GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
|
|
- Gözde Koçak
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren Aü Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA
2 BÖLÜM XIV SALINIMLI VE TİTREŞİMLİ GÖTÜRÜCÜLER A. GENEL TANITMA VE AMAÇ Bir salınımlı götürücü (Şekil. 182 a ve 185) başlıca aşağıdaki parçalardan meydana gelir: 1 teknesi, 2 çubuk, makara ya da bilyalı destekleri ya da tekne için askı düzeni, 3 döndürme sistemi ve tekne ile sistemi birbirine bağlıyan 4 krank-biyel mekanizması. Şekil Sabit Tekne Basınçlı, Bilya Destekler üzerindeki Bir Salınımlı Götürücünün Şematik ve Kinematik Diyagramı Döndürme sistemi tekneye gidiş-geliş hareketi verir. Tekne gidip geldikçe, malzeme istenen noktada ona doldurulur. Malzeme, sürtünme yoluyla tekneden kinetik enerji alır ve teknenin her strokunda bir taşıma hareketi yapar. Böylece, yük boşaltma ucuna doğru adım adım ilerler. Yükün ileri doğru hareketi, ancak gidip-gelen teknenin malzeme üzerinde doğurduğu sürtünme kuvvetleri, teknenin ileri hareketinde daha yüksek olduğu zaman mümkündür. Bu, bir ya da iki yolla gerçekleştirilebilir. (1) Tekne, uzun ekseni doğrultusunda (bilya ve masura destekler için Şekil. 182a), üzerindeki yük basıncı sabit kalacak, ancak kinematik kuvvetler ileri ve geri hareketler için 279
3 farklı olacak biçimde hareket eder. Bu durum, sürtünme kuvvetinin, teknenin ileri ve geri stroklannda değişik olmasına neden olur. (2) Tekne düşey düzlemde, götürücünün boyuna ekseni ile çakışmayan bir parabolik yörünge boyunca hareket edecek biçimde yapılır (asılı ya da çubuk destekler için Şekil. 185). Kinematik kuvvetler, her iki yöndeki hareket için eşit iken tekne üzerindeki yük basıncı ve dolayısıyla sürtünme kuvvetlerinin yük üzerindeki etkisi ileri ve geri stroklar için değişik olur. Tekneye bir eğim verilerek (boyuna bileşen yükün bir doğrultudaki hareketini kolaylaştırıp öbür doğrultudaki hareketini engellediğinden) yük, tek doğrultuda hareket ettirilir. Bununla birlikte, eğimli götürücüler yatay olanlardan daha seyrek kullanılırlar. Böylece tekne yörüngesinin boyuna eksenle çakışıp çakışmadığına bağlı olarak, götürücüleri, tekne üzerindeki yük basıncı sabit ya da değişken diye ayırıyoruz. Salınımlı götürücüler genellikle kısa uzaklıklar için ve alçak ya da orta götürme kapasitelerinde kullanılırlar. Bunların başlıca üstünlükleri basitlikleridir. Götürücünün kendisi, herhangi bir mekanik parçası olmayan bir teknedir. Yalnızca çalıştırma birimi karmaşık olup bakım ister. Salınımlı götürücüler yüksek sıcaklıklara ısıtılmış yükleri taşımaya elverişlidirler ve yük teknenin, herhangi bir noktasından kapaklar aracılığıyla, boşaltılabilir. Yapışkan malzemelerin götürülmesinde kullanılmazlar. Salınımlı götürücülerin güç tüketimi, kayışlı ve helezon götürücülerinkinden birkaç kez daha büyüktür. Yükün mekanik etkilerle parçalanması bakımından bu götürücüler, yukarda sayılan iki türün arasında yer alırlar. Salınımlı götürücülerin ve titreşimli götürücülerin belli türlerinin başlıca zayıf yanları (aşağıya bakınız) gürültülü oluşlarıdır. Taşıyıcı yapıların, daima maruz kalacaktan darbeli yüklere göre tasarlanmaları gerekir. Dinamik yükleri dengeleyerek bunların taşıyıcı yapı üzerindeki ters etkisini önemli ölçüde a- zaltmak mümkündür. B. TEKNE ÜZERÎNDE SABİT YÜK BASINÇLI GÖTÜRÜCÜ Bu tür götürücüler için kullanılan döndürücülere ilişkin bir şema Şekil.l82a da görülmektedir. Mekanizma, dört mafsallı bir çubuk sisteminden oluşur. OA krankı, bir elektrik motoru tarafından, düzgün olarak değişir. AA mafsalı aracıyla birinci kranka bağlanmış olan ikinci O^A} krankı ise düzgün olmayan bir hızla döner ve 4 çubuğu aracıyla titreşimli gidiş-geliş hareketin, 2 bilya ya da masura destekleri üzerine yerleştirilmiş 1 teknesine iletir. Tekne, uzun (boyuna) ekseni boyunca hareket eder. Yatay teknenin hareketinin bir kinematik şeması Şekil. 182 b de verilmiştir. Tekne hareketinin t çevrim zamanı absiste, v' hızı ile j ivmesi ise ordinatta gösterilir. Teknenin v' hızı OABCDB çizgisi ile gösterilmektedir. OC peryodu ileri hareketi, CF ise geri hareketi temsil etmektedir. Tekne artan bir hızla hareket ederken ivme artıdır (O A bölümü), fakat hız A da maksimum 280
4 değerine vardığında sıfıra döner. Bu noktadan sonra hız azalmaya başlayarak C noktasında sıfır olur. Daha sonra eksi olur ve D noktasına kadar mutlak değeri artar. İvme bütün bu peryod boyunca eksi kalır ve hız eğrisinin yatayla en büyük eğimini yaptığı anda maksimum (mutlak) değerine varır. D noktasından itibaren hız mutlak değerce azalır (değeri eksidir), ivme de tekrar artı değer kazanır. Bir yükün yatay bir götürücü boyunca hareketini inceleyelim. Eğer G yükün tekne üzerindeki basıncı (ağırlığı), /no yük ile tekne arasındaki statik sürtünme katsayısı ise yük ile tekne arasındaki sürtünme kuvveti, Fmaks = G ve (218) teknenin (birlikte hareketleri sırasında) yüke ilettiği maksimum ivme ise Itnaks ~ Ğ = gv 0 olur - (219) Burada g = yerçekimi ivmesi, m/s^ dir. Son denklem, yük ve teknenin birlikte hareket etmeleri için, ; < g n o olması gerektiğini gösterir. Buradan, tekne ivmesinde, yukarıdaki değerin üzerinde bir kazanç olduğu zaman yükün kayacağı anlaşılır. Ordinatlar ekseninin artı ve eksi bölümlerinde g \ı 0 değerini (ivme ölçeği ile) işaretlediğimizde, OB peryodu için, tekne ivmesinin g n o dan küçük olduğunu görürüz (Şekil.l82b ye bakınız) Bu, tekne ve yükün birlikte hareket ettiklerini ve OB eğrisinin, yalnız teknenin u' hızını değil fakat yükün v hızını da temsil ettiğini gösterir. B' noktasında teknenin /' ivmesinin değeri negatif olup mutlak değer bakımından g n o değerini aşar. Böy- W Şekil.183- Tekne Üzerinde Sabit Yük Basınçlı Bir Salınımlı Götürücünün Çalıştırma Düzeneği a- genel görünüş; b- çalıştırma düzeneği 281
