Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 88, Şubat 2019, s ISSN: Doi Number:

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 88, Şubat 2019, s ISSN: Doi Number: Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Dr. Gülay TEMİZ Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Gelişimi Bölümü gtemiz@selcuk.edu.tr Öznur GÜLDAĞ Özel Sevgi Çiçeği Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Çocuk Gelişimci, oznurguldag@hotmail.com ARAP-ALEVİ ANNELERİN FONKSİYONEL OLMAYAN GEBELİK, DOĞUM, LOHUSALIK VE BEBEK BAKIMI UYGULAMALARININ YAŞ VE BİLGİ ALMA DURUMLARINA GÖRE İNCELENMESİ (MERSİN İLİ ÖRNEĞİ) Öz Bebeğin korunmasında, bakımı ve fiziksel ihtiyaçlarının karşılanmasında en güven duyduğu kişi annesidir. Annenin yetiştiği kültür ve bebek bakımına yönelik bilgi aldığı kaynaklar bebeğin bakımına yönelik inançları oluşturmakta ve bakım uygulamalarını etkilemektedir. Bu çalışmada toplumsal bir yapı içinde yer alan Arap Alevi annelerin fonksiyonel olmayan gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımı uygulamalarının yaş ve bilgi alma durumlarına göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma genel tarama modeline dayalı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Mersin de yaşayan Arap-Alevi inancına mensup, yaşları 20 ile 41 ve üzerinde değişen (N=150) anneler oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak annelerin gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımına yönelik inanç ve uygulamalarını ölçmek için Yalçın (2011) tarafından geçerliği ve güvenirliği geliştirilen Fonksiyonel Olmayan İnanç ve Uygulamalar Ölçeği uygulanmıştır. Ayrıca araştırmada, annelerin yaşları ve bebek bakımına yönelik bilgi alma durumlarını belirlemek için kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 23.0 paket programı kullanılmış olup anlamlılık düzeyi 0.05 olarak belirlenmiştir.

2 Anahtar kelimeler: Alevilik, Gebelik, Doğum, Lohusalık, Bebek bakımı, Uygulama THE RESEARCH OF ARABIAN-ALAWITE MOTHERS NON FUNCTIONAL PREGNANCY, BIRTH, PUERPERALITY AND BABY CARE APPLICATIONS ACCORDING TO CONDITION OF AGE AND GETTING INFORMATION SITUATION (EXAMPLE OF MERSİN PROVINCE) Abstract New born babies trust mostly their mothers in their protection, caring and fullfilling physical needs. The mothers growed cultures and the sources,they get information about caring babies establish their beliefs for infant care and also effect their practices, implementations. In this study, researching of Arabian-Alawite mothers, who are in social structure, non functıonal pregnancy, birth, puerperality and baby care applications according to condition of age and getting information situation is aimed The samples of this research are the mothers who are Arabian- Alewites and their ages are ranging between 20 and 41 and above (N=150). In this research, as a data collection tool and for measuring the mothers pregnancy, birth, puerperality and baby care beliefs and applications, A Non Fuctional Belief and Application Scale which has performed reliability and validity, is used. Also, in this research for determining the age of the mothers and receiving information about their baby care, personal informations forms are used.spss 23.0 package program is used in the analysis of datas and the significance level is determined as GİRİŞ Keywords: Alewites, Pregnancy, Birth, Postpartum, Infant Care and Practice Arap Alevileri, 8. yüzyılın başından itibaren Suriye, Irak, Suudi Arabistan topraklarından Anadolu ya göç etmeye başlamışlardır (Verde, 2018). Alevi kavramı ise Hz. Ali nin şehit edilmesinden sonra onun soyundan gelen insanlar için çoğu zaman bir son ad olarak kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye dâhil olmak üzere dünyanın her yerinde Hz. Ali nin soyundan gelen insanlar için kullanılan Alevi kavramı, Arapçada Ali ye ait, Ali ye mensup anlamlarına gelmektedir (Özdemir, 2017, s ). Arap Aleviliği inancı ile kültürü iç içe geçmiş olarak görülmektedir. Bunun sebebi Arap Aleviliği inancında dinin yaşama geçirilmesinde doğallık bulunmasındandır (Verde, 2018). Kültür kavramı üzerine yapılan tanımlar çoğu kez, insan gruplarının üretimlerini de içeren belli başlı kazanımlarını, deneyimlerini, tarihi süreç içerisinde geliştirdikleri sembolleri, kuşaktan kuşağa aktarılan davranış kalıplarını içermektedir (Aktan & Tutar, 2007). Aleviliğin kültürel geçmişi Arapça olan yazılı kaynakların herkes tarafından okunamamasından kaynaklı olarak çoğu zaman sözlü olarak kuşaktan kuşağa taşınmıştır. Alevilikte kültür ve inançların sözlü yolla aktarılması dinin zorlanmadan, doğal olarak yaşanmasını etkilediği gibi bebek bakımı ve çocuk yetiştirme gibi birçok konuyu da etkilemiştir. Arap Alevi toplumu inançlarını yaşama geçirmiş bir toplumdur, bu nedenle bebek bakımı ve çocuk yetiştirmeyi kapsayan dini hükümlerle uygulananlar arasında çok büyük farklılıklar yoktur. Bebek bakımı ve çocuk yetiştirmeye yönelik dini hükümler genel hatlarıyla, bebeğin

