ESANS YEL H PERTANS YONUN KL N
|
|
- Zeki Okyar
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Sistemik Arter Hipertansiyonu Simpozyumu 30 May s 1997, stanbul, 9-17 ESANS YEL H PERTANS YONUN KL N Prof. Dr. Zeki Öngen Tan m: Sistemik arter bas nc n n 140/90 mmhg n n üstünde oldu u ve buna neden olabilecek herhangi bir bozuklu un saptanamad durumlar esansiyel (primer, idiyopatik) hipertansiyon diye adland r l r. Epidemiyoloji: Günümüzde geliflmifl ülkelerde hastay hekime götüren nedenlerin bafl nda sistemik arter hipertansiyonu gelmektedir. Amerika Birleflik Devletlerinde 1993 y l nda yap lan de erlendirmelere göre yaklafl k 50 milyon Amerikal da sistemik arter hipertansiyonu vard r ki, bu toplam Amerikan nüfusunun dörtte birini oluflturur (1). Y ll k mortalite listelerinin üst s - ralar nda yer alan koroner arter hastal klar ve serebrovasküler olaylar n en önemli risk faktörlerinden olan hipertansiyon konusunda toplumsal bilgilendirme artt kça hekime bu nedenle baflvuru, dolay s ile de y ll k hipertansiyonlu say s yükselmektedir. Sistemik arter hipertansiyonu görülme s kl yafl ile birlikte artmaktad r. E itim düzeyinin hipertansiyonun s kl ile ters orant l oldu u belirlenmifltir. Düflük sosyo-ekonomik gruplarda hipertansiyon hem daha çok saptanmakta hem de daha a r seyretmektedir. Gençler ve orta yafl n bafllar nda olanlar söz konusu oldu unda hipertansiyon erkeklerde, sonraki yafllarda ise kad nlarda daha s k saptanmaktad r (1-2). Önemli bir toplumsal sa l k sorunu olan sistemik arter hipertansiyonunun, genifl popülasyon çal flmalar na göre yaklafl k %95 ini esansiyel hipertansiyon oluflturmaktad r (3-4). Özelleflmifl hipertansiyon kliniklerinde ise bu oran yaklafl k %75 düzeylerinde bulunmufltur (5). Ölçüm: Sistemik arter hipertansiyonu tan s kan bas nc ölçümüne dayand için, bu fizik muayene yönteminin sa l kl bir flekilde uygulanmas gere- 9
2 ÖNGEN, Z kir. Tan, bir kez yap lan ölçüm sonuçlar na göre konulmamal d r. Bir haftal k aral klarla en az iki kez yap lan ölçüm sonucunda sistolik kan bas nc ortalamas 140 mmhg y ve/ya da diyastolik kan bas nc ortalamas 90 mmhg yi aflar ise hipertansiyon tan s konulur. Kan bas nc ölçümü kifli yatar ya da oturur konumda en az 5 dakika dinlendikten sonra uygulanmal d r. Ölçümden önceki 30 dakika içerisinde sigara ya da kafein içeren içeceklerin içilmemesi gerekir. Ölçüm yap lacak kol kalp düzeyinde tutularak alttan desteklenmelidir. Kol sark t larak yap lan ölçümlerde hem sistolik hem de diyastolik kan bas nc n n yükseldi i görülmüfltür (6). Ölçümde kullan lacak ayg t n hava torbas, ölçüm yap lacak kolun en az %80 ini sarmal d r. Cival ayg tlarla yap lan ölçümler daha do ru sonuç vermekle birlikte, s kça kalibre edilmifl yayl ya da elektronik sfingomanometreler de kullan labilinir. Ölçümler bafllang çta her iki koldan yap lmal ve bas nc yüksek olan koldaki de er temel al narak sonraki ölçümler hep bu koldan yap lmal d r. Bir arter hastal olmad kça iki kol aras ndaki bas nç fark 10 mmhg y aflmaz (7). Sistolik ve diyastolik (eriflkinlerde Korotkoff 5. faz) kan bas nçlar kaydedildikten 2 dakika sonra ikinci bir ölçüm yap larak ikisinin ortalamas geçerli kan bas nc olarak kabul edilmelidir. lk iki ölçüm aras nda 5 mmhg den fazla bir fark var ise daha çok say da ölçüm yap lmal d r (1). Hekime ilk kez baflvuran bir kiflinin yukar da tan mland flekilde elde edilen kan bas nc de erlerine göre hangi s kl kla izlenece i Tablo 1 de gösterilmifltir. Tablo 1 Kan bas nc ilk de erlerine göre olgular n izlenmesi gereken zaman aral klar Sistolik mmhg < Diyastolik mmhg < Önerilen izlenme aral ki y ll k aral klarla ölçüm yap Bir y ll k aral klarla ölçüm yap ki ay içinde ölçüm yap Bir ay içinde gerekli incelemeler yap lmal d r. Bir hafta içinde gerekli incelemeler yap Gerekli incelemeleri hemen yap 10
3 ESANS YEL H PERTANS YONUN KL N Hastalar n bir bölümü, hastane d fl nda yap lan kan bas nc ölçümlerinin, hastanede elde edilen de erlerden hep düflük oldu unu belirtirler. Hastane ortam ndan olumsuz etkilenerek kan bas nçlar abart lm fl olarak hep yüksek olan bu hastalar n gerçek kan bas nç düzeylerini saptamak için kolay tafl nabilir ayg tlarla 24 saatlik sürekli kan bas nc ölçümleri yap labilir (8) (Tablo 2). Tablo 2 Otomatik, tafl nabilir kan bas nc ölçme ayg tlar n n kullan lmas n n yararl olabilece i durumlar Beyaz gömlek hipertansiyonu Tedaviye direncin de erlendirilmesi Gece oluflan kan bas nc de iflikliklerinin de erlendirilmesi Antihipertansif tedavi s ras nda görülen hipotansiyona iliflkin semptomlar n de erlendirilmesi Episodik hipertansiyon S n flama: Hedef organlarda bozukluk oluflturma riskinin önceden kestirilmesine yard mc olmak amac yla hipertansiyonu s n flama çal flmalar süregelmifltir. Geleneksel olarak kullan lan hafif, orta ve a r hipertansiyon s n flamas n n yukar da sözü edilen amaca tam olarak uymad görülmüfltür. Normalin üst s n r düzeyinde kan bas nc na sahip kiflilerin bile, daha düflük düzeydekiler ile karfl laflt r ld nda, daha yüksek oranda kalp-damar hastal klar na yakaland klar n n görülmesi, bugün için geçerli yeni bir s n flaman n yap lmas na neden olmufltur (1-9). Tablo 3 te bu yeni s n flama görülmektedir. S n f Normal Yüksek normal Hipertansiyon Evre 1 (Hafif) Evre 2 (Orta) Evre 3 (A r) Evre 4 (Çok a r) Tablo 3 Eriflkinlerdeki kan bas nc n n s n fland r lmas *(1) Sistolik, mmhg < Diyastolik, mmhg < * Sistolik ve diyastolik bas nçlar ayr s n flarda ise, kifli, yüksek olan de erinin s n f na yerlefltirilmeli 11
4 ÖNGEN, Z Anamnez özellikleri: Sistemik arter hipertansiyonunun belirme yafl esansiyel hipertansiyon yüzünden özellik tafl r. lk kez 30 ile 50 yafl aras nda saptanan yüksek kan bas nc n n esansiyel olma olas l yüksektir. Primer hipertansiyonun baz ailelerde de s k görülmesi, ayr nt l aile öyküsünün al nmas na özel bir önem kazand r r. Aile bireylerinde erken yaflta (55 yafl ndan önce) koroner kalp hastal klar n n ve serebrovasküler olaylar n görülmesi, diyabet ve dislipidemi varl, hipertansiyonlu birey için de risk oluflturur. Hastan n özgeçmiflinde kalp, serebrovasküler ya da böbrek hastal tan mlamas, diyabet, dislipidemi ya da gut gibi metabolik bozukluklar n bildirmesi, hipertansiyonun izlenmesinde ve tedavi seçiminde yol göstericidir. Beslenme al flkanl klar, özellikle tuz tüketimi, alkol ve sigara kullan m soruflturulmal d r. Sürekli kilo al p almad ve günlük fizik etkinlik düzeyi belirlenmelidir. Psikososyal durumu ve e itim düzeyi ayr nt l bir biçimde sorgulanmal d r. Oral kontraseptifler, steroidler, nonsteroidal anti inflamatuar ilaçlar, so uk alg nl ilaçlar, triksiklik antidepresanlar, MAO inhibitörleri gibi hem kan bas nc düzeylerini de ifltirecek hem de uygulanacak tedavinin sonuçlar n etkileyebilecek ilaçlar n kullan l p kullan lmad n araflt rmak gerekir. Ayr ca önceden antihipertansif ilaç kullananlardan, al nan tedavi yan t n n düzeyi ö renilmeye çal fl lmal d r (1). Fizik muayene: Genel görünümü incelenen hastan n boy ve beden a rl - ö renilmelidir. Boyun muayenesinde tiroid bezi özenle palpe edilmeli, boyun ven dolgunlu unun düzeyi ölçülmelidir. Kalp-damar sistemi muayenesinde periferik arterler hem elle muayene edilmeli hem de üfürüm araflt rmak amac yla dinlenmelidir. Özellikle bacak arterlerinin vurular ndaki gecikmenin ve genliklerindeki küçüklü ün saptanabilmesi için karotis ve femoral arterler efl zamanl palpe edilmelidirler. Kalp tepe vurumunun yeri, büyüklü ü, genli i ve süresi belirlenmelidir. Oskültasyonda kalp h z say lmal, üfürüm, S3 ya da S4 olup olmad araflt r lmal d r. Kar n muayenesinde özellikle göbe in iki yan nda üfürüm duyulup duyulmad araflt r lmal d r. Ayr ca böbreklerin ele gelip gelmedi ini araflt rmak için dikkatli bir palpasyon yap lmal d r. Arteriollerde incelme, arteriollerin ven üzerine bask s, kanamalar, eksüdalar ve papilla ödemi aç s ndan fundoskopik inceleme uygulanmal d r. 12
5 ESANS YEL H PERTANS YONUN KL N Laboratuvar incelemeleri: drarda protein araflt rmas, idrar sedimenti bak lmas, tam kan say m, kanda üre, kreatinin, elektrolitler, fleker, kalsiyum, ürik asit, kolesterol, HDL, LDL, trigliserid düzeyi ölçümü, teleradyogram ve elektrokardiyogram her hipertansiyon hastas nda yap lmas gereken incelemelerdir (10). Semptomlar: Hasta uyand nda bafllayan, günün ilerleyen saatlerinde kendili inden geçen, oksipital bölgeye yerleflen ve ancak a r hipertansiyonlarda görülebilen bafla r s d fl nda, hipertansiyonun kendisine özgü semptomu yoktur. Hastay hekime götüren belirtiler daha çok hedef organlarda oluflan bozukluklarla ilgilidir (11). Komplikasyonlar: Sistemik arter hipertansiyonunun komplikasyonlar bafll alt nda hedef organlarda (kalp, beyin, böbrek, periferik damarlar ve göz dibi) oluflturdu u bozukluklard r. Kalp-damar sisteminde oluflturdu u bozukluklar: Hipertansiyon kalpte biri sol ventrikül hipertrofisi ile birlikte hipertansif kalp hastal, öbürü koroner arter hastal olmak üzere iki bozuklu a neden olur. Hipertansif kalp hastal : Sol ventrikül hipertrofisine (SIVH) yol açacak öbür nedenler elendikten sonra SIVH ve hipertansiyonun birlikte bulunmas - na denir. Renin-anjiyotensin-aldesteron sistemi ve sempatik sistemin de etkili oldu u bilinmekle birlikte, kan bas nc yüksekli inin sol ventrikül için oluflturdu u bas nç yükü, SIVH nin en önemli nedenidir (12). Sol ventrikül bu yüke, miyositlerin hem kal nl nda hem de say s nda art flla yan t verir ve sonuçta konsantrik hipertrofi geliflir (3). Fizik muayenede kalp tepe vurumunun normal yerinde olmakla birlikte alan n n genifllemesi (> 3 cm) ve sürekli ( sustained ) nitelik kazanmas, S4 duyulmas ile kuflkulan lan SIVH si EKG ve daha duyarl olarak ekokardiyografi ile tan n r (14, 15, 16). Hipertrofi öncelikle sol ventrikül diyastol fonksiyonunu bozar (17). Esnekli i azalan sol ventrikül, diyastolde sol atriyumun boflalmas n engeller. Sol atriyum bas nc, dolay s ile pulmoner ven bas nc artar. Hipertansiyon tedavi edilip kan bas nc normal düzeylere indirilmez ise sol ventrikül sistol fonksiyonu da bozulur ve konjestif kalp yetersizli i geliflir (13, 18). Son y llarda sa lanan antihipertansif tedavideki geliflmelerden önce kalp yetersizli i etyolojisinde hipertansiyon bafl s ray almaktayd. Sol ventrikül fonksiyonlar nda oluflturdu u bozukluklar yan nda, sol ventrikül hipertrofisi birden ölüm için de ba ms z bir risk faktörüdür (19). SIVH li hastalarda, ventrikül aritmileri, olmayanlara göre iki kat fazla görülmektedir (20). 13
6 ÖNGEN, Z Koroner arter hastal klar : Gösterilebilir koroner arter hastal olmad halde hipertansiyonlu hastalar n tipik angina pektoris tan mlad klar bilinmektedir. Miyokard oksijen tüketimini belirleyen faktörler aras nda yer alan ardyük ( after-load ) ve önyük ( pre-load ) hipertansiyonlularda artar. Koroner arterler normal olsa bile, miyokard n artm fl oksijen istemini (talep) karfl layacak düzeyde kan sunamazlar (arz) (21). Sunu-istem aras ndaki bu dengesizli- i hasta angina pektoris olarak duyar. Bunun yan nda hipertansiyon aterosklerotik koroner arter hastal klar n n oluflmas nda ve h zl ilerlemesinde ba ms z bir risk faktörüdür (22, 23). Hipertansiyonlularda koroner arter hastal bulunmas na karfl n miyokard iskemisinin hastalarda semptom oluflturmamas bir baflka deyifl ile sessiz iskemi, gözard edilmemesi gereken bir özelliktir (24). Framingham çal flmas nda sessiz miyokard infarktüsünün s k olarak görüldü ü saptanm flt r (25). Bir baflka çal flmada EKG lerinde SIVH ve yüklenmesi görülen olgular n semptom tan mlamad klar halde, %40 nda koroner arter hastal saptanm flt r (26). Periferik arter hastal klar : Hipertansiyon periferik damarlardaki aterosklerotik süreci de h zland r r. Aortun çeflitli kesimlerinin de anevrizmalar n geliflmesine yol açar. Disseksiyonlu aort anevrizmas n n en baflta gelen nedeniyle tedavi edilmifl sistemik arter hipertansiyonudur. Hipertansif retinopati: Hipertansiyonun göz dibinde oluflturdu u de ifliklikler Keith, Wagner ve Barker in 1939 da yapt klar yay ndan bu yana bilinmektedir. I. (arteriollerde incelme) ve II. (arteriollerin ven üzerine bask s ) derece diye bilinen de iflikliklerin prognostik bir öneminin olmad bildirilmifltir. ancak III. (kanama ve eksüdalar) ve IV. (papilla ödemi) derecelerin kötü prognozu iflaret etti i bilinmektedir (27). Hipertansif serebrovasküler hastal k: Bu bafll k alt nda serebrovasküler olaylar ve hipertansif ensefalopati incelenir. Serebrovasküler olaylar: Kanamaya ya da tromboembolik olaylara ba l geliflen inmenin ( stroke ) en baflta gelen nedeni hipertansiyondur. Kan bas nc düzeyleri yükseldikçe inme görülme s kl da artar (28). Buna karfl l k etkili tedavi ile, görülme s kl nda en çarp c düflün sa land komplikasyon inmedir (1). Tromboembolik olaylar n nedeni karotis ve beyin arterlerindeki aterosklerozdur ve hipertansiyonun bu süreci h zland rd bilinir. Kanama ise ya yüksek kan bas nc n n kendisine ya da beyin damarlar nda geliflen mikroanevrizmalar n y rt lmas na ba l d r. Mikroanevrizmalar n etyolojisinde (Charcot-Bouchard anevrizmalar ) yafllanma ve sistemik arter hipertansiyonu yer al r (29). Tromboembolik olaylar ve kanamalar geçici (geçici iskemik atak) ya da kal c duyusal, motor veya konuflma bozukluklar na yol açar. 14
7 ESANS YEL H PERTANS YONUN KL N Semptom tan mlayan hastalar n tan s bilgisayarl tomografi ya da magnetik rezonans ile konur ve ay r c tan lar yap l r. Geçici iskemik ataklar, sözü edilen yöntemler ile gösterebilmek olanakl olmayabilir. Küçük infarktüs alanlar görülüyor ise (laküner infarkt) semptomlar genellikle geri dönüfllüdür. Hipertansif ensefalopati: Yüksek kan bas nc sonucunda oluflan, kan bas nc n n normale inmesiyle düzelen, santral sinir sisteminde akut ya da subakut de ifliklikler ile seyreden bir durumdur (30). Yüksek kan bas nc, bilinç bulan kl, kafa içi bas nc n n artmas, papila ödemi, kas lma nöbetleri ve bunlara efllik eden bulant, kusma ve görme bozuklu undan oluflan belirti ve bulgular ile tan n r. Fakat nörolojik bulgular efllik etmez. Nörolojik bulgular n saptanmas ise tromboembolik bir olay n ya da kanaman n efllik etti i anlam na gelir (29). Böbrek bozukluklar : Primer hipertansiyonda kanda üre, kreatinin ve idrar sedimenti normaldir ve idrarda protein 500 mg/günü aflmaz. Rutin incelemelerde gösterilemeyen mikroalbuminüri hipertansif nefropatinin erken bulgusudur. Mikroalbuminüride, idrarda albumin düzeyi mg/dakika olarak ölçülür. Esansiyel hipertansiyonda böbrek arteriollerinde kal nlaflma ve glomerüllerde fibrinoid madde depolanmas görülür (31). Uzun süren ve iyi tedavi edilmemifl hipertansiyonlularda, idrarda proteinüri (0.5-1 gr/gün) ve granüllü silindirler görülür, kreatinin klirensi düflebilir ve böbrek boyutlar nda hafif küçülme saptanabilir. Bu durum benign nefroskleroz diye adland r l r. Malign esansiyel hipertansiyonda ise birçok hedef organ bozuklu u (göz dibinde kanama ve eksüdalar ya da papilla ödemi, ensefalopati, konjestif kalp yetersizli i) ve efllik eden yüksek plazma renin ve aldosteron düzeyleri ile seyreden böbrek yetersizli ine malign nefroskleroz denir. Bu durumda masif proteinüri görülebilece i gibi, hematüri ve eritrosit silindirleri de saptan r. Malign hipertansiyon: Diyastolik kan bas nc n n 125 mmhg ya da daha yüksek olmas ve buna hedef organ bozukluklar ile fizyolojik de iflikliklerin efllik etmesi ile tan n r. Retinada kanama ve eksüdalar, papilla ödemi, kalp yetersizli i, ensefalopati ve böbrek yetersizli i hedef organ bozukluklar n böbrek kan ak m n n azalmas, yüksek renin ve aldosteron düzeyleri ise fizyolojik de ifliklikleri oluflturur (32). Fizyolojik de ifliklikler, bütün vücutta görülen arteriollerin duvarlar ndaki kal nlaflmaya, nekrotizan arteriolite, mediya tabakas nda hücre infiltrasyonuna ve ileri düzeydeki arteriol spazm - na ba l d r. Bu hastalar etkili bir flekilde tedavi edilmezler ise bir y lda %97 sinin ölmesi beklenir (33). Do al gidifl: Primer hipertansiyonun karmafl k bir hastal k olmas nedeniyle do al gidiflini kestirmek güçtür. Yaflam beklentisi, iyi tedavi edilmemifl 15
8 ÖNGEN, Z hafif hipertansiyonlarda 7-10 y l, hedef organ bozuklu u olanlarda ise y l azalmaktad r. Genç yafl, erkek cinsiyet, diyastolik kan bas nc n n sürekli olarak 115 mmhg n n üstünde olmas, sigara al flkanl, diabetes mellitus, hiperkolesterolemi, fliflmanl k, afl r alkol kullan m ve hedef organ bozuklu- unun varl do al gidifli olumsuz olarak etkileyen faktörlerdir. KAYNAKLAR 1. The Fifth Report of the Joint National Committee on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure (JNC V). Arch Intern Med 1993; 153: National High Blood Pressure Education Program Working Group Report On Primary Prevention of Hypertension. Arch Intern Med 1993; Sinclair AM, et al.: Secondary Hypertension in a Blood Pressure Clinic. Arch Intern Med 1987; 147: Berglund G, et al.: Prevalence of primary and secondary hypertension: Studies in a random population sample. Br Med J 1976; 2: Kennedy AC, et al.: Detection of renovascular hypertension. Lancet 1965; 2: Mitchell PL, et al.: Effect of vertical displacement on the arm on indirect blood pressure meassurement. N Engl J Med 1964; 271: Dallas HW et al.: Diagnostic evaluation of the patient with systemic arterial hypertension. The Heart. Ed. RC Sclant. 8. Bask. New York, McGraw-Hill, 1994: Working Group on Ambulatory Blood Pressure Monitoring. National High Blood Pressure Education Program Coordinating Committee. National High Blood Pressure EducationProgram Working Group report on ambulatory blood pressure monitoring. Arch Intern Med 1990; 150: Trials of Hypertension Prevention Collaborative Research Group. The effects of nonpharmacological interventions of blood pressure of persons with high normal levels: results of the Trials of Hypertension Prevention, Phase I. JAMA 1992; 267: Dallas HW, et al.: Diagnostic evaluation of the patient with systemic arterial hypertension. The Heart. Ed. RC Schlant. 8.Bask New-York, McGraw-Hill, 1994: Williams GH: Hypertensive Vascular Disease. Principles of Internal Medicine. Ed. Isselbacher KJ, et al. 13. Bask. Newyork, McGraw-Hill, 1994; Dunn FG, et al.: Left ventricular hypertrophy in hypertension. Am Heart J 1991; 122: Forchich ED, et al.: Clinical Physiological correlations in the development of hypertensive heart diseases. Arch Intern Med 1970; 125: Waeber B, et al.: Hypertension. Cardiovascular Medicine. Ed. Willeron JT, Cohn JN. Newyork, Churchill Livingstone, 1995; Savage DD, et al.: Echocardiographic assesment of cardiac anatomy and function in hypertensive subjects. Circulation 1979; 59: Savage DD, et al.: The spectrum of left ventricular hypertrophy in a general population sample: The Framingham Study. Circulation 1987; 75 (Supp.): Dreslinski GR, et al.: Echocardiographic diastolic ventricular abnormality in hypertensive heart disease: Atrial emptying index. Am J Cardiol 1981; 47: Dunn FG, et al.: Pathophysiologic assesment of hypertensive heart disease with echocardiography. Am J Cardiol 1977; 39: McLenachan JM, et al.: Ventricular arrhythmias in patients with hypertensive left ventricular hypertrophy. N Engl J Med 1987; 317: Siegel D, et al.: Risk of ventricular arrhythmias in hypertensive men with left ventricular hypertrophy. Am J Cardiol 1990; 65: Hughton JL, et al.: Relations among impaired coronary flow reserve, left ventricular hypertrophy and thallium perfusion defects in hypertensive patients without obstructive coronary artery disease. J Am Coll Cardiol 1991; 15:
9 ESANS YEL H PERTANS YONUN KL N 22. Mac Mahon S, et al.: Blood pressure, stroke, an coronary heart disease. Part 1: Prolonged differences in blood pressure. Lancet 1990; 335: Neaton JD, et al.: Serum cholesterol, blood pressure, cigarette smoking, and death from coronary heart disease. Arch Intern Med 1992; 152: Grorlin R: Hypertension and ischemic heart disease: The challenge of the 1990 s. Am Heart J 1991; 121: Kannel WB: Contribution of the Framingham Study to preventive cardiology. J Am Coll Cardiol 1990; 15: Pringle SD, et al.: Hypertensive left ventricular hyperthrophy. Is there a high risk group? J Am Coll Cardiol 1989; 13: Dimmit SB, et al.: Usefulness of ophthalmoscopy in mild to moderate hypertension. Lancet 1989; 1: Kannel WB, et al.: Epidemiologic assessment of the role of blood pressure in stroke. The Framingham study. JAMA 1970; 214: Williams GH: Hypertensive Vascular Disease. Principles of Internal Medicine. Ed. Isselbacher KJ, et al. 13. Bask. Newyork, McGraw-Hill, 1994: Ram CVS: Hypertensive encephalopathy: Recognition and management. Arch Intern Med 1978; 138: Frohlich E. Pathophysiology of systemic arterial hypertension. The Heart. Ed. RC Schlant. 8. Bask. Newyork, McGraw-Hill, 1994: Dallas HW, et al.: Diagnostic evaluation of the patient with systemic arterial hypertension. The Heart. Ed. RC Schlant. 8. Bask Newyork, McGraw-Hill, 1994: Frohlich E. Pathophysiology of systemic arterial hypertension. The Heart. Ed. RC Schlant. 8. Bask. Newyork, McGraw-Hill, 1994: Williams GH: Hypertensive Vascular Disease. Principles of Internal Medicine. Ed. Issel bacher KJ. et al. 13. Bask. Newyork, McGraw-Hill, 1994:
BALIK YAĞI MI BALIK MI?
BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda
DetaylıRENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ
RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden
DetaylıKocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı Uzman Dr. Mehtap Ezel Çelakıl DR.MEHTAP EZEL ÇELAKIL 4YAŞ ERKEK HASTA Şikayeti:
DetaylıHipertansiyon ve akut hipertansif atakta ne yapmalı? Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı
Hipertansiyon ve akut hipertansif atakta ne yapmalı? Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Sağlıklı kişi Hipertansiyon: ne yapmalı? Risk faktörlerinden ölüme kardiyovasküler
DetaylıKoroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;
KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri
Detaylıfiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)
over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda
DetaylıHipertansiyon tan m ve s n flamas
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri KARD YOLOJ GÜNDEM Sempozyum Dizisi No: 64 Nisan 2008; s. 67-73 Arteryel Hipertansiyon Tedavisi Prof. Dr. Serap Erdine Dünya Sa l k Örgütü
DetaylıEskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı
Kan Basıncında Yeni Kavramlar Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı Prof. Dr. Enver Atalar Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Nabız Basıncı Nabız Basıncı: Sistolik
DetaylıGöğüs ağrılarının ayırıcı tanısı. Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı
Göğüs ağrılarının ayırıcı tanısı Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Göğüs ağrısı ile ne sıklıkta karşılaşıyoruz? Göğüs ağrısı ile ne sıklıkta karşılaşıyoruz? İngiltere
DetaylıKARD YOVASKÜLER R SK PLATFORMU ORTAK B LD R S
KARD YOVASKÜLER R SK PLATFORMU ORTAK B LD R S 2 KARD YOVASKÜLER R SK PLATFORMU ORTAK B LD R S Afla da ad bulunan uzmanl k dernekleri, ülkemizde kalp damar hastal klar n n azalt lmas için, kardiyovasküler
DetaylıYAfiLIDA H PERTANS YON VE TEDAV S
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Geriatrik Hasta ve Sorunlar Sempozyumu 12-13 Kas m 1998, stanbul, s. 15-19 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıTarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON
1 Tarifname Teknik Alan BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON Buluş, böbreküstü bezi yetmezliğinin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen
DetaylıTürk Hipertansiyon Prevalans Çalışması (PatenT) 2003 Türk Hipertansiyon İnsidans Çalışması (HinT) 2007 Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı
Türk Hipertansiyon Prevalans Çalışması (PatenT) 2003 Türk Hipertansiyon İnsidans Çalışması (HinT) 2007 Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışması (SALTurk) 2007 Türk Hipertansiyon Prevalans
DetaylıYÜKSEK KOLESTEROL. Hiperkolesterolemi; Yüksek kolesterol sebepleri nelerdir?
YÜKSEK KOLESTEROL Hiperkolesterolemi; Kolesterol ve kolesterole bağlı kalp damar hastalıklar en büyük ölüm sebebidir. Hiperkolesterolemi kan yağlarından biri olan kolesterolün yüksek olmasıdır. Kan yağları
DetaylıBugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi
Hipertansiyon Tedavisi: Bugün Neredeyiz? Dr. Yunus Erdem Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi Hipertansiyon Sıklık Yolaçtığı sorunlar Nedenler Kan basıncı hedefleri Tedavi Dünyada Mortalite
DetaylıEGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ
EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI Doç.Dr.Mitat KOZ Fiziksel Uygunluk Test Sonuçları Klinik Egzersiz Test Sonuçları Fiziksel Uygunluk Test Sonuçlarının Yorumlanması Bireyler arası karşılaştırmalar
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62
DetaylıKardiyovasküler hastalıklardan korunmak için 5 önemli neden :
2008 İskemik Kalp Hastalıklarında Primer ve Sekonder Korunma Doç. Dr. Mehdi Zoghi Kardiyovasküler hastalıklardan korunmak için 5 önemli neden : 1. Kardiyovasküler hastalıklar (KVH) erken ölümlerin başlıca
DetaylıYAfiLIDA SKEM K KALP HASTALIKLARI
Eğitimi Etkinlikleri.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Geriatrik Hasta ve Sorunlar Sempozyumu 12-13 Kas m 1998, stanbul, s. 31-38 Sürekli Tıp İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli
DetaylıBir ARB Olarak Olmesartan. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı
Bir ARB Olarak Olmesartan Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı PatenT (Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension
DetaylıASEMPTOMATİK ORGAN HASARIN ARAŞTIRILMASI. Dr. Rümeyza Kazancıoğlu Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı
ASEMPTOMATİK ORGAN HASARIN ARAŞTIRILMASI Dr. Rümeyza Kazancıoğlu Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı HEDEFTEKİ ORGANLAR Kardiyovasküler sistem GÖZLER KALBİN AYNASIDIR Vasküler
DetaylıDİYABET TEDAVİSİNDE HEDEF KAN BASINCI:
DİYABET TEDAVİSİNDE HEDEF KAN BASINCI: Hedef ne olmalı? İntensif tedavi gereklimi? PROF.DR.TEVFİK SABUNCU Harran Üniversitesi, Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı 2003 JNC-VII Hipertansiyon Sınıflandırması
DetaylıAcil Serviste Hipertansif Hastaya Yaklaşım
Acil Serviste Hipertansif Hastaya Yaklaşım Doç. Dr. Sedat YANTURALI Dokuz Eylul Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı İzmir sedat.yanturali@deu.edu.tr 1 Sunu Planı Hipertansiyona genel bakış
DetaylıDeomed Medikal Yay nc l k
Deomed Medikal Yay nc l k Schiltenwolf / Henningsen Muskuloskeletal A r lar Biyopsikososyal Yaklafl mla Tan ve Tedavi Türkçe Editörü / M. Sar do an Çeviri / A. Kasabal gil 16.5 x 24 cm, XVI + 320 Sayfa
DetaylıÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR
ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
DetaylıÇOCUKLARDA H PERTANS YON
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Sistemik Arter Hipertansiyonu Simpozyumu 30 May s 1997, stanbul, s. 51-57 ÇOCUKLARDA H PERTANS YON Prof. Dr. Lale Sever Çocuklarda Normal
DetaylıVenöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma)
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Kanama ve Tromboza E ilim Sempozyum Dizisi No: 36 Kas m 2003; s. 185-189 Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil
DetaylıLENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.
LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,
DetaylıAPAH: konjenital kalp hastalığı. Prof. Dr. Sanem Nalbantgil Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD 2015 ADHAD 2. PAH OKULU
APAH: konjenital kalp hastalığı Prof. Dr. Sanem Nalbantgil Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD 2015 ADHAD 2. PAH OKULU Klinik Sınıflama 2009 Eisenmenger Sendromu ve sistemik komplikasyonlar European
DetaylıÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM
ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,
DetaylıHipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;
PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu
DetaylıHipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı
Chronic REnal Disease In Turkey CREDIT Hipertansiyon ve Kronik Böbrek Hastalığı Alt Analiz Sonuçları Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Ünitesi CREDIT: Kilometre Taşları
DetaylıBeyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;
MYELİN BASİC PROTEİN Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein; Beyin Omurilik Sıvısı içinde Myelin Basic Protein miktarının araştırılmasıdır.
DetaylıYeni Çalışmalar Hipertansiyon Kılavuzlarında Tedavi Hedeflerini Değiştirecek mi?
Yeni Çalışmalar Hipertansiyon Kılavuzlarında Tedavi Hedeflerini Değiştirecek mi? Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı JNC 8: Tedavi
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA HİPERTANSİF HASTA DEĞERLENDİRMESİ NASIL OLMALI? Dr. Kübra KAYNAR
BİRİNCİ BASAMAKTA HİPERTANSİF HASTA DEĞERLENDİRMESİ NASIL OLMALI? Dr. Kübra KAYNAR Hipertansiyon Prevalansı 50 Yüzde % 40 30 20 31.8 27.5 36.1 10 0 Tüm grup Erkek Kadın Hypertension in Turkey Altun et
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıS STEM K ARTER H PERTANS YONUNDA TEDAV LKELER VE LAÇSIZ TEDAV
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Sistemik Arter Hipertansiyonu Simpozyumu 30 May s 1997, stanbul, s. 19-26 S STEM K ARTER H PERTANS YONUNDA TEDAV LKELER VE LAÇSIZ TEDAV Prof.
DetaylıMerkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar
Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H
DetaylıKAN BASINCI KONTROLÜNÜ İYİLEŞTİRMENİN YOLLARI. Doç. Dr. Başol Canbakan Etlik İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi
KAN BASINCI KONTROLÜNÜ İYİLEŞTİRMENİN YOLLARI Doç. Dr. Başol Canbakan Etlik İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Plan Kan basıncı kontrolünün önemi ve kardiyovasküler sonuçlar üzerine etkisi Kan basıncı
DetaylıHasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,
DetaylıHEPATİT C SIK SORULAN SORULAR
HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri
DetaylıKadın İdrar İnkontinansı. Dr. M.NURİ BODAKÇİ
Kadın İdrar İnkontinansı Dr. M.NURİ BODAKÇİ Genel populasyonun çoğunda özellikle kadınlarda ve yaşlılarda mesane disfonksiyonu vardır. ICS üriner inkontinansı; objektif olarak gösterilebilen ve sosyal
DetaylıYakınması: Efor sonrası nefes darlığı, sabahları şiddetli olan ense ağrısı, yorgunluk
62 y., kadın, emekli bankacı İzmir de oturuyor. Yakınması: Efor sonrası nefes darlığı, sabahları şiddetli olan ense ağrısı, yorgunluk Öykü: 12 yıldır hipertansif. İlaçlarını düzenli aldığını ve diyete
DetaylıHiperlipidemiye Güncel Yaklaşım
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sık Görülen Kardiyolojik Sorunlarda Güncelleme Sempozyum Dizisi No: 40 Haziran 2004; s. 69-74 Hiperlipidemiye Güncel Yaklaşım Prof. Dr. Hakan
DetaylıKONGENİTAL KALP HASTALIKLARINDAN KORUNMA. Doç. Dr. Kemal Nişli İTF Pediatrik Kardiyoloji
KONGENİTAL KALP HASTALIKLARINDAN KORUNMA Doç. Dr. Kemal Nişli İTF Pediatrik Kardiyoloji Doğumsal kalp hastalığının sıklığı % 0.9 Ciddi anomali % 0.3 Her yıl 1.2 milyon kalp hastası bebek dünyaya gelmekte
DetaylıKanserde Erken Tan. Prof.Dr. Adnan Ayd ner. Yard.Doç.Dr. Gülbeyaz Can
Kanserde Erken Tan Prof.Dr. Adnan Ayd ner Yard.Doç.Dr. Gülbeyaz Can KANSERDE ERKEN TANI Ço u insan kanseri düflünmek bile istemez. Ancak unutmay n ki, kanser ne kadar erken saptan rsa onu yenme flans n
DetaylıFen ve Teknoloji VÜCUDUMUZDAK S STEMLER Ünite 1
BOfiALTIM S STEM Besinlerin hücrelerimizde kullan lmas sonucu karbondioksit, amonyak, üre, ürik asit, madensel tuz gibi vücut için zararl maddeler oluflur. Bu zararl maddelerin vücuttan uzaklaflt r lmas
DetaylıSB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar
SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,
DetaylıBEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.
Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu
DetaylıLABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU
LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak
DetaylıUygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler
Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba
DetaylıRENAL ARTER DARLIĞI VE HİPERTANSİYON TEDAVİSİ Medikal tedavi daha iyi
RENAL ARTER DARLIĞI VE HİPERTANSİYON TEDAVİSİ Medikal tedavi daha iyi Dr. Halil Yazıcı İstanbul Tıp Fakültesi, Nefroloji Bilim Dalı Renal arter stenozu Anatomik bir tanı Asemptomatik Renovasküler hipertansiyon
DetaylıKalp Damar Hastal klar
Kalp Damar Hastal klar Kalp damar hastal klar (kardiyovasküler hastal klar) dünyada en fazla ölüme sebep olan hastal klar n bafl nda gelmektedir. 2005 y l nda ölen her üç kifliden birinin hayat n kalp
DetaylıGÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman
GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar
DetaylıJNC 8 göre Hipertansif Hastanın Tedavide Kan Basıncı Hedefi Ne Olmalı
JNC 8 göre Hipertansif Hastanın Tedavide Kan Basıncı Hedefi Ne Olmalı Prof. Dr. Bülent ALTUN Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Dünyada Hipertansiyon
DetaylıKoroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili;
KORONER RİSK TESTİ Koroner Check Up; Coronary risk profile; Koroner kalp hastalıkları risk testi; Lipid profili; Koroner kalp hastalıklarına yol açan kolesterol ve lipit testleridir. Koroner risk testleri
DetaylıPERİTON DİYALİZ HASTALARINDA KARDİYOVASKÜLER HASTALIK GELİŞME RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
PERİTON DİYALİZ HASTALARINDA KARDİYOVASKÜLER HASTALIK GELİŞME RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Erol Demir¹, Sevgi Saçlı¹,Ümmü Korkmaz², Ozan Yeğit², Yaşar Çalışkan¹, Halil Yazıcı¹, Aydın Türkmen¹, Mehmet Şükrü
DetaylıHipertansiyon. Prof Dr HüseyinYılmaz. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hipertansiyon Prof Dr HüseyinYılmaz Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyovasküler Hastalıklar USA verilerine göre % 32.3 ---3 ölümden 1 i Daha fazla ölüm ise ortalama yaşam beklentisinden önce (78-USA
DetaylıHipertansiyon ve oluflturdu u sorunlar
Hipertansiyon ve oluflturdu u sorunlar Dr. Mustafa Ar c 1, Dr. fiali Ça lar 2 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Nefroloji Ünitesi Ö retim Görevlisi 1, Profesör 2 Kan bas
DetaylıPERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA KORONER AKIM REZERVİ VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIK İLİŞKİSİ
PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA KORONER AKIM REZERVİ VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIK İLİŞKİSİ Yaşar Çalışkan 1, Halil Yazıcı 1, Tülin Akagün 1, Nadir Alpay 1, Hüseyin Oflaz 2, Tevfik Ecder 1, Semra Bozfakıoglu
Detaylıİntrapartum veya Postpartum Şiddetli Hipertansiyon Tedavisinde Başlangıç Olarak LABETOLOL Kullanılan Yönetim Algoritması
LABETOLOL Kullanılan Yönetim Algoritması Fetus canlı ve doğum eylemi başlamamış ise fetal izlemi başlat. 15 dk sonra ölçülen kan basıncı hala yüksek İSE 20 mg IV labetolol infüzyonunu 2 dakikayı aşan sürede
DetaylıTablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri
2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim
DetaylıSALTurk Çalışması. Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışması. 22 Mayıs 2008 - Antalya
SALTurk Çalışması Türk Toplumunda Tuz Tüketimi ve Kan Basıncı Çalışması 22 Mayıs 2008 - Antalya Amaç Türkiye de günlük tuz alımını saptamak Sodyum alımı ve hipertansiyon ilişkisini araştırmak Kabul ve
DetaylıYeni Anket Verisi Girişi
Yeni Anket Verisi Girişi lara ait kimlik verileri kesinlikle başka bir alanda paylaşılmayacaktır. ya ait özel veriler, sadece bilimsel çalışma merkezinin kendisi tarafından görüntülenebilecektir. proje
Detaylıçindekiler Kalbiniz ne kadar genç? Hipertansiyon: Kalp sa l n n baflta gelen düflman 2 Kolesterol: Kalp hastal salg n n n ard ndaki sinsi düflman 4
çindekiler Kalbiniz ne kadar genç? Hipertansiyon: Kalp sa l n n baflta gelen düflman 2 Kolesterol: Kalp hastal salg n n n ard ndaki sinsi düflman 4 Sigara kalbinize zararl d r! 8 Sinsi düflman: fiiflmanl
DetaylıATRİYAL FİBRİLASYON Atriyal fibrilasyon En sık görülen aritmi Epidemiyoloji Aritmiye bağlı hastaneye yatanların 1/3 ü AF li. ABD de tahmini 2.3 milyon, Avrupa da 4.5 milyon insan AF ye sahip. Sıklığı
DetaylıHemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki
Hemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki Nimet Aktaş*, Mustafa Güllülü, Abdülmecit Yıldız, Ayşegül Oruç, Cuma Bülent
DetaylıNIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI
Portal Adres NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI : www.cayyolu.com.tr İçeriği : Gündem : http://www.cayyolu.com.tr/haber/nijerya-dan-gelen-yolcuda-ebolaya-rastlanmadi/96318 1/3 SAGLIK IÇIN EGZERSIZ
DetaylıF Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42
F Z BASINÇ ÖRNE : ÇÖZÜ : Özdefl iki tu lan n I, II, III konumlar ndayken yere uygulad klar toplam bas nç kuvvetleri, iki tu lan n a rl klar toplamlar na eflittir. Bu nedenle F = F = F olur. yer I II III
DetaylıHİPERTANSİF HASTAYI NASIL DEĞERLENDİRELİM? Dr. Melda Dilek Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi
HİPERTANSİF HASTAYI NASIL DEĞERLENDİRELİM? Dr. Melda Dilek Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Tanım Kan basıncının sistolik için 140mmHg, diyastolik için 90 mmhg ve üzerinde olmasıdır. Evans ve Rose
Detaylı46 I15.9 Sekonder hipertansiyon, tanımlanmamış 72 I20 Angina pektoris 101 I20-I25 İskemik kalp hastalıkları 102 I20.0 Unstable angina 85 I20.
CODE NAME 113 E04 Toksik olmayan guatr, diğer 114 E04.0 Toksik olmayan diffüz guatr 115 E04.1 Toksik olmayan tek tiroid nodulü 67 E04.2 Toksik olmayan multinodüler guatr 121 E04.8 Toksik olmayan guatr
DetaylıBAfiA RILI HASTANIN DE ERLEND R LMES
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Bafl A r lar - Bafl Dönmeleri Sempozyumu 10-11 Aral k 1998, stanbul, s. 15-20 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıKan Akımı. 5000 ml/dk. Kalp Debisi DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ VII. Dr. Nevzat KAHVECİ
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİNİN İSKEMİK YANITI DOLAŞIM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ VII Dr. Nevzat KAHVECİ Kan basıncı 60 mmhg nın altına düştüğünde uyarılırlar. En fazla kan basıncı 1520 mmhg ya düştüğünde uyarılır.
DetaylıDers 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac
Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun
DetaylıHart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.
Cerebral palsi gibi hareket ve postüral kontrol bozukluklar na yol açan hastal klar olan çocuklar, hastal klar n n derecesine ba l olarak yürüme güçlü ü çekmekte veya hiç yürüyememektedir. Hart Walker,
DetaylıTablo 3.3. TAKV YES Z KANAL SAC KALINLIKLARI (mm)
3. KANAL KONSTRÜKS YONU Türk Standart ve fiartnamelerinde kanal konstrüksiyonu üzerinde fazla durulmam flt r. Bay nd rl k Bakanl fiartnamesine göre, bas nç s - n fland rmas na ve takviye durumuna bak lmaks
DetaylıAile Hekimli i Poliklini ine Baflvuran Hastalarda Hiperlipidemi S kl ve HDL Düzeyi ile liflkili Faktörler
Türk Aile Hek Derg 2007; 11(3): 107-112 Araflt rma Research Article Aile Hekimli i Poliklini ine Baflvuran Hastalarda Hiperlipidemi S kl ve HDL Düzeyi ile liflkili Faktörler PREVALANCE OF HYPERLIPIDEMIA
DetaylıÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I
ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE
DetaylıYetmifldört yafl nda, 60 paket/y l sigara içme
Plevral Görüntüleme: Tan n z Nedir? Yetmifldört Yafl nda Nefes Darl Nedeniyle Baflvuran Erkek Olgu Doç. Dr. Öner D KENSOY Gaziantep Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, Gaziantep
DetaylıSosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Genelgesi 2004 / 64
Sosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Genelgesi 2004 / 64 Tarihi:03.05.2004 Sayısı:2004/64-1838 SAĞLIK BAKANLIĞI Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ANKARA 03/05/2004 Sayı : B100ACS0140000-9216/1853
DetaylıVeri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün
Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi
DetaylıPnömokokal hastal klar
Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar
DetaylıDiyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Diyabetes Mellitus Komplikasyonları Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes mellitus komplikasyonlar Mikrovasküler Makrovasküler Diyabetik retinopati Diyabetik
DetaylıLABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi
LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi Bir etkinliğin sonucunda elde edilen çıktıyı nicel ve/veya nitel olarak belirleyen bir kavramdır.
DetaylıHİPERTANSİYON Dolaşım Dilimi-2
HİPERTANSİYON Dolaşım Dilimi-2 Prof. Dr. M. Taner GÖREN Kardiyoloji Anabilim Dalı Hipertansiyon Hipertansiyon kelimesi, yanda görülen dolaım şemasında kırmızı İle gösterilen, dolaşımın arteriyel kısmında
DetaylıGAZLAR ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g)
ÖRNEK 16: ÖRNEK 17: X (g) Y (g) Z (g) Sürtünmesiz piston H (g) He Yukar daki üç özdefl elastik balon ayn koflullarda bulunmaktad r. Balonlar n hacimleri eflit oldu una göre;. Gazlar n özkütleleri. Gazlar
Detaylı.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri. Sempozyum Dizisi No: 64 Nisan 2008; s Prof. Dr. Z.
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri KARD YOLOJ GÜNDEM Sempozyum Dizisi No: 64 Nisan 2008; s. 25-42 Bir Bütün Olarak Kardiyovasküler Riskin Ele Al nmas n n Önemi Prof. Dr. Z.
DetaylıTürk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr
Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi
DetaylıDeomed Yay nc l k. Birinci bask Deomed, 2011.
Deomed Yay nc l k Çifçili (Ed.) Aile Hekimleri için Yafll Sa l na Bütüncül Yaklafl m 16.5 x 24 cm, XII + 340 Sayfa 62 Resim, 49 Tablo, 17 fiekil 28 Yazar Kat l m yla ISBN 978-975-8882-36-6 Birinci bask
DetaylıDİŞ HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE HASTALARDA GÖRÜLEN KARDİYOVASKÜLER DEĞİŞİKLİKLER ÖZET
G.Ü. Dişhek. Pak. Der. Cilt VII, Sayı 2, Sayfa 65-70, 1990 DİŞ HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE HASTALARDA GÖRÜLEN KARDİYOVASKÜLER DEĞİŞİKLİKLER Hüma ÖMÜRLÜ* ÖZET Bu klinik çalışmada endodontik tedavi gören
DetaylıVAKA SUNUMU. Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi
VAKA SUNUMU Dr. Arif Alper KIRKPANTUR Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Ünitesi ÖYKÜ 58 yaşında, erkek hasta, emekli memur, Ankara 1989: Tip 2 DM tanısı konularak, oral antidiyabetik
DetaylıHipertansiyon Tedavisi 2004: Neler Değişti? Neden Değişti?
Türkiye Tıp Dergisi 2004; 11(3): 133-144 Derlemeler/Reviews Hipertansiyon Tedavisi 2004: Neler Değişti? Neden Değişti? Mustafa ARICI Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, İç Hastal klar Anabilim Dal, Nefroloji
DetaylıÇağın Salgını. Aile Hekimliğinde Diabetes Mellitus Yönetimi
Çağın Salgını Aile Hekimliğinde Diabetes Mellitus Yönetimi Epidemiyoloji, Tanı, İzlem Uzm. Dr. İrfan Şencan Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği Başasistanı Sunum Planı Tanım
DetaylıEndokrin Testler Cep K lavuzu
Deomed Medikal Yay nc l k Endokrin Testler Cep K lavuzu Prof. Dr. fiazi mamo lu Prof. Dr. Canan Özyard mc Ersoy Uzm. Dr. Sinem K y c Uzm. Dr. Metin Güçlü Uzm. Dr. Özen Öz Gül Uzm. Dr. Soner Cander Uzm.
DetaylıOYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.
OYUNCA IN ADI Akl nda Tut YAfi GRUBU 4-6 yafl OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir. GENEL KURALLAR Çocuklar n görsel belle inin
DetaylıÖdem, hiperemi, konjesyon. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Ödem, hiperemi, konjesyon Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 1 Hemodinamik bozukluklar Ödem Hiperemi / konjesyon Kanama (hemoraji) Trombüs / emboli İnfarktüs Şok 2 Hemodinamik bozukluklar Ödem 3 Ödem Tanım: İnterstisyel
Detaylıİnt. Dr. Seda KARATAŞ Aralık 2013
İnt. Dr. Seda KARATAŞ Aralık 2013 İnsan sağlığını, sağlığa bağlı yaşam kalitesini ve yaşam süresini olumsuz etkileyebilecek kadar yüksek olan arteriyel kan basıncı değerlerine yüksek kan basıncı (hipertansiyon)
DetaylıPERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA REZİDÜEL RENAL FONKSİYON VE İNVAZİF OLMAYAN ATEROSKLEROZ BELİRTEÇLERİ İLİŞKİSİ
PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA REZİDÜEL RENAL FONKSİYON VE İNVAZİF OLMAYAN ATEROSKLEROZ BELİRTEÇLERİ İLİŞKİSİ Yaşar Çalışkan 1, Halil Yazıcı 1, Tülin Akagün 1, Nadir Alpay 1, Abdullah Özkök 1, Nihat Polat
DetaylıTarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON
1 Tarifname Teknik Alan KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Buluş, kronik yorgunluk sendromunun tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen
Detaylı