GIDA IŞINLAMASINDA DOZİMETRİ VE İŞLEM KONTROLÜ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GIDA IŞINLAMASINDA DOZİMETRİ VE İŞLEM KONTROLÜ"

Chagatai Batur
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GIDA IŞINLAMASINDA DOZİMETRİ VE İŞLEM KONTROLÜ Dr. Hasan ALKAN Gamma-Pak Sterilizasyon Sanayi ve Tic. A.Ş. -İstanbul - GIDA IŞINLAMASII INLAMASI -Gıda ürünlerinin mikroorganizmalardan arınd ndırılması, -Çimlenmeyi ve böceklenmeyi b önleme, -Olgunlaşmayı geciktirme, amacı ile iyonlayıcı ışınlarla yapılan bir işlemdir. i - GIDA IŞINLAMASINDA I INLAMASINDA KULLANILAN IŞIN I IN KAYNAKLARI Gama ışınlar nları (Co-60, Cs-137) Hızlandırılmış Elektron Demetleri ( E 10 MeV) x-ışınları ( E 5 MeV) Slayt 1

2 Slayt 2 GAMMA-PAK A.Ş. KUTULU IŞINLAMA CİHAZI

3 Slayt 3 LİNEER HIZLANDIRICI ve IŞINLAMA

4 Slayt 4 LİNEER HIZLANDIRCILI IŞINLAMA TESİSLERİ

5 GIDA IŞINLAMASINDA DOZİMETRİ VE İŞLEM KONTROLÜ - Gıda IşıI şınlama Tesisleri Uluslararası Gıda Kodeksinde tanımlanm mlanmıştır. ( Rev-2003) - Gıda IşıI şınlaması ve işlem i kontrolü, bu kodekste tanımlanm mlanmış kriterlere uygun olmalıdır. - Gıda ışınlamas nlamasında nda dozimetri işlemleri kodekste refere edilen ISO/ASTM standartlarını karşı şılamalıdır. Slayt 5

(106-1983 1983 Rev-2003) - Gıda IşıI şınlaması ve işlem i kontrolü, bu kodekste tanımlanm

6 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE İŞLEM KONTROLÜNDEKİ GENEL GEREKLİLİKLER 1- Gıda ışınlama tesisleri lisanslanmış ve kayıtl tlı olmalı, 2- Gıda ışınlama tesisleri güvenli, g etkili ve gıda g hijyeni sağlayacak şekilde tasarlanmalı, 3- Gıda ışınlama tesisleri eğitimli e ve uygun personel tarafından çalıştırılmalı, 4- Tesis içindeki i indeki işlem i kontrolü, dozimetrik kayıtlar dahil bütün n proses kontrol kayıtlar tları tutulmalı, 5- Tesis kayıtlar tları yetkili otorite denetimlerine açık a k olmalı, 6- Denetimler, Uluslararası Gıda IşıI şınlaması uygulama tavsiyelere uygun olmalıdır. (CAC/RCP Rev.2003) Slayt 6

Tesis içindeki i indeki işlem i kontrolü, dozimetrik kayıtlar dahil bütün n proses kontrol kayıtlar tları tutulmalı, 5- Tesis kayıtlar tları yetkili

7 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE İŞLEM KONTROLÜNDEKİ FİZİKSEL PARAMETRELER İŞLEM FAKTÖRLER RLERİNİN N BELİRLENMES RLENMESİ İşlem yöntemlerinin her adımının belirlenmesinde aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokümante edilir. 1- Bütün n uygulamalar lisanslama kriterlerine uygun olmalı, 2-İşlemin teknolojik amaçlar ları açık k olarak belirlenmeli, - Patojen mikroorganizmalardan arınd ndırmak, - Raf ömrünü uzatmak, - Filizlenmeyi önlemek, - Böceklenmeyi önlemek v.b. 3- Ürün n bilgilerine bağlı olarak teknolojik amaca erişmek içinin doz aralığı belirlenmeli, Slayt 7

