M. Kayhan KURTULDU 1 Cahit AKSU 2 MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ PİYANO DERSİ MOTİVASYON DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 21, Aralık 2015, s M. Kayhan KURTULDU 1 Cahit AKSU 2 MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ PİYANO DERSİ MOTİVASYON DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Özet Bu çalışmada mesleki müzik eğitiminde öğrenim gören piyano öğrencilerinin motivasyon düzeyleri ve bu düzeylerin çeşitli değişkenler ekseninde incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada piyano öğrencilerinin motivasyon düzeyleri ve motivasyonu etkileyen faktörlere ilişkin görüşleri Kurtuldu (2012) tarafından geliştirilen ölçek yardımıyla toplanmıştır. Toplam 467 öğrenciye uygulanan ölçek yardımıyla toplanan veriler dört gruba ayrılarak incelenmiştir. Düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olarak gruplanan puan aralığı 25 ile 125 arasında değişmektedir. Elde edilen veriler sınıf, cinsiyet, mezun olunan lise ve başarı düzeyi gibi değişkenlere göre karşılaştırılarak incelenmiş ve çeşitli sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlarda örneklemi oluşturan öğrencilerin önemli ölçüde yüksek düzeyli bir motivasyona sahip olduğu görülmüştür. Karşılaştırmalı ölçümlerde ise tüm değişkenler düzeyinde anlamlı sonuçlar bulunmuş ve sonuçlara yönelik çeşitli yorumlar yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Mesleki Müzik Eğitimi, Piyano eğitimi, Motivasyon, EXAMINATION of PIANO LESSONS MOTIVATION LEVEL of CANDIDATES of MUSIC TEACHER WITH REGARDS TO SEVERAL VARIABLES Abstract In this study it is aimed to examine motivation level of piano students getting professional music education and these levels in terms of different variables. In the study motivation levels of piano students and their views about factors affecting their motivation were collected with scale developed by Kurtuldu (2012). The data 1 Doç. Dr. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı, kayhankurtuldu@gmail.com 2 Doç. Dr. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı, cahitaksu@ktu.edu.tr

2 M. Kayhan Kurtuldu - Cahit Aksu 322 collected with the use of scale applied to a total of 467 students were divided into four groups and studied. Score range was grouped as low, medium, high and very high ranged from 25 to 125. The obtained data were examined by comparing them in terms of variables such as class, gender, graduated high school and level of success and various results were obtained.according to results it was found that sampled students had significantly higher level of motivation. In comparative measurements significant results have been found at the level of all variables and various comments have been made results. Keywords: Professional Music Education, piano education, motivation 1. GİRİŞ Cüceloğlu na göre Güdü (Motivasyon); istekleri, arzuları, gereksinimleri, dürtüleri ve ilgileri kapsayan genel bir kavramdır. Açlık, susuzluk, cinsellik gibi fizyolojik kökenli güdülere dürtü (drive) adı verilir. İnsanlara özgü başarma isteği gibi yüksek dürtülere de gereksinme vardır. Güdüler organizmayı uyarır ve faaliyete geçirir. Organizmanın davranışını belirli bir amaca doğru yöneltir. Organizmanın davranışında bu iki özellik gözlendiği zaman organizmanın güdülenmiş olduğu söylenir (2015, s ). Bireyi öğrenme amacıyla harekete geçiren güce, kaynağı ne olursa olsun öğrenme güdüsü denir. Öğrenme güdüsü öğrencinin dikkatine ve çabasına komuta eder. Öğrencinin dikkatini öğrenilecek davranışın işaretçilerine, davranışın öğrenilmesinde rolü olan öğretmeöğrenme durumunun ögelerine yöneltir (Özçelik, 2010, s.107). Eldeki ünite ya da dersin hedeflerinde kapsanan yeni davranışları öğrenmeye istekli olan ve bu yeni davranışları öğrenmede başarılı olacağına inanan öğrenciler böyle olmayanlardan daha çok öğrenmektedirler. Hedeflerle tutarlı öğrenme düzeyinde gözlenebilecek olan toplam değişkenliğin dörtte bire yakını, öğrencilerin öğrenme materyaline ve öğrenmeye karşı duyuşsal yönelimlerinin olumluluk derecesine bağlanabilmektedir (Özçelik, 2011, s.66) Çalgı Eğitiminde Motivasyonu Sağlamada Öğretmen Özellikleri Öğretmenin öğrencilere karşı ilgili ve sevecen davranması, eğitimde bireysel farkları gözetmesi ve sınıf içinde seçme hakkı tanıması gibi öğretmen özellikleri literatürde özerklik destekleyici (autonomy support) olarak tanımlanmaktadır (Deci ve Ryan, 1987 den Akt. Özgüngör ve Kapıkıran, 2008). Renwick ve Reeve, 2012; öğrencilerin eğitimsel ve gelişimsel çıktılarını önceden kestirmeye olanak tanıdığı için bir öğretmenin motivasyon tarzının önemli bir yapı olduğunu söyler, müzik öğretmenlerinin özerklik destekleyici (autonomy-supportive) ve denetleyici (controlling) olmak üzere iki şekilde motivasyon oluşturmaya çalıştıklarını belirtir ve bu iki öğretmen profili için; öyle ki özerklik destekleyici (autonomy-supportive) öğretmenlerin öğrencileri, denetleyici (controlling) öğretmenlerin öğrencilerinin eğitim çıktıları ile benzerlik taşımasına karşın bu öğrencilere nazaran rahatlık, sorumluluk ve öğrenme açısından gelişme göstermektedir der. Aynı şekilde Renwick ve Reeve; özerklik destekleyici (autonomysupportive) öğretmenlerin İşte sana bir mücadele; senin becerilerine meydan okuyacak olan müzik parçası bu. veya, Tamam aynı müzik parçasını tekrar tekrar çalmak sıkıcı olabilir, ancak bu tekrarın nedeni, her defasında giderek küçük gelişmeler sağlamak ve en sonunda da sizi müzik eserinde usta yapmaktır. veya Ben fazla gelişme duyamıyorum. Bunun neden olabileceğini biliyor musunuz? veya Parçanın bu kadar zor ve sıkıcı görünmemesi için farklı

3 323 Müzik Öğretmeni Adaylarının Piyano Dersi Motivasyon Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi olarak neler yapabiliriz. Öneriniz var mı? şeklindeki motivasyonel ifadeleri kullanırken, denetleyici öğretmenin ise Sızlanmayı bırak!. Eğer sana dediğim şekilde pratik yapsaydın bu kadar zorlanmayacaktın. Bu yüzden hizaya gel ve çalışmaya başla.. şeklinde konuşmaya meyilli olduklarını belirtmektedirler (2012). Özmenteş çalışmasında; öğretmenlerin öğrencilerini çalgılarına ve çalgı derslerine motive etmek için kullandıkları stratejiler olarak: kişiye özgü uygulamalar yapma, öğrencilerle devamlı konuşma, öğrenciler ile demokratik bir iletişim kurma, hedef belirleme konusunda yardımcı olma, derste resimlerden yararlanma ve kayıt dinleme, öğrencilerin sıkılmaması için derse aralar verme, öğrenci ile sağlıklı iletişim kurma, öğrencinin öğretmene inanması ve güvenmesi, öğrencilere konser verdirme, iletişim kurma, konuşma gibi stratejileri kullandıklarını tespit etmiştir (2013, s ) Girgin çalışmasında; müzik öğretmeni adaylarının