Hacettepe Üniversitesi yenidoðan iþitme taramasý bulgularý

Transkript

1 Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi 2005; 48: Orijinal Makale Hacettepe Üniversitesi yenidoðan iþitme taramasý bulgularý G. Aydan Genç 1, Figen Baþar 2, Maviþ E. Kayýkçý 3, Didem Türkyýlmaz 3, Zerrin Fýrat 3, Öznur Duran 4, Özlem Ulusoy 5, Erol Belgin 6, Bilgehan Budak 7, Gülsevin Tekinalp 8, Murat Yurdakök 8, Þule Yiðit 8, Ayþe Korkmaz 9 Hacettepe Üniversitesi Týp Fakültesi 1 Odyoloji Öðretim Görevlisi, 3 Odyoloji Araþtýrma Görevlisi, 4 Odyometri Teknikeri, 6 Odyoloji Profesörü, 7 Odyoloji Yardýmcý Doçenti, 8 Pediatri Profesörü, 9 Pediatri Yardýmcý Doçenti; Serbest, 2 Odyoloji Doktoru, Baþkent Üniversitesi Hastanesi (Konya) 5 Odyoloji Uzmaný SUMMARY: Genç GA, Baþar F, Kayýkçý ME, Türkyýlmaz D, Fýrat Z, Duran Ö, Ulusoy Ö, Belgin E, Budak B, Tekinalp G, Yurdakök M, Yiðit Þ, Korkmaz A. (Departments of Audiology and Pediatrics, Hacettepe University Faculty of Medicine, Ankara, Turkey). Newborn hearing screening outcomes in Hacettepe University. Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi 2005; 48: The development of speaking and language ability in infants improves quickly in the first few months of life. Congenital hearing loss negatively affects children s speech, language, and social and cognitive ability. A newborn hearing screening program is very important for the early diagnosis of congenital hearing loss. This study reports results of the newborn hearing screening of 5,485 newborns born between March 1998-December 2003 in Hacettepe University Hospital. This hearing screening was performed in three steps using the TEOAE (Transient Evoked Otoacoustic Emissions). Method in the first step, all newborn infants were evaluated before discharge. Of these, 5,333 (97.2%) infants were found to have normal hearing; 141 (2.5%) infants were not brought to followup. Eleven (0.20%) infants were found to have bilateral severe sensorineural hearing loss. The rate of hearing loss determined in this study is similar to that reported in the literature. Key words: newborn, hearing loss, hearing screening. ÖZET: Bebeklerin konuþma ve lisan yetenekleri yaþamýn ilk birkaç ayýnda hýzlý geliþir. Konjenital iþitme kaybý, çocuðun konuþma, lisan, sosyal ve biliþsel becerilerini olumsuz yönde etkiler. Konjenital iþitme kaybýnýn erken tanýsýnda yenidoðan iþitme taramasý büyük önem taþýr. Bu çalýþmada Mart 1998-Aralýk 2003 tarihleri arasýnda Hacettepe Üniversitesi Hastanesi nde zamanýnda doðan ve yenidoðan iþitme taramasý yapýlan 5485 bebeðin bulgularý sunuldu. Ýþitme taramasý, TEOAE (Transient Evoked Otoacoustic Emissions) yöntemi ile üç basamaklý olarak yapýldý. Birinci basamakta, bebekler hastaneden taburcu olmadan deðerlendirildi. Birinci ve ikinci basamakta toplam 5333 (%97.2) bebek geçti, 141 (%2.6) bebek ise kontrole getirilmedi. Çalýþmada 11 (%0.20) bebeðe bilateral ileri derecede sensörinöral iþitme kaybý tanýsý kondu. Çalýþmada elde edilen iþitme kaybý oraný literatür ile uyumlu bulundu. Anahtar kelimeler: yenidoðan, iþitme kaybý, iþitme taramasý. Yenidoðanlarda