Günlük Bülten DEĞERLENDİRME

Transkript

1 Petrol fiyatlarındaki yükselişin enerji hisselerini desteklemesiyle risk iştahında kısmi bir toparlanma gözlenmekte, bugün ABD ve Avrupa vadelileri artıda. Fed in varlık alımlarını azaltmasındaki rota açısından önemli olacak olan ABD enflasyon verisi bugün küresel piyasaların odak noktasında olacak. 22 Eylül deki Fed toplantısı öncesi önemli verilerden biri. Öncü göstergelerin işaret ettiğinin aksine temmuz ayında sanayi üretimi öngörülerden zayıf bir resim çizdi, bununla birlikte bu durumda tatillerin etkisiyle köprü günü etkisinin belirleyici olduğunu düşünüyoruz. Cari işlemler açığı, temmuz ayında 0,7 milyar USD ile piyasa beklentisine yakın gerçekleşti ve cari açığın finansmanındaki olumlu tablo sürdü. Bugün ağustos ayına ilişkin konut satışları verileri açıklanacak. TCMB Analitik Bilanço Verilerine göre 10 Eylül haftasında toplam ve net rezervin arttığını hesaplamaktayız, toplam rezervin 120,1 milyar USD ye yükseldiğini tahmin ediyoruz. Duygu Altınsoy Gürol Atay Sercan Koyunlu Fırtına ve kasırga haberleri ile birlikte arz endişelerinin gündeme gelmesi petrol fiyatlarını destekliyor. Brent petrolün varil fiyatı, saat 9 civarı %0,7 artıda 74 USD seviyelerinde. Alüminyum fiyatları da başta Gine deki gelişmelerle yükselişini sürdürüyor. Petroldeki yükselişin enerji hisselerini desteklemesiyle S&P 500 endeksi günü artıda kapadı, bugün ABD vadelileri artıda seyrederken, dolar endeksi 92,6 ile yatay bir görünüm sergiliyor. Dün %0,5 düşen USD/TL kuru, bugün 8,43 lerde yatay bir görünüm sergiliyor. 5 yıllık CDS, 5 baz puan artışla 370 baz puan seviyesinde. Çin deki regülasyon adımları ve gayrimenkul devi China Evergrande Group un borç durumuna ilişkin gelişmeler Çin borsalarını baskı altında bırakırken, Asya nın geneli bugün artıda bir görünüm izliyor. Philadelphia Fed Başkanı Harker, varlık alımlarının çok zaman geçmeden azaltılmasına yönelik adımı destekleyeceğini belirtti. Harker, varlık alımlarının azaltılmaya başlandığında, Fed in bunu 8 ile 16 ay sürdürmesi gerektiğini belirterek, faizlerin 2022'nin sonlarında veya 2023'ün başlarında yükseltilmesini beklediğini söyledi. ECB Yönetim Kurulu Üyesi Schnabel, arz zinciri sıkıntısının ne kadar uzun sürerse firmaların maliyetlerini tüketici fiyatlarına yansıtma ihtimalinin de o kadar artacağını, Euro Bölgesi ve Almanya'da artan sayıda firmanın fiyatlarını artırdığını gördüklerini ve daha fazla fiyat artışının da beklenebileceğini belirtti. Ayrıca Schnabel, enflasyon sürdürülebilir şekilde %2 hedefine beklenmedik bir hızda ulaşırsa aynı ölçüde çabuk harekete geçeceklerini vurguladı. Yurt içinde öncü göstergelerin işaret ettiğinin aksine temmuz ayında sanayi üretimi öngörülerden zayıf bir resim çizdi. Temmuz ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, beklentilerin neredeyse yarısı kadar yıllık %8,7 arttı. (Foreks Anketi nde beklenti %15,3). Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise aylık %4,2 düştü ve Nisan 2020 den bu yana en sert azalışını gerçekleştirdi. Temmuzda tatil günlerindeki (Bayram tatili ve 15 Temmuz) fazlalık öngörülerdeki sapmanın bir gerekçesi olabilir. Zira hafta içine denk gelen resmi tatillerin hafta sonuyla birleştirilmesiyle oluşan ilave çalışma günü kayıpları olarak adlandırılan köprü günü etkisi verideki oynaklığın bir gerekçesi olabilir. TCMB bir çalışmasında, sanayi üretiminin geçmiş verilerine bakıldığında, bayram dönemlerine bağlı olarak köprü gününün var olduğu dönemlerde sanayi üretiminin oynak bir seyir izleyebildiğini, yaz aylarına denk gelen dönemlerde daha belirgin etkilerinin olduğunu vurgulamıştır. Ağustos ayındaki görünüme baktığımızda; imalat PMI 54,1 ile güçlü seyrini sürdürdü, ihracat da tarihi yüksek seviyesine yakın seyrederken, elektrik tüketimi de ortalamanın üzerinde gerçekleşti. Kapasite kullanım oranı da Aralık 2019 dan bu yana en yüksek seviyeye çıkarken, yatırıma dair izlediğimiz sabit sermaye yatırım harcaması da güçlü seyrini korudu.

2 Dolayısıyla üretimde, temmuzdaki yavaşlama geçici bir soluklanma olabilir. Zira yukarıda bahsettiğimiz ağustos ayına ilişkin öncü göstergeler, üretimdeki temponun sürdüğünü gösteriyor. Örneğin, temmuz ayında çip krizi nedeniyle otomotiv sektöründe üretime ara verilmesi ardından sektörün ağustos ayında güçlü bir toparlanma sergilediği görülüyor. Bununla birlikte tedarik zincirindeki sıkıntılar ihracatımız ve dolayısıyla sanayi üretimimiz için sınırlayıcı bir faktör olarak kalmaya devam ediyor. Hatırda Kalması Gerekenler: Sanayi üretimini aylık bazdaki katkılara göre incelediğimizde, enerji hariç diğer gruplar negatif etkiledi. Yatırımların göstergesi niteliğindeki sermaye malı imalatı ve ihracatın göstergesi niteliğindeki ara malı imalatı en belirgin negatif etkileyen kalemler. Yıllık bakıldığında sermaye malı haricinde bütün kalemler üretime katkı yaptı. Son 11 aydır olduğu üzere en yüksek katkıyı ara malı verdi, dayanıksız tüketim malı onu izlerken, enerji ve dayanıklı tüketim malı sınırlı katkı verdi. Temmuz ayında ihracatın güçlü seyrettiğini ancak ivme kaybettiğini görmüştük, bununla uyumlu olarak ihracatçı sektörlerde ağırlıklı bir düşüş görüyoruz. Tedarik zincirindeki sıkıntılar da bu durumda belirleyici olmuş olabilir. Eczacılık, kauçuk ve plastik, bilgisayar, motorlu taşıt, diğer ulaşım araçları ve makine imalatı aylık düşüşte öne çıkan sektörler. Hızlanan normalleşme adımlarıyla artan mobilite sonucu giyim, içecek ve deri imalatı gibi kalemlerde ve okulların açılmasına yaklaşırken de kağıt ürünleri imalatında artış görüyoruz. Kaynak: TÜİK, İSO. Cari işlemler açığı, temmuz ayında 0,7 milyar USD ile piyasa beklentisine yakın gerçekleşti. Haziran ayında cari açık 1,1 milyar USD gerçekleşmişti. Hazirana göre cari açıktaki iyileşmede dış ticaret açığındaki genişlemeye karşılık net seyahat gelirlerinin aylık %106 artması etkili oldu. Ağustos ayında kümülatif cari açıkta iyileşmenin daha da belirginleşmesini beklemekteyiz. Ağustosta DHMİ verilerinin işaret ettiği üzere dış hat yolcu sayısındaki toparlanma eğiliminin sürmesi turizm gelirlerinde artışın süreceğini göstermekte. Altın ithalatı tarihsel ortalamalarının altında seyrederek cari açık lehine görünümünü ağustos ayında sürdürmekte. Pozitif küresel imalat PMI verilerinin desteğiyle ihracatta güçlü seyrin sürmesine karşılık toplam ithalatın da gücünü koruması ise ağustosta dış ticaret açığının temmuz ayına göre sınırlı artmasına neden olmakta. Neticede dış ticaret açığındaki sınırlı genişlemeye karşılık toparlanan turizm gelirleri cari açıktaki daralmanın devamını sağlayacak yıl sonuna göre cari açığın daralmasında aşılama sürecindeki ilerleme ve uluslararası ölçekte artan mobilitenin desteğiyle hizmetler dengesindeki belirgin iyileşme, güçlü ihracatla birlikte dış ticaret açığındaki daralma, birincil gelir dengesindeki zayıflığa karşılık ikincil gelir dengesindeki artış belirleyici oldu yıl sonunda 37,3 milyar USD olan cari açık, temmuz ayı itibarıyla 12 aylık kümülatif şekilde 27,8 milyar USD ye iyileşti. Cari açık/gsyh oranı da 2020 yılı sonundaki %5,2 lerden %3,6 ya geriledi. Yılın geri kalanında turizm ve ihracat gelirlerinin katkısıyla cari açıktaki daralmanın sürmesini beklemekteyiz. Artan enerji ithalatı, Delta varyantı kaynaklı riskler ve ithalattaki yüksek seviyeler ise cari açıktaki iyileşmeyi sınırlayabilecek riskler olarak öne çıkmakta. OVP de yıl sonunda cari açığın 21 milyar USD gerçekleşmesi öngörülürken, cari açık/gsyh oranı %2,6 beklenmekte.

3 Milyon USD Tem.20 Tem.21 Cari İşlemler Dengesi (1.989) (17.549) (683) (27.832) Dış Ticaret Dengesi (1.962) (27.674) (2.984) (34.071) İhracat İthalat Hizmetler Dengesi Turizm Taşımacılık Birincil Gelir Dengesi (396) (11.299) (702) (10.304) İkincil Gelir Dengesi Birincil gelir dengesi: Çalışan ücretleri, faiz ve kar payları ile temettü transferleri, yatırım geliri. İkincil gelir dengesi: Karşılıksız olarak yapılan transferler (hibe, yardımlar vb.) ve işçi gelirleri. *2021 yılı verisi, Temmuz ayı itibarıyla 12 aylık kümülatif verileri göstermektedir. Cari açığın finansmanındaki olumlu tablo sürüyor. Temmuzda 0,7 milyar USD gerçekleşen cari açığın finansman ihtiyacı, doğrudan yatırımlar, diğer yatırımlar ve portföy yatırımları kaynaklı olan 4,9 milyar USD lik net yabancı sermaye girişi ile karşılanmış. Temmuz ayında 2,5 milyar USD lik giriş de kaynağı belli olmayan para giriş-çıkışını gösteren net hata noksan kalemi kaynaklı olmuş. Neticede sermaye girişiyle cari açığın karşılanması ile birlikte rezervlerde 6,7 milyar USD lik artış gözleniyor yıl sonuna göre de cari açığın finansmanında belirgin iyileşme gözlenmekte. Rezervler, sermaye çıkışı neticesinde cari açığın finansmanında 2020 yılında aktif rol almıştı, 2021 yılında ise diğer yatırımlar, net hata ve noksan, portföy ve doğrudan yatırımlardaki giriş cari açığın finansmanında rezervlere ihtiyacı sona erdirdi. Böylece yapılan swap anlaşmalarının da desteğiyle yılın başından bu yana rezervlerde 14 milyar USD artış görüldü. Milyon USD Tem.20 Tem.21 Cari İşlemler Dengesi (1.989) (17.549) (683) (27.832) Net Yabancı Sermaye Akımı 605 (6.124) Doğrudan Yatırımlar Portföy Yatırımlar (597) (17.602) Diğer Yatırımlar Net Hata ve Noksan 99 (5.351) Diğer (Sermaye Hesabı) 2 (19) -19 (59) Rezervler (6.700) (13.503) Rezervlerdeki (+) değeri rezervlerdeki azalışı, rezervlerdeki (-) değeri rezervlerdeki artışı göstermektedir. Grafikteki 2021 yılı verisi, Temmuz ayı itibarıyla 12 aylık kümülatif verileri göstermektedir. Kaynak: TCMB. Yurt dışı tarafta bugün veri takvimine bakıldığında, ABD tarafında bugün piyasaların odak noktasında ağustos ayına ilişkin TÜFE verileri olacak. Özellikle piyasa katılımcıları, ABD de son fiyat baskılarının herhangi bir azalma belirtisi gösterip göstermediğini ve Fed'in sıkılaştırma hızını etkileyebilecek enflasyonist baskıları dikkatle takip edecekler. ABD de TÜFE temmuzda yıllık bazda %5,4 seviyesinde gerçekleşerek Ağustos 2008 den bu yana en yüksek seviyelerdeki seyrini sürdürmüştü. Gıda ve enerji hariç çekirdek TÜFE ise, temmuzda yıllık bazda %4,5 ten %4,3 seviyesine kısmi gerilemiş ve beklentilerle uyumlu gerçekleşmişti. Ağustos ayına ilişkin piyasa beklentisi ise, TÜFE nin yıllık bazda %5,3 seviyesine ve çekirdek TÜFE nin ise %4,2 seviyesine hafif gerilemesi yönünde.

4 Ayrıca TSİ 11 de Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) Aylık Raporu yayınlanacak. Yurt içi tarafta ise, TSİ 10 da ağustos ayına ilişkin konut satışları verileri açıklanacak. Türkiye de temmuz ayında konut satışları aylık ve yıllık bazda düşmüştü. Haziran ayında açılmanın etkisiyle güçlü artışlar görmüştük fakat temmuzda hem resmi tatil günü sayısının fazla olması hem de sıkı finansal koşullar ile konut satışları aylık %20 düşmüştü. Her ne kadar toplam konut satışları ile iyi gelse de yıllık %53 gerilemişti. Bunda geçen sene kamu bankaları öncülüğünde başlatılan düşük faizli kampanya sonucu konut satışlarında görülen artışın yarattığı baz etkili olmuştu. TCMB Analitik Bilanço Verilerine göre 10 Eylül haftasında toplam ve net rezervin arttığını hesaplamaktayız. İlgili haftada TCMB dış varlıkları 0,9 milyar USD arttı. Bunun neticesinde toplam rezervin 120,1 milyar USD ye yükseldiğini tahmin ediyoruz. Bankaların TCMB de tuttukları döviz mevduatı ise haftalık bazda 0,1 milyar USD azaldı. Buna göre net uluslararası rezervin 1 milyar USD artarak 28,9 milyar USD seviyesine geldiğini öngörmekteyiz. Geçen hafta yurt içi bankalarla olan swap miktarı ise 0,68 milyar USD artarak rezervleri artırıcı yönde etkide bulundu. Kaynak: TCMB, Ziraat Bankası.

5 HAFTALIK VERİ TAKVİMİ Tarih Ülke Bayrak Saat (TSİ) Veri Gerçekleşme Beklenti Önceki 13 Eyl Türkiye 10:00 Sanayi Üretimi (Aylık, Temmuz) -4,2% 2,2% 10:00 Sanayi Üretimi (Takvim Etkisinden Arındırılmış,Yıllık, Temmuz) 8,7% 15,3% 24,1% 10:00 Perakende Satış Endeksleri (Temmuz) 10:00 Cari İşlemler Dengesi (Milyar Dolar, Temmuz) -0,68-0,82-1,13 Japonya 02:50 ÜFE (Yıllık Değişim, Ağustos) 5,5% 5,7% 5,6% OPEC 14:30 Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) Aylık Petrol Piyasası Raporu'nun Yayınlanması 14 Eyl Türkiye 10:00 Konut Satışları (Adet, Aylık, Ağustos) :00 Konut Satışları (Yıllık Değişim, Ağustos) -53,0% Japonya 02:50 Sanayi Üretimi (Nihai Veri, Yıllık, Temmuz) 11,6% 23,0% ABD 15:30 TÜFE (Yıllık Değişim, Ağustos) 5,3% 5,4% 15:30 Çekirdek TÜFE (Yıllık Değişim, Ağustos) 4,2% 4,3% IEA 11:00 Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) Aylık Raporu'nun Yayınlanması 15 Eyl Türkiye 11:00 Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Milyar TL, Ağustos) -45,8 Çin 05:00 Sanayi Üretimi (Yıllık, Ağustos) 5,8% 6,4% 05:00 Perakende Satışlar (Yıllık, Ağustos) 7,0% 8,5% 05:00 Sabit Sermaye Yatırımları (Yıllık, Ağustos) 9,0% 10,3% 05:00 İşsizlik Oranı (Ağustos) 5,1% 5,1% İngiltere 09:00 TÜFE (Yıllık Değişim, Ağustos) 2,9% 2,0% Euro Bölgesi 12:00 Sanayi Üretimi (Yıllık, Temmuz) 6,0% 9,7% 15:30 ECB Yönetim Kurulu Üyesi Isabel Schnabel'in Konuşması 18:00 ECB Başekonomisti Philip Lane'nin Konuşması ABD 15:30 İhracat Fiyat Endeksi (Aylık, Ağustos) 0,4% 1,3% 15:30 İthalat Fiyat Endeksi (Aylık, Ağustos) 0,3% 0,3% 15:30 New York Fed Empire State İmalat Sanayi Endeksi (Eylül) 17,2 18,3 16:15 Sanayi Üretimi (Aylık, Ağustos) 0,4% 0,9% 16:15 Kapasite Kullanım Oranı (Ağustos) 76,3% 76,1% Japonya 15:20 BoJ Başkanı Haruhiko Kuroda'nın Konuşması 16 Eyl Türkiye 10:00 Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcu (Milyar Dolar, Temmuz) 14:30 Konut Fiyat Endeksi (Yıllık, Temmuz) 29,18% Japonya 02:50 İhracat Değişimi (Yıllık, Ağustos) 33,9% 37,0% 02:50 İthalat Değişimi (Yıllık, Ağustos) 40,0% 28,5% Euro Bölgesi 12:00 Dış Ticaret Dengesi (Milyar Euro, Temmuz) 18,1 15:00 ECB Başkanı Christine Lagarde'ın Konuşması 11:00 ECB Yönetim Konseyi Üyesi Olli Rehn'in Konuşması ABD 15:30 Yeni İşsizlik Maaşı Başvuruları (Bin Kişi, 11 Eylül) :30 Perakende Satışlar (Aylık, Ağustos) -0,8% -1,1% 15:30 Philadelphia Fed İş Dünyası Endeksi (Eylül) 19,0 19,4 17 Eyl Türkiye 10:00 TOBB Kurulan ve Kapanan Şirketler İstatistikleri (Ağustos) 10:00 TCMB Piyasa Katılımcıları Anketi (Eylül) İngiltere 09:00 Perakende Satışlar (Yıllık, Ağustos) 2,7% 2,4% Euro Bölgesi 12:00 TÜFE (Nihai Veri, Yıllık Değişim, Ağustos) 3,0% 2,2% 12:00 Çekirdek TÜFE (Nihai Veri, Yıllık Değişim, Ağustos) 1,6% 0,7% ABD 17:00 Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi (Öncü Veri, Eylül) 72,0 70,3 UYARI: Bu bülten Ziraat Bankası tarafından, kamuya ilan edilen veriler kullanılarak hazırlanmış olup; sadece Bankamız müşterilerini bilgilendirme amacını taşımaktadır. Bültende yer alan veriler ve değerlendirmeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Bülten sayfalarında yer alan yazı, tablo ve grafikler Bankamızın izni olmaksızın kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz ya da yayınlanamaz.