TÜM ADAYLAR İÇİN KONU ANLATIMLI KPSS GENEL YETENEK

Transkript

1 i

2 TÜM ADAYLAR İÇİN KONU ANLATIMLI KPSS GENEL YETENEK ISBN Pegem A Yayıncılık 2007 Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları, Pegem A Yayıncılık Tic. Ltd. Şti.'ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Kasım 2007 Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Yayın Yönetmeni: Gürsel Avcı Dizgi: Fikret Kaplan Düzelti: Tarkan Toka Baskı: Tuna Matbaacılık A.Ş. Ankara Tel: (0312) Pegem A Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. Adakale Sokak 4/1 Yenişehir ANKARA Tel: (312) Belgeç: (312) İnternet: e-posta: pegema@pegema.com.tr ii

3 SUNU Uzun yıllardır eğitim bilimleri alanında çalışan Pegem A Yayıncılık, sahip olduğu misyon ve vizyondan ödün vermeyerek çalışmalarına devam etmektedir. Pegem A Yayıncılık amaçları doğrultusunda, eğitim bilimleri alanında tam uzmanlık sağlamak adına yaptığı her çalışmayla eğitim camiasına önemli katkılar sağlamaktadır. Özveri ve azmi uzman ve eğitimli kadrolarla bütünleştiren Pegem A Yayıncılık, çok yakında ismini Pegem Akademi olarak değiştirip çok geniş bir perspektifte, sahip olduğu misyonu geliştirerek yoluna devam edecektir. Bu anlamda hem akademik ders kitapları hem de lisans sonrası sınavlara hazırlık kitapları hazırlamada, kendini en etkin biçimde değiştiren, sahip olduğu deneyimi okurları ile paylaşan yayınevimiz, KPSS sınavına hazırlık aşamasında, adaylara yeni açılımlar sağlayan bir çalışmayla okurlarının karşısına çıkmaktadır. Kamu sektöründe çalışmak isteyen tüm adayların çoktan seçmeli sorulardan oluşan testler aracılığı ile seçilmesi, test kitaplarına olan ilginin giderek artmasına neden olmaktadır. Bu ilgi, eğitimde ölçme ve değerlendirme çalışmalarının bilimsel temellere göre yapılmasını ve hazırlanacak test kitaplarının da bu esaslara göre basılmasını ön plana çıkarmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşlarında görev alacak tüm adayların da testler aracılığı ile seçilmeleri, sınav kazanma endişesi içinde olan adayları, kendilerine en çok yardımcı olacak kitaplara ve kaynaklara yöneltmektedir. İşte bu yöneltme sonucunda adayların eğitim ihtiyacını en iyi şekilde karşılamak ve onlara yardımcı olmak amacıyla ölçme ve değerlendirme alanında uzman kişilerin denetiminde KPSS Genel Yetenek-Genel Kültür Seti hazırlanmıştır. 3 kitaptan oluşan bu sette, KPSS Genel Yetenek, KPSS Genel Kültür, Çıkmış Sorular ( ) ve Soru Bankası yer almaktadır. Bu Seti, piyasadaki benzerlerinden ayıran en önemli özellik tabii ki biçimsel yanı değildir. Üç kitap da, 1999 yılından bu yana KPSS Genel Yetenek- Genel Kültür sınavında çıkmış tüm sorular taranarak hazırlanmıştır. Peki, soru taraması neden gerekliydi? Taranan sorular, teknik açıdan bir sınav kitabının içerik formatını belirler. Sınav kitaplarında, sınavı kapsayan tüm konular olmalıdır, ancak hangi konuların hangi ağırlıkta olacağı muğlâktır. Soru taraması bu muğlâklığı ortadan kaldırmak amacıyla yapılmıştır. Dolayısıyla hazırlanan bu kitaplar içerik açısından daha etkin bir formata bürünmüştür. Gerekli ön çalışmalar yapılmadan hazırlanan sınav kitaplarının kişiye yarardan çok vakit kaybı gibi çeşitli zararlar getireceği açıktır. Bu amaçla, şayet bir sınav kitabı hazırlıyorsanız, öncelikle o sınavın içeriği hakkında önemli bilgi birikimine sahip olmanız gerekir. Bu anlamda KPSS Genel Yetenek- Genel Kültür sınavında çıkmış her soru, bizim için ayrı bir öneme sahip olmakla birlikte, kitaplarımızın içeriği konusunda rehber niteliği de taşımaktadır. KPSS Genel Yetenek kitabımızda; Türkçe, Matematik ve Geometri, KPSS Genel Kültür kitabımızda ise; Türk Kültür ve Medeniyetleri, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Vatandaşlık Bilgisi ve Güncelleştirilmiş 1982 Anayasası, Türkiye Coğrafyası, Genel - Güncel Sosyo Ekonomik Konular ile ilgili konu anlatımlarıyla örnek soru ve çözümlerine yer verilmiştir. KPSS Çıkmış Sorular ve Soru Bankası kitabında ise, 2001 yılından 2007 yılına kadar olan dönemde (2007 yılı dahil) yapılmış KPSS Genel Yetenek-Genel Kültür sınav soruları ve bu sınavlarla aynı formata sahip 10 deneme sınavı bulunmaktadır. Bu çalışmanın KPSS sınavına girecek tüm adaylar için yararlı olmasını ve sınavdaki başarılarına katkı getirmesini diliyoruz. Kasım 2007 Pegem A Yayıncılık iii

4 İÇİNDEKİLER Sayfa Sunu... iii İçindekiler...v GENEL YETENEK (ss: 1-440) TÜRKÇE (ss: 1-210) Sözcükte Anlam... 1 Edebi Sanatlar... 5 Sözcükler Arasındaki Anlam İlişkileri Söz Öbekleri Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Cümlede Anlam İçerdiği Duygu, Düşünce ve Duruma Göre Cümleler Anlatım Bakımından Cümleler Aralarındaki Anlam İlişkilerine Göre Cümleler Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Paragraf Paragrafın Yapısı Paragrafın Bölümleri Paragrafın İçeriği Paragrafta Anlam Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Anlatım Bozuklukları Anlama Dayalı Anlatım Bozuklukları Yapıya Dayalı Anlatım Bozuklukları Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Sözcüğün Yapısı ve Ekler Kök Ekler Yapım Ekleri Çekim Ekleri Yazım (İmlâ) Kuralları Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler Tarihlerin Yazımı Kısaltmaların Yazımı Sayıların Yazımı İkilemelerin Yazımı Pekiştirmelerin Yazımı Bileşik Sözcüklerin Yazımı Bağlaçların Yazımı Ses Olaylarıyla İlgili Yazım Kuralları Yazımı Karıştırılan Bazı Sözcükler Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Noktalama İşaretleri Nokta v

5 Virgül Noktalı Virgül İki Nokta Üç Nokta Soru İşareti Ünlem İşareti Kısa Çizgi Uzun Çizgi Tırnak İşareti Kesme İşareti Ayraç (Parantez) Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Sözcük Türleri İsim (Ad) Zamir (Adıl) Sıfat (Ön Ad) Zarf (Belirteç) Edat (İlgeç) Baglaç Ünlem Fiiller (Eylemler) Çekimli Fiil Fiillerde Çatı Çözümlü Test Çözümler Cümlenin Ögeleri Yüklem Özne Nesne Dolaylı Tümleç Zarf Tümleci Ara Söz Deneme Sınavı Deneme Sınavı Deneme Sınavı MATEMATİK (ss: ) Sayılar Tam Sayılar Tek ve Çift Sayılar Pozitif ve Negatif Sayılar Ardışık Sayılar Asal Sayılar Bölme ve Kuralları Bölünebilme Kuralları OBEB OKEK Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Rasyonel Sayılar Kesir Çeşitleri Rasyonel Sayılarda Dört İşlem Rasyonel Sayılarda Sıralama Ondalık Sayılar un Pozitif Kuvvetleriyle Çarpma Ondalık Kesirlerin Rasyonel Sayıya Dönüştürülmesi Ondalık Sayılarda Dört İşlem vi

6 Devirli Ondalık Sayılar Ondalık Sayılarda Sıralama Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test I. Dereceden Denklem ve Denklem Sistemleri I. Dereceden Denklemin Çözümü I. Dereceden İki Bilinmeyenli Denklemler I. Dereceden Denklem Sistemleri Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Üslü ve Köklü İfadeler Üslü İfadeler Üslü İfadelerde Sıralama Köklü İfadeler Köklü İfadenin Üslü Şeklinde Yazılması Köklü İfadelerde Toplama ve Çıkarma Köklü İfadelerde Çarpma-Bölme Eşlenikler İç İçe Kökler Sonsuz Tekrarlı Kökler Köklü Sayılarda Sıralama Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Çarpanlara Ayırma Ortak Çarpan Parantezine Alma Gruplandırma Özdeşikler Sadeleştime Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Eşitsizlikler ve Mutlak Değer Eşitsizliğin Özellikleri Mutlak Değer Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Oran-Orantı Doğru ve Ters Orantı Ortalamalar Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Denklem Kurma Sayı Problemleri Yaş Problemleri Hız Problemleri İşçi-Havuz Problemleri Yüzde Problemleri Kar-Zarar Problemleri Karışım Problemleri Yüzdeli Satışlar Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Kümeler Kümenin Gösterilişi Kümenin Eleman Sayısı Küme Çeşitleri vii

7 Kümelerde İşlemler İki Kümenin Farkı Küme Problemleri Çözümlü Test Çözümler İşlem-Modüler Aritmetik İşlem Modüler Aritmetik Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Permitasyon-Kombinasyon, Olasılık Faktöriyel Kavram Kombinasyon Olasılık Çözümlü Test Çözümler Tablo ve Grafikler Çizgi Grafiği Sütun Grafiği Daire Grafiği Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test GEOMETRİ (ss: ) Üçgende Açı Üçgenlerde Açı Kenar Bağıntılar Açı Ortayın Oluşturduğu Açılar Dik Üçgen Pisagor Bağıntısı İkizkenar Dik Üçgen Eşkenar Üçgen Açıortay Kenar Ortay Üçgende Alan Benzerlik Çokgenler Dörtgenler Paralelkenar Dikdörtgen Kare Yamuk Çember ve Daire Katı Cisimler Çözümlü Test Çözümler Cevaplı Test Deneme Sınavı I Deneme Sınavı Deneme Sınavı viii

8 Türkçe SÖZCÜKTE ANLAM Kendi başına anlamı olan ya da anlamı olmadığı halde cümle kuruluşunda görev üstlenen ses birliklerine sözcük denir. Örneğin; Bir mermer parçası için heykeltıraş ne ise, ruh için de eğitim odur. cümlesindeki, bir, mermer, parça, heykeltıraş, ne, ruh, eğitim, sözcüklerinin tek başlarına anlamları vardır. İçin, ise, de sözcükleri anlamsızdır; fakat cümlede belli bir görev üstlenmiştir. Dilimizde sözcüklerin bir kendi anlamları, bir de kullanıldıkları cümleye göre kazandıkları anlamlar vardır. Sözcük, cümle içinde farklı anlamları çağrıştıracak biçimde kullanılmışsa buna da yan veya mecaz anlam da kullanım diyoruz. Dilimizdeki sözcüklerin çoğunluğu çok anlamlıdır, yani gerçek anlamlarının dışında kullanılmaya uygundur. Aslında bütün sözcükler tek bir anlamı karşılamak üzere doğmuştur. Ancak, ihtiyaçlar arttıkça ya bunları karşılayacak sözcükler üretilmiş ya da var olan sözcüklere yeni anlamlar yüklenmiştir. İşte bunun sonucunda gerçek, yan ve mecaz anlam lar ortaya çıkmıştır. Şimdi bu anlamları inceleyelim: 1. Gerçek (Temel) Anlam Bir sözcüğün, söylendiğinde aklımıza getirdiği ilk anlamına gerçek anlam denir. Bir sözcük tek başına kullanıldığında o sözcüğün gerçek anlamı akla gelir. Ağız: Sindirim sisteminin başlangıcı olan, üst ve alt çene arasındaki boşluk - Ağzındaki lokmayı bir türlü yutamıyordu. Boyun: Gövdenin başla omuz arasında kalan kısmı - Sabaha kadar boynum ağrıdı. Durmak: Hareketsiz kalmak, kımıldamamak - Babası odanın ortasında durup biraz düşündü. 1

