İçindekiler. Rebab Turu II 4 Bir Kültür Mirasını Yaşatmak Yard. Doç. Dr. Rahmi Oruç Güvenç. Rebab hakkında 5. Tur güzergahı 6.

Transkript

1 REBAB TURU

2 İçindekiler UNESCO 2007 Hz. Mevlâna yılı Rebab Turu Konserleri 3 27 Nisan - 10 Mayıs 2007 İzmir, Bodrum, Manisa, Konya, Kastamonu, İstanbul, Yalova, Ankara -Türkiye Rebab Turu II 4 Bir Kültür Mirasını Yaşatmak Yard. Doç. Dr. Rahmi Oruç Güvenç Rebab hakkında 5 Tur güzergahı 6 Tur detayları 7 Tura katılanlar 9 Basında Rebab Turu 10 Turdan kareler 11

3 UNESCO 2007 Hz. Mevlâna yılı Rebab Turu Konserleri 27 Nisan - 10 Mayıs 2007 İzmir, Bodrum, Manisa, Konya, Kastamonu, İstanbul, Yalova, Ankara -Türkiye Kasýmpaþa Mevlevihanesi rebabilerinden, Saçlý Emir Efendi Camii ve tekkesi þeyhi Haþimi Osman Efendi nin torunu Süreyya Baba (19. yy) Rebab Turu Horasan dan Anadolu ya Hz. Mevlânâ ve Musikinin Tedavi Gücü Konserleri 27 Nisan - 10 Mayýs bölümde, doðumunun 800. yýlý nedeniyle UNESCO tarafýndan Hz. Mevlânâ yýlý ilan edilen 2007 etkinlikleri içinde, Hz. Mevlânâ'nýn yaþadýðý Orta Asya kültürünü oluþturan çeþitli insan topluluklarýnýn yaþayan müzikal deðerlerinin tanýtýmý ve Hz. Mevlânâ'nýn Anadolu ya göç yolundaki yaþayan müzik örneklerinin ve enstrumanlarýnýn takdimi. 2. Bölümde, Hz. Mevlânâ'nýn icra ettðine dair kuvvetli kanýtlar bulunan rebab isimli enstrumanýn yoðunlukta olduðu ve otuz altý öðrenci-sanatçýnýn katýldýðý tasavvuf musikisi ve sema programý. Ýzmir 28, 29 Nisan Bodrum 30 Nisan Manisa 2 Mayýs Konya 4 Mayýs Kastamonu 5 Mayýs Ýstanbul 7 Mayýs Yalova 8 Mayýs Ankara 9, 10 Mayýs Türk Musikisini Araþtýrma ve Tanýtma Grubu 3

4 Rebab Turu II Reba Bir Kültür Mirasını Yaşatmak Yard. Doç. Dr. Rahmi Oruç Güvenç Bir kültür mirasýný yaþatmak 1207 yýlýnda doðan Hz. Mevlana nýn, 800. doðum yýlýnda Unesco tarafýndan çeþitli etkinliklerle anýlmasý ve dünyaya tanýtýlmasý, ülkemiz ve kültürümüz için önem taþýmaktadýr. Hz. Mevlana nýn edebiyat, tasavvuf, sosyoloji, psikoloji, pedagoji ve sanat konularýndaki görüþleri, uygulamalarý; uluslararasý toplumda büyük ilgi görmekte, bu ilgi giderek onun kiþiliðinde Horasan-Anadolu, Türk-Ýslam kültürü ve tasavvufunun daha iyi anlaþýlmasýna yardýmcý olmaktadýr. Ýstanbul Tümata (Türk Musikisini Araþtýrma ve Tanýtma grubu) ve Otað Müzik Merkezi, Ýzmir Tümata gönüllüsü sayýn Ýhsan ÇELÝKDEMÝR tarafýndan oluþturulan bir proje ile Hz. Mevlana nýn þahsýnda yücelen bir baþka deðer olan rebab, bu yýlki etkinliklere bir baþka san at rengi ve güzelliði katmaktadýr. Hz. Mevlana nýn ve oðlu Sultan Veled in icra ettiklerine dair güçlü deliller bulunan, gövdesi hindistan cevizi kabuðundan olup, üzerine deri gerilen ve at kuyruðundan oluþan tellerine, yine at kuyruðundan yapýlan yay sürtülerek icra edilen perdesiz bir müzik aleti olan Rebab, maalesef çok az kiþi tarafýndan bilinmektedir. Hz.Mevlana nýn rubailerinde büyük bir övgüyle söz ettiði bu alet, müzik terapisinde baþarý ile kullanýlmaktadýr. Tümata eðitim faaliyetlerinden olarak Türkiye, Almanya, Avusturya, Ýspanya ve Ýsviçre de rebab öðrenen ve icra etmeye baþlayan yüzden fazla öðrenci bulunmakta olup, 2007 Unesco Hz. Mevlânâ yýlýnda, 27 Nisan -10 Mayýs tarihlerinde bu öðrenciler ve Tümata üyeleri Horasan dan Anadolu ya Hz. Mevlana ve Müziðin Tedavi Gücü adlý bir konser yolculuðu yapacaklardýr. Konserlerin birinci kýsmýnda Hz. Mevlana nýn doðduðu Belh þehri ve Horasan-Anadolu yolunun kültür ve coðrafyasýnýn enstrüman ve repertuvar tanýtýmý, ikinci bölümde ise rebab yoðunluklu tasavvuf musikisi sunulacaktýr. Ýzmir, Bodrum, Manisa, Konya, Kastamonu, Ýstanbul ve Ankara da uygulanacak bu konser programlarýna yurt dýþýndan yirmi iki, yurt içinden on dört öðrenci-sanatçý katýlacaktýr. Hz.Mevlana nýn feyzi ve sevgi, hoþgörü dileklerimle Yard. Doç. Dr. Rahmi Oruç GÜVENÇ Ýstanbul 2 4

