Çocukluk Çaðý Travmalarýnýn Depresyon ve Travma Sonrasý Stres Belirtileri Ýle Ýliþkisinde Duygu Düzenleme Güçlüklerinin Aracý Rolü

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Çocukluk Çaðý Travmalarýnýn Depresyon ve Travma Sonrasý Stres Belirtileri Ýle Ýliþkisinde Duygu Düzenleme Güçlüklerinin Aracý Rolü"

Transkript

1 ARAÞTIRMA Çocukluk Çaðý Travmalarýnýn Depresyon ve Travma Sonrasý Stres Belirtileri Ýle Ýliþkisinde Duygu Düzenleme Güçlüklerinin Aracý Rolü The Mediating Role of The Emotion Regulation Difficulties On The Relationship Between Childhood Traumas, Post Traumatic Stress Symptoms and Depression Emre Han Alpay 1, Arzu Aydýn 2, Zümrüt Bellur 1 1 Araþ. Gör., 2 Doç. Dr., Mersin Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Mersin ÖZET Amaç: Bu çalýþmada duygu düzenleme güçlüklerinin, çocukluk çaðý ruhsal travmalarý ile depresif belirtiler ve travma sonrasý stres belirtileri arasýndaki iliþkide aracý rolü olup olmadýðýnýn belirlenmesi amaçlanmaktadýr. Yöntem: Araþtýrmanýn örneklemi Mersin, Adana ve Diyarbakýr da ikamet eden, yaþlarý 18 ile 60 arasýnda deðiþen 300 kadýn katýlýmcýdan oluþmaktadýr. Katýlýmcýlara Demografik Bilgi Formu, Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeði (DDGÖ), Çocukluk Çaðý Travma Ölçeði (ÇÇTÖ), Post Travmatik Stres Bozukluðu Soru Listesi Sivil Versiyonu, Beck Depresyon Envanteri (BDE) uygulanmýþtýr. Toplanan veriler LISREL 8.51 versiyonu kullanýlarak Yapýsal Eþitlik Modeli (YEM) ile analiz edilmiþtir. Bulgular: Korelasyon analizleri, çocukluk çaðý kötü muamele yaþantýlarý ile duygu düzenleme güçlüklerinin altboyutlarý arasýnda, duygu düzenleme güçlüklerinin alt boyutlarý ile depresif belirtiler ve travma sonrasý stres belirtileri arasýnda güçlü bir iliþki olduðunu göstermektedir. Yapýlan analiz sonucunda, duygu düzenleme bozukluklarýnýn çocukluk çaðý ruhsal travmalarý ile depresyon ve travma sonrasý stres belirtileri arasýnda kýsmi aracýlýk rolü olduðu görülmektedir. Sonuç: Elde edilen bulgular ýþýðýnda çocukluk çaðý ruhsal travmalarý ile iliþkili olan depresyon ve travma sonrasý stres belirtilerinde duygu düzenlemenin önemli bir etken olduðu ve tedavi protokollerinde yer verilmesi gerektiði düþünülmektedir. Anahtar Sözcükler: Çocuklukta kötü muamele, duygu düzenleme güçlükleri, travma sonrasý stres bozukluðu, depresyon () DOI: /kpd SUMMARY Objective: The objective of this study was to determine whether the emotion regulation difficulties mediate the relationship between childhood psychological trauma and the symptoms of post traumatic stress and depressive symptoms. Method: The sample consist of 300 women whose age between 18 and 60. Participants recruited from Adana, Mersin and Diyarbakir. Individuals were asked to complete a number of questionnaires includingdemographic Information Form, Childhood Trauma Questionnaire (CTQ), Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS), Post Traumatic Stress Disorder Checklist Civillian Version (PCL - C) and Beck Depression Inventory (BDI). In this study the data was analyzed with Structural Equational Model (SEM) using LISREL 8.51 Results: Correlational analyses showed that all types of child maltreatment were uniformly associated with emotion dysregulation dimensions, and dimensions of emotion dysregulation were strongly related to depression and post traumatic stress symptoms. According to findings of this study, factor loading of emotional abuse observed variable; is the highest one among the factor loadings of maltreatment types. Structural equation modeling analyses revealed that there is a partialmediator role of emotion regulation difficulties in the relation between childhood traumatic experiences and the symptoms of post traumatic stress and depression. Conclusion: This study put forward that emotion regulation is a significant factor regarding depressive and post traumatic stress symptoms which related to maltreatment in childhood. Therefore results show that training emotional regulation skills could be useful in dealing with post traumatic and depressive symptoms. Key Words: Maltreatment in childhood, emotion dysregulation, post traumatic stress disorder, depression. Makalenin geliþ tarihi: , Yayýna kabul tarihi:

2 Alpay EH, Aydýn A, Bellur Z. GÝRÝÞ Çocukluk çaðýnda duygusal, fiziksel ve cinsel istismara ya da duygusal ve fiziksel ihmale maruz kalan kiþilerin, ergenlik ve yetiþkinlikte pek çok psikiyatrik bozukluk açýsýndan risk altýnda olduklarý bilinmektedir. Geriye dönük bilgi almaya dayanan bazý çalýþmalarda, çocukluk çaðýnda cinsel ve fiziksel istismara uðramýþ kiþilerin %35-57'sinin yetiþkinlik döneminde çeþitli ruhsal belirtiler gösterdiði bildirilmektedir (1-3). Çocukluk çaðýnda kötü muameleye maruz kalma, birçok psikiyatrik bozuklukla iliþkili olduðu kabul edilen tanýlararasý (transdiagnostic) bir faktördür (4). Yaþamýn erken dönemlerinde maruz kalýnan ihmal ve istismar deneyimlerinin depresyon (5,6), yeme bozukluklarý (7,8), psikotik bozukluklar (9,10), travma sonrasý stres bozukluðu (TSSB) (11) ile iliþkili olduðuna dair çalýþmalar bulunmaktadýr. Dahasý, çocukluk çaðýnda yaþantýlanan ihmal ve istismarýn yetiþkinlik döneminde yaþanan travmatik bir olaya oranla, travma sonrasý stres bozukluðu geliþiminde daha güçlü bir yordayýcý olduðu bildirilmektedir (12,13). Çocukluk travmalarýnýn ardýndan oluþan bunca olumsuz sonucun önlenebilmesi için travmatik deneyim ve psikopatoloji arasýndaki mekanizmanýn anlaþýlmasýnýn önemli olduðu düþünülmektedir. Bu yönde yürütülen çalýþmalar incelendiðinde anahtar kavramlardan birinin, duygu düzenleme güçlükleri olduðu görülmektedir. Duygu düzenleme kavramýna iliþkin bütüncül ve yaygýn biçimde kabul gören bir kavramsallaþtýrma Gratz ve Reomer tarafýndan yapýlmýþtýr (14) Yazarlar, duygu düzenleme güçlüklerini dört boyutlu bir yapý olarak ele almaktadýrlar. Bu boyutlar: (I) Kiþinin duygularýnýn farkýnda olmasý ve anlamasý, (II) duygularýný kabul etmesi, (III) olumsuz duygular yaþadýðýnda dürtüsel davranýþlarýný kontrol etmesi ve hedef yönelimli olabilme becerisi, (IV) duygu düzenleme stratejilerini esnek bir biçimde kullanabilmesi ve amacýna ulaþmak için duygusal tepkilerini ayarlayabilmesidir. Çocuklukta olumsuz muameleye maruz kalan kiþilerin duygularý düzenlemede zorluklar yaþadýklarý, duygusal deneyimlerden kaçýndýklarý ve duygularý kabullenme kapasitelerinin düþük olduðunu gösteren çalýþmalar ise oldukça fazladýr (15,16). Shipman ve arkadaþlarý yapmýþ olduklarý çalýþmada çocukluk çaðýnda istismar ve ihmale maruz kalan çocuklarýn yetiþkinlik dönemlerinde duygularýný tanýmlamada güçlükler yaþadýklarýný belirtmiþlerdir (17). Bir baþka çalýþmada kötü muameleye maruz kalan çocuklarýn belli bir durumda uygun ve beklendik duygunun ne olduðunu anlamaya iliþkin güçlükleri olduðu bildirilmektedir (18). Literatür gözden geçirildiðinde hangi tür kötü muamelenin ne çeþit ve ne düzeyde bir duygu düzenleme yetersizliðine yol açtýðýna dair bilgilerin oldukça sýnýrlý olduðu görülmektedir (19). Bununla birlikte duygu düzenleme güçlüðünün ruh saðlýðý üzerindeki olumsuz etkileri de giderek daha çok araþtýrma ile ortaya konmaktadýr (20-22). Bu konuda yapýlmýþ en kapsamlý çalýþmalardan biri Potthoff ve arkadaþlarý tarafýndan altý Avrupa ülkesinde, 1553 katýlýmcý ile yürütülmüþ ve duygu düzenleme stratejilerinin psikopatolojiyi (depresyon ve anksiyete) yordadýðýný bildirmiþlerdir. Çalýþmanýn bir baþka sonucunda yazarlar psikopatolojiyi yordayan duygu düzenleme stratejilerinin kültürlerarasý farklýlýklar gösterdiðini belirtmiþlerdir (23). Tull ve arkadaþlarý 2007 yýlýnda yapmýþ olduklarý çalýþmada travma sonrasý stres belirtilerinin þiddeti ile duygu düzenleme güçlükleri arasýnda pozitif yönde bir iliþki olduðunu rapor etmiþlerdir (24). Türkiye'de yapýlan çalýþmalara bakýldýðýnda Bilim (25) tarafýndan 802 kiþilik toplum örneklemi ile yapýlmýþ olan çalýþma görülmektedir. Bu çalýþmada çocukluk çaðý travmatik yaþantýlarý ve genel psikolojik belirtiler arasýndaki iliþkide ketleyici kiþilerarasý tarzýn ve duygu düzenleme güçlüðünün farklý olarak tam aracýlýk rolü olduðunu bildirmiþtir. Tüm bu bilgiler dikkate alýndýðýnda psikopatolojinin iki özgün türü olarak depresif belirtiler ve travma sonrasý stres belirtilerinin çocukluk çaðý travmalarý ile olan iliþkilerinde duygu düzenleme güçlüklerinin aracý rolü olabileceði düþünülmektedir. Bu hipotezden yola çýkýlarak araþtýrmanýn temel amacý, çocukluk çaðý ihmal ve istismar deneyimleri ile yetiþkin psikopatolojisi arasýndaki iliþkide duygu düzenleme güçlüklerinin aracýlýk rolünün incelenmesidir. 219