iþitme taramasý, ileri ve çok ileri derecede iþitme kaybý olan bebeklerin mümkün olduðunca erken, en ucuz þekilde ve kesin olarak taný almasýný amaçlar 1-5. Saðlýklý yenidoðanlarda görülen konjenital iþitme kaybý oraný % arasýnda deðiþir 1,2,6-10. Baþarýlý bir yenidoðan iþitme taramasý programý, linguistik, emosyonel, sosyal ve kognitif geliþimin baþarýsýný engelleyecek iþitme kayýplarýnýn tanýsýný saðlayacaktýr 6-8,11,12. Yenidoðan iþitme taramalarýnda, yaygýn olarak uyarýlmýþ otoakustik emisyon (EOAEs; Evoked Otoacoustic Emissions) ve iþitsel beyin sapý cevabý (ABR; Auditory Brainstem Response) ölçümleri tek tek ya da birlikte kullanýlýr 1,2,4,13,14. Uyarýlmýþ otoakustik emisyonlarýn iþitme taramasýnda en çok kullanýlan iki þekli vardýr. Bunlar TEOAE (Transient Otoacoustic Emissions) ve DPOAE

2 120 Genç ve ark. Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi Nisan - Haziran 2005 (Distortion Product Otoacoustic Emissions) testleridir. Her ikisi de yenidoðan iþitme taramalarýnda baþarýyla kullanýlmasýna raðmen TEOAE, DPOAE ye göre teknik olarak daha basit, test süresinin daha kýsa olmasý ve çok hafif derecedeki iþitme kayýplarýný bile ortaya çýkarmasý sebebiyle daha çok tercih edilir 15,16. Ülkemizde yenidoðan iþitme taramasý ilk olarak Hacettepe Üniversitesi ve Marmara Üniversiteleri nin Týp Fakülteleri Odyoloji Bölümlerinde yapýlmaya baþlanmýþtýr. Günümüzde baþta Ankara, Ýstanbul, Ýzmir olmak üzere bazý üniversite hastanelerinde de iþitme taramasý yapýlmaktadýr yýlýnda Hacettepe Üniversitesi Rektörlüðü ile Baþbakanlýk Özürlüler Ýdaresi Baþkanlýðý ve Saðlýk Bakanlýðý arasýnda imzalanan bir protokolle doðum hastanelerinde de yenidoðan iþitme taramasý yapýlmasýnýn temelleri atýlmýþtýr. Söz konusu bu protokol, günümüzde yenidoðan iþitme taramalarýnýn ülke çapýnda yaygýnlaþtýrýlmasýný amaçlayan Ulusal Yenidoðan Ýþitme Taramasý Kampanyasý nýn çekirdeðini oluþturmaktadýr. Ülkemizde yenidoðan iþitme taramalarýnýn baþlamasý ve yaygýnlaþtýrýlmasýna öncülük etmiþ olan Hacettepe Üniversitesi nin ilk beþ yýllýk verilerini kapsamasý açýsýndan önemli olan sunduðumuz çalýþmada elde edilen bulgularýn, kullanýlan tarama protokolünün ve tarama koþullarýnýn literatür bilgileri ile beraber tartýþýlmasý amaçlanmýþtýr. Materyal ve Metot Çalýþmamýza, Mart 1998 Aralýk 2003 tarihleri arasýnda Hacettepe Üniversitesi Hastanesi nde zamanýnda doðmuþ 5485 bebek alýndý. Ýþitme taramalarý, çalýþma günleri bebek hastaneden taburcu olmadan yapýldý. Tatil günlerinde taburcu olan bebeklerin ailelerine, en geç 15 gün içerisinde bebeklerine iþitme taramasý yapýlmasý gerektiðine iliþkin yazýlý belge verildi ve getirilen bebeklere iþitme taramasý yapýldý. Ýþitme taramalarý, hastanemizin Odyoloji Bölümü nde deneyimli yedi odyoloji uzmaný ve bir odyometri teknikeri tarafýndan yapýldý. Ýþitme taramalarý, bebek uykudayken beþikte ya da annesinin kucaðýnda veya hareketsiz ve sakin bir durumdayken yapýldý. Prob yerleþiminde bebeðin dýþ kulak yolunun büyüklüðü dikkate alýndý. Ölçümde 4 gr lýk problarýn 3 mm ya da 4 mm lik prob ucu kullanýldý. Bebeðin her iki kulaðýnda