Türkiye de bir Pilot ETS tasarım ve eylem planı

Transkript

1 Türkiye de bir Pilot ETS tasarım ve eylem planı Tasarım seçeneklerinin değerlendirilmesi, pilot sistem planının tanıtılması

2 Pilot ETS için Eylem Planı > Pilot sistem ne demek? Pilot sistemi, belli düzeyde bir hedefi olan bir tür basitleştirilmiş ETS olarak ifade edebiliriz. Böylece öğrenme etkileri uygulamaya geçirilebilir ve Türkiye nin emisyon azaltma gayretleri de desteklenmiş olur. Türkiye deki ETS nin ilk aşamasının geçiş niteliğindeki karakterinin altını çizer, deneyleme ve öğrenme amaçlarını yerine getirir (buna rağmen mevzuat çerçevesi ve hazırlık dönemi gereklidir). Böylesi bir pilot ETS, yine de hazırlık aşamasının bir parçası olabilecek bir simülasyon/ sanal ETS den farklı olacaktır. > Metodoloji: Bir sonraki slayta bakınız > Çıktı: Türkiye de somut bir pilot ETS nin oluşturulması için atılması gereken adımların belirlenmesi Türkiye deki fiili (politik) kararları öngörmeye değil, çözüme yönelik bir tartışmayı tetiklemeye yöneliktir. 2

3 Metodoloji Bir Pilot ETS için eylem planı oluşturma yöntemi Tasarım seçeneklerinin sunulması (daha önceki çalışmalar ve Türkiye koşullarını dikkate alarak) Değerlendirme için kriterlerin tanımlanması Kriterlere dayalı olarak tasarım seçeneklerinin değerlendirilmesi Sonuç: Pilot ETS sisteminin tasarlanması Pilot ETS yi geliştirmeye yönelik eylemlerin / faaliyetlerin belirlenmesi 3

4 Lütfen aşağıdaki hususları dikkate alınız >. Burada geliştirilen ve sunulan pilot sistem, Türkiye de gelecekteki tartışmalara bir yön verme amacını taşımaktadır >. Eğer Türkiye ye ETS nin getirilmesi yönündeki politik karar alınırsa, burada sunulan sonuçlara dayandırılabilir ancak hiçbir şey kesinleşmiş ya da kararlaştırılmış değildir > paydaşların her bir tasarım unsurunu derinlemesine incelemesi ve her birinin etkilerini analiz etmesini sağlayan çok güzel bir çalışma olmuştur > ancak elbette ki, Türkiye de ETS kararı alınırsa, pilot Türkiye ETS sinde her bir unsurun nasıl şekillendirilebileceğine dair belli çıkarımlara ulaşmak için daha fazla ve daha derinlemesine tartışmalar, araştırmalar ve diğer görevlerin yerine getirilmesi gerekecektir 4

5 On ETS tasarım adımına Kaynak: Piyasa Hazırlıklılığı Ortaklığı (PMR) ve Uluslararası Karbon Eylem Ortaklığı (ICAP) Uygulamada Emisyon Ticareti: Tasarım ve Uygulama El Kitabı. Dünya Bankası, Washington, DC 5