3 Çocukluk Çaðý Travmalarýnýn Depresyon ve Travma Sonrasý Stres Belirtileri Ýle Ýliþkisinde Duygu Düzenleme Güçlüklerinin Aracý Rolü GEREÇ VE YÖNTEM Ýþlem Çalýþma ile ilgili olarak tarihinde Mersin Üniversitesi Klinik Araþtýrmalar Etik Kurulu'ndan onay alýnmýþtýr. Uygulamaya baþlamadan önce Mersin Üniversitesi Psikoloji Bölümü 4. Sýnýf öðrencisi olan 15 kiþilik bir gruba çalýþmanýn amacý, içeriði, toplanacak verilerin gizliliði ve nasýl veri toplanacaðý ile ilgili bilgi verilmiþtir.daha sonra öðrenciler Diyarbakýr, Adana ve Mersin illerinden ulaþtýklarý kiþileri çalýþma ile ilgili bilgilendirmiþ ve uygulama öncesi katýlýmcýlardan çalýþmaya gönüllü katýldýklarýný belirten bilgilendirme formunu imzalamalarýný istemiþlerdir. Çalýþmanýn gizliliði açýsýndan ölçekler katýlýmcýlara zarf ile ulaþtýrýlmýþ ve iþlem bittiðinde zarfýn kapatýlmasý istenmiþtir. Daha sonra öðrenciler zarflarý kapalý bir þekilde araþtýrmacýya teslim etmiþlerdir. Sýra etkisini kontrol etmek amacýyla ölçekler farklý þekillerde sýralanmýþtýr. Ölçeklerin doldurulmasý ortalama 30 dakika sürmüþtür. Katýlýmcýlar Çalýþmada kullanýlan veriler Mersin, Diyarbakýr ve Adana illerinde yaþayan yaþ aralýðýndaki 300 kadýn katýlýmcýdan toplanmýþtýr (Ort.=28.5, ss=9.62). Örneklemin %72.7'si bekar (n= 226) ve %27,3'ü (n =82) evlidir. Çalýþmaya katýlan bireylerin %4.3'lük kýsmý okur yazar, %9.3'ü (n=28) ilkokul mezunu, %4.3'ü (n=13) ortaokul, %22'si (n=47) lise mezunu, %66'sý (n=181) ise lisans ve üzerinde eðitim almýþ kiþilerdir. Veri Toplama Araçlarý Demografik Bilgi Formu: Çalýþmada katýlýmcýlarýn yaþ, medeni durum, eðitim durumu ve daha önce ruh saðlýðý alanýnda yardým alýp almadýklarý gibi bilgileri toplamak amacýyla hazýrlanan "Demografik Bilgi Formu" kullanýlmýþtýr. Çocukluk Çaðý Travma Ölçeði: 1994 yýlýnda Bernstein ve arkadaþlarý tarafýndan geliþtirilen ve 28 maddeden oluþan ölçekten çocukluk çaðý cinsel, fiziksel, duygusal istismar ile duygusal ve fiziksel ihmali konu alan beþ alt puan ile bunlarýn birleþiminden oluþan toplam puan elde edilebilmektedir (26). Orijinal çalýþmada Cronbach alfa deðerleri.79 ile.94 aralýðýnda bulunmuþtur. Ölçeðin Türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalýþmasý 2012 yýlýnda Þar ve arkadaþlarý tarafýndan yapýlmýþtýr (27). Mevcut çalýþmada alt boyutlarýn Cronbach alfa iç tutarlýlýk katsayýlarýnýn.64 ile.87 arasýnda deðiþtiði bulunmuþtur. Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeði: 2004 yýlýnda Gratz ve Roemer tarafýndan duygu düzenlemedeki güçlükleri deðerlendirmek için geliþtirilmiþtir (14). Ölçeðin orijinal çalýþmasýnda Cronbach alfa güvenirlik katsayýsý.93 olarak bildirilmiþtir. Ölçek, duygusal tepkileri kabul etmeme (kabul etmeme), hedefe yönelik davranýþlarý sergilemede güçlükler (hedefler), dürtü kontrol güçlükleri (dürtü), duygusal farkýndalýktan yoksunluk (farkýndalýk), duygu düzenleme stratejilerine sýnýrlý eriþim (stratejiler) ve duygusal belirginlikten yoksunluk (belirginlik) olmak üzere 6 boyut ve 36 maddeden oluþmaktadýr. Ölçeðin Türkçe'ye uyarlama çalýþmalarý 2010 yýlýnda Rugancý ve Gençöz tarafýndan yapýlmýþtýr (28). Mevcut çalýþmada alt boyutlarýn Cronbach alfa iç tutarlýlýk katsayýlarýnýn.57 ile.81 aralýðýnda olduðu görülmüþtür. Ölçeðin toplamý için Cronbach alfa katsayýsý ise.92 olarak belirlenmiþtir. Travma Sonrasý Stres Bozukluðu Soru Listesi Sivil Versiyonu: 1993 yýlýnda Weathers ve arkadaþlarý tarafýndan geliþtirilen ölçek 17 maddeden oluþmaktadýr (29). Orijinal çalýþmada ölçeðin Cronbach alfa güvenirlik katsayýsý.80 olarak bulunmuþtur. Ölçeðin Türkçe'ye uyarlama çalýþmasý 2005'te Kocabaþoðlu ve arkadaþlarý tarafýndan yapýlmýþtýr (30) Mevcut çalýþmada Cronbach alfa güvenirlik katsayýsýnýn.94 olduðu bulunmuþtur. Beck Depresyon Envanteri: Beck ve arkadaþlarý tarafýndan 1961 yýlýnda geliþtirilen ölçek 21 maddeden oluþmaktadýr (31) Ölçek, depresyon riskini belirleyen ve depresif belirtilerin düzeyini ölçen bir kendini deðerlendirme aracýdýr. Ölçeðin Türkçe geçerlilik ve güvenirlik çalýþmalarý Hisli (1988) tarafýndan 1988 yýlýnda yapýlmýþtýr (32) Ölçeðin mevcut çalýþma için hesaplanan Cronbach alfa güvenirlik katsayýsý.93'tür. 220

4 Alpay EH, Aydýn A, Bellur Z. Verilerin Analizi Çalýþmanýn istatistiksel analiz bölümünde betimsel istatistikler, ortalamalar, standart sapmalar, korelasyon analizleri ve boþ verilerin doldurulmasý iþlemlerinde SPSS 20 programý kullanýlmýþtýr. Ölçüm modeli ve yapýsal eþitlik modeli ise LISREL 8.51 (33) aracýlýðý ile analiz edilmiþtir. Bu çalýþmada, 2002 yýlýnda Little ve arkadaþlarý tarafýndan önerildiði gibi yapýsal eþitlik modelinde kullanýlmak amacýyla bütün gizil deðiþkenler için parselleme yöntemiyle gözlenen deðiþkenler oluþturulmuþtur (34) Çocukluk Çaðý Travmalarý Ölçeði'nin 5, Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeði'nin ise 6 alt boyutu parsellenerek gizil deðiþkenler yaratýlmýþtýr. Travma Sonrasý Stres Bozukluðu Soru Listesi Sivil Versiyonu ile Beck Depresyon Ölçeði ise tek faktörlü yapýda olmalarýndan dolayý maddelerin rastgele daðýtýlmasý yoluyla üç parsele ayrýlmýþ ve böylece bu iki ölçek için üçer gözlenen deðiþken oluþturulmuþtur. BULGULAR Araþtýrmanýn baðýmsýz deðiþkeni çocukluk çaðý ruhsal travmalarý (fiziksel-duygusal ve cinsel istismar ile duygusal ve fiziksel ihmal), baðýmlý deðiþkenler ise travma sonrasý stres bozukluðu ve depresyondur. Ayrýca bu deðiþkenlerin arasýndaki iliþkide duygu düzenleme güçlükleri aracý deðiþken olarak test edilmiþtir. Çalýþmada kullanýlan deðiþkenlerin ortalama ve standart sapmalarý Tablo 1'de verilmiþtir. Çalýþmada kullanýlan deðiþkenler arasýndaki iliþkiler ise Tablo 2'de gösterilmiþtir. Yapýsal Eþitlik Analizleri, Anderson ve Gerbing'in 1988 yýlýnda önerdiði gibi iki aþamada yürütülmüþtür.35 Ýlk aþamada ölçeklerden oluþturulan parseller aracýlýðýyla gizil deðiþkenlerin tanýmlanmasýný içeren ölçüm modelinin analizi yapýlmýþtýr. Bu modelin uyum indekslerine bakýldýðýnda [x 2 = , sd=113 x 2 /sd= /113=2.38, RMSEA=.07, GFI=.90, CFI=.96, AGFI=87] modelin anlamlý olduðu görülmektedir. Tablo 1. Deðiþkenlerin Ortalamalarý ve Standart Sapmalarý Ortalama Standart Sapma DDGÖ Altboyutlarý: Farkýndalýk Belirginlik Dürtü Strateji Hedef Kabul Etme ÇÇTÖ Altboyutlarý: Fiziksel Ýhmal Fiziksel Ýstismar Cinsel Ýstismar Duygusal Ýstismar Duygusal Ýhmal TSSBSL Depresyon DDGÖ: Duygu Düzenleme Güçlükleri Ölçeði, ÇÇTÖ: Çocukluk Çaðý Travma Ölçeði, TSSBSL: Travma Sonrasý Stres Bozukluðu Soru Listesi Sivil Versiyon Ölçeði. Birinci aþamada anlamlý uyum deðerlerine sahip ölçme modeli incelendikten sonra 2. aþamaya geçilmiþtir. Bu aþamada kuramsal arka plan göz önüne alýnarak gizil deðiþkenler arasýndaki yapýsal iliþkileri açýklayan bir model oluþturulmuþtur ve bu modelin anlamlýlýðý test edilmiþtir. Ýlk olarak tam aracýlýk test edilmiþ ve modelin uyum indekslerinin anlamlý olduðu görülmüþtür [x 2 =288.29, sd=112, x 2 /sd=288.29/112=2.57, RMSEA=.073 GFI=.90, CFI =.95, AGFI=.86].Daha sonra modele çocukluk çaðý travmalarýndan depresyon ve TSSB deðiþkenlerine doðrudan yollar eklenerek kýsmi aracýlýk modeli sýnanmýþtýr. Bu yollarýn eklenmesi ile modelin uyum indekslerinin iyileþtiði görülmektedir [x 2 =249.57, sd=110, x 2 /sd=146.50/56=2.26, RMSEA= 065 GFI=.91, CFI=.96, AGFI=.88]. Ýki model karþýlaþtýrýldýðýnda kýsmi aracýlýk için test edilen modelin daha iyi uyum indekslerine sahip olduðu görülmektedir. Modeldeki deðiþim olumlu olduðu için Ki-kare farklýlýk testine bakýlmýþtýr (x 2 =38.72, p<.001). Bu sonuca göre söz konusu iliþkinin tanýmlanmasýnýn modelin uyumunda anlamlý bir iyileþmeye yol açtýðý görülmektedir. Sonuç olarak çocukluk çaðý travmalarýnýn depresyon ve TSSB ile olan iliþkisinde duygu düzenlemenin kýsmi aracý olduðu görülmektedir. 221

5 Çocukluk Çaðý Travmalarýnýn Depresyon ve Travma Sonrasý Stres Belirtileri Ýle Ýliþkisinde Duygu Düzenleme Güçlüklerinin Aracý Rolü Tablo 2. Deðiþkenler Arasýndaki Korelasyon Katsayýlarý. Deðiþkenler Cinsel Ýstismar -.49 **.45 **.62 **.41 **.23 **.32 **.19 **.32 **.27 **.23 **.42 **.39 ** 2. Duygusal Ýhmal -.58 **.67 **.44 **.32 **.30 **.18 **.26 **.31 **.28 **.31 **.35 ** 3. Fiziksel Ýhmal -.63 **.47 **.3 **.32 **.34 **.26 **.39 **.30 **.39 **.37 ** 4. Duygusal Ýstismar -.68 **.36 **.43 **.36 **.43 **.43 **.30 **.56 **.50 ** 5. Fiziksel Ýstismar -.29 **.28 **.27 **.3 **.35 **.22 **.46 **.36 ** 6. Belirginlik -.55 **.47 **.53 **.55 **.44 **.49 **.50 ** 7. Strateji -.64 **.78 **.71 **.29 **.64 **.63 ** 8. Dürtü -.64 **.62 **.15 **.59 **.47 ** 9. Hedef -.74 **.19 **.63 **.57 ** 10. Kabul -.25 **.57 **.53 ** 11.Farkýndalýk -.25 **.32 ** 12. TSSB -.74 ** 13.Depresyon - *p<.05, **p<.005, N=300 TARTIÞMA Bu çalýþmada çocukluk yýllarýndaki ihmal ve istismar yaþantýlarý ile yetiþkinlikte depresyon ve travma sonrasý stres belirtileri arasýndaki iliþkide duygu düzenlemenin aracý rolü incelenmiþtir. Yapýlan korelasyon analizlerinde çocukluktaki ihmal ve istismar deneyimleri ile duygu düzenleme güçlükleri ve psikopatoloji (depresyon ve travma sonrasý stres belirtileri) arasýnda güçlü iliþkiler olduðu görülmektedir. Çocukluk döneminde maruz kalýnan kötü muamelenin her türü, yetiþkinlikte duygu düzenleme güçlüklerini yordamaktadýr. Araþtýrmanýn en çarpýcý bulgularýndan biri, bu kötü muamele türleri içinde en güçlü faktör yükünün duygusal istismar gözlenen deðiþkenine yüklenmesidir. Geçmiþte yapýlan çalýþmalarda aðýrlýklý olarak fiziksel ve cinsel istismarýn olumsuz sonuçlarýna odaklanýldýðý ve duygusal istismara ise görece daha az önem verildiði düþünülmektedir (36). Bununla birlikte Burns ve arkadaþlarýnýn 2010 yýlýnda yaptýðý bir çalýþmada duygusal istismarýn, fiziksel ve cinsel istismara kýyasla duygu düzenleme güçlüklerini daha güçlü bir þekilde yordadýðý bulunmuþtur (37) Dahasý, üniversite öðrencisi kadýnlarla yürütülen bu çalýþmada duygusal istismar yaþantýlarýnýn, travma sonrasý stres belirtilerini de fiziksel ve cinsel istismara kýyasla daha güçlü biçimde yordadýðý bildirilmiþtir (37). Sözü edilen bu araþtýrma, bulgularý açýsýndan mevcut çalýþma ile benzerlik göstermektedir. Krause ve arkadaþlarýnýn 2003 yýlýnda yapmýþ olduklarý çalýþmada kronik bir biçimde duygularýný baskýlayan eriþkinlerin çocukluklarýnda onlarý cezalandýran, küçümseyen ya da çocuklarýnýn olumsuz duygularýndan rahatsýz olan ebeveynlere sahip olduklarý bildirilmektedir. Ayrýca bu eriþkinlerin kaygý ve depresyon düzeylerinin de daha yüksek olduðu rapor edilmektedir (38). Analiz sonucunda elde edilen bu bulgu, duygusal istismarýn uzun süreli ve tekrarlayýcý olmasý 222

6 Alpay EH, Aydýn A, Bellur Z. 223

7 Çocukluk Çaðý Travmalarýnýn Depresyon ve Travma Sonrasý Stres Belirtileri Ýle Ýliþkisinde Duygu Düzenleme Güçlüklerinin Aracý Rolü nedeniyle kiþinin duygularýný etkili bir biçimde düzenleme yetisini diðer istismar türlerine kýyasla daha çok etkilemesi ile ilgili olabilir. Öte yandan duygusal istismarýn diðer istismar türlerine çoðunlukla eþlik etmesi de duygu düzenleme güçlüðü ile duygusal istismar arasýndaki iliþkiyi güçlendiriyor olabilir. Buna ek olarak duygusal istismar ile duygu düzenleme güçlükleri arasýndaki bu iliþki Linehan tarafýndan ortaya atýlan "Onaylamayan Çevre Kuramý" ile de açýklanabilir. Linehan'a göre çocuðun duygularýný ifade ediþi uygun bir þekilde onaylanmaz hatta ihmal edilir, desteklenmez ya da cezalandýrýlýr ise çocuðun duygusal deneyimlerini açýklama ve yorumlama yetisiyle birlikte stres kaynaðýný belirleme becerisi de bundan zarar görür (39). Mevcut çalýþmanýn bir diðer bulgusu da çocukluk çaðý ihmal ve istismar deneyimi ile psikopatolojinin iki özgün türü olarak ele aldýðýmýz depresyon ve travma sonrasý stres belirtileri arasýndaki iliþkinin anlamlý bulunmasýdýr. Önceki çalýþmalarda da çocukluk çaðý kötü muamele öyküsü ile eriþkinlikte depresyon (40,41) ve travma sonrasý stres belirtileri (42,43) arasýnda iliþki olduðuna dair bulgular bildirilmiþtir. Araþtýrmanýn amacý doðrultusunda test edilen model incelendiðinde; çocukluk çaðý ihmal ve istismar deneyimi ile eriþkinlerde travma sonrasý stres belirtileri arasýndaki iliþkide duygu düzenleme güçlüklerinin kýsmi aracý olduðu görülmektedir. Bu bulgu daha önce yapýlan çalýþmalar ile paralellik göstermektedir. Örneðin Burns, Jackson ve Hardring'in 2010 yýlýnda yapmýþ olduklarý araþtýrmada çocukluk çaðý duygusal ve fiziksel istismarý ile travma sonrasý stres belirtileri arasýndaki iliþkide duygu düzenleme güçlüklerinin kýsmi aracý olduðu belirtilmiþtir (37). Bu bulgunun yorumunda ise duygulardan kaçýnma ve duygularý kabul etmeme gibi bazý uyumsuz duygu düzenleme stratejilerinin travmatik olay ile ilgili duygunun iþlenmesini engellediði yönünde bir açýklama yapýlmýþtýr. Modelde duygu düzenleme güçlüklerinin, bir diðer baðýmlý deðiþken olan depresyon ile çocukluk çaðý ihmal ve istismar deneyimleri arasýndaki iliþkide kýsmi aracýlýk rolü olduðu görülmüþtür. Bu bulgu da önceki bazý çalýþmalarýn sonuçlarý ile benzer niteliktedir (36,44,45) Ayrýca duygu düzenleme yetisinin depresif belirtiler üzerindeki koruyucu etkisini gösteren Fehlinger ve arkadaþlarýnýn 2013 yýlýnda yaptýklarý çalýþmada depresif hastalarýn belirtilerini azaltmak için stres yönetimi, sosyal yeterlilik, problem çözme ve duygu düzenleme gibi çeþitli eðitimlerin etkililiði karþýlaþtýrýlmýþ ve duygu düzenleme eðitiminin depresif belirtilerin azaltýlmasýnda en etkili yöntem olduðu rapor edilmiþtir (46). Yapýlan çalýþmanýn çocukluk çaðý travmalarý, depresyon, travma sonrasý stres belirtileri ve duygu düzenleme arasýndaki iliþkiyi anlamamýza yardýmcý olmasýnýn yaný sýra bazý sýnýrlýlýklarý bulunmaktadýr. Çalýþmaya baþlarken örneklemin kadýn ve erkek katýlýmcýlardan oluþmasý planlanmýþ ancak erkek katýlýmcýlardan çok fazla geri dönüþ olmadýðý için çalýþma sadece kadýn katýlýmcýlar ile yürütülmüþtür. Katýlýmcýlarýn yaþadýðý travmatik deneyimin þiddeti, kronik olup olmamasý gibi bilgilerin alýnmamýþ olmasý da önemli sýnýrlýlýklardan bir diðeri gibi görünmektedir. Johnson-Reid ve arkadaþlarý 2010 yýlýnda yaptýklarý çalýþmada kronik ihmal ve istismarýn çocukluktaki ve yetiþkinlikteki madde kullanýmý, þiddet suçlarý, intihar giriþimi ve psikolojik bozukluklar gibi birçok olumsuz sonucun önemli bir öncülü olduðunu ifade etmiþlerdir (47). Bu çalýþmanýn sonuçlarýna dayanarak çocukluk döneminde yaþantýlanan travmatik deneyimlerin tartýþýlan baðlamlarda tedavi edilmesini önermek yerinde olacaktýr. Psikolojik ve sosyal uyum açýsýndan risk altýndaki kiþilere yönelik önleyici ve ivedi müdahalelerin hedeflenmesi uygun görünmektedir. Gelecekte yapýlacak olan çalýþmalarda kötü muamele öyküsünün daha detaylý bir biçimde ele alýnmasý bu deðiþkenler arasýndaki iliþkinin daha iyi anlaþýlmasýna yardýmcý olabilir. Bu çalýþmaya benzer olarak risk altýndaki çocuklarla yapýlacak boylamsal çalýþmalarýn bu deðiþkenler arasýndaki iliþki hakkýnda daha fazla bilgi verebileceði düþünülmektedir. Çalýþmadan elde edilen bulgularýn çocukluk çaðý travmatik deneyimlerinin duygu düzenlemeyi, depresif belirtileri ve travma sonrasý stres belirtilerini de kapsayan uzun dönem etkilerinin anlaþýl- 224

8 Alpay EH, Aydýn A, Bellur Z. masý açýsýndan yararlý olabileceði düþünülmektedir. Bu bulgunun klinik doðurgularýndan biri çocukluk çaðý travmalarýna yönelik psikoterapilerde olumlu duygu düzenleme stratejilerine, özellikle de Gross'un 1998 yýlýnda belirttiði "yeniden deðerlendirme" ve "problem çözme" becerilerine tedavi protokollerinde yer verilmesi olabilir (48). Çocukluk çaðý travmatik yaþantýlarýyla iliþkili ruhsal belirtileri olan çocuklar ve yetiþkinlere yönelik müdahalelerin planlanmasýnda duygu düzenleme eðitiminin odak olmasý ve etkililiðinin sýnanmasý için klinik çalýþmalar yürütülmesi önerilebilir. Buna ek olarak Diyalektik Davranýþçý Terapi (39) ve Affektif ve Kiþiler Arasý Düzenleme Eðitim Programý (49) gibi duygu düzenleme becerilerine aðýrlýk verilen davranýþçý temelli yöntemlerin travma maðdurlarý ile yapýlacak çalýþmalarda kullanýlmasý ve etkililiklerinin sýnanmasý için yeni çalýþmalar planlanmasý önerilebilir. 1. Goodman LA, Rosenberg SD, Mueser KT, & Drake RE. Physical and sexual assault history in women with serious mental illness: prevalence, correlates, treatment, and futurere search directions. Schizophr Bull 1997; 22: Mueser KT, Bond GR, Drake RE, &Resnick SG.Models of communitycarefor severe mentalillness: a review of research on casemanagement. SchizophrBull 1998; 24: Mueser KT, Clark RE, Haines M, Drake RE, McHugo GJ, Bond GR, Gary R, Essock SM, Becker DR, Wolf R, Swain K. The Hartford study of supported employment for persons with severe mentalillness. J Consult Clin Psychol 2004; 72: Heleniak C, Jenness JL, Vander Stoep A, McCauley E, & McLaughlin KA. Childhood maltreatment exposure and disruptions in emotion regulation: a transdiagnostic pathway to adolescent internalizing and externalizing psychopathology. Cognit Ther Res 2016; 40: Wingo AP, Wrenn G, Pelletier T, Gutman AR, Bradley B, &Ressler KJ. Moderating effects of resilience on depression in individuals with a history of childhood abuse or trauma exposure. Journal of affective disorders2010; 126: Dunn EC, McLaughlin KA, Slopen N, Rosand J, & Smoller JW. Developmental timing of child maltreatment and symptoms of depression and suicidal ideation in young adulthood: results from the National Longitudinal Study of Adolescent Health. DepressAnxiety 2013; 30: Kong S, Bernstein K. Childhoodtrauma as a predictor of eating psychopathology and its mediating variables in patients with eating disorders. J Clin Nurs 2009;18: Monteleone AM, Monteleone P, Serino I, Scognamiglio P, Genio M, & Maj M. Childhood trauma and cortisol awakening response in symptomatic patients with anorexia nervosa and bulimia nervosa. Int J Eat Disord 2015; 48: Fisher HL, Jones PB, Fearon P, Craig TK, Dazzan P, Morgan KAYNAKLAR Yapýlan bu çalýþmanýn sonucunda çocukluk çaðýnda ihmal ve istismar gibi travmatik deneyimlere baðlý olarak ortaya çýkan depresif belirtiler ve travma sonrasý stres belirtilerinin oluþumunda duygu düzenleme güçlüklerinin önemli bir risk faktörü olduðu görülmektedir. Bu baðlamda duygu düzenleme yetisini geliþtirmeye yönelik çalýþmalarýn çocukluk çaðý travmatik deneyimleri ile iliþkili klinik belirtilerin azaltýlmasý ve iyileþmesinde etkili olabileceði düþünülmektedir. Yazýþma adresi: Doç. Dr. Arzu Aydýn, Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat Fak. Psikoloji Bölümü emrehan@hotmail.com K, Hutchinson G, Doody GA, McGuffin P, Leff J, Murray RM, Morgan C. The varying impact of type, timing and frequency of exposure to childhood adversity on its association with adult psychotic disorder. PsycholMed2010; 40: van Winkel R, van Nierop M, Myin-Germeys I, & van Os J. Childhood trauma as a cause of psychosis: linking genes, psychology, and biology. Can J Psychiatry2013; 58: Moore E, Gaskin C, Indig D. Childhood maltreatment and post-traumatic stres disorder among incarcerated young offenders. Child Abuse Neg 2013; l37: Davies-Netzley S, Hurlburt MS, Hough RL. Childhood abuse as a precursor to homelessness for homeless women with severe mental illness. Violence Vict 1996; 11: Neria Y, Bromet EJ, Sievers S, Lavelle J, & Fochtmann LJ. Trauma exposure and posttraumatic stress disorder in psychosis: findings from a first-admission cohort. J Consult Clin Psychol 2002; 70: Gratz KL, Roemer L. Multi dimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. J Psychopathol Behav Assess 2004; 26: Batten SV, Follette VM, Aban IB. Experiential avoidance and high-risk sexual behavior in survivors of child sexual abuse. J Child Sex Abuse 2002; 10: Gratz KL. Targeting emotion dysregulation in the treatment of self injury. J Clin Psychol 2007; 63: Shipman K, Zeman J, Penza S, & Champion K. Emotion management skills in sexually maltreated and nonmaltreated girls: A developmental psychopathology perspective. Dev. Psychopathol 2000; 12: Jennissen S, Holl J, Mai H, Wolff S, Barnow S. Emotion dysregulation mediates the relationship between child maltreatment and psychopathology: a structural equation model. Child 225

9 Çocukluk Çaðý Travmalarýnýn Depresyon ve Travma Sonrasý Stres Belirtileri Ýle Ýliþkisinde Duygu Düzenleme Güçlüklerinin Aracý Rolü Abuse Neg 2016; l62: Kim J, Cicchetti D. Longitudinal pathway slinking child maltreatment, emotion regulation, peer relations, and psychopathology. J Child Psychol Psychiatry 2010; 51: Aldao A, Nolen-Hoeksema S, Schweizer S. Emotion-regulations trategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clin Psychol Rev 2010; 30: Sheppes G, Suri G, Gross JJ. Emotion regulation and psychopathology. Annu Rev Clin Psychol 2015; 11: Cole PM, Deater Deckard K. Emotion regulation, risk, and psychopathology. J Child Psychol Psychiatry2009; 50: Potthoff S, Garnefski N, Miklósi M, Ubbiali A, Domínguez- Sánchez FJ, Martins EC, Witthöft M, Kraaij V. Cognitive emotion regulation and psychopathology across cultures: A comparison between six European countries. J Individ Differ 2016; 98: Tull, MT, Barrett, HM, McMillan, ES, & Roemer, L. A preliminary investigation of the relationship between emotion regulation difficulties and posttraumatic stress symptoms. Behavior Therapy 2007; 38: Bilim, G. Çocukluk çaðý örselenme yaþantýlarý: duygu düzenleme, kiþilerarasý tarz ve genel psikolojik saðlýk açýsýndan bir inceleme Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Ankara. 26. Bernstein DP, Fink L, Handelsman L, Foote J, Lovejoy M, Wenzel K,Sapareto E, Ruggiero J. Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. Am J Psychiatry 1994; 151: Þar V, Öztürk E, Ikikardeþ E. Çocukluk çaðý ruhsal travma ölçeðinin türkçe uyarlamasýnýn geçerlilik ve güvenilirliði. Türkiye Klinikleri 2012; 32: Rugancý RN, Gençöz T. Psychometric properties of a Turkish version of the Difficulties in Emotion Regulation Scale. J Clin Psychol 2010; 66: Weathers FW, Litz BT, Herman DS, Huska JA, Keane TM. The PTSD Checklist (PCL): Reliability, validity, and diagnostic utility. Paper presented at the 9th annual meeting of the International Society for Traumatic Stress Studies, Austin, TX Kocabaþoðlu NÇÖA, ÇorapçýoðluÖzdemir A, Yargýç Ý, &Geyran PT. Türkçe "Ptsd Checklist-CivilianVersion" (PCL-C) Ölçeðinin geçerlilik ve güvenilirliði. Yeni Sempozyum Dergisi 2005; 43: Beck AT, Ward CH, Mendelson M, Mock J, & Erbaugh J. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry1961; 4: Hisli N. Beck Depresyon Envanteri'nin geçerliliði üzerine bir çalýþma. Türk Psikoloji Dergisi 1988; 6: Jöreskog KG, Sörborm D. Lisrel 8 User's Reference Guide. Chicago: Scientific Software International Little TD, Cunningham WA, Shahar G, &Widaman KF. To parcel or not to parcel: Exploring the question, weighing the merits. StructEquModeling 2002; 9: Anderson JC, Gerbing DW. Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychol Bull 1988; 103: Crow T, Cross D, Powers A, & Bradley B. Emotion dysregulation as a mediator between childhood emotional abuse and current depression in a low-income African-American sample. Child Abuse Neg 2014; 38: Burns EE, Jackson JL, Harding HG. Child maltreatment, emotion regulation, and posttraumatic stress: The impact of emotional abuse. J Aggress Maltreat Trauma 2010; 19: Krause ED, Mendelson T, Lynch TR. Childhood emotional invalidation and adult psychological distress: The mediating role of emotional inhibition. Child Abuse Negl 2003; 27: Linehan MM. Skills Training Manual for Treating Borderline Personality Disorder. New York, Guilford Press, Chapman DP, Whitfield CL, Felitti VJ, Dube SR, Edwards VJ, &Anda RF. Adverse childhood experiences and the risk of depressive disorders in adulthood. J Affect Disord2004; 82: Sachs-Ericsson N, Kendall-Tackett K, Hernandez A. Childhood abuse, chronic pain, and depression in the National Comorbidity Survey. Child Abuse Negl 2007; 31: Choi H, Klein C, Shin MS, & Lee HJ. Posttraumatic stress disorder (PTSD) and disorders of extreme stress (DESNOS) symptoms following prostitution and childhood abuse. Violence against women 2009; 15: Ullman SE, Najdowski CJ, Filipas HH. Child sexualabuse, post-traumatic stres disorder, andsubstanceuse: Predictors of revictimization in adult sexual assault survivors. J Child Sex Abus 2009; 18: Coates AA, Messman-Moore TL. A structural model of mechanisms predicting depressive symptoms in women following childhood psychological maltreatment Child Abuse Negl 2014;38: Carvalho Fernando S, Beblo T, Schlosser N, Terfehr K, Otte C, Löwe B, Wolf OT, Spitzer C, Driessen M, Wingenfeld K. The impact of self-reported childhood trauma on emotion regulation in borderline personality disorder and major depression. J Trauma Dissociation2014; 15: Fehlinger T, Stumpenhorst M, Stenzel N, &Rief W. Emotion regulation is the essential skill for improving depressive symptoms. J Affect Disord 2013; 144: Jonson-Reid M, Presnall N, Drake B, Fox L, Bierut L, Reich W, Kane P, Todd RD, Constantino JN. Effects of child maltreatment and inherited liability on antisocial development: an official records study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2010; 49: Gross JJ. Antecedent and response-focused emotion regulation: divergent consequences for experience, expression, and physiology. J Pers Soc Psychol 1998; 74: Cloitre M, Cohen LR, Koenen, KC. Treating the trauma of childhood abuse: Therapy for the interrupted life. Guilford, New York

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ Dr. Hayal Yavuz Güzel ÖZGEÇMİŞ E-Posta : hyguzel@hacettepe.edu.tr Telefon : +90 (312) 7805336 Adres : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800, Beytepe Ankara Eğitim Mezuniyet Tarihi

Detaylı

Özgül duygular temelli duygu düzenleme becerileri ölçeði nin Türkçe ye uyarlanmasý: Geçerlik ve güvenirlik çalýþmasý

Özgül duygular temelli duygu düzenleme becerileri ölçeði nin Türkçe ye uyarlanmasý: Geçerlik ve güvenirlik çalýþmasý ARAÞTIRMA Özgül duygular temelli duygu düzenleme becerileri ölçeði nin Türkçe ye uyarlanmasý: Geçerlik ve güvenirlik çalýþmasý Turkish adaptation of emotion regulation skills questionnaire-emotion specific:

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ ADVİYE ESİN YILMAZ. 1. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl. Doktora Klinik Psikoloji ODTÜ Y. Lisans Klinik Psikoloji ODTÜ 2002

ÖZGEÇMİŞ ADVİYE ESİN YILMAZ. 1. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl. Doktora Klinik Psikoloji ODTÜ Y. Lisans Klinik Psikoloji ODTÜ 2002 ÖZGEÇMİŞ ADVİYE ESİN YILMAZ 1. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Doktora Klinik Psikoloji ODTÜ 2007 Y. Lisans Klinik Psikoloji ODTÜ 2002 Lisans Psikoloji Hacettepe Üniversitesi 1998 2. Profesyonel

Detaylı

Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2017; 9(4):

Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2017; 9(4): Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2017; 9(4):478-485 Konu Dizini Subject Index (ENGLISH) A addiction 398 adult 263 alcohol use disorders 63 anorexia nervosa 301, 329 antidepressant

Detaylı

Açıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Açıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı

Detaylı

Araþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu

Detaylı

Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu

Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu OLGU SUNUMU Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu Multidisciplinary Approach to Child Abuse: A Case Report Muhammed Ayaz 1, Ayþe Burcu Ayaz 1 1 Uz.Dr., Sakarya Üniversitesi Týp Fakültesi

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Eğitim. Akademik Ünvanlar HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ SEVGİNAR VATAN. sevginarvatan@gmail.