da geçme kriteri elde edildiði zaman taramadan geçti kabul edildi, tek kulaðýnda geçme kriterini saðlayan bebekler tekrar test için çaðrýldý. Ýþitme taramalarý, 51 db SPL (Sound Pressure Level) çevre gürültüsüne sahip, sadece iþitme taramasý yapýlmasý için seçilen ve dizayn edilen odada yapýldý. Bebeklerin iþitme taramasý TEOAE yöntemi ile Otodynamics ILO 88, Madsen Capella ve Interacoustic Echo Port otoakustik emisyon cihazlarý kullanýlarak yapýldý. Tarama testinden geçme kriteri olarak; ILO 88 ve Capella otoakustik emisyon cihazlarý için en az 3 frekans bandýnda en az 3 db HL emisyon cevabý elde edilmesi alýndý. Echo Port otoakustik emisyon cihazýnda ise otomatik olarak geçti sonucu alýnmasý geçme kriteri olarak kabul edildi. Taramadan geçmeyen bebeklerin orta kulaklarýnda sývý olup olmamasý, kulak zarýnýn bütünlüðü, orta kulak basýncý ve akustik refleks arký konusunda bilgi vermesi için timpanometrik deðerlendirme ve akustik refleks ölçümleri Interacoustic AZ7 ve AT22 impedansmetre cihazlarý ile yapýldý. Serbest alanda Hz arasýnda frekanslara olan davranýþsal cevaplarý ve iþitsel refleks cevaplarý Interacoustic AC30 odyometre cihazý ile tanýya yönelik ABR ölçümleri ise Medelec Synergy Oxford Instruments Medical Systems Devision ABR cihazý ile yapýldý. TEOAE testi ile yapýlan iþitme taramalarý, üç basamaklý protokolle yapýldý. Birinci basamakta; bebeðe iki taraflý ölçüm yapýldý ve iki taraflý emisyon cevabý alýnan bebeklerin taramadan geçtiði kabul edildi. Bir ya da iki taraflý emisyon cevabý elde edilemeyen bebekler test tekrarý için 15 gün sonraya çaðrýldý. Ýkinci basamakta; bir ya da iki taraflý kalan bebeklere tekrar ölçüm yapýldý. Ýkinci kontrolde iki kulaðýndan da geçen bebekler taramadan geçti kabul edildi. Ýkinci basamakta tek ya da iki taraflý kalan bebeklerin otoskopik muayenesi bir uzman hekim tarafýndan yapýldý. Muayene sonucunda TEOAE cevabýný etkileyebilecek dýþ kulak yolu ve/veya orta kulakla ilgili debris ya da otit gibi bir sorun varlýðýnda gerekli tedavi ve öneriler verildi. TEOAE cevabýný etkileyebilecek dýþ kulak yolu ve orta kulaða iliþkin sorunun varlýðý ortadan kaldýrýldýktan sonra da cevap alýnamamasý durumunda bebek iki aylýk olduðunda kontrole çaðrýldý. Üçüncü basamakta; kalan bebeklere kulak burun boðaz muayenesi, timpanometrik deðerlendirme, serbest alanda davranýþsal test yöntemleri ve

3 Cilt 48 Sayý 2 Hacettepe Üniversitesi Yenidoðan Ýþitme Taramasý Bulgularý 121 ABR ölçümlerini içeren deðerlendirme yapýldý. Bu basamakta ayrýntýlý deðerlendirme sonucunda iþitme kaybý olan bebeklerin kesin tanýlarýnýn konmasý hedeflendi. Tarama sonuçlarý yazýlý olarak ailelere verildi ve bebeklerin tarama bulgularý Ýþitme Taramasý Ýzlem Formu na iþlendi. Bulgular Toplam 5485 bebeðe yapýlan iþitme taramasýnda 5026 (%91.6) bebek birinci basamakta geçti. Ýkinci basamakta deðerlendirilmek üzere kontrole çaðrýlan 459 (%8.4) bebeðin 307 (%5.6) tanesi ikinci basamakta geçti, 112 (%2.1) bebek ise kontrole getirilmedi. Geriye kalan 40 (%0.70) bebek üçüncü basamakta ayrýntýlý deðerlendirilmek için tekrar kontrole çaðrýldý. Bu basamakta 29 (%0.50) bebek kontrole getirilmezken, 11 (%0.20) bebeðe ileri/ çok ileri derecede bilateral sensörinöral iþitme kaybý tanýsý kondu (Tablo I). Ýþitme kaybý tanýsý konan bebeklerden ikisine altý aylýkken iþitme cihazý takýldý. Ekonomik nedenlerle, dört bebeðe yedi aylýkken, üç bebeðe dokuz aylýkken iþitme cihazlarý takýlabildi. Geriye kalan iki bebeðe ise sosyal güvenlik kurumlarý ile ilgili bürokratik iþlemler ve ailenin maddi sýkýntýlarý nedeniyle iþitme cihazý takýlamadý. Ýþitme cihazý kullanan dokuz bebeðin eðitimleri özel eðitim kurumlarýnda devam etmektedir. Tartýþma Konjenital iþitme kaybý, yaklaþýk olarak Hz frekans aralýðý içinde 30 db den daha fazla ise bebeðin normal konuþma ve lisan geliþiminin yaný sýra kognitif ve davranýþsal geliþimini de engeller 1,5,12, Konjenital iþitme kayýplarýnýn erken taný ve rehabilitasyonu bebeðin tüm geliþim alanlarýndaki baþarýsý için zorunludur 12,22. Baþarýlý bir yenidoðan iþitme taramasý programý, bebeðin geliþim alanlarýndaki baþarýsýný engelleyecek olan iþitme kayýplarýna erken dönemde taný konmasýný saðlayacaktýr. Ýþitme taramasý programlarýnda, bebek üç aylýk olmadan önce iþitme kaybýna taný konmasý ve bebek altý aylýkken tedaviye baþlanmasý beklenir 8,12. Gerek anne- babalar, gerekse hekimler yaþamýn birinci yýlýnda ileri derecede iþitme kaybý olan bebeði tanýmada yeterince baþarýlý olamamaktadýr 7. Bunun yaný sýra sadece iþitme kaybý açýsýndan risk faktörleri olan bebeklerin deðerlendirilmesi ile ileri derecede iþitme kaybý olan bebeklerin yaklaþýk olarak yarýsý saptanabilir 8. Bu nedenlerle yenidoðan iþitme taramasýnýn yaygýnlaþtýrýlmasý büyük önem taþýr. Ýþitme taramalarýnda genellikle uyarýlmýþ otoakustik emisyon formlarýndan TEOAE testi ile ABR testi kullanýlýr. Uyarýlmýþ otoakustik emisyonlar, iç kulaktaki dýþ tüy hücrelerinin verilen uyarana karþý oluþturduklarý ve dýþ kulak yolundan ölçülebilen akustik eko þeklindeki cevaptýr. Bu cevabýn her iki kulakta da varlýðý, dýþ tüy hücrelerinin normal fonksiyonunu ve 40 db den daha fazla iþitme kaybý olmadýðýný gösterir 12,15,18,23. Yenidoðan iþitme taramalarýnda yirmi yýlý aþkýn bir süredir kullanýlmakta olan ABR, klik uyarana beyinsapý iþitsel yolunun ve iþitme sinirinin verdiði elektriksel cevabýn deðerlendirilmesi ilkesine dayanýr 4. Otoakustik emisyonlar invasiv deðildir, kolay uygulanýr, kýsa sürede kayýt yapýlýr; maliyeti düþük ve duyarlýlýðý yüksektir 12. Otoakustik emisyon cevabý, otomatik ABR cevabýna göre daha kýsa zamanda elde edilir ve elektrot gereksinimi olmadýðý için daha pratiktir. Buna karþýlýk, otomatik ABR özellikle bebeklerde yaþamýn ilk saat içinde görülebilen orta kulak sývýsý ya da kulak kanalýndaki debris den etkilenmediði için bu dönemde yapýlan taramalarda önemli yer tutar 1. Tablo I. Çalýþmaya alýnan bebeklerin bulgularý Deðerlendirilen Geçen Kontrole çaðrýlan Kontrole gelmeyen 1. Basamak 5485 (%100)* 5026 (%91.6)* 459 (%8.4)* 2. Basamak 459 (%8.4)* 307 (%5.6)* 40 (%0.7)* 112 (%2.1)* 3. Basamak 40 (%0.7)* 11 (%0.2)* 29 (%0.5)* Kesin iþitme kaybý 11 (%0.2)* * Çalýþmaya alýnan 5485 bebek içindeki yüzdedir.

4 122 Genç ve ark. Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi Nisan - Haziran 2005 Yenidoðan iþitme taramalarýnda kullanýlacak olan tarama protokolü büyük önem taþýmaktadýr. Baþlangýçtan itibaren, yenidoðan iþitme taramalarýnda uygulanan protokoller ve ölçüm parametreleri deðiþiklik gösterse de literatürdeki farklý çalýþmalarda birbirinden çok anlamlý derecede farklýlýk göstermeyen deðiþik protokollerin uygulandýðý görülmüþtür. Yenidoðan iþitme taramalarýnda sýklýkla TEOAE testi ile üç basamaklý tarama protokolü uygulanmaktadýr 9,17,24,25. Ulaþýlabilen literatürde TEOAE testi ile iki basamaklý ya da TEOAE ve ABR testlerinin bir arada kullanýlmasýný içeren protokollerin yaný sýra DPOAE ve ABR testlerinin bir arada kullanýldýðý protokolün uygulandýðý çalýþmaya da rastlanmýþtýr 13,26,27. Son yýllarda iþitme taramalarýnda ABR testinin tek baþýna kullanýlmasý dikkati çekicidir 28,29. Klinikte uygulanan ölçümlerin esas alýndýðý protokollerin yaný sýra soru formu ile ya da ev ortamýnda gönüllü kiþiler aracýlýðýyla yenidoðan iþitme taramasýnýn yapýldýðý çalýþmalara da rastlanmaktadýr 30,31. Kullandýðýmýz protokol tüm dünyada yaygýn olmakla birlikte son zamanlarda TEOAE testinin yaný sýra ABR testinin bir arada ya da tek baþýna yer almaya baþladýðý bir gerçektir. ABR testinin alýndýðý protokollerde, TEOAE testini olumsuz yönde etkileyen faktörlerin varlýðýnda bebek kontrol testine çaðrýlmaksýzýn ABR ile cevap alýndýðý taktirde iþitme taramasý yapýlmýþ olmaktadýr. Bunun yaný sýra santral iþitsel süreçlere iliþkin sorunlarýn tanýnmasýnda da ABR testi deðerli bilgiler vermektedir. Bunlarla birlikte elektrot yerleþim zorunluluðu olmasý, daha uzun süre istemesi, mutlaka bebeðin uyku halinde iken ölçüm yapýlmasý gibi nedenler ABR testinin dezavantajlarý arasýndadýr. Protokolümüzde kullandýðýmýz TEOAE testinin basit, kolay ve kýsa süreli olmasý, ölçüm için bebeðin sakin olmasýnýn yeterli olmasý gibi faktörler bu test yönteminin yenidoðan iþitme taramalarýndaki deðerini arttýrmaktadýr. Ancak tüm bunlarla birlikte özellikle santral iþitsel süreç sorunu olan hastalarýmýza daha erken dönemde taný konmasý ve þehir dýþýndan gelen hastalarýmýza daha kýsa sürede sonuç verilmesi, izlem sürecinde hasta kaybýmýzýn daha az olmasý ve her iki test yönteminin farklý alanlara iliþkin bilgi vermesi sebebiyle uyguladýðýmýz protokole bundan sonra birinci basamakta TEOAE testinin yaný sýra taramada kullanýlan ABR testinin de dahil edilmesi hedeflenmiþtir. Ýleriki çalýþmalarýmýzda birinci ve ikinci basamakta kalan bebek sayýsý ile kontrole gelmeyen bebek sayýlarýnýn bu çalýþma ile karþýlaþtýrýlmasý, ABR testinin protokole erken alýnmasýnýn etkisi ortaya çýkacaktýr. Bu çalýþmamýzda izlenemeyen 141 vakanýn protokol deðiþikliði yapýlmasýndan sonra çok daha az oranda olacaðýný umuyoruz. Yenidoðan iþitme taramasý ile ilgili çalýþmalarda farklý gruptaki bebeklerin çalýþmaya alýndýðý görülmüþtür. Bazý çalýþmalarda sadece saðlýklý doðan bebekler çalýþmaya alýnýrken sadece yenidoðan yoðun bakým ünitesinde yatan bebeklerin alýndýðý çalýþmalar da vardýr 9,13,25,27,29. Yenidoðan yoðun bakým ünitesinde yatan bebekler ile saðlýklý yenidoðan bebeklerin ya da iþitme kaybý riski olan ve olmayan bebeklerin iþitme taramasý sonuçlarýnýn karþýlaþtýrýldýðý yayýnlara da rastlanmaktadýr 17,27,29. Saðlýklý yenidoðanlara iliþkin sonuçlarýmýzý verdiðimiz çalýþmamýzda bebeklerin risk faktörüne sahip olup olmadýðý dikkate alýnmaksýzýn hepsine iþitme taramasý yapýlmýþtýr. Halen yenidoðan yoðun bakým ünitesindeki bebeklerimizin iþitme taramalarý ise daha farklý bir protokolle yapýlmaktadýr. Bu nedenle sunduðumuz çalýþmada bunlara iliþkin sonuçlara deðinilmemiþtir. Ýþitme taramalarýnda bebeðin taramadan geçmesi için iki taraflý cevap elde edilmesi yaygýn olarak destek bulan bir yaklaþým olmakla birlikte tek taraflý cevap elde edilmesinin geçme kriteri olarak alýnmasýna da rastlanmaktadýr 13,17,24,25,28,31. Tek taraflý cevap alýndýðýnda diðer kulaða ölçüm yapýlmamasýnýn, o kulaktaki olasý bir unilateral iþitme kaybýný ihmal edeceðini düþünmekteyiz. Ýki taraflý cevabýn geçme kriteri olarak kabul edildiði çalýþmamýzýn bulgularýnda unilateral iþitme kaybý olan bebeðimiz olmamasýna raðmen yenidoðan iþitme taramalarýnýn iki taraflý yapýlmasý gerektiðini savunmaktayýz. Yenidoðan iþitme taramalarýnda genel yaklaþým, taramanýn bebek taburcu olmadan önce yapýlmasýdýr 9,13,24,25, Ancak bebek taburcu olduktan sonra iþitme taramasý yapýlmasýna seyrek de olsa rastlanmaktadýr 17,31. Bebek 24 saatlikken bile iþitme taramasýnda cevap alýnabilmesi nedeniyle taburcu olmadan bebeðin deðerlendirilmesinin zaman açýsýndan ekonomik olduðunu ve bebeðin tekrar hastaneye getirilmeme riskini ortadan kaldýracaðýný düþünmekteyiz. Yenidoðan iþitme taramasý sonrasýnda konjenital iþitme kayýplarýna iliþkin verilen deðerler,

5 Cilt 48 Sayý 2 Hacettepe Üniversitesi Yenidoðan Ýþitme Taramasý Bulgularý 123 bilateral iþitme kaybý için % , unilateral iþitme kaybý için % arasýnda deðiþmektedir 17,24,25,27-29,31. Çalýþmamýzýn sonucunda elde ettiðimiz bilateral iþitme kaybý oraný %0.20 dir. Elde ettiðimiz bu bulgu ülkemizdeki iþitme kaybý oranýnýn dünya literatürü ile uyumlu olduðunu göstermektedir 1,12,24,29,31. Yenidoðan iþitme taramasý yapan kiþilerin, iþitme taramasý ve taramada kullanýlan cihazlarla ilgili olarak eðitim görmüþ olmalarý gerektiði savunulur 13,17,24,25,27,28. Çalýþmalarda, iþitme taramalarýnýn odyolog, saðlýk teknisyenleri, hemþireler, hemþirelik okulu ve odyoloji öðrencileri veya gönüllüler tarafýndan yapýldýðý belirtilmektedir 13,24,25,27-29,31. Çalýþmamýzda taramalar, bu konuda eðitim almýþ ve deneyimli yedi odyolog ve bir odyometri teknikeri tarafýndan yapýldý. Ülkemizde de iþitme taramasý programlarýnýn baþlatýldýðý devlet hastanelerinde odyometri teknikeri ve hemþireler verilen eðitim sonrasýnda iþitme taramasý yapmaktadýrlar. Ancak öðrenci ve gönüllülerin iþitme taramasýnda görev almasý ülkemizde yaygýn deðildir. Ýþitme taramasýnýn yapýldýðý ortamdaki çevre gürültüsü fazla olduðu taktirde TEOAE cevaplarý maskenelecektir. Bu nedenle tarama yapýlan test odasýnýn gürültü düzeyi ölçümün güvenirliði açýsýndan önemlidir 15,32,33. Ýþitme taramasýnýn sessiz mekanlarda yapýlmasý vurgulanmakta ve çevresel gürültü düzeyi 60 db SPL den daha düþük ortamlarda ölçüm yapýlmasý önerilmektedir 25, Çalýþmamýzda bebeklerin tümünün iþitme taramasý ölçümleri, kliniðimizde iþitme taramasý için özel olarak seçilmiþ ve düzenlenmiþ, TEOAE ölçümüne uygun çevresel gürültü düzeyine sahip odada yapýlmýþtýr. Hafif dereceden çok ileri dereceye kadar iþitme kaybý olan çocuklara altý aylýktan önce cihaz verildiði zaman üç yaþýndaki ekspresif lisan testleri normal sýnýrlar içinde olmaktadýr. Yenidoðan iþitme taramasý olmadan iþitme kaybýnýn taný yaþý ortalama olarak aya kadar uzar. Ýþitme kaybýna yaþamýn erken döneminde taný konulmadýðýnda, temel lisan, sosyal ve kognitif becerilerinin kazanýlmasý, sonraki dönemlerde de okul uyumu ve sosyal bütünleþme zor olmaktadýr 25. Ýþitme kaybý tanýsý koyduðumuz 11 bebeðimizi, iþitme cihazý takýlmasý ve eðitime baþlamasý konusunda deðerlendirdiðimizde sadece ikisinin hedefe uygun olduðunu görmekteyiz. Ýþitme kaybý olan tüm bebeklere altý aylýk olmadan taný konulabilmesine raðmen ailelerin maddi imkansýzlýklarý ve sosyal güvenlik kurumlarýnýn farklý ya da olumsuz uygulamalarý iþitme cihazý takma yaþýnda gecikmeye neden olmuþtur. Çalýþmamýzda 11 bebeðin ikisi altý aylýkken, dördü yedi aylýkken üçü dokuz aylýkken iþitme cihazlarýný kullanmaya baþlamýþlardýr, ancak iki bebek önerilmesine raðmen halen iþitme cihazý kullanmaya baþlamamýþtýr. Ülkemizin sosyoekonomik koþullarý bu açýdan yenidoðan iþitme taramasýnýn hedefine tam olarak ulaþmasýný zorlaþtýrmaktadýr. Bunun yaný sýra aileler iþitme kaybýndan daha erken dönemde haberdar olduklarý için geçen zaman içinde çocuklarýna cihaz takamamalarý onlarý daha çok üzüntüye ve sýkýntýya düþürmektedir. Bu konunun çözüme kavuþmasý için uzmanlarýn, ailelerin ve bu konu ile ilgili herkesin üzerine düþeni yapmasýyla ülkemizde yenidoðan iþitme taramalarý gerçek anlamda hedefine ulaþacaktýr. KAYNAKLAR 1. Hahn M, Lamprecht-Dinnesen A, Heinecke A, et al. Hearing screening in healthy newborns: feasibility of different methods with regard to test time. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1999; 51: Thompson DC, McPhillips H, Davis RL, Lieu TL, Homer CJ, Helfand M. Universal newborn hearing screening: summary of evidence. JAMA 2001; 286: Nekahm D, Weichbold V, Welzl-Mueller K, Hirst- Stadlmann A. Improvement in early detection of congenital hearing impairment due to universal newborn hearing screening. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2001; 59: Doyle KJ, Burggraaff B, Fujikawa S, Kim J. Newborn hearing screening by otoacoustic emissions and automated auditory brainstem response. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1997; 41: Kennedy CR, Kimm L, Dees DC, et al. Otoacoustic emissions and auditory brainstem responses in the newborn. Arch Dis Child 1991; 66: Oudesluys-Murphy AM, Van Straaten HL, Bholasingh R, Van Zanten GA. Neonatal hearing screening. Eur J Pediatr 1996; 155: Chu K, Elimian A, Barbera J, Ogburn P, Spitzer A, Quirk JG. Antecedents of newborn hearing loss. Obstet Gynecol 2003; 101: American Academy of Pediatrics. Task Force on Newborn and Infant Hearing. Newborn and infant hearing loss: detection and intervention. Pediatrics 1999; 103: Hatzopoulos S, Pelosi G, Petruccelli J, et al. Efficient otoacoustic emission protocols employed in a hospitalbased neonatal screening program. Acta Otolaryngol 2001; 121:

6 124 Genç ve ark. Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Dergisi Nisan - Haziran Vohr BR, Oh W, Stewart EJ, et al. Comparison of cost and referral rates of three universal newborn hearing screening protocols. J Pediatr 2001; 139: Newton VE, Liu X, Ke X, Xu L, Bamford JM. Evaluation of the use of a questionnaire to detect hearing loss in babies in China. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1999; 48: Paludetti G, Ottaviani F, Fetoni AR, Zuppa AA, Tortorolo G. Transient evoked otoacoustic emissions(teoaes) in newborns: normative data. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1999; 47: Thornton AR, Kimm L, Kennedy CR. Methodological factors involved in neonatal screening using transientevoked otoacoustic emissions and automated auditory brainstem response testing. Hear Res 2003; 182: Gabbard SA, Northern JL, Yoshinaga-Itano C. Hearing screening in newborns under 24 hours of age. Semin Hear 1999; 20: Kemp DT, Ryan S, Bray P. A guide to effective use of otoacoustic emissions. Ear Hear 1990; 11: White KR, Vohr BR, Behren TR. Universal newborn hearing screening using transient evoked otoacoustic emissions: results of Rhode Island Hearing Assessment Project. Semin Hear 1993; 14: Jakubikova J, Kabatova Z, Zavodna M. Identification of hearing loss in newborns by transient otoacoustic emissions. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2003; 67: American Academy of Pediatrics. Joint Committee on Infant Hearing Position statement. Pediatrics 1995; 95: Lyon DJ, Lyon ME. Early detection of hearing loss. Can J Public Health 1982; 73: Pappas DG. A study of the high risk registry for sensorineural hearing impairment. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1983; 91: Parving A. Epidemiology of hearing loss and audiological diagnosis of hearing impairment in childhood. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1983; 5: Levi H, Adelman C, Geal-Dor M, et al. Transient evoked otoacoustic emissions in newborns in the first 48 hours after birth. Audiology 1997; 36: Probst R, Lonsbury-Martin BL, Martin GK. A review of otoacoustic emissions. J Acoust Soc Am 1991; 89: Lin CY, Huang CY, Lin CY, Lin YH, Wu JL. Communitybased newborn hearing screening program in Taiwan. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2004; 68: Lin HC, Shu MT, Chang KC, Bruna SM. A universal newborn hearing screening program in Taiwan. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2002; 63: Yoon PJ, Price M, Gallagher K, Fleisher BE, Messner AH. The need for long-term audiologic follow-up of neonatal intensive care unit (NICU) graduates. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2003; 67: Cox LC, Toro MR. Evolution of a universal infant hearing screening program in an inner city hospital. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2001; 59: Iwasaki S, Hayashi Y, Seki A, et al. A model of twostage newborn hearing screening with automated auditory brainstem response. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2003; 67: Rouev P, Mumdzhiev H, Spiridonova J, Dimov P. Universal newborn hearing screening program in Bulgaria. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2004; 68: Poulakis Z, Barker M, Wake M. Six month impact of false positives in an Australian infant hearing screening programme. Arch Dis Child 2003; 88: Owen M, Webb M, Evans K. Community based universal neonatal hearing screening by health visitors using otoacoustic emissions. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2001; 84: F157-F Stevens JC, Webb HD, Hutchinson J, Connell J, Smith MF, Buffin JT. Click evoked otoacoustic emissions in neonatal screening. Ear Hear 1990; 11: Johnsen NJ, Bagi P, Elberling C. Evoked acoustic emissions from human ear. III. Findings in Neonates. Scand Audiol 1983; 12: