İLKÖĞRETİM BİRİNCİ SINIFA DEVAM EDEN ÇOCUKLARIN SOSYAL UYUM VE BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Transkript

1 T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EV YÖNETİMİ ANA BİLİM DALI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ BİLİM DALI İLKÖĞRETİM BİRİNCİ SINIFA DEVAM EDEN ÇOCUKLARIN SOSYAL UYUM VE BECERİLERİNİN İNCELENMESİ Gülcan SUNGUR Yüksek Lisans Tezi Danışman Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay YILDIRIM DOĞRU Konya

2 i

3 ii T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü BİLİMSEL ETİK SAYFASI Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm. Gülcan SUNGUR

4 iii

5 iv ÖNSÖZ İnsan sosyal bir varlıktır. Yaşadığı çevreyle sürekli iletişim içerisindedir. Bu iletişim sürecinde, sosyal uyum ve becerilere sahip olan; diğer bireylerle iyi ilişkiler kurabilen bireyler, kendileriyle ve çevreleriyle barışık yaşarlar. Sosyal uyum ve becerilerin gelişiminde, çevre önemli bir faktördür. İlköğretim dönemindeki çocukların, çevre koşullarından etkilendiği birçok araştırmayla ortaya konmuştur. Çocuğun sosyal uyum ve becerileri doğum öncesinde başlayarak aileyle şekillenir. İlk çocukluk döneminde, iyi bir aile ortamında yetişen, uyumlu ilişkiler içinde, sevgi, güven ve anlayış ile büyüyen çocuğun gelişimi sağlıklı olur. İlköğretim döneminin en önemli uyarıcısı olan ailedeki; anne babanın yaşı, öğrenim düzeyi, kardeşlerin sayısı, doğum sırası, çocukların sosyal uyum ve becerileri öğrenmelerinde önemli birer unsurdur. Bununla birlikte çocuğun; cinsiyet, okul öncesi eğitim alma durumu ve süresi etkenlerinin de sosyal uyum ve beceri gelişiminde belirleyici etkisinin olup olmadığı birçok araştırmaya konu olmuştur. Yapılan bu araşırmada; ilköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların, sosyal uyum ve becerilerini; cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi gibi faktörlerin etkileyip etkilemediği incelenmiştir. Bu araştırmada birçok kişinin katkısı söz konusudur. Öncelikle araştırmam süresince yardımını esirgemeyen her konuda destek olan danışmanım, Sayın Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay Yıldırım DOĞRU ya, araştırmamın istatistiksel çalışmalarında yardımcı olan Sayın Hüseyin KAVAS a, araştırmamın her aşamasında beni yüreklendiren ve desteğini esirgemeyen değerli dostum Sayın Gül ERGİŞİ ye, ayrıca araştırma yaptığım okuldaki öğretmen arkadaşlarıma, sevgili öğrencilere ve ailelerine,

6 v Bu eğitimi almaya başladığım andan itibaren manevi desteğini esirgemeyen aileme; sabır ve anlayışla her zaman yanımda olup, yoğun çalışma tempomu benimle paylaşan, Sevgili eşim Hasan SUNGUR a, araştırmam süresince sevgilerini hissettirerek, onlara ayırmam gereken zamandan fedakarlık eden biricik yavrularım, Nigar, Nezih ve Senih e, Gönülden teşekkürlerimi sunarım Konya, 2010 Gülcan SUNGUR

7 vi T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Öğrencinin Tezin Adı Adı Soyadı Gülcan SUNGUR Numarası Ana Bilim / Bilim Dalı Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Ana Bilim Dalı Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bilim Dalı Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay YILDIRIM DOĞRU İlköğretim Birinci Sınıfa Devam Eden Çocukların Sosyal Uyum Ve Becerilerinin İncelenmesi ÖZET Bu araştırmada, ilköğretim birinci sınıf çocuklarının, cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, çocuğun ilköğretime başlamadan önce okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresinin, sosyal uyum ve becerilerde bir farklılaşmaya neden olup olmadığının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmanın bağımlı değişkenleri, ilköğretim 1. sınıf öğrencilerinin sosyal uyum ve becerileridir. Bağımsız değişkenleri ise cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, çocuğun ilköğretime başlamadan önce okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresidir. Bu araştırmanın çalışma evreni; öğretim yılında İstanbul İli Beylikdüzü İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Çağ Fatih ilköğretim okuluna devam eden birinci sınıf öğrencileridir. Araştırma İstanbul İli Beylikdüzü İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Çağ Fatih ilköğretim okuluna devam eden 136 kız, 141 erkek olmak üzere toplam 277 ilköğretim birinci sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak, çocukların sosyal uyum ve becerilerini belirlenebilmesi için, Walker-McConnell Sosyal

8 vii Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) ve Alt Ölçekleri ile çocuklara ilişkin bilgileri elde etmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 12 paket programı yardımı ile değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel analizi bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenler üzerindeki etkisini ortaya koyacak bir model içinde ele alınmıştır. Araştırma verilerinin analizinde t testi, Levene nin eşit varyans analizi ve Scheffe testi kullanılmıştır. Cinsiyet, kardeş sayısı, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi ve çocuğun ilköğretime başlamadan önce okul öncesi eğitim alma durumu değişkeninin ölçülmesinde t testi ve varyans analizi; doğum sırası, baba öğrenim düzeyi ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi değişkeninin analizinde ise scheffe testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde manidarlık düzeyi 0.05 olarak belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda çocukların baba öğrenim düzeyi, okul öncesi eğitim alma durumu, okul öncesi eğitime devam etme süresi değişkenlerinin, Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) ve alt ölçekler toplam puan ortalamaları açısından, sosyal uyum ve becerileri olumlu etkilediği saptanmıştır(p<0.05). Cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, baba yaşı, anne öğrenim düzeyi değişkenlerinin, Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC- SYOUÖ) ve alt ölçekler toplam puan ortalamaları açısından, sosyal uyum ve becerilerilerinde anlamlı bir ilişkinin olmadığı saptanmıştır(p>0.05).

9 viii T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü Öğrencinin Adı Soyadı Gülcan SUNGUR Numarası Ana Bilim / Bilim Dalı Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Ana Bilim Dalı Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bilim Dalı Danışmanı Yrd. Doç. Dr. Safiye Sunay YILDIRIM DOĞRU Tezin İngilizce Adı The Assement Of Social Adaptation and Skills Of The First Grade Pupils SUMMARY The aim of this research was to assess whether differences in gender, number of siblings, birth order, parents age and education, pupils pre-school education and duration affect Social Adaptation and the variations in Social Skills of the first grade students in primary school. The dependent variables were the first grade students Social Adaptation and Social Skills; the independent variables were gender, numbers of siblings, birth order, parents age/education, the students pre-school education and duration. The subjects used in this study were students attending Çağ Fatih Primary School under the liability of the Ministry of Education in Istanbul, Beylikduzu. A total of 277 students were studied with a division of 134 girls and 141 boys. The data collection method Walker McConnel Social Efficency and Social Adaptation Scale (WMC- SYOUÖ) and Sub-scales were utilized to measure the students Social Adaptation and Skills. Furthermore the Personal Information Form, which is developed by the researcher Walter McConnel, was used to obtain the data about the students. The complied data was assessed using the help of SPSS 12 packet program.

10 ix The statistical analysis of the independent variable were handled in a model which shows the effects on dependent variables. In the analysis of the research data, T test Equal Variance Analysis and Scheffe Test of Levene was used. T Test was used to evaluate the variables of gender, number of siblings, parents age, mother education and the students pre-school education; The Scheffe Test was used for analysing birth order, father education and the duration of the students preschool education. The significance level in the data analysis is identified as The results determined that according to the Walker McConnel Social Efficency and Social Adaptation Scale and sub-scales, the variables parents education, pre-school education and duration all averaged (p<0.05), proving that these variables have a positive effect on Social Skills. Furthermore the research also concluded that the variables of gender, number of siblings, birth order, parents age and education level have no any reasonable effect on Social Adaptation and Skills (p>0.05).

11 x İÇİNDEKİLER BİLİMSEL ETİK SAYFASI... ii YÜKSEK LİSANS TEZİ KABUL FORMU..... iii ÖNSÖZ iv ÖZET.. vi SUMMARY viii İÇİNDEKİLER x TABLOLAR LİSTESİ. xix BÖLÜM I...1 GİRİŞ...1 Problem...1 Amaç...3 Alt Amaçlar...3 Araştırmanın Önemi...9 Sayıltılar...12 Sınırlılıklar...12 Tanımlar...12 BÖLÜM II...14 İLGİLİ YAYIN VE ARAŞTIRMALAR Okul Çocuklarının Tanımı, Önemi, Gelişim Alanlarına Göre Özellikleri Okul Çocuklarının Tanımı Okul Çocuklarının Önemi Okul Çocuklarını Gelişim Alanlarına Göre Özellikleri Zihin Gelişimi Dil Gelişimi Fiziksel ve Motor Gelişim Sosyal Gelişim Yaşlara Göre Sosyal Gelişim Dönemleri Yaş (Bebeklik) Dönemi Yaş (İlk Çocukluk) Dönemi Yaş (Son Çocukluk) Dönemi Yaş (Ergenlik) Dönemi Sosyal Uyum ve Becerinin Tanımı ve Önemi Sosyal Uyumu Etkileyen Faktörler Kalıtsal Faktörler Çevresel Faktörler Aile Okul Arkadaşlık İlişkileri Sosyo Ekonomik Düzey Kitle iletişim Araçları İlgili Araştırmalar Türkiye de Yapılan Araştırmalar...67

12 5.2. Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar...72 BÖLÜM III...78 YÖNTEM...78 Araştırma Modeli...78 Evren ve Örneklem...78 Veri Toplama Araçları...84 Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ)...84 Ölçek Hakkında Genel Bilgi...84 Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması:...85 Kişisel Bilgi Formu...86 Verilerin Toplanması ve Analizi...87 Verilerin Toplanması...87 Verilerin Analizi...87 BÖLÜM IV...89 BULGULAR İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayısının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? xi

13 2.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları xii

14 5.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeyinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?. 111 xiii

15 7.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okul Öncesi Eğitim Alma Durumunun Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?..121 xiv

16 BÖLÜM V TARTIŞMA ve YORUM İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayısının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? xv

17 3.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? xvi

18 xvii 6. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeyinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okul Öncesi Eğitim Alma Durumunun Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?...151

19 xviii 8.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?..157 BÖLÜM VI SONUÇ ve ÖNERİLER KAYNAKÇA EKLER Ek 1: Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği Ek 2: Walker-Mcconnell Sosyal Yeterlik Ve Okul Uyum Ölçeğinin Kullanılabileceğine Dair İzin i Ek 3: Ailelere Uygulanan Kişisel Bilgi Formu Ek 4: Araştımanın Yapıldığı Okuldan Alınan İzin Yazısı ÖZGEÇMİŞ...193

20 xix TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyet Durumlarına Göre Dağılımları 79 Tablo 2 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin Kardeşi Sayılarına Göre Dağılımı...80 Tablo 3 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasına Göre Dağılımları.80 Tablo 4 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Annelerinin Yaşlarına Göre Dağılımları...81 Tablo 5 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Babalarının Yaşlarına Göre Dağılımları 81 Tablo 6 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Annelerinin Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımları.82 Tablo 7 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Babalarının Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımları.82 Tablo 8 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin Okulöncesi Eğitim Alıp Almama Durumlarına Göre Dağılımları...83 Tablo 9 Okulöncesi Eğitime Devam Etmeyen, Okulöncesi Eğitime 1Yıl Devam Eden ve 2 Yıl ve Daha Fazla Devam Eden İlköğretim l.sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Sürelerine Göre Dağılımı..83 Tablo 10. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Cinsiyete Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları.90 Tablo 11. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Kardeş Sayısına Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları..93 Tablo 12. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Doğum Sırasına Göre Ortalama ve Scheffe Değerleri 96

21 xx Tablo 13. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Anne Yaşlarına Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları.100 Tablo 14. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Baba Yaşlarına Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları..103 Tablo 15. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Anne Öğrenim Düzeylerine Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları Tablo 16. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Baba Öğrenim Düzeylerine Göre Ortalama ve Scheffe Değerleri.110 Tablo 17. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin WMC-SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Okul Öncesi Eğitim Alma Durumuna Göre t Testi ve Levene Eşit Varyans Testi Sonuçları Tablo 18. Okul Öncesi Eğitime Devam Etmeyen, Okulöncesi Eğitime 1 Yıl Devam Eden ve 2 Yıl ve Daha Fazla Devam Eden İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin WMC- SYOUÖ Toplam ve Alt Ölçek Puanlarının Ortalama ve Scheffe Değerleri 118

22 1 BÖLÜM I GİRİŞ Problem Gelişim bir bütündür. Fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişim arasında sıkı bir bağ bulunmaktadır. Çocuk dünyaya sosyalleşmiş olarak gelmez, sosyalleşme süreci boyunca grubun kurallarına ve değerlerine uymayı öğrenir ve değerler sistemini benimser. Bu öğrenme bütün yaşam boyunca sürer. Bu süreçte bireyin çevresindeki diğer insanlarla ilişkileri ve diğer çevre faktörleri bireyin sosyal uyumu üzerinde etkili olur (Başal, 2003). Eğitim çocuk doğar doğmaz ailede başlar, okul içinde ve dışında yapılan eğitim ve öğretimle birlikte yaşam boyu sürer. Çocuk doğumdan itibaren içine girdiği sosyal, kültürel ortama ve çevresine uyum sağlamaya çalışır. Çocuğun içinde yaşadığı topluma uyum sağlayabilmesi ve toplumla bütünleşebilmesi, onun toplumda geçerli olan sosyal davranışları edinmesiyle gerçekleşir. Bu anlamda sosyal uyum, bireylerin ve çocukların belirli bir grubun öteki üyelerinin değerlerini, davranışlarını ve inançlarını kazandıkları süreç olarak tanımlanmıştır (Gander ve Gardiner, 2001). Bu süreçte eğitimin önemli görevi, öğrencilere insanın uyum sürecini tüm gerçekleri ve ilkeleriyle anlatmaktır (Kaplan 1965). (Geçtan 1999). Kendisiyle uyum içinde olan insanın başkalarına dostça yaklaşabilmekle birlikte tek başına kalacağını bilse de haklarını koruma ve savunma adına savaşma cesaretini göze alabilme özelliğine sahip insan olarak tanımlar. Bireyin başkaları ile iyi ilişkiler kurmasında, toplumsal kurallara uymasında, sorumluluk yüklenebilmesinde, başkalarına yardım etmesinde, haklarını kullanabilmesinde sosyal becerilerin önemi büyüktür (Çubukçu ve Gültekin, 2000). Sosyal becerilerde yetersiz olan çocuklar yaşamları boyunca kişiler arası ilişkilerinde,

23 2 duygusal alanlarda, okul yaşamlarında ve mesleki başarılarında çeşitli problemlerle karşılaşmaktadırlar. Bu problemlerin yaşanmaması için çocukların sosyal beceri düzeylerinin arttırılıp, toplumsallaşmalarının sağlanması gerekmektedir. (Antia and Kreimeyer, 1988). Çocuğun ilk yıllarındaki sosyal uyum ve becerilerinin gelişimi, daha sonraki yıllardaki sosyal uyum ve becerilerinin temelini oluşturur. Başkalarını gözlemleyerek ve onları taklit ederek davranış biçimleri kazanan çocuk için, anne-babanın onunla kurduğu iletişim ve eğitiminde izlediği tutum, çocuğun yaşayacağı sosyal uyum ve becerilerinin boyutunu önemli ölçüde şekillendirir. Güvenli, sıcak bir aile ortamında sevgiyle büyüyen çocuk, toplumun normlarını, günlük yaşamla ilgili bilgi-becerileri ve yaşama uyum sağlamayı öğrenir (Güler, 1994). İlköğretim dönemi çocukları için okul, çocuk için yeni ve karmaşık bir sosyal çevreye girmek, birey olarak toplumda yer almak, dış dünyaya açılmak demektir (Korkmazlar,1995). Okul ortamında çocuklar sadece yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan bilgileri almazlar. Bu bilgilerin yanında hem kendileri hem de diğer insanlarla sağlıklı iletişim kurabilmeleri için gerekli olan sosyal ve duygusal gelişim için çeşitli olanaklara ulaşırlar. Okul sosyal bir ortamdır. Bu ortamda öğrenciler hem arkadaşları hem de öğretmenleri ile kurdukları iletişim sayesinde sosyal becerilerini geliştirmekte ve duygusal anlamda da sağlıklı bireyler olma yolunda ilerlemektedirler. Öğrenciler, okul çağına gelene kadar aile ve çevreden gelen uyarıcılarla sosyal ve duygusal açıdan şekillenmektedirler. Okul çağında ise toplumsal açıdan sosyal ve duygusal uyum sorunları yaşamayan bireyler olarak yetişme yönünde uyarıcılar alırlar. Bu yöndeki ilk önemli adımlar ilköğretim çağında atılır(özden, 2006). İlköğretimde başarısız olan çocuklara bakıldığında bu başarısızlığın nedenlerinin her zaman bilişsel yetersizlikler olmadığı çocuğun başarılı olabilmesi için, sosyal uyum ve becerilerinin de iyi gelişmiş olmasının gerektiği bilinmektedir..bu dönemde, sosyal gelişimleri bilinçli ve dengeli bir şekilde desteklenen çocukların, ileriki yıllarda sosyal

24 3 uyum, beceri ve başarı düzeylerinin artarak, yaşamlarında emin adımlarla ilerledikleri görülmüştür. Ülkemizde, sosyal uyum ve beceriler, çocuğun gelişiminde ve eğitiminde sosyal uyum ve becerilerin yeri ve önemi, sosyal uyum ve beceri programları, sosyal uyum ve becerinin farklı eğitim kademelerinde öğrencilerin başarı düzeylerine etkileri gibi pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmanın da cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne-baba yaşı, anne-baba öğrenim düzeyi, çocuğun okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi gibi değişkenlerin, sosyal uyum ve beceriye olan etkilerini ortaya çıkararak, bu alanda yapılan çalışmalara katkıda bulunacağı umulmaktadır.. Amaç Bu araştırmanın genel amacı; ilköğretim birinci sınıfa devam eden çocukların sosyal uyum ve becerilerinin değerlendirilmesi; cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası, anne-baba yaşı, anne-baba öğrenim düzeyi, çocuğun okul öncesi eğitim alma durumu ve okul öncesi eğitim kurumuna devam etme süresi gibi değişkenlerin, sosyal uyum ve beceri düzeylerini etkileyip etkilemediğini belirlemektir. Alt Amaçlar Genel amaca bağlı olarak aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır: 1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 1.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?

25 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 1.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 1.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Cinsiyetlerininin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayısının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 2.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 2.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 2.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 2.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Kardeş Sayılarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?

26 5 3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 3.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 3.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 3.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 3.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Doğum Sırasının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 4.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 4.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?

27 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 4.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 5. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 5.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 5.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 5.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 5.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Yaşlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 6. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeyinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları

28 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 6.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 6.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 6.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Anne Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 7. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 7.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 7.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?

29 İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 7.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Baba Öğrenim Düzeylerinin Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 8. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okul Öncesi Eğitim Alma Durumunun Walker- McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 8.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 8.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 8.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 8.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitim Alma Durumlarının Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır?

30 9 9. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Etme Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçek Puan Ortalamaları ve Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları İle İlgili Dağılımları 9.1. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Öğretmen Tercihli Sosyal Davranış (AÖ1) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 9.2. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Akran Tercihli Sosyal Davranış (AÖ2) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 9.3. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Okula Uyum Davranış (AÖ3) Alt Ölçeği Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? 9.4. İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerin Okulöncesi Eğitime Devam Süresinin Walker-McConnell Sosyal Yeterlik ve Okul Uyum Ölçeği (WMC-SYOUÖ) Alt Ölçekler Toplam Puan Ortalamaları Arasında Anlamlı Düzeyde Farklılık Var mıdır? Araştırmanın Önemi Eğitimin temel amacı, bireyin içinde yaşadığı topluma etkin ve dengeli bir uyum yapmasını sağlamaktır. Burada kastedilen bireyin toplumsal isteklere koşulsuz uyumu değil, etkin gelişimi için gerekli yaşantıları sağlayarak, kendisi ve toplum için yararlı olacak davranışların, onda oluşturulmasıdır (Oğuzkan ve Oral, 1997). Bireyin iç ve dış güçleri dengeleme çabası uyum süreci olarak tanımlanır ve uyum, bireysel çabayı ve başarıyı gerektirir. Bireyi değişen ve gelişen bir duruma bir başkası