Finansal Yatırım ve Portföy Analizi

Transkript

1 Finansal Yatırım ve Portföy Analizi Ayşegül İşcano glu Çekiç Trakya University-Department of Econometrics HAFTA 5

2 BÖLÜM B:Değerleme 1 Hisse Senedi Değerleme

3 Hisse Senedi Değerleme Hisse senetlerinin değerlerinin belirlenmesi ve tahmin edilmesi karmaşık bir süreçtir. Hisse senedi fiyatları makro ekonomik faktörlerden işletme ile ilgili bilgilere kadar birçok faktörden etkilenirler. Tahvillerin aksine sonsuz vadelidir ve zaman içinde fiyat ve getirilerinde önemli dalgalanmalar olabilir.

4 Hisse Senedi Değerleme Hisse senedinin değeri: Senedin gelecek nakit akışlarının miktarı, Senedin gelecek nakit akışlarının zamanlaması, Senedin gelecek nakit akışlarının riskine göre değişmektedir. Hisse senedi 2 tür nakit akışına sahiptir: 1 Gelecekte dağıtılacak kar payları(temettü), 2 Sermaye kazançları (hisse senedi fiyat artışları).

5 Hisse Senedi Getirisi Bir döneme ait hisse getirisi genellikle belirsizdir: r = E(r) = D 1 + P 1 P 0 P 0 = D 1 P 0 + P 1 P 0 P 0. : belirsiz sonucu göstermektedir. (rastgele değişken) P 0 : dönem başı hisse fiyatı P 1 : dönem sonu hisse fiyatı-belirsiz D 1 : dönem sonu dağıtılacak kar payı(temettü)- belirsiz

6 Hisse Senedi Getirisi Bir döneme ait hisse getirisi genellikle belirsizdir: D 1 P 0 + P 1 P 0 P 0 r = E(r) = Beklenen = Beklenen kar payı + Beklenen sermaye getiri getirisi kazancı

7 Örnek 1. Bir yatırımcı bir yıl elinde tutmak üzere, bir hisse senedi almak istemektedir. Bir yılın sonunda hisse başına 100 TL temettü dağıtılacağını ve senedin fiyatının 2300 TL olacağını tahmin etmektedir. Yatırımın beklenen getirisi %20 ise hissenin bugünkü fiyatı nedir? P 1 = 2300TL D 1 = 100 TL r = 0.20 P 0 =? Buradan, P 0 = D 1 + P r 0.20 = P 0 P 0 = = 2000TL

8 İmtiyazlı Hisse Senedi Değerleme İmtiyazlı hisse senetleri bazı yönleri ile tahvile, bazı yönleri ile hisse senedine benzeyen melez menkul kıymetlerdir. Önceden belirlenen sabit getirileri vardır. Ortaklık temsil ederler Tüm alacaklılara ödeme yapıldıktan sonra imtiyazlı pay senedi ödemeleri yapılır. Tahvillerden çok riske sahiplerdir. İmtiyazlı Hisse Senedi Fiyatı: P 0 = D r

9 Örnek 2. Bir yatırımcı bir işletmenin ihraç ettiği imtiyazlı bir hisse senedi almak istemektedir. Bu hisse senedi her sene 150 TL kar payı ödemektedir. Yatırımcının beklenen getirisinin yaklaşık %15 olması düşünülüyor ise hissenin bugünkü fiyatı nedir? D 1 = 150 TL r = 0.15 P 0 =? P 0 = = 1000TL

10 Adi Hisse Senedi Değerleme Tahvil ve imtiyazlı senetlere göre değerlemesi zordur. Kar payları ve kazançları iskonto edilerek değerleme yapılır. Farklı değerleme modelleri mevcuttur. Kar payı iskonto Modeli (en tutarlısı) Fiyat/ Kazanç Oranı Piyasa Değeri/Defter Değeri Modeli

11 Kar Payı İskonto Modeli Tüm gelecek kar paylarının iskonto edilmesi ile hesaplanır. P 0 - Hisse Senedinin Fiyatı r- Beklenen getiri D 1, D 2, D 3,... Adi hisse senedinin değeri: P 0 = D r + D 2 (1 + r) 2 + D 3 (1 + r) 3 + = D t (1 + r) t t=1

12 I.Tek Dönemli Kar Payı İskonto Modeli Yatırımcının hisse senedini bir dönem elinde tutmak istediğinin varsayıldığı modeldir. Bu modelde adi hisse senedinin değeri: olarak hesaplanır. P 0 = D r + P r