9 Tüm Adaylar İçin Konu Anlatımlı KPSS Kadar sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde ölçüsünde, derecesinde anlamında kullanılmıştır? (KPSS-2006) A) İşlerini yetiştirmek için sabaha kadar uyumadı. B) Bu konuda ben onun kadar başarılı değilim. C) Orada beş ay kadar kalıp dönmüş. D) Beş bin lira kadar para biriktirebilmiş. E) Seni dinleyince oraları görmüş kadar oldum. Kadar sözcüğü, A da dek, değin anlamında, C de yaklaşıklık (süre açısından) anlamında, D de belli olmayan bir nicelik anlamında, E de gibi anlamında kullanılmıştır. B de ise ölçüsünde, derecesinde anlamında kullanılmıştır. Not: Bu soruda, soru kökünde kadar sözcüğünün gerçek anlamı verilmiş ve sözcüğün bu anlamda kullanıldığı cümle sorulmuştur. Doğru yanıt B seçeneğidir. 2. Yan Anlam Bir sözcüğün gerçek anlamının dışında, ancak gerçek anlamla az çok ilişkili olarak kazandığı diğer anlamlardır. Yan anlamlar sözcüğün gerçek anlamıyla benzerlik ilişkisi kurularak oluşturulmuştur. Baş sözcüğünün gerçek anlamı: İnsan ve hayvan bedenlerinin en yukarı kısmı; beyin, göz, kulak, ağız, burun gibi organlarının toplandığı en mühim kısmı. - Dilberin başında siyah saç olur. Baş sözcüğünün, gerçek anlamıyla bağlantılı olarak kazandığı yeni anlamları yani yan anlamları aşağıda verilmiştir: 1. Bir şeyin en yukarısı, en yüksek noktası - Çıkam dağlar başına, vatana doğru bakam. 2. Bir şeyin başladığı, çıkıp yayıldığı yer, kaynak. - Bu sonbahar başında bir gün onunla Beykoz çayırına gittik. 3. Bir şeyin yanı, yakını, çevresi, - Fakat nedendir Ya Rab bu susuzluğumuz/suyu gürül gürül akan çeşme başında. 4. Yukarıya, üste gelen yön - Yatağın başına oturmuş ağlıyordu. NOT: KPSS de çıkan yan anlamla ilgili sorularda yan anlam sözü kullanılmamıştır. Bu konuyla ilgili sorularda bir sözcüğün yan anlamlarından biri verilir ve sözcüğün bu anlamda kullanıldığı cümlenin bulunması istenir. 2 Pegem A Yayıncılık

10 Matematik SAYILAR {0, 1, 2, 3,, 9} rakamlarının yan yana yazılmasıyla oluşan ifadelere sayı denir. S = {1, 2, 3,.. } sayma sayılar kümesi, N = {0, 1, 2, 3,.. } doğal sayılar kümesi olarak adlandırılırlar. En küçük ve en büyük doğal sayılar: Bir basamaklı : 0 ve 9 İki basamaklı : 10 ve 99 Üç basamaklı : 100 ve 999 Rakamları farklı ise İki basamaklı : 10 ve 98 Üç basamaklı : 102 ve 987 a, b, c farklı doğal sayılar ise 3a + b + 2c ifadesinin en küçük değeri kaçtır? Katsayısı büyük olan sayı daha küçük seçilmeli. Öyleyse, a = 0, c = 1ve b = 2 seçilirse: 3a+ b+ 2c = = = 4 bulunur. 2, 5, 7 rakamları ile yazılabilecek Üç basamaklı en küçük sayı: 222 Rakamları farklı üç basamaklı en büyük sayı: 752 Rakamları farklı iki basamaklı en küçük ve en büyük sayı: 25 ve 75 dir. İki doğal sayının toplamı 7 ise bu sayıların çarpımı en çok kaçtır? Bu tip sorularda toplamları 7 olan sayılar düşünülmeli, cevap birbirine en yakın ya da en uzak olan sayılardır: a + b = = = = = 12 Yanıt 12 dir

11 Tüm Adaylar İçin Konu Anlatımlı KPSS İki doğal sayının çarpımı 36 ise toplamları en az kaçtır? Rakamları çarpımı 24 olan üç basamaklı iki doğal sayının farkı en çok kaçtır? Birbirine en yakın ve en uzak olan sayılar kontrol edilir: a.b = = = 12 Yanıt 12 dir. Rakamları toplamı 8 olan iki basamaklı farklı iki sayının toplamı en çok kaçtır? Rakamları toplamı 8 olan sayılar: 80, 71, 62, 53, 44, 35, 26 ve 17 dir. en büyük toplam = 151 bulunur. A BCD + MNPR Yukarıdaki toplama işleminde her harf farklı bir rakamı gösterdiğine göre, bu işlemin sonucu en fazla kaçtır? (1999) A) B) C) D) E) Toplamı en büyük yapacak şekilde rakamları dağıtalım: bulunur. Doğru yanıt A seçeneğidir. 831, 641, = 693 bulunur. en büyük en küçük Birbirinden farklı iki basamaklı dört pozitif tek tamsayının toplamı 84 tür. Bu sayıların en büyüğü en çok kaç olabilir? A) 35 B) 45 C) 55 D) 65 E) 75 Küçükler en az seçilmeli ki büyük sayı en çok olsun: K O 1 O 2 B x = x = 84 x = 45 bulunur. Cevap B dir. Tam Sayılar Z={.. 2, 1, 0, 1, 2, } = Tamsayılar, Z + = {1, 2, 3,.. } = Pozitif Tamsayılar, Z - = { , 2, 1} = Negatif Tamsayılar. İki basamaklı en küçük ve en büyük tamsayı: 99 ve 99 Rakamları farklı üç basamaklı en küçük ve en büyük tamsayı: 987 ve 987 Üç basamaklı en büyük negatif tamsayı: 100 Çarpımları 30 olan iki tamsayının toplamı en az kaçtır? 212 Pegem A Yayıncılık

12 Matematik Başlangıç noktaları aynı iki ışının oluşturduğu şekle açı denir. P ye açının köşesi, PA ve PB ye açının kolları denir. α değerine açının ölçüsü denir. P α A B Toplamları 90 olan iki açıya tümler açılar denir. Ölçüsü 0 den büyük ve 90 den küçük olan açıya dar açı denir. Ölçüsü 90 olan açıya dik açı denir. α o o 110 o 70 o Toplamları 180 o olan iki açıya bütünler açılar denir. Ölçüsü 90 den büyük ve 180 den küçük olan açıya geniş açı denir. α Tümler iki açıdan birinin değeri diğerinin değerinin 3 katından 10 eksiktir. Küçük olan açı kaç derecedir? Ölçüsü 360 olan açıya tam açı denir. Ölçüsü 180 olan açıya doğru açı denir. 180 o x + 3x 10 = 90 4x = 100 x = 25 bulunur. 3x -10 o Birbirine paralel olan d 1 ve d 2 doğruları bir kesenle kesildiğinde oluşan açılar şöyledir: x 385

13 Tüm Adaylar İçin Konu Anlatımlı KPSS a) Ters Açılar: a = c, b = d, e = g, f = h (Ters açılar eşittir) b) Yöndeş Açılar: a = e, b = f, c = g, d = h (Yöndeş açılar eşittir.) c) İç Ters Açılar: c = e, d = f (İç ters açılar eşittir) d) Dış Ters Açılar: b = h, a = g (Dış ters açılar eşittir) e) Karşı Durumlu Açılar: c ile f, e ile d karşı durumlu açılardır. (Karşı durumlu açıların toplamları 180 dir) d 1 // d2 ve d 3 // d 4 olduğuna göre, y kaç derecedir? d 4 y x + 30 = 2x 40 (iç ters açılar) 70 = x y = x + 30 (yöndeş açılar) y = = 100 bulunur. B 50 3x+20 D 30 C h h e E g d1 d2 d d f f a a b b c d 3 d o 1 2x-40 d 2 d 1 // d2 o m( ABC) = 50 o m( BCD) = 3x + 20 o m( CDE) = 30 Yukarıda verilenlere göre, x kaç derecedir? Geometri sorularında bazen yardımcı çizimler gerekebilir: İçters açılardan dolayı d = 3x + 20 C 80 = 3x = 3x 65 x = 20 B x D y A E Yukarıdaki verilere göre, x + y kaç derecedir? A) 275 B) 280 C) 285 D) 290 E) 295 C noktasından geçen ve AB ve DE ye paralel bir doğru daha çizilirse, K C o 65 B x 180-x 180-y y D E A ABC ile BCL ve LCD ile CDE karşı durumlu açılar olduğundan: m ABC + m BCL = 180 ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) L m BCL = 180 x m LCD + m CDE = BA //DE m ( ABC) = x m ( CDE) = y m ( BCD) = 65 m LCD = 180 y dir. d 2 d Pegem A Yayıncılık