Akut Gastroenteritli Hastalarda Rotavirüs ve Adenovirüs Varlığının Araştırılması

Transkript

1 Türk Mikrobiyol Cem Derg 44(1):22, 2014 doi: /tmcd Araştırma Akut Gastroeteritli Hastalarda ve Adeovirüs Varlığıı Araştırılması Yusuf DOĞAN*, Fahriye EKŞİ**, Teki KARSLIGİL**, Ayşe BAYRAM** *Viraşehir Devlet Hastaesi Mikrobiyoloji Bölümü **Gaziatep Üiversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Aabilim Dalı ÖZET Amaç: Efeksiyöz gastroeteritler, alt soluum yolu efeksiyolarıda sora, çocuklarda morbidite ve mortalitei ikici e sık edeidir. Virüslere bağlı gastroeteritleri sıklığıı özellikle gelişmiş ülkeler başta olmak üzere giderek arttığı gözlemektedir. Viral gastroeterit etkeleride rotavirüs ve eterik adeovirüsler, çocuklarda akut gastroeteritleri e sık görüle etkeleridir. Dışkı örekleride viral atije aalizi taı açısıda öemlidir. Bu çalışmada, Temmuz tarihleri arasıda Gaziatep Üiversitesi, Şahibey Araştırma ve Uygulama Hastaesi, Merkez Laboratuvarı, Mikrobiyoloji Birimi e gastroeteritli hastalarda alıa dışkı örekleride viral efeksiyo etkeleride rotavirüs ve adeovirüs sıklığıı araştırılması amaçlamıştır. Gereç ve Yötem: Çalışmamızda, çeşitli gastroitestial yakımalarla başvura hastalarda, rotavirüs araştırmak amacı ile 1988, adeovirüs araştırmak amacı ile 1591 dışkı öreği icelemeye alımıştır. Viral efeksiyo etkeleride rotavirüs ve adeovirüs pozitifliği immüokromatografik yötem (RIDA QUICK Rotavirus/ Adeovirus combi, RBiopharm, Almaya) kullaılarak araştırılmıştır. ve adeovirüs sıklığıı hastaları cisiyetlerie, yaşlarıa ve örekleri göderildiği mevsimlere göre dağılımı istatistiksel olarak değerledirilmiştir. Bulgular: Araştırıla örekleri 241 ide (%12.1) rotavirüs, 68 ide (%4.3) adeovirüs atijei belirlemiştir. Yirmi dört örekte (%1.8) rotavirüs ve adeovirüs atijeleri birlikte pozitif olarak saptamıştır. atijei erkek hastaları %11,9 uda, kadıları %12.4 üde pozitif olarak saptamış olup, cisiyetler arasıda istatistiksel olarak alamlı farklılık bulumamıştır (p=0.76). atijei pozitif bulua olguları 198 i (%82.2) 05 yaş grubu hastalarda oluşurke, atije pozitifliği e çok yaş aralığı olarak 524 ay (%19.9) arasıda bulua çocuklarda saptamıştır. Mevsim olarak e sık kış aylarıda (%17.1) tespit edilmiştir. Yaş (p<0.001) gruplarıa ve mevsimlere (p=0.0) göre rotavirüs atijei saptaması arasıda alamlı ilişki saptamıştır. Adeovirüs atijei araştırıla ve pozitif bulua hastaları 39 u (%57.4) 05 yaş grubu hastalarda oluşmuştur. Adeovirüs atijeleri saptaması ile cisiyet, yaş grupları ve mevsimsel dağılımları arasıda alamlı ilişki saptamamıştır (p>0.05). Souç: Bölgemizde rotavirüs ve eterik adeovirüs özellikle çocukluk çağı gastroeteritleri arasıda öemli bir halk sağlığı soruu oluşturmaktadır. Çalışmamız soucuda elde edile veriler bakteriyel ve paraziter etkeleri yaıda viral etkeleri de araştırılmasıı gerekli kılmaktadır. Aahtar kelimeler: Akut gastoeterit, adeovirüs, rotavirüs SUMMARY The Ivestigatio of the Presece of Rotavirus ad Adeovirus i Patiets with Acute Gastroeteritis Objective: Ifectious gastroeteritis is the secod most commo cause of morbidity ad mortality after lower respiratory tract ifectios i childre. It is observed that the frequecy of viral gastroeteritis is icreasig especially i the developed coutries. Rotavirus ad eteric adeoviruses are the most commo agets of acute gastroeteritis i childre. Aalysis of viral atiges i stool samples is importat for diagosis. This study was aimed to fid out the frequecy of rotavirus ad adeovirus i tissue samples harvested from patiets admitted to our hospital (Gaziatep Uiversity, Şahibey Research ad Traiig Hospital, Microbiology Uit of the Cetral Laboratory, Gaziatep, Turkey) with gastroeteritis betwee July Materials ad Methods: I our study, 1988 stool samples were ivestigated for the presece of rotavirus ad 1591 stool samples for the presece of adeovirus. The samples were obtaied from patiets admitted to our hospital with gastroitestial complaits. The presece of rotavirus ad adeovirus was ivestigated with immuochromatographic method (RIDA QUICK Rotavirus/ Adeovirus combi, RBiopharm AG, Germay). The distributio of rotavirus ad adeovirus frequecy was evaluated accordig to geder, age ad the seaso. Results: Rotavirus atige was determied i 241 (12.1%) ad adeovirus atige i 68 (4.3%) of the ivestigated samples. Twetyfour (1.8%) samples were positive for both rotavirus ad adeovirus atiges. Rotavirus atige was determied i 11.9% of the male ad 12.4% of the female patiets. As a result of the statistical aalysis a sigificat differece was ot foud betwee geders (p=0.76). Hudred ad iety eight of the rotavirus atige positive cases (82.2%) were i the 05 years age group ad atige positivity (19.9%) was determied mostly i childre betwee 524 moths of age. The most commo seaso was determied as witer (17.1%). Statistically sigificat differece was determied accordig to age groups (p<0.001) ad seasos (p=0.0) for rotavirus atige. Thirtyie (57.4%) of the adeovirus positive patiets were i the 05 years age group. No statistically sigificat relatioship was determied betwee the presece of adeovirus atige ad geder, age groups ad seaso (p>0.05). Coclusio: Rotavirus ad eteric adeoviruses cause importat public health problems i terms of acute gastroeteritis i childre i our regio. The data obtaied i this study showed that besides bacteria ad parasites, viral agets should also be ivestigated i patiets with acute gastroeteritis. Key words: Acute gastroeteritis, adeovirus, rotavirus Alıdığı tarih: Kabul tarihi: Yazışma adresi: Yusuf Doğa, Viraşehir Devlet Hastaesi, Ceylapıaryolu 3. km No. 1 Viraşehir/Şalıurfa eposta: doktoryusuf@yahoo.com Bu araştırma 2. Ulusal Kliik Mikrobiyoloji Kogresi de (913 Kasım 2013, Belek, Atalya) poster olarak suulmuştur.

2 Y. Doğa ve ark., Akut Gastroeteritli Hastalarda ve Adeovirüs GİRİŞ Akut gastroeteritler, alt soluum yolu efeksiyolarıda sora çocuklardaki yüksek morbidite ve mortalitei ikici e sık edei olup, gelişmiş ve gelişmekte ola ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de öemli bir sağlık soruudur (13). Koruma ölemlerii arttırılması ile bakteri ve parazitlere bağlı gastroeteritlerde belirgi bir düşme sağlaırke, virüslere bağlı gastroeteritleri sıklığıı giderek arttığı gözlemektedir. Diğer gastroeterit etkeleride, sosyoekoomik koşullara ve hijye ölemlerie bağlı olmaması ile ayrıla virüs efeksiyoları, gelişmiş ve gelişmekte ola ülkelerde ayı sıklıkta görülmekte; gelişmekte ola ülkelerde yüksek mortalite ile seyrederke, gelişmiş ülkelerde yüksek morbidite ve ekoomik kayıplarla souçlamaktadır (46). Bu çalışmada, mikrobiyoloji laboratuvarıa gastroeterit ö taısıyla göderile hastalarda alıa dışkı örekleride viral efeksiyo etkeleride rotavirüs ve adeovirüs sıklığıı retrospektif olarak araştırılması amaçlamıştır. GEREÇ ve YÖNTEM Çalışmamızda, Temmuz tarihleri arasıda Gaziatep Üiversitesi, Şahibey Araştırma ve Uygulama Hastaesi, Merkez Laboratuvarı, Mikrobiyoloji Birimi e gastroeterit ö taısı ile çeşitli polikliik ve kliiklerde göderile hastalarda, rotavirüs araştırmak amacı ile 1988, adeovirüs araştırmak amacı ile 1591 dışkı öreği icelemeye alımıştır. Makroskopik muayeesi sulu ola ve mikroskopiside parazit görülmeye olguları verileri çalışmaya dahil edilmiştir. Hemorajik olduğu belirtile, mikroskopik olarak herhagi bir parazit görüle, Etamoeba histolytica adhezi atijei veya Giardia itestialis atijei pozitif ola ve dışkı kültürüde bakteri (Salmoella spp., Shigella spp. gibi) üreye hastalara ait veriler değerledirme dışı bırakılmıştır. Rektal sürütü materyali kabul edilmemiştir. Taze dışkı örekleride viral efeksiyo etkeleride rotavirüs ve adeovirüs atije varlığı kalitatif immüokromatografik yötem (RIDA QUICK Rotavirus/Adeovirus combi, RBiopharm, Germay) ile üretici firmaı çalışma prosedürüe uygu olarak araştırılmıştır. Her yei kutu açılışıda bir rotavirüs ve eterik adeovirüs pozitif kotrol atijeleri kullaılarak test kitii kalite kotrolü yapılmıştır. Bu hızlı test yötemi, dışkıda bulua atijelerii her iki virüse karşı yöeltilmiş mookloal atikor kaplı membraa bağlaıp 5 dakikalık ikübasyou takibe test kartıda atijeatikor kompleksii oluşumuu göstere kırmızı (rota virüse özel) ya da mavi (adeo virüse özel) bat şeklide rekleme görülmesi presibie dayaa kalitatif bir yötemdir. Kaset yüzeyideki kotrol badıı belirgileşmesi (yeşil rek, C=kotrol bad) test prosedürüü uyguluğuu göstermektedir. Testi duyarlılık ve özgüllüğü üretici firma tarafıda rotavirüs içi %100 ve >%99.0, adeovirüs içi >%90.3 ve %100 olarak bildirilmiştir. ve adeovirüs sıklığıı hastaları cisiyetlerie, yaşlarıa ve örekleri göderildiği mevsimlere göre dağılımı SPSS.0 programı kullaılarak kikare aalizi ile istatistiksel olarak değerledirilmiştir. p<0.05 değeri alamlı kabul edilmiştir. BULGULAR Araştırıla örekleri 241 ide (%12.1) rotavirüs, 68 ide (%4.3) adeovirüs atijei tespit edilmiştir. Yirmi dört örekte rotavirüs ve adeovirüs atijeleri birlikte (%1.8) pozitif olarak saptamıştır. atijei erkek hastaları %11.9 uda, kadıları %12.4 üde pozitif olarak saptamış olup, cisiyetler arasıda istatistiksel olarak alamlı farklılık bulumamıştır 19

3 Türk Mikrobiyol Cem Derg 44(1):22, 2014 Tablo 1. saptaa hastaları demografik özellikleri. Tablo 2. Adeovirüs saptaa hastaları demografik özellikleri. Adeovirüs Özellik Özellik p değeri p değeri Cisiyet Kadı Erkek (12.4) (11.9) 778 (87.6) 969 (88.1) 0.76 Cisiyet Kadı Erkek (4.6) (4.0) 681 (95.4) 842 (96.0) Yaş grupları 4 ay 524 ay 2572 ay 6 yaş > yaş (11.8) (19.9) (12.4) (6.8) (4.7) 135 (88.2) 467 (80.1) 453 (87.6) 369 (93.2) 323 (95.3) <0.001 Yaş grupları 4 ay 524 ay 2572 ay 6 yaş > yaş (4.1) (3.8) (4.0) (4.7) (4.9) 1 (95.9) 456 (96.2) 380 (96.0) 301 (95.3) 270 (95.1) Mevsimler İlkbahar Yaz Sobahar Kış (13.3) (10.5) (10.8) (17.1) 345 (86.7) 715 (89.5) 440 (89.2) 