6 Değerlendirmeden elde edilen sonuçlar: Pilot ETS nin genel tasarımı Tasarım unsuru Seçilen tasarım Kapsam, zamanlama Emisyon üst sınırı Tahsis Denkleştirme kullanımı ve maliyet çevreleme Zamana bağlı esneklik Piyasa erişimi & ticaret Yaptırımlar Bağlantı kurma MRV kapsamı, pilot aşaması 2018 (veya 2019) ile 2020 arası Mevcut tesisler için: Tarihsel emisyonlara dayalı olarak aşağıdan yukarıya elde edilir, yıllık azaltma faktörü uygulanır (yoğunluk iyileştirmesi). Yeni tesisler/ kapasite artışı için: Emisyon üst sınırı, tahsisi takip eder (dinamik, geriye dönük). Mevcut tesisler için: Tarihsel tahsis (referans dönem: ), yıllık olarak yoğunluk iyileştirmesi faktörü ve açık arttırma payı ile azaltılır. Kapasite artışı (örneğin %10 gibi bir eşik değerinin üzerinde) ve yeni tesisler için: Kıyas ölçütleri, üretim tahminlerine uygulanır. Emisyon üst sınırına ulaşıncaya kadar kalan birimler açık arttırmaya tabi tutulur. Belli bir yüzdeye kadar mevzuata uyum için yurtiçi denkleştirmelerin kullanılması (örneğin %3), ETS sektörlerinde var olan projelerde mükerrer sayımı önlemeye yönelik özel kurallar, yeni projelerin sadece ETS dışı sektörlerde olması. Dönem içinde bankalama ve ödünç almaya müsaade edilir. Kayıt hesapları (tahsisatlar için), pilot ETS tarafından kapsanan işletmeciler ve yurtiçi finans aracıları (bankalar, borsa) tarafından tutulabilir. Tahsisatların türevlerine müsaade edilmeyecektir, sadece tahsisatların doğrudan ticareti (spot veya geleceğe yönelik). Sadece takas yoluyla alım satım/ ticaret. Pilot aşaması boyunca sınırlı yaptırımlar. Pilot ETS için bir bağlantı kurulmayacaktır 6

7 Tasarım unsuru: Başlangıç yılı, süresi, kapsam Dikkate alınacak hususlar: Pilot sistem süresi: 2 veya 3 yıl, örneğin Daha sonraki dönemler, Paris Anlaşmasına göre gözden geçirme devirleriyle senkronize edilebilir Kapsamla ilgili seçenekler: İRD kapsamı Sınırlı kapsam Genişletilmiş kapsam 7

8 Tasarım unsuru: Emisyon üst sınırı Dikkate alınacak hususlar: Verilerdeki belirsizlikler nedeniyle (büyüme tahminleri, emisyonların sektörler arasında dağılımı), yukarıdan aşağıya yerine aşağıdan yukarıya doğru tespit yapılması Emisyon üst sınır seviyesinin belirlenmesi: INDC de belirtilen yoğunluk iyileştirmelerine (örneğin yılda %1,3) veya diğer taahhütlere göre düzenlenebilir Emisyon üst sınırıyla ilgili seçenekler: Mutlak emisyon üst sınırı, sabit artışa göre Mutlak emisyon üst sınırı, büyümeye göre dinamik uyarlama 8

9 Tasarım unsuru: Tahsis Dikkate alınacak hususlar: karbon kaçağı nın ne kadar alakalı bir konu olduğu, tahsis yaklaşımına bağlıdır seçenekleri değerlendirirken göz önünde bulundurulacaktır. Tahsisle ilgili seçenekler: Güncel AB yaklaşımı (elektrik sektörü için tahsis yok) Tam açık arttırma Tarihsel tahsis + üretim/ kapasite artışı için kıyaslama Tam kıyaslama 9

10 Tasarım unsuru: Denkleştirme kullanımı Dikkate alınacak hususlar: Mevcut yurtiçi gönüllü piyasa projelerinden potansiyel olarak önemli miktarda arz (ancak: mükerrer sayımdan (double-counting) kaçınılmalıdır) Denkleştirme kullanımıyla ilgili seçenekler: Denkleştirme kullanımı yok Yurtiçi denkleştirmeler Yurtiçi ve uluslararası denkleştirmeler 10

11 Tasarım unsuru: Zamana bağlı esneklik Zamana bağlı esneklikle ilgili seçenekler: Bankalama/ ödünç alma yok Sadece vadeli ödünç alma & bankalama Vade içi ödünç alma, vade ötesinde bankalama 11

12 Tasarım unsuru: Fiyat kontrolü Dikkate alınacak hususlar: Belirli bir seviyede kontrol, paydaşlar tarafından tercih ediliyor gibi gözükmektedir Fiyat kontrolüyle ilgili seçenekler: Tedbir yok Fiyat koridoru (açık arttırmalar için) Piyasa dengeleme rezervi (AB yaklaşımı) Fiyatla tetiklenen arz tarafında alınacak tedbirler 12