ÖZGEÇMİŞ. Eğitim. Akademik Ünvanlar HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ SEVGİNAR VATAN. sevginarvatan@gmail. ÖZGEÇMİŞ SEVGİNAR VATAN E-Posta: sevginarvatan@gmail.com Telefon: 2978325 Adres: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Beytepe/Ankara Eğitim Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2006 Lisans Psikoloji Orta

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. YAŞAR KUZUCU

Yrd.Doç.Dr. YAŞAR KUZUCU Yrd.Doç.Dr. YAŞAR KUZUCU Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık Eğitim Bilgileri 1990-1995 Lisans Ankara Üniversitesi 1995-1999 Yüksek Lisans Ankara Üniversitesi 1999-2006

Detaylı

Çocuk Davranýþ Listesi Kýsa Formunun Türkçe Güvenilirlik Çalýþmasý ve Geçerliliðine Ýliþkin Ön Çalýþma

Çocuk Davranýþ Listesi Kýsa Formunun Türkçe Güvenilirlik Çalýþmasý ve Geçerliliðine Ýliþkin Ön Çalýþma ARAÞTIRMA Çocuk Davranýþ Listesi Kýsa Formunun Türkçe Güvenilirlik Çalýþmasý ve Geçerliliðine Ýliþkin Ön Çalýþma Reliability Study of Turkish Version of Children s Behavior Questionnaire Short Form and

Detaylı

Dr. Ebru AKÜN. Ankara Üniversitesi DTCF Psikoloji Bölümü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı Tel: /1402 e-posta:

Dr. Ebru AKÜN. Ankara Üniversitesi DTCF Psikoloji Bölümü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı Tel: /1402 e-posta: Dr. Ebru AKÜN Ankara Üniversitesi DTCF Psikoloji Bölümü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı Tel: +90 312 310 32 80/1402 e-posta: eakun@ankara.edu.tr EĞİTİM Doktora Ankara Üniversitesi Uygulamalı (Klinik) Psikoloji,

Detaylı

Üniversite Öðrencilerinde Yeme Bozukluðu Belirtilerini Yordayýcý Olarak Kontrol Odaðý ve Benlik Saygýsýnýn Karþýlaþtýrýlmasý

Üniversite Öðrencilerinde Yeme Bozukluðu Belirtilerini Yordayýcý Olarak Kontrol Odaðý ve Benlik Saygýsýnýn Karþýlaþtýrýlmasý Üniversite Öðrencilerinde Yeme Bozukluðu Belirtilerini Yordayýcý Olarak Kontrol Odaðý ve Benlik Saygýsýnýn Karþýlaþtýrýlmasý Atila EROL*, Gülser TOPRAK**, Fadime YAZICI***, Sýdýka EROL**** ÖZET Bu çalýþmada

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Telefon : +90 (312) FOTOĞRAF : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800, Beytepe Ankara

ÖZGEÇMİŞ. Telefon : +90 (312) FOTOĞRAF : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800, Beytepe Ankara ÖZGEÇMİŞ Arş. Gör. Yasemin Kahya E-Posta : yaseminoruclular@hacettepe.edu.tr Telefon : +90 (312) 297 8325 FOTOĞRAF Adres : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800, Beytepe Ankara

Detaylı

Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon

Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon ARAÞTIRMA Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Gülten Karadeniz 1, Serdar Tarhan 2, Emre Yanýkkerem 3, Özden Dedeli 3, Erkan Kahraman 4 1 Yrd.Doç.Dr., 3

Detaylı

Suçluluk Ölçeði'nin Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin klinik olmayan örneklem ve depresyon örnekleminde yeniden deðerlendirilmesi

Suçluluk Ölçeði'nin Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin klinik olmayan örneklem ve depresyon örnekleminde yeniden deðerlendirilmesi Suçluluk Ölçeði'nin Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin klinik olmayan örneklem ve depresyon örnekleminde yeniden deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Re-examining psychometric properties of the Turkish

Detaylı

Cinsel Benlik Þemasý Ölçeði'nin Üniversite Örnekleminde Geçerlik ve Güvenilirlik Çalýþmasý

Cinsel Benlik Þemasý Ölçeði'nin Üniversite Örnekleminde Geçerlik ve Güvenilirlik Çalýþmasý ARAÞTIRMA Cinsel Benlik Þemasý Ölçeði'nin Üniversite Örnekleminde Geçerlik ve Güvenilirlik Çalýþmasý A Validity and Reliability Study of the Sexual Self-Schema Scale Among Undergraduate Students Gözde

Detaylı

Çocuk ve Ergenlerde Cinsel Ýstismarýn Psikiyatrik Sonuçlarýný Etkileyen Faktörler

Çocuk ve Ergenlerde Cinsel Ýstismarýn Psikiyatrik Sonuçlarýný Etkileyen Faktörler ARAÞTIRMA Çocuk ve Ergenlerde Cinsel Ýstismarýn Psikiyatrik Sonuçlarýný Etkileyen Faktörler The Factors of Affecting Psychiatric Consequences of Sexual Abuse in Children and Adolescents Yasemin Yulaf 1,

Detaylı

Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi

Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi Alkol/Madde Baðýmlýlarýnda Özkýyým Giriþimi Öyküsünün Klinik Belirtilerle Ýliþkisi E. Cüneyt EVREN*, Sacide ÜSTÜNSOY*, Suat CAN*, Cengiz BAÞOÐLU**, Duran ÇAKMAK*** ÖZET Bu çalýþmada yatarak tedavi gören

Detaylı

EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi

EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2004, 15 (1),49-64 Dave/li Derleme EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Ziya KORUÇ, Perlearı BAYAR Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri

Detaylı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr

Detaylı

Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi

Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Selçuk Özdin 1, Aytül Karabekiroğlu 2, Arzu Alptekin Aker 2, Recep Bolat 2, Servet

Detaylı

Inter-rater Reliability of the Bender Visual Motor Gestalt Coordination Test (Second Edition) for Global, Koppitz and Recall Scoring Systems ARAÞTIRMA

Inter-rater Reliability of the Bender Visual Motor Gestalt Coordination Test (Second Edition) for Global, Koppitz and Recall Scoring Systems ARAÞTIRMA ARAÞTIRMA Bender - Geþtalt Görsel Motor Koordinasyon Testi-II'nin (BGT-II) Global, Koppitz ve Geri Çaðýrma Puanlamalarý Ýçin Yargýcýlar Arasý Güvenirliðin Deðerlendirilmesi* Inter-rater Reliability of

Detaylı

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ

Dr. Sarp Üner*, Dr. Þevkat Bahar Özvarýþ**, Sevgi Turan***, Umut Arýöz***, Dr. Orhan Odabaþý****, Dr. Melih Elçin****, Dr. Ýskender Sayek***** Giriþ Ankara'da Birinci Basamak Saðlýk Kurumlarýnda Çalýþan Hekimlerin Sunulan Hizmetlere Ýliþkin Öz Deðerlendirmeleri The Self -Evaluation of Health Services by Physicians Working in Primary Health Care Units

Detaylı

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý ARAÞTIRMA Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý Investigation of Death Anxiety Among Depressive Patients Nilgün Öngider 1, Suna Özýþýk Eyüpoðlu 2 1 Psk.Dr., P.S. Yaþam Özel Aile

Detaylı

Risk Alma Davranýþý: Çocukluk Çaðý Travmalarý ve Benlik Saygýsý Temelinde Bir Deðerlendirme

Risk Alma Davranýþý: Çocukluk Çaðý Travmalarý ve Benlik Saygýsý Temelinde Bir Deðerlendirme ARAÞTIRMA Risk Alma Davranýþý: Çocukluk Çaðý Travmalarý ve Benlik Saygýsý Temelinde Bir Deðerlendirme Risk Taking Behavior: An Evaluation in terms of Childhood Trauma and Self-Esteem Ýrem Eker 1, Banu

Detaylı

Ýntihar Olasýlýðý Ölçeðinin (ÝOÖ) Klinik Örneklemde Geçerlik ve Güvenirliði

Ýntihar Olasýlýðý Ölçeðinin (ÝOÖ) Klinik Örneklemde Geçerlik ve Güvenirliði ARAÞTIRMA Ýntihar Olasýlýðý Ölçeðinin (ÝOÖ) Klinik Örneklemde Geçerlik ve Güvenirliði Zehra Atlý 1, Mehmet Eskin 2, Çiðdem Dereboy 2 1 Uz.Psk., Ýzmir Atatürk Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Psikiyatri Kliniði,

Detaylı

İŞSİZ BİREYLERİN KREDİ KARTLARINA İLİŞKİN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ YAPISAL EŞİTLİK MODELİYLE İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ

İŞSİZ BİREYLERİN KREDİ KARTLARINA İLİŞKİN TUTUM VE DAVRANIŞLARININ YAPISAL EŞİTLİK MODELİYLE İNCELENMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ Makalenin Yayınlandığı Dergi: İktisat İşletme ve Finans Yayınlanma Tarihi: 2014-08-01 00:00:00 Cilt: 29, Sayı: 341, Yıl: 2014 Sayfa(lar): 57-86 ISSN: 1300-610X Digital Object Identifier (DOI): 10.3848/iif.2014.341.4074

Detaylı

Yetiþkinliðe Geçiþ Yýllarýnda Sigara Ýçme Davranýþýnýn Psikososyal Belirleyicileri ve Sigara Ýçmenin Yaþam Doyumu ve Öznel Ýyi Oluþla Ýliþkisi

Yetiþkinliðe Geçiþ Yýllarýnda Sigara Ýçme Davranýþýnýn Psikososyal Belirleyicileri ve Sigara Ýçmenin Yaþam Doyumu ve Öznel Ýyi Oluþla Ýliþkisi ARAÞTIRMA Yetiþkinliðe Geçiþ Yýllarýnda Sigara Ýçme Davranýþýnýn Psikososyal Belirleyicileri ve Sigara Ýçmenin Yaþam Doyumu ve Öznel Ýyi Oluþla Ýliþkisi Psycho-social Markers of Smoking, and the Relationships

Detaylı

Farklý Yetiþme Koþullarýnýn Aleksitimi, Depresyon ve Psikiyatrik Belirtilerle Ýliþkisi

Farklý Yetiþme Koþullarýnýn Aleksitimi, Depresyon ve Psikiyatrik Belirtilerle Ýliþkisi ARAÞTIRMA Farklý Yetiþme Koþullarýnýn Aleksitimi, Depresyon ve Psikiyatrik Belirtilerle Ýliþkisi Deniz Erden 1 1 Psk. Dr., Balýkesir Asker Hastanesi Psikiyatri Kliniði, Balýkesir ÖZET Amaç: Çalýþmanýn

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Telefon: Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2017 Doktora Gelişim Psikolojisi Hacettepe Üniversitesi

ÖZGEÇMİŞ. Telefon: Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2017 Doktora Gelişim Psikolojisi Hacettepe Üniversitesi ÖZGEÇMİŞ Arş. Gör. Dr. E. Helin Yaban E-Posta: hyaban@hacettepe.edu.tr Telefon: 312 297 83 25 Adres: Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800 Beytepe/ANKARA Eğitim Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2017

Detaylı

Ruh Saðlýðý Çalýþanlarýnda Tükenmiþlik

Ruh Saðlýðý Çalýþanlarýnda Tükenmiþlik ARAÞTIRMA Ruh Saðlýðý Çalýþanlarýnda Tükenmiþlik Müge Oðuzberk 1, Arzu Aydýn 2 1 Psk., Lodos Özel Eðitim Okulu, 2 Yrd.Doç.Dr., Mersin Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü, Mersin ÖZET Amaç:

Detaylı

Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði

Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði Birsen CEYHUN*, Ömer OÐUZTÜRK**, Ayþe Gülsen CEYHUN*** ÖZET Alkol ve diðer maddelerin kötü kullanýmý ülkemizde yaygýn bir sosyal sorun haline

Detaylı

Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi

Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi ARAÞTIRMA 1 Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi Fahriye Oflaz, Huriye Varol GATA Hemþirelik Yüksek Okulu 06010 Etlik-Ankara Özet Amaç: Bu çalýþmanýn amacý

Detaylı

Cinsel istismar mağdurlarında istismar süresi ve sıklığı ile travma belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Cinsel istismar mağdurlarında istismar süresi ve sıklığı ile travma belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi 166 Dicle Tıp Dergisi / 2014; 41 (1): 166-171 Dicle Medical Journal doi: 10.5798/diclemedj.0921.2014.01.0393 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Cinsel istismar mağdurlarında istismar süresi ve sıklığı

Detaylı

Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler

Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler ARAÞTIRMA Omurilik Felçli Hastalarda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu ve Ýliþkili Faktörler Posttraumatic Stress Disorder and Related Factors in Patients with Spinal Cord Injury Murat Ýlhan Atagün 1, Ünal

Detaylı

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ

Detaylı

Motorlu Araç Kazasý Geçiren Kiþilerde Akut Stres Bozukluðu Semptomlarýnýn Deðerlendirilmesi #

Motorlu Araç Kazasý Geçiren Kiþilerde Akut Stres Bozukluðu Semptomlarýnýn Deðerlendirilmesi # Motorlu Araç Kazasý Geçiren Kiþilerde Akut Stres Bozukluðu Semptomlarýnýn Deðerlendirilmesi # M. Tayfun TURAN*, Ertuðrul EÞEL**, Salih KELEÞ*** ÖZET Motorlu araç kazalarý akut stres bozukluðunun ve travma

Detaylı

Halkla Ýliþkiler ve Cinsiyet

Halkla Ýliþkiler ve Cinsiyet Halkla Ýliþkiler ve Cinsiyet Damla YILDIRIM, Selin METÝN Ýzmir Ekonomi Üniversitesi Ýletiþim Fakültesi Özet Literatürde öðrenciler üzerinde yapýlan çalýþmalar cinsiyete göre ileriye dönük mesleki algýlarý

Detaylı

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný

DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný ARAÞTIRMA DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný Hüner Aydýn 1, Rasim Somer Diler 2, Ebru Yurdagül 1, Þükrü Uðuz 3, Gülþah Þeydaoðlu 4 1 Dr., 3 Yrd.Doç.Dr., 4 Uz.Dr., Çukurova Üniversitesi Týp

Detaylı

Depresyonun duygu düzenleme süreçlerinin incelenmesi

Depresyonun duygu düzenleme süreçlerinin incelenmesi DERLEME Depresyonun duygu düzenleme süreçlerinin incelenmesi Evaluating emotion regulation processes of depression Cansu Alsancak Akbulut 1 1 Araþ. Gör., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coðrafya Fakültesi,

Detaylı

ERGENLER ÝÇÝN SOSYAL KAYGI ÖLÇEÐÝNÝN (ESKÖ) GEÇERLÝK VE GÜVENÝRLÝÐÝNÝN ÝNCELENMESÝ

ERGENLER ÝÇÝN SOSYAL KAYGI ÖLÇEÐÝNÝN (ESKÖ) GEÇERLÝK VE GÜVENÝRLÝÐÝNÝN ÝNCELENMESÝ ERGENLER ÝÇÝN SOSYAL KAYGI ÖLÇEÐÝNÝN (ESKÖ) GEÇERLÝK VE GÜVENÝRLÝÐÝNÝN ÝNCELENMESÝ Arzu AYDIN*, Serap TEKÝNSAV SÜTCÜ** ÖZET Amaç: Bu çalýþmanýn amacý Ergenler için Sosyal Kaygý Ölçeði'nin (ESKÖ) Türk ergenler

Detaylı

Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme

Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme DERLEME Terörist Saldýrýlar Sonrasýnda Travma Sonrasý Stres Bozukluðu: Bir Gözden Geçirme Altan Eþsizoðlu 1, Hüner Aydýn 1, Ýsrafil Bülbül 2 1 Uz.Dr., 2 Dr., Dicle Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri

Detaylı

Aile Ýþlevi ile Psikolojik Belirtiler Arasýndaki Ýliþki: Erken Dönem Uyum Bozucu Þemalarýn Aracý Rolü

Aile Ýþlevi ile Psikolojik Belirtiler Arasýndaki Ýliþki: Erken Dönem Uyum Bozucu Þemalarýn Aracý Rolü ARAÞTIRMA Aile Ýþlevi ile Psikolojik Belirtiler Arasýndaki Ýliþki: Erken Dönem Uyum Bozucu Þemalarýn Aracý Rolü The Relationship Between Family Dysfunction and Psychological Symptomatology: The Meditating

Detaylı

Ölüm Kaygýsý Ölçeðinin Uyarlanmasý: Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý

Ölüm Kaygýsý Ölçeðinin Uyarlanmasý: Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý ARAÞTIRMA Ölüm Kaygýsý Ölçeðinin Uyarlanmasý: Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý Figen Akça 1, Ý. Alper Köse 2 1 Psk.Yrd.Doç., Aksaray Üniversitesi Eðitim Fakültesi, 2 Ölçme ve Deðerlendirme Uzmaný, Milli

Detaylı

Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU

Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Kurum ve kuruluşla ilişki bildirimi Bulunmamaktadır. Şiddet ve Suç Saldırganlık Şiddet Bireyin

Detaylı

Çocukluk Çağı Travmaları ve Obsesif Kompulsif Belirtilerin İlişkisinin İncelenmesi

Çocukluk Çağı Travmaları ve Obsesif Kompulsif Belirtilerin İlişkisinin İncelenmesi Original Paper / Araştırma DOI: 10.5455/jmood.20160303113111 Çocukluk Çağı Travmaları ve Obsesif Kompulsif Belirtilerin İlişkisinin İncelenmesi Kadir Demirci 1 ÖZ: Çocukluk çağı travmaları ve obsesif kompulsif

Detaylı

Biliþsel Abartma Tarzý Ölçeði-Yeniden Deðerlendirilmiþ (BATÖ-YD) Türkçe Formu nun Psikometrik Özellikleri

Biliþsel Abartma Tarzý Ölçeði-Yeniden Deðerlendirilmiþ (BATÖ-YD) Türkçe Formu nun Psikometrik Özellikleri Biliþsel Abartma Tarzý Ölçeði-Yeniden Deðerlendirilmiþ (BATÖ-YD) Türkçe Formu nun Psikometrik Özellikleri ARAÞTIRMA Psychometric Properties of the Turkish version of Looming Maladaptive Style Questionnaire-Revised

Detaylı

Türkiye Klinikleri ÇOCUK PSİKİYATRİSİ ÖZEL. Cognitive, Emotional, Moral, and Social Development in Adolescence

Türkiye Klinikleri ÇOCUK PSİKİYATRİSİ ÖZEL. Cognitive, Emotional, Moral, and Social Development in Adolescence Türkiye Klinikleri ÇOCUK PSİKİYATRİSİ ÖZEL İÇİNDEKİLER Ergenlik Döneminde Temel Gelişim ve Değişimler 1 Ergenlik Döneminde Fiziksel Büyüme ve Gelişme Physical Growth and Development During Adolescence

Detaylı

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Kistik Fibrozisli Çocuk ve Ergenlerde Psikopatoloji ve Tedavi Uyumu White T, Miller J, Smith GL ve ark. (2008) Adherence and psychopathology in children and adolescents with cystic

Detaylı

Anksiyete Bozukluðu Olan Ergenlerde Biliþsel Hatalar

Anksiyete Bozukluðu Olan Ergenlerde Biliþsel Hatalar ARAÞTIRMA Anksiyete Bozukluðu Olan Ergenlerde Biliþsel Hatalar Yaðmur Suadiye 1, Arzu Aydýn 2 1 Psk.,Özel Nazife Algan Özel Eðitim ve Rehabilitasyon Merkezi, 2 Yrd.Doç.Dr.,Mersin Üniversitesi Fen Edebiyat

Detaylı

Cinsel Ýstismar Maðduru Bir Grup Çocuk ve Ergende TSSB Belirtileri ve WISC-R Puanlarý Arasýndaki Ýliþki: Bir Ön Çalýþma

Cinsel Ýstismar Maðduru Bir Grup Çocuk ve Ergende TSSB Belirtileri ve WISC-R Puanlarý Arasýndaki Ýliþki: Bir Ön Çalýþma ARAÞTIRMA Cinsel Ýstismar Maðduru Bir Grup Çocuk ve Ergende TSSB Belirtileri ve WISC-R Puanlarý Arasýndaki Ýliþki: Bir Ön Çalýþma The Relationship Between PTSD Symptoms and WISC-R Scores in a Group of

Detaylı

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER

YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Major Depresyon, Davraným Bozukluðu ve Madde Kullaným Bozukluðu olan Ergenlerde Fluoksetin ve Biliþsel Davranýþcý Terapinin Karþýlaþtýrýldýðý Randomize Kontrollü Çalýþma Riggs

Detaylı

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý

Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý ARAÞTIRMA Depresyon Tanýsý Almýþ Hastalarda Ölüm Kaygýsýnýn Araþtýrýlmasý Investigation of Death Anxiety Among Depressive Patients Nilgün Öngider 1, Suna Özýþýk Eyüboðlu 2 1 Psk.Dr., P.S. Yaþam Özel Aile

Detaylı

Conners-Wells Öz-Bildirim Ölçeði Kýsa Formunun Türk Ergenlere Uyarlama Çalýþmasý

Conners-Wells Öz-Bildirim Ölçeði Kýsa Formunun Türk Ergenlere Uyarlama Çalýþmasý ARAÞTIRMA Conners-Wells Öz-Bildirim Ölçeði Kýsa Formunun Türk Ergenlere Uyarlama Çalýþmasý Adaptation Study of Conners-Wells Self-Report Scale Revised Short Form to Turkish Adolescents Sema Kaner 1, Þener

Detaylı

Medaim YANIK, 1 Mine ÖZMEN 2

Medaim YANIK, 1 Mine ÖZMEN 2 140 Yanık ve Özmen Psikiyatri polikliniğine başvuran hastalarda çocukluk çağı kötüye kullanım/ihmal yaşantıları ile intihar, kendine fiziksel zarar verme ve dissosiyatif belirtiler arasındaki ilişki Medaim