13 Örnek 3. Bir yatırımcı almak istediği hisse senedinin bir dönemin sonunda 500 TL kar payı dağıtacağını ve fiyatının TL olacağını tahmin etmektedir. Yatırımcı bu yatırımdan %12 getiri elde etmeyi düşünüyor ise hisse senedine en fazla ne kadar ödemeyi kabul eder? D 1 = 500 P 1 = r = 0.12 olduğuna göre yatırımcının kabul edeceği en yüksek fiyat: P 0 = = TL

14 II.Çok Dönemli Kar Payı İskonto Modeli Yatırımcının hisse senedini n dönem boyunca elinde tutmak istediğinin varsayıldığı modeldir. Bu modelde adi hisse senedinin değeri: P 0 = D r + D 2 (1 + r) 2 + D 3 (1 + r) D n (1 + r) n + P n (1 + r) n n D t = (1 + r) t + P n (1 + r) n t=1 olarak hesaplanır. Kar paylarının sabit olduğu varsayılırsa hisse senedinin değeri: olarak hesaplanır. P 0 = D (1 + r)n 1 (1 + r) n r + P n (1 + r) n

15 Örnek 4. Bir yatırımcı bir hisse senedinin önümüzdeki 4 yıl içinde sırasıyla 500 TL, 750 TL, 1000 TL ve 1250 TL kar payı dağıtacağını ve 4 yıl sonunda fiyatının 7500 TL olacağını beklemektedir. Hisse senedinin beklenen getirisi %20 olduğuna göre bu yatırımcının bu hisse senedine ödemeyi kabul edeceği en yüksek fiyatı bulunuz. D 1 = 500, D 2 = 750, D 3 = 1000 ve D 4 = 1250, P 4 = 7500, r = %20, olarak verilmiş. Buna göre, P 0 = ( ) ( ) ( ) ( ) 4 = TL

16 Örnek 5. Bir yatırımcı bir hisse senedinin önümüzdeki 10 yıl içinde sabit 1250 TL kar payı dağıtacağını ve 10 yılın sonunda hisse fiyatının TL olacağını beklemektedir. Hisse senedinin beklenen getirisi %10 olduğuna göre bu yatırımcının bu hisse senedine ödemeyi kabul edeceği en yüksek fiyatı bulunuz. D 1 = D 2 =... = D 10 = 1250, P 10 = 20000, r = %10, olarak verilmiş. Buna göre, P 0 = 1250 ( )10 1 ( ) ( ) 10 = TL

17 Fiyat/ Kazanç Oranı Modeli Fiyat/Kazanç Oranı(P/E Oranı) kazanç çarpanı olarak da ifade edilir. Hızlı ve kolay olması dolayısı ile yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Oran, yatırımcının bir birim kar beklentisi için hisse senedine ne kadar yatırım yapması gerektiğini ifade eder. P/E Oranı = P 0 /Pay başına net kar (Beklenen Getiri) P 0 = Pay başına net kar Ortalama P/E Oranı

18 Örnek 6. Bir işletme gelecek yıl için pay başına karının 1000 TL olacağını tahmin etmektedir. İşletmenin geçmiş 5 yıla ait verileri: Yıllar Ort. Piyasa Fiyatı Pay Başına Net Kar F/K Oranı olarak verilmiş ise bu hisse senedinin değeri Fiyat/Kazanç oranına göre nedir?

19 Çözüm: Verilenlere göre ortalama fiyat kazanç oranı: Ortalama F/K Oranı = ( )/5 = 9.2 olarak hesaplanır. Buna göre hisse fiyatı: P 0 = = 9200TL olarak hesaplanır.

20 Piyasa Değeri/Defter Değeri Modeli: Bu modelde işletmenin geçmiş verileri yada aynı sektörde faaliyet gösteren diğer işletmelerin verilerinden yararlanılarak Piyasa Değeri/Defter Değeri(PD/DD) hesaplanır. Buradan, hisse senedi değeri olarak hesaplanır. P 0 = Defter Değeri Ortalama PD/DD

21 Örnek 7. Bir işletmenin defter değeri TL olarak gösterilmiştir. Aynı sektörde faaliyet gösteren şirketlerin defter değerleri ile ortalama piyasa fiyatları Şirketler Ort. PD DD PD/DD olarak verilmiştir. Buna göre hisse senedinin değeri ne kadardır?

22 Çözüm: Ortalama piyasa değeri/ defter değeri oranı: Ortalama PD/DD Oranı = olarak hesaplanır. Buradan hissenin değeri: = olarak hesaplanır. P 0 = = 50240TL

23 KAYNAKLAR: Baskaya, Alper, Finans Matematiği (3. Baskı), Ekin Yayınevi,ISBN: , 2007 Bodie, Kane and Marcus, Investments (9th edition), McGraw Hill. ISBN-13: