþ üyeden oluþur. Komisyon, çalýþmalannda Yüksek Öðretim Kurulunun, Türk Tabipleri Birliðinin, Türk Diþ Hekimleri Birliðinin, Türk Eczacýlan Birliðinin, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliðinin, Türkiye Sigorta ve Reasürans Þirketleri Birliðinin ve týp uzmanlýk derneklerinin görüþlerini alabilir. Komisyon kararlanýn salt çoðunluk ile alýr ve kararlar Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe girer. Komisyonca gerekli görülen hallerde saðlýk hizmetlerinin türlerine göre birden fazla alt komisyon kurulabilir. Saðlýk Hizmetleri Fiyatlandýnna Komisyonunun çalýþmasýna, görev ve yetkileri ile bu maddenin uygu)anmasýna iliþkin ýýsfil ve esaslar Komisyon üyesi kurumlann görüþleri alýnarakkururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenýenir. Saðlýk hizmetlerinin saðlanma yöntemi ve saðlýk giderlerinin ödenmesi Madde 99- Bu Kanuna göre saðlýk hizmetleri, Kurum ile yurt içindeki veya yurt dýþýndaki saðlýk hizmeti sunuculan arasýnda yapýlan sözleþmeler yoluyla saðlanýr. Kurum, sözleþme baþvurulanmn deðerlendirilmesinde, sonuçlandýnlmasýnda ve uygulanmasýnda saðlýk hizmeti sunuculan arasýnda tarafsýzlýk, hakkaniyet ve açýklýk ilkelerine uymak zorundadýr. Kurum, provizyon iþlemlerini yürütmek üzere saðlýk hizmeti sunucularýnýn mahallinde provizyon merkezi açabilir ve personel çalýþtýrabilir. Sözleþmeli saðlýk hizmeti sunuculan, bu amaçla Kuruma uygun baðýmsýz mekan tahsis etmek zorundadýr. Kurum gerekli gördüðü durumlarda provizyon iþlemlerini yürütmek üzere hizmet satýn alma yetkisine sahiptir. Sözleþmeli saðlýk hizmeti sunuculan, genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden otelcilik hizmetleri dýþýnda, herhangi bir fark ödemesi talep edemez. Otelcilik hizmeti için genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden alýnabilecek fark ödemesi, Kurum tarafýndan belirlenen standart yatak bedelinin dört katýný geçemez. Bu farkýn alýnabilmesi için, kiþilerin fark ödemeyi kabul ettiðinin yazýlý olarak belgelenmesi zorunludur. Otelcilik hizmeti dýþýnda veya Kururnca otelcilik hizmeti için belirlenen tavanýn üzerinde fark alýnmasý halinde, sözleþmeli saðlýk hizmeti sunuculannýn sözleþmeleri bir yýl süreyle feshedilir. Sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunuculanndan acil hallerde alman saðlýk hizmeti bedeli, 98 inci madde gereð! sözleþmeli saðlýk hizmeti sunuculan için belirlenen bedeller esas 42

46 alýnarak genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere fatura karþýlýðý ödenir. Sözleþmesiz saðlýk..- h.izffi ti sunuculan, acil hallerde genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðukiþilerden veya Kurumdan herhangi bir fark talep edemez. 95 inci maddedeki hükümlere uyulmak þartýyla, sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunuculanndan saðlýk hizmeti almayý tercih eden genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere, 98 inci madde gereði sözleþmeli saðlýk hizmeti sunuculan için belirlenen bedellerin en fazla % 70'i fatura karþýlýðý ödenir. 95 inci madde hükümlerine uyulmaksýzýn sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunuculanndan saðlýk hizmeti almayý tercih eden genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilere, 95 inci maddenin üçüncü fýkrasý gereði ödenecek tutann en fazla %70'i fatura karþýlýðý ödenir. Sözleþmesiz saðlýk hizmeti sunuculanndan satýn alýnan saðlýk hizmeti bedelinin dördüncü ve beþinci. fýkralara göre Kururnca ödenebilmesi için, sözleþme,iz saðlýk hizmeti sunucusunun þartlannýn sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucusunda aran~n þartlara uygun olduðunun Kururnca kabul edilmesi þarttýr. Saðlýk hizmeti satm alma sözleþmelerinin hazýrlanmasý ve akdedilmesi, saðlýk hizmeti giderlerinin ödenmesi ve bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usul ve esaslar Kururnca çýkarýlacak yönetmelikle düzenlenir. Saðlýk sigortasý gelirlerinin kullaným amacý Madde ýoo- Genel saðlýk sigortasý gelirlerinden karþýlanmak üzere karþýlýðý ödenmeksizin Kuruma sosya.! yardým niteliðinde görevler verilemez. Doðal afetler veya savaþ hali Madde 101- Doðal afetler veya savaþ halinde, bu Kanunda sayýlan saðlýk hizmetleri Kurum tarafýndan saðlanmaya devam edilir. Ancak, doðal afet veya savaþ nedeniyle bu hallere baðlý olarak Kururnca yapýlan saðlýk hizmeti giderleri, giderlerin ödendiði takvim yýlý sonu esas alýnarak genel bütçeden Kuruma bir yýl içinde transfer edilir. iþverenin iþ kazasý halinde tedaviyi saðlama yükümlülüðü Madde 102- Ýþveren, iþ kazasýna uðrayan genel saðlýk sigortalýsýna saðlýk durumunun gerektirdiði saðlýk hizmetlerini derhal saðlamakla yükümlüdür. Bu amaçla iþveren tarafýndan yapýlan ve belgelere dayanan saðlýk hizmeti giderleri ve 90 ýncý madde hükümlerine göre yapýlacak masraflar Kurum tarafýndan karþýlanýr. Birinci fýkrada belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesindeki ihmalinden ve gecikmesinden dolayý, genel saðlýk sigortalýsýnýn tedavi süresinin uzamasýna veya malul kalmasýna veya malullük derecesinin artmasýna sebep olan iþveren, Kurumun bu nedenle yaptýðý her türlü giden ödemekle yükümlüdür. Sözleþmeli saðlýk hizmeti sunucularýnýn duyurulmasý ve saðlýk hizmet sunucusu seçme serbestisi Madde l03- Bu Kanun gereðince genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin saðlýk hizmetinden yararlanmak için baþvuracaklan yurt içinde veya yurt dýþýndaki sözleþmeli saðlýk hizmeti sunuculanmn unvan, isim ve adresleri Kururnca elektronik ortamda veya diðer yöntemlerle duyurulur. ~~, ::;tt~ :~~ ~,:j J ~f:.:!;.:.;.i',if~\; "';:~ ~ 43

47 Genel saðlýk sigortalýlan ve bakmakla yükümlü olduðu kiþiler, saðlýk hizmeti sunuculan arasýndan, genel saðlýk sigortasýyla ilgili diðer madde hükümlerine uymak þartýyla istediðini seçme hakkýna sahiptir. Saðlýk hizmeti sunucularýnýn kayýt ve bildirim zorunluluðu Madde l04- Kurum ile sözleþmesi olup olmadýðýna bakýlmaksýzýn tüm saðlýk hizmeti sunuculan, saðlýk hizmeti sunduðu tüm kiþilere ait Kururnca talep edilen bilgileri, belirlenen yöntemlere ve süreye uygun biçimde elektronik ortamda veya yazýlý olarak göndermek zorundadýr. Bu bilgiler verilmeksizin talep edilen saðlýk hizmeti bedelleri, bilgiler gönderilinceye kadar ödenmez. Kontrol yetkisi Madde l05- Kurum, bu Kanunun uygulanmasýyla ilgili olarak iþverenler, saðlýk?izmeti s~~u~ularý v~ diðer. ~erçek ve tüzel kiþiler nezdindeki gerekli pelge ve bilgileri Inceleyebýlýr, ýbrazýnýsteyebýlýr. ~ Kurum, bu Kanunda belirtilen görevleriyle ilgili olarak saðlýk hizmeti sunuculannýn yürüttüðü hizmet ve iþlemleri kontrol yetkisine sahiptir. Kurum, bu yetkisini görevlendirdiði personeli vasýtasýyla veya kamu ve özel kurumlardan hizmet satýn almak suretiyle kullanabilir. Üçüncü kiþilerin sorumluluðu " Madde l06- Kastý veya suç sayýlýr bir hareketi nedeniyle, genel saðlýk sigortalýsýna ve bunlarýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilere Kururnca saðlýk hizmeti saðlanmasýna veya tedavi süresinin uzamasýýýa sebep olduðu mahkeme karan ile tespit edilen üçüncü kiþilerden, Kururnca yapýlan giderler tazýnin edilir. iþverenin sorumluluðu Madde l07- Ýlgili kanunlan gereðince saðlýk raporu alýnmasý gerektiði halde saðlýk raporuna dayanmaksýzýn veya alýnan raporlara raðmen tibbý yönden el\ýeýiþli olmadýðý iþte genel saðlýk sigortalýsýný çalýþtýran iþverenler, bu nedenle Kururnca yapýlan saðlýk hizmeti giderlerini ödemek zorundadýr. Ýþ kazasý ile meslek hastalýðý, iþverenin iþçinin saðlýðýný koruma ve iþ güvenliði ile ilgili mevzuat hükümlerine aykýn hareketi sonucu olmuþsa, Kururnca yapýlan giderler iþverenden tazmin edilir. Saðlýk raporu alan sigortalýyý çalýþtýrmanýn sorumluluðu Madde l08- Hekim veya diþ hekimi tarafýndan çalýþamayacaðý saðlýk raporu ile belgelenen 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Ca) ve Cc) bendi kapsamýndaki kiþiler çalýþtýnlamaz. Bu kiþileri çalýþtýran iþverenler, genel saðlýk sigortalýsýnýn ayný hastalýk sebebiyle Kururnca yapýlan masraflarýný ödemekle y~k~m1üdür. Genel saðlýk sigortalýsý bir baþka iþverene ait iþyerinde çalýþmýþ ise, bu durumu bilerek çalýþtýran iþveren ile genel saðlýk sigortalýsý doðacakmasraflardan Kurumakarþý müþtereken ve müteselsilen sorumludur. I,i; 44.",' ~ "'~,.~ #~..,,,'" ::,~

48 DÖRDÜNCÜ KýsýM Sosyal Sigorta Primlerine Ýliþkin Hükümler BiRiNCi BÖLÜM Prim Alýnmasý, Prime Esas Kazanç, Prim Oranlarý ve Asgari iþçilik Prim alýnmasý Madde l09- Kýsa ve uzun vadeli sigortalar ile genel saðlýk sigortasý için, bu Kanunda öngörülen her türlü yardým ve ödemelerle yönetim giderlerini karþýlamak üzere Kururnca prim alýnýr. Kururnca tahsil edilen genel saðlýk sigortasý primleri, tahsil edilmesini müteakip doðrudan Kurum bütçesinin genel saðlýk sigoý1asý kalemine aktanlýr. Bu ka)emde toplanan gelirler, yalnýzca genel saðlýk sigortasýnýn giderlerini karþýlamak amacýyla kullanýlýr. Bu gelirler kýsa ve uzun vadeli sigorta kollannýn giderlerinin karþýlanmasýnda k'ullanýlamaz. Prime esas kazançlar Madde 110- Kýsa ve uzun vadeli sigortalar ile genel saðlýk sigortasýna tabi olanlar bakýmýndan prime esas kazanç için, ücret veya ödenek almak suretiyle çalýþanlarýn o ay için hak ettikleri ücretlerle ücret dýþýnda kalan her türlü ödeme, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeþit istihkaktan sigortalýlara yapýlan ödemelerin brüt toplamý esas alýnýr. Ancak, ölüm, doðum ve evlenme yardýmlarý, görev yolluklarý, kýdem, ihbar ve kasa tazminatlarý, ayný yardýmlar ve Bakanýýkça miktarlarý yýllar itibanyla belirlenecek, yemek, çocuk ve aile zamlarý, prime esas kazancýn hesabýnda ücretlerin aylýk tutarýna dahil edilmez. Bunlarýn dýþýndaher ne ad altý ý-,da ödeme yapý.1ýrsa yapýlsýn tüm ödemeler prime tabi tutulur. Ücretler hak edildikleri aya maledilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diðer ödemeler öncelikle ödendiði ayýn kazancýna dahil edilir. Bu ödemelerin üst sýnýn aþan kýsmý, ait olduðu takvim yýlý ile sýnýrlý olmak kaydýyla, ilk aydan baþlanarak üst sýnýnn altýnda kalan diðer aylann prime esas kazançlanna ilave edilir. Toplu iþ sözleþmelerine tabi iþyerleri iþverenlerince veya kamu idareleri veya yargý mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dýþýndaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadýðý veya askýda olduðu bir taýihte ödenmesi durumunda, en sqn _prime esas kazancýn tabi olduðu ayýn kazancýna dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, ödemeye karar verilen tarihi izleyen ayýn sonuna kadar ödenmesi halinde gecikme zammý alýnmaz. Günlük, haftalýk veya aylýk olarak belirli bir ücrete dayanmýþ olmayýp da komisyon ücreti ve kara katýlma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alan sigortalýlarýn prim ve ödeneklerinin hesabýnda esas tutulacak günlük kazançlan, 112 nci madde hükmüne göre belirlenen alt sýnýrdýr. Bir iþverene tabi olarak çalýþan sigortalýnýn belirli ücretinin dýþýnd aynca yukandaki fýkra kapsamýnda ücret almasý halinde, prime esas günlük kazancý bunlann toplamýndan oluþur. Bu Kanun gereðince primlerin hesabýna esas tutulacak günlük kazanç, sigortalýnýn, bir ay için prime esas tutulan kazancýnýn otuzda biridir. Ancak günlük kazancýn hesabýna esas tutulan ay içindeki bazý günlerde çalýþmamýþ ve çalýþmadýðý günler için ücret almamýþ sigorfalýnýn günlük kazancý, o ay için prime esas tutulan kazancý ücret aldýðý gün sayýsýna bölünerek hesamanýr... ;::.;,. c..ý;.'.;~i,::" ;2:;::;, ".~. (.\.:~~:~~:~,~~ 45

49 Sigortalýlann günlük kazançlannýn hesabýnda esas tutulan gün sayýlan, ayný zamanda, bunlann prim ödeme gün sayýlanný gösterir. Ancak, iþveren ve sigortalý arasýnda kýsmi süreli hizmet akdinin yazýlý olarak yapýlmýþ olmasý kaydýyla ay içerisinde günün bazý saatlerinde çalýþan ve çalýþtýðý saat karþýlýðýnda ücret alan sigortalýnýn ay içindeki prim ödeme gün sayýsý, ay içindeki toplam çalýþma saati süresinin 4857 sayýlý Ýþ Kanununa göre belirlenen genel haftalýk çalýþma süresine göre hesaplanan günlük çalýþma saatine bölünmesi suretiyle bulunur. Bu þekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilir. Ýþveren ve sigortalý arasýnda çaðn üzerine çalýþmaya dayalý yazýlý iþ sözleþmesinde taraflar arasýnda çalýþma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiþ ise, sigortalýnýn ay içindeki primödeme gürsayýsý yukandaki fýkra hükmüne göre hesaplanýr. 4 üncü. maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýndaki sigorta~lann aylýk prime esas kazançlan, 112 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sýnýn ile üst sýnýn arasýnda kalmak þartý ile kendileri tarafýndan beyan edilecek günlük kazancýn otuz katýdýr. Bu sigortalýlar tarafýndan her takvim yýlý baþýnda aylýk prime esas kazanç beyan edilir. Ancak takvim yýlý içerisinde beyan edilen kazanç ta bir deðiþiklik olmasý durumunda sigortalýnýn yeniden beyan ettiði kazanç üzerinden hesaplanan prim takvim yýlý sonuna kadar tahsil edilir. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda sigortalý olan kiþi, ayný zamanda iþveren ise beyan edeceði asgari kazancý çalýþtýrdýðý sigortalýlarýn kazancýnýn en yükseðinden az olamaz. Beyanda bu1.unrnayan. sigortaimm primleri, prime esas asgari aylý k kazanç üzerinden hesap ve tahsil edilir. Beyanda bulunmayan veya beyan ettiði kazancm düþük olduðu tespit edilen sigortalýlann prime esas kazançlan tespit edilen kazanç düzeyine çýkartýlarak beyan edilen kazançla arasýndaki farkýn primi 121 inci madde hükümlerine göre gecikme zammý uygulanmak suretiyle tahsil edilir. Ayný takvim ayý içinde sigortalý olmayý gerektirecek birden fazla çalýþmasý olan sigortaimýn bu Kanun gereðince almacak primlerine esas tutulacak aylýk ve günlük kazancýnýn tespitinde, sigortalýolmayý gerektirecek her bir çalýþmadan elde ettiði aylýk ve günlük kazanç tutarý ayn ayn dikkate alýnýr ve primler buna göre hesaplanýr. Yalnýzca genel saðlýk sigortasýna tabi olanlar bakýmýndan prime esas kazanç 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) ve (f) bentlerinde sayýlan kiþiler için, 112 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sýnýnnýn iki katýnýn otuz günlük tutan; 84 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen kiþiler için asgaýi ücret; 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendinde belirtilen kiþiler için ise, 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanunu gereðince iþsizlik ödeneðinden yararlandýnlan kiþiler için iþsizlik ödeneðine esas kazanç esas alýnýr. 117 nci maddenin birinci fýkrasýna göre düzenlenen belgelerde yer alan her bir sigorta koluna ait primlerin hesabýnda yanm Yeni Kuruþ ve üzerindeki deðerler bir Yeni Kuruþa tamamlanýr, yanm Yeni Kuruþun altýndaki deðerler ise dikkate alýnmaz. Bu maddenin l!ygulamasýna iliþkin usul ve esaslar Kurumca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. ",!::~:;;"'.~f,:,~ \Q: '.""~ ~:.:;! " ""~. ~. ".!;,':~.", ~.- " ; ~ ~'. 46

50 Prim oranlarý Madde 111- Bu Kanun gereðince alýnacak sigorta prim oranlan aþaðýdaki gibidir: a) Malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalan prim oraný, sigortalýnýn prime esas kazancýnýn % 20'sidir. Bunun % 9'u sigoý1alý hissesi, % 11 ii iþveren hissesidir. Bu prime Devlet aynca % 5 oranýnda katký yapar. Devlet katkýsý Kurumun ay itibanyla tahsil ettiði malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigoý1alan priminin dörtte biridir. Devlet katkýsýnýn ödenmesine iliþkin usul ve esaslar ilgili mali yýl bütçe kanunlan uyannca belirlenir. b) Bu Kanunda belirtilen fiili hizmet zammý uygulanan iþlerde çalýþan sigortalýlar için uygulanacak malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalan prim oraný, (a) bendinde belirtilen % 20 oranýnýn, her yýl için 54 üncü maddeye göre eklenen fiilý hizmet gün sayýsýnýn 360'a bölümü sonucu bulunacak oranda artmlmasý suretiyle belirlenir. Artmlan bu primin üçte biri sigortalý, üçte ikisi ise iþveren hissesidir. c) Kýsa vadeli sigorta kollarý prim oraný, yapýlan iþin iþ kazasý v~ meslek hastalýðý bakýmýndan gösterdiði tehlikenin aðýrlýðýna göre % 1 ila % 6,5 oranlan ar~ýnda olmak üzere, 113 üncü maddeye göre Kururnca belirlenir. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda olanlar için prim oraný üst sýnýn % 6'dýr. Bu primin tainamýný iþveren ve 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda olanlar öder. d) Kýsa vadeli sigorta kollarý prim oraný, 5 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde belirtilen aday çýrak, çýrak ve iþyerlerinde beceri eðitimi gören öðrenciler için prime esas kazançlannýn % 1 'idir. Aday çýrak, çýrak ve beceri eðitimi gören öðrencilerin priminin yansý sigortalý hissesi, yansý da iþveren hissesidir. e) Yaþlýlýk aylýðý almakta iken bu Kanuna tabi bir iþte çalýþanlara uygulanacak sosyal güvenlik destek prim oraný, (a) ve (c) bentlerinde belirtilen prim oranlannýn toplamý kadardýr. Sigortalý ve iþveren hissesi bu bentlerde belirtilen oranlardadýr. f) Genel saðlýk sigortasý primi, kýsa ve uzun vadeli sigorta kollanna tabi olanlar için 112 nci maddenin birinci fýkrasýna göre hesaplanan prime esas kazancýn % 12,5'idir. Bu primin % 5'i sigortalý, % 7,5'i ise iþveren hissesidir. Yalnýzca genel saðlýk sigortasýna tabi olanlar ile isteðe baðlý sigortalýlann genel saðlýk sigortasý primi, prime esas kazancýn % 12'sidir. g) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Cb) bendi kapsamýndaki sigortalýlar, malollük, yaþlýlýk, ölüm sigortalan ile kýsa vadeli sigorta kollanna tabi olduklan durumlarda Ca) ve Cc) bentlerindeki prim oranlannýn toplamý üzerinden, þayet sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalýþýyorlar ise Ce) bendinde belirtilen prim oranlannýn toplamý üzerinden primlerini öderler. Günlük kazanç sýnýrlarý Madde 112- Bu Kanun gereðince alýnacak prim ve verilecek ödeneklerin hesabýna esas tutulan günlük kazancýn alt sýnýn, asgaýi ücretin otuzda biri, üst sýnýn ise günlük kazanç alt sýnýnnýn 6,5 katýdýr. Bu suretle bulunacak günlük kazançlann yanm Yeni Kuruþ ve üzerindeki deðerleri bir Yeni Kuruþa tamamlanýr, yanm Yeni Kuruþun altýndaki deðerler ise dikkate alýnmaz. Günlük kazançlan alt sýnýnn altýnda olan sigortalýlar ile ücretsiz çalýþan sigortalýlann günlük kazançlan alt sýnýr üzerinden, günlük kazançlan üst sýnýrdan fazla olan sigortalýlann günlük kazançlan da üst sýnýr üzerinden hesaplanýr. Ýkinci fýkraya göre sigortalýnýn kazancý alt sýnýnn altýnda ise bu kazanç ile alt sýnýr arasýndaki farka ait sigorta primleri ile ücretsiz çalýþan sigortalýlara ait sigorta primlerinin tümünü iþveren ö".e{', CO- "."r,;~', "~~~~ ~ i.; ~. 47

51 Sigortalý olmasýný gerektirecek þekilde ayný zamanda birden fazla iþte çalýþan sigortalýlar için Kuruma ödenen primlerin toplamý, bu madde uyannca tespit edilen üst sýnýr üzerinden hesaplanacak miktan aþarsa, fark sigortalýnýn müracaatý üzerine hissesi oranýnda kendisine geri verilir. Ancak geri verilen primler için aynca gecikme zammý ve faiz ödenmez. Kýsa vadeli sigorta kollarý prim tarifesi ve iþkollarýnýn tehlike sýnýf ve derecelerinin belirlenmesi Madde 113- Kýsa vadeli sigorta kollan primi, yapýlan iþin iþ kazasý ve meslek hastalýðý bakýmýndan gösterdiði tehlikenin aðýrlýðýna göre tespit edilir. Ýþ kollan tehlikenin aðýrlýðýna göre sýnýflara, bu sýnýflar da özel iþ þartlarýna ve tehlikeyi önlemek için alýnmýþ olan tedbirlere göre derecelere ayniýr. Hangi iþ kollannýn hangi tehlike sýnýfýna girdiði, tehlike sýnýf ve derecesine ait. prim oranlarýnýn ve te9like derecelerinin belirlenmesinde uygulanacak esaslar, ilgili bakanlýklann görüþleri de afýnarak Bakanlýðýn teklifi üzerine Bakanlar Kurulu karanyla yürürlüðe konulacak bir tarife ile tespit olunur. Prim tarifesi gerekli görülürse ayný usulle deðiþtirilebilir. iþlerin tehlike sýnýf ve derecesinin belirlenmesi Madde 114- Yapýlan iþin 113 üncü maddede belirtilen tarifeye göre hangi tehlike sýnýf ve derecesine girdiði ve ödenecek kýsa vadeli sigorta primi oraný Kururnca belirlenerek iþverene ve 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Cb) bendine göre sigortalýolanlara teblið edilir. Ýþ kazasýný ve meslek hastalýðýný önleyecek tedbirler hakkýndaki mevzuat hükümlerine uygunbulunmadýðýtespit edilen iþler, Kururnca daha yüksek primli derecelere konulabilir. Kurum, iþyerinin tespit edilmiþ bulunan tehlike sýnýf ve derecesini yaptýracaðý incelemelere dayanarak kendiliðinden veya iþverenin veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalýolanlarýn isteði üzerine deðiþtirebilir. Kururnca yapýlacak deðiþiklikler, bunlara yapýlacak itiraz; iþyerinin tehlike sýnýfý ve derecesi ile kýsa vadeli sigorta kollarý prim oranýnýn tebliðine iliþkin yazýnýn iþverence veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalýolanlar tarafýndan tebellüðünden itibaren bir ay içinde yapýlmýþ ise, deðiþtirilen iþ kolu kodu ve tehlike sýnýfý ile tehlike derecesinin hatalý uygulandýðý tarihten, bir aylýk süre dýþýnda yapýlmýþ ise, itirazýn Kurum kayýtlarýna intikali tarihini izleyen takvim yýlý baþýndan geçerli olarak uygulanýr. Bu deðiþiklik nedeniyle, tehlike sýnýf ve derecesinin yükselmesi halinde, kararýn iþverene veya 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalý olanlara teblið edildiði tarih ile yürürlük tarihi arasýndaki süreye iliþkin kýsa vadeli sigorta kollarýna ait prim farkýnýn tebliði tarihini takip eden bir ay içerisinde Kuruma ödenmesi halinde fark prim için gecikme zammý alýnmaz. Aksi takdirde, fark primi 121 inci madde uyannca gecikme zammý ile birlikte tahsil olunur. Tehlike sýnýfve derecesinin düþmesi halinde ise, kýsa vadeli sigorta kollarý sigortasýprim farký, iþverenin varsa borçlarýna mahsup edilir, yoksa iade edilir. Iade edilen tutar için faiz ödenmez. Ýþverenler ile 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine göre sigortalýolanlar, tehlike sýnýf ve derecesi ile prim oraný hakkýnda Kururnca yapýlacak yazýlý bildirimi aldýktan sonra bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazý inceleyerek en geç üç ay içinde karara baðlayarak sonucunu iþverene bildirir. Ýlgililer Kurumun karan üzerine, karann teblið f" ~1~~ ~~::~ Jý;:\-~., ",,'..:!...~ 48 ~~ ;. '.;; ~~~::'~:, \~?:i 't ÝJ

52 tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili iþ mahkemesine baþvurabilir. Kuruma itiraz edilmesi veya mahkemeye baþvurulmasý primleýin takip ve tahsilini durdurmaz. Tehlike sýnýf ve derecelerini etkileyebilecek deðiþiklikler Madde 115- Ýþverenler ile 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn Cb) bendine göre sigortalý olanlar, tehlike sýnýf ve derecesini etkileyebilecek her türlü deðiþikliði bir ay içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim üzerine Kurum yaptýracaðý incelemeler sonunda tehlike sýnýf ve derecesini deðiþtirebilir. Tehlike sýnýf ve derecesini etkileyebilecek deðiþiklik bir ay içinde bildirilirse bu konuda Kururnca verilecek karar, deðiþikliðin meydana geldiði tarihten sonraki aybaþýndan baþlanarak uygulanýr. Tehlike sýnýf ve derecesini etkileyebilecek deðiþiklik bir ay içinde bildirilmezse; a) Tehlike sýnýfý yükseliyorsa, deðiþikliðin meydana geldiði, b) Tehlike sýnýfý düþüyorsa deðiþikliðin Kururnca öðrenildiði,! tarihler esas alýnmak ve bu tarihlerden sonraki aybaþýndan itibaren 'ilygulanmak üzere, Kururnca karar alýnýr ve iþverene teblið olunur. Asgari iþçilik uygulamasý Madde 116- Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluþlar ile özel kanunla veya özel kanunla verilmiþ yetkiye dayanarak kurulmuþ bankalar tarafýndan ihale mevzuatýna göre yaptýnlan iþler ve özel nitelikteki inþaat iþleri ile Bakanlar Kurulunca belirlenecek diðer iþlerden dolayý asgaýi iþçilik bildirilmiþ olup olmadýðý Kururnca araþtýniýr. Bu araþtýrma sonucunda asgarý iþçiliðin bildirilmemiþ olduðu anlaþýlýrsa, eksik bildirilen iþçilik tutarý üzerinden hesaplanan prim tutan, gecikme zammý ile birlikte iþverene teblið edilir. Teblið edilen prim ve gecikme zammý ödendiði veya ödeyeceðinin iþveren tarafýndan yazýlý olarak taahhüt edilmesi halinde borç kesinleþir ve iþyeri hakkýnda aynca Kurum denetim elemanlarýna inceleme yaptýnlmayabilir. Kuruma verilecek taahhütnamede belirtilen ödeiiýe yükümlülüðünün yerine getirilmemesi halinde iþveren hakkýnda 119 uncu ve 120 nci maddeler uyannca iþlem yapýlýr. Teblið edilen prim ve gecikme zammýnýn ödenmemesi, taahhütname verilmemesi veya Kururnca iþyerinin denetlenmesine gerek görülmesi durumunda; Kurum denetim elemanlannca yapýlan inceleme neticesinde iþverenin Kuruma iþin emsaline, yapýlan iþin niteliðine, kapsam ve kapasitesine göre iþin yürütülmesi için gerekli olan sigortalý sayýsýnýn, çalýþma süresinin veya prime esas kazanç tutannýn altýnda bildirimde bulunduðunun saptanmasý halinde, iþin yürütülmesi için gerekli olan asgari iþçilik miktan, yapýlan iþin niteliði, bünyesinde kullanýlan teknoloji, iþyerinin büyüklüðü, benzer iþletmelerde çalýþtýnlan iþçi sayýsý, ilgili meslek veya kamu kuruluþlannýn görüþü gibi unsurlar dikkate alýnarak Kurum denetim elemanlan tarafýndan tespit edilir. Kurum denetim elemanlan tarafýndan, Kuruma bildirilmediði tespit edilen asgari iþçiliktutan üzerinden Kurumcare'sen tahakkuk ettirilen sigortaprimleri 119 uncu ve 120 nci maddeler de dikkate alýnarak iþverene teblið olunur. Ýþveren teb.ýið edilen prim borcuna karþý teblið tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. Ýtiraz takibi durdurur. Kururnca itirazýn reddi halinde, iþveren, karann teblið tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili iþ mahkemesine baþvurabilir. Mahkemeye baþvurulmasý prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz. ;.fi~",. \:~. \.- Ot ~"';~~ -f,,~~ý" 49 e,~f'~,-: ~

53 Kurum denetim elemanlannca Kuruma asgarý iþçilik tutannýn bildirilmediði tespit edilen iþyerleri hakkýnda aynca 141 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendi uyannca idari para cezasý uygulanýr. Kamu idareleri Kururnca yazý ile istenilecek bilgileri ve belgeleri yazýlý olarak en geç bir ay içinde vermeye mecburdur. Kuruma yeterli iþçilik bildirilmiþ olup olmadýðýnýn araþtmýmasýnda, iþin yürütü mü için gerekli olan asgari iþçilik miktannýn tespitinde dikkate alýnacak asgari iþçilik oranlannýn saptanmasý ve asgari iþçilik oranlanna vaki itirazlann incelenerek karara baðlanmasý amacýyla Kurum bünyesinde; kurum teknik elemanlanndan dört üye, Yönetim Kurulunda temsil edilen iþçi ve iþveren konfederasyonlannca görevlendirilecek iki üye, asgari iþçiliðin tespit edileceði meslek koluyla ilgili kanunla kurulan meslek kuruluþundan, þayet meslek kuruluþu yok ise Türkiye Odalar ve Borsalar Birliðinden bir üye olmak üzere toplam yedi,teknik elemandalý oluþan Asgari iþçilik Tespit Komisyonu kurulur. Kururnca birden fazla Mgari iþçilik Tespit Komisyonu kurulabilir. Asgari iþçilik Tespit Komisyonuna iþtirak edenlere katýldýklan her toplantý günü için 2000 gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýlarak bulunacak miktar üzerinden toplantý ücreti ödenir. Asgaýi iþçilik Tespit Komisyonunun çalýþma usul ve esaslan ile bu maddenin uygulanmasýna iliþkin diðer usul ve esasl9.f K!J1"lln1Ca çýkarý1n~3k yönetmelikle rlýýz~n1~nir. ÝKÝNciBÖLÜM Prim Belgeleri ve Primlerin Ödenmesi Prim belgeleri Madde 117- Ýþveren, bir ay içinde çalýþtýrdýðý sigortalýlann ad ve soyadýarýný, T.C. Kimlik Numaralarýný, sigorta primleri ve destek primi hesabýna esas tutulan kazançlar toplamý ve prim ödeme gün sayýlarý ile bu primleri gösteren ve örneði yönetmelikle belirlenen asýl veya ek belgeleri, ait olduðu takvim ayýný takip eden ayýn yirmibeþinci günü mesai saati bitimine kadar Kuruma vermekle ve iþyeri kayýtlarýný Kururnca istenilmesi halinde ibraz etmekle veya sigortalý çalýþtýrmadýðý takdirde, bu hususu sigortalý çalýþtýrmaya son verdiði tarihten itibaren onbeþ gün içinde Kururnca belirlenen usfille bildirmekle yükümlüdür. Ýþveren iþyeri defter, kayýt ve belgeleri ilgili olduðu yýlý takip eden takvim yýlý baþýndan baþlamak üzere on yýl süre ile saklamak ve Kururnca istenilmesi halinde onbeþ gün içinde ibraz etmek zorundadýr. iþverenin, sigortalýyý, 4857 sayýlý Kanunun 7 nci maddesine göre baþkabir iþverene iþ görme edirnini yerine getirmek üzere geçici olarakdevretmesi halinde, sigortalýyý devir alan, geçici iþ iliþkisi süresine iliþkin ikinci fýkrada belirtilen belgecjerin ayný süre içinde iþverene ait iþyerinden Kuruma verilmesinden iþveren ile birlikte müteselsilen sorumludur. Ay içinde bazý iþgünlerinde çalýþtýnlmadýðý ve ücret ödenmediði beyan edilen sigortalýlarýn otuz günden az çalýþtýklarýný açýklayan bilgi ve belgelerin iþverence prim belgelerine eklenmesi þarttýr..,. :;,::},i;~~,,:.ý\,.,..'.ý;., j ~. ~ s' ;,~~j;:;;~. '...i.::;:\ '\,:;) 50

54 Sigortalýlann otuz günden az çalýþtýðýný gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kururnca geçerli sayýlmamasý halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait prim belgeleri Kururnca re' sen düzenlenir ve muhteviyatý primler bu Kanun hükümlerine göre tahsilolunur. Sigortalý çalýþtýran iþveren ile aracý ve iþ görme edimini yerini getirmek üzere sigortalýyý geçici olarak devralan iþveren; sigortalýnýn adýný, T.C. Kimlik Numarasýný ve prim ödeme gün sayýsýný gösteren ve Kururnca onaylanan belgenin bir nüshasýný iþyerinde, birden ziyade iþyeri olmasý halinde her iþyerinde ayn ayrý olmak üzere, Kuruma verilmesi gereken sürenin son gününü takip eden günden baþlanarak, müteakip belgenin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar sigortalýlar tarafýndan görülebilecek bir yere asmaya mecburdur. Fiilen veya iþyerikayýtlanndan tespit edilecek her türlü bilgiden veya kamu kurum ve kuruluþlan tarafýndan düzenlenen belge veya alýnan bilgilerden ç.alýþt~ðý tespit edilen sigortalýlara ait olup bu Kanun uyannca Kuruma verilmesi gereken belgelerin yapýlan tebligata raðmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kururnca re'sen düzenlenir ve muhteviyatý sigorta primleri Kururnca tespit edilerek iþverene teblið edilir. Ýþveren, bu maddeye göre teblið edilen prim borcuna karþý teblið tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili Kurum ünitesine itiraz edebilir. Ýtiraz takibi durdurur. Ýtirazýn reddi halinde, iþveren karann teblið tarihinden itibaren bir ay içerisinde yetkili iþ mahkemesine baþvurabilir. Yetkili mahkemeye baþvurulmasý prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz. Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde 119 ve 120 nci maddelerin prim borcuna iliþkin hükmü uygulanýr. Kururnca çýkanlacak yönetmelikle tespit edilen belgeleri iþveren tarafýndan verilmeyen veya çalýþtýklan Kururnca tespit edilemeyen sigortalýlar, çalýþtýklanný hizmetlerinin geçtiði yý]ýn sonundan baþlayarak beþ yil içerisinde iþ mahkemesine baþvurarak alacaklan i]am ile ispatlayabilirlerse, bunlann mahkeme karannda belirtilen aylýk kazanç toplamlan ile prim ödeme gün sayilan dikkate alýnýr. Sigortalýnýn çalýþtýðý bir veya birden fazla iþte, bu Kanunda yazýlý prim ödeme þartýný yerine getirmiþ olmasýna raðmen kendisi için verilmesi gereken kayýt ve belgeler iþveren tarafýndan verilmediði veya verilen kayýt ve belgelerde kazançlann veya prim ödeme gün sayýlannýn eksik gösteýildiði Kururnca tespit edilirse, hastalýk ve analýk sigortalanndan gerekli yardým ve ödemeler yapýlýr. Birinci fýkra uyannca verilmesi gereken asýl ve ek belgenin, internet, elektronik ve benzeri ortamda Kuruma gönderilmesinde; iþyerinin ve asýl ve ek belgenin niteliði, çalýþtmlan sigortalý sayýsý, illerin geliþmiþlik durumu ile biliþim ve teknoloji alanýndaki geliþmeler gibi hususlan dikkate alarak, iþverenleri zorunlu tutmaya Kurum yetkilidir. Bu maddede belirtilen maddeye göre iþlem yapýlýr. yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde, 141 inci Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. 51

55 Prim yükümlüsü Madde 118- Bu Kanun bakimýndan prim yükümlüsü; a) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) ve (c) bentlerine ve 5 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendine tabi olanlar ile sosyal güvenlik destek primi ödeyenler için iþverenler, b) 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendine tabi olanlar ile isteðe baðlý sigortalý olanlar ve 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) ve (f) bentlerinde sayýlan kiþiler, c) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendinde sayýlan kiþiler için Maliye Bakanlýðý, d) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendinde sayýlan kiþiler için Türkiye Ýþ Kurumudur. e) 5 inci maddenin (a) bendine tabi olanlardan aday çýrak, çýrak ve iþletmelerde beceri eðitimi görenler için Milli Eðitim Bakanlýðý, yüksek öðrenim sýrasýnda zorunlu staja tabi tutulan öðrenciler için öðrenim gördükleri kurumdur. 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn / (e) bendinde sayýlanlardan prim alýnmaz Primlerin ödenmesi Madde üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendinde belirtilen sigortalýlan çalýþtýran iþveren, bir ay içinde çalýþtýrdýðý sigortalýlann primlerine esas tutulacak kazançlar toplamý üzerinden bu Kanun gereðince hesaplanacak prim tutarlanný ücretlerinden keserek ve kendilerine ait prim tutarlanný da bu miktara ekleyerek en geç ertesi ayýn sonuna kadar Kuruma öder. Hak edilen ve fakat ödenmemiþ olan ücretler üzerinden hesaplanacak primler hakkýnda da birinci fýkradaki hükümuygulanýr. 118 inci maddenin birinci fýkrasýnýn Cb) bendinde belirtilen yükümlüler her takvim ayýna ait primleri ilgili takvim ayýnýn sonuna kadar Kuruma öderler. 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde belirtilen sigortalýlarý çalýþtýran iþverenler çalýþtýrdýðý sigortalýlann primlerine esas tutulacak kazançlar toplamý üzerinden bu Kanun gereðince hesaplanacak prim tutarlarýný ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlanýn da bu miktara ekleyerek en geç ödemenin yapýldýðý tarihi takip eden yedi iþgünü içinde Kuruma öderler. 118 inci maddenin (c) ve (d) bentlerinde belirtilen yükümlüler her takvim ayýna ait primleri ilgili takvim ayýnýn sonuna kadar Kuruma öderler. - Kuruma fiilen ödenmeyen uygulamasýnda gider yazýlamaz. pnm tutarlan gelir vergisi ve kurumlar vergisi Prim borçlan katma deðer vergisi iade alacaðýnýnmahsubusuretiyle de ödenebilir. Bu takdirde katma deðer vergisi iade hakký sahibi kendisinin, mal veya hizmet satýn aldýðý veya iþtirak veya ortaklýk iliþkisi içinde bulunduðu iþverenlerin prim borçlan için de mahsup talep edebilir. Bu iþverenlerin mahsup talebinde bulunduklan ayda muaccel olan prim borçlannýn yukanda belirtilen ödeme sürelerini izleyen onbeþ gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde yasal süresi içinde ödendiði kabul edilir. Ancak prim borçlannýn katma deðer vergisi iade alacaðýndan mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduðu halde, mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçlan için yukanda belirtilen ödeme sürelerini izleyen aydan baþlanarak gecikme zammý uygulanýr. A'~.~""""'c"-.'I. ~'."'.""~",~ (~:::*~~:;~~~~') 52

56 Prim borçlarýna halef olma Madde 120- Sigortahlann çalýþtýnldýðý iþyeri devredilir veya intikal ederse, eski iþverenin Kuruma olan sigorta primi ile gecikme zammý ve faiz dahil tüm borçlanndan ayný zamanda yeni iþveren de müþtereken ve müteselsilen sorumludur. Bu hükme aykýn sözleþme hükümleri geçersizdir. Gecikme zammý Madde 121- Kurumun prim ve diðer alacakjan yasal süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kýsiýli sürenin bittiði tarihte % ýo oranýnda artýnýýr. Bulunan bu tutara, ödeme süresinin bittiði tarihten baþlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayn ayn Hazine Müsteþarlýðýnca açýklanacak bir önceki aya ait Yeni Türk Lirasý cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylýk ortalama faizi bileþik bazda uygulanarak gecikme zammý hesaplanýr. Ancak, ödemenin yapýldýðý ay için gecikme zammý günlük hesaplanýr. Hesaplanan gecikme zammý bir Yeni Türk Lirasýndan az olamaz. pava ve icra takibi açýlmýþ olsa bile, prim ve diðer alacaklarýn ödenmemiþ kýsmý için gecikme ZamIi11 tahsil olupur. Ýadesi gereken primler Madde 122- Yanlýþ veya yersiz alýnmýþ olduðu anlaþýlan primler; a) ilgililerin kasýtlý veya kusurlu davranýþlanndan doðmuþsa faiz ödenmeksizin, b) Kurumun hatalý iþlemlerinden kaynakianmýþsa hisseleri oranýnda iþverenlere ve sigortaýýlara kanuni faizi ile birlikte, tahsil tarihinden itibaren on yýl içinde istenmesi halinde geri verilir. if ~~~:~~;~{, t.~\"'~ 53

57 Kanuný faiz, primin Kuruma yatýnldýðý tarihi takýp eden aybaþýndan iadenin yapýldýðý ayýn baþýna kadar geçen süre ÝçÝn hesaplanýr. Prim iadesi nedeniyle, ilgililer gerekli yardým, tahsis ve ödeme þartý an ný yitirmiþ olursa bu Kanuna göre yapýlan yardýmlar ile verilen ödenek, gelir, aylýk ve saðlýk hizmetleri durdurolur. Daha önce yanlýþ veya yersiz ödenen gelir, aylýk, ödenek ve diðer yardýmlar ile saðlýk hizmetleri bedelleri 130 uncu madde hükmüne göre ilgililerden geri alýnýr. Ýliþiksizlik belgesinin aranmasý Madde 123- Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluþlar ve özel kanunla veya özel kanunla verilmiþ yetkiye dayanarak kurulmuþ bankalar, ihale yolu ile yaptmlan her türlü iþleri üzerine alanlarý ve bunlarýn adreslerini Kuruma bildirmekle yükümlüdür. iþverenlerin hakediþlerinin, Kuruma, ihale konusu iþin yapýld{ðý süreye iliþkin borçlarýnýn olmamasý kaydýyla ödenmesi, kesin teminatlarýnýn ise ihale konusu iþle ilgili olarak Kuruma borçlannýn bulunmadýðýnýn tespit edilmesinden sonra iadesi esastýr. Hakediþlerin ödenmesi ve teminatýn geri verilmesine ait iþlemlerin usul ve esaslan Bakanlar Kurulunca çýkanlacak yönetmelikle tespit edilir. Valilikler, belediyeler, il özel idareleri ve ruhsat vermeye yetkili diðer merciler tarafýndan, geçici iskan veya yapý kullanma izin belgesi verilmeden önce ilgililerden bu bina inþaatý iþyerlerinden dolayý Kuruma borçlarýnýn bulunmadýðina dair Kururnca düzenlenmiþ bir belgenin istenmesi zorunludur. Bu maddede belirtilen yükümlülükler yerine getirilmeden hakediþ ödenmesi, kesin teminatýn iade edilmesi veya geçici iskan izin belgesi ve yapý kullanma izin belgesi verilmesi hallerinde, ilgililer hakkýnda genel hükümlere göre idari ve ceza! iþlem yapýlýr. Afet durumunda belgelerin verilme süresi ve primlerin ertelenmesi Madde 124- Yangýn, su baskýný, yer kaymasý, deprem gibi afete uðrayan iþverenler ile bu Kanuna göre sigortalý olanlar, olayýn meydana geldiði tarihten itibaren üç ay içinde talepte bulunmalarý halinde, prim ödeme aczi ne düþtüklerinin Kururnca yapýlacak inceleme sonucu anlaþýlmasý kaydýyla, afet tarihinden önce vadesi sona ermiþ mevcut prim borçlan ile afetin meydana geldiði tarihten itibaren tahakkuk edecek üç aylýk prim borçlan, olayýn meydana geldiði tarihten itibaren bir yýla kadar ertelenebilir. 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayýlý Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayýsiyle Alýnacak Tedbirlerle Yapýlacak Yardýmlara Dair Kanun uyannca genel hayatý etkilediðine karar verilen afetler nedeniyle, afet bölgesinde doðrudan veya dolaylý olarak zarar gören iþverenlerle sigortalý ve hak sahiplerinin bu Kanuna göre vermekle yükümlü olduklan belgejerinverilme süresi ile ödenmesi gereken primlerin ve diðer Kurum alacakjannýn ödeme sürelerini bu Kanundaki sürelere baðlý olmaksýzýn, afet bölgesindeki þartlan ve geliþmeleri gözönünde tutarak belirlemeye Kurum yetkilidir. Prim borcunun ertelendiði sürede zamanaþýmý iþlemez ve ertelenen prim kýsmýna gecikme zammý uygulanmaz. 54

58 iþverenin 117 nci maddenin birinci fýkrasýna göre Kuruma vermekle yükümlü olduðu belgeyi internet, elektronik ve benzeri ortamda vermesi zorunlu olduðu halde, internet veya Kurumun elektronik iletiþim için kullandýðý alternatif iletiþim hatlannýn tümünde birden meydana gelebilecek anzalar veya Kurum bilgi iþlem sistemlerinin herhangi bir nedenle hizmet dýþý kalmasý sonucu belgelerin Kanunda öngörülen sürenin son gününde Kuruma gönderilememesi halinde, internet veya elektronik ortamda hizmeti engelleyen durumlann res ml nitelikteki belgeleri e kanýtlanmasý veya Kururnca ilan edilmesi kaydýyla, yukanda belirtilen sorunlann ortadan kalkmasýný takiben ikinci iþgününün sonuna kadar belge internet veya elektronik ortamda verilir ise bu yükümlülüðün Kanunda öngörülen sürede yerine getirilmiþ olduðu kabul edilir. BEÞÝNcÝ KýsýM Ortak ve Çeþitli Hükümler BÝRÝNcÝ BÖLÜM Ortak Hükümler Sigortalýlýðýn zorunlu oluþu ve sona ermesi Madde 125- Kýsa ve uzun vadeli sigortalar ile genel saðlýk sigortasý kapsamýndaki kiþilerin sigortalý olmasý zorunludur. Bu Kanunda yer alan sigorta hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldýrmak, azaltmak veya baþkasýna devretrnek için sözleþmelere konulan hükümler geçersizdir. Sigorta1ýlýk, bu Kanunda sayýlan sigortalý sayýlma þartlarýnýn kaybedilmesi veya ölüm halinde sona erer. Devir ve temlik Madde 126- Bu Kanun gereðince ilgililerin Kurum nezdinde doðan hiçbir alacaðý devir ve temlik edilemez. Kurum alacaklarýnda zamanaþýnu Madde 127- Kurumun prim ve diðer alacaklan kanuný ödeme süresini takip eden günden baþlayarak on yýl içinde tahsil edilmezse zamanaþýmýna uðrar. Zamanaþýmýndan sonra nzaen yapýlan ödemeler kabul edilir. Bu Kanuna dayanýlarak Kururnca açýlacak tazminat ve rücu davalari on yýllýk zamanaþýmýna tabidir. Kontrol muayenesi Madde 128- Kurum, saðlýk hizmeti alan genel saðlýk sigortalýsýndan veya bunlarýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilerden, yürütülen soruþturma kapsamýyla sýnýrlý olmak üzere saðlýk hizmetinin gerçekten alýnýp alýnmadýðýný tespit amacýyla, kontrol muayenesi ve tetkiklerinin yaptýnlmasýnl talep edebilir. Malüllük aylýðý veya sürekli iþ göremezlik geliri alan sigortalýlar, malüllük durumlarýnda artma veya baþka birinin sürekli bakýmýna muhtaç olduðunu ileri sürerek aylýk ve gelirlerinde deðiþiklik yapýlmasýný isteyebilecekleri gibi, Kurum da bunlar ve aylýk veya gelir baðlanan çalýþamayacak durumdaki malül çocuklar için kontrol muayenesi talep edebilir. ~ "..,.. " :~',:~.1; o.. '".~ 55

59 Gerek Kururnca yaptýnlan kontrol muayenesinde, gerekse sigortalýnýn isteði üzerine veya iþe alýþtýrýna sonunda yapýlan muayenesinde yeniden tespit edilecek malilllük durumuna göre, malollük aylýðý veya sürekli iþ göremeýlik geliri, yeni malollük durumuna esas tutulan raporun tarihini takip eden ödeme dönemi baþýndan baþlanarak gerekirse artýnýýr, azaltýlýr veya kesilir. Çalýþamayacak derecede malul çocuklara baðlanmýþ bulunan gelir ve aylýklar, kontrol muayenesi sonunda tespit edilecek malullük durumuna göre, gerekirse rapor tarihinden sonraki ödeme dönemi baþýndan itibaren kesilir. Kabul edilebilir bir özrü olmadýðý halde, kontrol muayenesini Kurumun yazýlý bildiriminde belirtilen tarihten sonraki ödeme dönemi baþýna kadar yaptýrmayan sigortalýnýn malilllük aylýðý veya sürekli iþ göremezlik geliri, gelir veya aylýk baðlanan çalýþamayacak durumda malül çocuklarýn ise almakta olduklarý gelir veya aylýk, kontr91 muayenesi için belirtilen tarihten sonrayj ödeme dönemi baþýndan baþlayarak kesilir. ~ Ancak, kontrol muayenesini Kurumun yazýlý bildiriminde belirtilen tarihten baþlayarak üç ay içinde yaptýran ve malüllük veya sürekli iþ göremezlik halinin devam ettiði tespit edilen tarihten sigortalýnýn baþlanarak veya aylýk yeniden veya baðlanýr. gelir alan malül çocuðun kesilen aylýk veya geliri ' kesildiði Kontrol muayenesini Kurumun yazýlý bildiriminde belirtilen tarihten üç ay geçtikten sonra yaptýran ve malüllük veya sürekli iþ göremezlik halinin devam ettiði tespit edilen sigortalýnýn malüllük a)flýðý veya yeni sürekli iþ göremezlik derecesine göre hesapl&nacak geliri, gelir veya aylýk baðlanan çalýþamayacak durumda malül çocuklann ise almakta olduklarý gelir veya aylýk rapor..tarihinden sonraki ödeme dönemi baþýndan baþlanarak yeniden baðlanýr. Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkanlacak yönetmelikle düzenlenir. Saðlýk raporlarýnýn usul ve esaslarýnýn belirlenmesi Madde 129- Bu Kanun gereðince, yurt dýþýnda tedavi için yapýlacak sevkiere, sakatlýk, geçici iþ göremezlik ödeneklerinin verilmesine iliþkin raporlar ile iþ kazasý ve meslek hastalýðý sonucu sürekli iþ göremezlik derecesiyle birlikte çalýþma gücünün üçte ikisi kaybýna esas teþkil edecek saðlýk kurulu raporlanllin usul ve esaslanýn, bu raporlan vermeye yetkili hekim ve saðlýk kurumlanný ve sözü edilen kurumlann sahip olmasý gereken kriterleri b"elirlemeye, usulüne uygun olmayan saðlýk kurulu raporu ve dayanaðý týbbi belgeleri düzenleyen hekim veya kuruma iade ederek yeterli vasýflan haiz þekilde yeniden düzenlenmesini istemeye Kurum yetkilidir. Usulüne uygun saðlýk kurulu raporu ve dayanaðý týbbi belgeler ile gerekli diðer belgelerin incelenmesiyle; iþ kazasý veya meslek hastalýðý sonucu tespit edilen sürekli iþ göremezlik derecesiyle çalýþma gücünün üçte ikisi kaybýna veya sakatlýk derecelerine iliþkin usulüne uygun düzenlenmiþ saðlýk kurulu raporlarý ve diðer belgelere istinaden Kururnca verilen karara ilgililerin itirazý halinde, durum Sosyal Sigorta Yüksek Saðlýk Kurulunca karara baðlanýr. Bu maddenin uygulamasýna iliþkin usul ve esaslar Kururnca çýkanlacak yönetmelikle d.. I. ;,;,',"".i..~~,- uzen enýr..~'""",=.~!:...""";.". i, 'Ý!;(C:~~~::"~ -i,.,,7 '1"" ""i' ';~~:'%,{ ý' 1 56 ~~~! ~~'.: ~~~~ li,:'j! ":~:;~

60 Yersiz ödemelerin geri alýnmasý Madde 130- Kurumca fazla veya yersiz olarak yapýldýðý tespit edilen bu Kanun kapsamýndaki her türlü ödemeler; a) ilgililerin kasýtlý veya kusurlu davranýþlanndan doðmuþsa, hatalý iþlemin tespit tarihinden geriye doðru en fazla on yýllýk sürede yapýlan ödemeler, bu ödemelerin yapýldýðý tarihlerden, b) Kurumun hatalý iþlemlerinden kaynaklanmýþsa, hatalý iþlemin tespit tarihinden geriye doðru en fazla beþ yýllýk sürede yapýlan ödemeler toplamý, ilgiliye teblið edildiði tarihten itibaren bir ay içinde yapýlacak ödemelerde faizsiz, bir aylýk sürenin dolduðu tarihten sonra yapýlacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan kanuni faizi ile birlikte varsa Kurumdaki her türlü alacaðýndankesilerek, yoksa genel hükümleregöre geri alýnýr. ZamanaþýmI ve hakkýn düþmesi Madde 131- Bu Kanuna göre baðlanan gelir ve aylýklarýný tahakkuk ettirildiði tarihlerden itibaren aralýksýz bir yýl sonuna kadar tahsil etmeyenlerin gelir ve aylýklarý durdurulur. Bu Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, iþ kazasý ve meslek hastalýðý ve ölüm sigortasýndan hak kazanýlan gelir ve aylýklar, hakký doðuran olay tarihinden itibaren beþ yýl içinde istenmezse zamanaþýmýna uðrar. Bu durumda olanlann gelir ve aylýklarý, yazýlý istek tarihini takip eden aybaþýndan itibaren baþlar. Ýþ kazasý, meslek hastalýðý, analýk ve ölüm sigortalanndan kazanýlan diðer haklar, hakký doðuran olay tarihinden itibaren beþ yýl içinde istenmezse düþer. Geçici iþ göremezlik ödeneðini veya herhangi bir döneme iliþkin gelir veya aylýðýný beþ yýl içinde almayanlarýn söz konusu ödenek, gelir veya aylýklan ödenmez. Kuruma müracaat etmemenin haklý bir sebebe dayandýðýný genel hükümlere göre ispat edenler hakkýnda yukandaki hükümler uygulanmaz. Ölümü öðrenememiþ olmak, ispat edilmek þartýyla, mücbir sebep sayýlýr. Genel saðlýk sigortasý hükümlerine göre sigortalý veya sigortalýnýn bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin alacaklan, hakký doðuran olayýn öðrenildi ði tarihten itibaren iki yýl içinde istenmezse zamanaþýmýna uðrar, hakký doðuran olay tarihinden itibaren ise beþ yýl sonunda düþer. Avans Madde 132- Kururnca gelir, aylýk veya toptan ödeme iþlemlerine baþlanmýþ bulunan ve gelir veya aylýk baðlanmasýna veya toptan ödeme yapýlmasýna hak kazandýðý anlaþýlan sigortalý veya hak sahipleri ile genel saðlýk sigortasýndan sigortaýýlara ve saðlýk hizmeti sunucularýna tahakkuk etmiþ alacaký.an en geç altmýþ güniçinde ödenir. iþlemlerin gecikmesi halinde tahakkuk eden tutann % 7S'ini geçmemek üzere alacaklanndan kesilmek üzere avans ödenebilir., Ücretlerden kesinti yapýlmamasý Madde 133- Ýþveren, sosyal sigortalar için kendisine düþen yükümlülükler nedeniyle sigorta1ýlann ücretlerinden kesinti yapamaz. f,.:' ~';; ~if~?~);~ 57

61 Özel sigorta mevzuatý hükümleri Madde 134- Özel sigortalara iliþkin mevzuat hükümleri, bu Kanun hükümlerinin yorumlanmasýnda dikkate alýnmaz. Bu Kanun gereðince saðlýk hizmetlerinden yararlananýann ödemekle yükümlü olduklarý katýlým paylan, özel sigorta þirketleri tarafýndan teminat konusu yapýlamaz. Sosyal güvenlik sözleþmelerinin yürütülmesi Madde 135- Sosyal güvenlik sözleþmeleri veya çok taraflý anlaþmalar kapsamýnda yapýlacak her türlü iþlemler ve hesaplaþmalar Kurum tarafýndan yürütülür. Ýlgili anlaþmalarda irtibat kurumuna yapýlan atýflar, Kuruma yapýlmýþ sayýlýr. IKINCI B OLUM Çeþitli Hükümler Sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri ilc ilgili düzenlemeler Madde 136- Sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri ile ilgili yapýlacak her türlü kanuný düzenlemeler bu Kanunda yapýlýr. Bilgi ve belge isteme hakký Madde 137- Kurum, bu Kanýin hükümlerine iliþkin yapýlan soruþturma.lar hakkýnda mahkemelerden ve savcýlýk.lardan, kamu ve özel hukuk tüzel kiþilerinden, gerçek kiþilerden bilgi ve belge isteyebilir. Kariýu idareleri ile iþveren ye sigortalýlar, Kurumun talebi üzerine sigortalýlýkla ilgili bilgi ve belgeleri elektronik ortamda veya yazýlý olarak vern1ek zorundadýr. Vergi, resim ve harç istisnasý Madde 138- Kurum tarafýndan yapýlan bütün iþlemlerle bu iþlemler için ilgililere verilmesi veya bunlardan alýnmasý gereken her türlü evrak ve bunlarýn suretleri ile Kurumun taraf olduðu dava ve icra takipleri her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadýr. Bildirimler Madde 139- Bu Kanun gereðince yapýlacak bildirimler hakkýnda, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayýlý Tebligat Kanunu hükümleri uygulanýr. Uyuþmazlýklarýn çözüm yeri Madde 140- Bu Kanunun uygulanmasýndan doðan uyuþmazlýklar, yetkili iþ mahkemelerinde, iþ mahkemesi bulunmayan yerlerde bu davalara bakmakla görevli mahkemelerdegörülür. ALTýNCý KýsýM Ýdari Para Cezasý Hükümleri Kururnca verilecek idari para cezalarý Madde 141- Bu Kanunda idaýi para cezasý uygulanacak yükümlülükler için; a) 8 inci maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b) ve (c) benýlerinde belirtilen belge ve bildirgeleri Kurumsý;. belirlenen usullere göre ve belirlenen süre içinde vermeyenler her bir ;',;rj~~,~,':;? ;'\1. ~..ot.,'...,:' "" :~~""'~'.;...~"r. "'k..j. ~~,~ ~ 58 I. " " ",."' --'.-.,,~.. ti """,.,!,-t.", "" lý -.' '" 'r~. ".i-,- 'l;,-"..-,., ",,",Cc,,"

62 sigortalý için aylýk asgari ücret tutannda, bildirilmeyen sigortalýlann çalýþma izni olmamasý durumunda asgari ücretin iki katý tutannda idari para cezasý uygulanýr. b) 11 inci maddede belirtilen bildirgeyi Kururnca belirlenen usullere göre ve belirlenen süre içinde Kuruma vermeyenlere; 1) Kamu idareleri ile bilanço esasýna göre defter tutmak zorunda olanlar için üç aylýk asgari ücret tutannda, 2) Diðer defterleri tutmak zorunda olanlar için iki aylýk asgari ücret tutannda, 3) Defter tutmakla yükümili olmayanlar için bir aylýk asgari ücret tutannda, idari para cezasý uygulanýr. c) 117 nci maddenin birinci fýkrasý uyannca verilmesi gereken belgeleri Kururnca belirlenen usullere göre ve belirlenen süre içinde vermeyeniere her bir fiil için; 1) Belgenin asýlolmasý halinde aylýk asgari ücreti n üç katýný geçmemek kaydýyla Kuruma verilmiþ belgede kayýtlý sigortalý sayýsý baþýna aylýkasgari ücretin beþte biri tutannda, 2) Belgenin ek olmasý halinde Kuruma verilmiþ olan her bir ek belge için aylýk asgari.ý ücretin sekizde biri tutannda, K' 3) Belgenin Kururnca re' sen düzenlenmesi durumunda aylýk asgari ücretin üç katý tutannda, 4) Belgenin mahkeme karan ile veya Kurum veya diðer kamu idarelerinin denetim elemanlannca yapýlan tespitler sonucunda veya bu idareler 1arafýndan düzenlenen belgelerden hizmetleri veya kazançlan Kuruma bildirilmediði veya eksik bildirildiði saptanan sigortalýlarla ilgili olmasý halinde, belgenin asýl veya ek nitelikte olup olmadýðý, iþverence düzenlenip düzenlenmediði dikkate alýnmaksýzýn aylýk asgari ücretin üç katý tutannda, idari para cezasý uygulanýr. d) 116 ncý madde uyannca Kurumun defter ve belge incelemeye yetkili denetim eleman1.an tarafýndan veya 83 üncü maddenin dördüncü fýkrasýnda belirtilen serbest muhasebeci mali müþavirler ile yeminli mali müþavirlerce düzenlenen raporlaraistinaden Kuruma bildirilmediði tespit edilen eksik iþçilik tutannýn maledildiði her bir ay için aylýk asgari ücreti n üç katý tutannda idari para cezasý uygulanýr. e) 117 nci maddenin onuncu fýkrasý uyannca, ayný maddenin birinci fýkrasýnda belirtilen belgeleri internet, elektronik ve benzeri ortamda Kuruma vermek zorunda olduðu halde, bu yükümlülüðünü yerine getirmeyenýere belgenin asýl veya ek nitelikte olup olmadýðý, yazýlý olarak ve kanuni süresi içinde verilip verilmediði dikkate alýnmaksýzýn aylýk asgari ücretin üç katý tutannda idari para cezasý uygulanýr. f) 117 nci maddenin ikinci fýkrasýndaki yükümlülüðü Kururnca yapýlan yazýlý ihtara raðmen onbeþ gün içinde mücbir sebep olmaksýzýn yerine getirmeyenlere; 1) Bilanço esasýna göre defter tutmakla yükümlü iseler aylýk asgari ücretiý:ý oniki katý tutannda, 2) Diðer defterleri tutmakla yükümlü iseler aylýk asgari ücretin altý katý tutannda, 3) Defter tutmakla yükümlü deðil iseler asgari ücretin üç katý tutannda, 4) Defter, kayýt ve belgelerinin tümünü bu bentte belirtilen süre içinde ibraz etmekle birlikte, yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uygun olarak düzenlemeyeniere, ibraz edilmemesi üzerine uygulanan miktarlan aþmamak kaydýyla her bir geçersizlikhali için, ibraz edilmemesi üzerine uygu1.anan miktarlan aþmamak kaydýyla aylýk asgari ücretin yansý tutannda, idari para cezasý uygulanýr. g) 117 nci maddenin dördüncü fýkrasýnda ve 116 ncý maddenin beþinci fýkrasýnda belirtilen yükümlülükleri belirtilen sürede yerine getinneyenlere aylýk asgari ücretin iki katý tutannda idari para cezasý uygulanýr. ;~:~~~::31~:1\ ~~ ~.;.,, c.,'i, L :,~ ~ ~ 'iý,:ti ~,;'~~:~~~:-.-,;:).;f,,li 59

63 h) 8 inci maddenin üçüncü fýkrasýnda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kurum ve kuruluþlar ile gerçek ve tüzel kiþilere aylýk asgari ücret tutannda idari para cezasý uygulanýr. i) 84 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (a) bendi dýþýndaki bentlerinde sayýlan genel saðlýk sigortalýlannýn 85 inci madde gereði Kururnca belirlenen usilllere göre ve belirlenen süre içinde Kuruma bildirilmemesi halinde her bir sigortalý için aylýk asgari ücret tutannda idari para cezasý uygulanýr. j) Saðlýk hizmeti sunulmadýðý halde saðlýk hizmetini fatura edenler; faturayý veya faturaya dayanak oluþturan belgeleri gerçeðe aykm olarak düzenleyenler; 88 inci madde gereðince kapsam dýþý tutulan saðlýk hizmetlerini kapsam içinde olan saðlýk hizmetleri gibi gösterenler; saðlýk hizmetlerine hak kazanmayan kiþilere sunduklan saðlýk hizmetlerini her ne þekilde olursa olsun Kuruma fatura edenler hakkýnda genel hükümlere göre ceza kovuþturmasý yapýlýr. Bu fiiller nedeniyle Kurumun yersiz ödediði tutar geri alýnýr ve yersiz ödenen tutann beþ katý idari para cezasý uygulanýr. Aynca bu fiili iþleyf saðlýk hizmeti sunucularýnýn varsa Kurum ile yaptýklarý sözleþmeleri, bir yýl içinde ikind tekrannda altý ay süre ile feshedilir. k) 96 ncý maddede sayýlan kimlik tespiti yükümlülüðünü yapmayan ve bu nedenle Kurumun zarara uðramasýna sebebiyet veren saðlýk hizmeti sunuculanndan uðranýlan zarann beþ katý idari para cezasý uygulanýr. Aynca Kurumun yersiz ödediði tutar geri alýnýr. 1) Kurumun mahsup suretiyle tahsilini yaptýðý haller hariç olmak üzere, 93 üncü madde gereðince alýnmasý gereken katýlým paylanný tahsil etmeyen saðlýk hizmeti sunucularýna, ilk fiilde tahsil edilmeyen katýlým payýnýn on katý tutannda idari para cezasý uygulanýr. Fiilýn her tekrannda idari para cezasý uygulanmaya devam edilir ve aynca saðlýk hizmeti sunucusu ile yapýlan sözleþme üç ay süreyle feshedilir. Ýdari para cezasý uygulanmasý 8, 11 ve 117 nci maddelerde belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi yükümlillüðünü kaldýrmaz. Ýdari para cezalan ilgiliye teblið edilmekle tahakkuk eder ve teblið tarihinden itibaren Kuruma onbeþ gün içinde ödenir veya ayný süre içinde Kurumun ilgili ünitesine itiraz edilebilir. Ýtiraz takibi durdurur. Kururnca itirazý reddedilenler, karann kendilerine teblið tarihinden itibaren altmýþ gün içinde idare mahkemesine baþvurabilir. Mahkemeye baþvurulmasý idari para cezasýnýn takip ve tahsilini durdurmaz. Teblið tarihinden itibaren onbeþ gün içinde Kuruma ödenmeyen idari para cezalan, 121 inci madde hükmü gereðince hesaplanacak gecikme zammý ile birlikte tahsil edilir. Fiilýn iþlendiði günden itibaren beþ yýl içinde teblið edilmeyen idari para cezalarý zamanaþýmýna uðrar. Yürürlükten YEDÝNCÝ KýsýM Kaldýrrlan, Deðiþtirilen,Son ve Geçici Hükümler BIRINCI BOLUM Deðiþtirilen ve Yürürlükten Kaldýrýlan Hükümler Diðer kanunlardaki atýflar Madde 142- Bu Kanunla yürürlükten kaldmlmayan hükümleri saklý kalmak kaydýyla, 506 sayýlý, 1479 sayýlý, 2925 sayýlý, 2926 sayýlý ve 5434 sayýlý kanunlara yapýlan atýflar ile diðer kanunlarda sigorta yardýmlanna ve yükümlülüklerine, sigortalýlýða ve hak sahipliði (,j,~ji;~:~}\ 60

64 þartlanna, saðlýk hizmeti veya tedavi bedellerinin ödenmesine iliþkin yapýlan atýflar bu Kanunun ilgili maddelerine yapýlmýþ sayýlýr. Deðiþtirilen hükümler Madde 143- a) 5434 sayýlý Kanunun; 1) 64 üncü maddesinin birinci fýkrasýnda yer alan "Vazife malullerinden bu malüllliklere" ibaresi, "Muvazzaf ve yedek subay, astsubay, uzman jandarma çavuþ, uzman çavuþ, erbaþ ve erler (gönüllü erler dahil) ile Türk Silahlý Kuvvetlerince görevlendirilen kamu görevlileri ile diðer sivil görevlilerden;" þeklinde, 2) 64 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (e) bendi; "e) Anayasanýn 92 nci maddesi uyannca yabancý ülkelere Türk Silahlý Kuvvetleri gönderilmesini gerektiren durumlarda, birliklerin bulunduklan yerlerden hareketlerinden itibaren yurt içinde, yurt dýþýnda.veya yurda dönüþsýrasýnda Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 20 nci maddesinde belirtildiði þekilde sürekli iþ göremezlikgelirine esas olacak þekilde meslekte kazanma gücünün azalmasý veya ayný Kanunun 3) inci maddesine göre malül sayýlmayý gerektirecek derecede malülolanlara harp malülü denft." þeklinde, 3) 64 üncü maddesinin ikinci fýkrasýnda yer alan "bulunduklan derecenin bir üst derecesindeki ayný kademesinin emekli aylýðý baðlanmasýna esas gösterge tablosundakarþýlýðý olan derece veya kademesi üzerinden" ibaresi, "bir üst derecesinin veya kademesinin prime esas kazancý üzerinden" þeklinde, 4) 64 üncü maddesinin altýncý fýkradan sonra gelen tablo; " Ýþ Göremezlik Derecesi % 81 ve üzeri % % %41-50 % % % þeklinde, Ek Göstergeler ll00 ýooo 900 SO" ) Mülga ek 19 uncu maddesinin üçüncü fýkrasý; "Vazife malulü erlerle, bunlann dul ve yetimlerine ödenecek aylýk veya gelirlerin alt sýnýn Sosyal Sigortalar ve G~nel Saðlýk Sigortasý Kanununun 34 üncü veya 45 inci maddeleri hükümlerine göre belirlenir" þeklinde, b) 2925 sayýlý Tanm iþçileri Sosyal Sigortalar Kanununun 30 uncu maddesi; "Bu Kanunun gerektirdiði her türlü yardým ve ödemeler için sigortalýlardan % 12,5'i genel saðlýk sigortasý primi olmak üzere % 32,5 oranýnda prim alýnýr." þeklinde, c) 3294 sayýlý Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fýkrasý;" Ancak, sosyal güvenlik kuruluþlanna tabi olan ve bu kuruluþjardanaylýk ve gelir alanözürlillerin, tedavi giderleri ile fonksiyon kazandýncý ortopedik ve diðer yardýmcý araç ve gereçlerin kurumlarca karþýlanamayan kýsmý, Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 84 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn (b) bendinin (1) numaralý alt bendinde sayýlan genel saðlýk sigortalýsý ve bakmakla yükümlü olduðu kiþilerin ayný kanun gereði ödedikleri katýlým paylan bu Kanun kapsamýndadýr." þeklinde deðiþtin Imi þ~j[~~"\,,,\.;- 61

65 Yürürlükten kaldýrýlan kanunlar ve hükümler Madde 144- a) 17/7/1964 tarihli ve 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 81 inci, geçici 82 nci ve geçici 87 nci maddeleri hariç diðer maddeleri, b) 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayýlý Esnaf ve Sanatkarlar ve Diðer Baðýmsýz Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun geçici ýo uncu ve geçici II inci maddeleri hariç diðer maddeleri, c) 29/8/1977 tarihli ve 2108 sayýlý Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasasýnýn 4 üncü ve 5 inci maddeleri, d) 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayýlý Tanrnda Kendi Adýna ve Hesabýna Çalýþanlar Sosyal Sigortalar Kanunu, e) 24/5/1983 tarihli ve 2829 sayýlý Sosyal Güvenlik Kurumlanna Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleþtirilmesi Hakkýnda Kanun,. f) 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayýlý Tanm Iþçileri Sosyal Sigortalar Kanununun 1 inci, 2 nci, 4 üncü, 5 inci, 13 ila 17 nci maddeleri, f g) 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayýlý Yurt Dýþýnda Bulunan Türk Vatandaþlannýn Yurt Dýþýnda Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakýmýndan Deðerlendirilmesi Hakkýnda Kanun. h) l4/7/l965 tarihli ve 657 sayýlý Devlet Memurlan Kanununun l05 inci, l07 nci, l88 inci, 207 nci, 209 uncu ve ek 22 nci maddeleri, ý) 8/6/l949 tarihli ve 5434 sayýlý Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandýðý Kanununun, l2 ila 19 uncu maddeleri, 23 üncü maddesi, 30 ila 39 uncu maddeleri, 4l ila 55 inci maddeleri, 57 ila 63 üncü maddeleri, 66 ila 7l inci maddeleri, 72 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fýkralan, 73 ila 77 nci maddeleri, 80 ve 8l inci maddeleri, 82 inci maddesinin (a), (b), (c) ve (ç) bentleri, 83 ila 9l inci maddeleri, 93 ila ýoo üncümaddeleri, l02 nci maddesi, l05 ila t07 nci maddeleri, ll2 i.lft135 inci maddeleri, ek 1 ila ek 19 uncu maddeleri, ek 21ilft ek 35 inci maddeleri, ek 38 ila ek 67 nci maddeleri, ek 69 ve ek 70 inci maddeleri, ek 72 ila ek 76 ncý maddeleri, ek 80 inci maddesi, geçici 1 ila geçici 204 üncü maddeleri, geçici 207 ila geçici 2l2 nci l1)addeleri, ek geçici 1 ila ek geçici 23 üncü maddeleri, i) l/lo/l992 tarihli ve 384l sayýlý Kanunun geçici 1 inci maddesý, 24/ll/l994 tarihli ve 4049 sayýlý Kanunun geçici 1 inci maddesi ve l3/6/200l tarihli ve 4677 sayýlý Kanunun geçici 1 inci maddesi, j) l4/ll/l988 tarihli ve 3ll sayýlý Memurlar ve Diðer Kamu Görevlileri ile Ýlgili Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 3 üncü maddesi, k) 25/8/l999 tarihli ve 4447 sayýlý Ýþsizlik Sigortasý Kanununun 56 ncý maddesinin (C) fýkrasý, 1) 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayýlý Avukatlýk Kanununun 186 ila 188 inci ve 191 inci maddeleri, m) 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayýlý Noterlik Kanununun, 201 ila 203 üncü maddeleri, n) 7/5/1987 tarihli ve 335~ sayýlý Saðlýk Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin (d) bendi ile geçici 3 üncü maddesi, o) 22/1/1990 tarihli ve 399 sayýlý Kamu iktisadi TeþebbüsleriPersonel Rejiminin Düzenlenmesi ve 233 Sayýlý Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazý Maddelerinin Yürürlükten. Kaldýnlmasýna Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 32 nci maddesindeki "resmi ve özel saðlýk kuruluþlannda ayakta ve yatarak tedavileri ile" ibaresi, p) 4/6/1937 tarihli ve 3201 sayýlý Emniyet Teþkilatý Kanununun 89 uncu maddesi, r) 4/2/1924 tarihli ve 406 sayýlý Telgraf ve Telefon Kanununun ek 23 üncü maddesi, s) 1/11/1983 tarihli ve 2937 sayýlý Devlet istihbarat Hizmetleri ve Milli istihbarat Teþkilatý Kanununun 18 inci maddesi, f'~:!~ ý:. -"..,ý',.,,~,....'~ 'O\ 62 (%gg~d ~:')

66 t) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayýlý Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn (f) bendi ile (g) bendinde yeralan "ve tedavileri yaptýnlýr" ibaresi, u) 23/4/1981 tarihli ve 2453 sayýlý Yurt Dýþýnda Görevli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnda yer alan "ile yaralanan veya sakat kalanlann tedavi giderleri" ibaresi, v) 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayýlý Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayýsiyle Alýnacak Tedbirlerle Yapýlacak Yardýmlara Dair Kanunun ýo uncu maddesinin üçüncü ve dördüncü fýkralan, y) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayýlý 65 Yaþýný Doldunnuþ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaþlanna Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanunun 7 nci maddesi, z) 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayýlý Ýstiklal Madalyasý Verilmiþ Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Þeref Aylýðý Baðlanmasý Hakkýnda Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fýkrasý, yürürlükten kaldýnlmýþtýr. Diðer kanunlann bu Kanuna aykýn hükümleri uygulanmaz. ÝKÝNCÝ BÖLÜM Geçici ve Son Hükümler Yönetmelikler Madde 145- Bu Kanunda çýkanlmasý öngörülen yönetmelikler Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yýl içerisinde yürürlüðe konulur. Geçici Madde sayýlý, 1479 sayýlý, 2925 sayýlý, 2926 sayýlý ve 5434 say~11 kanunlara göre ödenen aylýk, gelir, tazminat, harp malullüðü zammý ve diðer ödeneklerin verilmesine devam edilir. Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarih itibanyla 506 sayýlý ve 1479 sayýlý kanunlara göre ödenmekte olan sosyal yardým zammý ile telafi edici ödeme tutarlan, 5434 sayýlý Kanun gereðince emekli aylýðý almakta olanlara ödenmekte olan makam ve yüksek hakimlik tazminatý, görev ve temsil tazminatý ile 27/7/1967 tarihli ve 926 sayýlý Türk Silahlý Kuvvetleri Personel Kanununa göre ödenmekte olan kadrosuzluk tazminatý, ek ödemeler ve yardýmlar bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihte ödenen tutarlar esas alýnarak ilgililerin gelir ve ayýýklanna ilave edilerek ödenir. Sosyal yardým zammýnýn ilavesinde tamamý daðýtýlacak þekilde hak sahiplerinin gelir ve aylýklardaki hisseleri esas alýnýr. Baðlanmýþ aylýk ve gelirler, 21 ve 78 inci maddelere göre artýnlýr. Geçici Madde 2- Bu Kanunun yürürlüðe girdiðitarihten önce 506 sayýlý, 1479 sayýlý, 2925 sayýlý, 2926 sayýlý ve 5434 sayýlý kanunlaratabi olanlara baðlanacak aylýklar aþaðýdaki þekilde hesaplanýr: a) Sigortalýnýn veya iþtirakçinin bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihe kadar geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayýlanna veya fiili hizmet süresine ait aylýk; sigortalýnýn bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce tabi olduðu son kanun hükümlerine göre, aylýk talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayýsý veya fiili hizmet süresi üzerinden, bu Kanunun yürürlük tarihi itibanyla hesaplanacak ayýýðinýn bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihe kadarki i... ;: ;.;; ~ ",;:'~;,:;~'~~:.:;, "~ ~ :,)~ ;,~!:::,:~i:~;'~':;~"'-: :;;;..~:;:~ 63

67 prim ödeme gün sayýsý veya fiilý hizmet süresi ile orantýlý bölümü, aylýk baþlangýç tarihine kadar geçen takvim yýllan için, her yýl gerçekleþen prime esas kazançta deðiþim oranýnýn % 50' si ve Aralýk ayýna göre Devlet Ýstatistik Enstitüsü tarafýndan açýklanan en son temel yýllý kentsel yerler tüketici fiyatlan indeksindeki deðiþim oranýnýn % 50' si toplanarak bulunacak oran kadar artinlarak hesaplanýr. b) Sigortalýnýn veya iþtirakçinin bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten sonra geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayýlanna ait aylýðý, aylýk talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayýsý üzerinden 39 uncu madde hükümlerine göre hesaplanacak aylýðýnýn, bu Kanunun yürürlük tarihinden sonraki prim ödeme gün sayýsýna orantýlý bölümü kadardýr. c) Aylýk, Ca) ve Cb) bentlerine göre hesaplanan kýsmi aylýklann toplamýndan oluþur. Yýlýn ikinci altý aylýk döneminde baþlayan aylýklar aynca 39 uncu maddenin son fýkrasýna göre artinlarak belirlenir. d) Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce 5434 sayýlý Kanunun ek 68 inci maddesine göre hakedilmiþ olan makam veya yüksek hakimlik,temsil veya görev tazminatlan bu maddenin Ca) bendinde belirtilen kýsmi aylýklannýn hesabýnda dikkate alýl}ir. Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra hak kazanýlan aylýklann hesaplanmasýnda mülga 2829 sayýlý Kanun hükümleri dikkate alýnýr. Malullük ve ölüm aylýklan, yukandaki fýkralarda belirtilen hükümler esas alýnarak, 34 üncü veya 45 inci madde hükümlerine göre hesaplanýr. Geçici Madde sayýlý Kanunun millga geçici 20 nci maddesi kapsamýndaki bankalar, sigorta ve reasürans þirketleri, ticaret odalan, sanayi odalan, borsalar veya bunlann teþkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuþ bulunan sandýklanniþtirakçileri ile malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigortasýndan aylýk veya gelir c:ý.lanlarý ile bunlaý'ýr. 1 idk sahipleri herhangi bir iþleme gerek kalmaksýzýn bu Kanunun yayýmý tarihinden itibaren iki yýl içinde Kuruma devredilerek bu Kanun kapsamýna alýnýr. Devir tarihi itibanyl~. sandýk iþtirakçileri 4 üncü maddenin Ca) bendi kapsamýnda sigortalý sayýlýrlar. Devre esas olmak üzere Bakanlýk, Maliye Bakanlýðý, Hazine Müsteþarlýðý, Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatý Sigorta Fonu, Kurum ve devralýnacak sandýðý temsilen birer üyenin katýlýmýyla oluþturulacak komisyonca, her bir sandýk için sandýktan aynlan iþtirakçiler de dahilolmak üzere, devir tarihi itibanyla devredilen kiþilerle ilgili olarak 506 sayýlý Kanun ve bu Kanun kapsamýndaki sandýk yükümlülüðünün peþin deðeri belirlenir. Peþin deðerin aktüeryal hesabýnda kullanýlacak teknik faiz oraný en uzun vadeli hazine borçlanma senedi faiz oraný dikkate alýnarak reelolarak belirlenir. Belirlenen peþin deðer, yedi yýl içinde, yýllýk eþit taksitlerle her yýl için ayn ayn Hazine Müsteþarlýðýnca açýklanacak bir önceki yýla ait Yeni Türk Lirasý cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin yýllýk ortalama faizi üzerinden sandýklardan ve bu sandýk iþtirakçilerini istihdam eden kuruluþlardan müteselsilen Kururnca bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Devir iþlemi tamamlanýncaya kadar, sandýk iþtirakçilerine saðlanan sosyal sigorta yardýmlan ile iþtirakçilerin primlerinin tahsiline bu Kanun hükümlerine göre sandýklarca devam edilir. to: :?,-\. i:- ;,",, '" : j'" 'i,". '",'".l' ':'~~J~;:.;,;.~~ i; ':~.;~R:;:'?:~~~;;~ '1i~,~:j~ 64

68 Bu madde kapsamýndaki yükümlülüklerin devrinden sonra sandýklar, bu Kanun ve 506 sayýlý Kanunun öngördüðü sigoý1a yardýmlannýn üzerinde saðladýklan sigorta yardýmlanna devam edebilirler. Devralýnan iþtirakçileýin hizý..ct )'ýllan ve pýimleri ödemek veya ödenmiþ olmak suretiyle bu Kanuna göre emsallerine uygun olarak intibaklanllin yapýlmasý da dahilolmak üzere, bu maddenin uygulamasýna iliþkin usul ve esaslar, sandýklann faaliyet gösterdikleri sektörler itibanyla ayn ayn olmak üzere, temsil edildikleri en fazla üyeye sahip meslek kuruluþlannca seçilen birer üyenin ve Bakanlýk, Maliye Bakanlýðý, Hazine Müsteþarlýðý, Bankacýlýk Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatý Sigorta Fonu ve Kururnca görevlendirilen birer üyenin katýlacaðý komisyonca müþtereken belirlenir. Söz konusu sandýklar ve sandýk iþtirakçilerini istihdam eden kuruluþlar ile Kurum bu madde uygulamasýna iliþkin tüm iþlemler nedeniyle doðacak her türlü vergi, resim ve harçtan muaftýr. Geçici Madde inci maddede belirtilen yönetmelikler yürürlüðe girinceye kadar, mevcut tüzük ve yönetmeliklerin bu Kanuna aykýn olmayan hükümleri uygulanmaya devam edilir. Geçici Madde 5- Bu Kanunun yürürlüðe girmesinden önce sakatlýk kontenjanýndan göreve baþlayan ve T.C. Emekli Sandýðýna tabi bir göreve devam edip bu Kanunun malfilen emeklilik Þ artý an ný taþýmayanlardan onbeþ yýl hizmeti bulunanlara istekleri halinde yaþlýlýk aylý ðý baðlanýr. Geçici Madde 6- Kamu görevlilerinin emeklilik ikramiyeleri, bu Kanunun yürürlük tarihten itibaren bir yýl süreyle, 5434 sayýlý Kanunun ek 20 nci maddesi ve millga 2829 sayýlý Kanun ile personel kanunlarýna göre Kururnca ödenir ve ilgili kurumlardan tahsilat anýlan maddedeki usulle yapýlýr. Bir yýllýk sürenin dolmcýsmdan itibarcn emekli ikramiyeleri 5434 sayýlý Kanunun ek 20 nci maddesi hükümlerine göre kamu görevlisinin son defa çalýþtýðý kurumunca, çalýþtýðý son kurumun özelleþtirilmesi halinde ise Hazinece ödenir. Emekli ikramiyesine esas alýnacak sürenin hesabýna fiili hizmet süresi zamlan da dahil edilir. Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihe kadar 5434 sayýlý Kanunun mülga 12 nci maddesi uyannca isteðe baðlý iþtirakçi olarak T.C. Emekli Sandýðý ile iliþkilendirilenler ile ayný tarihe kadar isteðe baðlý iþtirakçi olmak üzere baþvuruda bulunanlardan gerekli koþullan saðladýklan anlaþýlanlann bu Kanuna göre isteðe baðlý sigortalý olmaya devam etmeleri qurumunda emekli ikramiyeleri hakkýnda anýlan madde hükümlerinin uygulanmasýna devam olunur. 66 ncý maddede düzenlenen itibari hizmet süreleri emeklilik ikramiyelerinin hesabýnda dikkate alýnmaz. Geçici Madde 7- Bu Kanunun yürür1.üðegirdiðitarihten önce 5434 sayýlý Kanunun millga 87 nci maddesinde sayýlan sebepler nedeniyle görevlerinden aynýan, kurumlannca malüllük ve yaþ haddi dahil re' sen emekliye sevk edilen ve ölenlerden; kesenek iadesi veya toptan ödeme yapýlmak suretiyle hizmetleri tasfiye edilmiþ veya bu süreleri hariç tutularak aylýk baðlanmýþ veya bu sürelerle birlikte aylýða hak kazanmýþ olanlann, kendileri veya dul ve yetimlerinin bu Kanunun 42 nci maddede belirtilen esaslara göre hesaplanacak olan meblaðý ayný maddedeki þartlarla Kuruma ödemeleri halinde, paranýn ödendiði tarihi takip eden j 65

69 aybaþýndan itibaren kendilerine veya bu tarihte aylýða müstehak dul ve yetimlerine aylýk baðlanýr veya baðlanmýþ aylýkian düzeltilir. Ancak bu kiþilere emekli ikramiyesi ödenmez. Kesenek veya toptan ödemeleri zamanaþýmýna uðramýþ olmasý nedeniyle hizmetleri tasfiye edilmiþ olanlann, tasfiye edilmiþ süreleri bu Kanuna göre birleþtirilecek hizmetlerden kabul edilir. Geçici Madde sayýlý Kanuna göre aylýða hak kazanamayýp bu Kanunda yapýlan düzenlemelere göre aylýða hak kazananlann prime esas kazancý olarak, bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihteki emsali sigortalýnýn prime esas kazancý kabul edilir. Bu durumdakilerin aylýk veya gelirleri yukandaki fýkraya göre hesap edilecek prime esas kazanca, bu Kanuna göre hak edilen aylýk ve kazancýn hesap edilmesine iliþkin maddelerinin uygulanmasý suretiyle bulunur. t" Geçici Madde sayýlý Kanuna göre 1/4/1981 tarihinden önce'malfillük, yaþlýlýk ve ölüm sigortalanna tescil edilmiþ olanlar hakkýnda bu Kanunun 52 nci maddesinin ikinci fýkrasýndaki sigortalýlýk süresinin 18 yaþýn doldurolduðu tarihten baþlayacaðýna iliþkin hükmü uygulanmaz. Geçici Madde ýo- Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihten önce 506 sayýlý Kanunun mülga ek 5 inci maddesi kapsamýnda geçen itiban hizmet süreleri, bu Kanunun 54 üncü maddesinde belirtilen fiili hizmet süreleri zammý olarak deðerlendirilir. Geçici Madde sayýlý, 1479 sayýlý, 2925 sayýlý, 2926 sayýlý ve 5434 sayýlý kanunlara tabi ajarak geçen hizmet, fiilý hizmet süresi zammý, itibaýl hizmet: O:. :: :~, borçlandmlan süreler ve sigortalýlýk süreleri bu Kanuna tabi olarak geçmiþ sayýlýr. Kamu görevlilerinden borçlandmldýklan paralardan ödenmeyen klsmý var ise, prime esas kazanç tutarlanndan sigortalý hissesi oranýnda iþverenleri tarafýndan aylýklanndan tahsil edilerek Kuruma ödenir. Geçici Madde 12- Bu Kanunun yürürlüðe girdiði tarihte kamu idarelerinde hizmet akdi ile veya sözleþmeli olarak çalýþanlardan; ilgili kanunlarý gereði 5434 sayýlý Kanun ile iliþkilendirilenler ayný statüde çalýþmaya devam ettikleri sürece bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fýkrasýnýn Cc) bendine göre sigortalý sayýlýrlar. Geçici Madde sayýlý Kanunun mülga geçici 191 inci ve mülga geçici 192 nci maddeleri uyannca, istekleri üzerine 399 sayýlý Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kurumlarda sözleþmeli olarak çalýþmakta iken bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci ve geçici 1 inci maddelerine göre zorunlu olarak, özelleþtirilen kurumlarda sözleþmeli olarak çalýþtýnlmakta iken 28/5/1986 tarihli ve 3291 sayýlý Kanunun Anayasa Mahkemesi tarafýndan iptal edilen 16 ncý ve 5434 sayýlý Kanunun ek 71 inci maddeleri uyannca ve sözleþmeli olarak çalýþtýklan kurumun özel. kanunundaki hükümler nedeniyle T. C. Emekli Sandýðý ile ilgilendirilmiþ olanlann bu hizmetleri bu Kanuna tabi olarak geçmiþ sayýlýr. Geçici Madde 14- Ýlgili kamu kurumlannca Kuruma ödenmeyen sosyal yardým zamlan, Hazine tarafýndan ilgili kamu kurumlanndan tahsil edilmek üzere Kuruma ödenir. 66