Detaylı

Yardým Çalýþanlarýnda Travmatik Stres

Yardým Çalýþanlarýnda Travmatik Stres DERLEME Yardým Çalýþanlarýnda Travmatik Stres Banu Yýlmaz 1 1 Psk., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coðrafya Fakültesi Psikoloji Bölümü, Ankara ÖZET Travmatik olaylarýn ardýndan, olaya doðrudan maruz

Detaylı

Aleksitimi: Psikolojik Belirtiler ve Baðlanma Stilleri

Aleksitimi: Psikolojik Belirtiler ve Baðlanma Stilleri ARAÞTIRMA Aleksitimi: Psikolojik Belirtiler ve Baðlanma Stilleri Ayþegül Durak Batýgün 1, Ayda Büyükþahin 2 1 Doç.Dr., 2 Yrd.Doç.Dr., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coðrafya Fakültesi Psikoloji Bölümü,

Detaylı

Yetiþkinliðe Geçiþte Bireyleþme Türleri ve Kimlik Statüleri: Üniversite Öðrencileri ve "Unutulan Yarý"

Yetiþkinliðe Geçiþte Bireyleþme Türleri ve Kimlik Statüleri: Üniversite Öðrencileri ve Unutulan Yarý ARAÞTIRMA Yetiþkinliðe Geçiþte Bireyleþme Türleri ve Kimlik Statüleri: Üniversite Öðrencileri ve "Unutulan Yarý" Individualization Types and Identity Status in Transition to Adulthood: College Students

Detaylı

SINIF ÖÐRETMENLÝÐÝ ÖÐRETMEN ADAYLARININ BÝLGÝ OKUR-YAZARLIÐI BECERÝLERÝ ÜZERÝNE BÝR DURUM ÇALIÞMASI

SINIF ÖÐRETMENLÝÐÝ ÖÐRETMEN ADAYLARININ BÝLGÝ OKUR-YAZARLIÐI BECERÝLERÝ ÜZERÝNE BÝR DURUM ÇALIÞMASI Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 2, Yýl: 8, Aralýk 2008 SINIF ÖÐRETMENLÝÐÝ ÖÐRETMEN ADAYLARININ BÝLGÝ OKUR-YAZARLIÐI BECERÝLERÝ ÜZERÝNE BÝR DURUM ÇALIÞMASI Türkan

Detaylı

Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı istismarı sıklığı

Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı istismarı sıklığı 536 Dicle Tıp Dergisi / C. Zeren ve ark. Çocukluk çağı istismarı 2012; 39 (4): 536-541 Dicle Medical Journal doi: 10.5798/diclemedj.0921.2012.04.0196 ÖZGÜN ARAŞTIRMA / ORIGINAL ARTICLE Üniversite öğrencilerinde

Detaylı

Üniversite Öðrencilerinde Umutsuzluk Düzeyi ile Problem Çözme Becerileri Arasýndaki Ýliþkinin Bazý Deðiþkenler Üzerinden Ýncelenmesi

Üniversite Öðrencilerinde Umutsuzluk Düzeyi ile Problem Çözme Becerileri Arasýndaki Ýliþkinin Bazý Deðiþkenler Üzerinden Ýncelenmesi ARAÞTIRMA Üniversite Öðrencilerinde Umutsuzluk Düzeyi ile Problem Çözme Becerileri Arasýndaki Ýliþkinin Bazý Deðiþkenler Üzerinden Ýncelenmesi Investigation of Relationship Between Hopeless Level and Problem

Detaylı

Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları 1

Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları 1 Zoroğlu ve ark. 69 Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları 1 S. Salih ZOROĞLU, 2 Ümran TÜZÜN, 3 Vedat ŞAR, 4 Mücahit ÖZTÜRK, 5 Meltem ERÖCAL KORA, 6 Behiye ALYANAK, 3 ÖZET Amaç: Bu çalışmanın

Detaylı

Yetiþkin Öznel Ýyi Oluþu ile Pozitif Psikoterapi Baðlamýnda Birincil ve Ýkincil Yetenekler Arasýndaki Ýliþkilerin Ýncelenmesi

Yetiþkin Öznel Ýyi Oluþu ile Pozitif Psikoterapi Baðlamýnda Birincil ve Ýkincil Yetenekler Arasýndaki Ýliþkilerin Ýncelenmesi ARAÞTIRMA Yetiþkin Öznel Ýyi Oluþu ile Pozitif Psikoterapi Baðlamýnda Birincil ve Ýkincil Yetenekler Arasýndaki Ýliþkilerin Ýncelenmesi Investigating of the Relationships Between Adults' Subjective Well-being

Detaylı

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 2009-10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF Ýstanbul, 12 Mart 2009 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2009/10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 1. Genel Açýklamalar: 88/12944 sayýlý Kararnameye iliþkin olarak

Detaylı

2006 cilt 15 sayý 10 179

2006 cilt 15 sayý 10 179 Ankara'da Bir Lisenin 9 ve 10. Sýnýf Öðrencilerinin Kiþisel Hijyen Konusunda Davranýþlarýnýn Belirlenmesi Determination of the Behaviours of Ninth and Tenth Grade High School Students About Personal Hygiene

Detaylı

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý ARAÞTIRMA Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý Oya Güçlü 1, Murat Erkýran 1 1 Uz. Dr., Bakýrköy Ruh Saðlýðý ve Sinir Hastalýklarý Eðitim ve

Detaylı

Çocukluk Çağı Travmalarının ve Bağlanma Biçiminin Depresyon Belirtileri ile İlişkisi: Aleksitiminin Aracı Rolü*

Çocukluk Çağı Travmalarının ve Bağlanma Biçiminin Depresyon Belirtileri ile İlişkisi: Aleksitiminin Aracı Rolü* Türk Psikiyatri Dergisi 2015;26(): Çocukluk Çağı Travmalarının ve Bağlanma Biçiminin Depresyon Belirtileri ile İlişkisi: Aleksitiminin Aracı Rolü* BASKIDA 2 Psik. İpek ŞENKAL 1, Psik. Sedat IŞIKLI 2 ÖZET

Detaylı

Üniversite Öðrencilerinde A Tipi Davranýþ Örüntüsü ile Öfke Ýfadesi Arasýndaki Ýliþkinin Analizi ve Cinsiyetler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý

Üniversite Öðrencilerinde A Tipi Davranýþ Örüntüsü ile Öfke Ýfadesi Arasýndaki Ýliþkinin Analizi ve Cinsiyetler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý ARAÞTIRMA Üniversite Öðrencilerinde A Tipi Davranýþ Örüntüsü ile Öfke Ýfadesi Arasýndaki Ýliþkinin Analizi ve Cinsiyetler Açýsýndan Karþýlaþtýrýlmasý A. Þebnem Soysal 1, Handan Can 2, Kýzbes Meral Kýlýç

Detaylı

Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü 1. Sınıf Güz Yarıyılı (1. Yarıyıl) Dersin Kodu Türü Türkçe Adı İngilizce Adı T U Kredi AKTS ATA101 Z

Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü 1. Sınıf Güz Yarıyılı (1. Yarıyıl) Dersin Kodu Türü Türkçe Adı İngilizce Adı T U Kredi AKTS ATA101 Z 1. Sınıf Güz Yarıyılı (1. Yarıyıl) ATA101 Z Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I History of Turkish Revolution and Ataturk's Principles I 2 0 2 2 TDL101 Z Türk Dili I Turkish Language I 2 0 2 2 İNG101

Detaylı

Evlilik Terapisi için Baþvuran Çiftlerin Evlilik Doyumu ve Evlilik Terapisiyle Hakkýndaki Görüþleriyle Ýliþkili Etmenler

Evlilik Terapisi için Baþvuran Çiftlerin Evlilik Doyumu ve Evlilik Terapisiyle Hakkýndaki Görüþleriyle Ýliþkili Etmenler ARAÞTIRMA Evlilik Terapisi için Baþvuran Çiftlerin Evlilik Doyumu ve Evlilik Terapisiyle Hakkýndaki Görüþleriyle Ýliþkili Etmenler Factors Related to Marital Satisfaction and Views About Marital Therapy

Detaylı

Emine Sevinç Tok. İzmir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü. Gürsel Aksel Bulvarı No: 14 35350 Üçkuyular İzmir

Emine Sevinç Tok. İzmir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü. Gürsel Aksel Bulvarı No: 14 35350 Üçkuyular İzmir Emine Sevinç Tok İzmir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Gürsel Aksel Bulvarı No: 14 35350 Üçkuyular İzmir sevinc.tok@izmir.edu.tr EĞİTİM 2009-devam Klinik Psikoloji Doktora Programı

Detaylı

Dr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ

Dr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Dr.ERHAN AKINCI Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Ekim 2010, İZMİR Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok GREGOR MENDEL

Detaylı

Çocukluk dönemi duygusal istismarý, eriþkinler. Depresyon Arasýndaki Ýliþkide Erken Dönem Uyumsuz Þemalarýn Aracý Rolüne Ýliþkin Bir Gözden Geçirme

Çocukluk dönemi duygusal istismarý, eriþkinler. Depresyon Arasýndaki Ýliþkide Erken Dönem Uyumsuz Þemalarýn Aracý Rolüne Ýliþkin Bir Gözden Geçirme DERLEME Çocukluk Dönemi Duygusal Ýstismarý ile Depresyon Arasýndaki Ýliþkide Erken Dönem Uyumsuz Þemalarýn Aracý Rolüne Ýliþkin Bir Gözden Geçirme A Review about the Mediating Role of Early Maladaptive

Detaylı

GÜÇLER VE GÜÇLÜKLER ANKETÝ'NÝN (GGA) TÜRKÇE UYARLAMASININ PSÝKOMETRÝK ÖZELLÝKLERÝ

GÜÇLER VE GÜÇLÜKLER ANKETÝ'NÝN (GGA) TÜRKÇE UYARLAMASININ PSÝKOMETRÝK ÖZELLÝKLERÝ GÜÇLER VE GÜÇLÜKLER ANKETÝ'NÝN (GGA) TÜRKÇE UYARLAMASININ PSÝKOMETRÝK ÖZELLÝKLERÝ Taner GÜVENÝR*, Aylin ÖZBEK*, Burak BAYKARA*, Haluk ARKAR**, Birsen ÞENTÜRK***,Seçil ÝNCEKAÞ*** ÖZET Amaç: Güçler ve Güçlükler

Detaylı

Hemþirelerin Genel Ruhsal Durumlarýnýn Ýncelenmesi

Hemþirelerin Genel Ruhsal Durumlarýnýn Ýncelenmesi Hemþirelerin Genel Ruhsal Durumlarýnýn Ýncelenmesi The Analysis of the General Psychological Conditions of Nurses Dr. Serpil Yýlmaz*, Rabia Hacýhasanoðlu**, Zeynep Çiçek** Öz Hemþirelik, insanlarla iliþkiye

Detaylı

Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri

Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri ARAÞTIRMA Yineleyici ve Tek Dönem Major Depresif Bozukluðu Olan Hastalarýn Kiþilik ve Affektif Mizaç Özellikleri Selçuk Aslan 1, Esra Yancar Demir 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri

Detaylı

8-12 yaþ arasý çocuklarda bilgisayar oyun baðýmlýlýðý, aleksitimi, sosyal anksiyete, yaþ ve cinsiyetin incelenmesi

8-12 yaþ arasý çocuklarda bilgisayar oyun baðýmlýlýðý, aleksitimi, sosyal anksiyete, yaþ ve cinsiyetin incelenmesi ARAÞTIRMA 8-12 yaþ arasý çocuklarda bilgisayar oyun baðýmlýlýðý, aleksitimi, sosyal anksiyete, yaþ ve cinsiyetin incelenmesi Examination computer gaming addiction, alexithymia, social anxiety, age and

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. : Cevizlik Mah. İzzet Molla Sok. 8/5 Bakırköy / İSTANBUL

ÖZGEÇMİŞ. : Cevizlik Mah. İzzet Molla Sok. 8/5 Bakırköy / İSTANBUL ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Onay Budak İletişim Bilgileri Adres Telefon Mail : Cevizlik Mah. İzzet Molla Sok. 8/5 Bakırköy / İSTANBUL : 0534 846 46 16 : onaybudak@gmail.com 2. Doğum Tarihi : 01.01.1987 3.

Detaylı

ÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ

ÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ Abant Ýzzet Baysal Üniversitesi Eðitim Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayý: 1, Yýl: 8, Haziran 2008 ÖÐRETMENLERÝN YENÝ ÝLKÖÐRETÝM MATEMATÝK PROGRAMINA ÝLÝÞKÝN GÖRÜÞLERÝ Hasan Hüseyin AKSU * ÖZET Bu araþtýrma,

Detaylı

GÖÇMEN/MÜLTECİLERLE ÇALIŞMAK

GÖÇMEN/MÜLTECİLERLE ÇALIŞMAK GÖÇMEN/MÜLTECİLERLE ÇALIŞMAK Dr. Ersin UYGUN Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi,Psikiyatri Kliniği AÇIKLAMA (2013-2016) Danışman: Araştırmacı: Konuşmacı: Sunum Akışı Hizmet verilen bölgenin

Detaylı

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu ve Primer Enürezis Nokturnalý Çocuklarýn Annelerindeki Psikiyatrik Belirtiler ve Yetiyitimi

Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu ve Primer Enürezis Nokturnalý Çocuklarýn Annelerindeki Psikiyatrik Belirtiler ve Yetiyitimi Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu ve Primer Enürezis Nokturnalý Çocuklarýn Annelerindeki Psikiyatrik Belirtiler ve Yetiyitimi Fevziye TOROS*, Þenel TOT*, Murat BOZLU**, Yavuz OKYAY***, Handan ÇAMDEVÝREN****

Detaylı

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 2 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç

Detaylı

ünite1 Kendimi Tanıyorum Sosyal Bilgiler 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez?

ünite1 Kendimi Tanıyorum Sosyal Bilgiler 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez? ünite1 Sosyal Bilgiler Kendimi Tanıyorum TEST 1 3. 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez? A) Nüfus cüzdaný B) Ehliyet C) Kulüp kartý D) Pasaport Verilen

Detaylı

Bir Saðlýk Yüksekokulu Hemþirelik Bölümü Öðrencilerinin Merhamet Düzeylerinin Ýncelenmesi

Bir Saðlýk Yüksekokulu Hemþirelik Bölümü Öðrencilerinin Merhamet Düzeylerinin Ýncelenmesi ARAÞTIRMA Bir Saðlýk Yüksekokulu Hemþirelik Bölümü Öðrencilerinin Merhamet Düzeylerinin Ýncelenmesi The investigation of compassion level of nursing students in a health college Nurhan Çingöl 1, Ebru Çelebi

Detaylı

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi 1 Özet Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi Mehmet Ali MALAS, Osman SULAK, Bahadýr ÜNGÖR, Esra ÇETÝN, Soner ALBAY Süleyman Demirel

Detaylı

Madde Baðýmlýlýðý Olan Hastalarýn Ebeveynlerinde Öfke Düzeyi: Öfkenin, Depresyon ve Anksiyete Düzeyi ile Ýliþkisi

Madde Baðýmlýlýðý Olan Hastalarýn Ebeveynlerinde Öfke Düzeyi: Öfkenin, Depresyon ve Anksiyete Düzeyi ile Ýliþkisi Madde Baðýmlýlýðý Olan Hastalarýn Ebeveynlerinde Öfke Düzeyi: Öfkenin, Depresyon ve Anksiyete Düzeyi ile Ýliþkisi The Aggression Level of the Parents of Patients with Substance Use Disorder: The Relationship

Detaylı

ÝSTANBUL'DA ÝLKÖÐRETÝM ÇAÐI ÇOCUKLARINDAN ALINAN BÝR KESÝT ÝLE BU YAÞ GRUPLARINDA OBEZÝTEYE ÝLÝÞKÝN DURUM TESPÝTÝ

ÝSTANBUL'DA ÝLKÖÐRETÝM ÇAÐI ÇOCUKLARINDAN ALINAN BÝR KESÝT ÝLE BU YAÞ GRUPLARINDA OBEZÝTEYE ÝLÝÞKÝN DURUM TESPÝTÝ IBB_DERGI_Layout 1 30.11.2011 16:26 Page 181 ÝSTANBUL'DA ÝLKÖÐRETÝM ÇAÐI ÇOCUKLARINDAN ALINAN BÝR KESÝT ÝLE BU YAÞ GRUPLARINDA OBEZÝTEYE ÝLÝÞKÝN DURUM TESPÝTÝ Evren Ebru ALTINCI 1 Ýlker YÜCESÝR 2 1Ýstanbul

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Tayfun Doğan Doğum Tarihi: 02.11.1979 Öğrenim Durumu: Doktora Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Eğitim Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2003 Bilimleri/Rehberlik

Detaylı

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ IPA Cross-Border Programme CCI No: 2007CB16IPO008 BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ SINIR ÖTESÝ BÖLGEDE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLÝ ÝÞLETMELERÝN ORTAK EKO-GÜÇLERÝ PROJESÝ Ref. ¹ 2007CB16IPO008-2011-2-063, Geçerli sözleþme

Detaylı

EJER CONGRESS 2015 BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI EJER CONGRESS 2015 CONFERENCE PROCEEDINGS

EJER CONGRESS 2015 BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI EJER CONGRESS 2015 CONFERENCE PROCEEDINGS EJER CONGRESS 2015 BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI EJER CONGRESS 2015 CONFERENCE PROCEEDINGS "Eğitimde İnovasyon ve Profesyonelleşme" 08-10 Haziran 2015 Hacettepe Üniversitesi Beytepe Yerleşkesi 08-10 June 2015

Detaylı

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ Arş. Gör. Dr. Zehra ÇAKIR ÖZGEÇMİŞ E-Posta : zehrac@hacettepe.edu.tr zehra_cakir@yahoo.com Telefon : +90 (312) 2976450 Adres : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800, Beytepe

Detaylı

Sýnav Kaygýsý ve Ýliþkili Psikiyatrik Belirtiler

Sýnav Kaygýsý ve Ýliþkili Psikiyatrik Belirtiler ARAÞTIRMA Sýnav Kaygýsý ve Ýliþkili Psikiyatrik Belirtiler Test Anxiety and Related Psychiatric Symptoms Önder Kavakcý 1, Ayþegül Selcen Güler 2, Selma Çetinkaya 3 1 Yrd.Doç.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi

Detaylı

Doç. Dr. Dilek SARITAŞ-ATALAR. Psikoloji Bölümü, Ankara/TÜRKİYE Tel: /1614 ( ) ( )

Doç. Dr. Dilek SARITAŞ-ATALAR. Psikoloji Bölümü, Ankara/TÜRKİYE Tel: /1614 ( ) ( ) Doç. Dr. Dilek SARITAŞ-ATALAR Ankara Üniversitesi, DTCF dsaritas@ankara.edu.tr Psikoloji Bölümü, Ankara/TÜRKİYE Tel: +90 312 310 3280 /1614 EĞİTİM Doktora, Klinik Psikoloji (2007-2012) Tez Başlığı: Psychological

Detaylı

ERGENLÝK DÖNEMÝNDE KÝMLÝK VE BAÐLANMA ÝLÝÞKÝLERÝ: KÝMLÝK STATÜLERÝ VE BAÐLANMA STÝLLERÝ ÜZERÝNDEN BÝR ÝNCELEME

ERGENLÝK DÖNEMÝNDE KÝMLÝK VE BAÐLANMA ÝLÝÞKÝLERÝ: KÝMLÝK STATÜLERÝ VE BAÐLANMA STÝLLERÝ ÜZERÝNDEN BÝR ÝNCELEME ERGENLÝK DÖNEMÝNDE KÝMLÝK VE BAÐLANMA ÝLÝÞKÝLERÝ: KÝMLÝK STATÜLERÝ VE BAÐLANMA STÝLLERÝ ÜZERÝNDEN BÝR ÝNCELEME Ümit MORSÜNBÜL*, Bilgen TÜMEN * * ÖZET Amaç: Ergenlik, Erikson'un psikososyal geliþim kuramýnda

Detaylı

Prof.Dr. ÇİĞDEM GÜNSELİ DEREBOY

Prof.Dr. ÇİĞDEM GÜNSELİ DEREBOY Prof.Dr. ÇİĞDEM GÜNSELİ DEREBOY Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Ruh Sağlığı Ve Eğitim Bilgileri 1977-1981 Lisans Orta Doğu Teknik ÜniversitesiFen-edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü Edebiyat

Detaylı

Ýþ Yaþamýnda Öznel Ýyi Oluþ: Utrecht Ýþe Baðlýlýk Ölçeðinin Psikometrik Niteliklerinin Ýncelenmesi

Ýþ Yaþamýnda Öznel Ýyi Oluþ: Utrecht Ýþe Baðlýlýk Ölçeðinin Psikometrik Niteliklerinin Ýncelenmesi ARAÞTIRMA Ýþ Yaþamýnda Öznel Ýyi Oluþ: Utrecht Ýþe Baðlýlýk Ölçeðinin Psikometrik Niteliklerinin Ýncelenmesi Subjective Well-Being at Work: Investigating of Psychometric Properties of Utrecht Work Engagement

Detaylı

Duygusal Beceri ve Yetkinlik Ölçeði'nin Türk Örneklemindeki Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý

Duygusal Beceri ve Yetkinlik Ölçeði'nin Türk Örneklemindeki Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý ARAÞTIRMA Duygusal Beceri ve Yetkinlik Ölçeði'nin Türk Örneklemindeki Geçerlik ve Güvenirlik Çalýþmasý The Reliability and Validity Study of Emotional Skillsand Competence Questionnaire (ESCQ-45) Sevginar

Detaylı

Pozitif Psikoterapi Baðlamýnda Yaþam Amaçlarý Belirleme Ölçeðinin Üniversite Öðrencileri Üzerinde Psikometrik Özelliklerinin

Pozitif Psikoterapi Baðlamýnda Yaþam Amaçlarý Belirleme Ölçeðinin Üniversite Öðrencileri Üzerinde Psikometrik Özelliklerinin ARAÞTIRMA Pozitif Psikoterapi Baðlamýnda Yaþam Amaçlarý Belirleme Ölçeðinin Üniversite Öðrencileri Üzerinde Psikometrik Özelliklerinin Ýncelenmesi Investigating of Psychometric Properties the Scale of

Detaylı