5 lece yük tekneden kopar ve biriken kuvvetin etkisiyle bağımsız harekete zorlandığı için tekneyle aralarında bir aralık meydana getirir. Bu peryod süresinde negatif değerli sabit bir G f*ı sürtünme kuvveti yükle tekne arasında etki yapar (fij kinetik kayma sürtünmesi katsayısıdır). Bundan dolayı yükün ivmesi - = g ııı = sabit olacaktır (220) Diyagramda yük hızı BE eğik çizgisi ile temsil edilir. E noktasında tekne ile yükün hızları birbirine eşit olur ve bu andaki tekne ivmesinin değeri g u 0 den daha düşük olur ve tekne ile yükün birlikte hareketi yenilenir. v-t diyagramında BDE alanı, yükün tekneye göre bağıl (izafi) hareketini temsil eder. Bu alanı önceden saptanmış ölçekte ve planimetre ile ölçerek yükün tam bir çevrimdeki s yer değiştirmesini (metre olarak) ve ortalama işletme hızını şu formülle hesaplamak mümkündür. îr m / s (221) Şekil. 184 a- salınımlı götürücü ve parçaları: 1- kepçeleme bölümü; 2- uzatmalı yükleme bölümü; 3 ve 4- köşebentler; 5- çalıştırıcı; b- kızaklar üstündeki makaralı destekli bir salınımlı götürücünün enine kesiti 282
6 Burada, n = teknenin dakikadaki salınım çevrimi sayısı Mafsallı çalıştınna birimli götürücülerde (Şekil.182 ye bakınız) tekne salmımları oldukla yüksek (kurulmuş tesislerde mm) ve krank hızlan ise düşüktür (sırasıyla n = d/dak). Götürücünün kapasitesi (7) denkleminden hesaplanır. Bir salınındı götürücü için gerekli güçler, uygulanan kuvvetler ve güç diyagramlarının yardımıyla bulunur. Yatay götürücüler için gerekli motor gücü (30) denkleminden ve direnç katsayısı w * 1,5 alınarak hesaplanır. Tekne üzerinde sabit yük basınçlı götürücüler eskiden yeraltı maden kömürü ocaklarında kömürün duvar (ayna) boyunca taşınmasında kullanılırlardı. Ancak, şimdi bunların yerini daha yüksek verimli kürekli götürücüler almıştır. Bazı tasarımlarda götürücü teknesi birbirinden'bağımsız hareketli ayn bölümlerden oluşur (Şekil.183). Çalıştırma düzeneği, kapalı bir kutu içinde bulunur ve üç çift alın dişli ile mafsal sisteminden oluşur: krank-biyel-ikinci çubuk-mil ve yürek. Son sayılan milin uçları kutu dışına kadar uzatılmış olup bir çift dış yürek profili taşırlar ve bunlar da iki biyel aracıyla tekneye bağlanmışlardır. Bu biyeller, kutu üzerindeki bilyalı yataklı iki yan payanda içinde hareket ederler. Şekil.184a da gösterildiği Üzere, bir salınımlı götürücü, birbirinden ayn ve birbiriyle açı yapan ve köşebentlerle birleştirilmiş bölmelerden de meydana gelebilir. Bu tür götürücü, tek bir çalıştırma birimi tarafından çalıştırılır. Götürücünün ucuna bir dip yataklı teleskop ile kepçe (ördek gagası) bölmesi yerleştirilmiş olabilir. Teknenin enine hareketini kolaylaştırmak için destekler genellikle kızaklar üzerine yerleştirilirler. Kızaklar üzerindeki makaralı bir destek Şekil.l84b de gösterilmiştir. Makaraların özel biçimi, teknenin yanal yer değiştirmesine engel olur ve onun, taşınan malzeme ile sıkışmasını önler. C. TEKNE ÜZERİNDE DEĞİŞKEN YÜK BASINÇLI GÖTÜRÜCÜLER 1. Sarsak Götürücüler Bu türden bir götürücünün şeması Şekil.185 de verilmiştir. Eğimli yaylı ya da mafsallı 2 destek çubuktan üzerine yerleştirilmiş olan 1 teknesi, çubuklann taban mafsallarına göre salınım yapar. Çalıştırıcının verdiği hareket bir krank-biyel aracıyla tekneye iletilir. 3 krankının yarıçapı, 4 biyelinin boyuna göre çok küçüktür. Bu nedenle, teknenin v' hız değişimi, sinüzoid sayılabilecek bir eğri gösterir. 3 krankının yançapı, 2 destek çubuklarının boyuna nazaran da küçüktür. Bundan dolayı, teknenin hareketi virtüel olarak doğru- 283
7 .7-, fj Hpi3»!M;.,,L1 J î:.-,.,.... ir. ' saldır ve yatayla yaptığı açı, çubukların meydana getirdiği a açısına eşittir. Teknenin v' hızlarının sinüzoidal diyagramı Şekil.186 da (üstte) gösterilmiştir. Şeklin alt bölümünde, hızın ilk türevi olan ;' ivmesini temsil eden kosinüs eğrisi görülmektedir. Teknenin j' ivmesini yatay ve düşey bileşenlerine ayırdığımızda, G ağırlığında bir yükün tekne üzerindeki dikey basıncını hesaplamaya yarayan;'sına düşey bileşeni elde ederiz: N = G H g j'sina (222) Bu denklemin ikinci tarafı, yükün dikey basıncının değişken bileşenini (ağırlığını) ve j ile orantılı olan değişmelerini dikkate alır; yani aynı eğri ile (kuvvetler ölçeğinde) gösterilir. G/g sin a ise (bu ölçeklerdeki) sabit çarpandır. G nin değerini aynı kuvvetler ölçeğinde 00' çizgisinin altına taşıdığımızda, tekne üzerinde G ağırlığındaki bir yükün N normal basıncını elde etmek üzere, O^O'ı çizgisinden başlayarak, aynı eğriyi izleriz. Şekil Bir Krank-biyel Çalıştırıcılı Salınımlı Götürücünün Düzenlenmesi u Teknenin hızı ve ivmesi o şekilde ayarlanmalıdır ki, N değeri hiçbir zaman sıfır olmasın (yükün sıçramasını önlemek için). Ancak, en düşük değerinde (/'veneğrilerine"bakınız) sıfıra yaklaşır. Böyle bir ayarlamanın temel koşulu G_ 8 (223) yada (224) Şimdi, bundan önce tanıtılan salınımlı götürücüden farklı olarak, daima tekneden ayrı olarak hareket eden bir yükün hareketini inceleyelim. Yük, ileri strokun başlangıç anında Nn o < - İ'maks cosa (225) olduğunda tekneden ayrılacaktır. Burada (i o - yükle tekne arasındaki statik kayma sürtünmesi katsayısıdır. (222) denkleminden;' mafes değerinde (N) i ortadan kaldırarak 284
8 J maks > cos a ju 0 sin a (226) elde ederiz. Bu koşul sağlandığında, yük derhal tekneden ayrılacak ve ondan ayrı olarak hareket edecektir. Yükün tekne tarafından taşınması sırasında etkiyen İV ju o sürtünme kuvveti (fi o tekne Üzerindeki yükün kinetik sürtünme katsayısıdır), tekne üzerindeki artan yük basıncı nedeniyle (N > G), oransal olarak yüksektir. Yükün I dörtte birindeki (kadranındaki) v mutlak hızı (Şekil.185 ve 186 ya bakınız), Şekil. 186 mn üstünde gösterildiği gibi, çabucak artar. II dörttebirinde sürtünme kuvveti azalır (N < G) ve hız daha yavaş olarak artar. A noktasında yükün hızı tekneninkine eşittir. Ancak, bu noktadan başlayarak, teknenin hızı yükünkinden daha düşük olmaya başlar. Şimdi sürtünme kuvveti, yükün hareketine karşı koyar ve dolayısıyla yükün hızı düşmeye başlar. Ancak, III dörttebirinde tekne üzerindeki yük basıncı düşük olduğundan, yük ivmesinin düşmesi yavaş o- lur. IV dörttebirinde normal basınç yükselir, hız çabucak düşer ve O' noktasında sıfır olur. Şekil.l86- Sarsak Bir Götürücünün Kinematik Şeması Diyagramın yükün v hızını temsil eden eğri ve absisler ekseniyle sınırlanmış olan alanı, teknenin bir tam çevrimi boyunca, yükün S yörüngesine karşılıktır. Yükün ortalama hızı (v or t), bu alanın yüzölçümüne göre (221) denkleminden hesaplanır. Demek ki, bu tür bir götürücünün teknesi v' hızıyla basit harmonik hareket diyagramına uygun bir hareket (Şekil.186 ya bakınız) yaptığı zaman, yük te v hızıyla hareket eder. Tekne üzerindeki İV alternatif yük basıncı, onun taşıma hareketi ile v hızını belirler. 285
