YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER

Transkript

1 YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Major Depresyon, Davraným Bozukluðu ve Madde Kullaným Bozukluðu olan Ergenlerde Fluoksetin ve Biliþsel Davranýþcý Terapinin Karþýlaþtýrýldýðý Randomize Kontrollü Çalýþma Riggs PD, Mikulich-Gilbertson SK, Davies RD ve ark. (2007) A randomized controlled trial of fluoxetine and cognitive behavioral therapy in adolescents with major depression, behavior problems, and substance use disorders. Arch Pediatr Adolesc Med 161(11): Major depresif bozukluk, madde kullaným bozukluðu olan ergenlerde (%15-24) genel ergen popülasyonundakine (%2-8) oranla çok daha sýktýr. Ayrýca madde kullaným bozukluðu olan ergenlerde eþ hastalaným major depresyonun varlýðý, madde kullaným ciddiyetinde artma, ilaç tedavilerine zayýf yanýt ve yüksek tekrarlama oranlarý ile iliþkilidir. 3 kontrollü çalýþma madde kullaným bozukluðu olmayan ergenlerdeki major depresif bozukluðun tedavisinde fluoksetinin etkinliðini göstermiþtir. Bu çalýþmada madde kullaným bozukluðuna yönelik haftalýk Biliþsel Davranýþçý Terapi (BDT) alan ve eþlik eden major depresyonu ve davraným bozukluðu olan 126 ergen üzerinde fluksetin ve plesabonun etkinliði çift kör randomize kontrollü çalýþma ile araþtýrýlmýþtýr. Çalýþmaya DSM-4 taný ölçütlerine göre major depresyon, davraným bozukluðu ve madde kullaným bozukluðu olan; madde kullaným bozukluðuna yönelik haftalýk BDT alan ve yaþ ortalamasý 17.16, E/K oraný 2/1 olan 126 ergen dahil edilmiþtir. Hastalar sosyodemografik bilgiler ve belirtilerin þiddeti açýsýndan fark bulunmayan 63 kiþilik 2 eþ gruba ayrýlmýþtýr. Bir grup haftalýk düzenli BDT'ye ek olarak 20 mg fluoksetin alýrken diðer grup BDT'ye ek olarak plesabo kapsül almýþtýr. Hastalar major depresif bozukluk için çocukluk çaðý depresyon derecelendirme ölçeðinin revize edilmiþ formu (CDRS- R) ve klinik global izlem (CGI), madde kullaným bozukluðu için son 30 günde bireysel olarak bildirilmiþ tütün dýþýnda madde kullanýmýnýn olduðu gün sayýsý ve davraným bozukluðu için son 30 günde bireysel olarak bildirilmiþ DSM- 4'te tanýmlanmýþ belirti sayýsý temel alýnarak takip edilmiþtir. 16 haftalýk izlem boyunca hastalar her ay düzenli olarak deðerlendirilmiþtir. Çalýþmanýn sonucunda CDRS-R skorlarýnda fluoksetin-bdt birlikteliði plesabo-bdt'ye oranla daha büyük bir iyileþme saðlamýþ ve fark istatistiksel olarak anlamlý bulunmuþtur. CGI skorlarýnda, son 30 günde bireysel olarak rapor edilen madde kullanýlan gün sayýsýnda ve davraným bozukluðu belirti sayýsýnda her iki grupta düþüþ gözlenmiþ fakat gruplar arasýnda istatistiksel anlamlýlýk bulunmamýþtýr. Gruplar arasýnda yan etki profilleri de benzer olarak bulunmuþtur. Bu çalýþmanýn sonucunda madde kullaným bozukluðu bulunan depresif ergenlerde fluoksetinin tedavi edici etkinliði ve güvenilirliði madde kullaným bozukluðu bulunmayan depresif ergenlere benzer olarak bulunmuþtur. Arþ. Gör. Dr. Müslüm Kul Ergenlikte Aþýrý Televizyon Ýzlenmesi ve Dikkat ve Öðrenme Güçlüðü Geliþmesi Johnson JG, Cohen P, Kasen S (2007) Extensive television viewing and the development of attention and learning difficulties during adolescence. Arch Pediatr Adolesc Med 161: Çocuklar ve ergenler özellikle endüstrileþmiþ toplumlarda günde ortalama iki ve daha fazla saat televizyon izlemektedirler. Çoðu genç okumaktan daha fazla televizyon izlemektedir. Gençlerin televizyon için ayýrdýklarý zaman arttýkça okumak için ayýrdýklarý zaman azalmaktadýr. Bazý çalýþmalarda eðlence ve genel izleyiciye yönelik programlarý izleyen çocuklarda düþük akademik baþarý, dikkat ve biliþsel fonksiyonlarda bozukluk gözlenmiþtir. Televizyonda eðitici programlar da olmasýna raðmen gençlerin %90'ýnýn eðlence ve genel izleyiciye yönelik olan programlarý izlemeyi tercih ettikleri belirtilmektedir. Çalýþmada bu tip programlarýn fazla entelektüel aktivite gerektirmemesine, dikkat problemleri ve okula karþý isteksizliði pekiþtirmesine baðlý olarak entelektüel fonksiyonlarda gerilemeye sebep verebileceði, okuma ve ödev için olan zamanýn yerini alabileceði varsayýmý bulunmaktadýr. Diðer varsayýmlar olarak düþük akademik ve entelektüel baþarýlý bir çocuðun kendi akranlarýna oranla televizyona daha fazla zaman ayýrabileceði ve dikkat problemlerinin düþük sosyoekonomik durum, çocuk- Çocuk ve Gençlik Ruh Saðlýðý Dergisi : 15 (1) 2008 I

2 luktaki ihmal gibi etkenlere baðlý olabileceði belirtilmektedir. Çalýþmanýn amacý ergenlerdeki televizyon izleme alýþkanlýðýnýn öðrenme güçlüðü, dikkat eksikliði ve eðitim açýsýndan uzun dönem sonuçlarý arasýndaki iliþkiyi araþtýrmaktýr. Çalýþmaya 678 anne ve çocuðu dahil edilmiþtir. Çocuklarýn ortalama yaþlarý 14, 16, 22 ve 33 iken dört görüþme yapýlmýþtýr. Katýlýmcýlara Diagnostic Interview Schedule uygulanmýþtýr. Çalýþmanýn sonucunda ortalama yaþý 14 olan gençlerde, günde üç saatten fazla televizyon izleyenlerde, günde üç saatten az televizyon izleyenlerden daha fazla dikkat ve öðrenme güçlüðü gözlenmiþtir. Günde bir saatten az televizyon izleyenlerde daha az dikkat ve öðrenme güçlüðü gözlenmiþtir. Ortalama yaþ 33 iken yapýlan görüþme sonucunda, 14 yaþýndayken günde bir saatten az televizyon izleyen gençlerin yüksek öðrenim görme durumunun günde üç saatten fazla televizyon izleyenlerden iki kat fazla olduðu gözlenmiþtir. Ortalama 14 yaþýndaki televizyon izleme zamaný ile ortalama 16 yaþ grubundaki akademik baþarýsýzlýk, ödevlerin tam yapýlmamasý ve okula karþý olumsuz tutumlar iliþkili bulunmuþtur. Aþýrý televizyon izlemenin çocuklarda ve ergenlerde dikkat problemleri, okumaya ayrýlan zamanda azalma, ödevlerin tamamlanmamasý, okula karþý ilgisizlik, düþük not ve akademik baþarýsýzlýk, yüksek öðrenim görmeme açýsýndan riski yükseltici bir etken olduðu belirtilmektedir. Televizyon programlarýnýn içeriklerinin çalýþmada yer almamasý, çalýþmadan önceki televizyon izleme düzeylerinin çalýþmanýn kontrolü dýþýnda olmasý çalýþmanýn sýnýrlýlýklarý olarak belirtilmektedir. Int. Dr. Hülya Yaylalý Çocukluk Çaðý Þizofrenisinde Klozapin Tedavisi: Etkinliðinin, Yan Etkilerinin ve Uzun Dönem Sonuçlarýnýn Deðerlendirilmesi Sporn AL, Vermani A, Greenstein DK ve ark. (2007) Clozapine treatment of childhood-onset schizophrenia:evaluation of effectiveness, adverse effects, and long-term outcome. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 46: Klozapin, tedaviye dirençli þizofreninin tedavisinde %30 ile %60 etkinliðe sahip atipik antipsikotiktir. Plazma klozapin ve klozapinin major metaboliti olan N-desmetilklozapin (NDMC) düzeyleri ile bunlarýn oraný klozapin cevabýný gösterebilmeleri yönünden araþtýrýlmýþtýr. Klozapini diðer antipsikotiklerden ayýran durum halen tam olarak bilinmese de olasýlýkla nörokimyasal özellikleridir. Klozapin cevabý bireyler arasýnda geniþ bir çeþitliliðe sahiptir. Hatta büyük örneklemlerle yapýlan eriþkin çalýþmalarýnda öncülleri veya kýsa-uzun dönem cevap korelasyonlarý bu nedenle tartýþmalýdýr. Plazma NDMC/klozapin oranýnýn sadece klozapin ya da NDMC'ye oranla klinik yanýtý daha öngörücü olacaðý öne sürülmüþtür. Erken baþlangýçlý psikozlarýn (çocukluk çaðý þizofrenisini de içeren) tedavisinde etkili bulunmuþ olsa da klozapin ile yapýlan iki tane küçük örneklemli (n=11 ve n=6) çalýþma vardýr. Buradaki çocuklarýn klinik cevaplarýnýn plazma klozapin seviyeleriyle uyumlu olduðu ifade edilmiþtir. Bu makaleye konu olan çalýþmada klozapinin kýsa (6 hafta) ve uzun (2-6 yýl) dönem etkileri 54 hastalýk bir populasyonda klinik, biyolojik, farmakokinetik ölçümlerle (klozapin, NDMC, NDMC/klozapin) incelenmiþtir. Hastalar 6-18 yaþ arasýnda 13 yaþtan önce psikoz geçirmiþ olarak DSM-III-R/DSM-IV kriterlerine göre toplanmýþlardýr. Ayrýca çocukluk çaðý þizofreni çizelgesi, týbbi ve okula ait kayýtlarý, çocuk ve aile ile olan görüþmeler göz önüne alýnarak, hastaneye yattýðý dönemden 1-3 hafta sonraki (tedavi olmaksýzýn) dönemleri kontrol edilmiþ ve prepsikotik olanlar, IQ'su 70'in altýnda olanlar ve nörolojik ve týbbi sorunlarý olanlar gruba dahil edilmemiþtir. Hastalara haloperidol ve klozapin, olanzapin ve klozapin ile sistematik klozapin denemeleri yapýlmýþtýr. Her klozapin denemesinde tedavi 12.5 mg veya 25 mg/gün baþlanmýþ ve günde 25 mg'ý aþmayan artýþlar klinik duruma uyarlanarak yapýlmýþtýr. Klinik belirtilerin þiddeti kabulde, tedavisiz bazal olarak ve tedavi denemelerinde haftalýk olarak kaydedilmiþ ve yan etkiler tedavi eden hekim tarafýndan haftalýk olarak kaydedilmiþtir. Çoðu çocukluk çaðý þizofreni hastalarýna takipte (2 yýl aralarla) ulaþýlarak klinik durumlarý, tedaviye cevaplarý, belirti þiddetleri hastaneye yatýþlarýndaki durumlarý ile kýyaslanarak deðerlendirilmiþtir. Açlýk kan örnekleri tedavisiz dönemde ve 6. haftada alýnmýþ ve plazma klozapin ve NDMC konsantrasyonlarý 6.hafta ve uzun dönem takipte incelenmiþtir. Kýsa dönem klozapin tedavisi bazal durum ile BPRS'e göre yaþ, cinsiyet, atak baþlangýç yaþý, klozapin dozu, kg baþýna klozapin dozu, plazma klozapin ve NDMC, NDMC/klozapin baðýmlý deðiþkenleri ile deðerlendirilmiþtir. Uzun dönem takipte ise CGAS ile bazal durum, 6. haftadaki geliþme, II

3 takipte klozapin dozu ve takip süresi baðýmlý deðiþkenleri ile deðerlendirilmiþtir. Sonuç olarak 54 kiþiden 22'si çift-kör geri kalaný ise baþarýsýz bir nöroleptiði takiben klozapin kullandýðý bilinerek çalýþma yapýlmýþtýr. Ýki grup arasýnda anlamlý istatistiksel fark bulunamamýþtýr. Hastalarýn 49'u klozapine devam etmiþtir ve 5 kiþide nöbet, nötropeni, ajitasyon ve yetersiz yanýt bulunarak klozapin kesilmiþtir. Hastalarýn 21'i 6. haftada klozapine cevap vermiþtir ve NDMC/klozapin oraný ile iyileþme arasýnda kuvvetli iliþki bulunmuþtur. Demografik ve klinik ölçümlerin (klozapin, NDMC, klozapin dozu, kg baþýna doz) klinik cevapla iliþkili olmadýðý bulunmuþtur. Yine NDMC/klozapin oranlarý negatif belirtilerin iyileþmesi ile iliþkili bulunmamýþtýr. Halbuki klozapin kullanýmýnýn negatif belirtilerin üzerine spesifik olarak etkili olduðu önceki yayýnlarda gösterilmiþtir. Beklenmeyen bir þekilde klozapinin plazma konsantrasyonlarý ile pozitif belirtilerin iyileþmesi arasýnda negatif korelasyon saptanmýþtýr. Yan etkiler 6 haftalýk takipte incelenmiþ ve eriþkinlere oranla akatizi (%15) ve nötropeni (%6) oranlarýnda artýþ olduðu saptanarak yine öncüllerle iliþkili bulunmamýþlardýr. Ýzlemde 26 hasta klozapine devam etmiþ, 7'si baþka tedavilere yönelmiþtir. Klozapin baþlandýktan sonra hastalarýn semptomatik iyileþmeleri artmýþ, akut psikiyatrik hastaneye yatýþ oranlarý azalmýþ ve daha az kendilerini çevrelerinden kýsýtladýklarý (odadan çýkma, hastaneden eve çýkma vb.) görülmüþtür. Uzun dönemde klozapin CGAS skorunu arttýrmýþ ve ilaçsýz dönemde daha az þiddette belirtiye yol açmýþtýr. Bu bulgular yine öncüllerle iliþkili bulunmamýþtýr. Anlamlý bulunan tek iliþki 6. haftada NDMC/klozapin oraný ile klinik cevap arasýnda bulunmuþtur. Bu durum NDMC'nin psikotik belirtilerin iyileþmesinde tedavi etkinliðini arttýran muskarinik bir agonist olabileceðine baðlanmýþtýr. NDMC/klozapin oraný arttýkça pozitif belirtilerde iyileþme olmakta ve BPRS skoru artmakta, sonuç olarak 6. hafta ve uzun dönemde cevap artmaktadýr. NDMC konsantrasyonu klozapin dozu ile korele bulunmuþ ama klozapin konsantrasyonu ile korele olamamýþtýr. NDMC önemli bir biyoaktif madde olmasýna raðmen konsantrasyonu ile klinik iyileþme arasýnda iliþki ve korelasyon saptanamamýþtýr. Çalýþmanýn örnekleminin 54'ten 26'ya düþmesi çalýþmanýn kuvvetini düþürsede yine de klozapin tedavisinin gözlenmesine iliþkin yapýlan en büyük çalýþmadýr. Bu çalýþmanýn devamýnda klozapin yerine tek baþýna NDMC tedavisi denemelerinin yapýlmasý planlanmaktadýr. Ýnt. Dr. Miray Sekkýn Cinsel Kimlik Bozukluðu Olan Çocuklarda Psikiyatrik Eþhastalaným Wallien MSC, Swaab H, Cohen-Kettenis PT (2007) Psychiatric comorbidity among children with gender identity disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 46(10): Cinsel kimlik bozukluðu, karþý cinsiyete iliþkin duygulara sahip olmak, kendi biyolojik cinsiyetinden ve bu cinsiyet rolünden rahatsýz olmaktýr. Bu konuda yapýlan çalýþmalar kýsýtlý olup daha çok anksiyete ve özellikle ayrýlýk anksiyetesi ile iliþkisine deðinilmiþtir. Bu çalýþmanýn amacý cinsel kimlik bozukluðu olan çocuklardaki psikiyatrik eþhastalaným ve yaygýnlýk oranlarýný araþtýrmaktýr. Çalýþmada DSM taný ölçütlerine göre düzenlenmiþ tanýsal görüþme programý kullanýlmýþtýr (The Diagnostic Interview Schedule for Children-Parent version). Çalýþmanýn örneklemini yýllarýnda cinsel kimlik bozukluðu kliniðine baþvurmuþ olan 4-11 yaþ arasý 120 çocuk ile yine ayný yýllar arasýnda dikkat eksikliði hiperaktivite bozukluðu (DEHB) kliniðine baþvuran 4-11 yaþ arasý 37 çocuk oluþturmuþtur. Ayrýca yaþ, cinsiyet ve zeka düzeyleri de karþýlaþtýrýlmýþtýr. Çalýþmanýn sonucunda cinsel kimlik bozukluðu olup eþhastalaným olan çocuklarýn yaþlarý olmayanlara göre daha küçük bulunmuþtur. Cinsel kimlik bozukluðu olan çocuklarýn zeka düzeyleri, DEHB olan çocuklardan daha yüksek, DEHB + eþhastalaným olanlarýn zeka düzeyleri cinsel kimlik bozukluðu + eþhastalaným olanlarýnkinden daha düþük bulunmuþtur. Cinsel kimlik bozukluðu olan çocuklardaki psikiyatrik eþhastalaným oranlarý %52 olarak saptanmýþtýr. Ýçe vuruk sorunlarý (% 37) dýþa vuruk sorunlarýndan (% 23) daha yüksek orandadýr. Cinsel kimlik bozukluðu grubundaki psikiyatrik eþhastalaným oranlarý, içe vuruk ve dýþa vuruk sorunlarý, ve spesifik bozukluklarýn oraný DEHB'lilerden daha düþük bulunmasýna karþýn istatistiksel olarak anlamlý deðildir. Cinsel kimlik bozukluðu olan çocuklardaki anksiyete oraný ise %31 (% 6 ayrýlýk anksiyetesi) bulunmuþtur. III

4 Bu çalýþma ve bu konudaki diðer tüm çalýþmalar cinsel kimlik bozukluðu olan çocuklarda ek psikiyatrik bozukluðun olabildiðini ve ileride olabileceðini göstermektedir. Bu çocuklarla çalýþan klinisyenlerin de buna karþý uyanýk olmasý ve bu çocuklarýn toplumsal dýþlanmalar nedeniyle daha incinebilir olduklarýný fark etmesi gerekmektedir. Int. Dr. Tuðban Seçkin Antisosyal Davranýþýn Babadan Çocuða Geçiþi: Evde Babanýn Varlýðýnýn Rolü Blazei RW, Iacono WG, McGue M (2008) Father- Child Transmission of Antisocial Behavior: The Moderating Role of Father's Presence in the Home. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 47(4): Antisosyal aile hikayesi, antisosyal davranýþ(ad) için en önemli risk faktörlerinden biridir. Antisosyal erkeklerden doðan çocuklar, antisosyal olmayan erkeklerden doðan çocuklara göre 2 kat daha fazla davranýþ bozukluðu sergilemektedir. Daha önce yapýlan çalýþmalar antisosyal davranýþýn ebeveynden çocuða geçtiðini açýkça göstermektedir, bununla birlikte geçiþin doðasý gösterilememiþtir. Antisosyallik genetik ve çevre etkisi altýndadýr. Ýkiz ve evlat edinme çalýþmalarýnýn bir gözden geçirmesinde genetik etkinin %32, çevresel etkinin %16 olduðu belirlenmiþtir. Bazý yayýnlar genetik risk dýþýnda ebeveynlerin rolünün olmadýðýný belirtmektedir. AD'ý olan ebeveynlerden doðup evlat edinilmiþ çocuklarýn, AD'ý olmayan ebeveynlerden doðup evlat edinilmiþ çocuklardan daha yüksek oranda AD sergilediði bulunmuþtur. Bu makaledeki amaç bir çevresel etkenin tesirini deðiþik bir yolla incelemek, özellikle evdeki babanýn varlýðýnýn çocuðun AD'ý üzerindeki etkisini belirlemek ve baba-çocuk arasýndaki antisosyal iliþkideki rolünü saptamak. Þimdiye kadar benzer bir iliþkiyi sadece Joffee ve arkadaþlarý 5 yaþýndaki ikizler ve ebeveynlerinden oluþan bir örneklemle incelemiþlerdir. AD'ý olmayan babalarýn çocuklarý babalarýnýn varlýðýnda yokluðuna göre daha az davranýþ bozukluðu sergilerken, AD'ý olan babalarýn çocuklarý babalarýnýn varlýðýnda yokluðuna göre daha fazla davranýþ bozukluðu sergilemiþlerdir. Bu çalýþmada çocuklar erken ve geç adolesan olarak iki bölümde ele alýnarak iki farklý geliþim zamanýnda baba-çocuk antisosyalliði arasýndaki iliþkide baba varlýðýnýn rolünün gösterilmesi de amaçlanmýþtýr. Bu çalýþmadaki hipotezler; 1.Evde daha az bulunan baba, daha fazla davranýþ bozukluðu sergileyen çocuklar 2.Daha antisosyal baba, daha fazla davranýþ bozukluðu sergileyen çocuklar. Örneklem Minessota ikiz aile çalýþmasýna katýlan 1626 aileden ikizlerin doðum kayýtlarýna göre seçilmiþtir. Erken adolesan grubu 11 yaþ (toplam 732 ikiz çifti, %49 erkek, %64 monozigot), geç adolesan grubu 17 yaþ (toplam 606 ikiz çifti, %46 erkek, %66 monozigot) olarak belirlenmiþtir. DSM-III-R kriterlerine göre anne görüþmesine dayalý baba ve anne antisosyalitesi, anne-çocuk görüþmesine ve çocuklara Delinquent davranýþ envanteri doldurtularak çocuk antisosyalitesi ölçümleri kullanýlmýþtýr. Babanýn varlýðý ise babanýn varlýðýnýn çocuðun yaþamýndaki yüzdesi ve baba-çocuk arasýndaki iliþkiye göre belirlenmiþtir. Ana öðeler faktör analizi ve bilgisayarlý Pearson korelasyonu uygulanmýþtýr. Bu çalýþmada iki önemli geliþim basamaðýnda antisosyal davranýþýn babadan çocuða geçiþi incelenmiþ ve gösterilmiþtir ki çocuk yetiþtirmede babanýn varlýðý baba ve çocuk AD'ý arasýndaki iliþkiyi dikkate deðer biçimde etkilemektedir. Daha önceki çalýþmalara benzer þekilde AD'ýn babadan çocuða geçtiði gösterilmiþtir. Her iki yaþ grubunda baba AD'ý bütün çocuk dýþavurum davranýþ ölçümlerini etkilemektedir. Her iki yaþ grubunda babanýn çocuk yetiþtirmedeki varlýðý çocuk psikopatolojisi ile iliþkili bulunmuþtur (babanýn evde kaldýðý süre uzadýkça, çocuklar da az AD sergilemiþtir). Babanýn varlýðý, baba AD'ý ile de yüksek oranda iliþkili bulunmuþtur (evde bulunmayan babalarda bulunanlara göre daha fazla AD görülmüþtür). Geç adolesan dönemde babanýn varlýðý baba AD'ý etkisinden baðýmsýz olarak bütün çocuk dýþavurum ölçümlerinde negatif etkide bulunurken erken adolesan grupta bu etki gözlenmemiþtir. Baba çocuðun yaþamýnda fazla bulunmadýðýnda baba AD'I ve çocuk AD'ý arasýnda pek bir ilgi olmuyor, bununla birlikte baba çocuðun yaþamýnýn çoðunda yer aldýðýnda, baba AD'ý ve çocuk AD'ý arasýnda güçlü bir iliþki oluyor. Bu sonuç göstermiþtir ki AD'ýn babadan çocuða geçmesi tamamen genetik etki altýnda deðildir. Babanýn varlýðý çocuk AD'ýnýn artmasýnda önemli bir çevresel etki saðlamaktadýr. Joffee ve arkadaþlarýnýn çalýþmasýndaki gibi baba IV

5 varlýðý ile baba ve çocuk AD'ý arasýnda güçlü bir iliþki bulunmuþtur. Bununla birlikte bu çalýþmada baba olmadýðýnda baba ve çocuk AD'ý arasýnda hiçbir iliþki bulunamamýþtýr. Joffee ve arkadaþlarýnýn ise zayýf fakat dikkate deðer bir iliþki bulmasý muhtemelen 5 yaþýndaki çocukluk dönemi ile ilgili görünmektedir. Bu araþtýrmadaki en önemli kýsýtlýlýk anne görüþmesine dayalý baba antisosyalitesinin belirlenmesi görünmektedir. Bunun için de geniþ bir aile görüþmesi yapýlmýþ, güvenilir yöntemler uygulanmýþ, ayrýca küçük bir örneklemde anne ve baba görüþmeleri deðerlendirilerek arada ihmal edilebilir bir fark olduðu belirlenmiþtir. Böylece AD'ýn babadan çocuða geçiþinin kýsmen çevresel olduðu önerilebilir. Ýnt. Dr. M. Akif Göktaþ Postnatal Dönemde Babalardaki Depresyon ve Sonrasýndaki Çocuk Psikopatolojisi: Bir Kohort Çalýþmasý Ramchandani P, Stein A, O'Connor TG ve ark. (2008) Depression in men in the postnatal period and later child psychopathology: A population cohort study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 47(4): Postnatal dönemde kadýnlardaki depresyonun anne saðlýðý ve çocuðun geliþimindeki önemi bilinmektedir. Ancak bu dönemde babanýn mental saðlýðýnýn çocuðun psikososyal geliþimi üzerindeki bilgilerimiz sýnýrlýdýr. Daha önce babalardaki postnatal depresyonun, çocuk 3 yaþýna geldiðinde davranýþ problemleri göstermesi için risk faktörü olduðu ortaya konmuþtur. Bu çalýþmanýn amacý postnatal dönemde babalardaki depresyonla çocuðu 7 yaþýna geldiðindeki psikiyatrik durumu arasýndaki iliþkiyi tespit etmektir. Araþtýrma, The Avon Longitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC) çalýþmasýndan seçilen kohort üzerinde yapýlmýþtýr. Ýngiltere Bristol bölgesinde 1 Nisan 1991 ile 31 Aralýk 1992 arasýnda doðum yapan kadýnlar üzerinden gidilerek çalýþmaya katýlmayý kabul eden kiþiye ulaþýlýp anket yollanmýþ ve bunlar arasýndan baba prenatal, postnatal 8. hafta, 8. ay ve 21. aydaki durumlarý hakkýnda (bu dönemlerin en az biri için) bilgi ulaþtýrmýþtýr. Bu dört dönemin hepsi hakkýnda bilgi veren baba sayýsý ise 4792'dir. Anne ve babalarýn depresyon semptomlarýný saptamak için Edinburg Postnatal Depresyon Skalasý (EPDS), çocuklarýn durumlarý için ise 6 ve 7 yaþlarýndayken Strength and Difficulties Questionnaire (SDQ) ve Development and Well-Being Assessment (DAWBA) anketleri kullanýlmýþtýr. Bunlarýn dýþýnda ailede depresyon öyküsü, babanýn yaþý, öðrenim durumu, evdeki çocuk sayýsý da sorgulanmýþtýr. 6 yaþýndaki 8401 çocuk için anket doldurulmuþ ve bunlarýn 6075'inin (%72,3) babasý postnatal 8. haftadaki durumlarý hakkýnda bilgi vermiþtir. Bilgi ulaþtýrmayan ailelere bakýldýðýnda daha düþük sosyoekonomik gruptan olduklarý tespit edilmiþtir. EPDS'ye göre babalardaki depresyon sýklýðý prenatal 18. haftada %3.88, postnatal 8. haftada %3.64, 8. ayda %3.44, 21. ayda %3.87 olarak belirlenmiþtir. Postnatal dönemde babalarda depresyona yol açabilecek durumlara bakýldýðýnda, öncesinde aðýr depresyon öyküsünün olmasý, prenatal depresyon, prenatal anksiyete, düþük öðrenim düzeyi, ailede baþka çocuðun varlýðý ve maternal depresyonun anlamlý olarak etkili olduðu bulunmuþtur. Babanýn kendi anne ve babasýnda depresyon öyküsü, maternal prenatal anksiyete ve yaþ faktörünün babadaki depresyon üzerine anlamlý etkisi olmadýðý görülmüþtür. Postnatal 8.haftada babadaki depresyonun çocuðun 7 yaþýndaki psikiyatrik problemleri ile ile güçlü bir iliþki taþýdýðý gösterilmiþtir. Depresif babalarýn çocuklarýnýn %12'sinde, depresif olmayanlarýn çocuklarýnýn ise % 6'sýnda bir psikiyatrik bozukluk saptanmýþtýr. Özellikle baba depresyonunun çocuktaki davraným bozukluðu ile anlamlý iliþkisi gösterilmiþtir. Maternal depresyon ve babanýn öðrenim durumu ile ilgili düzeltmeler yapýldýðýnda çocukta psikiyatrik problem ortaya çýkma olasýlýðýnda %66 artýþ olduðu, davraným bozukluðu özel olarak deðerlendirildiðinde bu riskin 2 kat olduðu bulunmuþtur. 7 yaþýnda davraným bozukluðu tanýsý alan çocuklarýn 3 yaþýndayken diðerlerinden davranýþ problemleri ile ilgili daha yüksek skorlar aldýðý belirlenmiþtir. Sonuç olarak babalardaki depresyon, çocuklarýnýn psikiyatrik problemleri ile iliþkilidir ve toplum saðlýðý için önemli bir konu olduðundan daha fazla araþtýrma yapýlmalýdýr. Ýnt. Dr. Þ. Görkem Fatihoðlu V