1- Bütün n uygulamalar lisanslama kriterlerine uygun olmalı, 2-İşlemin teknolojik amaçlar ları açık k olarak belirlenmeli, - Patojen

8 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE İŞLEM KONTROLÜNDEKİ FİZİKSEL PARAMETRELER İŞLEM FAKTÖRLER RLERİNİN N BELİRLENMES RLENMESİ 4- Saptanan dozun üretimde geçerli erli olup olmayacağı ğını test çalışmaları ile gösterilmeli, g 5- Üretimde doz aralığı ve ışınlaman nlamanın n etkinliği i gibi teknolojik gereksinimlerin karşı şılanacağından emin olunmalı, 6- Pratik üretim şartlarında proses parametreleri belirlenmeli, (Adım m süresi s veya konveyör r hızı, h, işlem i süresi, s yükleme y şekli, ısı yükselmesi, dozimetre Koordinatları ve sayısı max/min min oranı v.b.) Slayt 8

gibi teknolojik gereksinimlerin karşı şılanacağından emin olunmalı, 6- Pratik üretim şartlarında proses parametreleri belirlenmeli, (Adım m

9 Slayt 9 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE İŞ AKIŞ ŞEMASI

10 Slayt 10 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE İŞ AKIŞ ALGORİTMASI

11 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE IŞINLAMA / İŞLEM KONTROL ADIMLARI VE HAZIRLANAN DOKÜMANLAR 1. Sipariş ve Geliş irsaliyesi 2. Boşaltma, Giriş Muayene ve Depolama: Depo Formu, Kabul Kriterleri, Uygunsuzluklar v.b. 3. Ürün n Kimlik Kartı ve Durum Tabelası 4. IşıI şınlama Planlaması: - Ürün n Kartı ( densite,, yükleme y şekli, max/min min doz, dzm koordinatları) * İlk gelen ürün n için i in Ürün n Kartı hazırlanmas rlanması 5. Üretim Formunun Doldurulması 6. Etiketleme Slayt 11

Ürün n Kimlik Kartı ve Durum Tabelası 4.

12 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE IŞINLAMA / İŞLEM KONTROL ADIMLARI VE HAZIRLANAN DOKÜMANLAR 7. Yükleme Y ve Dozimetre Yerleştirme Uygulaması 8. IşıI şınlama 9. Boşaltma, Dozimetre Toplanması ve Depolama 10. Dozimetre Okunması 11. IşıI şınlama Sertifikasının n Hazırlanmas rlanması ve Serbest BırakmaB 12. Müşteri M Ürününün n Sevk Edilmesi 13. Ürün İzleme Formu Hazırlanmas rlanması, 14. Ürüne Ait Tüm T m Kayıt t ve Raporların n Dosyalanması, 15. Fatura Düzenlenmesi. D Slayt 12

Dozimetre Okunması 11. IşıI şınlama Sertifikasının n Hazırlanmas rlanması ve Serbest BırakmaB 12.

13 Slayt 13 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE DOKÜMAN ÖRNEKLERİ

14 Slayt 14

15 Slayt 15

16 Slayt 16 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE DOKÜMAN ÖRNEKLERİ

17 Slayt 17

18 Slayt 18 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE DOKÜMAN ÖRNEKLERİ

19 Slayt 19

20 Slayt 20

21 Slayt 21 GIDA IŞINLAMA TESİSLERİNDE DOKÜMAN ÖRNEKLERİ

22 GIDA IŞINLAMASINDA DOZİMETRİ DOZİMETRE SEÇİMİ VE KALİBRASYONU 1. GIDA IŞINLAMASINDA I INLAMASINDA DOZİMETR METRİK K YÖNTEMLER: Y ISO/ASTM: DOZİMETRE TÜRLERT RLERİ VE KALİBRASYONLARI: ISO/ASTM IŞINALAMA I INALAMA TESİSLER SLERİNDE ABSORBLANMIŞ DOZ HARİTALAMASI: ISO/ASTM: standartlarında tanımlanm mlanmıştır. Slayt 22