247 (82.9) 0.0 Mevsimler İlkbahar Yaz Sobahar Kış 10 (5.5) (3.6) (4.6) (3.6) 360 (94.5) 569 (96.4) 329 (95.4) 265 (96.4) (12.1) 1747 (87.9) 68 (4.3) 1523 (95.7) Tablo 3. Aylara göre rotavirüs ve adeovirüs saptama durumu. Aylar Ağustos 2012 Eylül 2012 Ekim 2012 Kasım 2012 Aralık 2012 Ocak 2013 Şubat 2013 Mart 2013 Nisa 2013 Mayıs 2013 Hazira 2013 Temmuz (9.4) 11 (5.7) 26 (14.9) (12.9) 13 (13.3) 22 (22.7) (15.5) 12 (14.5) 17 (15.3) 24 (11.8) 22 (10.9) 43 (10.9) 241 (12.1) 4 (90.6) 3 (94.3) 149 (85.1) 108 (87.1) 85 (86.7) 75 (77.3) 87 (84.5) 71 (85.5) 94 (84.7) 0 (88.2) 0 (89.1) 351 (89.1) 1747 (87.9) 4 (5.1) 8 (7.1) 5 (3.8) 3 (3.0) 5 (5.7) 3 (3.4) 2 (2.0) 7 (8.8) 8 (7.4) 6 (3.1) 6 (3.0) 11 (3.5) 68 (4.3) Adeovirüs 74 (94.9) 105 (92.9) 127 (96.2) 97 (97.0) 82 (94.3) 86 (96.6) 97 (98.0) 73 (91.3) 100 (92.6) 7 (96.9) 191 (97.0) 304 (96.5) 1523 (95.7) (p=0.76). atijei pozitif bulua olguları 198 i (%82.2) 05 yaş grubu hastalarda oluşurke, atije pozitifliği e çok yaş aralığı olarak 524 ay (%19.9) arasıda bulua çocuklarda saptamıştır. Mevsim olarak e sık kış aylarıda (%17.1) tespit edilmiştir. Yaş gruplarıa ve mevsimlere göre rotavirüs atijei saptaması arasıda alamlı ilişki saptamıştır (sırası ile, p<0.001 ve p=0.0; Tablo 1). Adeovirüs atijei araştırıla ve pozi tif bulua hastaları 39 u (%57.4) 05 yaş grubu hastalarda oluşmuştur. Adeovirüs atijeleri saptaması ile cisiyet, yaş grupları ve mevsimsel dağılımları arasıda alamlı ilişki saptamamıştır (sırası ile p=0.536, p=0.854 ve p=0.467; Tablo 2). ve adeovirüs saptama durumuu aylara göre dağılımı Tablo 3 te yer verilmiştir. TARTIŞMA Çocukluk yaş grubuda, efeksiyöz gastroeteritler arasıda viral gastroeteritler, özellikle de rotavirüs öemli bir yer tutmaktadır, acak eterik adeovirüsleri de viral gastroeteriti öemli bir edei olduğu bilimektedir. ü ede olduğu gastroeterit, kliik olarak geellikle 58 gü sürmekte, ateş ve kusmayla birlikte görülmektedir. Yeidoğa ve çocuklarda bu tablo tedavi edilmediği takdirde elektrolit ve sıvı kaybı edeiyle ölümcül olabilir. görülme sıklığı yaşa ve mevsime bağlı olarak değişmekte ve düya geelide akut gastroeterit edeiyle hastaeye yatırıla çocuk olgularıı %5060 ıa rotavirüsler ede olmaktadır (710). Yurt dışıda yapıla çalışmalarda, viral gastro 20

4 Y. Doğa ve ark., Akut Gastroeteritli Hastalarda ve Adeovirüs Tablo 4. Ülkemizde yapıla akut gastroeteritli hastalardaki rotavirüs ve adeovirüs sıklığıı araştırıldığı çalışmaları souçları. Adeovirüs +Adeovirüs Araştırıcı Yıl Şehir Yötem Olgu sayısı Akıcı ve ark. (2) Biçer ve ark. (12) Özdemir ve ark. (13) Kurtoğlu ve ark. (19) Gültepe ve ark. (5) Teki ve ark. (10) Demiröre ve ark. (14) Meral ve ark. (6) Balka ve ark. (1) Kaşifoğlu ve ark. (9) Çoba ve ark. (15) Suula araştırma İstabul İstabul Mersi Koya Va Mardi Elazığ Akara Erzurum İzmir Atalya Gaziatep Lateks aglütiasyo * 42 (13.7) 422 (23.9) 117 (32.2) 74 (41.0) 157 (.7) (26.5) 53 (.1) 88 (25.9) 247 (19.9) 422 (13.6) 241 (12.1) 46 (14.9) 38 (10.5) 58 (4.4) 30 (17.0) 9 (1.0) 10 (14.7) 28 (8.2) 68 (4.3) 25 (8.2) 26 (7.2) 24 (13.0) 4 (0.4) 1 (0.3) 24 (1.8) * içi 1988, adeovirüs içi 1591 örek çalışılmış olup, her ikisii de birlikte bakıldığı örek sayısı 1320 dir. eteritler arasıda rotavirüs pozitifliği %068 arasıda değiştiği; Afrika, Amerika, Doğu Akdeiz Ülkeleri, Avrupa, Güeydoğu ve Ortadoğu Asya ülkeleride sırasıyla ortalama %35, %25, %42, %37, %37 ve %47 oralarıda tesbit edildiği, ülkemizdeki çalışmalarda ise Tablo 4 te özetlediği gibi 05 yaş grubuda rotavirüsü % arasıda değişe oralarda etke olarak buluduğu bildirilmiştir (1,2,5,7,9,1015). Çalışmamızda da geel popülasyoda rotavirüs atije pozitifliği %12.1 olarak bulumuştur. Yaptığımız çalışmada, yaş dikkate alıdığıda özellikle 05 yaş arası çocuklarda rotavirüs atije pozitifliği ülkemizdeki verilerle uyumlu olarak %15.8 olarak tespit edilmiştir. Ülkemizde yapıla kulladığımız ayı marka kit ile yapıla olguları değerledirildiği çalışmalarda, sırasıyla rotavirüs pozitifliği %13.6 ile %26.5 oraıda saptadığı görülmüştür (14,15). Çalışmamızda, rotavirüs atije pozitifliğiii cisiyete göre dağılımı değerledirildiğide kadıları %12.4 üde, erkekleri ise %11.9 uda pozitif olduğu saptamıştır. Ülkemizde yapıla diğer çalışmalarla uyumlu olarak erkek ve kız çocuklarda atije pozitifliği açısıda istatistiksel olarak alamlı bir fark buluamamıştır (1,6,9,10,13). efeksiyou geellikle e sık 2 yaş altıdaki çocuklarda görülmektedir (12). Ülkemizde yapıla ve 05 yaş arasıdaki olguları değerledirildiği çalışmalarda, rotavirüs pozitif olguları 524 ay yaş grubuda daha fazla saptadığı görülmüştür (1,6,9,10,13). Buu yaı sıra bazı çalışmalarda, gastroeterit isidasıı ae sütü ile geçe atikorlarla azaldığı saptamıştır (,17). Çeşitli çalışmalarda, çocukları e çok ae sütü ile beslediği döem ola 04 ay arasıda rotavirüs pozitiflik oraı ile diğer yaş gruplarıa göre e düşük orada bulumuştur (1,6,9,10,13). Çalışmamızda da rotavirüsle efekte çocukları büyük bir kısmıı iki yaşı altıda olduğu ve rotavirüs pozitif olguları 524 ay yaş grubuda daha fazla saptadığı ve 04 ay yaş grubuda ise diğer çocuk yaş gruplarıa göre daha düşük orada olduğu görülmüştür. ü saptadığı aylar iklim koşullarıa göre değişmektedir (). Ilıma iklime sahip ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de rotavirüs epidemileri yılı daha soğuk aylarıda özellikle kış mevsimide görülürke, edemik veya sporadik olgular diğer aylar boyuca da oluşabilir. Tropikal ülkelerde ise mevsimsel farklılık daha az belirgidir ve yıl boyuca edemik olarak ortaya çıkabilir (13). Çalışmamızda da Tablo 1 ve 2 de gözlemlediği üzere rotavirüslü olguları kış aylarıda yoğulaştığı (%17.1); sırasıyla Ocak (%22.7), Şubat (%15.5), Nisa (%15.3) aylarıda olgu oraıı daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ülkemizde yapıla diğer çalışmalarda

5 Türk Mikrobiyol Cem Derg 44(1):22, 2014 da rotavirüs pozitif olguları daha çok kış aylarıda görüldüğü belirtilmektedir (1,2,9,12,13). lerde sora e sık adeovirüs gastroeteritleri görülmektedir (5). Ülkemizde yapıla viral gastroeteritlerde adeovirüs görülme sıklığı %117 oraları arasıda tespit etmişlerdir (1,2,10,13). Çalışmamızda, adeovirüs atijei %4.3 olarak buludu. Çalışmamızda Tablo 2 de görüldüğü gibi adeovirüs pozitif hastalarda gerek cisiyetler ve yaş, gerekse mevsimsel açısıda istatistiksel olarak alamlı bir fark bulumamıştır (p>0.05). efeksiyoları daha çok kış mevsimide ve kış aylarıda görülmekte, acak eterik adeovirüsleri mevsimsel dağılımı değişiklik göstermekte ve tüm yıl boyuca görülebilmektedir (1,2,10,19). Çalışmamız soucuda elde edile veriler bakteriyel ve paraziter etkeleri yaıda viral etkeleri de araştırılmasıı gerekli kılmaktadır. Bilidiği gibi viral gastroeteritleri tedavisi asemptomatik olup, dehidratasyou ölemeye yöeliktir. Dolayısıyla ishalli hastalarda ayırıcı taıı yapılması ve etkei viral olduğuu belirlemesi öem taşımaktadır. Bu efeksiyoları saptaması viral efeksiyolarda atibiyotikleri gereksiz kullaımıı egellemesi ve hastaları dehidratasyoa uğramalarıı öüe geçilmeside büyük öem göstermektedir. KAYNAKLAR 1. Balka ÇE, Çelebi D, Çelebi Ö, Altoparlak Ü. Erzurum da 05 yaş arası çocuklarda rotavirüs ve adeovirüs sıklığıı araştırılması. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2012; 42: Akıcı N, Erca TE, Yalma N, ve ark. Akut gastroeteritli çocuklarda adeovirüs ve rotavirüs. Çocuk Ef Derg 2007; 1: Clark B, McKedrick M. A review of viral gastroeteritis. Curr Opi Ifect Dis 2004; 17: Farkas T, Jiag X. Rotaviruses, caliciviruses, astroviruses, eteric adeoviruses ad other diarrheic viruses. I: Murray PR, Baro EJ, Jorgese JH, Ladry ML, Pfaller MA, eds. Maual of Cliical Microbiology. 9th ed. Washigto: ASM Press, 2007: Gültepe B, Yama G, Çıkma A, Güdücüoğlu H. Çocukluk yaş grubu gastroeteritlerde rotavirüs ve adeovirüs sıklığı. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2012; 42: Meral M, Bozdayı G, Özka S, Dalgıç B, Alp G, Ahmed K. Akut gastroeteritli çocuklarda rotavirüs prevalası, serotip ve elektroferotip dağılımı. Mikrobiyol Bul 2011; 45: Meral M, Bozdayı G. Düyada ve ülkemizde rotavirüs epidemiyolojisi. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2010; 40 (1): Brito MO, LaydeAymer JE, Maho CR, Mauselis G. Gastroitestial ifectios ad food poisoig. I: Maho CR, Lehma DC, Mauselis G, eds. Textbook of Diagostic Microbiology. 4th ed. St. Louis Mo: Sauders, 2011: Kaşifoğlu N, Us T, Asla FG, Akgü Y yılları arasıda saptaa rotavirüs atije pozitiflikleri. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2011; 41: Teki A. Mardi deki akut gastroeteritli çocuklarda rotavirüs ve eterik adeovirüs sıklığı. Kli De Ar Derg 2010; 1: World Health Orgaizatio (WHO). Global Iformatio ad Surveillace Bulleti Reportig Period: Jauary through December Volume 2: July Biçer S, Şahi GT, Kocay B, ve ark. Çocuk acil serviside saptaa rotavirüs gastroeteriti olgularıı sıklığı. Çocuk Ef Derg 2008; 3: Özdemir S, Delialioğlu N, Emekdaş G. Akut gastroeteritli çocuklarda rotavirüs, adeovirüs ve astrovirüs sıklığıı araştırılması ve epidemiyolojik özelliklerii değerledirilmesi. Mikrobiyol Bul 2010; 44: Demiröre K, Demiröre S, Ekige MC. Elazığ yöreside çocuklarda akut efeksiyöz kış ishalleri. Bakırköy Tıp Dergisi ;5: Çoba B, Topal B. Evaluatio of rotavirus gastroeteritis i childre: five years surveillace i Alaya, Atalya. Turk J Pediatr 2014; 56: Adal E, Beze D, Öal Z, Öal H. Süt çocukluğu döemideki akut gastroeteritlerde etiyolojik ve epidemiyolojik faktörler. JOPP Derg 2011; 3: Deehy PH, Cortese MM, Bégué RE, et al. A casecotrol study to determie risk factors for hospitalizatio for rotavirus gastroeteritis i U.S. childre. Pediatr Ifect Dis J 2006; 25: Kurtoğlu MG, İci A, Özdemir M, Bayka M. Çocukluk yaş grubuda adeovirüs gastroeteritlerii mevsimlere ve yaşlara göre dağılımı. Turk Mikrobiyol Cem Derg 2010; 40: