zmir Atatürk E itim ve Araflt rma Hastanesi Yo un Bak m Ünitesi nden zole Edilen Bakteriler ve Antibiyotik Duyarl l klar

Transkript

1 50 Klimik Degisi Cilt 20, Say : , s:50-54 zmi Atatük E itim ve Aaflt ma Hastanesi Yo un Bak m Ünitesi nden zole Edilen Bakteile ve Antibiyotik Duyal l kla Nükhet Kuultay, Gamze fiene, lhan Affla, Metin Tüke Özet: Bu çal flmada, zmi Atatük E itim ve Aaflt ma Hastanesi nde Yo un Bak m (Delenme) Ünitesi (YBÜ) nde yatmakta olan hastaladan al nm fl olan kültü önekleinden üetilen bakteilein da l m ve antibiyotiklee olan duyal l kla aaflt laak bu ünitede yatan hastala n tedavisine fl k tutulmas amaçlanm flt. Ocak 2006-Ocak 2007 y lla aas nda hastanemiz YBÜ nde yatmakta olan hastaladan al nan toplam 359 kültü öne inden 187 sinde üeme olmam fl; üeme saptanan 172 önekten izole edilen mikooganizmala n da l m ve antibiyotiklee dienç duumla otaya konulmufltu. 172 önekten üeyen 205 mikooganizman n 67 si (%33) Acinetobacte spp., 47 si (%23) Pseudomonas spp., 10 u (%5) Klebsiella spp., 5 i (%2.5) Escheichia coli, 2 si (%1) Enteobacte spp., 34 ü (%16.5) MRSA, 5 i (%2.5) MSSA, 3 ü (1.5) MRSE, 4 ü (%2) Enteococcus spp. olaak saptanm flt. 28 önekte (%13) maya mantala üemiflti. Toplam 33 önekte (%19) iki baktei bilikte izole edilmiflti. Gam-negatif mikooganizmala n duyal l en yüksek bulunan antibiyotikle; Acinetobacte suflla nda netilmisin; Pseudomonas suflla nda sipofloksasin ve pipeasilin+tazobaktam; Klebsiella, E. coli ve Enteobacte suflla nda imipenemdi. Gam-pozitif bakteilede, metisiline diençli Staphylococcus aueus (MRSA) suflla nda vankomisin ve teikoplanine dienç saptanmam flt. Anahta Sözcükle: Yo un bak m infeksiyonla, antibiyotiklee duyal l k. Summay: The antibiotic susceptibility of the bacteia isolated fom the intensive cae unit of Izmi Atatük Taining and Reseach Hospital. In this study it is aimed to investigate the distibution and the antibiotic susceptibility pattens of bacteia isolated fom the patients hospitalized at the Intensive Cae Unit of Izmi Atatük Taining and Reseach Hospital in ode to shed a light on the teatment of the patients in this unit. Among 359 vaious specimens fom the patients hospitalized in the intensive cae unit between Januay 2006-Januay 2007, 187 wee found to be cultue-negative. The distibution and the antibiotic susceptibility pattens of the bacteia isolated fom 172 specimens wee detemined. Sixty seven (33%) of 205 stains wee Acinetobacte spp., 47 (23%) of them wee Pseudomonas spp., 10 (5%) wee Klebsiella spp., 5 (2.5%) wee Escheichia coli, 2 (1%) wee Enteobacte spp., 34 (16.5%) wee MRSA, 5 (2.5%) wee MSSA, 3 (1.5%) wee MRSE, 4 (2%) wee Enteococcus spp. Twenty eight yeast species wee also isolated. Dual pathogens wee isolated in 33 specimens. The most active antibiotic was netilmicin