23 GIDA IŞINLAMASINDA DOZİMETRİ DOZİMETRE SINIFLARI - BİRİNCİL L STANDART DOZİMETRELER - REFERANS STANDART DOZİMETRELER - TRANSFER STANDART DOZİMETRELER - RUTİN N (GÜNL NLÜK) KULLANILAN DOZİMETRELER Slayt 23

24 -İZLENİLEBİLİRLİK Bütün dozimetre ölçümleri Birincil Standart Dozimetri laboratuvarlarına izlenilebilir olmalıdır. - KALİBRASYON GIDA IŞINLAMASINDA DOZİMETRİ GENEL KURALLAR Referans standart ve transfer standart dozimetreler Birincil Standart Laboratuvarlarda veya akredite edilmiş dozimetre laboratuvarlarında iki yılda y bir kalibre edilir. ISO/ASTM: Rutin dozimetreler her yeni parti başlang langıcında nda ve periyodik olarak yılda y bir defa kalibre edilir. Kalibrasyon işleri i gammacell veya ışınlama tesisleri üretim şartlarında kalibre edilir. ISO/ASTM: Slayt 24

25 SOĞRULAN DOZ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN BAŞLICA DOZİMETRELER - BİRİNCİL L STANDART DOZİMETRELER Birincil Standart Laboratuvarlarda kullanılan lan dozimetreler yüksek kaliteli ve performanslıdır. r. Mutlak doz ölçümü yaparlar. 1- Kalorimetreler (Grafit, su kalorimetreleri) 2-İyon Odaları ( Gragg-Gray Gray teorisine uygun tasarım m ve yapıdaki iyon odaları) Slayt 25

26 SOĞRULAN DOZ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN BAŞLICA DOZİMETRELER - REFERANS / TRANSFER STANDART DOZİMETRELER DOZİMETRE ÖLÇME ARALIĞI I (Gy( Gy) İYON ODALARI KALORİMETRELER ALANINE CERIC-CEROUS CEROUS SÜLFAT S ÇÖZELT ZELTİ FERROS SÜLFAT S ÇÖZELT ZELTİLERİ 20 4x10 2 POTASYUM/GÜMÜŞ DİKROMAT Slayt 26

27 SOĞRULAN DOZ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN BAŞLICA DOZİMETRELER - RUTİN N (GÜNL NLÜK) DOZİMETRELER DOZİMETRE ÖLÇME ARALIĞI I (Gy( Gy) Alanine PMMA Akrilik (Red( Red/Amber) Radyokromik Filimler Selüloz loz Asetat Termolüminesans minesans (LiBr, LiF) Ceric-cerous cerous Sülfat Ferros Cupric Sülfat x10 3 Ethanol chlorobenzene 10 2x10 6 Amino Asidler MOSFET (Diod( Diod) 1 2x10 2 Slayt 27

28 IŞINLANMIŞ GIDA ÜRÜNLERİ Gamma, Elektron ve X Işınları ile İşlem Görmüş Gıda Ürünleri Slayt 28

29 Slayt 29 IŞINLANMIŞ BAHARAT ÖRNEKLERİ

30 GAMMA-PAK IŞINLAMA TESİSİ (DONDURULMUŞ ÜRÜNLERİN IŞINLAMAYA HAZIRLANMASI) Slayt 30

31 Slayt 31 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ

Benzer belgeler

IŞINLAMA YÖNTEMİİLE GIDALARIN KORUNMASI ve MİKROORGANİZMALARDAN ARINDIRILMASI

IŞINLAMA YÖNTEMİİLE GIDALARIN KORUNMASI ve MİKROORGANİZMALARDAN ARINDIRILMASI Dr. Hasan ALKAN Gamma-Pak Sterilizasyon Sanayi ve Tic. A.Ş. Çerkezköy TEKİRDAĞ Slayt 1 IŞINLAMA İŞLEMİNİN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