3 doğumundan sonra ilk kez yıkanması, bebeğin emzirilmesi, bebeğin tebrik edilmesi, bebeğe isim takılması, doğumdan gelen ilk saçın tıraş edilmesi, erkek çocuğun sünneti ve çocuğun terbiyesi konularını kapsamaktadır (Verde, 2018) Araştırmanın Konusu Günümüzde bebek bakımına yönelik farklı inanç ve uygulamaların bulunduğu görülmektedir. Bu farklılıkların temelinde kültürün nesilden nesile aktarılması ve kültürün görelilik özelliğiyle topluma göre değişkenlik göstermesi bulunmaktadır. Araştırmanın konusu, çoğu sözlü kaynaklar aracılığıyla günümüze kadar ulaşan ve Türkiye de önemli bir kültürel yapıya sahip olan Arap Alevi inancına bağlı annelerin, yaş ve bilgi alma durumlarının fonksiyonel olmayan gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımı uygulamaları üzerindeki etkisinin incelenmesine dayanmaktadır. 2. YÖNTEM Bu araştırma, veri toplama araçlarına dayalı bilgilerin kullanılması ile tarama modeline bağlı olarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini, Mersin de en az bir kez doğum yapmış, Arap Aleviliği inancına bağlı olan, yaşları 20 ile 41 ve üstü arasında değişen anneler oluşturmaktadır. Bu annelere Yalçın (2011) tarafından geçerlik ve güvenirliği yapılmış olan Fonksiyonel Olmayan İnanç ve Uygulamalar Tutum Ölçeği uygulanmıştır. 150 Arap Alevi anne ile görüşülerek Fonksiyonel Olmayan İnanç ve Uygulamalar Tutum Ölçeği nin doldurulması ile gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımı uygulamalarına ilişkin bilgiler alınmıştır. Annelerin yaş ve gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumu bilgilerinin frekans ve yüzdeleri incelenmiştir. Bunun yanında ölçekten elde edilen bilgiler ile annelerin yaş ve bilgi alma durumları arasındaki fark puanlarının anlamlılığı da tek yönlü Anova analizi ile incelenmiştir Fonksiyonel Olmayan İnanç ve Uygulamalar Tutum Ölçeği Yalçın (2011) tarafından geliştirilen bu ölçek, anne adaylarının kendi sağlıkları ve bebek bakımındaki etkisiz ve zararlı uygulamalara yönelik tutumlarını belirlemektedir. Ölçek dört alt boyutlu likert tipi bir tutum ölçeğidir. Ölçeğin alt boyutlarını oluşturmak için görüşme formu uygulanmıştır (n=199). Ön uygulamalardan elde edilen verilerin açıklayıcı faktör analizi için uygunluğu Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) katsayısı ve BatlettSphericity küresellik testi ile incelenmiştir. Ön denemelerin ardından yeniden düzenlenen ölçek, gebelik (23 madde), doğum (8 madde), lohusalık (9 madde) ve bebek bakımına ilişkin (18 madde) olmak üzere dört alt boyut ve toplam 58 maddeden oluşmuştur. Alt boyutlardaki maddelerin faktör yük değerleri,22 ile,58 arasında değişmektedir. Toplam varyansı açıklama oranı %49 ve cronbachalpha güvenirlik katsayısı ise,87 bulunmuştur. 3. BULGULAR Tablo 1: Annelerin Yaşlarına Göre Frekans Analizi Yaş Sıklık Yüzdelik Geçerli Yüzdelik ,0 8, ,0 8,0

4 ,3 15, ,3 15,3 41 yaş ve üstü 80 53,3 53,3 Toplam ,0 100,0 Tablo 1 incelendiğinde araştırmanın örneklemini oluşturan annelerden 12 si yaş arasında olup toplam anne sayısının %8 ini, yaş arası 12 anne toplam annelerin %8 ini, yaş arası toplam 23 anne toplam annelerin %15,3 ünü, bunun yanında yaş arası olan anneler de toplam annelerin %15,3 ünü, 41 yaş ve üstü olan anne sayısı ise 80 olmakla birlikte toplam annelerin %53,3 ünü oluşturduğu görülmektedir. Tablo 2: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumuna Göre Frekans Analizi Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumu Sıklık Yüzdelik Geçerli Yüzdelik Almadım 20 13,3 13,3 Aile büyüklerinden aldım 58 38,7 38,7 Yazılı kaynaklardan aldım 17 11,3 11,3 387 Sağlık personelinden aldım 42 28,0 28,0 sosyal medya vb.) 13 8,7 8,7 Toplam ,0 100,0 Tablo 2 incelendiğinde araştırmanın örneklemini oluşturan, herhangi bir kaynaktan bilgi almadığını belirten 20 anne toplam annelerin %13,3 ünü, aile büyüklerinden bilgi aldığını belirten 58 anne toplam annelerin %38,7 sini, yazılı kaynaklardan bilgi alan 17 anne toplam annelerin %11,3 ünü, sağlık personelinden bilgi alan 42 anne de toplam annelerin %28 ini, geri kalan 13 anne ise diğer (İnternet, tv, broşür, kaynaklardan bilgi aldığını belirterek toplam annelerin %8,7 sini oluşturduğu gözlenmiştir. Tablo 3: Annelerin Yaşları ve Gebeliğe İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi Df Ortalaması F p Gruplar arasında 1,627 4,407,989,416 Gruplar içinde 59, ,412 Toplam 61,

5 Tablo 3 e bakıldığında araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin yaşları arasında gebeliğe ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre farklılık bulunmamaktadır (p > 0,05). Tablo 4: Annelerin Yaşları ve Doğuma İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi Ortalaması F P Gruplar arasında 7, ,832 2,276,064 Gruplar içinde 116, ,805 Toplam 124, Tablo 4 e bakıldığında araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin yaşları arasında doğuma ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre farklılık bulunmamaktadır (p > 0,05). Tablo 5: Annelerin Yaşları ve Lohusalığa İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi 388 Ortalaması F p Gruplar arasında 5, ,441 1,781,136 Gruplar içinde 117, ,809 Toplam 123, Tablo 5 incelendiğinde araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin yaşları arasında lohusalığa ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre farklılık bulunmamaktadır (p > 0,05). Tablo 6: Annelerin Yaşları ve Bebek Bakımına İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi Ortalaması F P Gruplar arasında 4, ,080 1,599,178 Gruplar içinde 97, ,676 Toplam 102,

6 Tablo 6 ya bakıldığında araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin yaşları arasında bebek bakımına ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre farklılık bulunmamaktadır (p > 0,05). Tablo 7: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumu ve Gebeliğe İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi Ortalaması F P Gruplar arasında 6, ,612 4,262,003 Gruplar içinde 54, ,378 Toplam 61, Tablo 7 incelendiğinde araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin bilgi alma durumları arasında gebeliğe ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p< 0,05). Tablo 8: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumu ve Doğuma İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi 389 Ortalaması F P Gruplar arasında 8, ,073 2,597,039 Gruplar içinde 115, ,799 Toplam 124, Tablo 8 e bakıldığında araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumları arasında doğuma ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır (p > 0,05). Tablo 9: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumu ve Lohusalığa İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi Ortalaması F P Gruplar arasında 12, ,019 3,942,005 Gruplar içinde 111, ,766 Toplam 123,

7 Tablo 9 incelendiğinde araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin bilgi alma durumları arasında lohusalığa ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p< 0,05). Tablo 10: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumu ve Bebek Bakımına İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalar Arasında Tek Yönlü Anova Analizi Sonuçları Ortalaması F P Gruplar arasında 22, ,630 10,237,000 Gruplar içinde 79, ,550 Toplam 102, Tablo 10 incelendiğinde araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin bilgi alma durumları arasında bebek bakımına ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p< 0,05). Tablo 11: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumları ile Gebeliğe İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamaları Yapma Durumlarının Tukey Testi ile Karşılaştırılması 390 (I) Gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumunuz nedir? (J)Gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumunuz nedir? Ortalama Farkı (I-J) p Almadım Aile büyüklerinden aldım -,14738,887 Yazılı kaynaklardan aldım -,48312,126 Sağlık personelinden aldım -,53094 *,015 sosyal medya vb.) -,49058,191 Aile büyüklerinden aldım Almadım,14738,887 Yazılı kaynaklardan aldım -,33574,281 Sağlık personelinden aldım -,38356 *,019 sosyal medya vb.) -,34320,401 Sağlık personelinden aldım Almadım,53094 *,015 Aile büyüklerinden aldım,38356 *,019 Yazılı kaynaklardan aldım,04782,999

8 sosyal medya vb.), ,000 Sağlık personelinden aldım -, ,000 Varyansların homojenliği testi sonucuna göre varyansların eşit olduğu sonucuna ulaşılmış ve Post-Hoc test istatistiklerinden Tukey testi seçilmiştir. Tablo 11 incelendiğinde gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi almadığını söyleyen anneler ile sağlık personelinden bilgi alan annelerin gebeliğe ilişkin verdiği cevapların farklılık gösterdiği görülmektedir. Yine Tablo- 11 den anlaşıldığı üzere aile büyüklerinden bilgi alan annelerin verdiği cevaplar sağlık personelinden bilgi alan annelere göre farklılık gösterdiği görülmektedir. Başka bir ifadeyle sağlık personelinden bilgi alan anneler ile bilgi almayan veya bilgiyi aile büyüklerinden alan anneler arasında verilen cevapların farklılık gösterdiği söylenebilmektedir. Tablo 12: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumları ile Lohusalığa İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamaları Yapma Durumlarının Tukey Testi ile Karşılaştırılması (I)Gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumunuz nedir? (J)Gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumunuz nedir? Ortalama Farkı (I-J) p 391 Aile büyüklerinden aldım Almadım, ,000 Yazılı kaynaklardan aldım -,69766 *,035 Sağlık personelinden aldım -,39548,169 -,71999,077 Yazılı kaynaklardan aldım Almadım,72026,097 Aile büyüklerinden aldım,69766 *,035 Sağlık personelinden aldım,30217,748 -, ,000 Tablo 12 incelendiğinde aile büyüklerinden bilgi alan annelerin lohusalığa ilişkin verdiği cevaplar ile yazılı kaynaklardan bilgi alan annelerin verdiği cevaplar arasında farlılık olduğu görülmektedir. Tablo 13: Annelerin Gebelik, Bebek Bakımı Hakkında Bilgi Alma Durumları ile Bebek Bakımına İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamaları Yapma Durumlarının Tukey Testi ile Karşılaştırılması (I) Gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumunuz nedir? (J)Gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumunuz nedir? Ortalama Farkı (I-J) P

9 Almadım Aile büyüklerinden aldım -,18113,880 Yazılı kaynaklardan aldım -,93513 *,002 Sağlık personelinden aldım -,85381 *,000-1,00185 *,003 Aile büyüklerinden aldım Almadım,18113,880 Yazılı kaynaklardan aldım -,75400 *,003 Sağlık personelinden aldım -,67268 *,000 -,82072 *,006 Yazılı kaynaklardan aldım Almadım,93513 *,002 Aile büyüklerinden aldım,75400 *,003 Sağlık personelinden aldım,08132,995 -,06672,999 Sağlık personelinden aldım Almadım,85381 *,000 Aile büyüklerinden aldım,67268 *, Yazılı kaynaklardan aldım -,08132,995 -,14804,973 Almadım 1,00185 *,003 Aile büyüklerinden aldım,82072 *,006 Yazılı kaynaklardan aldım,06672,999 Sağlık personelinden aldım,14804,973 Tablo 13 incelendiğinde gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi almayan annelerin bebek bakımına yönelik verdiği cevaplar ile yazılı kaynaklardan, sağlık personelinden ve diğer kaynaklardan bilgi alan annelerin verdiği cevaplar arasında farklılık olduğu görülmektedir. Aile büyüklerinden bilgi alan annelerin verdiği cevaplar ile yazılı kaynaklardan, sağlık personelinden ve diğer kaynaklardan bilgi alan annelerin verdiği cevaplar arasında da farklılık olduğu görülmektedir. Yine Tablo-13 ten anlaşıldığı üzere yazılı kaynaklardan bilgi alan anneler ile bilgi almayan ve aile büyüklerinden bilgi alan annelerin cevapları arasında farklılık olduğu görülmektedir. Sağlık personelinden bilgi alan annelerin verdiği cevaplar ile bilgi almayan ve aile büyüklerinden bilgi alan annelerin cevapları arasında da farklılık görülmektedir. Diğer (İnternet, tv, broşür, kaynaklardan bilgi alan annelerin verdiği cevaplar ile aile büyüklerinden bilgi alan annelerin cevapları arasında farklılık olduğu görülmektedir.

10 4. SONUÇ Anadolu nun kültürel yapısı, farklı yaşayışları ve inanç sistemlerini içinde bulunduran bir zenginlik olarak karşımıza çıkmakta ve Alevilik kavramı toplumsal süreçleri içeren bir kavram olması nedeniyle de bu kavram ele alınırken aile, kadın ve çocuk yetiştirme gibi toplumsal olguları da göz önünde tutulmalıdır (Yalçın, 2016, s. 91). Buna bağlı olarak Mersin ilinde Arap Alevi annelerle yapılan bu çalışmada gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımı ile ilgili inanç ve uygulamalar annelerin yaş ve bilgi alma durumlarına göre incelenmiştir. Bulgular bölümünde bulunan Tablo 3, Tablo 4, Tablo 5 ve Tablo 6 incelendiğinde örneklemi oluşturan annelerin yaşları ile gebeliğe, doğuma, lohusalığa ve bebek bakımına ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmalarına göre anlamlı bir farklılık bulunmadığı görülmektedir. Ancak, Dinç in (2005) çalışması sonucunda da annelerin çoğunun genç anne olması, eğitim seviyelerinin düşük olması ve annelerin çocuk bakımı hakkındaki bilgileri büyüklerinden öğrenmesi ve sağlık güvencelerinin olmamasının çocukların bakımında geleneksel uygulamaları artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Tablo 7 incelendiğinde araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumları ile gebeliğe ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmaları arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Bununla birlikte Doğan, Yiğit, & Erdoğan ın (2013) yaptıkları bir çalışmada da annelere doğum öncesi bebek bakımı ile ilgili eğitim verilmesi, annenin kendini daha iyi hissetmesini, rahatlamasını ve kaygılarının azalmasını sağladığı ve yenidoğan bakımı ile ilgili bilgi ve becerilerini arttırarak sorunların önlenmesinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. 393 Tablo 9 ve Tablo 10 daki sonuçlara bakıldığında araştırmanın örneklemini oluşturan annelerin gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi alma durumları ile lohusalık ve bebek bakımına ilişkin fonksiyonel olmayan uygulamaları yapmaları arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Başka bir ifadeyle annelerin bilgi alma durumlarının bebek bakımında önemli olduğu görülmektedir. Şahin & Yurdakul un (2012) yaptığı çalışmada da gebelik öncesi dönemde annenin; yaşam şekli, beslenme, kronik hastalıkların kontrolü ve ilaç kullanımı ile ilgili olarak sağlık çalışanlarınca yapılan öneriler ve tıbbi girişimler bu dönemde gebelik, doğum ve doğum sonu sürecini sorunsuz geçirmesi için faydalı olacağı söylenmektedir. Tablo 11, Tablo 12 ve Tablo 13 incelendiğinde, örneklemi oluşturan annelerin gebelik, bebek bakımı hakkında bilgi aldığı kaynaklara göre fonksiyonel olmayan gebelik, lohusalık ve bebek bakımı uygulamaları karşılaştırılmıştır. Buna göre bilgi alınan kaynağın önemli olduğu ve annelerin fonksiyonel olmayan uygulamalarında etkili olduğu görülmüştür. Aynı şekilde Karadağ ın (2008), yaptığı araştırmanın sonucunda da gebelere lohusalık bakımı ve bebek bakımı konusunda verilen eğitimin, annelerin bilgi düzeyini arttırdığı, doğum sonrası komplikasyonları önlemede ve anne sütü ile beslemede etkili olduğu belirlenmiştir. Bebeklerin bakımında en büyük görev anne ve babaya düşmektedir ancak ailenin deneyim eksiklikleri ya da yanlış inanış ve bilgileri bazen bebeğe zarar verebilecek derecede olabilmektedir (Şalk Vatandaş, 2004). Bu yüzden doğum öncesinde doğru bilgilerle aileye eğitim verilmesi büyük önem taşımaktadır. Yalçın ın (2011) Karaman ilinde yaptığı bir çalışmada anne adaylarının gebelik, lohusalık ve bebek bakımına ilişkin fonksiyonel olmayan inanç ve uygulamalarının Anne Sağlığı ve Bebek Bakımı Eğitimi Programından (ASBEP) etkilenip etkilenmediği araştırılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; ASBEP programının deneme grubundaki anne adaylarının gebelik, doğum, lohusalık ve bebek bakımına ilişkin fonksiyonel ol-

11 mayan inanç ve uygulamalarındaki tutumlarında olumlu gelişmeler sağladığı, anne sağlığı ve bebek bakımına ilişkin bilgi düzeyini yükselttiği görülmektedir. Sonuç olarak, aileye doğumdan önce güvenilir kaynaklardan eğitim ve öneriler verilerek ailenin bebeğe hazırlanması ve bebek bakımını kolaylaştırıcı eğitimlerin doğru bir şekilde verilmesi, annelerin düzenli olarak takip edilmesi ve yanlış uygulamalar hakkında bilgilendirilmesi bebek ve anne sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. KAYNAKLAR Aktan, C. C., & Tutar, H. (2007). Bir Sosyal Sabit Sermaye Olarak Kültür. Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 6 (20), Dinç, S. (2005). Șanlıurfa Merkezde Bulunan 4 Numaralı Sağlık Ocağı na Kayıtlı 0-1 Yașında Çocuğa Sahip Olan Annelerin Çocuklarının Bakımında Uyguladıkları Geleneksel Uygulamalar. Hemșirelikte Araștırma Geliștirme Dergisi, 1 (2), Doğan, N., Yiğit, R., & Erdoğan, S. (2013). Annelere Doğum Öncesinde Verilen Yenidoğan Bakımı ile İlgili Eğitimin Doğum Öncesi ve Doğum Sonrasında Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (6), Karadağ, F. (2008). Gebelere Lohusalık ve Bebek Bakımı Konusunda Verilen Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Afyon. 394 Özdemir, A. R. (2017). A'dan Z'ye Alevilik Başlangıç Kitabı. Ankara: Kripto Basım Yayım Dağıtım. Rençber, F. (2012). Adıyaman'da Alevilik. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Ünversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı, İstanbul. Şahin, M., & Yurdakul, M. (2012). Gebelik Öncesi Danışmanlık. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 20 (1), Şalk Vatandaş, N. (2004). Bebek Bakımında Aileye Öneriler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 13 (1), 6-8. Verde, A. (2018, Ağustos 14). Verde, A. (2018, Ağustos 09). Yalçın, H. (2016). Alevi Kültüründe Çocuk Yetiştirme ve Kadının Konumu. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velì Araştırma Dergisi (79), Yalçın, H. (2011). Anne Adaylarına Verilen Eğitimin (ASBEP) Gebelik, Doğum, Lohusalık ve Bebek Bakımına İlişkin Fonksiyonel Olmayan Uygulamalara Etkisi (Karaman İli Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Ev Yönetimi Eğitimi Anabilim Dalı, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bilim Dalı, Konya. Yalçın, H. (2012). Gebelik, Doğum, Lohusalık ve Bebek Bakımına İlişkin Geleneksel Uygulamalar (Karaman Örneği). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi (55),