13 Tasarım unsuru: Ticaret, gözetim, mevzuata uyum Dikkate alınacak hususlar: (pilot) ETS ye ve mevzuata uyum döngüsüne tabi olan kuruluş büyük ölçüde mevcut İRD sistemiyle belirlenmiştir Kayıt Sistemi: Seçenek yok kayıt sistemi gereklidir. Tasarım detayları, belli bilgilere halkın erişimi konularının belirlenmesi gerekmektedir Finans Piyasası Gözetimi: Pilot aşamasında sınırlı düzenlemeler ile yetinilebilir. Piyasa erişimiyle ilgili seçenekler: alt kırılımları yapılarak ileriki slaytlarda verilmiştir 13

14 Tasarım unsuru: Piyasa erişimi Dikkate alınacak hususlar: Piyasa erişimi teknik olarak, kayıt sisteminde hesap açılmasını belli kişiler/ kuruluşlar ile sınırlayarak gerçekleştirilir Piyasa erişimiyle ilgili seçenekler: Herkese tam erişim Sadece tesis işletmecilerine erişim Erişim+: Tesis işletmecileri ve Türk finans piyasasından aktörler (örneğin bankalar) 14

15 Tasarım unsuru: Ticareti yapılan ürünler Dikkate alınacak hususlar: Burada ele alınmamıştır: emisyon tahsisatlarının bilançolarda ve vergilendirmeyle ilgili olarak değerlendirilmesi Ticareti yapılan ürünlerle ilgili seçenekler: Geniş portföydeki ürünler, türevler dahil Gerçek emisyon tahsisatları ile sınırlama, spot veya ileriye yönelik ticareti yapılan ürünler 15

16 Tasarım unsuru: Ticaret yöntemleri Ticaret yöntemleriyle ilgili seçenekler: Kısıtlama yok (çift taraflı, OTC (tezgah üstü piyasalar)/ bankalar/komisyoncular, takas) Sadece takas ticareti 16

17 Tasarım unsuru: Yaptırım uygulaması Yaptırım uygulamasıyla ilgili seçenekler: Yaptırım yok Katı yaptırımlar Geçiş döneminde bir tedbir olarak azaltılmış yaptırımlar 17

18 Tasarım unsuru: Bağlantı kurma Dikkate alınacak hususlar: Burada bir seçenek olarak alınmamıştır: Bir pilot sistem bağlamında fazla karmaşık 18

19 Değerlendirme için kriterler Tasarım seçeneklerinin değerlendirilmesine yönelik kriterler Verilere ulaşılabilirlik Yönetilebilirlik Öğrenme etkileri Diğer tasarım unsurlarıyla ve politika araçlarıyla uyum Paydaşlar tarafından kabul görme ve maliyetler/ masraflar Çevresel bütünlük Bağlantı kurma (Linking) perspektifi 19

20 Çalışmadaki tasarım seçeneğinin değerlendirilmesi > Her bir tasarım unsurunu değerlendirmeye yönelik tablolar > +/O/- seçenekleriyle hızlı değerlendirme > Sebepler/ gerekçeler > Tercih edilen seçeneğin tespiti 20

21 Eylem Planı > Çalışma: Türkiye de bir pilot ETS nin geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi için atılacak somut adımların belirlenmesi > Eylem adımları genel olarak şu şekilde sınırlandırılabilir: Eylem adımları aşağıdaki hususları kapsamaktadır: Hazırlık araştırması & analiz, parametre belirleme Kuralların belirlenmesi (mevzuat, şartlar) Hayata geçirme, işletmeye yönelik görevler 21

22 Eylem Planı: Genel Bakış Kategori Üst düzey: devam etme kararı, temellerin belirlenmesi, sorumlulukların tayin edilmesi İdare Hazırlık analizi, parametrelerin belirlenmesi Kuralların oluşturulması Uygulama adımları A.3: Pilot ETS nin modellenmesi A.2: Pilot ETS yönetmeliği A.1: Devam etme kararı A.4: Paydaş sürecinin tanımlanması B.1: Yetkili otoritenin belirlenmesi Kayıt C.6: Hesap açma ve tutma şartları C.1: İhale hazırlığı C.2: IT hizmet sağlayıcının seçimi C.3: Uygulamanın planlanması C.4: Kaydın oluşturulması C.5: Test aşaması C.7: Hesapların oluşturulması Kapsam D.1: Kapsama dair kuralların tanımlanması D.2: Tesis listesinin çıkartılması Emisyon üst sınırının belirlenmesi E.1: Tarihsel emisyonların belirlenmesi E.2: Azaltma faktörünün belirlenmesi Tahsis F.1: Kıyas ölçütü çalışması F.2: Tahsis tebliği F.4: Açık arttırma tebliği Denkleştirme kullanımı G.1: Arz tarafı analizi G.3: Denkleştirme tebliği G.2: Teknik analiz Bankalama & Ödünç alma Piyasa istikrarı I.1: Tetikleyici fiyatların ve denkleştirme kota artışının tanımlanması Ticaret, Gözetim ve Mevzuata J.1: Takas ticaret şartları Uyum J.4: Bilanço ve vergilendirme F.3: Tahsis F.5: Açık arttırma platformunun oluşturulması F.6: Açık arttırma G.4: Kayıtta kotanın hayata geçirilmesi H.1: Kayıtta bankalama & ödünç almanın hayata geçirilmesi I.2: Piyasanın izlenmesi I.3: Denkleştirme- kota artışının uygulanması J.2: Ticaretin oluşturulması J.3: Mevzuata uyum izlenmesi 22

23 Eylem planı hususları: Analiz, parametrelerin belirlenmesi Kategori Üst düzey: temellerin belirlenmesi Emisyon üst sınırının belirlenmesi Tahsis Hazırlık analizi, parametrelerin belirlenmesi A.3: Pilot ETS nin modellenmesi E.1: Tarihsel emisyonların belirlenmesi E.2: Azaltma faktörünün belirlenmesi F.1: Kıyas ölçütü çalışması Kısa açıklama Genel nicel modelleme, test varsayımları & parametreleri, farklı senaryolar, denkleştirme kotası ve denkleştirme arzı arasına bir dengenin bulunması Tesislerin tam listesine ve emisyonlarına dayalı olarak Yoğunluk iyileştirmesini yansıtmak için. Enerji verimliliği stratejileri, Ulusal Katkı Niyeti, vb. den elde edilmiş. Emisyon verilerinden (MRV sistemi) ve üretim verilerinden (belki ilave veri toplaması gerekli olabilir) sektör / ürün kategorisi başına En İyi 10 (15/20) spesifik emisyonları Denkleştirme kullanımı G.1: Arz tarafı analizi Proje tabanının, muhtemel ulaşılabilir denkleştirme hacimlerinin ve piyasa fiyatlarının analiz edilmesi G.2: Teknik analiz Mevzuata uyum için denkleştirmelerin teyidi amacıyla farklı teknik olanakların analiz edilmesi Piyasa istikrarı I.1: Tetikleyici fiyatların ve denkleştirme kota artışının tanımlanması Muhtemel tetikleyici fiyatların, denkleştirme kota artışlarının ve bunların muhtemel etkilerinin analiz edilmesi; hangi fiyatın referans fiyat olacağının belirlenmesi 23

24 Eylem planı hususları: Mevzuat & kurallar Kategori Üst düzey: devam etme kararı, sorumlulukların tayin edilmesi İdare Kayıt Set-up of rules A.2: Pilot ETS yönetmeliği C.6: Hesap açma ve tutma şartları > Önerilen mevzuat yapısı Pilot ETS yönetmeliği (İlgili mevzuatın altında) Tahsis Tebliği Kapsam Emisyon üst sınırının belirlenmesi Tahsis Denkleştirme kullanımı Bankalama & Ödünç alma Piyasa istikrarı Ticaret, Gözetim ve Mevzuata Uyum D.1: Kapsama dair kuralların tanımlanması F.2: Tahsis tebliği F.4: Açık arttırma tebliği G.3: Denkleştirme tebliği J.1: Takas ticaret şartları J.4: Bilanço ve vergilendirme > Diğer kurallar Açık arttırma tebliği Denkleştirme tebliği Kaydı Kullanma Şartları (ÇŞB/Yetkili Otorite) Borsada alım satım şartları (EPİAŞ) Bilanço ve vergilendirme konusunda rehberlik (Maliye Bakanlığı) 24

25 Eylem planı hususları: Operasyonel sorumluluklar Kategori Uygulama adımları Kim sorumlu? Üst düzey: devam etme kararı, sorumlulukların tayin edilmesi İdare Kayıt Kapsam Emisyon üst sınırının belirlenmesi A.1: Devam etme kararı A.4: Paydaş sürecinin tanımlanması B.1: CA nın oluşturulması C.1: İhale hazırlığı C.2: IT hizmet sağlayıcının seçimi C.3: Uygulamanın planlanması C.4: Kaydın oluşturulması C.5: Test aşaması C.7: Hesapların oluşturulması D.2: Tesis listesinin çıkartılması Başbakanlık makamı, ÇŞB, ilgili bakanlıklar ÇŞB ÇŞB / Yetkili Otorite ÇŞB / Yetkili Otorite Tahsis Denkleştirme kullanımı F.3: Tahsis F.5: Açık arttırma platformunun oluşturulması F.6: Açık arttırma G.4: Kayıtta kotanın hayata geçirilmesi Yetkili Otorite EPİAŞ Yetkili Otorite / EPİAŞ Yetkili Otorite Bankalama & Ödünç alma Piyasa istikrarı Ticaret, Gözetim ve Mevzuata Uyum H.1: Kayıtta bankalama & ödünç almanın hayata geçirilmesi I.2: Piyasanın izlenmesi I.3: Denkleştirme- kota artışının uygulanması J.2: Ticaretin oluşturulması J.3: Mevzuata uyum izlenmesi Yetkili Otorite Yetkili Otorite Yetkili Otorite / ÇŞB EPİAŞ Yetkili Otorite 25

26 Sonuçlar, sonraki adımlar > Gereken süre değerlendirmesi yapılmalıdır (pilot ETS fiili olarak ne zaman başlayabilir?) > Her şeyin tamamlanmış olup olmadığına yönelik değerlendirme > Alternatiflerin incelenmesi (örneğin yasal yapının basitleştirilmesi) > Pilot ETS nin geliştirilmesi büyük bir projedir Profesyonel proje yönetimi gereklidir Belirgin proje lideri (ÇŞB) Faaliyetlerin finansmanı belirlenmeli, (dış) kaynak olasılıkları değerlendirilmelidir Kaynakların mevcut olması temin edilmelidir > Fazlasıyla destekleme faaliyeti, örneğin bir rehberliğin geliştirilmesi, gerekmektedir. 26

27 Uluslararası bir uzmanın nihai tavsiyeleri > Bir ETS nin getirilmesi zorlu bir iştir ancak buna kesinlikle değer! > Mümkün olduğunca basit bir düzeyde ve bir miktar yüksek bir hedefle başlamak mantıklı bir yaklaşım olacaktır. Özellik bu hedef, var olan politika hedeflerini yansıtmalı ve verimliliği pekiştirmelidir. > Türkiye büyümekte olan bir ülkedir ve iklim değişikliği ile ilgili zorluklarla mücadele etmek durumunda kalacaktır daha sonradan bir «şok»la karşılaşma riskini almaktansa erkenden işe başlamak daha iyi olacaktır. > Emisyonları azaltan diğer mekanizmalara kıyasla ETS, işletmeler için de, birçok avantaj sağlamaktadır. Yürürlüğe konduktan sonra, belirgin orta ve uzun vadeli perspektifler sağlayabilecektir. > Ancak işletmelerin de ödevlerini yapmaları ve ETS için kurallar tanımlanırken teknik ve ekonomik uzmanlıklarını bu gayrete katmaları gerekmektedir. > Hem kamu kurumları hem de özel şirketler için daha fazla destek edinilmesi için olanaklar mevcuttur. 27