Kay s Kükürtlemesi Yapan İşçilerde Sülfür Dioksit Maruziyetinin Solunum Sistemi Üzerine Etkisi
|
|
- Oz Altan Özal
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Kay s Kükürtlemesi Yapan İşçilerde Sülfür Dioksit Maruziyetinin Solunum Sistemi Üzerine Etkisi Nurhan KÖKSAL*, Münire GÖKIRMAK*, H. Canan HASANOĞLU*, Zeki YILDIRIM*, Ahmet GÜLTEK** * İnönü Üniversitesi Turgut Özal T p Merkezi, Göğüs Hastal klar Anabilim Dal, ** İnönü Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, MALATYA ÖZET Amaç: Kayısı kükürtleme işlemi sırasında ortaya çıkan sülfür dioksit (SO 2 ) i inhale eden işçilerde, SO 2 nin solunum sistemi üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Yöntem: Çalışmaya 15 ayrı kayısı bahçesinde çalışan 69 gönüllü işçi alındı. Bütün kayısı bahçelerinde havadaki SO 2 seviyesi ölçüldü. SO 2 maruziyeti öncesinde, sırasında ve sonrasında tüm işçilerin solunum semptom skorları hesaplandı. Maruziyet öncesi ve sonrasında fizik muayeneleri ve solunum fonksiyon testleri yapıldı. İşçilerin maruziyetten önce ölçülen solunum fonksiyonları ile çalışma süreleri arasında bir korelasyon olup olmadığı incelendi. Bulgular: Ölçülen SO 2 düzeyleri ppm ile ppm arasında değişmekteydi. SO 2 maruziyeti sırasında dispne, öksürük, boğazda yanma, göz ve burun irritasyonu geliştiği gözlendi. Maruziyet öncesinde fizik muayeneleri normal olan 4 işçide maruziyet sonrasında oskültasyonda sibilan ronküsler saptandı. SO 2 maruziyeti sonrasında zorlu vital kapasite (FVC), birinci saniye zorlu ekspiratuvar volüm (FEV 1 ), %FEV 1 /FVC, tepe ekspirasyon akım hızı (PEFR), zorlu ekspirasyon ortası akım hızı (FEF 25-75% ), vital kapasitenin %75, %50 ve %25 indeki akım hızları (Vmax 75, Vmax 50, Vmax 25 ) önemli ölçüde azaldı; bu parametrelerdeki ortalama düşüş miktarları sırasıyla 0.16 L (p< 0.05), 0.39 L, %5.22, 1.39 L, 0.82 L/sn, 0.45 L/sn, 0.75 L/sn ve 1.03 L/sn (p< 0.001) olarak ölçüldü. FEV 1, FEV 1 /FVC oranı ve FEF 25-75% deki düşüşler SO 2 in solunum fonksiyonları üzerine olan akut etkisinin daha ziyade obstrüktif nitelikte olduğunu düşündürdü. İşçilerin çalışma süreleri ile de yalnız FVC (% beklenen) arasında zayıf bir negatif korelasyon olduğu görüldü. Yorum: Kayısı kükürtleme işlemi sırasında meydana gelen yüksek düzeyde SO 2 maruziyeti mukoz membranlarda irritasyona ve solunum fonksiyonlarında daha ziyade obstrüktif tipte azalmaya neden olmaktadır. Anahtar Kelimeler: Sülfür dioksit, bronkokonstriksiyon, pulmoner fonksiyon testleri SUMMARY The Effect of Sulfur Dioxide Exposure on Respiratory Systems of the Workers Involved in Apricot Sulfurization Objective: To investigate the effects of inhaled SO 2, which emerged during the sulfurization process of apricots, on respiratory systems of the workers. 56
2 Method: Sixty-nine volunteer workers of 15 different apricot farms participated in the study. SO 2 levels in air were measured in each farm. Respiratory symptom scores of the workers were calculated before, during, and after SO 2 exposure. Physical examinations and pulmonary function tests of the workers were performed in preand post-exposure period. A correlation analysis was made between pre-exposure pulmonary function tests and work duration of the workers. Results: The measured SO 2 levels ranged between and ppm. Dyspnea, cough, feeling of sore throat, eye and nose irritation were observed during SO 2 exposure. Four workers who had normal physical findings before exposure, were found to have wheezing on auscultation after exposure. A significant decrease was observed in forced vital capacity (FVC), forced expiratory volume in one second (FEV 1 ), FEV 1 /FVC %, peak expiratory flow rate (PEFR), forced midexpiratory flow rate (FEF 25-75% ), flows at 75 percent of vital capacity (Vmax 75 ), flows at 50 percent of vital capacity (Vmax 50 ) and flows at 25 percent of vital capacity (Vmax 25 ) after SO 2 exposure and the mean decrease in pulmonary function parameters was, 0.16 L (p< 0.05), 0.39 L, 5.22%, 1.39 L, 0.82 L/s, 0.45 L/s, 0.75 L/s and 1.03 L/s, respectively (p< 0.001). Decrements in FEV 1, FEV 1 /FVC % and FEF 25-75% suggested that the acute effect of SO 2 on pulmonary functions was mostly in obstructive pattern. The work duration of the workers showed only a weak negative correlation with FVC (% predicted). Conclusion: Acute exposure to high levels of SO 2, causes irritation of mucous membranes, and decreases pulmonary function parameters mostly in obstructive pattern, during the process of apricot sulfurization. Key Words: Sulfur dioxide, bronchoconstriction, pulmonary function tests GİRİŞ G da sektöründe, sülfür içeren ajanlar n antioksidan olarak kullan lmalar yayg nd r. Alt sülfit bileşiği (sülfür dioksit, sodyum sülfit, sodyum bisülfit, potasyum bisülfit, sodyum metabisülfit ve potasyum metabisülfit) yiyecek ve ilaçlarda kullan m yönünden genellikle güvenli olarak s n fland r lm şt r (1). Kay s üretimi ve işlenmesinde ülkemizde birinci s - rada olan Malatya ilinde de kay s üreticileri, kay s - lar n renk ve tadlar n n korunmas ve daha uzun süre saklanabilmeleri için sülfür dioksit (SO 2 ) i kullanmaktad r. Kay s kükürtleme işlemi her y l Temmuz ay nda yap lmakta ve gün sürmektedir. Kay s kükürtleme işinde çal şan işçiler, işlem s ras nda yüksek konsantrasyonda SO 2 solumaktad rlar. Düşük konsantrasyonda SO 2 ye hava yolu cevab, hem sağl kl kişilerde hem de obstrüktif hava yolu hastal ğ olanlarda, birçok araşt rmac taraf ndan incelenmiştir (2-4). Hava kirliliğine neden olan gazlardan biri olan SO 2 nin en s k rastlanan etkisi, ast ml hastalarda oluşturduğu semptomatik bronkokonstriksiyondur (5,6). Mesleksel SO 2 maruziyeti ise kağ t imalat, şeker rafinesi, maden eritilmesi gibi iş kollar nda sözkonusudur (7,8). Literatürde, yüksek konsantrasyonda SO 2 inhale edilmesinin hayvan modellerindeki etkilerine dair yay nlar bulunmakla birlikte, tar m sektöründe yüksek konsantrasyonda SO 2 ye mesleksel maruziyet ile ilgili bir çal şma yoktur (9-11). Çal şmam z, kay s kükürtleme işlemi s ras nda SO 2 ye maruz kalan işçilerde, bu maruziyetin solunumsal semptomlar ve pulmoner fonksiyon testleri üzerine etkilerini incelemek üzere düzenlenmiştir. GEREÇ ve YÖNTEM İşçiler Çal şmaya 15 farkl kay s bahçesinde çal şan gönüllü işçiler al nd. İşçiler kay s kükürtlemesi işinde mevsimlik işçi olarak, her yaz, gün çal şmaktayd lar. Bütün işçilerin yaşlar ve çal şma süreleri (çal şt klar y l say s ) kaydedildi. Bütün işçilerden sigara öyküleri, şimdiki ve geçmiş hastal k öyküleri, ilaç öyküleri al n p kaydedildi ve hepsinin fizik muayeneleri yap ld. Allerjisi veya bilinen pulmoner veya sistemik hastal ğ olanlar çal şma d ş nda b rak ld. Çal şmaya al nan işçilerden, gözde kaş nma, burun ak nt s, burun t kan kl ğ, boğazda kaş nma veya yanma, öksürük, nefes darl ğ, balgam ç karma, göğüs ağr s ve ateş hissi semptomlar n 0 (hiç semptom yok) ve 3 (çok şiddetli) aras nda derecelendirmeleri istendi. İşçiler semptomlar n derecelendirmesini maruziyetten önce, maruziyet s ras nda ve sonras nda yapt lar. Bu üç dönemdeki semptom skorlar n n karş laşt r lmas için, herbir işçinin herbir semptoma verdiği skorlar kullan ld. Ayr ca, işçilerin maruz kald klar SO 2 konsantrasyonu ile semptom skorlar aras nda korelasyon olup olmad ğ araşt r ld. Solunum Fonksiyon Testleri (SFT) SO 2 maruziyeti öncesinde ve sonras nda tüm işçilerde, zorlu vital kapasite (FVC), birinci saniye zorlu ekspiratuvar volüm (FEV 1 ), FEV 1 /FVC oran, zorlu ekspirasyon ortas ak m h z (FEF 25-75% ), tepe ekspirasyon ak m h z (PEFR), vital kapasitenin %75, %50 ve %25 indeki ak m h zlar (Vmax 75, Vmax 50, Vmax 25 ) ölçüldü. Spirometri, portabl bir spirometre 57
3 Köksal N, Gökırmak M, Hasanoğlu HC, Yıldırım Z, Gültek A ile (Cosmed, P/N: CO , SIN: , Roma-Italy) Amerikan Toraks Derneği kurallar na göre yap ld. Referans değerler olarak Knudson 83 al nd. Ölçümler üç kez tekrarland ve analiz için en iyi ölçüm değerleri kullan ld. Maruz kal nan SO 2 konsantrasyonu ile, SFT parametrelerindeki düşüş aras nda bir korelasyon olup olmad ğ na bak ld. Maruziyet öncesi ve sonras nda ölçülen SFT parametrelerindeki farklar sigara içen ve içmeyen hastalarda k yasland. Son olarak, varsa maruziyetin kronik etkilerini ortaya koymak üzere, maruziyet öncesindeki SFT değerleri (% beklenen) ile işçilerin çal şma süreleri aras nda korelasyon olup olmad ğ araşt r ld. SO 2 Maruziyeti Kay s kükürtleme işlemi, islim odas ad verilen, iyi izole edilmiş odalarda gerçekleştirilir. İslim odalar - n n hacmi ve herbir kay s bahçesinde kullan lan sülfür miktar kaydedildi. Sülfür, islim odas ndaki bir ocağ n üzerinde eritilir ve gaz hale (SO 2 ) geçer. Kay s lar 8-10 saatlik bir süre boyunca islim odalar nda SO 2 ye maruz b rak l r. Kükürtleme işlemi bittiğinde, islim odas n n kap s aç l r, SO 2 aç k havaya yay l r. SO 2 konsantrasyonlar n n ölçümü islim odalar n n çevresinde aç k havada yap ld. İşçiler, islim odas ndan kükürtlenen kay - s kasalar n ç kart rken, nefeslerini tutmaya çal şmalar na rağmen, SO 2 ye maruz kalmaktad r. Bu işlem yaklaş k olarak 1 saat sürmekte ve işçilerin SO 2 ye maruziyeti maksimum olarak bu süre içinde gerçekleşmektedir. SO 2 Konsantrasyonunun Ölçümü Havadaki SO 2 konsantrasyonu manuel konduktimetrik yöntemle ölçüldü (13). Metoda göre, hacmi bilinen bir miktar hava, dilüe bir hidrojen peroksid solüsyonundan geçirilerek topland. Bu s rada SO 2 hidrojen peroksid ile oksitlenerek sülfürik asite dönüştü; bu da herbir mol SO 2 için, iki mol hidrojen iyonu ve bir mol sülfat iyonu oluşmas ile sonuçland. Artm ş iyonik içeriğe bağl olarak solüsyonun geçirgenliğinde oluşan değişiklik saptand. İstatistiksel Analiz Veriler ortalama ± standart sapma olarak sunulmuştur. Maruziyet öncesi, maruziyet s ras ve sonras ndaki semptom skorlar aras ndaki farklar tekrarl ölçümlerde varyans analizi ile incelendi. İşçilerin maruz kald klar SO 2 konsantrasyonu ile maruziyet s ras nda en çok yak nd klar gözlerde kaş nt, öksürük, nefes darl ğ ve burun ak nt s semptomlar için verdikleri skorlar aras nda korelasyon olup olmad ğ Pearson korelasyon analizi ile araşt r ld. SO 2 maruziyeti öncesi ve sonras ndaki pulmoner fonksiyon parametrelerinin k yaslanmas nda Paired-t testi kullan ld. SFT deki düşüş ile SO 2 konsantrasyon değerleri aras ndaki korelasyonun araşt r lmas nda Pearson korelasyon testi uyguland. Maruziyet öncesi SFT değerleri (% beklenen) ile işçilerin çal şma süreleri (y l olarak) aras ndaki korelasyonun belirlenmesinde de ayn test kullan ld. Sigara içen ve içmeyen işçilerde SFT değişikliklerinin karş laşt r lmas Student s t-testi ile yap ld. p< 0.05 değeri istatistiksel anlaml l k s n r olarak kabul edildi. Tüm verilerin istatistiksel analizinde SPSS program ndan (SPSS, Chicago, IL, USA) yararlan ld. BULGULAR Çal şmaya 15 ayr kay s bahçesinde çal şan 92 işçiden gönüllü olan 69 u al nd. İşçilerin demografik özellikleri Tablo 1 de görülmektedir. İşçilerin ortalama yaş ± y l (15-69), ortalama çal şma süreleri ise ± y l (1-45) olarak saptand. Çal şmam z sonucunda; SO 2 maruziyeti s ras nda, gözlerde kaş nt, nefes darl ğ, öksürük, burun ak nt s, burun t kan kl ğ, boğazda kaş nt veya yanma ve ateş hissi semptomlar nda art ş görülürken (p< 0.001); SO 2 ye yüksek konsantrasyonlarda maruziyetin balgam ç karma ve göğüs ağr s semptomlar na etkisi olmad ğ görüldü. Kükürtleme işleminden bir saat sonra, semptom skorlar oldukça azalm ş olmas na rağmen baz semptomlar için hesaplanan toplam skorlar maruziyet öncesine göre hala yüksekti (Tablo 2). Tablo 1. Çal şmaya al nan 69 işçinin demografik özellikleri. İşçilere ait demografik özelikler Yaş (ortalama ± SD) ± Cinsiyet (erkek/kadın) 69/0 Sigara öyküsü Halen içen 45 (%65.2) Hiç içmemiş 24 (%34.8) Çalışma süresi 1-4 yıl 28 (%40.6) 5-9 yıl 12 (%17.4) yıl 9 (%13.0) yıl 14 (%20.3) yıl 3 (%4.3) 40 yıl ve üzeri 3 (%4.3) 58
4 Tablo 2. SO 2 maruziyeti öncesinde, maruziyet s ras nda ve sonras nda semptomu olan olgular n say ve yüzdeleri ile toplam semptom skorlar. Maruziyetten Maruziyet Maruziyetten önce sırasında sonra Semptomlar Skor Olgu (s) % Skor Olgu (s) % Skor Olgu (s) % F p Gözlerde kaşıntı < Nefes darlığı < Öksürük < Burun akıntısı < Burun tıkanıklığı < Boğazda kaşıntı veya yanma < Ateş hissi < 0.05 Balgam çıkarma Göğüs ağrısı (s)= Sayı; %= Semptomatik olguların yüzdesi. Hastalar n en çok yak nd klar gözlerde kaş nt, öksürük, nefes darl ğ ve burun ak nt s semptomlar ile maruz kald klar SO 2 konsantrasyonu aras nda korelasyon araşt r ld ğ nda, gözlerde kaş nt ve nefes darl ğ semptomlar n n SO 2 konsantrasyonu art ş ile zay f ancak anlaml bir korelasyon gösterdiği (s ras yla r= 0.35, p= 0.003; r= 0.30, p= 0.01) görüldü. SO 2 maruziyeti öncesinde 11 işçinin fizik muayenelerinde, ekspiryumda uzama, solunum seslerinde azalma ve nadir sonor ronküsler duyulmas gibi patolojik bulgulardan biri ya da birkaç saptand. Diğer tüm işçilerin fizik muayeneleri normaldi. Maruziyet sonras nda, nadir sonor ronküsleri olan 2 işçide sibilan ronküsler geliştiği görüldü; önceden fizik muayeneleri normal bulunan 4 işçide de SO 2 maruziyeti sonras nda oskültasyonda sibilan ronküsler al nd. İslimleme odalar n n özellikleri ve ölçülen SO 2 konsantrasyonlar Tablo 3 te görülmektedir. Ölçümlerin aç k havada yap lmas na bağl olarak, herbir kay s bahçesinde ölçülen SO 2 konsantrasyonu oldukça farkl idi. Her ne kadar konsantrasyon ölçümleri, islim odalar n n kap lar aç l r aç lmaz yap lsa da, SO 2 gaz n n aç k havaya yay lmas nedeniyle konsantrasyonun h zla değişmesi sözkonusu idi. Ölçülen SO 2 konsantrasyonlar ile aras nda olup, ortalama ± idi. Yüksek konsantrasyonlarda SO 2 nin işçiler taraf ndan bir saat süresince inhalasyonu SFT de bazal değerlere göre önemli azalma oluşturdu (Tablo 4). FEV 1 de ve FEF 25-75% de meydana gelen azalma (p< 0.001) FVC de oluşan azalmadan (p< 0.05) daha fazlayd, dolay s yla SFT de oluşan değişikliğin daha ziyade obstrüktif tipte olduğu görüldü. FVC, FEV 1, FEF 25-75% ve PEF de görülen düşüşler ile SO 2 konsantrasyonlar aras nda ise korelasyon saptanmad (s ras yla r= -0.01, r= -0.09, r= 0.17, r= -0.08). Kay s kükürtlemesi yapan 69 işçiden 45 (%65.2) i sigara içicisiydi. Sigara içen işçilerde FVC, FEV 1, %FEV 1 /FVC ve FEF 25-75% de s ras yla 0.18 ± 0.38 L, Tablo 3. İslim odalar n n hacim özellikleri, kullan - lan kükürt miktar ve 15 kay s bahçesinde havada ölçülen SO 2 konsantrasyonlar. Bahçe İslim odasının Kükürt miktarı SO 2 konsantrasyonu kodu hacmi (m 3 ) (kg) (ppm) A B C D E F G H I J K L M N O
5 Köksal N, Gökırmak M, Hasanoğlu HC, Yıldırım Z, Gültek A Tablo 4. SO 2 maruziyetinden önce ve sonra ölçülen SFT parametreleri*, ölçülen değerler aras ndaki farklar ve istatistiksel önemi. SFT Maruziyetten Maruziyetten parametreleri önce sonra Fark p FVC (L) 3.95 ± ± ± 0.42 < 0.05 FVC (%) ± ± FEV 1 (L) 3.63 ± ± ± 0.36 < FEV 1 (%) ± ± FEV 1 /FVC (%) ± ± ± 6.75 < PEFR (L/sn) 7.90 ± ± ± 1.06 < PEFR (%) ± ± FEF 25-75% (L/sn) 4.66 ± ± ± 0.70 < FEF 25-75% (%) ± ± Vmax 75 (L/sn) 2.74 ± ± ± 0.54 < Vmax 50 (L/sn) 5.01 ± ± ± 0.79 < Vmax 25 (L/sn) 7.03 ± ± ± 0.94 < * Sonuçlar ortalama ± standart sapma olarak verilmiştir; FVC: Zorlu vital kapasite; FEV 1 : Birinci saniye zorlu ekspiratuvar volüm; PEFR: Tepe ekspirasyon akım hızı; FEF 25-75% : Zorlu ekspirasyon ortası akım hızı; Vmax 75 : Vital kapasitenin %75 indeki akım; Vmax 50 : Vital kapasitenin %50 sindeki akım, Vmax 25 : Vital kapasitenin %25 indeki akım ± 0.36 L, %5.69 ± 7.40, 0.82 ± 0.61 L/sn azalma olduğu görülürken; sigara içmeyen işçilerde ayn parametrelerdeki düşüş, 0.13 ± 0.48 L, 0.36 ± 0.37 L, %4.32 ± 5.36 ve 0.82 ± 0.85 olarak saptand. Sigara içen ve içmeyen kişilerde solunum fonksiyonlar nda SO 2 maruziyetine bağl olarak gelişen bozulma yönünden istatistiksel olarak anlaml bir fark olmad ğ görüldü. İşçilerin çal şma süreleri (y l olarak) ve maruziyet öncesi SFT değerleri aras nda korelasyon araşt r ld - ğ nda ise, yaln z FVC (% beklenen) ile zay f bir negatif korelasyon saptan rken (r= -0.32, p= 0.006); FEV 1 (% beklenen) ve FEV 1 /FVC için bir korelasyon olmad ğ görüldü (Şekil 1). Şekilde görülebileceği gibi işçilerin çal şma süreleri ile %FVC değerleri aras nda pozitif korelasyon saptanmas na neden olan FVC değeri, 45 y ld r çal şan bir işçiye aitti. Bu işçiye ait değer d şar da b rak larak korelasyon analizi tekrarland ğ nda korelasyon saptanamad. TARTIŞMA Çal şmam z sonucunda, kay s kükürtlemesi yapan işçilerde yaklaş k bir saat süreyle yüksek konsantrasyonlarda ( ppm) SO 2 inhale edilmesinin mukozal irritasyona ve SFT parametrelerinde düşmeye neden olduğu görüldü. SO 2 ye maruziyetin normal kişilerde bronkokonstriksiyon oluşturabileceğini gösteren deneysel çal şmalar n ard ndan, pekçok araşt rmac, bu irritan gaz n düşük konsantrasyonlar na k sa süreli maruziyetin bile, ast ml hastalar n pulmoner fonksiyonlar nda önemli değişiklikler oluşturabileceğini ortaya koydular (14,15). Yüksek konsantrasyonlarda ise, hayvanlarda bronkokonstriksiyon oluşturduğu bilinmekle birlikte, bu etkilerin gerçek mesleksel maruziyette ne oranda ortaya ç kt ğ bilinmemektedir (11). Dolay - s yla, SO 2 nin etki mekanizmalar yla ilgili bilgilerin başl ca kaynağ, ast ml kişilerde yap lan deneysel çal şmalard r. Bu çal şmalar n etik aç dan ve teknik olarak yap lmalar güç olduğundan, SO 2 nin etki mekanizmalar ile ilgili bilgiler s n rl düzeydedir. Baz çal şmalarda vagal eferentler yoluyla ortaya ç kan refleks nöronal bir mekanizmadan söz edilirken, diğer çal şmalarda SO 2 ve/veya sülfitin hava yollar ndaki mast hücrelerine veya diğer hücrelere direk etkisi olabileceği öne sürülmektedir (16-20). Yine SO 2 veya sülfitlerin hidrojen iyonlar üreterek asit gibi davrand klar ve hava yollar nda ph değiştirmek yoluyla bronkokonstriksiyon oluşturduklar hipotezi ortaya at lm şt r. Ancak Fine ve arkadaşlar, SO 2 ve bisülfitin bronkokonstriksiyona yaln zca hava yolu ph nda değişiklik oluşturmak yoluyla neden olmad ğ n göstermişlerdir (21). Bir başka çal şmam zda, 60
6 FVC (% beklenen) Y l Şekil 1. Şekilde işçilerin çal şma süreleri ile maruziyet öncesi zorlu vital kapasite değerleri (FVC) (% beklenen) aras ndaki negatif korelasyon görülmektedir (r= -0.32, p= 0.006). kay s kükürtlemesi yapan işçilerde, malondialdehid (MDA) aktivitesinin artt ğ n göstermiştik ki bu da hücrelerde SO 2 maruziyetine bağl artm ş lipid peroksidasyonunun bir göstergesi olabilir (22). Deneysel olarak SO 2 inhalasyonu yapt r lan s çanlarda da MDA seviyelerinin önemli ölçüde artt ğ gösterilmiştir (23). Etlik ve arkadaşlar, bu çal şmalar nda önceden antioksidan vitamin verilen s çanlarda, MDA seviyelerinin önemli ölçüde azald ğ n da göstermişlerdir. Bu çal şmalar sonucunda, kay s kükürtlemesi yapan işçilerde bronş düz kas hücreleri veya diğer hücrelerin membran özelliklerini değiştirerek bronkokonstriksiyon oluşturan lipid peroksidasyonu, yeni bir mekanizma olarak öne sürülebilir. Daha önce insanlarda yap lan pekçok çal şmada soğutma, buharla dezenfekte etme, madencilik ve maden cevherinin eritilmesi, şeker rafinesi, yün ve kağ t hamuru beyazlatma gibi endüstri kollar nda çal şan işçilerde ve hava kirliliği olan yerlerde yaşayan normal ve ast ml kişilerde SO 2 maruziyetinin etkileri incelenmiştir (2-8,24,25). İnsanlarda yüksek konsantrasyonlarda mesleksel SO 2 maruziyeti tan mlanan yay nlar ise yaln zca iş kazalar sonucunda bildirilmiştir (26,27). Rabinovitch ve arkadaşlar, madende patlama sonras nda yüksek konsantrasyonda SO 2 ye maruz kalan ve sigara öyküsü olmayan iki işçinin iki y ll k takip sonuçlar n yay nlam şlar ve yüksek konsantrasyonlarda SO 2 ye akut maruziyetin ciddi hava yolu obstrüksiyonuna neden olduğu ve pulmoner fonksiyonlar ndaki anormalliğin k smen geriye dönüşlü olduğunu öne sürmüşlerdir (26). Benzer şekilde, yüksek konsantrasyonlarda SO 2 ye kaza sonucu maruz kalan 6 maden işçisinin 13 y ll k takibi sonucunda da işçilerin baz lar nda reaktif hava yolu disfonksiyonu sendromu geliştiği gözlenmiştir (27). SO 2 nin kokusu ppm gibi düşük konsantrasyonlarda bile alg lanabilir. 5 ile 10 ppm aras ndaki konsantrasyonlarda SO 2, konjuktiva ve nazal mukozada irritasyona neden olur. 50 ppm den daha yüksek konsantrasyonlarda ise, hava yollar, akciğer parankimi ve pulmoner damar sisteminde ciddi ve yoğun patolojik değişiklikler oluşur (26). Çal şmam zda ölçülen SO 2 konsantrasyonlar oldukça yüksek olmas - na rağmen, işçilerde gözlenen patolojik bulgular göreceli olarak daha hafiftir. Bu durum, çal şman n aç k havada yap lmas na ve kükürtleme işlemi s ras nda işçilerin SO 2 ye göreceli olarak k sa süre (bir saat) maruz kalmalar na bağl olabilir. Ayr ca işçilerin, 61
7 Köksal N, Gökırmak M, Hasanoğlu HC, Yıldırım Z, Gültek A çok konsantre bölgelerde nefeslerini tutmaya çal şmalar da onlar daha ciddi bir pulmoner hasar oluşumundan k smen koruyor olabilir. Yüksek konsantrasyonlarda SO 2 ye kaza sonucunda maruz kalan işçileri konu alan iki makalede; SO 2 konsantrasyonu bizim çal şmam za göre çok daha düşük olmas na karş n, maruziyet süreleri işçilerimizden çok daha uzundu (26,27). SO 2 nin suda çözünürlüğü yüksek olduğundan, gaz n lokal konsantrasyonunun santral hava yollar nda en yüksek ve distal hava yollar nda en düşük olmas beklenir. Dolay s yla, SO 2 nin en belirgin etkisini santral hava yollar nda göstereceği ve distal hava yollar n n fazla etkilenmeyeceği sonucuna var labilir. Ancak, egzersiz SO 2 nin daha derine penetrasyonuna neden olur. Ast ml bireylerin değerlendirildiği iki çal şmada, artm ş dakika ventilasyonu ve oronazal solunuma neden olan orta-ağ r derecede egzersizin distal hava yollar na giden SO 2 miktar n önemli ölçüde artt rd ğ gösterilmiştir (28,29). Çal şmam zda SFT parametreleri içinde en fazla mutlak düşüş Vmax 25 teydi ve bu da SO 2 inhalasyonunun distal hava yollar n da etkilediğini göstermekteydi. Her ne kadar işçilerin yapt klar iş, standart bir egzersiz olarak kabul edilemese de, çal şmam zda SO 2 nin hem santral hem de distal hava yollar n etkilemesi, işçilerin işi yaparken gösterdikleri eforun sonucu olabilir. Çal şmam zda maruziyetten sonra işçilerin çoğu semptomlar nda spontan olarak düzelme olmas, SO 2 ye k sa süreli maruziyet sonucu oluşan etkilerin kronik değil akut ve geriye dönüşlü olduğunu düşündürmektedir. Ancak, 6 işçinin yüksek konsantrasyonda SO 2 ye maruz kald ktan sonra 13 y l takip edildikleri çal şmada, işçilerde solunum fonksiyonlar nda obstrüktif bozukluk ve kal c bronş hiperreaktivitesi geliştiğinden daha önce söz edilmişti. Yine, çal şmam zda, işçilerin çal şma süreleri ile FVC leri (% beklenen) aras nda zay f da olsa negatif bir korelasyon saptanm ş; nokta grafik incelendiğinde korelasyonun saptanmas na neden olan değerin 45 y ld r çal şan bir işçiye ait olduğu görülmüştür (Şekil 1). Ancak, uzun y llard r çal şan işçilerin çal şma grubundaki say lar az olduğundan, SO 2 maruziyetinin kronik etkilerini ortaya koyacak ek çal şmalara ihtiyaç olduğu düşünülmüştür. Çal şmam zda işçilerin çal şma süreleri ile yaln z FVC (% beklenen) aras nda zay f bir korelasyon olup, FEV 1 (% beklenen) veya %FEV 1 /FVC ile korelasyon saptanmay ş, işçilerin SO 2 ye intermitan olarak maruz kalmalar na bağl olabilir. Asl nda, bilinen akciğer hastal ğ olan işçilerin çal şma d ş nda tutulmas da çal şma sonuçlar n etkileyebilir. Yine SO 2 maruziyetinin kronik etkilerini olduğundan daha az saptamam za neden olabilecek bir faktör de sağl kl işçi etkisi dir (Healthy Worker Effect); bu etki, hasta işçilerin kay s kükürtleme işini b rakm ş olmalar na bağl olarak çal şma grubumuzun daha çok sağl kl işçileri kapsamas anlam ndad r. Bütün bu nedenlerle, y llar içinde bir grup işçide SFT parametrelerinin takip edilerek SO 2 maruziyetine bağl kronik pulmoner etkilerin ortaya konulacağ prospektif bir çal şma planlanm şt r. Sonuç olarak, ilimizde kay s kükürtlemesi yapan işçiler işlem s ras nda çok yüksek konsantrasyonda SO 2 ye maruz kalmakta ve solunum fonksiyonlar nda önemli derecede azalma olmaktad r. Ayr ca uzun y llar kükürtleme işinde çal şanlarda zorlu vital kapasitede azalma olabileceği görülmüştür. Bu azalma yaş n ilerlemesi ile de ilgili olabileceğinden mutlak değerler yerine o yaş için beklenen FVC değerlerinin yüzdesi kullan lm ş ve buna rağmen zay f da olsa negatif bir korelasyon olduğu saptanm şt r. Bu bulgular, kay s kükürtleme işinde çal şan işçilerin, çal şma şartlar n n düzeltilmesi ve SO 2 ye maruziyetlerinin azalt lmas yönünde önlemler al nmas gerekliliğini ortaya koymaktad r. Daha da önemlisi, bronş ast m veya bronş hiperreaktivitesi olan kişilerde, bu derecede yüksek konsantrasyonda SO 2 maruziyeti hayat tehdit edebilecek bronkokonstriksiyon oluşturabileceğinden, bu işlerde çal şan kişilerin bu konuda bilgilendirilmeleri zorunludur. KAYNAKLAR 1. Taylor SL, Higley NA, Bush RK. Sulfites in foods: Uses, analytical methods, residues, fate, exposure assesment, metabolism, toxicity and hypersensitivity. Adv Food Res 1986; 30: Frank DR, Amdur NO, Worcester J, et al. Effects of acute controlled exposure to SO 2 on respiratory mechanics in healthy male adults. J Appl Physiol 1962; 17: Rondinelli RCA, Koenig JQ, Marshall SG. The effects of sulfur dioxide on pulmonary function in healthy nonsmoking male subjects aged 55 years and older. Am Ind Hyg Assoc J 1987; 48: Higgins BG, Francis HC, Yates CJ, et al. Effects of air pollution on symptoms and peak expiratory flow measurements in subjects with obsructive airways disease. Thorax 1995; 50: Tenias JM, Ballester F, Rivera ML. Association between hospital emergency visits for asthma and air pollution in Valencia, Spain. Occup Environ Med 1998; 55:
8 6. Tanaka H, Honma S, Nishi M, et al. Acid fog and hospital visits for asthma: An epidemiological study. Eur Respir J 1998; 11: Schwartz DA, Blaski CA. Toxic Inhalations. In: Fishman AP (ed). Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. 3 rd ed. New York: McGraw Hill Company 1998: Magnussen H, Jorres R. Ozone, nitrogen dioxide, and sulfur dioxide. In: Leff AR (ed). Pulmonary and Critical Care Pharmacology and Therapeutics. New York: McGraw Hill Company 1996: White R, Zoppi LA, Haroz RK, et al. Sulfur dioxide induced bronchitis in rats. Arch Toxicol Suppl 1986; 9: Shore SA, Kariya ST, Andersen K, et al. Sulfur-dioxide induced bronchitis in dogs: Effects on airway responsiveness to inhaled intravenously administered methacoline. Am Rev Respir Dis 1987; 135: Atzori L, Bannenberg G, Corriga AM, et al. Sulfur dioxide-induced bronchoconstriction in the isolated perfused and ventilated guinea-pig lung. Respiration 1992; 59: ATS Statement. Standardization of spirometry 1994 update. Am J Respir Crit Care Med 1995; 152: Adams DF, Falgout D, Frohliger JO, et al. Tentative method of analysis for sulfur dioxide content of the atmosphere (Manual conductimetric method). In: Intersociety Committee (eds). Methods of Air Sampling and Analysis. New York: American Public Health Association 1972: Koenig JQ, Pierson WE, Frank R. Acute effects of inhaled SO 2 plus NaCl droplet aerosol on pulmonary function in asthmatic adolescents. Environ Res 1980; 22: Balmes JR, Fine JM, Sheppard D. Symptomatic bronchoconstriction after short-term inhalation of sulfur dioxide. Am Rev Respir Dis 1987; 136: Nadel JA, Salem H, Tamplin B, et al. Mechanism of bronchoconstriction during inhalation of sulfur dioxide. J Appl Physiol 1965; 20: Widdicombe JG. Reflex control of airways smooth muscle. Postgraduate Med J 1975; 51(Suppl 7): Snashall PD, Baldwin C. Mechanisms of sulphur dioxide induced bronchoconstriction in normal and asthmatic man. Thorax 1982; 37: Tan WC, Cripps E, Douglas N, et al. Protective effect of drugs on bronchoconstriction induced by sulphur dioxide. Thorax 1982; 37: Peden DB. Mechanisms of pollution-induced airway disease: In vivo studies. Allergy 1997; 52 (Suppl 38): Fine JM, Gordon T, Sheppard D. The roles of ph and ionic species in sulfur dioxide- and sulfite-induced bronchoconstriction. Am Rev Respir Dis 1987; 136: Y ld r m Z, Hasanoğlu HC, Köksal N ve ark. Kay s kükürtlemesinde çal şan işçilerde kükürt dioksit maruziyetine bağl lipid peroksidasyonunun neden olduğu bronkokonstriksiyon. Solunum 1999; 1: Etlik O, Tomur A, Tuncer M, et al. Protective effect of antioxidant vitamins on red blood cell lipoperoxidation induced by SO 2 inhalation. J Basic Clin Physiol Pharmacol 1997; 156 (4 Pt 1): Rom WN, Wood SD, White GL, et al. Longitudinal evaluation of pulmonary function in copper smelter workers exposed to sulfur dioxide. Am Rev Respir Dis 1986; 133: Savic M, Siriski-Sasic J, Djulizibaric D. Discomforts and laboratory findings in workers exposed to sulfur dioxide. Int Arch Occup Environ Health 1987; 59: Rabinovitch S, Greyson ND, Weiser W, et al. Clinical and laboratory features of acute sulfur dioxide inhalation poisoning: Two-year follow-up. Am Rev Respir Dis 1989; 139: Piirila PL, Nordman H, Korhonen OS, et al. A thirteen-year follow-up of respiratory effects of acute exposure to sulfur dioxide. Scan J Work Environ Health 1996; 22: Bethel RA, Epstein J, Sheppard D, et al. Sulfur dioxide-induced bronchoconstriction in freely breathing, exercising, asthmatic subjects. Am Rev Respir Dis 1983; 128: Bethel RA, Erle DJ, Epstein J, et al. Effect of exercise rate and route of inhalation on sulfur-dioxide-induced bronchoconstriction in asthmatic subjects. Am Rev Respir Dis 1983; 128: YAZIŞMA ADRESİ: Doç. Dr. H. Canan HASANOĞLU İnönü Üniversitesi Turgut Özal T p Merkezi Göğüs Hastal klar Anabilim Dal 44069, MALATYA 63
Çay işçilerinde solunum semptomları ve fonksiyonları
Çay işçilerinde solunum semptomları ve fonksiyonları Lütfi ÇÖPLÜ, Z. Toros SELÇUK, A. Sema YILMAZ, Begüm ERGAN ARSAVA, A. Fuat KALYONCU, A. Altay ŞAHİN, Y. İzzettin BARIŞ Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi,
DetaylıHalı Mağazası Çalışanlarında Solunumsal Yakınmalar ve Solunum Fonksiyon Testleri #
Halı Mağazası Çalışanlarında Solunumsal Yakınmalar ve Solunum Fonksiyon Testleri # Sibel ÖZKURT*, Fatma FİŞEKÇİ*, Sevin BAŞER*, Remzi ALTIN*, Beyza AKDAĞ** * Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,
DetaylıASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK
ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK ASTIM Dünya genelinde 300 milyon kişiyi etkilediği düşünülmekte Gelişmiş ülkelerde artan prevalansa sahip Hasta veya toplum açısından yüksek maliyetli bir hastalık
DetaylıEdirne de süpürge üretimi çalışanlarında SO2 etkisinin değerlendirilmesi
Kısa Rapor Edirne de süpürge üretimi çalışanlarında SO2 etkisinin değerlendirilmesi - 2012 Ufuk Berberoğlu a, Erhan Tabakoğlu b, Deniz Motör c Özet Amaç: İşyeri ortam havasında bulunan SO 2, çalışanların
DetaylıKağıt Fabrikası Çalışanlarında Solunum Sistemi Semptomları ile Birlikte Solunum Fonksiyon Testlerinin Değerlendirilmesi
Kağıt Fabrikası Çalışanlarında Solunum Sistemi Semptomları ile Birlikte Solunum Fonksiyon Testlerinin Değerlendirilmesi Ayşe ORMAN*, Hülya ELLİDOKUZ**, Hıdır ESME***, Mehmet ÜNLÜ*, Alaaddin AY* * Afyon
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Y. Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Doktora Fizyoloji Hacettepe Üniversitesi 1997
1. Adı Soyadı: Ahmet TOMUR 2. Doğum Tarihi: 1967 3. Unvanı: Yrd. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu: ÖZGEÇMİŞ Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Y. Lisans Tıp Fakültesi GATA 1989 Doktora
DetaylıİZMİR İLİ İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İSTATİSTİKLERİ VE İŞ GÜVENLİĞİNİNKENT YAŞAMINA ETKİLERİ. Aykut AKDEMİR Maden Mühendisi izmir@maden.org.
719 İZMİR İLİ İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI İSTATİSTİKLERİ VE İŞ GÜVENLİĞİNİNKENT YAŞAMINA ETKİLERİ Alpaslan ERTÜRK Maden Yüksek Mühendisi izmir@maden.org.tr Aykut AKDEMİR Maden Mühendisi izmir@maden.org.tr
DetaylıSOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir
SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Doç Dr Tunçalp Demir SFT-SINIFLANDIRMA A-)Spirometrik inceleme 1. Basit spirometri 2. Akım-volüm halkası a)maksimal volenter ventilasyon (MVV) b)reversibilite c)bronş provokasyonu
DetaylıTemel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD
Temel SFT Yorumlama Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD SPİROMETRİ ENDİKASYONLARI A. Semptom, bulgu veya anormal laboratuar sonuçları varlığında akciğer hastalığı tanısını doğrulamak
DetaylıKOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı
KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Zararlı gaz ve partiküllere karşı havayolları ve akciğerin artmış kronik inflamatuar yanıtı ile ilişkili ve genellikle ilerleyici özellikteki kalıcı hava akımı
DetaylıSOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRMESİ. Dr. Levent Cem MUTLU Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD
SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRMESİ Dr. Levent Cem MUTLU Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Spirometri üç temel ölçümü sağlar: FVC ( Zorlu vital kapasite) FEV1 (bir saniyedeki
DetaylıSOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR
SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR ÖĞRENİM HEDEFLERİ SFT parametrelerini tanımlayabilmeli, SFT ölçümünün doğru yapılıp yapılmadığını açıklayabilmeli, SFT sonuçlarını yorumlayarak olası tanıyı
DetaylıTekstil Sektöründe Kadın Solunum Sağlığı. Dr. Fatma EVYAPAN Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD TTD Çevre Meslek Çalışma Grubu
Tekstil Sektöründe Kadın Solunum Sağlığı Dr. Fatma EVYAPAN Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD TTD Çevre Meslek Çalışma Grubu Sunum Akışı Solunum Sisteminin Biyolojik Davranışında
DetaylıStabil KOAH lı Hastalarda Salbutamol ve İpratropium Bromidin Arteryel Kan Gazları Üzerine Etkileri
Stabil KOAH lı Hastalarda ve İpratropium Bromidin Arteryel Kan Gazları Üzerine Etkileri Tülay ÖZDEMİR*, Esra GEÇKİN*, Candan ÖĞÜŞ*, Aykut ÇİLLİ* * Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları
DetaylıUMU ETKİLEYEN ETKİLEYEN ETMENLER ETMENL
Kurum ve kuruluşlarla ilişki bulunmamaktadır CEZA SORUMLULUĞU KALDIRILAN OLGULARDA ZORUNLU AYAKTAN TEDAVİYE UYUMU ETKİLEYEN ETMENLER Dr.Sena Yenel Özbay CEZA SORUMLULUĞUNUN KALDIRILMASI Suç eyleminin gerçekleştiği
DetaylıGENÇ BADMiNTON OYUNCULARıNIN MÜSABAKA ORTAMINDA GÖZLENEN LAKTATVE KALP ATIM HIZI DEGERLERi
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. ofsport Sciences 2002, 13 (4), 22-31 GENÇ BADMiNTON OYUNCULARıNIN MÜSABAKA ORTAMINDA GÖZLENEN LAKTATVE KALP ATIM HIZI DEGERLERi A1pan CINEMRE* Caner AÇiKADA Tahir HAZıR
DetaylıÝsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE,
ARAÞTIRMA MAKALESÝ Çanakkale'de 1991-21 Yýllarý Arasýnda Hava Kirliliði Sorunu Ýsmet UYSAL Çanakkale Onsekiz Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, ÇANAKKALE, Cilt:11 Sayý:45 (22), 18-23
DetaylıTekstil endüstrisinde sağlık gözetimi
Tekstil endüstrisinde sağlık gözetimi Millworkers by Laurence Stephen Lowry (1948) Prof.Dr. Nadi Bakırcı Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D. Tekstil Sektörü Elyaf ve ipliği kullanım eşyasına
DetaylıTemel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya
Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya x eksenine ölçülen volüm, y eksenine ise akım hızı (volüm/zaman) konulur l Akım
DetaylıİÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7
İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer
DetaylıSuç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu
Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin
DetaylıAÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ
AÜTF İBN-İ SİNA HASTANESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARIN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ VE HASTALIKLARININ SİGARAYLA OLAN İLİŞKİSİ BARAN E 1, KOCADAĞ S 1, AKDUR R 1, DEMİR N 2, NUMANOĞLU
DetaylıŞeker Fabrikası Kaynakçılarında Solunum Sistemine Ait Klinik Bulgular ve Akciğer Fonksiyon Testleri
Şeker Fabrikası Kaynakçılarında Solunum Sistemine Ait Klinik Bulgular ve Akciğer Fonksiyon Testleri Özden KURT TUNÇ*, Remzi AYGÜN**, Nurdan KÖKTÜRK***, Numan EKİM***, İrfan TUNÇ**** * Gazi Üniversitesi
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıKAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI
KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI PVD Kaplama Kaplama yöntemleri kaplama malzemesinin bulunduğu fiziksel durum göz önüne alındığında; katı halden yapılan kaplamalar, çözeltiden yapılan kaplamalar, sıvı ya
DetaylıKORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ
KORELASON VE REGRESON ANALİZİ rd. Doç. Dr. S. Kenan KÖSE İki ya da daha çok değişken arasında ilişki olup olmadığını, ilişki varsa yönünü ve gücünü inceleyen korelasyon analizi ile değişkenlerden birisi
DetaylıÇocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri
Çocuktan Erişkine Astımın Doğal Seyri Prof. Dr. İpek Türktaş Gazi Tıp Fakültesi, Ankara 6 Yaşı şına gelene kadar ~ %50 sinde en az 1 vizing atağı olacaktır Tekrarlıyan Bronşiolitler (Hışıltılı Bebekler)
DetaylıSolunum Fonksiyon Testleri. Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları
Solunum Fonksiyon Testleri Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Fonksiyon Laboratuvarı Göğüs Hastalıklarının En Gürültülü Yeri İyi ventile edilmiş Nem %2080 Isı 1430
DetaylıHAVA KİRLİLİĞİ VE ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI. Dr. Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı
HAVA KİRLİLİĞİ VE ÇOCUKLARDA SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Dr. Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı Hava kirliliğinin kaynakları Solunum yolu enfeksiyonları ile ilişkili
DetaylıF Sema OYMAK 1, Fevziye ÇETİNKAYA 2, İnci GÜLMEZ 3, Ramazan DEMİR 3, Mustafa ÖZESMİ 3
FİBEROPTİKKABLO İŞÇİLERİNDE SOLUNUM FONKSİYONLARI ARAŞTIRMALAR Fiberoptik kablo işçilerinde (Research solunum Reports) fonksiyonları Respiratoryfunctionsinfiberopticcableworkers F Sema OYMAK 1, Fevziye
DetaylıTRAKEOSTOMİ KANÜLLERİ
TRAKEOSTOMİ KANÜLLERİ Doç Dr Zühal Karakurt, Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Trakeostomi kanülünün yapısı Trakeostomi kanülü distal ve proksimal bölüm ile beraber
DetaylıAraştırma Notu 15/177
Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon
DetaylıCPAP TEDAVİSİ. Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. www.uykubozuklugu.com
CPAP TEDAVİSİ Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi www.uykubozuklugu.com UZUN DÖNEMDE Hipertansiyon Felç Aritmiler İnfarktüs KISA DÖNEMDE Yaşam Kalitesinde kötüleşme
DetaylıDiyarbakır İlinde Okul Çocuklarında Solunum Fonksiyon Testleri Sonuçları
Diyarbakır İlinde Okul Çocuklarında Solunum Fonksiyon Testleri Sonuçları Erkan YURDUSEVEN*, Ahmet YARAMIŞ*, Abdurrahman ŞENYİĞİT**, Kenan HASPOLAT*, Fuat GÜRKAN*, Orhan DERMAN*, Ahmet KAYA* * Dicle Üniversitesi
DetaylıSOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof.Dr.Nurhayat YILDIRIM
SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ ProfDrNurhayat YILDIRIM Spirometrik ölçüm sakin solunum, zorlu inspirasyon, zorlu ekspirasyon, derin ve hızlı olarak belli bir sürede yapılan solunum esnasında ölçülen zaman,
DetaylıCAM FABR KASI fiç LER NDE SOLUNUMSAL YAKINMALAR VE SOLUNUM FONKS YON TEST SONUÇLARI
Solunum 2007; Vol: 9 Say : 2 Sayfa: 87-92 CAM FABR KASI fiç LER NDE SOLUNUMSAL YAKINMALAR VE SOLUNUM FONKS YON TEST SONUÇLARI Sevin BAfiER 1, Sibel ÖZKURT 1, Murat HACIO LU 1, Beyza AKDA 2, Mehmet ZENC
DetaylıGebelikte Astım Yönetimi. Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD
Gebelikte Astım Yönetimi Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD ık Kadın Doğum uzmanları hangi koşullarda astımlı hasta ile karşılaşırlar? Astımlı
DetaylıBEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal
DetaylıHücre zedelenmesi etkenleri. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Hücre zedelenmesi etkenleri Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Homeostaz Homeostaz = hücre içindeki denge Hücrenin aktif olarak hayatını sürdürebilmesi için homeostaz korunmalıdır Hücre zedelenirse ne olur? Hücre
DetaylıKANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA PALYATİF BAKIM VE DESTEK SERVİSİNDE NARKOTİK ANALJEZİK KULLANIMI UZMANLIK
DetaylıKOAH riski altında olan (Evre 0) olguların önemi ve klinik farklılıkları
KOAH riski altında olan (Evre 0) olguların önemi ve klinik farklılıkları Nuray KÖMÜS 1, Kemal Can TERTEMİZ 2, Can SEVİNÇ 2 1 Nizip Devlet Hastanesi, Gaziantep, 2 Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi,
DetaylıYAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ
YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262
DetaylıŞeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri
ÖNEMLİ! İlaçlarınızı düzenli kullanmanız çok önemlidir. Kilonuza dikkat ediniz. Ani bir kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) durumuna karşı yanınızda her zaman birkaç adet şeker bulundurunuz. Mutlaka egzersiz
DetaylıBALIK YAĞI MI BALIK MI?
BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda
DetaylıKurtarıcılar önceden eğitilmeli ve maruziyet alanına girmeden önce giydirilmelidir. Uygun ekipman yoksa
TTD - HAVA KİRLİLİĞİ GÖREV GRUBU SÜLFÜR DİOKSİT GAZI MARUZİYETİ HAKKINDA HEKİMLERE BİLGİ NOTU Sülfür dioksit gazına maruz kalan insanlar başka insanlar üzerinde sekonder bir risk oluşturmazlar. Ama deri
Detaylı6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi
6 dakika yürüme testindeki performansın doğum esnasındaki ağrı skorları üzerine etkisi Ebru Yüce, Deniz Ulaş, Nermin Köşüş, Serap Simavlı, Aydın Köşüş Amaç 6 dakika yürüme testindeki performansın doğum
DetaylıPulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri
Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri Doç. Dr. Funda Coşkun Uludağ Üniversitesi Göğüs Hastalıkları 1. Ulusal ADHAD Kongresi 26-29 Mayıs 2016 Kıbrıs Amaç Solunum
DetaylıKronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı
Kronik Öksürük Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı Epidemiyoloji Polikliniklerde en sık 5. şikayet %88-100 neden saptanıyor Spesifik tedavi
Detaylı-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir.
Bursa nın 25 Büyük Firması Araştırması; -Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. -Bu çalışma Bursa il genelinde yapılmış,
DetaylıKronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Deniz İNAL İNCE, Nur TUNALI, Sema SAVCI, Hülya ARIKAN Hacettepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, ANKARA
DetaylıPROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ. PROJE EKĠBĠ Süleyman SÖNMEZ Ercan AKÇAY Serkan DOĞAN. PROJE DANIġMANLARI
TÜBĠTAK-BĠDEB LĠSE ÖĞRETMENLERĠ (FĠZĠK, KĠMYA, BĠYOLOJĠ VE MATEMATĠK) PROJE DANIġMANLIĞI EĞĠTĠMĠ ÇALIġTAYLARI LĠSE-1 (ÇALIġTAY 2011) FĠZĠK GRUP SES-2011 PROJE ADI DOĞAL ÇEVRECĠ SEBZE-MEYVE KURUTMA SĠSTEMĠ
DetaylıBOYAR MADDELERDE AKTİF KARBONUN ADSORPLANMA ÖZELLİĞİNE HİDROJEN PEROKSİTİN ETKİSİ
TÜBİTAK BİDEB KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ KİMYAGERLİK, KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ, KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BİYOMÜHENDİSLİK ARAŞTIRMA PROJESİ KİMYA 3 (Çalıştay 2012) KİMYA PROJE RAPORU GRUP AKTİF PROJE ADI BOYAR MADDELERDE
DetaylıSICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI
Türk Tesisat Mühendisleri Derne i / Turkish Society of HVAC & Sanitary Engineers 8. Uluslararası Yapıda Tesisat Teknolojisi Sempozyumu / 8. International HVAC +R Technology Symposium 12-14 Mayıs 2008,
DetaylıASTIM TANI ve TEDAVİSİ
ASTIM TANI ve TEDAVİSİ TANIM Nöbetler şeklinde öksürük, dispne, hışıltılı solunum, göğüste tıkanıklık yakınmaları Diffüz, değişken, genellikle reverzibl hava yolu obstrüksiyonu Bronş aşırı duyarlılığı
DetaylıRomatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit 2016 un türevi 1. ROMATİZMAL ATEŞ NEDİR? 1.1 Nedir? Romatizmal ateş, streptokok adı
DetaylıOrtaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i
Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i Devrim ÖZDEM R ALICI * Özet Bu ara t rmada 2002-2003
DetaylıKULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol
KULLANILAN MADDE TÜRÜNE GÖRE BAĞIMLILIK PROFİLİ DEĞİŞİKLİK GÖSTERİYOR MU? Kültegin Ögel, Figen Karadağ, Cüneyt Evren, Defne Tamar Gürol 1 Acibadem University Medical Faculty 2 Maltepe University Medical
DetaylıDünya Çavdar ve Yulaf Pazarı
Dünya Çavdar ve Yulaf Pazarı Dünyada çavdar ve yulafın üretimi, buğday, pirinç, mısır ve arpa gibi diğer tahıl ürünlerine kıyasla son derece sınırlıdır. Yılda ortalama 14-15 milyon ton dolayında olan dünya
DetaylıSolunum sistemi farmakolojisi. Prof. Dr. Öner Süzer
Solunum sistemi farmakolojisi Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 2 1 3 Havayolu, damar ve salgı bezlerinin regülasyonu Hava yollarının aferent lifleri İrritan reseptörler ve C lifleri, eksojen kimyasallara,
DetaylıPulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri
Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri Nilay Orak Akbay*, Züleyha Bingöl*, Nuran Gökbulut*, Esen Kıyan*, Ekrem Bilal Karaayvaz**, Mehmet Kocaağa**, Ahmet Kaya
DetaylıKOAH lı Hastalarda Salmeterol ve Formoterolün Etkinliklerinin. karşılaştırıldı. Ali TUNÇ*, Teyfik TURGUT**, Mehmet Hamdi MUZ** ÖZET SUMMARY
KOAH lı Hastalarda Salmeterol ve Formoterolün Etkinliklerinin Karşılaştırılması Ali TUNÇ*, Teyfik TURGUT**, Mehmet Hamdi MUZ** * Elazığ Devlet Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği, ** Fırat Üniversitesi
DetaylıD VİTAMİNİ TARİHSEL BAKI 01.11.2008. 25-D vitamini miktarına göre değişir. öğünde uskumru yesek de, böbrekler her
VİTAMİN BİYOKİMYASI D VİTAMİNİ BU BÖLÜMDE ANLATILACAK KONULAR: Tarihsel Bakış D vitamininin kimyasal ve biyolojik fonksiyonları Besin kaynakları Hazırlayan: V. Murat BOSTANCI Toksisite 1 2 TARİHSEL BAKI
DetaylıALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016
ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016 19 Ocak 2016 tarihli Alpha Altın raporumuzda paylaştığımız görüşümüz; Kısa dönemde 144 günlük ortalama $1110.82 trend değişimi için referans takip seviyesi olabilir.
DetaylıTam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber
Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Sağlıklı, güçlü kuvvetli bir erkeksiniz ama çocuğunuz olmuyorsa bu önemli sorunun sebebi yediklerinizle ilgili olabilir. Erkekler üzerinde yapılan bilimsel
Detaylı27/04/16. Sunu Planı YANIKLI NON-SEPTİK HASTADA VOLÜM REPLASMANI. Patofizyoloji. Patofizyoloji. Yanık tipleri Patofizyoloji Volüm Replasmanı
Sunu Planı YANIKLI NON-SEPTİK HASTADA VOLÜM REPLASMANI Selim TURHANOĞLU Mustafa Kemal Üniversitesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Yanık tipleri Volüm Replasmanı Hesaplanması Uygulanması Takibi
DetaylıTıp Fakültesi Çalışanlarında Sigara İçme Prevalansı, Nikotin Bağımlılığı ve Solunum Fonksiyon Testleri #
Tıp Fakültesi Çalışanlarında Sigara İçme Prevalansı, Nikotin Bağımlılığı ve Solunum Fonksiyon Testleri # Sibel ÖZKURT*, Mehmet BOSTANCI**, Remzi ALTIN*, Aysun ÖZŞAHİN**, Beyza AKDAĞ*** * Pamukkale Üniversitesi
DetaylıTTD Kış Okulu 2015 Havayolu Hastalıkları Modülü. Dr.İ.Kıvılcım Oğuzülgen
TTD Kış Okulu 2015 Havayolu Hastalıkları Modülü Dr.İ.Kıvılcım Oğuzülgen Olgu 1: 46y, E. 8 yıldır astım tanısıyla takipli Son 3 aydır artan yakınmaları var: Haftada 4-5 gün semptomları var Ayda 3-4 kez
DetaylıDoç Dr Ömür AYDIN. Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD
Doç Dr Ömür AYDIN Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD Mesleksel astım tedavisinde temel prensipler Mesleksel astımda prognoz Maruziyetin kesilmesi/azaltılmasının sonuçları Mesleksel
DetaylıASTIM EPİDEMİYOLOJİ PATOFİZYOLOJİ 31.01.2012 HAVA YOLU OBSTRUKSİYONUN FİZYOLOJİK SONUÇLARI HAVA YOLU OBSTRUKSİYONUN FİZYOLOJİK SONUÇLARI
ASTIM Dr. Bengü MUTLU Bir çok uyarıya karşı artan havayolu cevabı ile karakterize kronik inflamatuar bir hastalıktır İnflamatuar süreçte mast hücreleri, eozinofiller, T lenfositler, makrofajlar, nötrofiller,
DetaylıYumurta Kabu u S cakl n n Ölçülmesi
S cakl k ( C) YUMURTA KABU U SICAKLI I NEDEN ÖLÇÜLMEL D R? yi kalitede civcivlerin al nmas için, do ru inkübatör s cakl kritik önem ta maktad r. nkübatör s cakl, yumurtan n içindeki embriyo taraf ndan
DetaylıYakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00
Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması
DetaylıDEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog
DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,
Detaylı2015 Ekim ENFLASYON RAKAMLARI 3 Kasım 2015
2015 Ekim ENFLASYON RAKAMLARI 3 Kasım 2015 2015 Ekim Ayı Tüketici Fiyat Endeksi ne (TÜFE) ilişkin veriler İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Kasım 2015 tarihinde yayımlandı. TÜİK tarafından aylık yayımlanan
DetaylıT.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ
T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ Ventilasyon: Spontan solunum ya da spontan ventilasyon, havanın
DetaylıAEROBiK VE ANAEROBiK EGZERSiZ
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe,. ofsport Sciences 2000, 11 (1-2-3-4), 47-55 AEROBiK VE ANAEROBiK EGZERSiZ SONRASı insülin VE KAN GliKOZ DEGERlERiNiN incelenmesi Cüneyt AYDIN". Kadir GÖKDEMIR"", ıbrahim
DetaylıASTIMLI HASTALARDA VE SAĞLIKLI KİŞİLERDE DİSPNE DÜZEYİNİN
ASTIMLI HASTALARDA VE SAĞLIKLI KİŞİLERDE DİSPNE DÜZEYİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Hazal Sonbahar 1, Deniz İnal İnce 1, Melda Sağlam 1, Naciye Vardar Yağlı 1, Ebru Çalık Kütükcü 1, Hülya Arıkan 1, Cemile Bozdemir
DetaylıAstımlı Hastalarda ve Sağlıklı Kişilerde Dispne Düzeyinin Karşılaştırılması
Özgün araştırma Astımlı ve Sağlıklı Kişilerde Dispne Düzeyi Astımlı Hastalarda ve Sağlıklı Kişilerde Dispne Düzeyinin Karşılaştırılması Hazal Sonbahar 1, Deniz İnal İnce 1, Melda Sağlam 1, Naciye Vardar
DetaylıBURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol
BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol 1. Giriş Bu yazıda, Bursa daki (ciro açısından) en büyük 250 firmanın finansal profilini ortaya koymak amacındayız.
DetaylıMAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının
MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki
DetaylıALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 10 Kasım 2015
ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 10 Kasım 2015 3 Kasım 2015 tarihli Alpha Altın raporumuzda paylaştığımız görüşümüz; RSI indikatörü genel olarak dip/tepe fiyatlamalarında başarılı sonuçlar vermektedir. Günlük bazda
DetaylıEOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA
EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her saşe1200 mg asetilsistein içerir. Yardımcı maddeler: Beta karoten, aspartam, sorbitol ve portakal aroması içerir.
KULLANMA TALİMATI ASİST 1200 mg toz içeren saşe Ağızdan alınır. Etkin madde: Her saşe1200 mg asetilsistein içerir. Yardımcı maddeler: Beta karoten, aspartam, sorbitol ve portakal aroması içerir. Bu ilacı
Detaylıfonksiyonu, her x 6= 1 reel say s için tan ml d r. (x 1)(x+1) = = x + 1 yaz labilir. Bu da; f (x) = L
Limit Bu bölümde, matematik analizde temel bir görevi olan it kavram incelenecektir. Analizdeki bir çok problemin çözümünde it kavram na gereksinim duyulmaktad r. Bunlardan baz lar ; bir noktada bir e¼griye
DetaylıDoç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi
ÜN VERS TEYE G R SINAV S STEM NDEK SON DE KL E L K N Ö RENC LER N ALGILARI Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi
DetaylıDÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi
DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012 Hazırlayanlar Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi Laura D. Tyson, Kaliforniya Berkeley Üniversitesi Saadia Zahidi, Dünya Ekonomik Forumu Raporun
DetaylıHATHA YOGANIN VE KALiSTENiK EGZERSiZLERiN STATiK DE GE ÜZERiNDEKi ETKiLERi
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2003,14 (2), 83-91 HATHA YOGANIN VE KALiSTENiK EGZERSiZLERiN STATiK DE GE ÜZERiNDEKi ETKiLERi Ummuhan BAŞ ASLAN, Ayşe L1VANELlOGLU Hacettepe Üniversitesi,
DetaylıYÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
24 Mart 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29663 YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin
DetaylıYILDIZLAR NASIL OLUŞUR?
Zeki Aslan YILDIZLAR NASIL OLUŞUR? Yıldız nedir sorusunu insanlık yüz binlerce belki de milyonlarca yıldır soruyordu? Fakat yıldızların fiziksel doğası ve yaşam çevrimleri ancak 1900 lü yıllardan sonra
DetaylıKOAH Çadırında Ölçülen SFT Sonuçları ve KOAH Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi
ARAŞTIRMA/ Original Article KOAH / COPD Toraks Dergisi 2006; 7(1): 23-28 KOAH Çadırında Ölçülen SFT Sonuçları ve KOAH Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi Atike Demir 1, Melih Büyükşirin 1, Gülru Polat
Detaylıİzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Dönem 4 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJ TANITIM REHBERİ Hazırlayan: Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı 1 GÖĞÜS HASTALIKLARI STAJI TANITIM
DetaylıProf. Dr. Tunçalp DEMİR, Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM
Solunum Fonksİyon Testlerİ (SFT) Hastalarimiza Neden, Nasil YAPİLİR? SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ (SFT) HASTALARIMIZA NEDEN, NASIL YAPILIR? Prof. Dr. Tunçalp DEMİR, Prof. Dr. Nurhayat YILDIRIM Yakınmaları
DetaylıA N A L Z. Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2:
A N A L Z Seçim Öncesinde Verilerle Türkiye Ekonomisi 2: Sektör Mücahit ÖZDEM R May s 2015 Giri Geçen haftaki çal mam zda son aç klanan reel ekonomiye ili kin göstergeleri incelemi tik. Bu hafta ülkemiz
DetaylıCi C n i s n e s l e l iş i l ş e l v e v bo b z o u z k u l k u l k u l k a l r a r y l y a l a il i g l i g l i i l P i a P r a i r s i s t e t
Kadınlarda cinsel işlev bozukluğu Parlak buluş! Cinsel işlev bozukluklar yla ilgili Paris te düzenlenen büyük bir toplant ilaç satanlar için milyar dolarl k pazarlar yaratabilecek yeni bir hastal ğ tan
DetaylıMermer fabrikası işçilerinde solunum fonksiyonları ve radyolojik bulgular
250 JCEI / C. Sezgi ve ark. Mermer işçilerinde radyolojik bulgular ve solunum fonksiyonları 2012; 3 (2): 250-254 Journal of Clinical and Experimental Investigations doi: 10.5799/ahinjs.01.2012.02.0153
DetaylıDeneysel Verilerin Değerlendirilmesi
Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi Ölçme-Birimler-Anlamlı Rakamlar Ölçme: Bir nesnenin bazı özelliklerini (kütle, uzunluk vs..) standart olarak belirlenmiş birimlere göre belirlenmesi işlemidir (ölçüm,
Detaylı12-14 YAŞ GRUBU BAYAN YÜZÜCÜLERDE 8 HAFTALIK AEROBİK ANTRENMAN PROGRAMININ SOLUNUM VE DOLAŞIM PARAMETRELERİNE ETKİSİ
12-14 YAŞ GRUBU BAYAN YÜZÜCÜLERDE 8 HAFTALIK AEROBİK ANTRENMAN PROGRAMININ SOLUNUM VE DOLAŞIM PARAMETRELERİNE ETKİSİ Meltem Kılıçaslan Kalkan, Gaziantep Üniversitesi,Beden Eğitimi ve Spor AD. Önder Dağlıoğlu,
DetaylıPULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ. Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu
PULMONER REHABİLİTASYONDA SOLUNUM İŞİ VE NEFES DARLIĞINI AZALTMA YÖNTEMLERİ Doç. Dr. Fzt. Sema Savcı H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Ventilatuar Limitasyon Dispne Aktivitenin azalması Fonksiyon
DetaylıÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ
Deneyin Adı:Evaporatif Soğutma Deneyi ÖZEL LABORATUAR DENEY FÖYÜ Deneyin Amacı:Evaporatif Soğutucunun Soğutma Kapasitesinin ve Verimin Hesaplanması 1.Genel Bilgiler Günümüzün iklimlendirme sistemleri soğutma
Detaylı08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D
VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem
Detaylı