fo Acinetobacte spp.; cipofloxacin and pipeacillin+tazobactam fo Pseudomonas spp. and imipenem fo Klebsiella, E.coli and Enteobacte spp. In Gam-positive bacteia, no esistance was found against vancomycin and teicoplanin. Key Wods: Intensive cae infections, antibiotic susceptibility. Giifl Yo un bak m infeksiyonla, tüm hastane infeksiyonla aas nda en önemli yei almaktad. Yo un bak m hastala - n n düflük immün duumla, yat fl süeleinin uzun olmas ve uygulanan invazif giiflimle, hastaladaki infeksiyon iskini oldukça at maktad. Ay ca genifl spektumlu antibiyotiklein uzun süe kullan lmala diençli baktei suflla n n geliflmesine ve bu da tedavide büyük zoluklaa yol açmaktad. Bu çal flmada, hastanemizdeki yo un bak m ünitesi (YBÜ) nde yatmakta olan hastaladan al nm fl olan kültü önekleinden üetilen bakteilein da l m ve antibiyotiklee olan duyal l kla aaflt laak, bu ünitede yatan hastala n tedavisine fl k tutulmas amaçlanm flt. Atatük E itim ve Aaflt ma Hastanesi, Mikobiyoloji ve Klinik Mikobiyoloji Laboatuva, Yeflilyut- zmi Yöntemle Ocak 2006-Ocak 2007 taihlei aas nda YBÜ de yatmakta olan hastaladan çeflitli önekleden (180 takeal aspiasyon, 135 ida, 28 buun süüntüsü, 2 bo az süüntüsü, 9 katete, 3 sonda ucu, 2 yaa süüntüsü) al nan toplam 359 kültü öne inin %5 koyun kanl aga, Eozin Methylen Blue (EMB) ve Sabouaud Dextose Aga (SDA) a ekim yap lm fl; 187 kültü öne inde üeme olmam fl; 172 önekte ise üeme saptanm flt. Üeyen suflla konvansiyonel yöntemlele, Cystal BBL (BD) ile tan mland. Staphylococcus aueus suflla n n metisilin duyal l 1µg oksasilin (Oxoid- ngiltee) diski kullan laak 35 C 24 saat inkübasyonla disk difüzyonla saptand. Üetilen mikooganizmaladan Gam-negatifle için antibiyotikle seftiakson, imipenem, netilmisin, amoksisilin+klavulanik asid ve pipeasilin+tazobaktam, azteonam; Gam-negatif ve pozitif bakteile için timetopim-sülfametoksazol;

2 Klimik Degisi Cilt 20, Say :2 51 Ü e y e n M i k o o g a n i z m a Tablo 1. Öneklein Al nd kla Bölgele ve Üeme Duumla Takeal Aspiasyon da Buun Bo az Sonda MRSA: 18 Pseudomonas Enteococcus MRSA: 5 Pseudomonas Üeme sp.+mrsa: 1 spp.: 4 Olmayan: 3 MSSA: 4 Acinetobacte Pseudomonas MSSA: 1 Üeme Üeme: 0 spp.+pseudomonas Olmayan: 1 spp.: 15 Pseudomonas Acinetobacte Acinetobacte MRSE: 2 Üeme: 1 Toplam: 3 spp.: 26 spp.+mrsa: 9 spp.: 6 Acinetobacte Pseudomonas Klebsiella Acinetobacte Toplam: 2 spp.:29 sp.+klebsiella spp.:3 Klebsiella Acinetobacte E. coli: 4 Klebsiella Yaa Katete spp.: 4 sp.+enteobacte Enteobacte Acinetobacte Acinetobacte Üeme Acinetobacte Üeme sp.+klebsiella sp.+mrsa: 1 Olmayan: 18 sp.+pseudomonas Olmayan: 9 Acinetobacte sp. Acinetobacte Acinetobacte Üeme: 10 Üeme Üeme: 0 +E. coli: 1 sp.+mrse: 1 sp.+pseudomonas Olmayan: 1 Üeme Olmayan: 68 Maya: 28 Toplam: 28 Üeme: 1 Toplam: 9 Üeme: 112 Üeme Olmayan: 87 Toplam: 2 Toplam: 180 Üeme: 48 Toplam: 135 Toplam Üeme Olmayanla: 187 Toplam Üeme Olanla: 172 Toplam Önek: 359 Gam-pozitif bakteile için amoksisilin+klavulanik asid, sipofloksasin, seftiakson, netilmisin, vankomisin ve teikoplanin antibiyotiklei CLSI standadla (M2-A9) do ultusunda disk difüzyon tekni i ile C de inkübasyonda test edildi. Sonuçla 359 kültü öne inin al nd yele, izole edilen bakteilein da l mla Tablo 1 de gösteilmiflti. Suflla n tülee göe da l mla ise fiekil 1 de göülmektedi. En s k izole edilen bakteile %33 ile Acinetobacte spp. ve %23 ile Pseudomonas spp. suflla d. Öneklein al nd yelee göe bakteilein da l m incelendi inde; yap lan takeal aspiasyon kültüleinde yine biinci ve ikinci s ay Acinetobacte spp. ve Pseudomonas spp. suflla almakta olup, metisiline diençli S. aueus (MRSA) üçüncü s kl kta ye almaktad. Maya mantala na, ida önekleinde %13 gibi bi s kl kta astlanm flt. Gam-negatif bakteile aas nda Pseudomonas suflla nda en fazla dienç amoksisilin+klavulanik asid ve azteonama; en az dienç sipofloksasine kafl göüldü. Acinetobacte spp. suflla nda en fazla dienç azteonama, pipeasilin+tazobaktama ve seftiaksona kafl ; en az dienç ise, netilmisin ve imipeneme kafl göüldü. Klebsiella suflla nda timetopim-sülfametoksazol ve seftiaksona kafl yüksek dienç; en az dienç ise imipenem ve azteonama göüldü. Kültülede üetilen Gam-negatif bakteilein da l m ve antibiyotiklee dienç oanla Tablo 2 de, Gam-pozitif bakteilein da l m ve antibiyotiklee dienç oanla ise Tablo 3 te veilmiflti. deleme Klinisyenlee yol gösteebilmek amac yla antibiyotik dienç duumla YBÜ lede belili aal klala otaya konulmaktad. Bu flekilde yo un bak m hastala n n tedavisi planlan ken hastanenin antibiyotik duyal l k duumunun bilinmesi, özellikle de ampiik tedavi geektien duumlada çok yaa sa layabili (1). Yine YBÜ leden aal klala al nan kültü öneklei, bakteiyel floadaki de ifliklikleden bilgi edinilmesini sa layacakt. Çal flman n amac ; yo un bak m üniteleinde infeksiyon etkeni olan bakteilei ve antibiyotiklee dienç duumla n otaya koymakt. Hastanemiz YBÜ de izole edilen bakteile s kl k s as na göe Acinetobacte spp., Pseudomonas spp. ve MRSA suflla - d. Ülkemizde yap lan di e aaflt malada, Pseudomonas spp. suflla n n YBÜ ledeki infeksiyonlada ilk s ay ald n gömekteyiz. Yücesoy ve akadaflla (2), 16 de iflik hastanenin YBÜ leinden izole ettiklei mikooganizmala aas nda da en s k Pseudomonas suflla na astlam fllad. Günseen ve akadaflla (3) sekiz de iflik YBÜ de yapt kla çal flman n sonucunda, en s k Pseudomonas spp., sona Klebsiella spp. suflla n etken olaak bulmufllad. Yine Mam ko lu ve akadaflla (4) yapt kla çal flmada, en s k Pseudomonas spp. ve sona Stapylococcus spp. suflla n etken olaak bulmufltu. Deeli ve akadaflla (5) n n çal flmas nda da yine Pseudomonas spp.

3 52 Klimik Degisi Cilt 20, Say : Oanla (%) 2 5 fiekil 1. YBÜ de izole edilen bakteilein tülee göe da l m en s k etken olaak göülmektedi. Eol ve akadaflla (6) n n yapt çal flmadaki üemelede ise, S. aueus un Pseudomonas la n önünde ye ald göülmüfltü. stanbul da 1996 y - l nda yap lan bi aaflt mada, bizim çal flmam zda oldu u gibi, YBÜ lede Acinetobacte spp. suflla n n %31 ile biinci s ada ye ald göülmektedi (7). Yine Tabzon da yap lan bi aaflt mada Acinetobacte lein ön s aya yeleflti i göülmektedi (8). Baz aaflt mala stafilokokla n baz sa l k mekezleinde eanimasyon üniteleinde daha ön planda oldu unu göstemektedi. Ezuum da Eol ve akadaflla (6) n n yapt - aaflt mada S. aueus un yo un bak m infeksiyonla nda ilk s ay ald göülmektedi. Yutd fl ndaki veile Enteobacteiaceae familyas na ait bakteilein yo un bak m infeksiyonla nda daha s k göüldü- ünü iflaet etmektedi. Nitekim Hanbege ve akadaflla (9) n n Avupa da befl fakl ülkede yapt yo un bak m infeksiyonla taamas nda en s k Enteobacteiaceae familyas bakteileinin, daha sona da Pseudomonas spp. suflla n n göüldü ü bildiilmiflti. Yine ayn aaflt mac n n sveç te yapt çal flmada biinci s ada E. coli (%30), ikinci s ada Klebsiella spp. (%16), üçüncü s ada Enteobacte spp. (%14) ve dödüncü s ada Pseudomonas aeuginosa (%12) saptanm flt (10). Kuveyt te yap lan çal flmada biinci s ay koagülaz-negatif stafilokokla almaktad (11). Suudi Aabistan da yap lan aaflt mada P. aeuginosa biinci s ada ye almaktad (12). Jalie ve akadaflla (13) n n Fansa da yapt çal flmada P. aeuginosa ilk s ada ye almakta olup, Acinetobacte suflla n n da üçüncü s - ada önemli bi yei oldu u bildiilmektedi. Antibiyotik duyal l kla de elendimeye al nd nda Acinetobacte tülei için en az dienç netilmisin ve imipeneme kafl göülmektedi. Pseudomonas la için en az dienç sipofloksasin ve pipeasilin+tazobaktama (TZP) kafl göülmüfltü. mipenem dienci üçüncü s ada ye almaktad. Klebsiella lada en az dienç imipeneme kafl mevcuttu. MRSA lada vankomisin ve teikoplanine dienç göülmezken, metisiline diençli Staphylococcus epidemidis (MRSE) suflla nda da vankomisin ve teikoplanine kafl dienç saptanmad. Tükiye de yap lan aaflt malada, bizim çal flmam zda göülen antibiyotik duyal l kla na yak n sonuçla göülmektedi. Sekiz de iflik üniteden yap lan çal flmada imipenem ve sipofloksasin en etkili ajanla olaak bulunmufltu (3). Ayd n ve akadaflla (14) n n çal flmala nda Pseudomonas suflla n n imipeneme ve sipofloksasine duyal l kla n n fazla oldu u göülmüfltü. Ça la ve akadaflla (15) n n yapt aaflt mada Acinetobacte lede en az dienç, bizim çal flmam zda da oldu u gibi, netilmisin ve imipeneme kafl bulunmufltu. Samsun da yap lan çal flmada yo un bak m üniteleinden izole edilen Gam-negatif bakteilede en etkili antibiyotikle olaak imipenem bulunmufltu (16). Pseudomonas spp. Acinetobacte spp. Klebsiella spp. Enteococcus spp. Escheichia coli Enteobacte spp. MRSA MRSE MSSA Maya Tablo 2. Kültülede Üeyen Gam-negatif Bakteilein Kullan lan Antibiyotiklee Dienç Duumla Acinetobacte spp. Pseudomonas spp. Klebsiella spp. E. coli Enteobacte spp. (n=67) (n=47) (n=10) (n=5) (n=2) Du Di Du Di Du Di Du Di Du Di Amoksisilin Klavulanik Asid mipenem Sipofloksasin Netilmisin Seftiakson Azteonam Pipeasilin Tazobaktam Timetopim/ Sülfametoksazol n: Denenen flufl say s, Du: Duyal, Di: Diençli

4 Klimik Degisi Cilt 20, Say :2 53 Tablo 3. Kültülede Üeyen Gam-Pozitif Bakteilein Kullan lan Antibiyotiklee Dienç Duumla MRSA MRSE MSSA Enteococcus spp. (n=34) (n=3) (n=5) (n=4) Du Di Du Di Du Di Du Di Amoksisilin Klavulanik Asid Sipofloksasin Netilmisin Seftiakson Vankomisin Teikoplanin 4 Timetopim Sülfametoksazol 6 n: Denenen flufl say s, Du: Duyal, Di: Diençli stanbul da yap lan di e bi çal flmada en etkili antibiyotiklein kinolonla oldu u gözlemlenmiflti (7). MRSA lada vankomisin ve teikoplanine dienç saptamad k. Bizim çal flmam zda ç kan sonuçlaa uyumlu olaak, De eli ve akadaflla (17) n n yapt aaflt mada da vankomisin ve teikoplanine dienç saptanmam flt ve timetopim-sülfametoksazole az bi dienç gözlenmiflti. Yutd fl ndaki çal flmalada Pseudomonas laa olan antibiyotik diencine bak ld nda; Kaufman ve akadaflla (18) n n aaflt mala nda en az dienç imipeneme kafl göülmüfltü. talya da yap lan bi aaflt mada TZP duyal l n n en yüksek oldu u (%92), imipenem duyal l n n ise %64 oldu u göülmüfltü (19). Ancak Hanbege ve akadaflla (20) n n sveç te yapt bi aaflt mada Pseudomonas suflla nda sipofloksasin ve TZP ye kafl yüksek dienç bulmufltu. Biz çal flmam zda ise Pseudomonas suflla nda en yüksek dienci b-laktamaz inhibitöleine ve azteonama kafl, en az dienci sipofloksasine kafl saptad k. Bununla bilikte Gam-negatif bakteilein geneline bak ld nda netilmisin ve imipeneme kafl diencin daha düflük oldu u saptanm flt. Belçika da Gam-negatif bakteilede en az dienç yine imipenem ve sipofloksasine kafl göülmüfltü (21). Polonya da yine kabapenemlee ve TZP ye kafl duyal l kla n yüksek oldu u (22); Rusya da en etkili ajanla n kabapenemle olaak göüldü ü bildiilmektedi (23). Sonuç olaak tüm dünyada özellikle Pseudomonas, Acinetobacte tülei ve MRSA la n, yo un bak m infeksiyonla aç - s ndan önemli patojenle haline geldi i; kabapenem gubu ve kinolonla n di e antibiyotiklee göe s kl kla daha etkin oldu- u, metisiline diençli stafilokok infeksiyonla nda kullan lan vankomisin ve teikoplanine dienç saptanmad göülmektedi. Yo un bak m infeksiyonla nda diençli suflla n at fl n önlemek için antibiyotiklein kontollü ve ak lc bi flekilde kullan lmas n n hem etkinlik hem maliyet aç s ndan önemi büyüktü. Kaynakla 1. Özsüt H. Yo un bak m üniteleinde infeksiyon sounu: diençli bakteile ve antibiyotik kullan m. Hastane nfeks Deg 1998; 2(1): Yücesoy M, Yulu N, Kocagöz S, et al. Antimicobial esistance of Gam-negative isolates fom intensive cae units in Tukey: compaison to pevious thee yeas. J Chemothe 2000; 12(4): Günseen F, Mam ko lu L, Öztük S, et al. A suveillance study of antimicobial esistance of Gam-negative bacteia isolated fom intensive cae units in eight hospitals in Tukey. J Antimicob Chemothe 1999; 43(3): Mam ko lu L, Günseen F, Özçelik T, et al. Akdeniz Ünivesitesi Hastanesi nde hastane infeksiyonla, Hastane nfeks Deg 1998; 2(1): Deeli Y, Kuzu, Ak Ö. Yo un bak m üniteleinden izole edilen Gam-negatif bakteilede b-laktamla ve çeflitli antibiyotiklee duyal l kla. Ankem Deg 1997; 11(2): Eol S, Küflat H, Özkut Z. Reanimasyon üniteleinde hastane infeksiyonla. Hastane nfeks Deg 2000; 4(2): Küçükatefl E, Kocazeybek B, Çakan H y lla nda yo un bak m hastala ndan izole edilen bakteile ve antibiyotik duyal l kla. Ankem Deg 1997; 11(2): Çaylan R, Ayd n K, Köksal. Yatan hastaladan izole edilen Acinetobacte suflla n n da l m ve antibiyotiklee duyal l kla. Ankem Deg 1997; 11(2): Hanbege H, Gacia Rodiquez JA, Gobenada M, et al. Antibiotic susceptibility among aeobic Gam-negative bacilli in intensive cae units in five Euopean counties. Fach and Potuguese ICU Study Goups. JAMA 1999; 281(1): Hanbege H, Nilsson LE, Claessan B. New species-elated MIC beak points fo ealy detection of development of esistance among Gam-negative bacteia in Swedish intensive cae units. J Antimicob Chemothe 1999; 44(5): Jamal WY, El-Din K, Rotimi VD, et al. An analysis of hospital acquied bacteiaemia in intensive cae unit patients in a ünivesity hospital in Kuwait. J Hosp Infect 1999; 43(1): Eltahawy AT. Gam-negative bacilli isolated fom patients in intensive cae unit pevalance and antibiotic susceptibility. J Chemothe 1997; 9(6): Jalie V, Fosse T, Philippon A. Antibiotic susceptibility in aeobic Gam-negative bacilli isolated in intensive cae units in 39 Fench teaching hospitals (ICU study). Intensive Cae Med 1996; 22(10): Ayd n K, Çaylan R, Köksal, et al. Pseudomonas aeuginosa suflla n n y llaa göe antibiyotik duyal l. Hastane nfeks Deg 2000 ; 4(2): Ça la K, Be endik F, Özhan S. Yo un bak m üniteleinden göndeilen klinik önekleden izole edilen Acinetobacte ve Pseudomonas tüleinin çeflitli antibiyotiklee duyal l kla. Ankem Deg 1999; 13(2): Leblebicio lu H, Nas Y, Günayd n M. Yo un bak m sevisleindeki hastaladan izole edilen Gam-negatif patojenlein b-laktam antibiyotiklee dienç duumu. Klimik Deg 1996; 9(1): De eli K, Özbakkalo lu B, Süücüo lu S. Klinik önekleden soyutlanan Staphylococcus aueus suflla n n çeflitli antibiyotiklee duyal l kla. Ankem Deg 1999; 13(2): Kaufman D, Haas CE, Edinge R. Antibiotic susceptibility in the sugical intensive cae unit compaed with the hospital wide antibiogam. Ach Sug 1998; 133(10): Banfiglio G, Laksai Y, Fanceschini N, et al. In vito activity of pipeacillin-tazobactam against 615 Pseudomonas aeuginosa stains isolated in intensive cae units. Chemotheapy 1998; 44(5):

5 54 Klimik Degisi Cilt 20, Say :2 20. Hanbege H, Hoffman M, Lindgen S. High incidance of antibiotic esistance among bacteia in 4 intensive cae units at a ünivesity hospital in Sweden. Scand J Infect Dis 1997; 29(6): Glupczynski Y, Delmee M, Goossens H, et al. A multicente suvey of antimicobial esistance in Gam-negative isolates fom Belgian intensive cae units in Acta Clin Belg 1998; 53(1): Rokosz A, Sawicha Gzelak A. Susceptibility of clinical stains of Gam-negative ods to selected b-lactam antibiotics. Med Dosw Micobiol 1997; 49(3-4): Sidoenko SV, Rezvan SP, Gudining SA, et al. Gam positive activity of meopenem and othe antibiotics against the pathogens of nosocomial infections. Antibiot Chemothe 1998; 43(1): 4-14