Elektrofizyolojiye Giriş. Prof.Dr. Cüneyt GÖKSOY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Biyofizik Anabilim Dalı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Elektrofizyolojiye Giriş. Prof.Dr. Cüneyt GÖKSOY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Biyofizik Anabilim Dalı"

Tunç Bulut
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Elektrofizyolojiye Giriş Prof.Dr. Cüneyt GÖKSOY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Biyofizik Anabilim Dalı 1

2 Elektrofizyolojiye Giriş (Polisomnografi özelinde ) Prof.Dr. Cüneyt GÖKSOY Gülhane Askeri Tıp Akademisi Biyofizik Anabilim Dalı 2

3 Elektrofizyolojiye Giriş: Polisomnografi özelinde Tanım - Terminoloji Elektrofizyolojik Potansiyellerin Oluşumu Elektrofizyolojik Potansiyellerin Kayıt ve Monitorizasyonu Elektrofizyolojik Potansiyellerin Değerlendirilmesi Sistem Potansiyelleri 3

4 Elektrofizyolojiye Giriş: Polisomnografi özelinde Tanım - Terminoloji Polisomnografi 4

5 ..graf -..grafi 5

6 ...graf Fotograf Grafik (Trase) 6

7 ...graf...grafi Elektrokardiyograf Elektrokardiyografi Fizyograf Poligraf Polisomnograf 7

8 Elektrofizyolojiye Giriş: Polisomnografi özelinde Tanım - Terminoloji Polisomnografi Elektrofizyoloji 8

9 Uyarılabilir Hücreler 9

10 Etkiye tepki Biyoelektrisite Tepki: Elektriksel İstirahat Potansiyeli UYARILABİLİRLİK Tanı Tedavi Takibi Araştırma ELEKTROFİZYOLOJİ 10

11 Temel Elektrofizyolojik Potansiyeller Biyoelektrik Sinyal Elektrokardiyografi Elektromyografi Elektroensefalografi Elektroretinografi Elektrooptikografi Kardiak elektrografi Elektrogastrografi Galvanik deri refleksi Aksiyon Potansiyeli Kısaltması EKG EMG EEG ERG EOG - EGG GSR - Biyolojik Kaynağı Kalp (vücut yüzeyinden) Çizgili kas Beyin Göz (retina) Göz (çevresel çizgili kaslar) Kalp (kalp yüzeyinden) Mide Deri Sinir ve Kas 11

12 EKG 1 s EMG 1 ms EEG 1 s 12

13 Elektrofizyolojiye Giriş: Polisomnografi özelinde Tanım - Terminoloji Elektrofizyolojik Potansiyellerin Oluşumu 13

14 AKSİYON POTANSİYELİ Eşik Seviye İstirahat Seviyesi 14

15 Elektrik Aktivitelerin Yayılım Özellikleri 1D 2D BİYOLOJİK SİSTEMLER 3D Hacimsel İletken (Volume Conducter) 15

16 Uzaklık= 8 Şiddet= 1/64 Uzaklık= 4 Şiddet= 1/16 Uzaklık= 2 Şiddet= 1/4 Uzaklık= 1 Şiddet= 1 dq V A K x Cos = x r 2 16

17 Tek bir hücrenin elektriksel aktivitesi, ancak mikroelektrotlarla, hücrenin içinden veya çok (çok) yakınından kaydedilebilecek kadar küçüktür. EKG Günümüz teknolojisi ile bir hücreye ait elektriksel aktiviteyi... uzaktan bile ölçmek neredeyse imkansızdır. ÇÖZÜM : Ortaklaşa aktivite 1 cm 1 s EMG Binlerce - milyonlarca hücrenin ortaklaşa biyoelektrik aktivitesi 1 ms (GROSS potansiyel) EEG Zamansal beraberlik (senkronizasyon) Yersel beraberlik (histo-anatomik organizasyon) 1 s 17

18 Beraberlik: Zamansal & Yersel 18

19 Beraberlik: Zamansal & Yersel Zamansal & Yersel 19

20 Beraberlik: Zamansal & Yersel Zamansal & Yersel Zamansal & Yersel 20

21 Beraberlik: Zamansal & Yersel Zamansal & Yersel Zamansal & Yersel 21

22 Beraberlik: Zamansal & Yersel Zamansal & Yersel Zamansal & Yersel 22

23 Elektrofizyolojiye Giriş: Polisomnografi özelinde Tanım - Terminoloji Elektrofizyolojik Potansiyellerin Oluşumu Elektrofizyolojik Potansiyellerin Kayıt ve Monitorizasyonu 23