5 Rebab hakkında Rebab hakkýnda Rebabýn ortaya çýkýþ yeri olarak Orta Asya gösterilmektedir. Mevlânâ nýn rebab üstüne okuduðu beyitler bize, tam çýkýþ yeri olarak Horasan ý düþündürmektedir. Güneþ ülkesi ya da Güneþ Halkýnýn Ülkesi olarak da anýlan Horasan; Türkmenistan, Özbekistan, Afganistan, Azerbaycan, Ýran ýn bir kýsmý ile Kazakistan topraklarýný kapsayan geniþ bir coðrafyadýr ve Orta Asya nýn büyük nehri Anudar ýn deltasýnda yer almaktadýr. Horasan ýn tarihi birkaç bin yýlý kapsamaktadýr. Tarih ve kültürün yüzlerce muhteþem eseri, antik Horasan ýn baþkenti köhne Ürgenç te toplanmýþtýr. Efsaneye göre bu kentte her gün 160 pazar kurulurmuþ. 144 kapý, 7700 medrese, 5300 minareli cami, 1000 kervansaray ve 5000 hamam varmýþ 1 Rebab ýn bu bölgede doðduðu, ardýndan Mevlânâ nýn babasý Sultan-ül ulema Bahaddin Veled önderliðindeki göç kafilesi ile birlikte Anadolu ya geldiðine ve Mevlevî kültürünün bünyesinde geliþtiðine dair bilgiler bulunmaktadýr. Eski minyatürlerde, rebab icra edenlerin umumiyetle Mevlevî sikke-i þerifi giydikleri görülmektedir. Hz. Mevlânâ nýn ve oðlu Sultan Veled in bizzat rebab icra ettikleri bilinmektedir 2. Sultan Veled, Rebabname adýnda, tasavvufi konularý inceleyen bir eser yazmýþtýr. Rebab Orta Asya ve Anadolu da müzikterapi uygulamalarýnda kullanýlmýþ ve tesirli sesi Hz. Mevlânâ tarafýndan methedilmiþtir. Rebab, klasik Türk musikîsinde de kullanýlmýþtýr. Rebabýn teknesi hindistan cevizi kabuðundan yapýlýr. Oyuk kýsmý üzerine balýk, keçi veya koyun derisi gerilir. Eþik bu derinin üzerine koyulur. Sapý sert bir aðaçtan, tornada silindir biçiminde çekilerek yapýlýr. Uzunluðu yaklaþýk olarak 65 cm dir. Rebab üç telli bir sazdýr. Bu tellerden esas melodiyi çalmakta kullanýlaný yirmi kadar at kuyruðu kýlýndan yapýlýr ve en sola takýlýr. Diðer iki madeni tel ise rezonans telidir. Bunlar ipek üzerine metal sarýmdýr. At kýlýndan yapýlan telin akordu kýz ney, þah ney veya mansur ney akordudur. Teller sýrasýyla en soldaki (at kýlý olan) rast, ikinci tel yegah, üçüncüsü kaba rast olarak akord edilir. Rebabýn altýnda, genellikle gövde ile ayný aðaçtan yapýlan bir çubuk, tekneyi delerek alttan 15 cm kadar dýþarý çýkartýlýr. Rebab, bu ayak da dizler arasýna sýkýþtýrýlarak çalýnýr. Rebabýn yayý at kuyruðu kýlýndandýr ve elle gerilerek çalýnýr. Bu gün bu sazý pek az kiþi icra etmektedir. 1 Türkcan, Türkmenistan havayollarý dergisi, Haziran Abdülbâki Gölpýnarlý Mevlânâ Celâleddin, Hayatý Eserleri, Felsefesi, Ýnkýlâp Yayýnlarý 1999, Sayfa

6 Tur güzergahı Göç yolu 7 NÝÞABUR Feriduddin Attar BÝSTAM Bayezid Bistami Orta Asya dan Anadolu ya göçerken, Hz. Mevlânâ nýn kafilesinin izlediði yol 7 Mayýs , 28, 29 Nisan Nisan Mayýs Mayýs Mayýs 2007 Rebab Turu 2 Güzergahý 2 Mayýs Mayýs

7 27 Nisan 28 Nisan 29 Nisan 30 Nisan 2 Mayýs Tur detayları Tur Programý 27 Nisan - 10 Mayýs Mayýs 5 Mayýs 7 Mayýs 8 Mayýs 9 Mayýs Ýzmir Ýzmir Ýzmir 10 Mayýs 3 Bodrum Manisa Konya Konser repertuarý Horasan dan Anadolu ya Hz. Mevlânâ ve Müziðin Tedavi Gücü Uluslararasý konser programý Yöneten: Yard. Doç. Dr. Rahmi Oruç Güvenç Ýstanbul Yalova Ankara 1. Bölüm: Orta Asya Horasan bölgesinde ve Hz. Mevlânâ nýn Anadolu yâ göç yolunda yaþayan musiki aletleri ve repertuar örnekleri Ankara Baksý Tedavi Dansý. Kazak, Kýrgýz, Altay Türkleri geleneði Samavýr Kuydum. Konuða hoþ geldin anlamýnda çay ikramý. Tataristan Türkleri; Koro Erkenekon Destaný. Göktürk ve Uygur Türkleri Destaný; Koro Manas Destaný. Kýrgýz Türkleri Hakaný; Tamamý Bir milyon mýsra; Koro Rübabým. Özbek Türklerý; Solo: Gernot Galip Stanfel Azat Kýzý. Altay Türkleri; Koro Tansamalý. Seher yeli; Kazak Türkleri; Koro Karagay. Gönül þarkýsý; Kazak Türkleri; Solo: Mustafa Buyurgan Moðolistan dan sesler. Solo: Byambaa Purevsuren Cevr-ü cefa. Afgan Þarkýsý; Koro Ala Yazým. Yaz renkleri; Iran Türkmenleri þarkýsý; Koro Türkmenin. Türkmenistan; Solo: Gülten Urallý Gülçemen. Uygur Türkleri; Solo: Azize Güvenç Sen gelmez oldun. Azerbaycan; Solo: Süyümbike Güvenç Þu (Kervan koruyucularý). Tuva ve Moðolistan; Koro 2. Bölüm: Tasavvuf musikisi; ilâhiler ve Semâ Taleal Bedru Aleyna. Göç ve karþýlama; Medine Taþlar. Kürdilihicazkar ilâhi; Beste, Güfte, Solo: Neslihan Öztürk Bayati Peþrev. Seyfettin Osmanoðlu Bayati Mevlevi Ayini. 3. Selam yürük Semai; 4. Selam ; Köçek Derviþ Mustafa Dede Dinle sözümü. Segâh ilâhi ; Koro Þol cennetin ýrmaklarý. Segâh ilâhi ; Yunus Emre ; Koro Sordum sarý çiçeðe. Segâh ilâhi; Yunus Emre ; Koro Allahým sen güzelsin. Rast ilâhi; Söz-Müzik: R. Oruç Güvenç Semâ neþesi. Uþþak ilâhi; Söz-Müzik: R. Oruç Güvenç Mürþit Fani. Uþþak ilâhi; Söz : M. Rasim Mutlu ; Müzik ve Solo Neslihan Öztürk Dâvet-Cevap. Nihavend ilâhi; Söz-Müzik: R. Oruç Güvenç; Koro Gönlümdesin gönlümde. Acemaþiran ilâhi; Söz: Mehmet Rasim Mutlu; Müzik: Rahmi Oruç Güvenç; Koro Buluþma Halvet-i Semâ. Muhayyerkürdi ilâhi; Söz.-Mz.: Neslihan Öztürk ve Gernot Galip Stanfel Ya Mevlânâ. Rast ilâhi; Koro Konserde kullanýlan müzik âletleri: Rebab, Kopuz, Ney, Dombra, Çeng, Kanun, Koçkarca, Þankopuz (Gubuz), Mazhar, Kudüm, Asatayak, Nefir. Konser: Güzelbahçe Kapalý Spor Salonu Saat Konser: Ýzmir Ege Üniversitesi, Atatürk Kültür Merkezi, Konak. Saat: Konser: Bodrum Kültür Merkezi. Saat: Konser: Belediye Kültür Sarayý, Lale Salonu Saat: Konser: Rixos Oteli Kastamonu Konser: Atatürk Spor Salonu Saat Konser: Galata Mevlevihanesi semahanesi 14 Konser ve sema gecesi: Mehmet Rasim Mutlu Kültür Merkezi, Gökçedere Konser: Japon Kültür Vakfý, Or-An Þehri. Saat Konser: Güçsüzler Yurdu Salonu, Tepebaþý - Keçiören 7

8 Türk Musikisini Araþtýrma ve Tanýtma Grubu Rebab Turu II konseri Horasan dan Anadolu ya Hz. Mevlânâ ve Musikinin in Tedavi Gücü 7 Mayýs 2007 Galata Mevlevihanesi Ýstanbul 8

9 Tura Katýlanlar Türkiye Tura katılanlar Ýstanbul Andrea Azize Güvenç Ergoterapist, müzikterapist (Rebab) Yaþar Güvenç Emekli ziraat mühendisi, sanatçý (Rebab, tar) Gülten Urallý Elektirik mühendisi, solist (Þangobýz) Süyümbike Güvenç Öðrenci, solist (Rebab, þangobýz) Neslihan Öztürk Dil uzmaný, yorumcu, besteci, þair (Mazhar) Mustafa Buyurgan Solist, besteci (Dombra) Emre Baþaran Bilgisayar uzmaný, sanatçý, semazen (Rebab, ney) Feridun Obul Lutiye, sanatçý Hakan Ramoðlu Sanatçý (Rebab) Hande Odabaþ Tezyinat sanatçýsý (Rebab) Göktuð Öztürk Biyolog, sanatçý (Korist) Alper Akçay Sanatçý (Semazen, korist) Firuzan Sýrýmoðlu Eðitimci, sanatçý (Korist) Nurten Urallý Konuk Ankara Erþan Çýrak Diþ doktoru, sanatçý (Rebab) Tuba Kunduroðlu Öðrenci, sanatçý (Rebab) Arzu Dolanay Çevre mühendisi, sanatçý (Rebab) Nil Köken Öðretmen, sanatçý (Rebab) Meryem Myrian Quiolla Ressam, ebru sanatçýsý (Rebab) Yasin Dokur Sunucu Almanya Martina Naima Müller Nefes terapisti, sanatçý (Rebab) Ruth Herrwerth Sosyal pedagog, sanatçý (Rebab, ney) Dr. Michael Bachmaier Ekþi Doktor, sanatçý (Rebab, ud, ney) Nina Kaspers Üniversite öðrencisi, sanatçý (Rebab, kopuz) Torsten Haag Sanatçý, öðrenci (Rebab, kopuz) Byambaa Purevsuren Solist, sanatçý (Yatugan) (Moðolistan) Tuguldut Purevsuren Öðrenci, sanatçý (Yatak) (Moðolistan) Jürgen Ender Scheuerhorst Pedagog, müzikterapist (Rebab, ney, ud) Elisabeth Schmidtke Gezi terapisti (konuk) Uve Siewert Müzikterapist, müzisyen (Rebab) Ýsviçre Yvonne Sevim Ehrbar Mesleki danýþman, sanatcý, psikolog (Rebab, ney) Felix Wüst (Rebab, ud) Sosyal pedagog, sanatçý Verena Düssel Nefes terapisti, sanatçý (Rebab) Fatima Gerda Lengacker Emekli saðlýk yardýmcýsý, sanatçý (Rebab) Ulrike Fischer Müzik öðretmeni, sanatçý (Rebab) Eliane Hafner Meditasyon danýþmaný, sanatçý (Rebab) Mustafa Matthias Brandenberger Doktor (Rebab, ud, dombra) Ýspanya Hayri Jordi Cassas Saðlýk yardýmcýsý, sanatçý, besteci (Rb., kopuz, ney) Rosa Sera Öðretmen, sanatçý (Rebab) Rabia Loretto Sanjuan Dans hocasý (Rebab) Saadet Sandra C. Cooper Tercüman, sanatçý (Rebab, koro) Avusturya Saime Susanne Tuschel Bilgisayar uzmaný, müzikterapist (Rebab) Gernot Galib Stanfel Müzikterapist, sanatçý, besteci (Rebab, çeng, ud, ney, rübab) Veronika Rahime Winkler Bilgisayar uzmaný, sanatçý (Rebab) 9

10 Basında Rebab Turu 10

11 Turdan kareler 11