9 Yükün hareket yönü, teknenin mafsallı ayaklarının eğilme yönüdür. Yükü karşıt yöne doğru hareket ettirmek için mafsallı ayaklar diğer tarafa eğilirler. Bir krank-biyel çalıştırma düzenekli götürücünün salınım genliği (Şekil.185 e bakınız) 3040 mm, n frekansı ise çevrim/dak dolaylarındadır. 2. Titreşimli Götürücüler Titreşimli götürücüler, tasarım ve işletme görevleri bakımından sarsak götürücülerden ayrılırlar. Sarsak götürücülerde, yük-taşıyıcı elemanların hareketi, çalıştırma düzeneğinin kinematiğince belirlenir. Halbuki titreşimli götürücülerde bu hareket, titreşen kütlelerin ağırlığına, yaylanma mafsallarının karakteristiklerine, uyarma (ikaz) kuvvetinin ve dirençlerin değerine bağlıdır. Şekil Elektrik Motoru ile Çalıştırılan Bir Titreşimli Götürücünün Düzenlenmesi Bir titreşimli götürücü boyunca hareket eden yük, peryodik olarak sıçrar. Yüksek hızlı modern tasarımlarda yük, götürücünün büyük bir bölümünde, taşıyıcıya dokunmadan hareket eder. Şekil.187 de gösterildiği gibi istenen yönde, bir seri mikro-aralıklarla hareket eder. Bu durum taşıma gücünde ekonomi sağlar, yük taşıyıcıdaki aşınmayı önemsiz kılar ve taşınan malzemedeki frenlemeyi küçük değerlere düşürür. Genliği A ve frekansı n olan ve aşağıdaki denklemlere uygun doğrusal öteleme titreşimleri yapan bir titreşimli götürücüde, bir malzeme tabakasının yük-taşıyıcı eleman boyunca hareketini inceleyelim: x' = Acos2nnt ı>'= A 2ırn sin 2n nt j'- A (2n n) 2 cos 2-nnt (227) Teknenin hareket ivmesinin düşey bileşeni, yerçekimi ivmesiyle orantılı belli bir değere eşit olduğu zaman yük yukarı doğru fırlatılır ve tekne ile teması kesilir. Bu durumu bir başka yoldan ifade edebiliriz; j'sin a = A(2 rr n) 2 sin a x cos 2 nnt o r\g (228) Burada: 286 a : titreşim açısı (titreşimlerin düzlemi ile götürme doğrultusu arasındaki açı)
10 TJ : götürülen yükün türüne bağlı olan sıçrama katsayısı (17 > 1) Yük, 2ırn (229) anından başlayarak [ burada L = olup (228) denkleminden belirleg nir ] bir parabolik yörünge boyunca bir sıçrama yapar. Yükün, yukarı doğru fırlatıldığı t o anındaki hızı, yük-taşıyıcının v o = A 2 n n cos a x sın 2 nnt o hızına eşit olduğundan ve yük, serbest hareketi sırasında yalnızca yer çekimi kuvvetinin etkisinde bulunduğundan, yükün taşıyıcı üzerine düştüğü tf anını ve serbest hareketinde izlediği yörüngeyi belirleyebiliriz. Yük, yere indikten sonra taşıyıcı ile birlikte ve onun hızıyla hareket eder. Yükün taşıma bölümünün tümü boyunca ortalama hızı aşağıdaki formülle belirlenir. gp 2 - m/s (230) 2 kn tg a Burada, p : yükün, yük-taşıyıcı elemanın titreşim peryodu ile birlikteki serbest hareket peryodunun çokluğunu (multiplicity) belirten boyvtsuz bir parametre k : yük hareketinin, yük-taşıyıcı elemanın titreşim peryodu ile birlikteki tam çevrim sayısının çokluğunu belirten sayı (k, p ye en yakın tam sayıdır). Titreşimli götürmenin koşulunu niteleyen p boyutsuz parametresi ile titreşen götürücünün işletme koşullarına bağlı olan L boyutsuz parametresi arasındaki fonksiyonel (işlevsel) bağımlılık aşağıdaki gibi ifade edilebilir (Şekil.188 e bakınız): /f^+7^i-)2 = +ı (231) V 2npsın2-np (230) denklemi, işletme koşullarını belirleyen A, n ve a ana parametrelerinin değişik birleşimlerinin titreşimle götürme için gerekli hızı sağladıklarını gösterir. Bir titreşimli götürücü tasarlanırken bu parametrelerin değerleri, makina parçalan en az dinamik aşın yüklemelere maruz kalacak biçimde seçilmelidirler, yani: A(2nn)2 D = = m m g Titreşimli götürücünün optimum işletme koşullarını veren A, n ve a parametrelerinin değerleri Şekil. 189 da gösterilmiştir. Şekil, çeşitli malzemelerin 0,1-1,0 m/s hızlar arasındaki titreşimle götürmelerdeki eğrilerini vermektedir, r] katsayısının büyük değerleri, taşınması güç malzemeler ve oldukça 287
11 45 f <W / 1 7 / / j / s / 0.5 Af } O 8 12 W Şekil.188- Titreşimli Götürme Yükünün p Parametresinin Götürücü Yükünün D Parametresine Bağımlılığı kalın tabakalar için kullanılır. Bir kılavuz olarak 17 nın aşağıdaki değerleri verilmiştir: büyük-parçalı malzemeler için 1,1-1,2; taneli malzemeler için 1,3-1,4; dağılan malzemeler (çimento gibi) 1,5-1,6. Alt sınır değerler, tabaka kalınlığı mm yi geçmeyen yüklerin taşınmasında kullanılır. Bi- titreşimli götürücü en basit biçiminde bir yük-taşıyıcı eleman, çalıştırma birimi ve geri gelme bağlantılarından meydana gelir. Daha karmaşık olan yeni tasarımlarda, atalet kuvvetlerini dengelemek ve titreşimi yalıtmak amacıyla, ek kütleler kullanılır. Reaktif kütleleri ve darbe-yutucuları içeren titreşim-yalıtıcı düzenekler de kullanılır. Çalıştırmanın türüne bağlı olarak titreşimli götürücüler atalet (reaksiyon-türü), merkezkaç ve elektro-manyetik türden düzenlere ayrılırlar. Atalet türünde titreşim kuvveti, bir ya da fazla sayıdaki dengelenmemiş kütlenin dönmesiyle yaratılır. En basit vibratör türü, bir dönel uyarma kuvveti yaratan (Şekil.190a ya bakınız) bu dengelenmemiş türdür. Kendiliğinden-dengeli (Şekil.190b) ve sarkaç türü (Şekil.190c) vibratörler, belli yönde bir uyarma (ikaz) kuvveti yarattıklarından, daha sıkça kullanılırlar. 288 ıiıııtv
12 A, mm n d/dak; j3 derece JOOO SOO 500 m 1 0.B na lov.mjs Şekil.189-Titreşimli Götürücüler için Optimal Parametreler oo o
13 '//////Y////// Şekil. 190-Vibratörierin Şeması a- dengelenmemi;-tür vibratör; b- kendiliğlnden-dengelenen-tür vibratör; d- damperli merkezkaç vibratör; e- elektro-manyetik vibratör. c- sarkaç-türü vibratör; Merkezkaç vibratorlerde bir krank mekanizması, pozitif mafsallama yoluyla, bir titreşim kuvveti doğurur. İlk hareketi kolaylaştırmak üzere merkezkaç vibratörler, bir geri getirme yayı ya da damperle (amortisör) donatılmışlardır (Şekil.l90d). Bir elektromanyetik götürücü armatür, elektromanyet ve geri getirme düzeninden (Şekil.190e) oluşur. Elektromanyetik vibratördeki titreşim kuvveti, armatürün elektromanyet tarafından -tekrarlanan- çekilmesinden doğar. Armatür, geri getirme sisteminin etkisi altında ilk durumuna döner. Elektromanyet alternatif akımla beslendiği zaman, vibratör çift frekansla titreşir. Titreşim frekansını azaltmak için elektromanyet doğru akımla beslenir. Uyarma (ikaz) için de doğru akım kullanılabilir. Modern titreşimli götürücüler bir ya da iki yükte çalışırlar: rezonans ya da rezonans-üstü noktada. Uyarma kuvvetinin frekansı götürücünün titreşim frekansı ile çalıştığı zaman rezonans vardır denir. Rezonans anında, titreşen kütlelerin atalet kuvvetleri geri getirme sisteminin geri getirme kuvveti ile dengelenir. Bu, götürücü üzerindeki dinamik yükleri kaldırır ve yenilmesi gerekli tek kuvvet olarak sisteme etkiyen dirençler kalır. Rezonanslı titreşimli götürücüler genellikle rezonans noktasının üstünde çalışanlardan daha az güç harcarlar. Rezonans götürücülerinin başlıca sakıncası, yük-taşıyıcı elemanın genliğinin -besleme 290
14 Z/ //7/7 Şekil.191- Titreşimli Götürücülerin Prensip Şemaları (Block Diagrams) a- merkezkaç çalıştırmalı dengelenmiş titreşimli götürücü; b- kısmen dengelenmiş titreşim kütleli merkezkaç tür titreşimli götürücü; c- ataletle çalışır titreşimli götürücü; d-elektromanyetik titreşimli götürücü. 291
15 Şekil.l91d akımı düzgün olmadığı zaman- azalmasıdır. Ki bu da güvenileniez bir işletmeyi sonuçlar. Geri getirme mafsal sistemi rijit türden olduğundan rezonans götürücüleri, taşıyıcı yapı üzerinde önemli dinamik yükler doğururlar. Bu nedenle, özel bir titreşim yalıtmayla donatılmaları gerekir. Bu da çoğunlukla karmaşık bir tasarım sonucunu verir. Düzgün bir besleme ile ve orta kapasitede çalışan ağır-titreşimli götürücülerde genellikle rezonans koşullan uygulanır. Rezonans noktasının üstünde çalışan götürücülerde uyarma kuvvetinin frekansı, götürücünün titreşiminin iki ya da Uç katını geçer. Geri getirme mafsallarının rijitliği düşüktür. Bu nedenle, taşıyıcı yapıya gelen dinamik yükler önemsizdir. Titreşim yalıtımına gerek yoktur. Ve bundan dolayı tasarım basitleşir. Bu götürücülerin en önemli üstünlüğü, uygulanan yüksek gücü faydalı işe çevirme yeteneğidir. Ancak titreşim kütlelerinin atalet kuvvetleri dengelenmemiş olduğundan, çalıştırma düzeneği yüksek dinamik yüklere maruzdur. Bu da çalışma ömrünü azaltır ve çalıştırma biriminin kinematik çiftindeki sürtünmeyi yenmek için yüksek güç harcanmasına neden olur. Rezonans noktasının üstünde çalışan titreşimli götürücüler genellikle değişken yüklerde kullanılırlar. Bugün, kullanılan başlıca titreşimli götürücüler Şekil.191 de gösterilmiştir. Merkezkaç çalıştırma birimli titreşimli götürücüler arasında en çok kullanılanlar, rezonansa dengelenmiş olanlardır. Bunlarda birbiri üzerine yerleştirilmiş iki yük-taşıyıcı eleman vardır (Şekil.l91a). Yük-taşıyıcı elemanlar birbirlerine yaylarla (ya da lastik ve madenden yapılmış geri getirme mafsallanyla) ve oynak yerlerinde lastik bulunan bağlama çubuklarıyla bağlanmışlardır. Titreşen sistemin tümü, bağlama çubuğunun orta bölümüne yerleştirilmiş bir lastik conta yardımıyla taşıyıcı yapı üzerinde tutulur. Bu conta titreşim sırasında sabit kaldığından, dinamik yükler taşıyıcı yapıya geçmezler. Genellikle çalıştırma biriminin merkezkaç mili bir yük taşıyıcıya, bağlama çubuğu ise diğerine tesbit edilmiştir. Şekil.l91b de gösterilen yapısal şema, derli toplu (compact) tasarımlı götürücüler için, kullanılır. Şemada gösterildiği gibi, bu götürücünün yük taşıyıcı elemanları tek bir yatay 292
16 co Şekil.192- Burulma Türü Geri Getirme Düzeneği ile Donatılmış Küçük-boyutlu Titreşimli Götürücü
17 Şekil.193-Titreşimli Helisel Düşü (Salyangoz) düzlemde bulunurlar ve karşı fazda, titreşim harekeline girerler. Bu, geri getirme mafsallarının reaksiyonlarının yatay bileşenlerini dengeler. Bu şemaya uygun olarak yapılmış 100 t/sa kapasiteli bir titreşimli götürücü Şekil.192 de görülmektedir. Bu götürücü, taşıyıcı şasiye bağlanmış burulma türü (torsional) geri getirme elemanlarının üzerine yerleştirilmiş bir tekneli yük taşıyıcıdan oluşmaktadır. Götürücü yük-taşıyıcı elemanının altına yerleştirilmiş bir merkezkaç vibratörle çalıştırılmaktadır. Atalet-türü bir çalıştırma düzeneği ile donatılmış titreşimli götürücüler genellikle Şekil.191c deki şemaya uygun olarak yapılırlar. Götürücü, amortisörlerle (damper) birlikte titreşimi yalıtan geri getirme elemanları yardımıyla taşıyıcı yapı üzerine yerleştirilmiş bir yük-taşıyıcı elemandan oluşur. Vibratör taşıyıcı yapı ya da yük-taşıyıcı eleman üzerine yerleştirilmiştir. Tasarım bakımından en basiti bir elektromanyetik götürücüdür. Bu götürücü, yapma bir geri getirme düzeneği ile elektrodinamik vibratöre bağlanmış olan bir yük-taşıyıcı eleman dan oluşur (Şekil.191d). Taşıyıcı yapıdan, bir seri amortisör (damper) yardımıyla yalıtıl mıştır. Titreşimli götürücülerin yük-taşıyıcı elemanları, götürülen yükün gereklerine en uygun olan tasanmda yapılırlar: tekne, boru, vb. Taşıma ve teknolojik amaçlar için kullanılan birimlerde özel yük-taşıyıcı elemanlar yapılır. Bunların içinde malzeme sınıflandırılır, kurutulur, soğutulur, vb. Düşey götürmeler için spiral sütler (salyangozlar) kullanılır Şekil.193). 294
SALINIMLI VE TİTREŞİMLİ KONVEYÖRLER. Ebubekir ARSLAN Cafer DANERİ
SALINIMLI VE TİTREŞİMLİ KONVEYÖRLER Ebubekir ARSLAN Cafer DANERİ SALINIMLI VE TİTREŞİMLİ KONVEYÖRLER Bir salınımlı konveyör başlıca şu parçalardan meydana gelir: (1) tekne, (2) çubuk, makara veya bilyeli
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren Aü Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM VII V-KEPÇELİ, MAFSALLI-KEPÇELİ VE DÖNER-TABLALI GÖTÜRÜCÜLER
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 13 Parçacık Kinetiği: Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 13 Parçacık
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren AK Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 ÖNSÖZ Sovyet Malzeme iletimi uzmanlanndan A.Spivakovsky ve V. Dyachkow
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYORLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren AH Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM IX ARABALI GÖTÜRÜCÜLER A. GENEL TANITMA VE AMAÇ ''Fırdolayı"
DetaylıMAK Makina Dinamiği - Ders Notları -1- MAKİNA DİNAMİĞİ
MAK 0 - Makina Dinamiği - Ders Notları -- MAKİNA DİNAMİĞİ. GİRİŞ.. Konunun Amaç ve Kapsamı Makina Dinamiği, uygulamalı mekaniğin bir bölümünü meydana getirir. Burada makina parçalarının hareket kanunları,
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 17 Rijit Cismin Düzlemsel Kinetiği; Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.
Detaylır r r F İŞ : Şekil yörüngesinde hareket eden bir parçacık üzerine kuvvetini göstermektedir. Parçacık A noktasından
İŞ : Şekil yörüngesinde hareket eden bir parçacık üzerine etkiyenf r kuvvetini göstermektedir. Parçacık A noktasından r r geçerken konum vektörü uygun bir O orijininden ölçülmektedir ve d r A dan A ne
DetaylıKOÜ. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği ( 1. ve 2. Öğretim ) Bölümü Dinamik Dersi (Türkçe Dilinde) 2. Çalişma Soruları / 21 Ekim 2018
SORU-1) Şekilde gösterilen uzamasız halat makara sisteminde A'daki ipin ucu aşağı doğru 1 m/s lik bir hızla çekilirken, E yükünün hızının sayısal değerini ve hareket yönünü sistematik bir şekilde hesaplayarak
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI
MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI AKSLAR VE MİLLER P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Dönen parça veya elemanlar taşıyan
DetaylıNewton un II. yasası. Bir cismin ivmesi, onun üzerine etki eden bileşke kuvvetle doğru orantılı ve kütlesi ile ters orantılıdır.
Newton un II. yasası Bir cismin ivmesi, onun üzerine etki eden bileşke kuvvetle doğru orantılı ve kütlesi ile ters orantılıdır. Bir cisme F A, F B ve F C gibi çok sayıda kuvvet etkiyorsa, net kuvvet bunların
DetaylıV = g. t Y = ½ gt 2 V = 2gh. Serbest Düşme NOT:
Havada serbest bırakılan cisimlerin aşağı doğru düşmesi etrafımızda her zaman gördüğümüz bir olaydır. Bu düşme hareketleri, cisimleri yerin merkezine doğru çeken bir kuvvetin varlığını gösterir. Daha önceki
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 7 İç Kuvvetler Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C. Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 7. İç Kuvvetler Bu bölümde, bir
DetaylıBTÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVARI DERSİ
1 BTÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVARI DERSİ ROTORLARDA STATİK VE DİNAMİKDENGE (BALANS) DENEYİ 1. AMAÇ... 2 2. GİRİŞ... 2 3. TEORİ... 3 4. DENEY TESİSATI... 4 5. DENEYİN YAPILIŞI... 7 6.
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 16 Rijit Cismin Düzlemsel Kinematiği Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 16 Rijit
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren Ali Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM XII HELEZON (VİDALI) GÖTÜRÜCÜLER A. GENEL TANITMA VE AMAÇ
DetaylıYAPI STATİĞİ MESNETLER
YAPI STATİĞİ MESNETLER Öğr.Gör. Gültekin BÜYÜKŞENGÜR STATİK Kirişler Yük Ve Mesnet Çeşitleri Mesnetler Ve Mesnet Reaksiyonları 1. Kayıcı Mesnetler 2. Sabit Mesnetler 3. Ankastre (Konsol) Mesnetler 4. Üç
DetaylıTemel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller
Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Aks ve milin tanımı Akslar ve millerin mukavemet hesabı Millerde titreşim hesabı Mil tasarımı için tavsiyeler
DetaylıKuvvet. Kuvvet. Newton un 1.hareket yasası Fizik 1, Raymond A. Serway; Robert J. Beichner Editör: Kemal Çolakoğlu, Palme Yayınevi
Kuvvet izik 1, Raymond A. Serway; Robert J. Beichner Editör: Kemal Çolakoğlu, Palme Yayınevi 2 Kuvvet Kuvvet ivmelenme kazandırır. Kuvvet vektörel bir niceliktir. Kuvvetler çift halinde bulunur. Kuvvet
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 5 Rijit Cisim Dengesi Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 5. Rijit Cisim Dengesi Denge,
DetaylıKATI CİSİMLERİN BAĞIL İVME ANALİZİ:
KATI CİSİMLERİN BAĞIL İVME ANALİZİ: Genel düzlemsel hareket yapmakta olan katı cisim üzerinde bulunan iki noktanın ivmeleri aralarındaki ilişki, bağıl hız v A = v B + v B A ifadesinin zamana göre türevi
DetaylıRULMANLAR YUVARLANMALI YATAKLAR-I. Makine Elemanları 2. Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız. BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) Department of Mechanical Engineering
Makine Elemanları 2 YUVARLANMALI YATAKLAR-I RULMANLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Yuvarlanmalı Yataklamalar Ve Türleri Bilyalı Rulmanlar Sabit Bilyalı Rulmanlar Eğik
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 14 Parçacık Kinetiği: İş ve Enerji Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 14 Parçacık
Detaylıδ / = P L A E = [+35 kn](0.75 m)(10 ) = mm Sonuç pozitif olduğundan çubuk uzayacak ve A noktası yukarı doğru yer değiştirecektir.
A-36 malzemeden çelik çubuk, şekil a gösterildiği iki kademeli olarak üretilmiştir. AB ve BC kesitleri sırasıyla A = 600 mm ve A = 1200 mm dir. A serbest ucunun ve B nin C ye göre yer değiştirmesini belirleyiniz.
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri
DetaylıİÇİNDEKİLER. Bölüm 1 GİRİŞ
İÇİNDEKİLER Bölüm 1 GİRİŞ 1.1 TAŞITLAR VE SOSYAL YAŞAM... 1 1.2 TARİHSEL GELİŞİM... 1 1.2.1 Türk Otomotiv Endüstrisi... 5 1.3 TAŞITLARIN SINIFLANDIRILMASI... 8 1.4 TAŞITA ETKİYEN KUVVETLER... 9 1.5 TAŞIT
DetaylıMEKANİK TİTREŞİMLER ve İZOLASYONU (Teorik Açıklamalar ve Uygulamalar)
T.C. CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKANİK TİTREŞİMLER ve İZOLASYONU (Teorik Açıklamalar ve Uygulamalar) PROF. NECATİ TAHRALI YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü
DetaylıİŞ : Şekilde yörüngesinde hareket eden bir parçacık üzerine kuvveti görülmektedir. Parçacık A noktasından
İŞ : Şekilde yörüngesinde hareket eden bir parçacık üzerine etkiyen F kuvveti görülmektedir. Parçacık A noktasından r geçerken konum vektörü uygun bir O orijininden ölçülmektedir ve A dan A ne diferansiyel
DetaylıBÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM
BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini
DetaylıHİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin
DetaylıÜÇ ÇUBUK MEKANİZMASI
ÜÇ ÇUBUK MEKNİZMSI o l min l, lmaks B l,, B o Doç. Dr. Cihan DEMİR Yıldız Teknik Üniversitesi Dört çubuk mekanizmalarının uygulama alanı çok geniş olmasına rağmen bu uygulamalar üç değişik gurupta toplanabilir.
DetaylıBölüm 3. Tek Serbestlik Dereceli Sistemlerin Zorlanmamış Titreşimi
Bölüm 3 Tek Serbestlik Dereceli Sistemlerin Zorlanmamış Titreşimi Sönümsüz Titreşim: Tek serbestlik dereceli örnek sistem: Kütle-Yay (Yatay konum) Bir önceki bölümde anlatılan yöntemlerden herhangi biri
DetaylıMAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI
MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI YORULMA P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L İ HOĞ LU Aloha Havayolları Uçuş 243: Hilo dan Honolulu
DetaylıDinamik. Fatih ALİBEYOĞLU -10-
1 Dinamik Fatih ALİBEYOĞLU -10- Giriş & Hareketler 2 Rijit cismi oluşturan çeşitli parçacıkların zaman, konum, hız ve ivmeleri arasında olan ilişkiler incelenecektir. Rijit Cisimlerin hareketleri Ötelenme(Doğrusal,
DetaylıTİTREŞİM VE DALGALAR BÖLÜM PERİYODİK HAREKET
TİTREŞİM VE DALGALAR Periyodik Hareketler: Belirli aralıklarla tekrarlanan harekete periyodik hareket denir. Sabit bir nokta etrafında periyodik hareket yapan cismin hareketine titreşim hareketi denir.
DetaylıMEKANİZMA TEKNİĞİ (1. Hafta)
Giriş MEKANİZMA TEKNİĞİ (1. Hafta) Günlük yaşantımızda çok sayıda makina kullanmaktayız. Bu makinalar birçok yönüyle hayatımızı kolaylaştırmakta, yaşam kalitemizi artırmaktadır. Zaman geçtikce makinalar
DetaylıRİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ
RİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ MUTLAK GENEL DÜZLEMSEL HAREKET: Genel düzlemsel hareket yapan bir karı cisim öteleme ve dönme hareketini eşzamanlı yapar. Eğer cisim ince bir levha olarak gösterilirse,
DetaylıKATI CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ
KATI CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ Bu bölümde, düzlemsel kinematik, veya bir rijit cismin düzlemsel hareketinin geometrisi incelenecektir. Bu inceleme, dişli, kam ve makinelerin yaptığı birçok işlemde
DetaylıFizik 101-Fizik I 2013-2014. Dönme Hareketinin Dinamiği
-Fizik I 2013-2014 Dönme Hareketinin Dinamiği Nurdan Demirci Sankır Ofis: 364, Tel: 2924332 İçerik Vektörel Çarpım ve Tork Katı Cismin Yuvarlanma Hareketi Bir Parçacığın Açısal Momentumu Dönen Katı Cismin
DetaylıDİNAMİK. Ders_9. Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü. Ders notları için: GÜZ
DİNAMİK Ders_9 Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders notları için: http://kisi.deu.edu.tr/serkan.misir/ 2018-2019 GÜZ RİJİT CİSİMLERİN DÜZLEMSEL KİNEMATİĞİ: ÖTELENME&DÖNME Bugünün
DetaylıManyetik Alanlar. Benzer bir durum hareketli yükler içinde geçerli olup bu yüklerin etrafını elektrik alana ek olarak bir manyetik alan sarmaktadır.
Manyetik Alanlar Manyetik Alanlar Duran ya da hareket eden yüklü parçacığın etrafını bir elektrik alanın sardığı biliyoruz. Hatta elektrik alan konusunda şu sonuç oraya konulmuştur. Durgun bir deneme yükü
DetaylıDENEY 5 DÖNME HAREKETİ
DENEY 5 DÖNME HAREKETİ AMAÇ Deneyin amacı merkezinden geçen eksen etrafında dönen bir diskin dinamiğini araştırmak, açısal ivme, açısal hız ve eylemsizlik momentini hesaplamak ve mekanik enerjinin korunumu
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 10 Eylemsizlik Momentleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C.Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 10. Eylemsizlik Momentleri
DetaylıNewton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır.
Bölüm 5: Hareket Yasaları(Özet) Önceki bölümde hareketin temel kavramları olan yerdeğiştirme, hız ve ivme tanımlanmıştır. Bu bölümde ise hareketli cisimlerin farklı hareketlerine sebep olan etkilerin hareketi
DetaylıMAK 308 MAKİNA DİNAMİĞİ Bahar Dr. Nurdan Bilgin
MAK 308 MAKİNA DİNAMİĞİ 2017-2018 Bahar Dr. Nurdan Bilgin MAKİNALARDA KUVVET ANALİZİ Mekanizmalar, sadece kinematik özellikleri karşılamak üzere tasarlandıklarında, bir makinenin parçası olarak kullanıldığında
DetaylıMassachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü Fizik 8.01 Ödev # 8 Güz, 1999 ÇÖZÜMLER Dru Renner dru@mit.edu 14 Kasım 1999 Saat: 18.20 Problem 8.1 Bir sonraki hareket bir odağının merkezinde gezegenin
DetaylıKAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar
KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
DetaylıMakine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller
Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Giriş Temel kavramlar Sınıflandırma Aks ve mil mukavemet hesabı Millerde titreşim kontrolü Konstrüksiyon
DetaylıÖğr. Gör. Serkan AKSU
Öğr. Gör. Serkan AKSU www.serkanaksu.net İki nokta arasındaki yerdeğiştirme, bir noktadan diğerine yönelen bir vektördür, ve bu vektörün büyüklüğü, bu iki nokta arasındaki doğrusal uzaklık olarak alınır.
DetaylıFizik 101: Ders 7 Ajanda
Fizik 101: Ders 7 Ajanda Sürtünme edir? asıl nitelendirebiliriz? Sürtünme modeli Statik & Kinetik sürtünme Sürtünmeli problemler Sürtünme ne yapar? Yeni Konu: Sürtünme Rölatif harekete karşıdır. Öğrendiklerimiz
DetaylıBir cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesi sıfır ise, cisim ya durur, ya da bir doğru boyunca sabit hızla hareketine devam eder.
DİNAMİK Hareket veya hareketteki değişmelerin sebeplerini araştırarak kuvvetle hareket arasındaki ilişkiyi inceleyen mekaniğin bölümüne dinamik denir. Dinamiğin üç temel prensibi vardır. 1. Eylemsizlik
DetaylıHidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz
Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi
DetaylıİÇİNDEKİLER. Bölüm 1 GİRİŞ
İÇİNDEKİLER Bölüm 1 GİRİŞ 1.1 TAŞITLAR VE SOSYAL YAŞAM... 1 1.2 TARİHSEL GELİŞİM... 1 1.2.1 Türk Otomotiv Endüstrisi... 11 1.3 TAŞITLARIN SINIFLANDIRILMASI... 14 1.4 TAŞITA ETKİYEN KUVVETLER... 15 1.5
DetaylıOTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ. DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ
OTOMATİK KONTROL SİSTEMLERİ DİNAMİK SİSTEMLERİN MODELLENMESİ ve ANALİZİ 1) İdeal Sönümleme Elemanı : a) Öteleme Sönümleyici : Mekanik Elemanların Matematiksel Modeli Basit mekanik elemanlar, öteleme hareketinde;
DetaylıBÖLÜM 4 TEK SERBESTLİK DERECELİ SİSTEMLERİN HARMONİK OLARAK ZORLANMIŞ TİTREŞİMİ
BÖLÜM 4 TEK SERBESTLİK DERECELİ SİSTEMLERİN HARMONİK OLARAK ZORLANMIŞ TİTREŞİMİ Kaynaklar: S.S. Rao, Mechanical Vibrations, Pearson, Zeki Kıral Ders notları Mekanik veya yapısal sistemlere dışarıdan bir
DetaylıKesit Tesirleri Tekil Kuvvetler
Statik ve Mukavemet Kesit Tesirleri Tekil Kuvvetler B ÖĞR.GÖR.GÜLTEKİN BÜYÜKŞENGÜR Çevre Mühendisliği Mukavemet Şekil Değiştirebilen Cisimler Mekaniği Kesit Tesiri ve İşaret Kabulleri Kesit Tesiri Diyagramları
DetaylıDİNAMİK TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ
7 TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ Adem ÇALIŞKAN Hareket veya hareketteki değişmelerin sebeplerini araştırarak kuvvetle hareket arasındaki ilişkiyi inceleyen mekaniğin bölümüne dinamik denir. Hareket, bir
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN VİSKOZİTE ÖLÇÜMÜ Viskozite, bir sıvının iç sürtünmesi olarak tanımlanır. Viskoziteyi etkileyen en önemli faktör sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça sıvıların viskoziteleri azalır.
DetaylıĐçten Yanmalı Motor Tasarımı
1-Tasarımda kıyas yapılacak motor seçimi 2- Sayfa 86 dan 99 a kadar ısıl analiz yapılacak Uygulama-1 Motor hacmi 1298 cc 1000 rpm Sıkıstırma oranı (ε) 10 2000 rpm Ne 64 kw/6000 rpm Uygulanacak Motor 3000
DetaylıBURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik
DetaylıA A A A A A A A A A A
S 2 FİZİ TESTİ. Bu testte 0 soru vardır. 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Fizik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.. Aşağıdakilerden hangisi momentum birimidir? joule joule A) B) newton saniye weber
DetaylıÖZET. Basit Makineler. Basit Makine Çeşitleri BASİT MAKİNELER
Basit Makineler Basit Makine Nedir? Günlük hayatımızda yaptığımız işleri kolaylaştırmak için bir takım araçlar kullanırız. Bir kuvvetin yönünü, büyüklüğünü ya da bir kuvvetin hem büyüklüğünü hem de yönünü
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 6 Yapısal Analiz Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 6. Yapısal Analiz Şekilde görüldüğü
DetaylıKİNETİK ENERJİ, İŞ-İŞ ve ENERJİ PRENSİBİ
KİNETİK ENERJİ, İŞ-İŞ ve ENERJİ PRENSİBİ Amaçlar 1. Kuvvet ve kuvvet çiftlerinin yaptığı işlerin tanımlanması, 2. Rijit cisme iş ve enerji prensiplerinin uygulanması. UYGULAMALAR Beton mikserinin iki motoru
DetaylıDENEY 2. Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi
DENEY 2 Statik Sürtünme Katsayısının Belirlenmesi Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Isparta-2018 Amaç 1. Kuru yüzeler arasındaki sürtünme kuvveti ve sürtünme katsayısı kavramlarının
DetaylıMekanizma Tekniği. Fatih ALİBEYOĞLU Ahmet KOYUNCU -1-
Mekanizma Tekniği Fatih ALİBEYOĞLU Ahmet KOYUNCU -1- 2 Mek. Tek. DERSİN İÇERİĞİ DERSİN AMACI Mekanizma Tekniğinde Ana Kavramlar Eleman Çiftleri Kinematik Zincirler Serbestlik Derecesi Üç Çubuk Mekanizmaları
Detaylı2. POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ 2.1. CİSİMLERİN POTANSİYEL ENERJİSİ. Konumundan dolayı bir cismin sahip olduğu enerjiye Potansiyel Enerji denir.
BÖLÜM POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ. POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ.1. CİSİMLERİN POTANSİYEL ENERJİSİ Konumundan dolayı bir cismin sahip olduğu enerjiye Potansiyel Enerji denir. Mesela Şekil.1 de görülen
Detaylı5.DENEY. d F. ma m m dt. d y. d y. -kx. Araç. Basit. denge (1) (2) (3) denklemi yazılabilir. (4)
YAYLI ve BASİ SARKAÇ 5.DENEY. Amaç: i) Bir spiral yayın yay sabitinin belirlenmesi vee basit harmonik hareket yapan bir cisminn periyodununn incelenmesi. ii) Basit sarkaç kullanılarak yerçekimi ivmesininn
DetaylıMEKANİK SİSTEMLERİN DİNAMİĞİ (1. Hafta)
MEKANİK SİSTEMLERİN DİNAMİĞİ (1. Hafta) TEMEL KAVRAMLAR Giriş Günlük yaşantımızda çok sayıda makina kullanmaktayız. Bu makinalar birçok yönüyle hayatımızı kolaylaştırmakta, yaşam kalitemizi artırmaktadır.
DetaylıMAK 4004 BİTİRME ÖDEVİ DERSİ PROJE ÖNERİSİ
- ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ Form BTP-01 (1/) BAHAR 007-008 4/01/008 Taşıt Hareket Denklemlerinin Bilgisayar Yardımıyla Çözümü 1. Taşıta etkiyen kuvvetlerin belirlenmesi. Düz harekette taşıt hareket denklemlerinin
DetaylıHareket Kanunları Uygulamaları
Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,
DetaylıNewton Kanunlarının Uygulaması
BÖLÜM 5 Newton Kanunlarının Uygulaması Hedef Öğretiler Newton Birinci Kanunu uygulaması Newtonİkinci Kanunu uygulaması Sürtünme ve akışkan direnci Dairesel harekette kuvvetler Giriş Newton Kanunlarını
DetaylıBÖLÜM 4 KARAYOLUNDA SEYREDEN ARAÇLARA ETKİYEN DİRENÇLER
BÖLÜM 4 KARAYOLUNDA SEYREDEN ARAÇLARA ETKİYEN DİRENÇLER Dinamikten bilindiği üzere belli bir yörünge üzerinde hareket eden cisimleri hareket yönünün tersi yönünde bir takım kuvvetler etkiler. Bu hareketler
DetaylıÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT
ÇEV-220 Hidrolik Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT Borularda Türbülanslı Akış Mühendislik uygulamalarında akışların çoğu türbülanslıdır ve bu yüzden türbülansın
DetaylıRULMANLI YATAKLAR 28.04.2016. Rulmanlı Yataklar
RULMANLI YATAKLAR MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-II DERS NOTU Doç.Dr. Akın Oğuz KAPTI Rulmanlı Yataklar Yataklar minimum sürtünme ile izafi harekete müsaade eden, fakat kuvvet doğrultusundaki
DetaylıSTATİK KUVVET ANALİZİ (2.HAFTA)
STATİK KUVVET ANALİZİ (2.HAFTA) Mekanik sistemler üzerindeki kuvvetler denge halindeyse sistem hareket etmeyecektir. Sistemin denge hali için gerekli kuvvetlerin hesaplanması statik hesaplamalarla yapılır.
DetaylıMADDESEL NOKTALARIN DİNAMİĞİ
MÜHENDİSLİK MEKANİĞİ DİNAMİK MADDESEL NOKTALARIN DİNAMİĞİ DİNAMİK MADDESEL NOKTALARIN DİNAMİĞİ İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ - Konum, Hız ve İvme - Newton Kanunları 2. MADDESEL NOKTALARIN KİNEMATİĞİ - Doğrusal
DetaylıBANTLI KONVEYÖRLER HAZIRLAYANLAR : GÖKHAN DURMAZ 20100254033 CEM ULUSOY 20100254032
BANTLI KONVEYÖRLER HAZIRLAYANLAR : GÖKHAN DURMAZ 20100254033 CEM ULUSOY 20100254032 TARİHÇESİ Sonsuz bantla taşıma çok eski zamanlardan beri kullanılmaktadır. 1868 yıllında İngiliz mühendis Lyster kauçukla
DetaylıDİNAMİK DERS UYGULAMALARI BAUN MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ ARALIK-2018-FİNAL ÖNCESİ
DİNAMİK DERS UYGULAMALARI BAUN MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ ARALIK-2018-FİNAL ÖNCESİ UYGULAMA-1 2 m/s hızla hareket eden tren a=(60v- 4 ) m/s 2 ivme ile hızlanmaktadır. 3 s sonraki hız ve konumunu hesaplayınız.
DetaylıVERİLER. Yer çekimi ivmesi : g=10 m/s 2
VERİLER Yer çekimi ivmesi : g=10 m/s 2 Metrik Ön Takılar sin 45 = cos 45 = 0,7 Numara Ön Takı Simge sin 37 = cos 53 = 0,6 sin 53 = cos 37 = 0,8 10 9 giga G tan 37 = 0,75 10 6 mega M tan 53 = 1,33 10 3
DetaylıÖDEV SETİ 4. 1) Aşağıda verilen şekillerde her bir blok 5 kg olduğuna göre yaylı ölçekte ölçülen değerler kaç N dir.
ÖDEV SETİ 4 1) Aşağıda verilen şekillerde her bir blok 5 kg olduğuna göre yaylı ölçekte ölçülen değerler kaç N dir. 2) a) 3 kg lık b) 7 kg lık blok iki ip ile şekildeki gibi bağlanıyor, iplerdeki gerilme
DetaylıGÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI
A. Spivakovsky ve V. Dyachkov GÖTÜRÜCÜLER (KONVEYÖRLER) VE İLGİLİ DONATIMI Çeviren Aü Münir CERİT - Mak. Y. Müh. 2. BASKI ANKARA - 1984 BÖLÜM XVI HİDROLİK GÖTÜRÜCÜLER A. ANA TÜRLER VE AMAÇ Hidrolik götürme,
DetaylıBURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:
BURULMA DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Burulma deneyi, malzemelerin kayma modülü (G) ve kayma akma gerilmesi ( A ) gibi özelliklerinin belirlenmesi amacıyla uygulanır. 2. TANIMLAMALAR: Kayma modülü: Kayma gerilmesi-kayma
DetaylıRijit Cisimlerin Dengesi
Rijit Cisimlerin Dengesi Rijit Cisimlerin Dengesi Bu bölümde, rijit cisim dengesinin temel kavramları ele alınacaktır: Rijit cisimler için denge denklemlerinin oluşturulması Rijit cisimler için serbest
DetaylıKUVVET, MOMENT ve DENGE
2.1. Kuvvet 2.1.1. Kuvvet ve cisimlere etkileri Kuvvetler vektörel büyüklüklerdir. Kuvvet vektörünün; uygulama noktası, kuvvetin cisme etkidiği nokta; doğrultu ve yönü, kuvvetin doğrultu ve yönü; modülüyse
Detaylı3.1. Basınç 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ
3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ (Ağustos 2011) 3.1. Basınç Bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvete basınç denir Basınç birimi N/m 2 olup buna pascal (Pa) denir. 1
DetaylıKayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2.
Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını 2. Kayış kasnak mekanizmalarının sınıflandırılmasını yapınız ve kısaca her sınıfın
DetaylıDEPREM HESABI. Doç. Dr. Mustafa ZORBOZAN
BETONARME YAPI TASARIMI DEPREM HESABI Doç. Dr. Mustafa ZORBOZAN Mart 2009 GENEL BİLGİ 18 Mart 2007 ve 18 Mart 2008 tarihleri arasında ülkemizde kaydedilen deprem etkinlikleri Kaynak: http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/map/tr/oneyear.html
DetaylıRijit Cisimlerin Dengesi
Rijit Cisimlerin Dengesi Rijit Cisimlerin Dengesi Bu bölümde, rijit cisim dengesinin temel kavramları ele alınacaktır: Rijit cisimler için denge denklemlerinin oluşturulması Rijit cisimler için serbest
DetaylıYUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR
Rulmanlı Yataklar YUVARLANMALI YATAKLAR I: RULMANLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Rulmanlı Yataklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Yuvarlanmalı
DetaylıDEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR
DEPREME DAYANIKLI YAPI İNŞAATI SORULAR 1- Dünyadaki 3 büyük deprem kuşağı bulunmaktadır. Bunlar nelerdir. 2- Deprem odağı, deprem fay kırılması, enerji dalgaları, taban kayası, yerel zemin ve merkez üssünü
DetaylıFizik 101: Ders 18 Ajanda
Fizik 101: Ders 18 Ajanda Özet Çoklu parçacıkların dinamiği Makara örneği Yuvarlanma ve kayma örneği Verilen bir eksen etrafında dönme: hokey topu Eğik düzlemde aşağı yuvarlanma Bowling topu: kayan ve
DetaylıDİNAMİK. Ders_10. Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü. Ders notları için: GÜZ
DİNAMİK Ders_10 Doç.Dr. İbrahim Serkan MISIR DEÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Ders notları için: http://kisi.deu.edu.tr/serkan.misir/ 2018-2019 GÜZ RÖLATİF DÖNME ANALİZİ:HIZ Bugünün Hedefleri: 1. Ötelenme
DetaylıSÜRTÜNME Buraya kadar olan çalışmalarımızda, birbirleriyle temas halindeki yüzeylerde oluşan kuvvetleri etki ve buna bağlı tepki kuvvetini yüzeye dik
SÜRTÜNME Buraya kadar olan çalışmalarımızda, birbirleriyle temas halindeki yüzeylerde oluşan kuvvetleri etki ve buna bağlı tepki kuvvetini yüzeye dik (normal) olarak ifade etmiştik. Bu yaklaşım idealize
DetaylıT.C. SÜLEYMAN DEMĐREL ÜNĐVERSĐTESĐ MÜHENDĐSLĐK FAKÜLTESĐ MAKĐNE MÜHENDĐSLĐĞĐ BÖLÜMÜ
T.C. SÜLEYMAN DEMĐREL ÜNĐVERSĐTESĐ MÜHENDĐSLĐK FAKÜLTESĐ MAKĐNE MÜHENDĐSLĐĞĐ BÖLÜMÜ MAKĐNE TEORĐSĐ VE DĐNAMĐĞĐ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI MEKANĐK TĐTREŞĐM DENEYĐ DERSĐN ÖĞRETĐM ÜYESĐ Dr. Öğretim
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ
TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ Öğr. Gör. Fatih KURTULUŞ 4.BÖLÜM: STATİK MOMENT - MOMENT (TORK) Moment (Tork): Kuvvetin döndürücü etkisidir. F 3 M ile gösterilir. Vektörel büyüklüktür. F 4 F 3. O. O F 4
DetaylıTermodinamik Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI
Termodinamik Süreçlerde İŞ ve ISI Termodinamik Hareketli bir pistonla bağlantılı bir silindirik kap içindeki gazı inceleyelim (Şekil e bakınız). Denge halinde iken, hacmi V olan gaz, silindir çeperlerine
DetaylıTablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu
BASİT MESNETLİ KİRİŞTE SEHİM DENEYİ Deneyin Amacı Farklı malzeme ve kalınlığa sahip kirişlerin uygulanan yükün kirişin eğilme miktarına oranı olan rijitlik değerin değişik olduğunun gösterilmesi. Kiriş
DetaylıBölüm-4. İki Boyutta Hareket
Bölüm-4 İki Boyutta Hareket Bölüm 4: İki Boyutta Hareket Konu İçeriği 4-1 Yer değiştirme, Hız ve İvme Vektörleri 4-2 Sabit İvmeli İki Boyutlu Hareket 4-3 Eğik Atış Hareketi 4-4 Bağıl Hız ve Bağıl İvme
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 3 Parçacık Dengesi Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 3 Parçacık Dengesi Bu bölümde,
Detaylı