24 Kayıt Monitorizasyon 24

25 Kayıt EKG Monitorizasyon 25

26 Standart Kayıt Monitorizasyon Zinciri PROP (Alıcı = Yoklayıcı) TRANSDUSER (Çevireç) AMPLİFİKATÖR (Yükselteç) KAYIT ve/veya GÖZLEM ARACI Bir fiziksel büyüklüğü (enerji kaynağını) ölçme amacıyla, kaynağında algılayan alettir. Genel Tanım: Ölçme amacıyla bir enerjinin, bir diğer enerji çeşidine dönüştürülmesini sağlayan alettir. Özel Tanım: Ölçme amacıyla bir enerjinin, elektrik enerjisine dönüştürülmesini sağlayan alettir. Bir elektriksel sinyali, sabit bir katsayıyla çarpma şeklinde işlem yapan sistemlerdir. Osiloskop (Gözlem) Fotograf Makinası (Kayıt) TV Monitörü (Gözlem) Film Makinası veya Video Teyp (Kayıt) Plotter = Çizici (Kayıt) Printer = Yazıcı (Kayıt) Magnetik Teyp (Kayıt) Bilgisayar (Kayıt + Gözlem) 26

27 Standart Kayıt Monitorizasyon Zinciri PROP (Alıcı = Yoklayıcı) TRANSDUSER (Çevireç) AMPLİFİKATÖR (Yükselteç) Bir fiziksel büyüklüğü (enerji kaynağını) ölçme amacıyla, kaynağında algılayan alettir. Genel Tanım: Ölçme amacıyla bir enerjinin, bir diğer enerji çeşidine dönüştürülmesini sağlayan alettir. Özel Tanım: Ölçme amacıyla bir enerjinin, elektrik enerjisine dönüştürülmesini sağlayan alettir. Bir elektriksel sinyali, sabit bir katsayıyla çarpma şeklinde işlem yapan sistemlerdir. KAYIT ve/veya GÖZLEM ARACI 27

28 (Temel Elektrofizyolojik Potansiyeller için...) Standart Kayıt Monitorizasyon Zinciri PROP (Alıcı = Yoklayıcı) TRANSDUSER (Çevireç) AMPLİFİKATÖR (Yükselteç) Bir fiziksel büyüklüğü (enerji kaynağını) ölçme amacıyla, kaynağında algılayan alettir. Genel Tanım: Ölçme amacıyla bir enerjinin, bir diğer enerji çeşidine dönüştürülmesini sağlayan alettir. Özel Tanım: Ölçme amacıyla bir enerjinin, elektrik enerjisine dönüştürülmesini sağlayan alettir. Bir elektriksel sinyali, sabit bir katsayıyla çarpma şeklinde işlem yapan sistemlerdir. KAYIT ve/veya GÖZLEM ARACI 28

29 (Temel Elektrofizyolojik Potansiyeller için...) Standart Kayıt Monitorizasyon Zinciri PROP (Alıcı = Yoklayıcı) TRANSDUSER (Çevireç) AMPLİFİKATÖR (Yükselteç) Bir elektriksel sinyali, sabit bir katsayıyla çarpma şeklinde işlem yapan sistemlerdir. KAYIT ve/veya GÖZLEM ARACI 29

30 Jell Krem Pasta (Elektriksel temas & Fiziksel tutuculuk) Elektrot Empedansı 30

31 31

32 32

33 33

34 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 (Temel Elektrofizyolojik Potansiyeller için...) Standart Kayıt Monitorizasyon Zinciri PROP (Alıcı = Yoklayıcı) TRANSDUSER (Çevireç) AMPLİFİKATÖR (Yükselteç) Bir elektriksel sinyali, sabit bir katsayıyla çarpma şeklinde işlem yapan sistemlerdir. KAYIT ve/veya GÖZLEM ARACI 39

40 Yükseltme işlemi Yükseltme işlemini yapan aletler = AMPLİFİKASYON = AMPLİFİKATÖR 40

41 Elektriksel Olarak Amplifikatörler; Tek Girişli Amplifikatörler Diferansiyel (Çift Girişli : Fark) Amplifikatörler Elektrofizyolojik amplifikatörlerin tamamı... Fark Alma (Diferansiasyon) Yükseltme (Amplifikasyon) 41

42 Elektriksel Olarak Amplifikatörler; Tek Girişli Amplifikatörler Diferansiyel (Çift Girişli : Fark) Amplifikatörler Fark Alma (Diferansiasyon) Yükseltme (Amplifikasyon) 42

43 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-1 43

44 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-1 44

45 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-2 45

46 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-2 46

47 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-3 47

48 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-3 48

49 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-4 49

50 Fark Alma (Diferansiasyon) Uygulamaları-4 50

51 Elektriksel Olarak Amplifikatörler; Tek Girişli Amplifikatörler Diferansiyel (Çift Girişli : Fark) Amplifikatörler Fark Alma (Diferansiasyon) Yükseltme (Amplifikasyon) 51

52 Yükseltme (Amplifikasyon) Uygulamaları Gain: 1 Tepeden Tepeye Genlik (Peak-to-peak Amplitude) = 1 µv 52

53 Yükseltme (Amplifikasyon) Uygulamaları Gain: 2 Tepeden Tepeye Genlik (Peak-to-peak Amplitude) = 2 µv 53

54 Yükseltme (Amplifikasyon) Uygulamaları Gain: 4 Tepeden Tepeye Genlik (Peak-to-peak Amplitude) = 4 µv 54

55 Yükseltme (Amplifikasyon) Uygulamaları Gain: 10 Tepeden Tepeye Genlik (Peak-to-peak Amplitude) = 10 µv 55

56 Fark Almanın (Diferansiyasyon) Sağladığı Avantajlar Dış kaynaklı gürültülerin elimine edilmesi Kaydedilmemesi gereken diğer organik sinyallerin elimine edilmesi Yükseltmenin (Amplifikasyon) Sağladığı Avantajlar İletim sırasındaki kaybın etkisinin zayıflaması Dış kaynaklı gürültülerin etkisinin zayıflaması 56

57 Elektrofizyolojiye Giriş: Polisomnografi özelinde Tanım - Terminoloji Elektrofizyolojik Potansiyellerin Oluşumu Elektrofizyolojik Potansiyellerin Kayıt ve Monitorizasyonu Elektrofizyolojik Potansiyellerin Değerlendirilmesi 57

58 Genlik Frekans Dalga Şekli 58

59 Genlik Frekans Dalga Şekli 59

60 Frekans Dalga Şekli Genlik 60

61 EEG EMG EKG Periyodik 61

62 Frekans Dalga Şekli Genlik 62

63 63

64 Genlik (Amplitude) Birim: Volt 64

65 Frekans Dalga Şekli Genlik 65

66 Periyod Birim: saniye 66

67 Periyod Birim: saniye Frekans: Birim zamanda (1 saniyede) tekrarlayan periyod sayısı Birim: Hertz = cps (Cycles Per Second) ( Frekansın 1 den küçük olması? ) 67

68 Periyodik olmayan veya kompleks bir sinyalin frekansı??? 68

69 Elektrofizyolojiye Giriş: Polisomnografi özelinde Tanım - Terminoloji Elektrofizyolojik Potansiyellerin Oluşumu Elektrofizyolojik Potansiyellerin Kayıt ve Monitorizasyonu Elektrofizyolojik Potansiyellerin Değerlendirilmesi Sistem Potansiyelleri 69

70 EEG (Elektroensefalografi) 70

71 71

72 Richard CATON (1875) & Hans BERGER (1929) EEG 1. Spontan EEG 2. Uyarılmış Beyin Aktivitesi Spontan EEG nin genel tanımı; İnsan veya hayvan beyninden, Kasıtlı bir uyaran olmaksızın, Yüzeyel ve derin elektrotlarla kaydedilen elektriksel aktivitedir. 72

73 Spontan EEG nin Değerlendirilmesinde Kullanılan Klinik Parametreler Frekans Dalga Şekli (Wave-Form) Genlik (Amplitüd) 73

74 EEG için temel kural Beyin ne kadar aktif durumda ise; Dalgaların genliği o kadar düşük, Frekansı o kadar büyüktür (hızlıdır). EEG dalgalarının frekanslarına göre sınıflandırılmaları (temel EEG dalgaları) 1.Beta (β) 2.Alfa (α) 3.Teta (θ) 4.Delta (δ) 74

75 Temel EEG Dalgaları Beta (β) Alfa (α) Teta (θ) Delta (δ) : Frekans : Hz. Genlik : 1-25 µv : Frekans : 8-13 Hz. Genlik : 2-50 µv : Frekans : 4-8 Hz. Genlik : µv : Frekans : Hz. Genlik : µv K-Kompleks Uyku İğcikleri (Sleep Spindles) } Dalga Şekli 75

76 76

77 EMG (Elektromiyografi) 77

78 YÜKSEK Genlik Frekans 78

79 EKG (Elektrokardiyografi) 79

80 80

81 ELEKTROOKULOGRAFİ (EOG) 81

82 Diğer Polisomnografik Monitorizasyon Parametreleri 82

83 Solunum Takibi Oksijen Saturasyon Değeri Takibi Beden Pozisyonu Takibi Ses ve Görüntü Kaydı Vücut Sıcaklık Takibi Nokturnal Penil Tümesans Takibi 83

84 84

Benzer belgeler

Biyomedikal İşaret İşleme

Biyomedikal İşaret İşleme Genel Ölçüm Sistemi Ölçüm sistemi blok diyagramı BME 423 Biyomedikal İşaret İşleme I 1 Biyomedikal İşaret İşleme Genel Ölçüm Sistemi BME 423 Biyomedikal İşaret İşleme I 2 Biyomedikal