İTHALATIN OMURGASINI

Transkript

1 Dış Ticaret ve Ekonomi Dergisi Yıl 2 Sayı 16 Temmuz 2013 F yatı: 10 TL Türk İhracatçısı DÜNYA KRİZİNE MEYDAN OKUYOR Türkiye ORTA GELİR TUZAĞI NDAN NASIL ÇIKACAK? İTHALATIN OMURGASINI ARA MALI OLUŞTURUYOR Enerji İhtiyacımız, Avrupalı Şirketlerin İlgisini Çekiyor Nitelikli Eleman Eksiği Türk Sanayisini Tehdit Ediyor Yazılım Rekabette En Avantajlı Olacağımız Sektör

2 2

3 3

4 4

5 5

6 I omer.lekesiz@ihracat.info.tr KOBİ ULUSLARARASI TANITIM VE DAĞITIM A.Ş. ADINA; İMTIYAZ SAHİBİ : Al Gazel GENEL YAYIN YÖNETMENİ (SORUMLU) Duygu Dağhan EDİTÖR : Yel z Y rm beş SANAT YÖNETMENİ : Mustafa Cev z GRAFİK TASARIM: İsmehan Erg n HUKUK MÜŞAVİRİ : Av. Süleyman Boyalı FİNANS MÜDÜRÜ : Süleyman Dem rhan MUHASEBE : N han Özdem r HABER MERKEZİ : Serap Yardımcı Hat ce Karaboyun Ner man Alsan Ünz le Adıgüzel S bel Günay Esra Çakabay D dem Ağaoğlu DIŞ İLİŞKİLER SORUMLUSU : Behlül Boyalı REKLAM SERVİSİ : Makbule Koçaker BÖLGELER KOORDİNATÖR VEKİLİ : Canan Ilgın GÖRSEL DANIŞMAN : H mmet Büyükvad YÖNETİCİ ASİSTANI : Gonca M mar YAYIN TÜRÜ : Ulusal, Sürel, Aylık YÖNETİM MARKA DİREKTÖRÜ : Abdullah Yaprakcı KURUMSAL İLETİŞİM DİREKTÖRÜ : Harun D k c FİNANS DİREKTÖRÜ : Nurett n Yıldıran YÖNETİM YERİ Ataşeh r Üsküdar Yolu Topçu İbrah m Sk. Pak Plaza Kat:7 No:13 İstanbul/Türk ye T: F: MERKEZ TEMSİLCİLER / D lek Dem r : 0 (530) Selma Alımcı : 0 (530) Özge Sönmez : 0 (530) Sema Kolay : 0 (530) S bel Erdal : 0 (530) TEMSİLCİLİKLER BURSA : Hayat Ata 0 (224) İZMİR : Demet Aktürk 0 (232) KAYSERİ : Nuray Ek nc 0 (352) KONYA : Gamze B ge Kılıç 0 (332) K.MARAŞ : Al Suyadal 0 (344) BASIMCI : Ömür Matbaacılık A.Ş. BASILDIĞI YER : Beysan Sanay S tes B rl k Cad. No:20 Haram dere / Beyl kdüzü / İstanbul Tel: DAĞITIM : MNG KARGO MERHABA MERHABA duygu@ihracat.info.tr Yen b r sayı le daha beraber z. Derg m z 16. sayıya kadar Sn. Ömer Faruk Lekes z yönet m nde başarılı b r graf k ç zd. Bu sayıdan t baren İhracat derg m z n yönet m nde ben olacağım. Ömer Bey'e yen ş yaşamında başarılar d l yoruz. Bu sayıda Ömer bey' n ç zg ler n bulacağınız b r sayı olarak karşınızda. Bundan sonrak yayın hayatımızda farklı b r İhracat derg s olacak, s zler n karşısına yen çer k pol t kamızla çıkacağız. Yen sayılarımızda, hracat sektöründe başarılı şler yapmış ş rketler n ve onların yönet c ler n n başarı öyküler daha yoğun yer alacak hracat hedefler n ulaşmak ç n, sürekl kend n yen leyen ve hedefler ne k l tlenm ş b r ekonom yönet m var. Bu yönet m 500 m lyar dolar hedef n gerçekleşt rmek ç n onlarca teşv k, destek programı yürütüyor ve yen ler n hazırlıyor. İhracat derg s artık bu destek programlarını mevzuattan, uygulamaya kadar daha çok ele alacak ve s zler n bu desteklerden olab ld ğ nce çok yararlamanızın ç n b lg, haber üretecek. Yen çıkan destek programları varsa öncel kle bunlardan haberdar olmanızı sonrada bas t ve görsel anlatımlarla uygulama b lg ler ne yer vereceğ z. Sektörün pol tkalarını bel rleyen kamu kurumları, onların yönet c ler olan bürokratlarımız le meslek örgütler m z n sektör değerlend rmeler ve gelecek tahm nler ; ün vers teler m z n lg l bölüm akadem syesler n n görüşler n yen sayılarımızda sıkça bulacağınız d ğer başlıklarımız olacak. S zlerden de gelecek görüş, eleşt r ve öner lere açık olacağım. Duygu Daghan 6

7 7

8 [ / İÇİNDEKİLER 18 TÜRKİYE ORTA GELİR TUZAĞI NDAN NASIL ÇIKACAK? KAPAK : Zekeriya Mete / Şekerleme ve Şekerli Mamuller Tanıtım Grubu Başkanı [ 15. SAYI KAPAĞI Türk ye n n önde gelen ş dünyası örgütler nden Türk G r ş m ve İş Dünyası Federasyonu (TÜR- KONFED), yaptığı çalışmalarla ülkem z ş dünyasının nabzını tutmaya devam ed yor. 11 b nden fazla ş nsanını çatısı altında toplayan TÜRKON- FED, gerçekleşt rd ğ Orta Gel r Tuzağı ndan Çıkış: Hang Türk ye? raporuyla öneml b r çalışmaya mza atıyor. Raporda orta gel r bandına sıkışmış olan Türk ye y şaret eden Federasyon, özell kle şgücünün n tel k düzey n n ve ortalama eğ t m süres n n düşük olmasının, Türk ye n n orta gel r sev yes nden çıkıp üst gel r grubunda yer alan ülkeler arasına g rememes n n en öneml neden olduğunu vurguluyor. 22 TÜRK İHRACATÇISI DÜNYA KRİZİNE MEYDAN OKUYOR Ekonom Bakanı Zafer Çağlayan, yılın lk çeyreğ ndek yüzde 3 lük büyüme rakamının beklent s n n üzer nde olduğunu ancak yüzde 4 lük Orta Vadel Program (OVP) hedef ç n yeters z bulduğunu bel rterek, Sanay üret m endeks ndek artışla Türk ye, yılın 2. çeyreğ nden t baren gerçek büyüme performansını gösterecekt r ded. İTHALATIN OMURGASINI ARA MALI OLUŞTURUYOR 14 60,1 m lyar dolarla en büyük thalat kalem n oluşturan enerj ürünler car açıkta öneml b r role sah pken, ara malı thalatı se thalatta bağımlılık noktasında ön plana çıkıyor. Keza artan hracata paralel olarak her geçen gün büyüyen ara malı thalatı, toplam thalattak payının yüzde 74,2 s n oluşturuyor. İthalatın b r sebep değ l üret m n ve üret m yapısının b r sonucu olduğunu bel rten Ekonom Bakanlığı İthalat Genel Müdür Vek l Mehmet Azgın se bu yaklaşımıyla ülkem z thalatının karakter st yapısına şaret ed yor. İthalat oranının azalması ç n çalışmalarına hız veren Bakanlık, özell kle ara malı thalatı sorununa G rd Tedar k Stratej s ve yen teşv k s stem yle çözüm sunuyor. 26 ENERJİ İHTİYACIMIZ, AVRUPALI ŞİRKETLERİN İLGİSİNİ ÇEKİYOR Enerj ht yacının yüzde 70 n dışarıdan karşılayan ülkem z n, ekonom s büyüme gösterd kçe enerj de dışa bağımlılıkta artıyor. Z ra enerj de yıllık yatırım ht yacı yaklaşık 12 m lyar Euro düzey nde. Jeopol t k konumu neden yle güneş, rüzgar g b b rçok yen leneb l n r enerj yatırımına açık olan Türk ye de, bu ht yaca karşılık yatırımlar da artış göster yor yılına kadar yapılacak enerj yatırımlarının yaklaşık 280 m lyar dolar olacağını bel rten Enerj Federasyonu Genel Başkanı Osman Özbay, ülkem zde katlanarak artan enerj ve elektr k ht yacının Avrupalı enerj ş rketler n cezp ett ğ n söylüyor. Özbay, Türk ye de son b rkaç yıl ç nde h droelektr k, doğalgaz çevr m santraller ve rüzgar enerj s ne yatırım yapan Avrupalı ş rketler, yen projeler hayata geç reb lmek ç n hükümet n n s yas desteğ n ve reformlarını bekl yor d yor. 8

9 9

10 / İÇİNDEKİLER 30 Nitelikli Eleman Eksiği Türk Sanayisini Tehdit Ediyor 44 MOBİLYA SEKTÖRÜNDE HEDEF İLK BEŞE GİRMEK Türk ye mob lya sektörünün k m lyar dolarlık hracatı, thalatının k katı yapısı le ülkem ze döv z kazandıran ve dış açık verd rmeyen st hdam dostu b r sektör olduğunu bel rten Mob lya Sanay ve İş Adamları Derneğ (MOBSAD) Genel Sekreter Barış Görgüç, 2023 yılı hracat hedefler n n dünyada lk beşe g rmek olduğunu söylüyor KOBİ ler n Danışman Bankası olmayı hedefleyen TEB le, İhracat destekler ve KOBİ ler... Orta Vadede Ekonomİk Hedeflere Nasıl Ulaşılacak? Son yıllarda ülkem z sanay ve şletmeler n karşılaştıkları en büyük sorun çalıştıracak n tel kl eleman bulamayışı. Otomot vden tekst le kadar hemen hemen her sektörün yaşadığı bu problem karşısında, ülke geleceğ n üret m noktasında c dd b r tehl ke bekl yor. 34 Bal İhracatı İçin Marka Şart 2023 yılında 10 bin tonluk bal ihracatı yapmayı amaçladıklarını belirten Arı Ürünleri ile Sağlıklı Yaşam Platformu Derneği (BALDER) Genel Sekreteri İsfendiyar Üzümcü, bu hedef için öncelikle ihracatta fiyat rekabeti dezavantajının ortadan kaldırması gerektiğini önemle vurguluyor. 38 Yazılım Rekabette En Avantajlı Olacağımız Sektör 46 İNDESİT E GÖRE BÜYÜYEN VE DARALAN PAZARLAR Patron Katı nın bu sayık konuğu İndes t Company Türk ye Ülke Müdürü Turgay Dağ. Kend s yle Indes t n Türk ye yatırımlarını, hracat çalışmalarını, bu yılk hedefler n ve Türk ye dek beyaz eşya sektörünün son durumunu konuştuk. Sektörel ekonom ye yön veren kurumların başında gelen Indes t n sadece Türk ye yatırımlarını değ l, sektörün büyük oyuncularından olan b r dev nde Türk ye beyaz eşya sektörüne bakış açısına bu röportajla b rl kte tanıklık etm ş olacaksınız. 54 GENÇ NÜFUS MARKALARIN YATIRIMLARINI NASIL ETKİLİYOR? Nüfusunun yarısı 30 yaşın altında olan ülkem z, bu d nam k yapısıyla b rçok sektöre can ver yor. Artan tüket me bağlı olarak büyümeye açık olan ülke ekonom s, özell kle genç nüfus odaklı b r gel ş m göster yor. Bu sayımızda Avea dan Alfemo ya kadar b rçok sektörün l der markalarının yatırımlarında genç nüfusun etk s n mercek altına aldık. 58 İŞ AHLAKI ÖĞRENCİLERE DERS OLSUN Türkİye 2013 Reel Büyümeyİ Nasıl Gerçekleştİrecek? Türk ye, Enerj Hub u Hal ne Gelmel Türk Malını Dünyaya Tanıtmak İst yoruz 2013, Kob ler n Yen lenme Yılı Olacak Dış T caret Standard zasyon Türkiye de yazılım ve hizmetlerinin hızlı ve sağlıklı büyümesi gerektiğini belirten Yazılım Sanayicileri Derneği Başkanı Doğan Ufuk Güneş, yazılımı ülkemizin rekabette en avantajlı olacağı sektör olarak nitelendirdi. Hak eksenl b r ş hayatının nşası ç n gayret ett kler n bel rten İGİAD Başkanı Şükrü Alkan, ekonom k kalkınmanın temel nde ahlak değerler n olması gerekt ğ üzer nde duruyor. 82 Rusya İle Ekonom k ve T car İl şk ler 10

11 11

12 ihracat 01 AFRİKA YA GİTMEYEN 04 KÜÇÜK KALIR Türk ye İş Adamları ve Sanay c ler Konfederasyonu nun (TUSKON) Burund Tems lc s Mustafa Arslan, Afr ka ülkeler ne g tmey düşünmeyen ş adamlarının küçük kalmaya mahkum kalacağını söyled. BAYAR: BURSA DA BİR SAVUNMA SANAYİ KÜMELENMESİ OLUŞTURULABİLİR Savunma Sanay Müsteşarı Murad Bayar, Bursa da sanay n n çok güçlü olduğunu bel rterek, "Temenn m z b r sonrak adımda Bursa da b r savunma sanay kümelenmes n n oluşması." ded. 02 DENİZLİ İHRACAT ARTIŞINDA TÜRKİYE BİRİNCİSİ OLDU 03 Den zl İhracatçılar B rl ğ (DENİB) Başkanı Süleyman Kocasert, Den zl n n en fazla hracat gerçekleşt ren 10 l arasında b r nc olduğunu söyled. TÜRK MARKALARI MOĞOLİSTAN SINIRINA DAYANDI Türk ye den Rusya ya hracat artık marka ürünler ve AVM lerde mağazalarla yen b r aşamaya g rd. Artık b nlerce konteynırın yer aldığı pazarlarda toptan satışlar önümüzdek yıllarda g derek küçülecek. Markalaşma ve mağazalaşma sürec n hızlı yakalayab len Türk ş rketler Rusya da artık b nlerle fade ed l yor. 05 TEKSTİLDE 100 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT; Türk ye Moda ve Hazır G y m Federasyonu Başkan Yardımcısı Dal: Tekn k tekst l alanında yapılacak yatırımlarla Türk ye, tekst l üret m nde ve hracatında 100 m lyar dolar sınırını zorlayacaktır. Yaptığımız değerlend rmeler ve tekn k tekst le olan talepler bunun b r gösteges d r. Sanay n n sanay yle ve sanay n n ün vers telerle let ş m ve şb rl ğ n n artması sonucunda ortaya çıkacak b lg -sermaye b r k m, know-how le hammadde ve mak ne noktasında da yatırımların gerçekleşmes yle dışa bağımlılık zaman çer s nde azalacaktır. Böylece, katma değer yüksek ürünler n üret m yle ülkem z daha kazançlı çıkacaktır. 12

13 06 OTOMOTİV ENDÜSTRİSİ İHRACAT ARTIŞINI SÜRDÜRÜYOR Otomot v endüstr s bu yıl lk kez k ay ardı ardına hracat artışı yaşadı. AB dek ekonom k durgunluk neden yle 2013 te b r ay artı, b r ay eks seyreden otomot v endüstr s n san ayının ardından mayısta da yüksel ş n sürdürdü. Türk ye genel hracatı mayıs ayında yüzde 8,6 artışla 12,7 m lyar dolar olurken, otomot v endüstr s hracatı bu artış hızını geçerek yüzde 12 yüksel şle b r m lyar 846 m lyon dolara ulaştı. 09 SAKARYA, OTOMOTİV İHRACATINDA YILDIZ OLACAK Sakarya T caret ve Sanay Odası (SATSO) Yönet m Kurulu Başkanı Mahmut Kösemusul, otomot v de Sakarya'nın hracat yıldızı olacağını söyled. Toyota Türk ye Genel Müdürü ve CEO'su Orhan Özer, SATSO Yönet m Kurulu Başkanı Mahmut Kösemusul'u z yaret ett. Görüşmede Özer, fabr kanın yen yatırımları ve projeler hakkında b lg verd. Corolla'nın yen ser üret m ne geçecekler n anımsatan Özer; "Corolla'dan yılda 135 b n adet üretmey planlıyoruz. Planlama 2013'e tam ölçekte yansıyacaktır. Bu anlamda hracat rakamlarında da c dd yüksel şler tahm n ed yoruz" ded. 07 RUSYA İLE TOPLAM TİCARET HACMİMİZ 50 MİLYAR DOLAR Rusya ve Türk ye arasında toplam t caret hacm dolaylı kalemlerle b rl kte toplam 50 m lyar dolara ulaştı. Türk ye'n n Moskova Büyükelç l ğ T caret Müşav r Hakkı Karabörklü, 2012 de Türk ye den Rusya ya toplam hracatın resm olarak 7 m lyar doları bulduğunu, üçüncü ülkeler üzer nden yapılan hracatla b rl kte bu rakamın m lyar dolar olduğunu söyled. 10 İLK 5 AYDA 2 MİLYAR 789 MİLYON 557 BİN DOLAR İHRACAT YAPILDI.. Türk ye'n n ocak-mayıs dönem ndek hracatının yüzde 4,5' n oluşturan "dem r ve dem r dışı mataller" sektöründe, lk sıralarda 329 m lyon 194 b n dolarla Almanya, 232 m lyon 869 b n dolarla Irak, 186 m lyon 390 b n dolarla İtalya ve 138 m lyon 843 b n dolarla Fransa yer aldı. 13

14 İTHALATIN OMURGASINI ARA MALI OLUŞTURUYOR Geçen yılı 236,5 milyar dolarlık ithalatla kapatan Türkiye nin ithalatında iki unsur dikkat çekiyor. 60,1 milyar dolarla en büyük ithalat kalemini oluşturan enerji ürünleri cari açıkta önemli bir role sahipken, ara malı ithalatı ise ithalatta bağımlılık noktasında ön plana çıkıyor. Keza artan ihracata paralel olarak her geçen gün büyüyen ara malı ithalatı, toplam ithalattaki payının yüzde 74,2 sini oluşturuyor. İthalatın bir sebep değil üretimin ve üretim yapısının bir sonucu olduğunu belirten Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdür Vekili Mehmet Azgın ise bu yaklaşımıyla ülkemiz ithalatının karakterist yapısına işaret ediyor. İthalat oranının azalması için çalışmalarına hız veren Bakanlık, özellikle ara malı ithalatı sorununa Girdi Tedarik Stratejisi ve yeni teşvik sistemiyle çözüm sunuyor. / Makbule Koçaker 14

15 Mehmet Azgın / Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdür Vekili Türkiye geçen yıl ne kadar ithalat gerçekleştirdi ve ithalatta ne kadar bir azalma oldu? İthalatın azalmasını hangi sebeplere bağlıyorsunuz? Geçen yıl thalatımız b r öncek yıla göre yüzde 1,8 oranında azalarak 236,5 m lyar dolar oldu. İthalatın azalmasında ç taleptek değ ş m, Bakanlığımızca üret mde thalat bağımlılığını azaltmaya yönel k GİTES ve benzer çalışmaların başarısı, gerçekç olmayan mal yetlerden kaynaklanan rekabet avantajı neden yle özell kle uzak Asya ülkeler nden gerçekleşt r len thalata yönel k alınan tedb rler etk l oldu. Hangi ülkelerden ne kadar ithalat yapıyoruz? Söz konusu ülkelerden neler alıyoruz? En büyük ithalat kalemlerimiz neler? Geçen yılk thalatımızın ülke gruplarına göre dağılımında Avrupa B rl ğ 87,4 m lyar dolarlık thalat ve yüzde 37 l k payla lk sırada yer alıyor. Asya ülkeler nden yapılan thalat 71 m lyar dolarla toplam thalatımızın yüzde 30 unu, Amer ka kıtasından yapılan thalat 20,2 m lyar dolarla yüzde 8,6 sını, Afr ka ülkeler nden yapılan thalat se 5,9 m lyar dolarla yüzde 2,5 n oluşturuyor. Ülkelere göre thalat dağılımını d kkate aldığımızda se lk sırada doğalgaz ve petrolün başını çekt ğ enerj ürünler n thal ett ğ m z Rusya Federasyonu gel yor. Geçen yılki en büyük ithalat kalemlerimizi sırayla 60,1 milyar dolarla enerji ürünleri, 26,3 milyar dolarla makine ve cihazı, 19,6 milyar dolarla demir-çelik, 16,3 milyar dolarla elektrikli makine ve cihaz ve 14,5 milyar dolarla motorlu kara taşıtları oluşturuyor. Rusya Federasyonu nu motorlu taşıtlarla bu taşıtların aksam ve parçaları thalatıyla Almanya zl yor. Üçüncü sırada se elektr k elektron k c hazlarla bu c hazların aksam ve parçalarını thal ett ğ m z Ç n ve dördüncü sırada dem r çel k le hel kopter thalatı yaptığımız A.B.D. gel yor. Tak ben İtalya dan petrol yağları, karayolu taşıtları ve bunların aksam parçaları; İran dan ham petrol ve petrol gazları; Fransa dan hel kopter, karayolu taşıtları ve b nek otomob ller thal ederken İspanya dan b nek otomob l ve bakır; H nd stan dan petrol yağları ve sentet k pl kle Güney Kore den mon tör ve b nek otomob l thalatı yapıyoruz. Geçen yılk en büyük thalat kalemler m z sırayla 60,1 m lyar dolarla enerj ürünler, 26,3 m lyar dolarla mak ne ve c hazı, 19,6 m lyar dolarla dem r-çel k, 16,3 m lyar dolarla elektr kl mak ne ve c haz ve 14,5 m lyar dolarla motorlu kara taşıtları oluşturuyor. Türkiye nin son beş yılki ithalat tablosunu nasıl değerlendiriyorsunuz? İthalatta yönelik öngörüleriniz neler? Son beş yıldak thalat tablosuna baktığımızda 2007 yılında 170 m lyar dolar olan thalat 2008 yılında yüzde 18,8 artarak 202 m lyar dolar olmuştur yılı thalatımız se b r öncek yıla göre yüzde 30 azalarak 141 m lyar dolar olarak gerçekleşm şt r yılına gel nd ğ nde 185,5 m lyar dolar olmuş ve yüzde 32 l k b r artış yaşanmıştır yılında 241 m lyar dolar olan thalat rakamları 2012 de yüzde 1,8 azalarak 236,5 m lyar dolar olarak gerçekleşm şt r. Bakanlık olarak yürüttüğümüz GİTES, Yen Teşv k S stem, YOİKK g b çalışmalar net ces nde thalatı kontrol altında tutmaya devam edeb leceğ m z öngörüyorum. Türkiye nin ithalat yapısının en karakteristik özelliği nedir? Türk ye n n thalat yapısına bakıldığında göze çarpan husus, thalatın büyük ço- 15

16 ğunluğunu ara malı thalatının oluşturması. Bu kapsamda geçen yılk thalat kompoz syonuna bakıldığında thalatın yüzde 74,2 s n ara mallarının, yüzde 14,2 s n sermaye mallarının ve yüzde 11,2 s n se tüket m mallarının oluşturduğu görülüyor. Türkiye nin dışa bağımlığını azaltması için yapılması gerekilen nedir? İthalatın azalması için özellikle hangi iş kollarına yatırım yapılması gerekiliyor? Türk ye de dışa bağımlılığın azaltılması ç n Bakanlığımız sürekl çalışmakta ve yen projeler üretmekted r. Yen teşv k s stem m z ve özell kle de stratej k yatırım teşv kler n n tasarımında GİTES çıktılarının bu bağımlılığın azaltılmasında öneml rolü oldu. G rd Tedar k Stratej s GİTES le üret m ve hracatın aramalı thalatına bağımlılığının azaltılması, sanay n n ht yaç duyduğu g rd ler n tedar k nde sürekl l ğ n sağlanması, hracatta sürdürüleb l r rekabet gücünün artırılması amaçlanıyor Eylem Planı çerçeves nde bu amaçlarla uyumlu 37 hedef ve 91 eylem bel rlenm ş olup şu anda eylem planlarının hayata geç r lmes aşamasında bulunuyoruz. Bununla b rl kte Bakanlığımız tarafından hayata geç r len yen teşv k s stem car açığı azaltırken, üret m az ya da yeters z olan ürünlere yönel k yatırımları teşv k ed yoruz. Gerek YOİKK aracılığıyla gerek yen teşv k s stem m zle özell kle thalatını yaptığımız ürünlere dönük doğrudan yabancı yatırımları artırmak ç n çalışıyoruz. Ayrıca Türk üret c s n n AR- GE, marka ve ÜR-GE yatırımlarına daha fazla ağırlık vermes ve Kal tel Türk Malı majının güçlend r lmes ç n devlet yardımları uygulamalarımızı akt f şek lde kullanıyoruz. Madenden, tekstile, kimyadan tarım sektörüne kadar birçok sektör açısından zengin olan Türkiye nin ithalatının yüksek olmasını neye bağlıyorsunuz? Sizce Türkiye, kendi kendine yetebilecek bir ülke midir? Öncel kle bel rtmek gerek r k gerek sanay n n kompleks yapısı, gerekse endüstr ç t caret, gerekse tab attak her nesnen n üret mde kullanılması ve muhtel f b rçok sebeb n yanında günümüz dış t caret teor s n n en büyük bel rley c ler nden b r olan karşılaştırmalı üstünlükten kaynaklanan rekabet avantajını da göz önünde bulundurduğumuzda, globalleşen dünyada kend kend ne yeteb lecek ülke kalmadığını ya da bu kavramının en azından geleneksel anlamıyla kullanımının değ şt ğ n söyleyeb l r z. Y ne de bu konuya tarım ürünler özel nde yaklaşmak gerek rse geçen yıl tarım ürünler hracatımız 2011 yılına kıyasla yüzde 6 oranında artışla 14.4 m lyar dolardan 15,3 m lyar dolara yüksel rken tarım ürünler thalatımız se yüzde 2,1 oranında b r düşüşle 10.9 m lyar dolardan 10,7 m lyar dolara ger lem şt r. Bu çerçevede tarım ürünler ndek dış t caret fazlamız 3,5 m yar dolardan 4,5 m lyar dolara yükseld. Geleneksel olarak tarım ürünler thalatımızın büyük kısmını soya fasulyes, yağlı tohumlar, b tk sel yağlar ve hayvan yemler g b yerl üret m ç p yasa ht yacını karşılamaya yetmeyen ürünlerle ülkem zde h ç üret lmeyen kakao, kahve ve palm yağı g b ürünler oluşturuyor. Öte yandan üret m n korunması ve devamının sağlamasını tem nen tarım ürünler thalatı ç ve dış p yasa f yatları, arz ve talep denges, yerl üret m ve thal mal yetler d kkate alınarak tak p ed lmekte olup, üret m n korunması ve devamının sağlanmasıyla düşük b r m f yatlı thalat sonucu oluşab lecek haksız rekabet ve verg kaybına meydan ver lmemes n tem nen tarım ürünler uluslararası yükümlülükler m z de göz önüne alınarak yüksek oranlarda gümrük verg ler ve d ğer pol t ka araçlarıyla korunuyor. D ğer taraftan mamul ürün hracatı amacıyla Dah lde İşleme Rej m (DİR) kapsamında yapılan thalat da tarım ürünler thalatımız çer s nde öneml b r paya sah p olup, geçen yıldak 10,7 m lyar dolarlık thalatımızın üçte b r yan 3,6 m lyar dolarlık kısmı bu kapsamda yapılmıştır. DİR kapsamında yapılan söz konusu thalat karşılığında se 7,1 m lyar dolarlık hracat gerçekleşt r lerek geçen yıl bahse konu rej m çerçeves nde 3,5 m lyar dolarlık net döv z g r ş sağlanmıştır. Söz konusu rej m kapsamında yapılan thalat har ç tutulduğunda tarım ürünler thalatımızdak azalış oranı yüzde 14 sev yes nded r. Ülkemiz ithalatında özellikle ara malı ithalatının önemli bir orana sahip olduğu gözlemleniyor. Ara malı ithalatının azalmasına yönelik neler yapılmalı? Bu çerçevede az önce bahsed ld ğ üzere Bakanlık olarak yen teşv k s stem yle üret m az ya da yeters z olan ürünlere yönel k yatırımları teşv k etmektey z. Gerek YOİKK aracılığıyla gerek yen teşv k s stem m zle özell kle thalatını yaptığımız ürünlere dönük doğrudan yabancı yatırımları artırmak ç n çalışıyoruz. Türkiye nin ithalatında enerji önemli bir orana sahip. Enerji tüketiminin her geçen gün arttığı günümüzde birçok ülke alternatif çözümler üretiyor. Bu konuda Türkiye nin uygulayacağı politika ne olmalı? Geçen yılk 84 m lyar dolarlık dış t caret açığının 52 m lyar dolarlık kısmı enerj dış t caret ndek ham petrol, benz n, fuel-o l, doğalgaz, kömür, elektr k g b g derler n açığından kaynaklanmıştır. Hammadde n tel ğ ndek bu ürünler n kame ed leb l rl ğ n n ve dolayısıyla taleb n f yat esnekl ğ n n düşük olması neden yle bu ürünler n thalat mal yet b r m f yatlarına paralel olarak artıyor. Ham petrolün thalat ç ndek payı yıllarında ortalama yüzde 5,25 c varında. Ham petrol f yatlarındak her 10 dolarlık artış ülkem z n ham petrol thalat değer n yaklaşık 1,6 m lyar dolar arttırıyor. D ğer taraftan s z n de b ld ğ n z g b doğalgaz, benz n, fuel-o l g b enerj hammaddeler n n tedar k ed lmes nde coğraf konum ve doğal kaynaklar etk l oluyor. Bu sebeple söz konusu hammaddelere yönel k b r pol t ka uygulanamıyor. Buna rağmen Bakanlığımız yen leneb l r enerj, nükleer enerj g b alternat f enerj kaynakları konusunda görev ve yetk alanı t bar yle üzer ne düşen sorumlulukları yer ne get r yor. Türkiye son yıllarda saman, canlı hayvan gibi birçok ürünü ithalat listesine kattı. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Sizce gerekli olan çözüm ithalat mı? B l nd ğ g b tarımsal üret m büyük oranda coğraf konum ve kl me bağlı olarak şek llenmekte. D ğer taraftan yerl üret m h ç olmayan ya da ç p yasa ht yacını karşılamaya yetmeyen ürünlerde arz açığının karşılanab lmes ancak thalat yoluyla sağlanab l yor. Bu meyanda geleneksel olarak tarım ürünler thalatımızın büyük kısmını soya fasulyes, yağlı tohumlar, b tk sel yağlar ve hayvan yemler g b yerl üret m ç p yasa ht yacını karşılamaya yetmeyen ürünlerle ülkem zde h ç üret lmeyen kakao, kahve ve palm yağı g b ürünler oluşturuyor. Öte yandan, geleneksel olarak üret m ç p yasa ht yacını karşılamaya yeten ürünlerde dah bazı yıllarda olumsuz hava koşullarına bağlı olarak yaşanan üret m düşüşler sonucunda thalat yapılması mecbur yet hasıl olmaktadır. N tek m geçen yıl ülkem zde yaşanan olumsuz hava koşulları neden yle çayır ve meralarda otların boylarının beklenen sev yelere ulaşamadan erken kuru- 16

17 ması, bunun yanı sıra hayvan sayısındak artışa paralel olarak artan taleple beraber sap, saman ve d ğer yem b tk ler n n f yatlarında öneml artışlar meydana gelm şt r. Bu t barla, kuraklık sonucu hayvancılık sektörünün öneml b r g rd s n tel ğ ndek saman arzında ortaya çıkan daralma neden yle söz konusu ürün ht yacının karşılanab lmes, hammadde mal yetler ndek artışın hayvancılık sektörümüzü olumsuz etk lemes ne meydan ver lmes ve spekülat f f yat hareketler n n önüne geç leb lmes n tem nen sap, saman ve d ğer yem hammaddeler nde uygulanan gümrük verg ler de düşürülerek thalatın caz p koşullarda yapılması sağlanmıştır. Benzer şek lde 2008 yılında dünyada yaşanan gıda kr z sonucu hemen hemen tüm tarımsal ürünler n f yatlarında an yüksel şler meydana gelm ş, yem f yatları da aynı ölçüde yükselm şt r. Yükselen hammadde f yatları se hayvancılık sektörümüzü olumsuz yönde etk lem ş ve ülkem zdek hayvan sayısında azalmaya sebeb yet verm şt r. Bunun sonucunda se halkımızın beslenmes nde öneml b r yer bulunan kırmızı et f yatlarında an yüksel şler yaşanmıştır. Bu nedenle, yükselen et f yatlarının önüne geç leb lmes ve halkımızın beslenmes nde öneml b r yer bulunan kırmızı et ht yacının karşılanab lmes n tem nen canlı hayvan ve et thalatında uygulanan gümrük verg ler de düşürülerek thalat yoluna başvurulmuştur. Sonuç olarak, thalat b r sebep değ l üret m n ve üret m yapısının b r sonucu olarak karşımıza çıkıyor. Bu meyanda beslenmedek yer ve önem de d kkate alındığında özell kle tarım ürünler nde ülkem zde yeter nce üret lemeyen ve ht yacı karşılamaya yetmeyen ürünlerde ht yacın karşılanması ve arz güvenl ğ n n sağlanması bakımından thalat b r terc h değ l b lak s b r zorunluluk hal ne gel yor. Ülkemizin ihracatını ve cari açığını nasıl değerlendiriyorsunuz? B l nd ğ üzere dünya ekonom s son yıllarda b r durgunluk yaşamakta. Bu nedenle dünya hracatının geçen yıl neredeyse yer nde saydığını gördük. Dünyanın önde gelen hracatçılarından Ç n hracatını yalnızca yüzde 7.9, Meks ka yüzde 6.1 oranında artırab ld. Buna karşın Güney Kore n n hracatı yüzde 1.3, Japonya nın yüzde 2.9, H nd stan ın yüzde 4.1 ve Brez lya nın yüzde 5.3 azaldı. Böyle b r dönemde geçen yıla a t hracatımız, yüzde 13,1 artışla m lyar dolara ulaşıp, OVP hedef m z de geçerek rekor kırdı. 97 ülke ve bölgeye hracatımız ş md ye kadark en yüksek düzey ne çıktı. 42 l m z ş md ye kadark en yüksek hracat düzey ne ulaştı ve 97 faslın 60 ında hracatımız rekor kırdı. Geçen yıl car açığımız r öncek aynı dönem ne göre yüzde 40 yan 31 m lyar dolar ger led ve 46.9 m lyar dolar oldu. Burada sev nd r c gel şme net hracatın büyümen n lokomot f hal ne gelmes. Net hracat 2011 n k nc yarısından bu yana büyümeye poz t f katkı ver yor. Geçen yılk ekonom m z n hracat sayes nde büyüdüğünü görüyoruz. Yerli üreticilerimizin ithal ürünlerle rekabet edebilmesi için yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz? Artan thalatın yerl üret c ler üzer nde oluşturduğu zararın ortadan kaldırılab lmes n ve yerl üret c ler n yen duruma uyum sağlayab lmeler n tem nen İthalatta Korunma Önlemler ne İl şk n Mevzuat etk n b r şek lde uygulanıyor. Korunma önlemler mevzuatı, b r malın thalatının benzer veya doğrudan rak p mallar üreten yerl üret c ler üzer nde c dd zarar veya c dd zarar tehd d yaratacak şek lde artan m ktar ve şartlarda thal ed lmes hal nde, bu zarar veya zarar tehd d n ortadan kaldırmak üzere, sözkonusu zarar veya zarar tehd d yle sınırlı ve geç c olmak kaydıyla korunma önlem alınab lmes ne mkân tanıyor. Bu çerçevede, tüm ülkelere ve bel rl bazı ülkelere olmak üzere geçen yılın sonu t bar yle hâl hazırda toplam 11 ürün grubunda korunma önlem uygulanıyor. Yed ürün grubunda k br t, ayakkabı, motos klet, gözlük çerçeveler, seyahat çantaları el çantaları-benzer mahfazalar, bel rl elektr kl aletler ve PET tüm ülkelere yönel k olarak ek mal yükümlülük şekl nde korunma önlem uygulanıyor. Ayrıca İran menşel naylon pl k, cam eşya, AYPE ve çerçeves z cam ayna thalatında korunma önlem uygulanıyor. Hal hazırda PTA le İran menşel ambalaj f lm thalatına yönel k korunma önlem soruşturması yürütülüyor. D ğer yandan 2011 yılının dokuzuncu ayında yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı le bazı tekst l ve konfeks yon ürünler n n İthalatında İlave Gümrük Verg s (İGV) uygulaması yürürlükte bulunuyor. Korunma önlemler kapsamındak thalatın değer 1,4 m lyar dolardır. Bazı tekst l ve hazır g y m ürünler nde uygulanan İGV de dâh l ed ld ğ nde bu tutar 4,9 m lyar dolara ulaşıyor. Yürürlükte bulunan korunma önlemler kapsamındak thalat değer olarak yüzde 30; İGV kapsamındak thalat se yüzde 40 oranında azalmıştır. ÜLKEMİZ ŞEHİRLERİN İTHALATTI Kİ PAYI NE KADAR? İstanbul 119,6 milyar dolarla yüzde 50.6 Kocaeli 11,7 milyar dolarla yüzde 5 İzmir 10,6 milyar dolarla yüzde 4.5 Ankara 10.5 milyar dolarla yüzde 4.5 Bursa 10.3 milyar dolarla yüzde 4.4 Gaziantep 5 milyar dolarla yüzde 2.1 Hatay 4.4 milyar dolarla yüzde 1.8 Manisa 3.7 milyar dolarla yüzde 1.6 Adana 3.0 milyar dolarla yüzde 1.2 Denizli 2.3 milyar dolarla yüzde 1 Türkiye nin ithalat yaptığı ülkeler: Avrupa Birliği 87,4 milyar dolar Asya ülkeleri 71 milyar dolar Amerika 20,2 milyar dolar Afrika 5,9 milyar dolar İthalat kalemlerimiz: Enerji ürünleri 60,1 milyar dolar Demir-çelik 26,3 milyar dolar Makine ve cihazı 19,6 milyar dolar Elektrikli makine ve cihaz 16,3 milyar dolar Motorlu kara taşıtları 14,5 milyar dolar 17

18 Türkiye Orta Gelir Tuzağı ndan nasıl çıkacak? Süleyman Onatça TÜRKONFED Başkanı Türkiye nin önde gelen iş dünyası örgütlerinden Türk Girişim ve İş Dünyası Federasyonu (TÜRKONFED), yaptığı çalışmalarla ülkemiz iş dünyasının nabzını tutmaya devam ediyor. 11 binden fazla iş insanını çatısı altında toplayan TÜRKONFED, gerçekleştirdiği Orta Gelir Tuzağı ndan Çıkış: Hangi Türkiye? raporuyla önemli bir çalışmaya imza atıyor. Raporda orta gelir bandına sıkışmış olan Türkiye yi işaret eden Federasyon, özellikle işgücünün nitelik düzeyinin ve ortalama eğitim süresinin düşük olmasının, Türkiye nin orta gelir seviyesinden çıkıp üst gelir grubunda yer alan ülkeler arasına girememesinin en önemli nedeni olduğunu vurguluyor. Ülkemiz iş dünyasının izdüşümünü aktaran TÜRKONFED Başkanı Süleyman Onatça, Türkiye nin Orta Gelir Tuzağı ndan kurtulması için farklı gelir seviyelerinde ve gelişme evresinde olan bölgeler için farklı politikalar tasarlaması gerektiğinin altını çiziyor. Onatça, çözüm olarak Orta gelir tuzağı riski olmayan bölgelerde teknoloji yoğun alanlara odaklanılmalı, arz odaklı teşvik politikaları tercih edilmeli; orta gelir tuzağı riski olan bölgelerin ise, yüksek gelirli bölgelerle olan ulaşım altyapıları geliştirilmeli ve orta düşük, orta ileri teknolojili üretim desteklenmeli ve diğer bölgelerde ise tarım sorununun çözülmesi yönünde tedbirler alınmalı diyor. / Yeliz Yirmibeş 18

19 TÜRKONFED bünyesinde kaç üye var? Kurumun yapısı hakkında bilgi verir misiniz? Konfederasyonumuz 17 federasyonuyla sanay c ve şadamlarının ülken n dört b r yanında kurduğu 127 derneğ ve 11 b nden fazla ş nsanını çatısı altında topluyor. Ayrıca 208 m lyar dolarlık ş hacm ne sah p, 1 m lyonu aşkın k ş ye st hdam sağlayan ve 65 m lyar dolardan fazla hracat yapan ş nsanlarını tems l ed yor. Konfederasyon olarak gönüllülük, tarafsızlık, bağımsızlık ve şeffaflık lkeler m z doğrultusunda faal yetler m z sürdürüyoruz. Bu lkeler n rehberl ğ nde, tems l ett ğ m z 11 b n aşkın ş nsanının ses n, lg l tüm kes mlere duyurmak, ş nsanlarının ve sanay c ler n sorunlarına sah p çıkarak, çözüm öner ler get rmek ç n çalışıyoruz. TÜRKONFED in çalışmalarından ve yürüttüğü projelerden bahseder misiniz? TÜRKONFED yönet m kurulu üyeler m zle b rl kte, üyeler m ze gelecekte daha y b r ş ortamı sağlamak hedef yle, ekonom s güçlü b r Türk ye ç n çalışıyoruz. Bölgesel kalkınma, sanay stratej s n n etk n b ç mde uygulanması, başta KOBİ ler olmak üzere ş rketler m ze rekabet gücü kazandırılması g b konular öncel kl çalışma alanlarımız. Bölgesel kalkınma ana faal yet alanımız. Bölgesel kalkınma konusundak akadem k çalışmaları desteklemek, kalkınma ajansları ve ş nsanlarını b rb r ne yakınlaştırmak ç n k yıldır Kalkınmada Bölgesel D nam kler Sempozyumu nu düzenl yoruz. Bölgesel kalkınmayla lg l olarak ayrıca geçt ğ m z dönemde hazırladığımız Bölgesel Kalkınmada Yerel D nam kler projem ze bu yıl dört lle devam edeceğ z. Bu çalışmayla, seç len ller n ekonom k görünümler n, karşılaştırılab l r b r formatta ortaya koyuyoruz. Böylece bölge ve ülke genel ne yönel k kalkınma çalışmalarının temel n atmış oluyoruz. Geçt ğ m z yıl, bölgesel kalkınma çalışmalarımızdan en öneml s Orta Gel r Tuzağı ndan Çıkış: Hang Türk ye? raporuydu. Ülke ve bölgeler n orta gel r bandında sıkışıp kalması olarak tanımlanan Orta Gel r Tuzağı nın Türk ye açısından değerlend rmes n yapan rapor, üç farklı Türk ye olgusunu ortaya koydu. Raporun k nc c ld nde se yaptığımız tesp tlere yönel k çözüm öner ler get rmeye çalışacağız. İk nc c lde hazırlık yapmak amacıyla bölgeler tems len D yarbakır, Mers n ve Bursa da çalıştay düzenled k. Bu çalıştaylarda ş nsanlarıyla b r araya gel yor, bölgen n sorunlarını d nl yor, kalkınma potans yeller n tartışıyoruz. Onların öner ler, k nc c ld n önümüzdek aylarda yayınlayacağımız rapora şek l verecek. TÜRKONFED olarak bu yıl sempozyum, rapor ve çalıştaylarımızın yanı sıra ş gel şt rme z yaretler ne devam edeceğ z. Bu kapsamda, Ukrayna ve Kuzey Irak a z yaretler yapmayı planlıyoruz. Türk ye n n hem bölgesel hem sektörel anlamda en yaygın ş dünyası örgütü olma yolundak çalışmalarımız da kararlılıkla devam ed yor. 26 kalkınma ajansı bölges nde 26 bölgesel federasyon hedef yle 2010 yılında başlayan Bölgesel ve Sektörel Gen şleme ve Der nleşme Projem z 2012 yılında da devam ett. Önümüzdek dönemde beş yen bölgesel federasyonumuzu daha TÜRKONFED çatısı altında toplayarak, gen şleme projem ze devam edeceğ z. Türk iş dünyasının 2012 yılındaki gelişimini nasıl değerlendiriyorsunuz? Özellikle ekonomideki gelişmeleri ve ihracattaki artışı nasıl değerlendiriyorsunuz? Küresel kr zle daralan ekonom, 2010 ve 2011 de çok hızlı b r çıkış gösterd se yumuşak n ş dönem d ye tab r ett ğ m z b r yıl oldu. Bu süreçte büyümey dış talep sürükled. Ancak n ş sürec son çeyrekte tamamlandı n n son çeyreğ nden t baren ç talep yen den artış göster yor. İç talep, sanay üret m ndek artışta da etk l olmaya başladı. Ancak dış taleptek yavaşlama henüz ç talep tarafından telaf ed lemed. Merkez Bankasının açıklamalarından yurt dışından fon g r ş n n son zamanlarda yavaşlamış olduğunu anlıyoruz. Bu nedenle Merkez Bankası tarafından alınan son fa z kararlarının üret mde cılız olan canlandırmayı güçlend rmes n umuyoruz. Son aylarda şs zl k oranlarında b r yüksel ş gözlen yor. TÜİK rakamlarına göre Ocak ayı şs zl k oranı yüzde 10,6, genç şs zl ğ se yüzde 20,7 ye yükseld. Kadınların şgücüne katılım oranında son yıllarda b r y leşme görülse de bu rakam hala çok düşük. Önümüzdek yıl büyümey hızlandırırken enflasyon, car açık ve mal d s pl n olmak üzere üç r skle karşılaşab l r z. Son ver lere göre enflasyon yüzde 7,3 e ger led. Büyümen n hızlanmasının enflasyonu artırma r sk ş md l k mal yet Orta gelir tuzağı riski olmayan bölgelerde teknoloji yoğun alanlara odaklanılmalı, arz odaklı teşv k pol t kaları terc h ed lmel baskısının haf flem ş olmasıyla dengeleneb l yor. Ancak, önümüzdek dönemde enflasyonu yakından zlemeye devam etmek zorundayız. Bununla b rl kte büyümedek hızlanma, Türk ye de her zaman dış t caret denges nde ve car açıkta bozulmaya yol açtı. Bugün ç n 47 m lyar dolar sev yes ne ger lem ş olan car açığın GSYH ya oranının yüzde 6 sev yes ne nm ş olduğunu tahm n ed yoruz. Ama dünya ekonom s nde sorunların devam 19

20 ett ğ b r konjonktürde dış denge açısından çok d kkatl olmamızı gerekt r yor. Ayrıca önümüzdek dönemde se, mal d s pl nden tav z vermeden ortaya konulan ekonom k programlara uyulması, ş dünyası olarak beklent ler m z arasında. İhracatımız 2012 yılında artmış olmakla b rl kte özell kle Avrupa B rl ğ le hracatımız, bu ülkeler ndek ekonom k gel şmelerden dolayı ger led. Her yıl artarak gel şen Asya ve Yakın Orta Doğu ya yaptığımız hracat, Avrupa B rl ğ ne yaptığımız hracattak düşüşün etk s n azaltan b r faktör oldu. İhracatımızı artırab lmek ç n se hraç ürünler m z n dünyadak rekabet gücünü artıracak b r üret m yapısına geçmel y z, katma değer yüksek alanlara kaymalıyız. Üret mde thal ara malına olan bağımlılığımızı azaltmalıyız. Türk ye ekonom s n n belkem ğ olan KOBİ ler m z hracata dah l etmel, KOBİ ler n yen hracat pazarlarına er ş m n sağlayacak pol t kalar gel şt rmel y z. Türkiye de bölgesel ekonomik büyüme farklılıklarının ortadan kaldırılması ve firmaların gelişimi için neler yapılması gerekir? Türk ye de bölgesel farklılıklar, ülke düzey ndek eş ts zl ğ n öneml b r kaynağı. Orta Gel r Tuzağı ndan Çıkış: Hang Türk ye? raporumuzda ülkedek farklılıkları net b r şek lde ortaya koyduk. Orta Gel r Tuzağı nı k ş başına düşen Gayr Saf Yurt ç Hasıla bakımından ülkeler n orta gel r sev yes nde sıkışması, b r d ğer dey şle 17 b n dolar sınır olarak kabul ed len b r üst gel r sev yes ne geçememe durumu olarak tanımlayab l r z. Türk ye se orta gel r bandında sıkışmış olan ülkelerden b r d r. Raporumuz bölgeler arasındak gel r düzey farklılıklarını d kkate alarak, orta gel r tuzağı açısından üç farklı Türk ye ortaya koyuyor. B r nc Türk ye de, Orta Gel r Tuzağı r sk bulunmamakta. Burada ulusal ekonom ye katkısı bakımından Türk ye y omuzlarında taşıyan şeh rler yer alıyor: İstanbul, Ankara, İzm r, Bursa, Tek rdağ, Esk şeh r, B lec k, Kocael, Sakarya, Bolu, Düzce, Ed rne, Kırklarel ve Yalova nın bulunduğu 14 şeh r. Antalya, Balıkes r, Mers n, Adana nın da aralarında bulunduğu 40 şehr n yer aldığı İk nc Türk ye, Orta Gel r Tuzağı r sk yle karşı karşıya. Üçüncü Türk ye de yer alan 27 şeh rde se sadece orta ve gel r değ l aynı zamanda b r yoksulluk r sk yle de karşı karşıyayız. 27 l m zdek öneml b r sorun da eğ t m düzey n n ve st hdamın düşük olması. İşgücünün n tel k düzey n n ve ortalama eğ t m süres n n düşük olması, Türk ye n n orta gel r sev yes nden çıkıp üst gel r grubunda yer alan ülkeler arasına g rememes n n en öneml nedenler. Türk ye n n Orta Gel r Tuzağı ndan kurtulması ç n farklı gel r sev yeler nde ve gel şme evres nde olan bölgeler ç n farklı pol t kalar tasarlamaya ht yaç olduğunu görüyoruz. Orta gel r tuzağı r sk olmayan bölgelerde teknoloj yoğun alanlara odaklanılmalı, arz odaklı teşv k pol t kaları terc h ed lmel ; orta gel r tuzağı r sk olan bölgeler n se, yüksek gel rl bölgelerle olan ulaşım altyapıları gel şt r lmel ve orta düşük, orta ler teknoloj l üret m desteklenmel ve d ğer bölgelerde se tarım sorununun çözülmes yönünde tedb rler alınmalı, geç ml k ekonom den endüstr yel üret me geç ş sağlanmalı. Sizce ülkemiz iş dünyasının ve iş adamlarının en büyük sorunu nedir? Katma değer ve st hdam yaratmada da Türk ye ekonom s ç n son derede öneml olan KOBİ ler n ver ml l ğ n artırmak en öneml öncel ğ m z olmalı. KOBİ ler n öneml b r sorunu yüksek f nansman mal yetler. Kend ler nden büyümeye katkı, st hdam yaratma, novat f ürünler g b çok şeyler beklenen KOBİ ler, ucuz para bulmakta zorlanıyor. F nansman mal yetler n n düşürülmes alanında reformlar hızla uygulanmalı. Küçük ve orta boy şletmeler n st hdam yaratma kapas teler ve çevre ülkelerle t car l şk lerdek enerj s, özell kle bölgesel ekonom lere nefes aldıracaktır. 20

21 Sizce ülkemizde şirket yöneticileri yeterince girişimciler mi? Özellikle genç iş adamlarının girişimlerini yeterli buluyor musunuz? Türk ş dünyası, gerek yen pazarlara er şmek olsun gerekse yen ş alanları yaratmak olsun oldukça g r ş mc ler. Ancak öneml olan katma değer yüksek g r ş mlere mza atmak. Küresel rekabet n her geçen gün zorlaştığı günümüzde, Türk ye n n sanay dek rekabet gücünü artıracak novat f tasarımlara ht yacımız var. F rmalarımızın AR-GE ve novasyon altyapısını güçlend rmel y z. İnovat f ve özgün tasarımlar ve yüksek teknoloj ye dayalı üret m, Türk ye n n küresel pazarlardak gücünü de artıracaktır. Ülkemizde işadamlarının girişimini artıracak yeterli destek veriliyor mu? Sizce girişimi artırmaya yönelik hangi adımların atılması gerekiyor? Türk sanay s n n en öneml b leşen KOBİ ler. KOBİ ler n küresel kurallar ve AB normları çerçeves nde devlet tarafından desteklenmeler şart. KOBİ ler n teknoloj ve novasyon kapas tes n n yükselt lmes ç n ün vers te sanay şb rl ğ desteklenmel d r. KOBİ ler n banka f nansmanı, AR- GE fonları, g r ş m sermayes g b f nansal araçlardan faydalanmaları sağlanmalı. Bununla b rl kte KOBİ ler n n tel kl eleman st hdamını kolaylaştıracak mevzuat değ ş kl kler yapılmalıdır. Anadolu daki küçük işletmelerin özellikle KOBİ lerin büyümesine yönelik ne yapılması gerekiyor? KOBİ ler g r ş mc l k ve novasyona teşv k etmek ç n çalışmalar yapmamız gerekt ğ n düşünüyorum. Bu sayede katma değer yüksek ürünler de üret lmes n teşv k eder ve buna paralel olarak hracata KOBİ ler m z de dah l edeb l r z. Türk ye n n kuvvetl ve sürdürüleb l r b r büyüme sürec ç ne g rmes ç n KOBİ ler n dünya ekonom k s stem ne entegrasyonunu ve kurumsallaşmasını hızlandırmak, bunun ç n de temel sorunların üzer ne g tmek gerek yor. KO- Bİ ler n daha yüksek katma değer üreten ve daha rekabetç b r sanay sektörü ç n yen den yapılandırılması, Sanay Stratej Belges nde yer alan m kro pol t kaların hayata geç r lmes yle mümkün. Türkiye deki iş camiasında yeterince rekabet ortamı var mı? İşadamlarımızın yurt dışındaki çalışmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz? Ülkem z küresel rekabet konusunda üst sıralara doğru yüksel yor. Dünya Ekonom k Forumu nun Küresel Rekabet Raporu nda 16 sıra yükselerek 144 ülke arasında 43 üncü sıraya ulaştık. Bu yüksel ş olumlu olmakla b rl kte daha g decek çok yolumuz var. Küresel rekabettek konumumuzu sanay m z n rekabet gücünü artırarak yükselteb l r z. İşgücü p yasalarında ver ml l ğ artırmalı ve enerj p yasalarında mal yetler düşürecek reformları hayata geç rmel y z. Ayrıca, sektörler n rekabet gücünü de artırmak ç n sektörel pol t kalara da eğ lmel y z. Bütün bunlar, reel sektörün ve KOBİ ler n rekabet gücünü artıracak ve küresel sermaye yatırımlarından pay almamızı sağlayacaktır. İş dünyasında ortaklık kültürünün yaygınlaşmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? İş dünyasının b rçok farklı alanda şb rl ğ yapmasını, ortak tavır gel şt rmes n, b rl kte akıl üretmes n her zaman destekled k. Türk ye n n yaşadığı çok boyutlu ve kapsamlı sorunlara tek başımıza yanıt vermek, çözüm üretmek ne yazık k mümkün değ l. Ülkem z n sorunlarının çözümü ç n şb rl ğ ne ht yacımız var. Ortak hareket tarzlarına ve çözüm öner ler ne gereks n m ç ndey z. Sizce ülkemizde yatırım yapılması gerekilen yeni iş sahaları neler? Özellikle hangi bölgelerin kalkındırılması gerekiyor? Orta Gel r Tuzağı ndan Çıkış: Hang Türk ye? raporumuzda açıkça ortaya koyduğumuz g b, Türk ye de kalkınma ve büyüme potans yel ne sah p 40 l m z ve yoksulluk düzey nde olan 27 l m z var. Bu bölgelerdek yatırım potans yeller n n değerlend r lmes, altyapı ve ulaşım mkanlarının artırılması başta olmak üzere yatırım ortamının y leşt r lmes gerek yor. Bölgeler arasındak gel şm şl k farklarını azaltmak ve bölgesel gel şmey sağlamak ç n, ş adamları, dernekler ve tüm s v l toplum kuruluşlarının ortaklaşa çalışmasına ve şb rl ğ ne ht yaç var de iş dünyasını ne gibi gelişmeler bekliyor? İş dünyasına yönelik öngörüleriniz neler? 2013 yılında ş dünyasının gündem nde çözüm sürec var. Bu sorunun çözümü yolunda lerled ğ m ze da r üm d m z var. Türk ye uzun yıllar boyunca terör neden yle on b nlerce vatandaşını kaybett. Bununla b rl kte daha düşük b r kalkınmaya ve daha düşük standartlı b r demokras ye mahkum oldu. Hem toplumsal hem de ekonom de kalıcı b r huzur ve st krar ç n hep m z el m zden gelen yapmalıyız. Öte yandan, önümüzdek dönemde üzer nde durmamız gereken d ğer b r öneml konu başlığının da Avrupa B rl ğ le l şk ler olduğunu düşünüyoruz. Tam üyel k hedef yönündek çalışmaların, müzakerelerde yen fasılların açılmasıyla önümüzdek dönemde hız kazanacağına nanıyoruz. 21

22 TÜRK İHRACATÇISI DÜNYA KRİZİNE MEYDAN OKUYOR Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, yılın ilk çeyreğindeki yüzde 3'lük büyüme rakamının beklentisinin üzerinde olduğunu ancak yüzde 4'lük Orta Vadeli Program (OVP) hedefi için yetersiz bulduğunu belirterek, ''Sanayi üretim endeksindeki artışla Türkiye, yılın 2. çeyreğinden itibaren gerçek büyüme performansını gösterecektir'' dedi. / Duygu Dağhan Zafer Çağlayan / Ekonom Bakanı 22

23 Zafer Çağlayan, M ll Eğ t m Bakanı Nab Avcı ve Türk ye İhracatçılar Mecl s (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekş n n de katıldığı novasyon atölyeler n n kurulması le lg l protokol mza tören n n ardından büyüme rakamlarına da r soruları cevapladı. Türk ye ekonom s n n b r nc çeyrekte yüzde 3 büyümes n n beklent ler n aştığını vurgulayan Çağlayan, ''Çünkü ben beklent m sanay üret m endeks ve kapas te kullanım oranlarına göre değerlend r yorum. Yüzde 3 büyüme, senel k yüzde 4 büyüme hedef n yakalamamız noktasında yeters z b r rakam olacaktır. Sanay üret m endeks nde N san ayında b r büyüme görüyoruz. Sanay üret m endeks nde görülen artışın devam edeceğ kanaat ndey m. Bu artışla beraber k nc çeyrekten t baren Türk ye gerçek büyüme performansını gösterecekt r.'' fadeler n kullandı. "2013 yılında hracat pazarında sorun olmadığını bel rten Çağlayan, hracatın 2011 ve 2012 g b olmayacağına şaret ederken, "Son 2 senede Türk ye'n n hracat bölgeler nde bu kadar sorun görülmed." ded. Şu aşamada hracat artışının 2013 hedef n yakalama noktasında yeterl olacağını umduğunu fade eden Çağlayan, ''OVP hedef olan 158 m lyar dolar hedef yakalayacağız; ancak hracat artışı geçen sene g b olmayacak. Dolayısıyla hracatın büyümeye net katkısı geçen sene g b olmayacak.'' d ye konuştu. Son açıklanan büyüme rakamların hracatın büyümeye b r desteğ n n olmadığını gösterd ğ n bel rten Ekonom Bakanı Çağlayan, bu durumun hracatın büyüme açısından ne kadar öneml olduğunun gösterges olduğunu fade ett. Türk ye'n n büyüme oranlarını daha da yükseltmek zorunda olduğun vurgulayan Çağlayan, ''Orta Vadel Program hedef olan yüzde 4'ün de üzer nde büyümem z gerek yor. Çünkü Türk ye'y 2023 hedef ne taşınması ç n yüzde 5-6'nın üzer nde büyümem z gerek yor.'' şekl nde konuştu. "Yen Teşv k S stem n n 1. Yılı-Yatırım teşv kler Z rves "nde konuşan Bakan Çağlayan, Sözler ne "Teşv k s stem le lg l s zlere hesap vermeye geld m d yerek devam ett, şuan k teşv k s stem n n s v l toplum kuruluşlarının eser olduğunu vurgulayarak, "S z söyled n z b z yaptık. Aldığımız görüşler doğrultusunda bugüne kadar yapılamayan b r teşv k s stem n gel şt rd k. Geçm şte teşv k s stemler n eleşt ren b r k ş olarak bu, en az eleşt r len, ş dünyasının yüzde 95' nden fazlasının desteğ n alan b r teşv k s stem oldu. Çünkü ortak aklın ürünü oldu" d yerek hracat da teşv k s stemler n n ve kümelenmen n önem n vurguladı. İstanbul Cevah r Otel'de gerçekleşt r len Türk ye İhracatçılar Mecl s n n 20.Olağan Genel Kurulu'nda konuşan Bakan Çağlayan, Türk hracatçılarının dünya kr z ne meydan okurcasına gösterd kler çaba sonucunda hracatın mayıs ayında, geçen yılın aynı dönem ne göre yüzde 8,6' lık b r artış gösterd ğ n söyled. Çağlayan, Türk ye n n hracat pazarlarında yaşanan gerek s yas gerek ekonom k sorunlara rağmen Avrupa ya yapılan hracatta yüzde 7,4 l k b r artış sağlandığına d kkat çekerek, Avrupa'nın dünyadan thalatı ger lerken, Türk ye'den thalatında artış olduğunu kaydett. Bakan Çağlayan, 2008 de başlayan küresel kr z n dünya ekonom s ne çok şeyler kaybett rd ğ n ve kaybett rmeye devam et ğ n vurgulayarak, bazı ülkeler n esk günler ne dönmes ç n en az 5 yıla ht yaçları olduğunu fade ett. Kr zden sonra Avrupa da 4 m lyon k ş n n ş n kaybett ğ n vurgulayan Çağlayan, şöyle konuştu: İhracatla büyüyen Türk ye de 5 m lyon yen st hdam oluşturuldu. İşte bu başarı Türk ye n n küresel kr zde hracat pazarlarını çeş tlend rmes yle sağlandı. Küresel kr z başladığında Türk ye n n büyümes ve gel şmes n stemeyen güçler Türk ye y eksen kaydırmakla suçladı. Aslında değ şen dünya eksen yd '' ded. Çağlayan: Eğer Türk ye, 2008 de başlayan kr zde bu çeş tlend rmey yapmasaydı bugün elde ett ğ m z 153, 6 m lyar dolarlık hracatı yapamazdık. Son 4 yılda pazar çeş tlend rmes n n get rd ğ toplam hracat katkısı 43,4 m lyar dolar oldu. Eğer bunu yapmasaydık bu şs zl ğ artıracak ve bugünkü ekonom k performansı yakalayamayacaktık ded. 23

24 KOBİ lerin Danışman Bankası olmayı hedefleyen TEB le, İhracat destekleri ve KOBİ ler... Levent Çelebioğlu / TEB Kurumsal Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı F nansal olmayan h zmetler bakımından örnek göster len ve Dünya Bankası Grubu üyeler nden Internat onal F nance Corporat on (IFC) tarafından dünyada en y 3 banka arasında göster len TEB'le 4 soruda bankalarının hracat, Türk KOBİ'ler ve Anadolu ş dünyasına bakışlarını sorduk. TEB Kurumsal Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Levent Çeleb oğlu sorularımızı yanıtladı: TEB Türk ihracatçıları için hangi hizmetleri veriyor? Trade Center lar neler yapacak? 1927 yılında Kocael nde yerel b r banka olarak temeller atılan Türk Ekonom Bankası (TEB) bugün 86 ncı yılında b nlerce çalışanı, gen ş ağı ve novat f yaklaşımı le ülke sınırlarını aşan b r f nans kuruluşu hal ne geld. Bugün baktığımızda TEB, 500 ü aşkın şubes, 9 b nden fazla çalışanı le yatırım, leas ng, faktor ng, portföy yönet m g b f nans sektörünün b rçok alanında h zmet veren b r f nansal süpermarket konumuna gelm şt r. Köken kurumsal bankacılık olan TEB, aynı zamanda Türk ye y lk kez özel bankacılık konsept le tanıştıran bankadır. TEB, b reysel bankacılık faal yetler ne 2005 yılında BNP Par bas le ortaklık kurduktan sonra başladı. BNP Par bas ortaklığı le kurumsal bankacılık çatısı altındak dış t caret alanındak tecrübem z BNP Par bas ın dünyadak yaygın ve güçlü f nansal ağı le b rleşt rd k. Bu sayede bugün BNP Par bas ın 80 ülkedek 100 ün üzer ndek Trade Center ı üzer nden müşter ler m ze h zmet ver yoruz. Trade Center larımız sayes nde dünyada t caret n olduğu hemen hemen her noktada dış t caret r skler n n azaltılmasına yönel k ücrets z danışmanlık h zmet ver yoruz, yen ş mkanları yaratmaya yönel k yönlend rmelerde bulunuyoruz. Bu sayede hem en karmaşık dış t caret şlemler n b le ş rketler m z ç n bas tleşt r yoruz hem de Afr ka g b b l nmeyen pazarlardan Avrupa ya kadar t caret n olduğu dünyanın hemen hemen her noktasında ş rketlere ht yaç duydukları bankacılık desteğ n sağlıyoruz. Türk ye de se TEB n 5 Trade Center ı bulunuyor. Trade Center lar, Türk ye n n dış t caret hacm n n yaklaşık %70 n gerçekleşt ren İstanbul, İzm r, Adana, Ankara ve Bursa da bulunuyor. Trade Center lar bulundukları ller n yakın bölgeler ne de h zmet ver yor. Bu sayede TEB, Trade Center ın bulunduğu ller üzer nden müşter ler ne global b r açılım sağlıyor. Kısaca bu merkezler üzer nden dünyanın neredeyse tamamına t caret ve yatırımı kolaylaştırıyoruz. Dış T caret Merkezler m z le Türk ş adamlarımıza dünyanın b rçok noktasında neredeyse b r yerel bankanın sunab leceğ kolaylığı sunuyoruz. BNP Par bas'ın bütün dünyadak müşter ler ne de Türk ye'dek şlemler nde yerel b r bankayla çalışmanın rahatlığını sunuyoruz. Ortağımız BNP Par bas ın Avrupa dak tüm kurumsal f rmalar ç n tek banka olma hedef doğrultusunda, global ekonom ye yön veren pazarlarda çok uluslu yerl ve yabancı müşter ler m ze BNP Par bas ın akt f olduğu her ülkede h zmet ver yoruz. Dünyanın en büyük ekonom ler nden Ç n de de ortağımız BNP Par bas Grubu le oldukça güçlü konumdayız. Küresel güç Ç n de k Grup bankamız BNP Par bas Ch na ve Bank of Nanj ng le Türk ş adamlarının Ç n de, Ç nl şadamlarının da Türk ye de yatırım ve t caretler nde öneml kolaylıklar sağlıyoruz. Ç n dek BNP Par bas Ch na ve Bank of Nanj ng, Dış T caret Merkezler le doğrudan görüşerek, bu ülke le t caret yapacak müşter ler m z n şlemler ç n h zmet sunuyor; danışmanlık ve thalat- hracat şlem n n f nansmanının TEB BNP Par bas şb rl ğ le daha uygun koşullar altında yapılandırılmasını sağlıyoruz. Çok kapsamlı muhab r banka ağımız, Ç n le t caret yapan müşter ler m ze sunduğumuz t caret f nansmanı, r sk yönet m ve Renm nb para b r m le t caret konularındak ürün ve h zmetler m z le Türk g r ş mc ler ne Ç n Sedd n aşmaları ç n destek vermey sürdürmektey z. Özell kle IFC tarafından ş kurma kolaylığı açısından Ç n eyaletler ç nde k nc sırada göster len 24