çalgı eğitiminde Derse Güdülenme İle İlgili Beklentiler başlığı altında öğretmenlerinden bekledikleri konusunda; Yapıcı şeyler söylemeli, güler yüzlü olmalı, sanatını icra edebilmeli, sert bir üslubu olmamalı, despot olmamalı, eşlikli çalmalı, ders dışı konularla ilgili de konuşmalı, hedef belirlemeli, yaratıcılığı göstermeye olanak sağlamalı, öğrencinin dikkatini çekecek parçalar vermeli, güvenmeli, dobra olmalı, not için değil sanat için müzik yapıldığını hissettirmeli, kolay eserler vermeli, eksik yanları söylemeli, zor eserler vermeli, konuşmalı, eşlikli çalmalı (2015) derken, öğrencilerin denetleyici ve özerklik destekleyici öğretmen profiline ilişkin düşünceleri hakkında önemli göstergeler sunmaktadır. Bu kapsamda ele alındığında Renwick ve Reeve; müzik öğretmenlerinin daha fazla özerklik destekleyicileri olmak ve daha büyük bir öğretmen-öğrenci işbirliğine doğru çalışmak için; Öğrencilerin içsel motivasyon kaynaklarını beslemek, Mantıklı açıklamalar sunmak, Baskılandırılmamış bilgilendirme diline güvenmek, Kendi kendine öğrenmenin oluşması için gerekli zaman konusunda sabırlı olmak ve Öğrencilerin karşı koyan ifadelerini ve olumsuz duygularını bilmek ve onları beceri geliştirme sürecinin parçaları olarak kabul etmek gerektiğini vurgulamaktadır (2012) Araştırmanın Amacı Bu araştırma; Türkiye nin çeşitli üniversitelerindeki eğitim fakülteleri müzik öğretmenliği programında öğrenim gören müzik öğretmeni adaylarının, programların çalgı eğitimi boyutunda önemli bir yeri ve iş yükü olan piyano eğitimindeki motivasyon düzeylerine ilişkin elde edilen veriler çerçevesinde çeşitli değerlendirmeler yapılması ve söz konusu motivasyon düzeylerinin; sınıf, cinsiyet, mezun olunan lise ve piyano dersi başarı düzeyi değişkenleri ekseninde karşılaştırmaların yapılmasını amaçlamıştır. Bu kapsamda çalışma: Birinci Alt Problem: Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi için yansıttıkları motivasyon düzeyleri nedir? İkinci Alt Problem: Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Sınıf değişkenine göre dağılımları nasıldır? Üçüncü Alt Problem: Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Cinsiyet değişkenine göre dağılımları nasıldır?

4 M. Kayhan Kurtuldu - Cahit Aksu 324 Dördüncü Alt Problem: Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Mezun Olunan Lise değişkenine göre dağılımları nasıldır? Beşinci Alt Problem: Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Piyano Dersi Başarı Düzeyi değişkenine göre dağılımları nasıldır? şeklinde olmak üzere çalışma 5 alt problem ekseninde organize edilmiştir Araştırmanın Önemi Aşağıdaki tespitler; özellikle çalgı eğitiminde motive olmanın, amaçlanan kazanımların oluşmasında oynadığı olumlu role ilişkin saptamalardır. Özgüngör çalışmasında; öğretmenini özerk olarak algılayan üniversite öğrencilerinin öğretmenini özerk olarak algılamayan öğrencilere nazaran daha yüksek içsel motivasyona sahip olduklarını, daha fazla derin strateji kullandıklarını ve daha az ezber yaptıklarını ortaya çıkarmıştır (Özgüngör, 2006). Çalgı eğitiminde öğretmenin en büyük görevi, öğrenciye çalgıyı değil, müziği sevdirmektir. Çünkü çalgı bir araç, müzik ise amaçtır. Müziksel motivasyonda ruhsal/duygusal durumun sürekli gözlenmesi ve bir odak haline gelmesi esas olmalıdır. Motivasyon konusunun yoğun birikiminin olmasına karşın öğrencilerin güdüsüzlüğü, okullarda yaşanan en önemli sorunlardan biri olma özelliğini sürdürmektedir (Sungurtekin, 2010). Çalgı öğretmenlerinin perspektifinden çalgıda performans ve motivasyon için gerekli etkenlerin neler olduğunun ortaya çıkarılması; onların çalgı eğitimlerinde öğrencilere olan yaklaşımlarındaki farklılıkların ortaya çıkarılması, çalgı eğitiminin çalgı öğretmenlerinin perspektiflerinden incelenmesi ve çalgı eğitimi ile ilgili çalışmaların derinleştirilmesi açılarından önem taşımaktadır (Özmenteş, 2013, s.321). Buradan hareketle; bu çalışmada müzik öğretmeni adaylarının piyano derslerindeki motivasyon düzeyleri ve bu düzeylerin oluşmasına etki eden cinsiyet, sınıf düzeyi, akademik başarı vb. değişkenlerin ortaya konulması ve bu bulguların, gerektiği ortam ve aşamalarda işe koşulabilmesini sağlamak açısından bu çalışma önemli bulunmuştur Varsayımlar 1. Araştırma modelinin problem için en uygun model olduğu varsayılmıştır. 2. Kullanılan ölçme aracının geçerlik, güvenirlik ve kullanışlılık açısından uygun olduğu varsayılmıştır. 3. Müzik Öğretmeni adaylarının ölçme aracına samimiyetle cevaplar verdikleri varsayılmıştır Sınırlıklar 1. Araştırma; geçerlik ve güvenirliği Kurtuldu (2012) tarafından yapılıp geliştirilen Piyano Eğitiminde Motivasyon Ölçeği nin uygulanması ile sınırlıdır. 2. Araştırma müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarını tespit etme ve bunların çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması ile sınırlıdır. 3. Araştırma örneklemde tanımlanan 467 öğrencinin piyano dersi motivasyonlarının analizi ile sınırlıdır. 2. Yöntem Bu bölümde Araştırma nın Modeli, Çalışma Grubu, Verilerin Toplanması ve Verilerin Analizi ile ilgili yöntem bilgilerine yer verilmiştir.

5 325 Müzik Öğretmeni Adaylarının Piyano Dersi Motivasyon Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi 2.1. Araştırma Modeli Bu araştırma Betimsel Araştırmalar dan Tarama (Survey) modeli bir araştırmadır. Betimsel Araştırmalar; olayı olduğu gibi araştıran ve ele alınan olayların ve durumların ayrıntılı bir biçimde araştırıldığı ve onların daha önceki olaylar ve durumlarla ilişkilerinin incelenerek, Ne olduklarının betimlenmeye çalışıldığı araştırmalardır. (Karakaya, 2009, s.59) Betimsel araştırmaların bir türü olan Tarama Modeli ise; geçmişte ya da halen var olan bir durumu, var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve var olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır. Onları herhangi bir şekilde değiştirme, etkileme çabası gösterilemez. Bilinmek istenen şey vardır ve oradadır. Önemli olan, ona uygun biçimde gözleyip belirleyebilmektir. (Karasar, 2005, s. 77) Bu model kapsamında konu ile ilgili alanyazın taranmış ve çalışmaya konu olan motivasyon ölçeği çalışma grubundaki öğrencilere uygulanarak sonuçlar analiz edilmiştir Evren-Örneklem Bu araştırmanın evrenini; Türkiye deki müzik öğretmenliği programlarında öğrenim gören ve piyano dersi alan öğrenciler, örneklemini ise dört farklı üniversitede (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Erzincan Üniversitesi, Harran Üniversitesi, Niğde Üniversitesi) öğrenim gören toplam 467 piyano öğrencisi oluşturmaktadır Verilerin Toplanması Planlanan çalışma için öncelikle bir literatür taraması yapılmış motivasyon ve piyano eğitimi konularında çeşitli bilgilere ulaşılmış, ulaşılan bilgiler incelendikten sonra uygulama sürecine geçilmiştir. Uygulama sürecinde Kurtuldu (2012) tarafından geliştirilen Piyano Eğitiminde Motivasyon Ölçeği tercih edilmiştir. Kullanılan ölçek toplan 25 maddeden oluşan tamamen katılıyorum, katılıyorum, kısmen katılıyorum, katılmıyorum ve kesinlikle katılmıyorum biçiminde beşli likert tipinde cevap seçenekleri bulunan bir ölçektir. Ölçekten alınan puanlar 25 ile 125 arasında değişmektedir. Puan arttıkça motivasyonun da arttığı öngörüldüğü ölçekte alınan puanın düşük ya da yüksek olmasına göre bireyin piyano motivasyon düzeyi hakkında değerlendirme yapılmaktadır. Ölçek maddeleri öncesinde sınıf, cinsiyet, mezun olunan lise türü ve piyano başarı düzeyine yönelik sorular yöneltilmiş ve değişkenler oluşturulmuştur. Değişkenler istatistik olarak değerlendirilirken mezun olunan lise türleri güzel sanatlar lisesi ve diğer liseler biçiminde, piyano başarı düzeyi de düşük, orta ve yüksek biçiminde gruplandırılarak işleme tabi tutulmuştur Verilerin Analizi Verilerin çözümlenmesi sürecinde SPSS paket programı tercih edilmiştir. Çözümleme süreci öncesinde geliştirilmiş olan ölçeğin güvenirlik değerleri ve işlemleri incelenmiştir. Kurtuldu (2012) tarafından geliştirilen ölçek için ilk olarak 28 maddelik bir form hazırlanmış ve bu form uygulama sonrasında 25 maddeye düşürülmüştür. Geliştirme çalışmasında faktör analizi, Bartlett ve KMO testleri, madde toplam korelasyon analizi ve güvenirlik katsayısı ölçümleri gibi çeşitli işlemler denenmiştir. Uygulama sonrasında Alpha güvenirlik katsayısı,88 olarak bulunmuş, KMO değeri de,87 olarak gerçekleşmiştir. Madde toplam korelasyon değerleri ve faktör değerleri de yüksek olan ölçeğin toplam varyansı açıklama oranı da %57,18 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar ölçeğin uygulanabilir düzeyde geçerli ve güvenilir olduğunu ortaya koymaktadır. Yürütülen çalışmada ise bu ölçek yardımıyla motivasyon puan değerleri belirlenen öğrencilerin, motivasyon düzeylerinin gruplara göre karşılaştırmasında tek yönlü Anova ve t testi yapılması uygun görülmüştür. Karşılaştırma öncesi yapılan normallik testinde

6 M. Kayhan Kurtuldu - Cahit Aksu 326 verilerin normal dağılıma uygun görünmesi sebebi ile parametrik testler tercih edilmiştir. Sınıf ve başarı düzeyi ölçümleri için Anova testi, cinsiyet ve mezun olunan lise ölçümleri için t testi yapılması öngörülmüş ve bu ölçümlerde anlamlılık düzeyinin p<,05 olarak kabul edilmesi kararlaştırılmıştır. Kullanılan ölçeğin ve toplanan verilerin geçerlik ve güvenirliği için Alpha katsayısı hesaplaması, KMO örneklem uygunluğu testi ve faktör analizi ölçümleri yapılmıştır. Ölçümlerde Chonbach s Alpha güvenirlik katsayısı,88 olarak bulunmuş, KMO değeri,93 olarak gerçekleşmiştir. Faktör analizinde de analize alınan 25 maddenin öz değeri 1 den büyük üç faktör altında toplandığı ve toplam varyansı açıklama oranının %59,14 olduğu görülmüştür. Bu değerlere göre elde edilen verilerin geçerli ve güvenilir olduğunu söylemek mümkündür. 3. Bulgular ve Yorum Bu bölümde çalışmadan elde edilen bulgular ve yorumları, organize edilen alt problemler kapsamında sırasıyla sunulmuştur. Not: Bu bölümde sunulan tablolar içerisinde mezun olunan lise türü ve piyano dersi başarıları kendi içinde gruplandırılarak tabloya dökülmüştür. Karşılaştırmada pratik olması sebebiyle lise değişkeni Güzel Sanatlar Liseleri ile Diğer Liseler biçiminde, başarı değişkeni ise düşük, orta ve yüksek biçiminde gruplandırılmıştır Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum: Çalışmanın birinci alt problemi; Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi için yansıttıkları motivasyon düzeyleri nedir? şeklindedir. Buna göre; Tablo 1. Motivasyon Düzeylerine Yönelik Bulgular Grup f % Düşük 10 % 2,1 Orta 94 % 20,1 Yüksek 260 % 55,7 Çok Yüksek 103 % 22,1 Örneklem grubunun genel motivasyon düzeylerine yönelik bulgular incelendiğinde, grubun ağırlıklı olarak yüksek motivasyon düzeyine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Düşük grupta % 2,1 seviyesindeki birikimin yanında çok yüksek grubun % 22,1 ile kısmen orta gruptan da yukarıda olduğu ve buna mukabil yüksek grubun % 55,7 düzeyindeki yüzdelik ağırlığı bize bu durumu açıklamaktadır İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum: Çalışmanın ikinci alt problemi; Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Sınıf değişkenine göre dağılımları nasıldır? şeklindedir. Buna göre; Tablo 2. Sınıf Değişkenine Yönelik Bulgular Grup Ortalama SS F p Birinci Sınıf 3,11 0,70 2,711,045 İkinci Sınıf 3,00 Üçüncü Sınıf 2,88 Dördüncü Sınıf 2,91 Tablo 2 incelendiğinde sınıf değişkenine yönelik p<,05 düzeyine göre (p=,045 F=2,711) anlamlı fark olduğu anlaşılmaktadır. Ortalama değerleri incelendiğinde oluşan anlamlı

7 327 Müzik Öğretmeni Adaylarının Piyano Dersi Motivasyon Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi farkın birinci sınıflar yönünde gerçekleştiği görülmektedir. Sıralamayı birinci sınıflardan sonra ikinci sınıflar, dördüncü sınıflar ve üçüncü sınıflar takip etmektedir. Grubun yüksek motivasyonu da düşünülürse birinci sınıf öğrencilerinin grupta motivasyonu en yüksek öğrenciler olduğunu söylemek mümkündür. Tabloda dikkat çeken bir diğer husus; sınıf düzeyi ilerledikçe motivasyon düzeylerinin genelde bir azalmayı yansıtmasıdır. Bunun nedeni, yeni başlayan öğrencilerin genelde okula olan motivasyon düzeylerinin yüksekliğinin piyano dersindeki yansıması olabileceği gibi, üzerindeki çalışılması gereken bir başka sebep te olabilir Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum: Çalışmanın üçüncü alt problemi; Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Cinsiyet değişkenine göre dağılımları nasıldır? şeklindedir. Buna göre; Tablo 3. Cinsiyet Değişkenine Yönelik Bulgular Grup Sıra Ort. SS t p Kadın 3,07 0,73 3,75,000 Erkek 2,82 Cinsiyet değişkenine yönelik bulgulara göre her iki grup arasında anlamlı fark (p<,05 t = 3,75) bulunmuştur. Sıra ortalaması değerlerine göre kadın öğrenciler yönünde gerçekleşen eğilime göre grupta motivasyonu en yüksek öğrencilerin kadın öğrenciler olduğunu söylemek mümkündür Dördüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum: Çalışmanın dördüncü alt problemi; Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Mezun Olunan Lise değişkenine göre dağılımları nasıldır? şeklindedir. Buna göre; Tablo 4. Mezun Olunan Lise Değişkenine Yönelik Bulgular Grup Sıra Ort. SS t p GSL 3,03 0,73 2,45,015 Diğer 2,85 Tablo 4 e göre Güzel Sanatlar Lisesi ve diğer liseler düzeyinde yapılan karşılaştırmada her iki grup arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<,05 t = 2,45). Oluşan anlamlı farkın Güzel Sanatlar Lisesi öğrencileri yönünde gerçekleştiği sıra ortalaması değerlerine göre anlaşılmaktadır. Lise düzeyine göre oluşan gruplarda ise GSL mezunlarının motivasyonu daha yüksektir. Bunun temel nedeni, GSL öğrencilerinin daha önceden piyano derslerine başlamış olmaları, piyanoda temel teknik davranışlarla ilgili belli bir düzeylerinin olması ve bunun sonucunda piyanoya dönük başarı beklentilerinin motivasyonlarına yansıması olabilir Beşinci Alt Probleme İlişkin Bulgular ve Yorum: Çalışmanın beşinci alt problemi; Örneklemdeki müzik öğretmeni adaylarının piyano dersi motivasyonlarının Piyano Dersi Başarı Düzeyi değişkenine göre dağılımları nasıldır? şeklindedir. Buna göre; Tablo 5. Piyano Başarı Düzeyi Değişkenine Yönelik Bulgular Grup Sıra Ort. SS F p Düşük 2,47 0,03 64,23,000 Orta 2,90 Yüksek 3,35

8 M. Kayhan Kurtuldu - Cahit Aksu 328 Başarı düzeyine göre yapılan üç basamaklı gruplamaya göre oluşturulan tablodaki veriler, gruplar arasında anlamlı fark oluştuğunu (p<,05 F = 64,23) göstermektedir. Sıra ortalaması değerleri ise oluşan anlamlı farkın yüksek başarı grubundaki öğrenciler yönünde olduğuna işaret etmektedir. Bu durum motivasyonu yüksek grubun yüksek başarı düzeyindeki grup olduğunu göstermektedir. Bu bulgu aynı zamanda tersinden okunduğunda motivasyonu yüksek öğrencilerin başarı düzeylerinin de yükseldiği şeklinde de yorumlanabilir. Sonuç ve Öneriler Elde edilen bulgular incelendiğinde, genel anlamda örneklem grubunun yüksek düzeyli bir motivasyon hissine sahip olduğu görülmektedir. Öğrencilerin piyano eğitimi sürecinde motivasyonlarının ve bu kapsam içinde kendine olan güvenlerinin iyi düzeyli olduğu sonucu kendini göstermiştir. Gerek teknik, gerek müzikal, gerek yapabileceğine olan inanç, gerek düzey yükseltme, gerek iyi notlar alma, gerekse öğrenme istekliliği açısından motive bir düzeyde olduğunu ifade eden öğrencilerin bu durumu önemli bir bulgudur. Kaygı düzeyinin düşük olması gibi motivasyonun da yüksekliği piyano eğitimi sürecinde ilgili süreci daha verimli hale getiren etmenlerdendir. Motivasyon düzeylerinin örneklemi oluşturan öğrencilerin tanımlayıcı bilgilerine göre karşılaştırıldığı ölçümlerde de anlamlı farklar elde edilmiştir. Elde edilen anlamlı farklılıklardan en manidar olanı sınıf düzeyinde elde edilen farklılık olarak göze çarpmaktadır. Motivasyon düzeyi birinci sınıflarda en yüksek düzeyde bulunmuş, sonrasında ise ikinci, dördüncü ve üçüncü sınıflar bu sırayı takip etmiştir. Ortaya çıkan durum yeni öğrenci olmaları sebebiyle birinci sınıfların daha motive bir görünüm sergilemiş olması olarak açıklanabilir. Motivasyon kısmen azalarak ikinci sınıflarda devam etmekte, üçüncü sınıfta belli oranda kaybolmakla beraber son sınıfta öğretmenliğe yaklaşılması ile kısmen kendini toparlamaktadır. Diğer bir deyişle yeni olan birinci sınıfların heyecanı üçüncü sınıflarda biraz kaybolmakla beraber öğretmen adayı olmaya yaklaşınca biraz daha farkındalık oluşmaktadır. Cinsiyet değişkenine yönelik karşılaştırmada ise kız öğrenciler erkek öğrencilere göre kısmen daha motive bir görünüm sergilemekte olup, bu durum örneklem grubuna göre değişim gösterebilecek bir durum olup başka ölçümlerde yine kızlardan yana olabileceği gibi erkek öğrencilerden yana da olabilir. Mezun olunan lise türü ve başarı durumu karşılaştırmalarında ise beklenen sonuç gerçekleşmiş, GSL öğrencileri ve yüksek başarı grubundakilerin motivasyonu daha yüksek bulunmuştur. Daha önceden bir müzik eğitimi ve buna bağlı bir piyano eğitimi sürecinden geçmiş olan GSL mezunlarının motivasyon düzeyinin bu sebeplere bağlı olarak yüksek bulunmasının olağan bir bulgu olduğu söylenebilir. Benzer biçimde yüksek başarı grubundaki öğrencilerin de motivasyonu oluşturan bazı etmenleri yaşıyor olmaları sebebi ile motivasyonlarının yüksek çıkması beklenen bir sonuçtur. Sonuç olarak örneklem grubunda elde edilen verilerin yüksek motivasyonu işaret ettiği, bazı değişkenlere yönelik beklenen sonuçların olduğu ve sınıf değişkeninde farklı ama makul bir sıralamanın gerçekleştiği bulguların elde edildiği çalışma, piyano eğitiminde motivasyonun başarıyı etkileyen önemli unsurlardan biri olduğu sonucunu ortaya koymuştur. Güzel sanatlar Lisesi öğrencileri ile yüksek başarı düzeyindeki öğrencilere yönelik sonuçlar her ne kadar beklendik olsa da motivasyonun başarı ile ilişkisini ortaya koymak açısından önemli sonuçlardır.

9 329 Müzik Öğretmeni Adaylarının Piyano Dersi Motivasyon Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi Özellikle çalgı eğitiminde motivasyon olgusu, çalışmaların başarıya ulaşmasında önemli derecede rol oynadığı için, mesleki müzik eğitimi verilen programların diğer dersleri için de motivasyon düzeyleri tespit edilmeli, varsa motivasyon düşüklüğünün nedenleri araştırılıp onların ortamdan uzaklaştırılmasına çalışılmalı ve derslere olan motivasyonun sürekli yoğun ve diri tutulabilmesi konusunda öğretim elemanlarının ve yöneticilerin tutum, davranış ve yaklaşımlarının önemli olduğu unutulmamalıdır. KAYNAKLAR CÜCELOĞLU, D. (2015). İnsan ve Davranışı-Psikolojinin Temel Kavramları, İstanbul: Remzi Kitabevi. DECİ, E. L., & RYAN, R. M. (1987). The support of autonomy and the control of behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 53, GİRGİN, D. (2015). Müzik Eğitimi Bölümlerindeki Çalgı Eğitiminde Öğretmen Ve Öğrenci Perspektifinde Beklentiler, NWSA-Education Sciences, 1C0640, 10, (3), KARAKAYA, İ. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Tanrıöğen, A. (Edt.) Bilimsel Araştırma Yöntemleri İçinde, Ankara: Anı Yayıncılık KARASAR, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. ÖZÇELİK, D. A. (2010). Eğitim Programları ve Öğretim-Genel Öğretim Yöntemi, Ankara: Pegem Yayınları. ÖZÇELİK, D. A. (2011). Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: Pegem Yayınları. ÖZGÜNGÖR, S. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Amaç Tarzlarının Ve Öğretmenlerinin Özerklik Destekleyici Davranışlarına İlişkin Algılarının Öğrencinin Motivasyonu Ve Akademik Davranışlarıyla İlişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 25, ÖZGÜNGÖR, S. ve KAPIKIRAN, Ş. (2008). Güzel Sanatlar Eğitimi Öğrencilerinin Öğretmenlik Meslek Bilgisi Derslerine İlişkin Motivasyon ve Başarı Düzeyleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), s ÖZMENTEŞ, S. (2013). Çalgı Eğitiminde Öğrenci Motivasyonu ve Performans, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching, 2 (2), Makale No:35 ISSN: , s RENWİCK, M.and REEVE, J. (2012). Supporting Motivation in Music Education, The Oxford Handbook of Music Education, Volume 1. Print Publication Date: Aug SUNGURTEKİN, M. (2010). Motivasyon ve Çalgı Eğitimindeki Yeri, e-journal of New World Sciences Academy, D 0009, 5(1), p